NPP Tehničar Drumskog Saobraćaja

I razred
1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

2. NAZIV I STEPEN ZANIMANJA Tehničar drumskog saobraćaja IV
3. PREDMET Fizika
4. IME MODULA Kinematika i dinamika
5. BROJ MODULA ZA PREDMET 01/04
6. ŠIFRA MODULA IV-80-OPS-01-01
7. DATUM KADA JE MODUL ZAVRŠEN Septembar 2008.godine
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja o statici, kinematici i dinamici koji
omogućuju izučavanja u okviru stručno-teorijskih predmeta.
9. POSEBNI USLOVI/PREDUSLOVI/ZAHTJEVI:
10. CILJEVI MODULA:

Učenici koji uspješno ispunjavaju zahtjeve ovog modula su u stanju da:
- objasni određivanje položaja metrijalne tačke,
- primijenjuje pravila sabiranja, oduzimanja i rastavljanja vektora,
- Izračuna elemente kretanja i grafički ih predstavi,
- definiše kružno kretanje i njegove elemente,
- razumije vezu izneđu dinamičkih veličina,
- definiše Njutnove zakone,
- objasni inercijalne i neinercijalne sisteme referencije,
- primijenjuje jednačinu kretanja,
- objasni obrtno kretanje,
- prezentira značenje mehaničkog rada, snage i energije,
- pokaže razlike između različitih oblika složenog kretanja,
- definiše centripetalnu i centrifugalnu silu,
- opiše oscilatorno kretanje
11. JEDINICE SADRŽAJA MODULA :
1. Kinematika
2. Dinamika
3. Energija
4. Složena kretanja
Napomena:Važnost svih jedinica u okviru modula navedena je u tabeli, u stavku 13.5.3.
12. REZULTATI PO JEDINICI :
Nakon uspješnog završetka modula i svake jedinice, učenik će biti sposoban da:
Jedinica Znanje Vještine Lične
kompetencije
1. Kinematika -Objasni određivanje -nacrta dijagram položaja - pokazuje interes
položaja materijalne materijalne tačke (tijela) za samostalnim
tačke, u koordinatnom sistemu, učenjem, radom i
- definiše fizičke veličine -primijenjuje računske napredovanjem.
(skalarne i vektorske) i operacije sa skalarnim, - samostalno
računske operacije sa vektorskim veličinama i računa
njima, njihovim kombinacijama, vrijednosti
- definiše kretanje u -rješava računski različite pojedinih sila,
mehaničkom smislu, oblike kretanja, rada i energije
- objasni ravnomjerno -nacrta dijagram kretanja - samostalno
pravolinijsko kretanje, za poznate lemente izvodi
promjenljivo pravolinijsko kretanja, eksperimente
kretanje i jednoliko - pokazuje
promjenljivo kretanje kapacitete i
- određuje elemente spremnost za
kretanja i grafički ih praktičnu
predstavlja, primjenu
-objasni klasični zakon stečenog znanja
sabiranja brzina, - pokazuje
-opiše kružno kretanje odgovarajući nivo
(kinematički) odgovornosti
2. Dinamika - defiiše pojam inartnosti, - izračuna silu
masu i impuls tijela, primjenom II Njutnovog
- definiše silu kao fizičku zakona
veličinu, -ocijeni uticaj
- definiše i objasni I, II i neinercijalnog
III Njutnov zakon referentnog sisitema na
- razumije pojam kretanje proizvoljnog
inercijalnog i tijela,
neinercijalnog -rješava jednačinu
referentnog sistema, kretanja kod
- razumije vektorska translatornog kretanja,
svojstvansile i primjenu -izvrši proračun momenta
jednačine kretanja, sile i momenta impulsa,
- definiše uslove - objasni Keplerove i
ravnoteže sila, Njutnov zakon gravitacije
- objasni ponašanje tijela -rješava jednačinu
u gravitacionom polju, kretanja kod rotacionog
-objasni moment sile i kretanja
moment impulsa,
-objasni obrtno kretanje
3. Energija - razumije pojam rada i -procijeni razliku između
energije, energije i rada kao i
-vlada postupkom razliku između kinetičke i
izračunavanja rada sile i potencijalne energije,
energije u različitim - izračuna rad
situacijama, mehaninčke sile i
- primijenjuje zakon mehaničke energije u
održanja energije različitim situacijama,
-primijeni u različitim
situacijama zakon
održanja mehaničke
energije
4. Složena -razumije slobodan -pokaže razliku između
kretanja pad , hitac naniže i hitac slobodnog pada, hica
naviše, naniže i hica u vis,
- objasni kosi i - pokaže razlike između
horizontalni hitac, horizontalnog i kosog
- objasni dinamiku hica,
kružnog kretanja, -da ilustruje i izvede
- opiše oscilatorno jednačinu za rotaciono
kretanje kretanje tijela,
- procijeni uslove pod
kojima se odvija
oscilatorno kretanje
13. SMJERNICE ZA NASTAVNIKE:
13.1. Potrebni objekti i resursi :
- za izvođenje nastave koristiti kabinet opremljen laboratorijskom opremom
- sredstva za pisanje, tabla
- oprema za prezentaciju (PC, projektor, projekciono platno)
- model kose ravni
- model kosog hica
- model centrifugalne i centripetalne sile
- model rotacije zemlje
- matematičko klatno
- model elastične opruge
13.2. Nastavni oblici i metode :
u svim jedinicama primjeniti frontalni oblik rada (koristeći predavanja kratkog trajanja,
predavanja uz upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala)
kombinovan sa dole navedenim oblicima i metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri određivanju položaja materijalne tačke
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri podjeli kretanja prema putanji, brzini i
načinu kretanja
- u jedinici 3. primijeniti grupni oblik rada pri ogledima na prilagođenim aparaturama za
transformaciju energije jednog oblika u drugi oblik,
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju centrifugalne i centripetalne
sile, objašnjavanju horizontalnog i kosog hica, kružnog kretanja i računanju trenja na
horizontalnoj i kosoj podlozi i predstavljanu trenja na horizontalnoj ravni
13.3. Nastavna učila i materijali:

- garnitura dinamometara
- sheme kretanja
- sheme međunarodnog sistema jedinica(SI)
13.4. Preporučena literatura i ostali izvori za učenje :
- Petar Kulušić,1992., Fizika I, Zagreb, Školska knjiga Zagreb
- Mladen Halapa,1994., Zbirka zadataka iz fizike, Zagreb, Školska knjiga Zagreb
- Šporer-Kuntarić, 1994., Repetitorij fizike
-Rodoljub Bavrlić i Dejan Krunić, 2005, Fizika 1 za srednje stručne škole, Sarajevo, Zavod
za izdavanje udžbenika,
-Nataša Kalderburg, 2003, Zbirka zadataka Fizika 1, Beograd, „Krug“
- Dr Ahmed Čolić, 2001., Fizika za I razred srednjih škola, Harfo-graf, Tuzla
- Šemso Bukalo, 2003., Fizika za I razred srednje tehničke i ostalih srodnih škola, Gik
OKO, Sarajevo
- A.Čolić, B.Mehurić, 2000., Zadaci i ogledi iz Fizike za 1. Razred tehničkih i srodnih škola,
Harfo-Graf, Tuzla
- ostali odobreni udžbenici
- stručna literatura, video zapisi, internet
- materijali koje će nastavnici izraditi nakon što budu obučeni
13.5. Ocjenjivanje učenja:
13.5.1.Opšta uputstva:
- ocjenjivanje se vrši unutar škole u kabinetu
- učenici moraju biti unaprijed upoznati sa metodama i kriterijima ocjenjivanja
- učenici trebaju ostvariti minimum 50% svih definisanih rezultata učenja u svim
odabranim tehnikama ocjenjivanja
- ocjenjivanje će se provesti sa 2 tehnike
13.5.2.Kriteriji za ocjenjivanje:
13.5.2.1.Usmeno ispitivanje
- stepen uključenosti u rad u odjeljenju i u grupi
- kvalitet prikupljenih podataka
- tačnost i validnost saznanja
- originalnost ideja, podataka i nalaza
13.5.2.2.Test
- rezultat urađenog testa
- preciznost odabranih solucija
- kompletnost datog odgovora
13.5.3.Tehnike ocjenjivanja i raspored važnosti po jedinicama
Važnost jedinica Tehnike ocjenjivanja i raspored važnosti

Jedinice
(zbir) Usmeno ispitivanje Test
1. Kinematika 20% 10% 10%
2. Dinamika 30% 10% 20%
3. Energija 20% 10% 10%
4. Složena kretanja 30% 10% 20%
UKUPNO 100% 40% 60%
14. POVEZANOST MODULA UNUTAR NPP:
15. PRIJEDLOG JE DA MODUL PREDAJE:

- dipl.fizičar
- Prof.fizike
- dipl.ing.mašinstva- svi smjerovi
- dipl.ing.saobraćaja-svi smjerovi
16. TIM ZA RAZVIJANJE MODULA:
Ime,prezime i titula Škola Adresa Tel./Fax E-mail
1. Kemal Jaganjac, Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@
dipl.ing.saobr.,član srednja mssskola.edu.ba
radne grupe saobraćajna
škola,Sarajevo
2. Jelena Petričević Tehnička Račanska 055 201 563 ssrs57bj@
dipl.ing.saobr.,član škola“Mihajlo bb telrad.net
radne grupe Pupin“,Bijeljina
3. Midhat Tatlić Mješovita Velešići 2 033 450 691 mssskola@

škola,Sarajevo
4.Marko Goluža Prometna škola Kralja 036 b321 791
prof.fizike Mostar Zvonimira
23
5. Vesna Jevtić
prof., ekspert za
razvijanje NPP-a
6. Alma Hasić, član
projektnog tima
7.Emilija Mjesovita Velešići 2, 033-443-221
Martinčević srednja
dip.ing.saobraćaja, saobracajna Sarajevo
član radne grupe skola, Sarajevo
8. Milovan Tehnicka skola, Đure 051-348-212
Jankovic, Banja Luka Daničića 2,
dip.ing.elektrotehnik Banja Luka
e, član radne grupe

3. PREDMET Fizika
4. IME MODULA Fluidi i termodinamika
8. SVRHA MODULA:
svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja o statici, kinematici i dinamici koji
omogućuju izučavanja u okviru stručno-teorijskih predmeta (Konstruisanje, Tehnička
mehanika, Drumska vozila, Saobraćajna infrastruktura i Praktična nastava)
Prije započinjanja ovog modula, učenici moraju biti upoznati sa sadržajima modula iz ovog
predmeta, modul (IV-80-OPS-01-01)
10. CILJEVI MODULA:
Kada je ovaj modul uspješno završen učenici su u stanju da:
- definišu pojam pritiska i Arhimedov zakon
- objasne kretanje tečnosti i Bernulijevu jednačinu
- izračunaju zapreminu tijela primjenom Arhimedovog zakona
- izračunaju zapreminu tečnosti
- nacrtaju matematičko klatno i prosto kretanje
- objasne periodično i talasno kretanje
- izmjeri visinu, jačinu i boju tona
- definiše energiju, teperaturu i plinske zakona
- objasni jednačinu stanja idealnog gasa i jednačinu toplotne ravnoteže
- predstavi princip rada idealnog gasa
- definiše I i II zakon termodinamike
- nacrta Karnoov kružni proces
- objasni Karnoov kružni proces
- izvodi vježbu promjene agregatnih stanja
1. Fluidi
2. Periodično kretanje
3. Toplota
4. Termodinamika
Jedinica Znanje Vještine Lične kompetencije
1. Fluidi - definišu pojam - izračunaju - pokazuje interes za

