Η φροντίδα ενός «Ζωντανού» Χριστουγεννιάτικου

Δέντρου στο σπίτι και στον κήπο

Της Χρυσής Μεραμβελιωτάκη (Γεωπόνος PhD)

Ήρθαν και τα φετινά Χριστούγεννα! Η πιο αγαπημένη περίοδος μικρών και

μεγάλων, με τον στολισμό του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου να αποτελεί μία από
τις κορυφαίες στιγμές χαράς. Παραδοσιακά γίνεται του Αγίου Νικολάου στις 6
Δεκεμβρίου και διαρκεί μέχρι και τις 7 Ιανουαρίου. Δηλαδή για ένα μήνα
περίπου, το σπίτι μας γίνεται γιορτινό, ενώ κυρίαρχη θέση έχουν τα φωτάκια
που αναβοσβήνουν χαρούμενα πάνω στο Χριστουγεννιάτικο Δέντρο!

Εδώ και αρκετά χρόνια κυριαρχεί η τάση να στολίζονται φυσικά δέντρα. Είναι
όμως πραγματικά κρίμα να «θανατώνουμε» αυτά τα πλάσματα για να
διακοσμήσουμε το χώρο μας για τις γιορτές. Γιατί και τα δέντρα είναι ζωντανοί
οργανισμοί, στους οποίους μάλιστα οφείλουμε τη ζωή μας πάνω στη γη, αν το
καλοσκεφτούμε…. Εμπλουτίζουν την ατμόσφαιρα με οξυγόνο, την καθαρίζουν
και αποτελούν τη βάση τα τροφικής μας αλυσίδας. Κι εμείς τα μεγαλώνουμε για
να θυσιάσουμε σε μια στιγμή χαράς;
Μπορούμε όμως να κάνουμε κάτι πολύ καλύτερο… να επιλέξουμε να
στολίσουμε ένα Χριστουγεννιάτικο Δέντρο σε γλάστρα που μπορούμε να
βρούμε σε όλα σχεδόν τα φυτώρια και γεωπονικά κέντρα.

Είδη δέντρων

Στην Ελλάδα τα είδη έλατου που διατίθενται περισσότερο στα φυτώρια πριν τα
Χριστούγεννα και που χρησιμοποιούνται για στολισμό είναι το Έλατο της
Κεφαλονιάς (Abies cephalonica), το υβριδογενές Έλατο της Μακεδονίας (Αbies
x borisii-regis), το Έλατο του Καυκάσου (Abies normandiana), η κωνική
Ερυθρελάτη ή Πικέα (Picea glauca “Conica”) και το μπλε Έλατο (Picea pungens
“Glauca Globosa”).

Στις νοτιότερες περιοχές, όπου τι κλίμα είναι πιο ζεστό και δεν ευνοείται η
ανάπτυξη του Έλατου, μπορούμε να επιλέξουμε κάποιο από τα διάφορα είδη
Κυπαρισσιού, την Κουκουναριά, την Αρωκάρια, τον Κέδρο, τις Τούγιες, τον
Ταξό, το Χαμαικυπάρισσο του Λώσον ή «Ελγούντι» ή το Πυξάρι για να
στολίσουμε ως Χριστουγεννιάτικο δέντρο είτε μέσα στο σπίτι, είτε στο μπαλκόνι
ή τον κήπο μας. Μετά τις γιορτές, μπορούμε να συνεχίσουμε να τα
καλλιεργούμε στη γλάστρα ή να τα μεταφυτεύσουμε στον κήπο.