pritiska i Arhimedov zapreminu tijela samostalnim učenjem,
zakon primjenom radom i
- objasne kretanje Arhimedovog zakona napredovanjem.
tečnosti i Bernulijevu - izračunaju - samostalno računa
jednačinu zapreminu tečnosti vrijednosti zapremine
2. Periodično - objasne periodično - nacrtaju - samostalno izvodi
kretanje i talasno kretanje matematičko klatno i eksperimente
- definišu akustiku, prosto kretanje - pokazuje kapacitete i
zvuk, infrazvuk i - izmjeri visinu, spremnost za
ultrazvuk jačinu i boju tona praktičnu primjenu
3. Toplota - definišu energiju, - izmjeri temperaturu stečenog znanja
teperaturu i plinske tijela i tečnosti u o C i - pokazuje
zakona o
K – izvodi vježbu odgovarajući nivo
- objasni jednačinu plinskih zakona odgovornosti
stanja idealnog gasa i
jednačinu toplotne
ravnoteže
4. Termodinamika - predstavi princip - izvodi vježbu
rada idealnog gasa promjene agregatnih
- definiše I i II zakon stanja
termodinamike - nacrta Karnoov
- objasni Karnoov kružni proces
kružni proces
- matematičko klatno
- model mehaničkog talasa
- model plinskih zakona
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojma pritiska i Arhimedovog
zakona, objašnjavanju kretanja tečnosti i Bernulijeve jednačine i grupni oblik rada pri
izračunavanju zapremine tijela primjenom Arhimedovog zakona i izračunavanju zapremine
tečnosti
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri objašnjavanju periodičnog i talasnog
kretanja i definisanju akustike, infrazvuka i ultrazvuka i crtanju matematičkog klatna
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju energije, teperature i plinskih
zakona i grupni oblik rada pri zmjerenju temperature tijela i tečnosti u o C i o K i izvođenju
vježbe plinskih zakona
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri predstavljanju principa rada idealnog gasa,
definisanju I i II zakon termodinamike i objašnjavanju Karnoov kružnog ciklusa i grupni oblik
rada pri izvođenju vježbe promjene agregatnih stanja i crtanju Karnoov kružnog ciklusa
- garnitura dinamometara
- sheme kretanja
- sheme mehaničkih talasa
- sheme Karnoovog ciklusa
- sheme adijabatskih procesa
- sheme izohornih procesa
- sheme izotermnih procesa
- Rodoljub Bavrlić i Dejan Krunić, 2005, Fizika 1 za srednje stručne škole, Sarajevo, Zavod za
izdavanje udžbenika,
-Nataša Kalderburg, 2003, Zbirka zadataka Fizika 1, Beograd, „Krug“
- Dr Ahmed Čolić, 2001., Fizika za I razred srednjih škola, Harfo-graf, Tuzla
- Šemso Bukalo, 2003., Fizika za I razred srednje tehničke i ostalih srodnih škola, Gik OKO,
Sarajevo
- A.Čolić, B.Mehurić, 2000., Zadaci i ogledi iz Fizike za 1. Razred tehničkih i srodnih škola,
Harfo-Graf, Tuzla
- učenici trebaju ostvariti minimum 50% svih definisanih rezultata učenja u svim odabranim
tehnikama ocjenjivanja
13.5.2.2.Test
Važnost Tehnike ocjenjivanja i raspored važnosti
Jedinice jedinica
Usmeno ispitivanje Test
(zbir)
1. Fluidi 20% 10% 10%
2. Periodično kretanje 10% 10%
3. Toplota 30% 10% 20%
4. Termodinamika 40% 20% 20%
UKUPNO 100% 30% 70%

- Prof.fizike
- dipl.fizičar
škola,Sarajevo

škola,Sarajevo
4.Marko Goluža Prometna Kralja 036 b321
prof.fizike škola Mostar Zvonimira 791
23
5. Vesna Jevtić prof.,
ekspert za razvijanje
NPP-a
6. Alma Hasić, član
projektnog tima
7.Emilija Martinčević Mjesovita Velešići 033-443-221
dip.ing.saobraćaja, srednja 2,
član radne grupe saobracajna Sarajevo
skola,
Sarajevo
8. Milovan Jankovic, Tehnicka Đure 051-348-212
dip.ing.elektrotehnike, skola, Banja Daničića
član radne grupe Luka 2, Banja
Luka

3. PREDMET Konstruisanje
4. IME MODULA Nacrtna geometrija i mašinski elementi
6. ŠIFRA MODULA IV-80-ST-01-02
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima potrebna znanja iz vrsta projekcija, elemanata za
spajanje, elemenata za kružno kretanje i prenos snage, kako bi stekli osnove tehničke
pismenosti kao preduslov za izučavanje stručno-teorijskih predmeta
- preduslov za uspješnu poduku ovog modula su stečena znanja iz istog predmeta – modula
Tehničko crtanje I (IV-80-ST-01-01)
10. CILJEVI MODULA:
Kao rezultat učenja ovog modula učenik će:
- steći znanja o vrstama projekcija
- razumije i primijeni centralnu projekciju (perspektiva)
- razumije i primijeni aksonometrijsku projekciju (kvadranti, oktanti i ravnine projekcija)
- pravi razliku između evropskog i američkog načina pravougaone projekcije
- razumije i primijeni ortogonalnu projekciju geometrijskih likova i tijela
- steći znanja o elemntima za spajanje (za nerzdvojive spojeve:zakovice i varovi i elemntima za
razdvojive spojeve: klinovi i vijci)
- steći znanja o elemntima za kružno kretanje (rukavci, osovine vratila, ležaji) i prenos snage
(spojnice, tarni, užetni, remenski,lančani i zupčasti prijenos)
1. Vrste projekcija
2. Elementi za spajanje
3. Elementi za kružno kretanje i prenos snage
Nakon uspješnog završetka svake jedinice, učenik će biti sposoban da:
1.Vrste -objasni centralnu - nacrta centralnu - razvija odnos o

projekcija projekciju (perspektivu) projekciju (perspektivu) poštivanju pravila i
- objasni aksonometrijsku - nacrta propisa
i ortogonalnu projekciju aksonometrijsku - može razumjeti
- objasni kvadrante, projekciju upustva i priručnike
oktante i projekcije u - poredi evropski i koji sadrže tehničke
ravni američki raspored crteže i projekcije
- izrazi mišljenje o projekcija - ima pozitivan stav
ortogonalnom projiciranju - nacrta ortogonalnu prema sticanju novih
tačke i duži, geometrijskih projekciju tačke i duži, saznanja
likova i tijela geometrijskih likova i - posjeduje estetske
tijela kvalitete
2. Elementi za - nabroji vrste elemenata - da primjere za - samouvjereno
spajanje za spajanje upotrebu elemenata za pristupa učenju
- objasni ulogu elemenata spajanje
za nerazdvojive spojeve - nacrta elemente za
(zakovica i varova) nerazdvojive spojeve
- objasni ulogu elemenata (zakovice i varove)
za razdvojive spojeve - nacrta elemente za
(klinovi i vijci) razdvojive spojeve
(klinove i vijke)
3. Elementi za - nabroji elemente za - da primjere za
kružno kretanje i kružno kretanje upotrebu elemenata za
prenos snage -nabroji elemente za kružno kretanje
prenos snage (rukavaca, osovina,
- objasni ulogu elemenata vratila i ležaja
za kružno kretanje - nacrta elemente za
(rukavaca, osovina, kružno kretanje
vratila i ležaja) (rukavce, osovine,
- objasni ulogu elemenata vratila i ležaje)
za prenos snage - da primjer za
(spojnica, tarnih, užetnih, upotrebu elemenata za
remenskih, lančanih i prenos snage
zupčastih prijenosa) (spojnica, tarnih,
- uoči razlike između užetnih, remenskih,
pojedinih mašinskih lančanih i zupčastih
elemenata po obliku prijenosa)
(vijak, matica, osovinica, - nacrta elemente za
osovina, vratilo, elementi prenos snage
za kružno kretanje i - koristi PC za crtanje
prijenos snage) mašinskih elemenata
13.1 Potrebni objekti i resursi :
- za izvođenje nastave koristiti kabenet za tehničko crtanje - kabinet treba da bude opremljen:
- pojedinačni stolovi sa podešavajućim crtaćim tablama
- stolice sa podešavajućom visinom sjedenja
- velika školska tabal (dupla)
- pribor za tehničko crtanje na tabli
- mala crtaća tabla
- modeli kvadranta, oktanta
- skice evropskog i američkog rasporeda projekcija
- modeli pojedinih mašinskih elemenata
- modeli zakovice, klina, vijka, rukavca, osovine, vratila, ležaja
- modeli spojnice
- modeli: tarnog, užetnog, remenskog, lančanog i zubčastog preijnosa
- koristiti kabinet koji posjeduje oderđen broj umreženih računara,
- kabinet treba da posjeduje multimedijalnu opremu (PC, projektor, projekciono platno)
13.2. Nastavni oblici i metode:
predavanja uz upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala i predavanja
kombinovana s pitanjima) kombinovan sa dole navedenim oblicima i metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri crtanju projekcija, tačke i duži, geometrijskih
likova i tijela
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri crtanju elemenata za spajanje, a grupni oblik
rada pri analizi elemenata za spajanje
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri crtanju pojedinih mašinskih elemenata za
kružno kretanje i prijenos snage, ručno i na računaru, i grupni oblik rada pri analizi elemenata
za kružno kretanje i prenos snage
- crteži centralnih projekcija
- crteži aksonometrijskih projekcija
- crteži ortogonalnih projekcija
- slike projekcija tačaka i duži
- slike projekcija geometrijskih likova
- slike projekcija geometrijskih tijela
- shema prikaza geometrijskih tijela u kosoj projekciji, izometriji i dimetriji
- crteži: zakovica, varova, klinova, vijaka, rukavaca, osovinica, osovina, vratila i ležaja
- crteži: spojnica, tarnih, užetnih, remenskih, lančanih i zupčastih prijenosa
- svi prikazi na shemama trebaju biti pripremljeni i u elektronskoj formi
- Karlović Stjepan, Savić Višnja, 1988., Tehničko crtanje s nacrtnom geometrijom, za I razred
saobraćajne struke, Sarajevo, Svjetlost
- Hercigonja Eduard, 2005, Tehnička grafika, za srednje strukovne škole, Zagreb, Školska
knjiga
- Koludrović Ćiril, 1994., Tehničko crtanje u slici s kompjutorskim aplikacijama, Rijeka,
Koludrović Ć.I.R.
13.5. Ocjenjivanje učenja
13.5.1. Opšta uputstva:
13.5.2. Kriteriji za ocjenjivanje po tehnikama
13.5.2.1. Usmeno ispitivanje:
- preciznost informacija koja se daju
13.5.2.2. Portfolio
- preciznost pri izradi učeničkih radova urađenih pojedinačno
13.5.2.3. Test
- preciznost datih solucija
Jedinice jedinica Usmeno
Portfolio Test
(zbir) ispitivanje
1. Vrste projkcija 30% 10% 10% 10%
2. Elementi za spajanje 30% 10% 10% 10%
3. Elementi za kružno kretanje i
40% 10% 10% 20%
prenos snage
UKUPNO: 100% 30% 30% 40%
- modul je povezan sa predmetima: Drumska vozila (IV-80-ST-12-01, IV-80-ST-12-02, IV-80-
ST-12-03 i IV-80-ST-12-04), Konstruisanje (IV-80-ST-04-03, IV-80-ST-04-04), Tehnička
mehanika (IV-80-ST-06-01 i IV-80-ST-06-02), Praktična nastava (IV-80-SP-01-05, IV-80-SP-01-
08)
- dipl.ing.mašinstva-svi smjerovi
Ime, prezime i titula Škola Adresa Tel./Fax. E-mail
1. Kemal Jaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@
dipl.ing.saob. član saobraćajna mssskola.
radne grupe škola Sarajevo edu.ba
2. Jelena Petričević, Tehnička škola Račanska 055 201 563 ssrs57bj@
dipl.ing.saob. član „Mihajlo Pupin“ bb telrad.net
radne grupe Bijeljina
3. Midhat Tatlić, Mješovita srednja Velešići 2 033 450 691 mssskola@
dipl.ing.saob. član saobraćajna mssskola.
radne grupe škola Sarajevo edu.ba
4. Miroslav Kordić, Srednja prometna Mile 036 321 791
dipl.ing.stroj. škola „Mostar“ Budaka 26
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.com
ekspert za razvijanje elektro škola Dušana 18
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,
član projektnog tima

3. PREDMET Konstruisanje
4. IME MODULA Tehničko crtanje
7. DATUM KADA JE MODUL ZAVRŠEN Septembar 2008. godine
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima potrebna znanja iz osnova tehničkog crtanje,
osnova geometrijskih konstrukcija i pravila crtanja, kako bi stekli osnove tehničke
10. CILJEVI MODULA:

Kada je ovaj modul uspješno završen učenik će :
- steći znanja o osnovama tehničkog crtanja, geometrijskih konstrukciaj i pravila crtanja
- razumijeti osnovne geometrijske konstrukcije, konstrukcije kružnih prijelaza, ravanske
krivulje
- nacrtati kružne prijelaze i ravanske krivulje (kružnicu, elipsa, evolventu, hiperbolu i
parabolu)
- ovladati pravilima crtanja (presjecima, kotiranjem, crtanje pojedinih mašinskih
elemenata)
- nacrtati presjeke ako je poznat trag sječenja
- skicirati i kotirati projekcije i prostorne prikaze
- nacrtati pojedine mašinske elemente ručno i pomoću računara
1. Osnove tehničkog crtanja
2. Osnovne geometrijske konstrukcije
3. Pravila crtanja
1. Osnove - nabroji pribor za - primijeni vrste - ima osjećaj za

tehničkog crtanja tehničko crtanje, tehničkog crteža i estetiku
vrste tehničkog crta - može razumjeti
crteža, vrste crta, -izradi tehničko upustva i priručnike
formata, mjerila pismo koji sadrže tehničke
- objasni vrste crta, - nacrta zaglavlje i crteže i projekcije
zaglavlje i sastavnica - pokazuje volju za
sastavnicu, individualnim i
- nabroji mjerila grupnim radoma
2. Osnove - objasni osnovne - konstruiše kružne - ima pozitivan stav
geometrijskih geometrijske prijelaze prema sticanju novih
konstrukcija konstrukcije - konstruiše kružnicu, saznanja
- nabroji kružne elipsu, evolventu, - posjeduje estetske
prijelaze hiperbolu i parabolu kvalitete, cijeni ljepotu
- nabroji ravanske - samouvjereno
krivulje pristupa učenju
3. Pravila crtanja - nabroji vrste - nacrta razne
presjeka presjeke ako je
- nabroji elemente poznat trag sječenja
kota -prijemijeni osnovna
- prezentira način pravila kotiranja
nanošenja kota - primijeni skiciranje i
- definiše osnovna kotiranje projekcija i
uputstva za kotiranje prostornih prikaza
- objasni skiciranje i - nacrta vijke i matice
kotiranje projekcija i - pojednostavljeno
prostornih prikaza nacrta sitne elemente
- objasni i elemente za prenos
pojednostavljeno snage
ctranje sitnih - koristi računar za
elemenata i crtanje
elemenata za prenos
snage
- za izvođenje nastave koristiti kabenet za tehničko crtanje - kabinet treba da bude
opremljen:
- modeli formata papira A i B (sa ucrtanim zaglavljem i sastavnicom)
- modeli mjerila (uvećani i umanjeni)
- modeli presjeka geometrijskih tijela
- modeli presjeka (punog, polovičnog, djelimičnog, zaokrenutog i uzastopnog)
- multimedijalnu opremu (PC, projektor, projekciono platno) za prikaz nastavnih
materijala u elektronskoj formi)
predavanja uz upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala i
predavanja kombinovana s pitanjima) kombinovan sa dole navedenim oblicima i
metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju vrsta tehničkog ctreža, crta,
izrade tehničkog pisma, formata crteža, mjerila, zaglavlja i sastavnica
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju osnovnih geometrijskih
konstrukcija, konstruisanju kružnih prijelaza i ravanskih krivulja
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri pravilima crtanja, kotiranja i
pojednostavljenim crtanjima sitnih elemenata i elemenata za prijenos snage
- crtež zagljava sastavnice
- shema osnovnih geometriskih konstrukcija
- shema konstrukcije kružnih prijelaza
- shema ravansih krivulja
- crteži primjera pravilnog kotiranja
- crteži raznih presjeka
- crtež vijka i matice
- crteži sitnih mašinskih elemenata (pojednostavljeni)
- crteži elemenata za prenos snage (pojednostavljeni)
- Karlović Stjepan, Savić Višnja, 1988., Tehničko crtanje s nacrtnom geometrijom, za I
razred saobraćajne struke, Sarajevo, Svjetlost
knjiga
Koludrović Ć.I.R.
- ocjenjivanje se vrši unutar škole u kabineti
13.5.2.2. Portfolio
13.5.2.3. Test
Portfolio Test
(zbir) ispitivanje
1. Osnove tehničkog crtanja 30% 10% 10% 10%
2. Osnove geometrijskih
30% 10% 10% 10%
konstrukcija
3. Pravila crtanja 40% 10% 10% 20%
UKUPNO: 100% 10% 30% 60%
- modul je povezan sa predmetom Konstruisanje (IV-80-ST-01-02); Tehnička mehanika
(IV-80-ST-06-01 i IV-80-ST-06-02); Drumska vozila (IV-80-ST-07-01, IV-80-ST-07-02, IV-
80-ST-07-03 i IV-80-ST-07-04)
- dipl.ing.saobraćaja/prometa-svi smjerovi
dipl.ing.saob. član srednja mssskola.
radne grupe saobraćajna edu.ba
škola Sarajevo
3. Midhat Tatlić, Mješovita Velešići 2 033 450 691 mssskola@
škola Sarajevo
4. Miroslav Kordić, Srednja Mile 036 321 791
dipl.ing.stroj. prometna škola Budaka 26
„Mostar“
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.
ekspert za razvijanje elektro škola Dušana 18 com
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Robe u transportu
4. IME MODULA Karakteristike roba u traportu
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa pojmom, osnovnim podjelama
roba i karakteristikama roba koje se transportuju, kako bi stekli osnovna znanja, vještine i
kompetencije za organizaciju transporta roba.
10. CILJEVI MODULA:

Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
- stekne znanja o pojmu materijala, proizvoda, robe i tereta
- spozna osnovna svojstva materijala i roba koja su predmet transporta
- prosudi mogućnost međusobnog uticaja pojedinih roba u transportu, trepeljivost roba u
transportu i skladištenju
- prepozna karakteristike pojedinih vrsta roba sa aspekta tereta u transportu
- ocijeni neophodne uslove transportovnja pojedinih vrsta roba
- procijeni štetno djelovanje pojedinih materijala i roba na čovjeka i okolinu
- predloži potrebne mjere sigurnosti za prevoz opasnih materija po granama saobraćaja
1. Pojam i podjela roba u transportu
2. Karakteristike roba u transportu
3. Suhi, tečni, gasoviti i ostali tereti
Napomena:Važnost svih jedinica u okviru modula navedena je u tabeli, u stavku 13.5.3
1. Pojam i podjela - definiše pojam materijala, - da primjer za - može razumjeti

roba u transportu robe, proizvoda i terta upotrebu prevoznog upustva vezana za
- nabroji načine podjela srestava u zavisnosti rukovanje robama i
roba u transportu od vrste robe materijalima u
- objasni kako roba utiče - kategorizira vrste transportu
na izbor transportnog roba -ima volju za učenjem
srestva i da poboljša i dopuni
2. Karakteristike - nabroji osnovna svojstva - vrši izbor svoje znanje
roba u transportu materijala i roba (fizička, transportnog - da je svjestan
hemijska, tehnološka, sredstva vrednujući štetnosti opasnih
električna, mehanička i karakteristike materija na čovjeka i
transportna) materijala i roba okoliš
- objasni značaj pojedinih - vrši izbor - pokazuje volju za
karakteristika materijala i skladišnog prostora pomaganjem
roba za transport i vrednujući kolegama na ličnoj
skladištenje karakteristike izgradnji
materijala i roba - samouvjereno
3. Suhi, tečni, - definiše vrstu tereta sa - analizira pristupa učenje
gasoviti i ostali stanovišta agregatnog karakteristike tereta
tereti stanja sa aspekta
- objasni karakteristike transporta i
tereta (suhih, tečnih, skladištenja
gasovitih, hlađenih, - procijeni prioritetne
opasnih i vangabaritnih) mjere sigurnosti pri
- poznaje legislativu o prevozu i
prevozu opasnih materija skladištenju opasnih
- definiše vrste i djelovanje materija
opasnih materija na - ocijeni štetnost
čovjeka i okoliš pojedinih opasnih
- opiše mjere sigurnosti materija na čovjeka i
pri prevozu i skladištenju okoliš
opasnih materija
- objasni način pakovanja,
skladištenja i označavanja
opasnih materija
- samostalno koristi
različite izvore informacija
(internet, stručnu literaturu,
časopise) pri analiziranju
materijala, proizvoda, roba
i tereta u transportu
za izvođenje nastave koristiti standardnu učionicu koja posjeduje multimedijalnu opremu
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojmova: materijal, proizvod, roba
i teret, i pri podjeli tereta prema agregatnom stanju
- u jedinici 2. primijeniti grupni oblik rada u kojem će učenici biti podijeljeni po različitim
svojstvima materijala i debatu gdje će svako braniti svoje stavove
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada u izučavanju pojadinačnih vrsta tereta (suhi,
tečni, gasoviti, hlađeni, opasni, teški i vangabaritni) i grupni oblik rada u raspravi vezano za
vrste tereta
- oprema za prezentaciju-multimedijalna oprema (PC, projektor, projekciono platno)
- prikazi u elektronskoj formi:
- podjele i vrsta roba
- podjele i vrsta tereta
- označavanja opasnih materija
- slike prevoznih sredstava za prevoz opasnih materija
- slike oznaka na prevoznim sredstvima koja prevoze opasne materije
- mjera sigurnosti pri prevozu i skladištenju opasnih materija
- Ranković Svetlana, Furundžić Spomenka, 2007., Teret u saobraćaju i mehanizacija
pretovara, za II i III razred saobraćajne škole, Beograd, Zavod za udžbenika i nastava sredstva
- Mirko Vlahović, 1999.,“Poznavanje robe u transportu“, Novi Sad, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva Novi Sad
- materijali koje će izraditi nastavnici nakon što za to budu obučeni
13.5.2.2. Portfolio
- prisustvo i učešće u radu
- originalnost ideja
13.5.2.3. Test
Tehnike ocjenjivanja i raspored
Važnost
važnosti
Jedinice jedinica
Usmeno
(zbir) Portfolio Test
ispitivanje
1. Pojam i podjela roba u transportu 10% 10%
2. Karakteristike roba u transportu 30% 10% 20%
3. Suhi, tečni, gasoviti i ostali tereti 60% 10% 30% 20%
Ukupno: 100% 10% 40% 50%
modul je povezan sa predmotom Robe u transportu: modulom Poznavanje roba u transportu
(IV-80-ST-02-02); predmetom Organizacija prevoza: modulima Prevoz robe (IV-80-ST-13-05) i
Utovarno-istovarne stanice (IV-80-ST-13-06); predmetom Praktična nastava: modulima
Transportno-manipulativne jedinice (IV-80-SP-01-07), Multimodalni transport (IV-80-SP-01-10)
i Izbor prevoznog puta i transportnog sredstva (IV-80-SP-01-18).
- dipl.ing.tehnologije
- dipl.ing.mašinstva
- dipl.ing.saobraćaja-smjer drumski
Ime i prezime i titula Škola Adresa Tel./Fax. E-mail
dipl.ing.saob. član radne saobraćajna škola
grupe Sarajevo mssskola.edu.ba
dip.ing.saob. član radne „Mihajlo Pupin“ bb telrad.net
grupe Bijeljina
3. Midhat Tatlić, dipl. Mješovita srednja Velešići 033 443 221 mssskola@
Ing.saob. član radne saobraćajna škola mssskola.edu.ba
grupe Sarajevo
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.c
ekspert za razvijanje elektro škola Dušana 18 om
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Robe u transportu
4. IME MODULA Poznavanje roba u transportu
8. SVRHA MODULA:
svrha ovog modula je upoznavanje učenika sa kontrolom, načinom očuvanja i utvrđivanjem
kvaliteta proizvoda, međunarodnim i nacionalnim normama kvaliteta proizvoda, međunarodnim
trgovinskim klasifikacijama roba u prometu,vrstama i funkcijama ambalaža,materijalima za
izradu ambalaža,načinom pakovanja,utovara, slaganja i prićvršćivanja tereta,vrstama skladišta,
načinom zaštite robe u skladištima i skladišnom dokumentacijom.
- preduslov za uspješnu poduku ovog modula su stečena znanja iz istog predmeta Robe u
transportu – modula Karakteristike roba u transportu (IV-80-ST-02-01)
10. CILJEVI MODULA:
Kada je ovaj modul uspješno završen učenik će biti sposoban da:
- razumije koncepciju kvaliteta robe, način očuvanja robe i međunarodne i nacionalne norme
kvaliteta robe u transportu.
- poznaje međunarodne trgovinske klasifikacije robe u prometu
- opiše izgled i funkciju ambalaže
- izabere odgovarajuću ambalažu zavisno od vrste robe
- poznaje vrste skladišta, način zaštite robe u skladištu i skladišnu dokumentaciju
- izabere način skladištenja zavisno od vrste robe
1.Koncepcija kvaliteta robe u transportu
2.Međunarodne trgovinske klasifikacije robe u prometu
3. Ambalažiranje robe
4. Skladištenje robe
Uspješnim završetkom modula, učenik će, po jedinici, steći:
1. Koncepcija - prezentira koncepciju - ilustruje kvalitet - uviđa značaj