Περισσότερες αναλυτικές οδηγίες για την επιλογή του κατάλληλου είδους δέντρου για
τον τόπο στον οποίο βρισκόμαστε αλλά και τις ιδιαιτερότητες του καθενός, θα βρείτε
στο σχετικό άρθρο μου με τίτλο: «Ζωντανό» Χριστουγεννιάτικο Δέντρο: 18 είδη για
να διαλέξουμε, στην εφημερίδα Ταχυδρόμος www.taxydromos.gr, καθώς και σε ένα
σχετικό βίντεο στο κανάλι μου στο YouTube “Elevate Your Heart” με τον ίδιο τίτλο
https://youtu.be/MHrv4HDIb2s

Πως επιλέγουμε ένα υγιές δέντρο

Όταν πρόκειται να αγοράσουμε οποιοδήποτε φυτό σε γλάστρα και ειδικά ένα

φυτό εξωτερικού χώρου, που θα στρεσαριστεί μπαίνοντας μέσα στο σπίτι,
πρέπει να προσέξουμε διπλά ώστε να μην είναι ήδη στρεσαρισμένο ή να
πάσχει από κάποια ασθένεια. Υπάρχουν λοιπόν, ορισμένοι κανόνες για την
επιλογή ενός φυτού που είναι ποιοτικό και θα αντέξει τη δοκιμασία, χαρίζοντας
μας την ενέργεια και την ομορφιά του.

Είναι πολύ σημαντικό για να διατηρηθεί το φυτό μας να έχει ένα δυνατό και
υγιές ριζικό σύστημα. Προτιμάμε ένα δέντρο που βρίσκεται στην γλάστρα
παραγωγής του και αυτό το καταλαβαίνουμε από το γεγονός ότι ξεπροβάλλουν
ρίζες από τις τρύπες αποστράγγισης της γλάστρας. Για παράδειγμα, τα
κομμένα Έλατα και τα Έλατα που κόπηκε η ρίζα τους για να μπουν σε μικρή
γλάστρα και να μειωθεί το κόστος μεταφοράς τους, δεν αντέχουν για πολλές
μέρες, χάνουν το χρώμα τους και ρίχνουν τις περισσότερες βελόνες του
φυλλώματος κατά την περίοδο των γιορτών.

Ένας ακόμη παράγοντας για την επιλογή του δέντρου μας είναι το φύλλωμα
του. Προσέχουμε ώστε το φύλλωμα στο σύνολο του να έχει βαθύ χρώμα, χωρίς
αποχρωματισμούς ή καφέ μεταχρωματισμούς. Το βαθύ, ομοιόμορφο χρώμα
του φυλλώματος υποδηλώνει ένα φυτό είναι υγιές και δεν έχει υποστεί κάποιο
στρες. Επίσης, ελέγχουμε την ελαστικότητα των βελονών χαϊδεύοντάς τις
απαλά αντίθετα με την φυσική τους κατεύθυνση. Στα κλασσικά έλατα (ποικιλίες
abies) δεν πρέπει να πέφτουν βελόνες και πρέπει να επανέρχονται στην αρχική
τους θέση, ενώ στις ερυθρελάτες (picea) οι βελόνες πρέπει να μας τσιμπάνε
και να μην σπάνε με απαλή πίεση.

Παρατηρώντας τον κορμό του δέντρου που πρόκειται να προμηθευτούμε,

εκείνος πρέπει να δείχνει καθαρός και υγιής. Όταν μάλιστα ο κορμός ενός
Έλατου εμφανίζει μικροσκοπικές βελόνες είναι σημάδι ότι το δεντράκι είναι
ιδιαίτερα εύρωστο και δυνατό.

Τέλος, εξετάζουμε την ποικιλία του Έλατου που θα επιλέξουμε. Τα Abies

nordmanniana είναι από τις καλύτερες και πιο ανθεκτικές ποικιλίες στα ψυχρά
κλίματα, ενώ οι ερυθρελάτες ή πικέες προσαρμόζονται λίγο καλύτερα στην
ζέστη του σπιτιού και διατηρούνται λίγο πιο εύκολα, μετά τις γιορτές, στο κλίμα
της Αττικής.
Φροντίδα του δέντρου μέσα στο σπίτι