kvaliteta robe u kvaliteta robe u materijala u prometu očuvanja kvaliteta
transportu transportu - procijeni kvalitet proizvoda u
- opiše način očuvanja proizvoda prije i poslije transportu i
kvaliteta robe u prometu transporta skladištenju
- nabroji međunarodne i - prezentuje međunarodne - razumije uputstva
nacionalne norme i i nacionalne norme i o pakovanju,
normizaciju kvaliteta robe normizaciju kvaliteta robe utovaru i slaganju
u prometu u transportu tereta u transportu i
- poznaje marku i znak skladištenju
proizvoda kao simbol - pokazuje
kvaliteta proizvoda kapacitete i
2. Međunarodne - prikaže listu klasa roba - kategorizira robe prema spremnost za timski
trgovinske u prometu klasama roba rad
klasifikacije robe u- definiše načela - nacrta oznake za klase
prometu klasifikacije proizvoda i roba u transportu -ima pozitivan stav
roba u prometu ka novoj tehnologiji i
3. - definiše vrste ambalaže - odluči o izboru vrste njenoj primjeni
Ambalažiranje s obzirom na vrstu robe ambalaže s obzirom na - uvažava
robe - izrazi mišljenje o funkciji vrstu robe upozorenja i mjere
ambalaže - izradi listu ambalažnih opreza vezana za
- nabroji ambalažne materijala postupke pri
materijale - da primjer transportne i manipulisanju
- odredi vrstu ambalaže komercijalne ambalaže teretom
prema njenoj funkciji - napravi plan utovara,
- opiše postupak utovara, slaganja i pričvršćivanja
slaganja i pričvršćivanja tereta
tereta u transportu - samostalno koristi
različite izvore informacija
(internet, stručnu
literaturu, časopise) o
novim vrstama materijala i
njihovoj primjeni u
pakovanju robe
4. Skladištenje - da definiše vrste - da primjer za vrstu
robe skladišta skladišta zavisno od vrste
- opiše način zaštite robe robe koja se skladišti
od kvarenja u toku
skladištenja
-poznaje skladišnu
dokumentaciju
13.1 Potrebna objekti i resursi :
za izvođenje nastave koristiti standardnu učionicu opremljenu opremom za multimedijalnu
prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti prezentaciju koncepcije kvaliteta proizvoda, međunarodnih i nacionalnih
normi, kao i oznaka na proizvodima i simbola kvaliteta proizvoda
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada za prikaz klasa roba u prometu
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri odlučivanju o vrsti ambalaže zavisno od vrste
robe,pravljenju plana utovara i obezbjeđivanja tereta u transportu i prikupljanju podataka; grupni
rad pri izradi liste ambalažnih materijala i primjera za vrste ambalaža, kao i debatu između
grupa
- u jedinici 4. primijeniti grupni oblik rada kako bi dali primjer za vrstu skladišta zavisno od vrste
robe

- shema načela međunarodne klasifikacije proizvoda
- shema klasifikacije roba
- shema međunarodne normizacije kvaliteta
- shema međunarodnih normi kvaliteta
- shema nacionalne normizacije kvaliteta
- shema nacionalnih normi kvaliteta
- slike ambalažnih materijala
- slike transportne i komercijalne ambalaže
- obrasci dokumenata i evidencija u skladištu
- Ranković Svetlana, Furundžić Spomenka, 2007., Teret u saobraćaju i mehanizacija pretovara,
za II i III razred saobraćajne škole, Beograd, Zavod za udžbenika i nastava sredstva
- Mirko Vlahović, 1999.,“Poznavanje robe u transportu“, Novi Sad, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva Novi Sad
- ocjenjivanje se vrši unutar škole u učionici
- učenike je neophodno unaprijed upoznati sa metodama i kriterijima ocjenjivanja.
- originalnost ideja i prikupljenih podataka
13.5.2.2.Portfolio
- prisustvo i učešće u radu
13.5.2.3.Test
- preciznost datih informacija
Portfolio Test
(zbir) ispitivanje
1. Koncepcija kvaliteta robe u
30% 10% 10% 10%
transportu
2. Međunarodne trgovinske
20% 10% 10%
klasifikacije robe u prometu
3. Ambalažiranje robe 40% 10% 10% 20%
4. Skladištenje robe 10% 10%
UKUPNO 100% 20% 30% 50%
Prije početka ovog modula predlaže se da naglasite važnost poznavanja značajnih svojstava
robe koje ste proučavali u okviru ovog predmeta modul Karakteristike roba u transportu (IV-80-
ST-02-01), a u kasnijem radu ovaj modul će Vam koristiti u izučavanju u okviru sledećih
predmeta:
- Organizacija prevoza: modulima Prevoz robe (IV-80-ST-13-05) i Utovarno-istovarne stanice
(IV-80-ST-13-06) i
- Praktična nastava: modulima Transportno-manipulativne jedinice (IV-80-SP-01-07),
Multimodalni transport (IV-80-SP-01-10) i Izbor prevoznog puta i transportnog sredstva (IV-
80-SP-01-18),
15. PRIJEDLOG JE DA MODUL PREDAJE :
- Dipl.ing.tehnologije
- Dipl.ing.mašinstva
- Dipl.ing.saobraćaja-smjer drumski
Ime, prezime i titula Škola Adresa Tel./Fax E-mail
1.KemalJaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@
dipl.ing.saob.,član saobraćajna škola mssskola.edu.ba
radne grupe Sarajevo

škola bb telrad.net
„Mihajlo Pupin“,
Bijeljina
srednja mssskola.edu.ba
saobraćajna škola
Sarajevo
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Saobraćajni sistemi
4. IME MODULA Drumski saobraćaj
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa historijskim razvojem drumskog
saobraćaja, njegovom infrastrukturom, sredstvima, kapacitetima i terminalima.
10. CILJEVI MODULA:
kroz ovaj modul učenici će biti osposobljeni da:
- steknu znanja o razvoju drumskog saobraćaja kroz historiju
- spoznaju elemente infrastrukture drumskog saobraćaja
- prepoznaju sredstva kojima se obavlja drumski saobraćaj
- definišu kapacitete sredstava drumskog saobraćaja
- steknu znanja o terminalima drumskog saobraćaja
- upoređuje prednosti i nedostatke drumskog saobraćaja u odnosu na druge podsisteme
saobraćajnog sistema
1. Historijski razvoj drumskog saobraćaja
2. Infrastruktura drumskog saobraćaja
3. Sredstva i kapaciteti drumskog saobraćaja
4. Terminali drumskog saobraćaja
1. Historijski - izloži razvoj drumskog - predstavi historijski - pokazuje interes za

razvoj drumskog saobraćaja kroz vijekove razvoj puteva samostalnim
saobraćaja - objasni historijski razvoj - predstavi historijski učenjem, radom i
drumskih puteva razvoj sredstava za napredovanjem.
- objasni historijski razvoj prevoz - samouvjereno
sredstava za prevoz pristupa učenju
drumskog saobraćaja - ima pozitivan stav
2. Infrastruktura - nabroji podjele drumskih - kategorizira puteve prema novoj
drumskog puteva prema značaju tehnologiji i njenoj
saobraćaja - nabroji sastavne dijelove - ilustruje sastavne praktičnoj primjeni
drumskog puta dijelove puta - prihvata
- nabroji vrste signalizaciju - primjenjuje različite cjeloživotno učenje
u drumskom saobraćaju vrste saobraćajne - poštuje zahtjeve
- objasni upotrebu signalizacije za različite korisnika
signalizacije u drumskom uslove odvijanja
saobraćaju saobraćaja saobraćajnih usluga
3. Sredstva i - nabroji karakteristike - razlikuje prevozna
kapaciteti sredstava drumskog sredstva po vrstama i
drumskog saobraćaja kapacitetima
saobraćaja - nabroji prevozana - izabere prevozno
sredstva za prevoz putnika sredstvo shodno
ili tereta u drumskom zahtjevima prevoza
saobraćaju putnika ili tereta
- objasni prevozna
sredstva i kapacitete za
prevoz putnika ili tereta u
drumskom saobraćaju
- objasni prevozna
sredstva i kapacitete za
prevoz putnika u
gradovima
4. Terminali - objasni terminale - ilustruje elemente
drumskog drumskog saobraćaja u terminala drumskog
saobraćaja prevozu putnika saobraćaja za prevoz
- objasni terminale putnika
drumskog saobraćaja u - ilustruje elemenmte
prevozu tereta terminala drumskog
saobraćaja za prevoz
tereta
13.1. Potrebni objekti i resursi:
- za izvođenje nastave koristiti standardnu učionicu koja posjeduje multimedijalnu opremu za
prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri izučavanju historijskog razvoja puteva i razvoja
sredstava za prevoz drumskog saobraćaja
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju podjele puteva i grupni oblik rada
pri izučavanju sastavnih dijelova puta i signalizacije u drumskom saobraćaju
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju karakteristika sredstava drumskog
saobraćaja, prevoznih sredstava i kapiceta za prevoz putnika i tereta i prevoznih sredstava i
kapaciteta za prevoz putnika u gradovima
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih terminala drumskog
saobraćaja u prevozu putnika i prevozu tereta
- shema historijskog razvoja puteva
- shema historijskog razvoja sredstava za prevoz drumskog saobraćaja
- podjela puteva u drumskom saobraćaju
- skice poprečnih presjeka profila puta: nasipa, usjeka, zasjeka, galerije i tunela
- signalizacije u drumskom saobraćaju
- karakteristika pojedinih sredstava drumskog saobraćaja
- prevoznih sredstava za prevoz putnika u drumskom saobraćaju
- prevoznih sredstava za prevoz tereta u drumskom saobraćaju
- prevoznih sredstava za prevoz putnika u gradovima
- terminala drumskog saobraćaja u prevozu putnika
- terminala drumskog saobraćaja u prevozu tereta
- Perak Mato, Dumičić Hrvoje, Sviličić Josip,1996., Osnove prijevoza i prijenosa, uđbenik za prvi
razred za zanimanja u promtu, Zagreb, Škola za cestovni promet
- Prikril Boris, Perše Silvestar, 1991.,Prijevozna sredstva, Zagreb, Fakultet prometnih znanosti
Zagreb
- Jaganjac Kemal, Tatlić Midhat, 1997., Osnovi drumskog saobaćaja, Sarajevo, Sarajevo
Pablishing
- ocjenjivanje se vrši unutar škole u standardnoj učionici
13.5.2.2.Test
Važnost
važnosti
Jedinice jedinica
Usmeno
(zbir) Test
ispitivanje
1. Historijski razvoj drumskog saobraćaja 20% 20%
2. Infrastruktura drumskog saobraćaja 20% 10% 10%
3. Sredstva i kapaciteti drumskog saobraćaja 40% 20% 20%
4. Terminali drumskog saobraćaja 20% 20%
UKUPNO 100% 30% 70%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru ovog predmeta moduli (IV-80-
ST-03-05 i IV-80-ST-03-06), predmeti Saobraćajna geografija moduli (IV-80-ST-04-01 i IV-80-
ST-04-02), Saobraćajna infrastruktura (IV-80-ST-09-01 i IV-80-ST-09-02), Robnotransportne
manipulacije (IV-80-ST-10-01 i IV-80-ST-10-02), Drumska vozila (IV-80-ST-12-01, IV-80-ST-12-
02, IV-80-ST-12-03 i IV-80-ST-12-04), Organizacija prevoza (IV-80-ST-13-01, IV-80-ST-13-02,
IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04, IV-80-ST-13-05, IV-80-ST-13-06), Špedicija (IV-80-ST-15-01 i
IV-80-ST-15-01), Izborni predmet Organizacija prevoza (IV-80-IP-01-01 i IV-80-IP-01-02)),
Praktična nastava (IV-80-SP-01-01, IV-80-SP-01-07, IV-80-SP-01-10, IV-80-SP-01-12, IV-80-
SP-01-14, IV-80-SP-01-16, IV-80-SP-01-18, IV-80-SP-01-22, IV-80-SP-01-24, IV-80-SP-01-26)
1. Kemal Jaganjac, Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@mssskola.e
dipl.ing.saobr.,član srednja du.ba
škola,Sarajevo
2. Jelena Petričević Tehnička Račanska 055 201 563 ssrs57bj@telrad.net
dipl.ing.saobr.,član škola“Mihajlo bb
3. Midhat Tatlić Mješovita Velešići 2 033 450 691 mssskola@mssskola.e
dipl.ing.saobr.,član srednja du.ba
škola,Sarajevo
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Poštanski i telekomunikacioni saobraćaj
8. SVRHA MODULA:
Svrha modula je da ucenik stekne osnovna znanja o poštanskom i telekomunikacijskom
saobracaju.
Nema ih
10. CILJEVI MODULA:
Kada je ovaj modul uspješno završen, učenik će biti sposoban da:
- stekne znanja o osnovnim fazama u razvoju poštanskog saobraćaja
- steknu znanja o osnovnim fazama u razvoju telekomunikacijskog saobraćaja
- definiše infrastrukturu poštanske mreže
- definiše infrastrukturu telekomunikacijske mreže
- prepoznaju prenosne medije u telekomunikacijama
- nabroji i definišu prevozna sredstva u poštanskom saobraćaju
- nabroji i definiše sredstva prenosna u telekomunikacijskom saobraćaju
- nabroji i definiše terminale u poštanskoj mreži
- nabroji i definiše terminale u telekomunikacionoj mreži
1. Historijski razvoj PiT saobraćaja
2. Infrastruktura PiT saobraćaja
3. Sredstva i kapaciteti PiT saobraćaja
4. Terminali PiT saobraćaja
1. Historijski - objasni podjelu PiT - predstavi historijski razvoj - pokazuje interes

razvoj PiT saobracaja, poštanskog saobraćaja za samostalnim
saobraćaja - definiše poštanski - predstavi historijski razvoj učenjem, radom i
saobraćaj; telekomunikacionog napredovanjem.
- definiše saobraćaja - samouvjereno
telekomunikacioni pristupa učenju
saobraćaj; - ima pozitivan stav
- objasni faze razvoja prema novoj
pošte, tehnologiji i njenoj
- objasni faze razvoja praktičnoj primjeni
telekomunikacijskog - prihvata
saobraćaja; cjeloživotno učenje
2. Infrastruktura - definiše poštansku - kategorizira poštanske - poštuje zahtjeve
PiT saobraćaja mrežu i nabroji mreže i njihove jedinice korisnika
jedinice poštanske - ilustruje elemente saobraćajnih usluga
mreže; telekomunikacione mreže
- definiše elemente
TK mreže;
3. Sredstva PiT - nabroji i definiše - razlikuje prevozna
saobraćaja sredstva u sredstva po vrstama i
poštanskom kapacitetima u poštanskom
saobraćaju; saobraćaju
- nabroji i definiše - razlikuje prenosna
sredstva u sredstva po vrstama i
TKsaobraćaju; kapacitetima u
telekomunikacionom
saobraćaju
4. Terminali PiT - definiše i nabroji - ilustruje elemente
saobraćaja terminale u terminala poštanskog
poštanskoj mreži; saobraćaja
- definiše i nabroji - ilustruje elemenmte
terminale u TK mreži terminala
telekomunikacione mreže
prezentaciju
predavanja kombinovana s pitanjima) kombinovan sa dole navedenim oblicima i metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri izučavanju historijskog razvoja PiT
saobraćaja
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju poštanske i TK mreže i grupni
oblik rada pri izučavanju jedinica poštaske mreže i elemenata TK mreže
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju karakteristika sredstava u
poštanskom saobraćaju i prenosnih sredstava u TK saobraćaju
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih terminala poštanskog
saobraćaja i terminala TK saobraćaja
- shema historijskog razvoja poštanskog saobraćaja u fazama
- shema historijskog razvoja telekomunikacija u fazama
- podjela PiT saobraćaja
- shema jedinica poštanske mreže
- shema elemenata TK mreže
- sredstava u poštanskom saobraćaju
- sredstava u TK saobraćaju
- terminala u poštanskom saobraćaju
- terminala u TK saobraćaju
13.4. Preporučena literatura i ostali izvori za učenje:
- Perak Mato, Dumičić Hrvoje, Sviličić Josip,1996., Osnove prijevoza i prijenosa, udžbenik za
prvi razred za zanimanja u promtu, Zagreb, Škola za cestovni promet
- Prikril Boris, Perše Silvestar, 1991.,Prijevozna sredstva, Zagreb, Fakultet prometnih
znanosti Zagreb
Publishing
13.5.2.2.Test
Jedinice jedinica
(zbir)
1. Historijski razvoj PT saobraćaja 10% 10%
2. Infrastruktura PT saobraćaja 40% 20% 20%
3. Sredstva PT saobraćaja 25% 10% 15%
4. Trminali PT saobraćaja 25% 10% 15%
UKUPNO 100% 40% 60%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru ovog predmeta modula (IV-
80-ST-03-01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03 i IV-80-ST-03-06), predmeti Saobraćajna
geografija moduli (IV-80-ST-04-01 i IV-80-ST-04-02), Praktična nastava (IV-80-SP-01-01 i
IV-80-SP-01-03)
dipl.ing.saobr.,član saobraćajna mssskola.edu.ba
radne grupe škola,Sarajevo
3. Midhat Tatlić Mješovita srednja Velešići 2 033 450 691 mssskola@
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmail
ekspert za razvijanje elektro škola 18, Doboj .com
NPP-a
5.Alma Hasić,
4. IME MODULA Vodni i vazdušni saobraćaj
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa historijskim razvojem vodnog i
vazdušnog saobraćaja, njihovom infrastrukturom, sredstvima, kapacitetima i terminalima.
10. CILJEVI MODULA:

- steknu znanja o razvoju vodnog i vazdušnog saobraćaja kroz historiju
- spoznaju elemente infrastrukture vodnog i vazdušnog saobraćaja
- prepoznaju sredstva kojima se obavlja vodni i vazdušni saobraćaj
- definišu kapacitete sredstava vodnog i vazdušnog saobraćaja
- steknu znanja o terminalima vodnog i vazdušnog saobraćaja
- upoređuje prednosti i nedostatke vodnog i vazdušnog saobraćaja u odnosu na druge
podsisteme saobraćajnog sistema
1. Historijski razvoj vodnog i vazdušnog saobraćaja
2. Infrastruktura vodnog i vazdušnog saobraćaja
3. Sredstva i kapaciteti vodnog i vazdušnog saobraćaja
4. Terminali vodnog i vazdušnog saobraćaja
1. Historijski - objasni razvoj vodnog - predstavi historijski - pokazuje interes za

razvoj vodnog i saobraćaja kroz razvoj vodnog samostalnim
vazdušnog historiju saobraćaja učenjem, radom i
saobraćaja - objasni razvoj - predstavi historijski napredovanjem.
vazdušnog saobraćaja razvoj vazdušnog - samouvjereno
kroz historiju saobraćaja pristupa učenju
2. Infrastruktura - nabroji podjele puteva - kategorizira - ima pozitivan stav
vodnog i u vodnom saobraćaju pomorske puteve prema novoj
vazdušnog - nabroji vrste prema značaju tehnologiji i njenoj
saobraćaja signalizacije u vodnom - kategorizira vrste praktičnoj primjeni
saobraćaju signalizacije u - prihvata
- nabroji puteve u pomorskom saobraćaju cjeloživotno učenje
riječnom, jezerskom i - kategorizira puteve u - poštuje zahtjeve
kanalskom saobraćaju riječnom, jezerskom i korisnika
- objasni upotrebu kanalskom saobraćaju saobraćajnih usluga
signalizacije na prema značaju
unutrašnjim plovnim - kategorizira vrste
putevima vazdušnih koridora
- objasni vazdušne -ilustrira sredstva za
koridore vođenje aviona po
- definiše ulogu vazdušnom koridoru i
kontrole letenja na poletno-sletnim
- nabroji sredstva za stazama
vođenje aviona po
vazdušnom koridoru i
na poletno-sletnim
stazama
3. Sredstva i - nabroji karakteristike - razlikuje prevozna
kapaciteti vodnog bodova u pomorskom sredstva po vrstama i
i vazdušnog saobraćaju kapacitetima u
saobraćaja - nabroji karakteristike pomorskom i
brodova na unutrašnjim saobraćaju i
plovnim putevima saobraćaju na
- objasni prevozana unutrašnjim plovnim
sredstva za prevoz putevima
putnika i tereta u - predstavi
pomorskom saobraćaju karakteristike
- objasni prevozana prevoznih sredstava za
sredstva za prevoz prevoz putnika i tereta
putnika i tereta na u vazdušnom
unutrašnjim plovnim saobraćaj
putevima
- nabroji karakteristike
prevoznih sredstava u
vazdušnom saobraćaju
- objasni prevozna
sredstva za prevoz
putnika i tereta u u
4. Terminali - objasni pomorske luke - ilustruje elemente
vodnog i - objasni pomorske pomorskih putničkih i
vazdušnog putničke i teretne luke teretnih luka
saobraćaja - objasni luke na - ilustruje elemenmte
unutrašnjim plovnim luka na unutrašnjim
putevima plovnim putevima
- objasni terminale u - ilustruje terminale
vazdušnom saobraćaju vazdušnog saobraćaja

prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri izučavanju historijskog razvoja vodnog i
vazdušnog saobraćaja
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju podjele puteva u pomorskom
saobraćaju i u saobraćaju na unutrašnjim plovnim putevima, kao i vazdušnim koridorima i
grupni oblik rada pri izučavanju signalizacije u vodnom i vazdušnom saobraćaju kao i pri
izučavanju sredstva za vođenje aviona po vazdušnom koridoru i na poletno-sletnim stazama
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju karakteristika sredstava
pomorskog sa i kapiceta u prevozu putnika i tereta u vazdušnom saobraćaju, kao i grupni
oblik rada pri izučavanju kapaciteta sredstava u vodnom i vazdušnom saobaraćaju
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih terminala vodnog i
vazdušnog saobraćaja u prevozu putnika i tereta
- shema historijskog razvoja vodnog saobraćaja
- shema historijskog razvoja vazdušnog saobraćaja
- shema historijskog razvoja sredstava za prevoz vodnog saobraćaja
- shema historijskog razvoja sredstava za prevoz vazdušnog saobraćaja
- podjela puteva u pomorskom saobraćaju
- podjele unutrašnjih plovnih puteva
- podjle vazdušnih koridora
- signalizacije u pomoraskom saobraćaju
- siganlizacije u saobraćaju na unutrašnjim plovnim putevima
- sredstava za vođenje aviona po vazdušnom koridoru i na poletno-sletnim stazama
- karakteristika pojedinih sredstava vodnog i vazdušnog saobraćaja
- brodova za prevoz putnika i tereta u pomorskom saobraćaju
- brodova za prevoz putnika i tereta na unutrašnjim plovnim putevima
- sredstava za prevoz putnika i tereta u vazdušnog saobraćaja
- pomorskih putničkih luka
- pomorskih teretnih luka
- luka na unutrašnjim plovnim putevima
- terminala vazdušnog saobraćaja
- Perak Mato, Dumičić Hrvoje, Sviličić Josip,1996., Osnove prijevoza i prijenosa, uđbenik za
znanosti Zagreb
Pablishing
13.5.2.2.Test
Važnost Tehnike ocjenjivanja i raspored
Jedinice jedinica važnosti
1. Historijski razvoj vodnog i
10% 10%
2. Infrastruktura vodnog i vazdušnog
30% 10% 20%
saobraćaja
3. Sredstva i kapaciteti vodnog i
40% 20% 20%
4. Trminali vodnog i vazdušnog
20% 20%
saobraćaja
UKUPNO 100% 30% 70%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru ovog predmeta moduli (IV-
80-ST-03-05 i IV-80-ST-03-06), predmeti Saobraćajna geografija moduli (IV-80-ST-04-01 i
IV-80-ST-04-02), Špedicija (IV-80-ST-15-01 i IV-80-ST-15-01), Praktična nastava (IV-80-SP-
01-02)


ekspert za razvijanje elektro škola Dušana com
NPP-a 18, Doboj
5.Alma Hasić,
4. IME MODULA Željeznički, vertikalni i cjevovodni saobraćaj
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa historijskim razvojem željezničkog,
vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja, njihovom infrastrukturom, sredstvima, kapacitetima i
terminalima.
nema ih
10. CILJEVI MODULA:
- steknu znanja o razvoju željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja kroz historiju
- spoznaju elemente infrastrukture željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
- prepoznaju sredstva kojima se obavlja željeznički, vertikalni i cjevovodni saobraćaj
- definišu kapacitete sredstava željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
- steknu znanja o terminalima željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
- upoređuje prednosti i nedostatke željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja u odnosu na
druge podsisteme saobraćajnog sistema
1. Historijski razvoj željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
2. Infrastruktura željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
3. Sredstva i kapaciteti željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
4. Terminali željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
1. Historijski razvoj - izloži razvoj - predstavi historijski - pokazuje interes za