Εφόσον επιλέξουμε να στολίσουμε ένα φυσικό δέντρο σε γλάστρα, είναι πολύ

σημαντικό να προσέξουμε ορισμένες λεπτομέρειες ώστε να εξασφαλίσουμε την
ευζωία του φυτού μας για όσο διάστημα θα βρίσκεται μέσα στο σπίτι.
Δεδομένου ότι πρόκειται για φυτά εξωτερικών χώρων, καλό θα ήταν να μην
τοποθετηθούν απευθείας μετά την αγορά τους στο σημείο όπου θα στολιστούν.
Επιλέγουμε ένα εσωτερικό, φωτεινό, μη θερμαινόμενο χώρο, όπως ένα γκαράζ
ή μία αποθήκη, όπου θα παραμείνει το φυτό μας 1-2 ημέρες πριν το φέρουμε
μέσα στο σπίτι. Επίσης, για την τοποθέτηση του εντός του σπιτιού επιλέγουμε
μία φωτεινή θέση, απομακρυσμένη όσο περισσότερο γίνεται από πηγές
θερμότητας, όπως καλοριφέρ και τζάκι. Ιδανικά θα ήταν δίπλα σε ένα
παράθυρο ή μπαλκονόπορτα, που θα μπορούν να παραμένουν ανοικτά σε
ανάκληση κατά τη διάρκεια της μέρας. Εξάλλου, οι ο εσωτερικός αέρα είναι
απαραίτητο να ανανεώνεται και για τη δική μας υγεία, άσχετα από την παρουσία
του δέντρου μέσα στο σπίτι.

Αν πρόκειται για Έλατα ή δέντρα ψυχρού κλίματος, καλό θα είναι να παραμείνει

σε εσωτερικό χώρο περίπου δύο εβδομάδες και σε καμία περίπτωση
περισσότερο από είκοσι μέρες. Τα υπόλοιπα δέντρα, μπορούν να μείνουν μέσα
στο σπίτι για όλες τις γιορτές.

Μεταφορά του δέντρου στον εξωτερικό χώρο

Ενώ όταν έρθει και πάλι η ώρα να τα βγάλουμε ξανά σε εξωτερικό χώρο,
φροντίζουμε να μεσολαβήσουν ξανά 1-2 ημέρες σε εσωτερικό χώρο χωρίς
θέρμανση, ώστε να μην στρεσαριστούν τα φυτά από την απότομη αλλαγή της
θερμοκρασίας.

Την άνοιξη μεταφυτεύουμε τα φυτά είτε σε μεγαλύτερη γλάστρα για να τα

βοηθήσουμε να αναπτυχθούν, είτε σε σταθερή θέση στον κήπο εάν υπάρχει η
δυνατότητα. Επίσης, από την άνοιξη ξεκινάμε να παρέχουμε ένα κατάλληλο
υγρό λίπασμα μία φορά το μήνα.
Οι θέσεις που θα επιλέξουμε πρέπει να ανταποκρίνονται τόσο στο είδος του
φυτού, όσο και στο τελικό μέγεθος που θα φτάσει σε πλήρη ανάπτυξη και να
μην ξεγελαστούμε από το μέγεθος που έχει τώρα αφού πρόκειται για νεαρά
φυτά. Είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε ποιο φυτό αγοράζουμε. Ρωτάμε στο
φυτώριο να μας δώσουν κάποιες πρώτες πληροφορίες και καταγράφουμε τα
λατινικό όνομα του φυτού για να αναζητήσουμε και περισσότερες πληροφορίες
μόνοι μας αργότερα. Μπορεί δηλαδή να βλέπουμε δύο διαφορετικά φυτά να
έχουν προς στιγμήν το ίδιο μέγεθος, αλλά το ένα να είναι μια νάνα ποικιλία
τούγιας που είναι κατάλληλη για βραχόκηπο και το άλλο μια άλλη ποικιλία
τούγιας, προορισμένη για να γίνει ψηλό δέντρο.