željezničkog, željezničkog, vertikalnog i razvoj puteva samostalnim
vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja željezničkog saobraćaja učenjem, radom i
cjevovodnog kroz vijekove - predstavi historijski napredovanjem.
saobraćaja - objasni historijski razvoj razvoj sredstava za - samouvjereno
željezničkih puteva, prevoz željezničkog pristupa učenju
- objasni historijski razvoj sasobraćaja - ima pozitivan stav
sredstava za prevoz - predstavi historijski prema novoj
željezničkog saobraćaja razvoj vertikalnog i tehnologiji i njenoj
cjevovodnog saobraćaja praktičnoj primjeni
2. Infrastruktura - nabroji podjele - kategorizira željezničke - prihvata cjeloživotno
željezničkog, željezničkih puteva puteve-pruge prema učenje
vertikalnog i - nabroji sastavne značaju - poštuje zahtjeve
cjevovodnog dijelove pruga - ilustruje sastavne korisnika
saobraćaja - nabroji vrste dijelove željezničkih saobraćajnih usluga
signalizaciju u puteva
željezničkom saobraćaju - kategorizira vrste
- objasni upotrebu signalizacije u
signalizacije u željezničkom saobraćaju
željezničkom saobraćaju - da navede primjere
-objasni infrastrukturu upotrebe infrastrukture
vertikalnog saobraćaja vetrikalnog i cjvovodnog
-objasni infrastrukturu saobraćaja
cjevovodnog saobraćaja
3. Sredstva i - nabroji karakteristike - razlikuje vučna i vučena
kapaciteti sredstava željezničkog, sredstva željezničkog
željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja po vrstama i
vertikalnog i saobraćaja kapacitetima
cjevovodnog - nabroji vučna i vučena - upoređuje karakteristike
saobraćaja sredstva za prevoz različitih vučnih ili vučenih
putnika ili tereta u sredstva u željezničkom
željezničkom saobraćaju saobraćaju
- objasni sredstva i - predstavi sredstva i
kapacitete vertikalnog kapacitete vertikalnog
saobraćaja saobraćaja
- objasni sredstva i - prestavi sredstva i
kapacitete cjevovodnog kapacitete cjevovodnog
saobraćaja saobraćaja
4. Terminali - objasni putničke i - ilustruje elemente
željezničkog, teretne terminale terminala željezničkog
vertikalnog i željezničkog saobraćaja saobraćaja za prevoz
cjevovodnog - objasni ranžirne i putnika i tereta
saobraćaja tehničke terminale - ilustruje elemente
željezničkog saobraćaja ranžirnih i tehničkih
- objasni terminale terminala željezničkog
vetikalnog saobraćaja saobraćaja
- objasni terminale - ilustruje elemente
cjevovodnog saobraćaja terminala vertikalnog
saobraćaja
- ilustruje elemente
terminala cjevovodnog
saobraćaja
prezentaciju
u svim jedinicama primjeniti frontalni oblik rada (koristeći predavanja kratkog trajanja, predavanja
uz upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala i predavanja kombinovana s
pitanjima) kombinovan sa dole navedenim oblicima i metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri izučavanju historijskog razvoja puteva i razvoja
sredstava za prevoz željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju podjele puteva željezničkog
saobraćaja, i grupni oblik rada pri izučavanju sastavnih dijelova pruga, signalizacije u željezničkom
saobraćaju, infrastrukture vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju karakteristika sredstava željezničkog,
vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja i grupni oblik rada kod izučavanja vučnih i vučenih sredstava i
kapiceta za prevoz putnika i tereta željezničkog saobraćaja i sredstava i kapaciteta vertikalnog i
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju putničkih, teretnih, ražirnih i tehničkih
terminala željezničkog saobraćaja, kao i pri definisanju terminala vertikalnog i cjevovodnog
saobraćaja
- shema historijskog razvoja pruga
- shema historijskog razvoja sredstava za prevoz željezničkog saobraćaja
- shema historijskog razvoja vertikalnog saobraćaja
- shema historijskog razvoja cjevovodnog saobraćaja
- podjela puteva u željezničkom saobraćaju
- skice poprečnih presjeka profila pruga
- signalizacije u željezničkom saobraćaju
- karakteristika pojedinih sredstava željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
- vučnih sredstava u željezničkom saobraćaju
- vučenih sredstava u željezničkom saobraćaju
- sredstava vertikalnog saobraćaja
- sredstava cjevovodnog saobraćaja
- putničkih željezničkih terminala
- teretnih željezničkih terminala
- ranžirnih željezničkih terminala
- tehničkih željezničkih terminala
- terminala vertikalnog saobraćaja
- terminala cjevovodnog saobraćaja
- Perak Mato, Dumičić Hrvoje, Sviličić Josip,1996., Osnove prijevoza i prijenosa, uđbenik za prvi
razred za zanimanja u promtu, Zagreb, Škola za cestovni promet
Zagreb
Pablishing
13.5.2.2.Test
1. Historijski razvoj željezničkog,
10% 10%
vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
2. Infrastruktura željezničkog, vertikalnog i
20% 10% 10%
3. Sredstva i kapaciteti željezničkog,
50% 20% 30%
vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
4. Trminali željezničkog, vertikalnog i
20% 10% 10%
UKUPNO 100% 40% 60%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru ovog predmeta moduli (IV-80-ST-
03-05 i IV-80-ST-03-06), predmeti Saobraćajna geografija moduli (IV-80-ST-04-01 i IV-80-ST-04-
02), Špedicija (IV-80-ST-15-01 i IV-80-ST-15-01)
1. Kemal Jaganjac, dipl.ing. Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@
saobr.,član radne grupe saobraćajna mssskola.edu.
škola,Sarajevo ba
2. Jelena Petričević dipl.ng. Tehnička Račanska 055 201 563 ssrs57bj@
saobr.,član radne grupe škola“Mihajlo bb telrad.net
Pupin“,Bijeljina
3. Midhat Tatlić, dipl.ing. Mješovita srednja Velešići 2 033 450 691 mssskola@
saobr.,član radne grupe saobraćajna mssskola.edu.
škola,Sarajevo ba
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gm
ekspert za razvijanje NPP-a elektro škola 18, Doboj ail.com
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Praktična nastava
4. IME MODULA Kopneni saobraćajni sistemi
6. ŠIFRA MODULA IV-80-SP-01-01
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa historijskim razvojem,
infrastrukturom, sredstvima, kapacitetima i terminalima drumskog, željezničkog, vertikalnog i
cjevovodnog saobraćaja.
10. CILJEVI MODULA:

- steknu znanja o razvoju drumskog, željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja kroz
historiju
- spoznaju elemente infrastrukture drumskog, željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog
saobraćaja
- prepoznaju sredstva kojima se obavlja drumski, željeznički, vertikalni i cjevovodni saobraćaj
- definišu kapacitete sredstava drumskog, željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
- steknu znanja o terminalima drumskog, željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
- upoređuje prednosti i nedostatke drumskog, željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog
saobraćaja u odnosu na druge podsisteme saobraćajnog sistema
1. Drumski saobraćaj
2. Željeznički saobraćaj
3. Vertikalni saobraćaj
4. Cjevovodni saobraćaj
kompetencije
1. Drumski - objasni historijski - predstavi historijski razvoj - pokazuje interes
saobraćaj razvoj drumskog puteva i sredstava za prevoz za samostalnim
saobraćaja - kategorizira puteve prema učenjem, radom i
- nabroji podjele značaju i ilustruje sastavne napredovanjem.
drumskih puteva i dijelove puta - samouvjereno
njihove sastavne - primjenjuje različite vrste pristupa učenju
dijelove saobraćajne signalizacije za - ima pozitivan
- nabroji vrste i objasni različite uslove odvijanja stav prema novoj
upotrebu signalizacije u saobraćaja tehnologiji i njenoj
drumskom saobraćaju - razlikuje prevozna sredstva praktičnoj primjeni
- nabroji karakteristike i po vrstama i kapacitetima i - prihvata
sredstva i njihove izvrši pravilan izabor prevoznog cjeloživotno učenje
kapacitete za prevoz sredstva shodno zahtjevima - poštuje zahtjeve
putnika i tereta u prevoza putnika ili tereta korisnika
drumskom saobraćaju - ilustruje elemente terminala saobraćajnih
- objasni terminale drumskog saobraćaja za usluga
drumskog saobraćaja u prevoz putnika i tereta
prevozu putnika i tereta
2. Željeznički - objasni razvoj - predstavi historijski razvoj
saobraćaj željezničkog, puteva i sredstava željezničkog
vertikalnog i saobraćaja
cjevovodnog - kategorizira željezničke
saobraćaja kroz puteve- pruge prema značaju
historiju - ilustruje sastavne dijelove
- nabroji podjele željezničkih puteva
željezničkih puteva i - kategorizira vrste signalizacije
njihove sastavne u željezničkom saobraćaju
dijelove - razlikuje vučna i vučena
- nabroji vrste i objasni sredstva željezničkog
upotrebu signalizacije u saobraćaja po vrstama i
željezničkom kapacitetima
saobraćaju - upoređuje karakteristike
- nabroji vrste i različitih vučnih ili vučenih
karakteristike sredstava sredstva u željezničkom
željezničkog saobraćaju
saobraćaja - ilustruje elemente terminala
- objasni putničke i željezničkog saobraćaja za
teretne terminale prevoz putnika i tereta
željezničkog - ilustruje elemente ranžirnih i
saobraćaja tehničkih terminala
željezničkog saobraćaja
3. Vertikalni - objasni razvoj - predstavi historijski razvoj
saobraćaj vertikalnog saobraćaja vertikalnog saobraćaja
kroz historiju - da navede primjere upotrebe
- nabroji sredstva i infrastrukture vetrikalnog
objasni infrastrukturu saobraćaja
vertikalnog saobraćaja - predstavi sredstva i
- objasni terminale kapacitete vertikalnog
vetikalnog saobraćaja saobraćaja
- ilustruje elemente terminala
vertikalnog saiobraćaja
4. Cjevovodni - objasni razvoj - predstavi historijski razvoj
saobraćaj cjevovodnog cjevovodnog saobraćaja
saobraćaja kroz - da navede primjere upotrebe
historiju infrastrukture cjevovodnog
-objasni infrastrukturu saobraćaja
cjevovodnog - prestavi sredstva i kapacitete
saobraćaja cjevovodnog saobraćaja
- nabroji sredstva, - ilustruje elemente terminala
karakteristike i vertikalnog saobraćaja
kapacitete cjevovodnog
saobraćaja
- objasni terminale
cjevovodnog
saobraćaja
prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri izučavanju historijskog razvoja puteva i
sredstava za prevoz drumskog saobraćaja i grupni oblik rada pri izučavanju signalizacije,
sredstava, infrastrukture, kapaciteta i terminala drumskog saobraćaja
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju historijskog razvoja željezničkih
puteva i sredstava i grupni oblik rada pri izučavanju sastavnih dijelova puta, signalizacije,
infrastrukture, kapaciteta i terminala željezničkog saobraćaja
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju historijskog razvoja vertikalnog
saobraćaja i grupni oblik rada pri izučavanju sredstava , karateristika, infrastrukture i terminala
vertikalnog saobraćaja
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju historijskog razvoja cjevovodnog
saobraćaja i grupni oblik rada pri izučavanju sredstava, karakteristika, infrastrukture i terminala
- shema historijskog razvoja puteva
- shema historijskog razvoja sredstava za prevoz drumskog saobraćaja
- podjela puteva u drumskom saobraćaju
- skice poprečnih presjeka profila puta: nasipa, usjeka, zasjeka, galerije i tunela
- signalizacije u drumskom saobraćaju
- karakteristika pojedinih sredstava drumskog saobraćaja
- prevoznih sredstava za prevoz putnika u drumskom saobraćaju
- prevoznih sredstava za prevoz tereta u drumskom saobraćaju
- prevoznih sredstava za prevoz putnika u gradovima
- terminala drumskog saobraćaja u prevozu putnika
- terminala drumskog saobraćaja u prevozu tereta
- shema historijskog razvoja pruga
- shema historijskog razvoja sredstava za prevoz željezničkog saobraćaja
- shema historijskog razvoja vertikalnog saobraćaja
- shema historijskog razvoja cjevovodnog saobraćaja
- podjela puteva u željezničkom saobraćaju
- skice poprečnih presjeka profila pruga
- signalizacije u željezničkom saobraćaju
- karakteristika pojedinih sredstava željezničkog, vertikalnog i cjevovodnog saobraćaja
- vučnih sredstava u željezničkom saobraćaju
- vučenih sredstava u željezničkom saobraćaju
- sredstava vertikalnog saobraćaja
- sredstava cjevovodnog saobraćaja
- putničkih željezničkih terminala
- teretnih željezničkih terminala
- ranžirnih željezničkih terminala
- tehničkih željezničkih terminala
- terminala vertikalnog saobraćaja
- terminala cjevovodnog saobraćaja
Zagreb
Pablishing
13.5.2.2.Demonstracija
- tačnost i način prezentovanja saznanja
13.5.2.3. Portfolio
- preciznost pri izradi učeničkih radova urađenih pojedinačno i grupno
Demonstracija Portfolio
(zbir) ispitivanje
1. Drumski saobraćaj 40% 10% 10% 20%
2. Željeznički saobraćaj 30% 10% 10% 10%
3. Vetrikalni saobraćaj 20% 5% 5% 10%
4. Cjevovodni saobraćaj 10% - 5% 5%
UKUPNO 100% 25% 30% 45%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru predmeta Saobraćajni sistemi,
moduli (IV-80-ST-03-05 i IV-80-ST-03-06), predmeti Saobraćajna geografija moduli (IV-80-ST-
04-01 i IV-80-ST-04-02), Saobraćajna infrastruktura (IV-80-ST-09-01 i IV-80-ST-09-02),
Robnotransportne manipulacije (IV-80-ST-10-01 i IV-80-ST-10-02), Drumska vozila (IV-80-ST-
12-01, IV-80-ST-12-02, IV-80-ST-12-03 i IV-80-ST-12-04), Organizacija prevoza (IV-80-ST-13-
01, IV-80-ST-13-02, IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04, IV-80-ST-13-05, IV-80-ST-13-06),
Špedicija (IV-80-ST-15-01 i IV-80-ST-15-01), Izborni predmet Organizacija prevoza (IV-80-IP-
01-01 i IV-80-IP-01-02)), Praktična nastava (IV-80-SP-01-07, IV-80-SP-01-10, IV-80-SP-01-12,
IV-80-SP-01-14, IV-80-SP-01-16, IV-80-SP-01-18, IV-80-SP-01-22, IV-80-SP-01-24, IV-80-SP-
01-26)
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Tehničko crtanje
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima potrebna znanja iz osnova tehničkog crtanje,
osnova geometrijskih konstrukcija i pravila crtanja, kako bi stekli osnove tehničke pismenosti
kao preduslov za izučavanje stručno-teorijskih predmeta
10. CILJEVI MODULA:
Kada je ovaj modul uspješno završen učenik će :
- steći znanja o osnovama tehničkog crtanja, geometrijskih konstrukciaj i pravila crtanja
- rukovati crtaćim priborom, čitati tehničke crteže i primjenivati crte
- pisati tehničkim pismom i primjenjivati različite formate papira
- crtati u zadanom mjerilu i pravilno popunjavati zaglavlja i sastavnice
- crtati osnovne geometrijske konstrukcije, konstrukcije kružnih prijelaza, ravanske krivulje
(kružnicu, elipsu, evolventu, hiperbolu i parabolu)
- crtati zadane presjeke i presjeke kad je poznat trag sječenja
- pravilno kotirati projekcije i prostoren prikaze
- crtati vijke, matice, pojednostavljeno crtati standardizovane mašinske elemente
- pojednostavljeno crtati elemente za prijenos snage i kružno kretanje
- crtati pojedine mašinske elemente ručno i pomoću računara
1. Osnove tehničkog crtanja
2. Osnovne geometrijske konstrukcije
3. Pravila crtanja
1. Osnove - nabroji pribor za - rukuje crtaćim - ima osjećaj za