Επιπλέον, το κάθε φυτό έχει τις δικές του απαιτήσεις ως προς το κλίμα της
περιοχής που θα φυτευτεί. Δηλαδή δεν θα φυτέψουμε ποτέ ένα Έλατο δίπλα
στη θάλασσα, ούτε μια αρωκάρια σε περιοχές με παγετούς ή χιόνι το χειμώνα
γιατί δεν αντέχει τόσο κρύο, αλλά ούτε και δίπλα στο σπίτι ή κάτω από καλώδια
της ΔΕΗ, γιατί πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο δέντρο που θα δημιουργήσει
πρόβλημα στο μέλλον. Επίσης, τα έλατα, ειδικά όταν είναι μικρά, είναι καλό να
τοποθετούνται κοντά σε ψηλότερα φυλλοβόλα δέντρα, ώστε να έχουν επαρκή
φωτισμό το χειμώνα και δροσιά το καλοκαίρι και να μην έχουν νότια έκθεση.

Αν σκεφτούμε τη θέση του κάθε είδους στη φύση, είναι πιο εύκολο να
καταλάβουμε αυτήν την αναγκαιότητα. Τα δασικά είδη αναπτύσσονται σε
κοινωνίες που τις λέμε δάση και όχι μεμονωμένα. Τα μοναχικά δέντρα δεν
αναπτύσσονται κανονικά και έχουν σύντομη ζωή, γιατί είναι εκτεθειμένα σε όλες
τις καιρικές συνθήκες. Και ειδικά τα μικρά δεντράκια, όπως τα μικρά παιδιά,
έχουν ανάγκη από προστασία. Το άμεσο φως του ήλιου θα τα κάψει το
καλοκαίρι, όπως και το χιόνι το χειμώνα, ενώ οι δυνατοί άνεμοι θα τα σπάσουν.
Και τα δέντρα που αγοράζουμε σε γλάστρα, είναι μικρά…. Ακόμα κιαν πρόκειται
για δέντρα 2 μέτρων. Είναι σχεδόν βρέφη, όσο αφορά το στάδιο της ανάπτυξης
τους.
Καλλιεργητικές φροντίδες

Σε ό,τι αφορά το πότισμα, για όσο διάστημα τα έχουμε μέσα στο σπίτι πρέπει
να είναι συχνό. Ποτίζουμε δύο φορές την εβδομάδα, ελέγχοντας πάντα την
υγρασία του εδάφους στα πρώτα 2-3 εκατοστά της γλάστρας μας, ώστε να μην
είναι υπερβολικά υγρό, ενώ το νερό προσέχουμε να είναι κρύο.

Αφού μεταφέρουμε τα φυτά σε εξωτερικό χώρο, τα ποτίσματα κατά τη διάρκεια

του χειμώνα γίνονται εβδομαδιαία, με τη συχνότητα τους να ανεβαίνει την
άνοιξη και να φτάνει ακόμα και τις τρεις φορές την εβδομάδα κατά τους θερινούς
μήνες.

Σε ότι αφορά το κλάδεμα, υπάρχουν δέντρα που το χρειάζονται και άλλα που
δεν το χρειάζονται για να διατηρήσουν την κωνική τους όψη. Εξαρτάται από το
είδος που θα επιλέξουμε. Επίσης, άλλα έχουν αργή και άλλα γρήγορη
ανάπτυξη, αλλά γίνονται τεράστια και άλλα παραμένουν νάνα. Τα Έλατα για
παράδειγμα, αναπτύσσονται αργά. Δεν απαιτούν κλάδεμα εκτός ίσως από
ελάχιστες περιπτώσεις. Κλαδεύουμε μόνο όταν κάποιο κλαδί ξεφεύγει από το
σχήμα του φυτού ή έχουν δημιουργηθεί περισσότερες από μια κορυφές.

Κάντε μια επίσκεψη στα φυτώρια της περιοχής σας και επιλέξτε ανάμεσα από
τα είδη που θα βρείτε εκεί. Είμαι σίγουρη ότι κάποιο από όλα θα μιλήσει στην
καρδιά σας. Κάποιο από όλα, μικρό, μεσαίο ή μεγάλο, θα βρει την θέση του στο
σπίτι σας, στο μπαλκόνι σας ή στον κήπο σας…. Θα βρει τη θέση του στην
καρδιά σας!

Καλές γιορτές σε όλους, με αγάπη, ειρήνη, γαλήνη και υγεία πάνω από όλα!