tehničkog crtanja tehničko crtanje, vrste priborom estetiku
tehničkog crteža, vrste - „čita“tehničke crteže - može razumjeti
crta, formata, mjerila - primijeni vrste upustva i priručnike
- objasni vrste crta, tehničkog crteža i koji sadrže tehničke
zaglavlje i sastavnicu, crta crteže i projekcije
- nabroji mjerila -izradi tehničko - pokazuje volju za
pismo individualnim i
- nacrta zaglavlje i grupnim radoma
sastavnica - ima pozitivan stav
2. Osnove - objasni osnovne - nacrta osnovne prema sticanju novih
geometrijskih geometrijske geometrijske saznanja
konstrukcija konstrukcije konstrukcije - posjeduje estetske
- nabroji kružne - konstruiše kružne kvalitete, cijeni ljepotu
prijelaze prijelaze - samouvjereno
- nabroji ravanske - konstruiše kružnicu, pristupa učenju
krivulje elipsu, evolventu,
hiperbolu i parabolu
3. Pravila crtanja - nabroji vrste - nacrta zadani
presjeka presjek
- nabroji elemente - nacrta razne
kota presjeke ako je
- prezentira način poznat trag sječenja
nanošenja kota -prijemijeni osnovna
- definiše osnovna pravila kotiranja
uputstva za kotiranje - primijeni skiciranje i
- objasni skiciranje i kotiranje projekcija i
kotiranje projekcija i prostornih prikaza
prostornih prikaza - nacrta vijke i matice
- objasni - pojednostavljeno
pojednostavljeno nacrta sitne elemente
ctranje sitnih i elemente za prenos
elemenata i snage
elemenata za prenos - koristi računar za
snage crtanje
opremljen:
- modeli formata papira A i B (sa ucrtanim zaglavljem i sastavnicom)
- modeli mjerila (uvećani i umanjeni)
- modeli presjeka geometrijskih tijela
- modeli presjeka (punog, polovičnog, djelimičnog, zaokrenutog i uzastopnog)
materijala u elektronskoj formi)
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju vrsta tehničkog ctreža, crta,
izrade tehničkog pisma, formata crteža, mjerila, zaglavlja i sastavnica
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju osnovnih geometrijskih
konstrukcija, konstruisanju kružnih prijelaza i ravanskih krivulja
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri pravilima crtanja, kotiranja i
pojednostavljenim crtanjima sitnih elemenata i elemenata za prijenos snage
- crtež zagljava sastavnice
- shema osnovnih geometriskih konstrukcija
- shema konstrukcije kružnih prijelaza
- shema ravansih krivulja
- crteži primjera pravilnog kotiranja
- crteži raznih presjeka
- crtež vijka i matice
- crteži sitnih mašinskih elemenata (pojednostavljeni)
- crteži elemenata za prenos snage (pojednostavljeni)
knjiga
Koludrović Ć.I.R.
13.5.2.2. Portfolio
13.5.2.3. Test

Portfolio Test
(zbir) ispitivanje
1. Osnove tehničkog
30% 10% 10% 10%
crtanja
2. Osnove geometrijskih
30% 10% 10% 10%
konstrukcija
3. Pravila crtanja 40% 10% 20% 10%
UKUPNO: 100% 10% 40% 50%
- modul je povezan sa predmetom Konstruisanje (IV-80-ST-01-01 i IV-80-ST-01-02);
Tehnička mehanika (IV-80-ST-06-01 i IV-80-ST-06-02); Drumska vozila (IV-80-ST-07-01, IV-
80-ST-07-02, IV-80-ST-07-03 i IV-80-ST-07-04)
škola Sarajevo
3. Midhat Tatlić, Mješovita Velešići 2 033 450 691 mssskola@
škola Sarajevo
„Mostar“
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,
3. PREDMET Praktićna nastava
4. IME MODULA Vodni, vazdušni i PT saobraćajni sistemi

8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa historijskim razvojem vodnog,
vazdušnog i PiT saobraćaja, njihovom infrastrukturom, sredstvima, kapacitetima i
terminalima.
10. CILJEVI MODULA:

- steknu znanja o razvoju vodno, vazdušnog i PiT saobraćaja kroz historiju
- spoznaju elemente infrastrukture vodnog, vazdušnog i PiT saobraćaja
- prepoznaju sredstva kojima se obavlja vodni, vazdušni i PiT saobraćaj
- definišu kapacitete sredstava vodnog, vazdušnog i PiT saobraćaja
- steknu znanja o terminalima vodnog, vazdušnog i PiT saobraćaja
- upoređuje prednosti i nedostatke vodnog, vazdušnog i PiT saobraćaja u odnosu na druge
podsisteme saobraćajnog sistema
1. Vodni saobraćaj
2. Vazdušni saobraćaj
3. Poštanski i telekomunikacioni saobraćaj
1. Vodni - objasni razvoj vodnog - predstavi historijski - pokazuje interes

saobraćaj saobraćaja kroz historiju razvoj vodnog saobraćaja za samostalnim
- nabroji podjele puteva i - kategorizira pomorske učenjem, radom i
sredstava u vodnom puteve prema značaju napredovanjem.
saobraćaju - razlikuje prevozna - samouvjereno
- nabroji vrste sredstva po vrstama i pristupa učenju
signalizacije i objasni kapacitetima u - ima pozitivan stav
njihovu upotrebu u pomorskom i saobraćaju i prema novoj
vodnom saobraćaju saobraćaju na tehnologiji i njenoj
(pomorskom i unutrašnjim plovnim praktičnoj primjeni
saobraćaju na putevima - prihvata
unutrašnjim plovnim - kategorizira vrste cjeloživotno učenje
putevima) signalizacije i njihovu - poštuje zahtjeve
- nabroji puteve u upotrebu u pomorskom korisnika
vodnom saobraćaju saobraćaju saobraćajnih usluga
- objasni prevozna - ilustruje elemente
sredstva i nabroji pomorskih luka i luka na
karakteristike bodova u unutrašnjim plovnim
pomorskom saobraćaju i putevima (putničke i
na unutrašnjim plovnim teretne)
putevima
- objasni pomorske luke
(putničke i teretne)
2. Vazdušni - objasni razvoj - predstavi historijski
saobraćaj vazdušnog saobraćaja razvoj vazdušnog
kroz historiju saobraćaja
- nabroji sredstva za - kategorizira vrste
vođenje aviona po vazdušnih koridora
vazdušnom koridoru i na -ilustrira sredstva za
poletno-sletnim stazama vođenje aviona po
- objasni vazdušne vazdušnom koridoru i na
koridore poletno-sletnim stazama
-objasni prevozna - predstavi karakteristike
sredstva i njihove prevoznih sredstava za
karakteristike za prevoz prevoz putnika i tereta u
putnika i tereta u u vazdušnom saobraćaj
vazdušnom saobraćaju - ilustruje terminale
- definiše ulogu kontrole vazdušnog saobraćaja
letenja - razlikuje prevozna
- objasni terminale u sredstva po vrstama i
vazdušnom saobraćaju kapacitetima u
poštanskom saobraćaju
- razlikuje prenosna
sredstva po vrstama i
kapacitetima u
telekomunikacionom
saobraćaju
- ilustruje elemente
terminala poštanskog
saobraćaja
- ilustruje elemenmte
terminala
telekomunikacione mreže
3. Poštanski i - objasni podjelu PiT - predstavi historijski
telekomunikaci saobracaja i njihove razvoj poštanskog i
oni saobraćaj definicije telekomunikacionog
- objasni faze razvoja saobraćaja
pošte i - kategorizira poštanske
telekomunikacijskog mreže i njihove jedinice
saobraćaja; - ilustruje elemente
- definiše poštansku telekomunikacione mreže
mrežu i nabroji jedinice
poštanske mreže;
- definiše elemente TK
mreže;
- nabroji i definiše
sredstva u poštanskom i
TKsaobraćaju
- definiše i nabroji
terminale u poštanskoj i
TK mreži

prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri izučavanju historijskog razvoja i podjele
puteva vodnog saobraćaja i grupni oblik rada pri izučavanju sredstava, signalizacije, i luka u
pomorskom saobraćaju
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju historijskog razvoja vazdušnog
saobraćaja, sredstava za vođenje aviona i vazdušnih koridora i grupni oblik rada pri
izučavanju prevoznih sredstava, njihovih karakteristika, terminala i kontrole letenja u
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri izučavanju podjele i historijskog razvoja
poštankog i TK saobraćaja, kao i grupni oblik rada pri izučavanju jedinica, mreža i terminala
u poštanskom i telekominakacionom saobraćaju
- shema historijskog razvoja vodnog saobraćaja
- shema historijskog razvoja vazdušnog saobraćaja
- shema historijskog razvoja sredstava za prevoz vodnog saobraćaja
- shema historijskog razvoja sredstava za prevoz vazdušnog saobraćaja
- podjela puteva u pomorskom saobraćaju
- podjele unutrašnjih plovnih puteva
- podjle vazdušnih koridora
- signalizacije u pomoraskom saobraćaju
- siganlizacije u saobraćaju na unutrašnjim plovnim putevima
- sredstava za vođenje aviona po vazdušnom koridoru i na poletno-sletnim stazama
- karakteristika pojedinih sredstava vodnog i vazdušnog saobraćaja
- brodova za prevoz putnika i tereta u pomorskom saobraćaju
- brodova za prevoz putnika i tereta na unutrašnjim plovnim putevima
- sredstava za prevoz putnika i tereta u vazdušnog saobraćaja
- pomorskih putničkih luka
- pomorskih teretnih luka
- luka na unutrašnjim plovnim putevima
- terminala vazdušnog saobraćaja
- shema historijskog razvoja poštanskog saobraćaja u fazama
- shema historijskog razvoja telekomunikacija u fazama
- podjela PiT saobraćaja
- shema jedinica poštanske mreže
- shema elemenata TK mreže
- sredstava u poštanskom saobraćaju
- sredstava u TK saobraćaju
- terminala u poštanskom saobraćaju
- terminala u TK saobraćaju
znanosti Zagreb
Pablishing
- tačnost i način prezentovanja saznanja
13.5.2.3. Portfolio
- preciznost pri izradi učeničkih radova urađenih pojedinačno i grupno
Jedinice Važnost Tehnike ocjenjivanja i raspored važnosti
jedinica Usmeno
Demonstracija Portfolio
(zbir) ispitivanje
1. Vodni saobraćaj 30% 10% 10% 10%
2. Vazdušni saobraćaj 30% 10% 10% 10%
3. Poštanski i telekomunikacioni
40% 10% 10% 20%
saobraćaj
UKUPNO 100% 30% 30% 40%
Modul je povezan sa predmetom saobraćajni sistemi, moduli IV-83-ST-03-03 i IV-83-ST-03-
04

škola,Sarajevo
škola,Sarajevo
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.co
ekspert za elektro škola Dušana 18 m
razvijanje NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,
4. IME MODULA Nacrtna geometrija i mašinski elementi
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima potrebna znanja iz vrsta projekcija, elemanata
za spajanje, elemenata za kružno kretanje i prenos snage, kako bi stekli osnove tehničke
- preduslov za uspješnu poduku ovog modula su stečena znanja iz predmeta Konstrusanje
(IV-80-ST-01-01 i IV-80-01-02), Praktična nastava (IV-80-SP-01-02)
10. CILJEVI MODULA:
Kao rezultat učenja ovog modula učenik će:
- steći znanja o vrstama projekcija
- crtati u centralnoj projekciji (perspektivi)
- crtati u aksonometrijskoj projekciji (kvadranti, oktanti i ravnine projekcija)
- crtati projekcije tijela na evropski i američki način
- crtati projekcije zadanih geometrijskih likova i tijela
- steći znanja o elemntima za spajanje (za nerzdvojive spojeve:zakovice i varovi i elemntima
za razdvojive spojeve: klinovi i vijci)
- proračunati zakovičasti spoj, var i zavareni spoj
- proračunati spoj klinom i vijkom
- steći znanja o elemntima za kružno kretanje (rukavci, osovine vratila, ležaji) i prenos snage
(spojnice, tarni, užetni, remenski, lančani i zupčasti prijenos)
- proračunati rukavac, osovinu i vratilo
- proračunati i izvršiti izbor ležaja
- proračunati spojnicu, tarenicu, čelično uže, prijenos klinastim remenom, lančani prijenos i
zupčasti prijenos
1. Vrste projekcija
2. Elementi za spajanje
3. Elementi za kružno kretanje i prenos snage
1.Vrste projekcija -objasni centralnu - nacrta centralnu - razvija odnos o

projekciju (perspektivu) projekciju (perspektivu) poštivanju pravila i
- objasni - nacrta propisa
aksonometrijsku i aksonometrijsku - može razumjeti
ortogonalnu projekciju projekciju upustva i priručnike
- objasni kvadrante, - poredi evropski i koji sadrže tehničke
oktante i projekcije u američki raspored crteže i projekcije
ravni projekcija - ima pozitivan stav
- izrazi mišljenje o - nacrta projekcije tijela prema sticanju
ortogonalnom na evropski i američki novih saznanja
projiciranju tačke i duži, način - posjeduje estetske
geometrijskih likova i - nacrta ortogonalnu kvalitete
tijela projekciju tačke i duži, - samouvjereno
geometrijskih likova i pristupa učenju
tijela
2. Elementi za - nabroji vrste - da primjere za
spajanje elemenata za spajanje upotrebu elemenata za
- objasni ulogu spajanje
elemenata za - nacrta i proračuna
nerazdvojive spojeve zakovičasti spoj,
(zakovica i varova) -nacrta i proračuna var
- objasni ulogu i zavereni spoj
elemenata za - nacrta i proračuna
razdvojive spojeve spoj klinom i vijkom
(klinovi i vijci)
3. Elementi za - nabroji elemente za - da primjere za
kružno kretanje i kružno kretanje upotrebu elemenata za
prenos snage -nabroji elemente za kružno kretanje
prenos snage (rukavaca, osovina,
- objasni ulogu vratila i ležaja
elemenata za kružno - nacrta i proračuna
kretanje (rukavaca, elemente za kružno
osovina, vratila i ležaja) kretanje (rukavce,
- objasni ulogu osovine, vratila i
elemenata za prenos ležaje)
snage (spojnica, tarnih, - da primjer za
užetnih, remenskih, upotrebu elemenata za
lančanih i zupčastih prenos snage
prijenosa) (spojnica, tarnih,
- uoči razlike između užetnih, remenskih,
pojedinih mašinskih lančanih i zupčastih
elemenata po obliku prijenosa)
(vijak, matica, - nacrta i proračuna
osovinica, osovina, elemente za prenos
vratilo, elementi za snage
kružno kretanje i - koristi PC za crtanje i
prijenos snage) proračunavanje
mašinskih elemenata
opremljen:
- modeli kvadranta, oktanta
- skice evropskog i američkog rasporeda projekcija
- modeli pojedinih mašinskih elemenata
- modeli zakovice, klina, vijka, rukavca, osovine, vratila, ležaja
- modeli spojnice
- modeli: tarnog, užetnog, remenskog, lančanog i zubčastog prijnosa
- koristiti kabinet koji posjeduje oderđen broj umreženih računara,
- kabinet treba da posjeduje multimedijalnu opremu (PC, projektor, projekciono platno)
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri crtanju projekcija, tačke i duži,
geometrijskih likova i tijela
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri crtanju i proračunu elemenata za spajanje,
a grupni oblik rada pri analizi elemenata za spajanje
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri crtanju i proračunu pojedinih mašinskih
elemenata za kružno kretanje i prijenos snage, ručno i na računaru, i grupni oblik rada pri
analizi elemenata za kružno kretanje i prenos snage
- crteži centralnih projekcija
- crteži aksonometrijskih projekcija
- crteži ortogonalnih projekcija
- slike projekcija tačaka i duži
- slike projekcija geometrijskih likova
- slike projekcija geometrijskih tijela
- shema prikaza geometrijskih tijela u kosoj projekciji, izometriji i dimetriji
- crteži: zakovica, varova, klinova, vijaka, rukavaca, osovinica, osovina, vratila i ležaja
- crteži: spojnica, tarnih, užetnih, remenskih, lančanih i zupčastih prijenosa
knjiga
Koludrović Ć.I.R.
13.5.2.2. Portfolio
13.5.2.3. Test
Portfolio Test
(zbir) ispitivanje
1. Vrste projkcija 30% 10% 10% 10%
2. Elementi za spajanje 30% 10% 10% 10%
3. Elementi za kružno kretanje
40% 10% 20% 10%
i prenos snage
UKUPNO: 100% 30% 40% 30%
- modul je povezan sa predmetima:Konstruisanjem (IV-80-ST-01-02
dipl.ing.saob. član saobraćajna škola
radne grupe Sarajevo mssskola.
edu.ba
dipl.ing.saob. član saobraćajna škola mssskola.
radne grupe Sarajevo edu.ba
4. Miroslav Kordić, Srednja prometna Mile Budaka 036 321 791
dipl.ing.stroj. škola „Mostar“ 26
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,
II godina

3. PREDMET Fizika
4. IME MODULA Fizička polja
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja o elektrostatici, jednosmjernim
električnim strujama, poluprovodnicima i magnetskom polju elekrične struje koji koji će
omogućiti uspješno izučavanja modula u okviru stručno-teorijskih predmeta (Drumska vozila,
Saobraćajna infrastruktura, Praktična nastava)
Uspješno završeni-odlušani moduli iz istog predmeta (IV-80-OPS-01-01 i IV-80-OPS-01-02)
10. CILJEVI MODULA:
Učenici koji uspješno ispune zahtjeve ovog modula su u stanju da:
- objasne električni naboj i Coulombov zakon
- razumiju i definišu pojmove jačine električnog polja, električnog potencijala, napona,
kapaciteta i spajanje kondezatora
- objasne energiju električnog polja
- objasne jačinu jednosmjerene struje, Ohmov zakon, električni otpor, zavisnost otpora od
temeperaure, izvore napona, EMS
- definišu I i II Kirchhoffov zakon, rad i snagu jednosmjerne struje
- razumiju poluprovodnike n i p tipa, p-n spoj ili kristalnu diodu, p-n-p ili n-p-n tranzistor ili
kristalnu triodu i vrše upoređivanje kristalnih dioda i trioda sa elektronskim diodama i triodama
- objasne magnetno polje ravnog provodnika i magnetno polje kružnog provodnika i zavojnice
- definišu Lorencovu i Amperovu silu
- razumiju djelovanje struje na straju, princip rada elektromotora sa jednosmjernom strujom
- definišu energiju magnetnog polja
1. Elektrostatika
2. Jednosmjerna električna struja
3. Poluprovodnici
4. Magnetno polje električne struje
12. REZULTATI PO JEDINICI:
1. Elektrostatika - objasne električni - rješavaju zadatke iz - pokazuje interes za

naboj i Coulombov električnog naboja, samostalnim učenjem,
zakon Coulombov zakona radom i
- definišu pojmove - izarčunaju jačinu napredovanjem.
jačine električnog polja, električnog polja - samostalno računa
električnog potencijala, - rješavaju zadatke iz vrijednosti pojedinih
napona, kapaciteta električnog potencijala i sila, rada i energije
- objasne načine napona i kapaciteta - samostalno izvodi
spajanja kondezarora - spajaju kondezatore eksperimente
- objasne energiju na različite načine i - pokazuje kapacitete i
električnog polja računaju ukupni spremnost za
kapacitet strujnog kola praktičnu primjenu
- rješavaju zadatke iz stečenog znanja
energije električnog - pokazuje
polja odgovarajući nivo
2. Jednosmjerna - definišu Ohmov - rješavaju zadatke iz odgovornosti
električna struja zakon jačine jednosmjerne
-objasne električni otpor struje-
i njegovu zavisnost od -rješavaju zadatke iz
temeperature električnog otpora
- objasne izvore - rješavaju zadatke iz
napona (EMS) izvora napona (EMS)
- definišu I i II - rješavaju zadatke
Kirchhoffov zakon upotrebom I i II
- objasne redno i Kirchhoffov zakon
paralelno vezivanje - procijene razliku
otpornika između redno i
- definišu rad i snagu paralelno vezanih
jednosmerene struje otpornika
- rješavaju zadatke za
rad i snagu
jednosmerene struje
3. Poluprovodnici - objasne - daju primjere upotrebe
poluprovodnike n i p u praksi dioda i
tipa tranzistora
- razumiju i objasne p-n - vrše upoređivanje
spoj-kristalnu diodu kristalnih dioda i trioda
- razumiju i objasne p- sa elektronskim
n-p ili n-p-n tranzistor- diodama i triodama
kristalnu triodu
4. Magnetno polje - objasne magnetno - rješavaju zadatke iz
električne struje polje ravnog provodnika magnetnog polja ravnog
- objasne magnetno provodnika, kružnog
polje kružnog provodnika i zavojnice
provodnika i zavojnice - rješavaju zadatke za
- definišu Lorencovu i Lorencovu i Amperovu
Amperovu silu silu
- razumiju djelovanje - rješavaju zadatke iz
struje na straju energije magnetnog
- obasne princip rada polja
elektromotora sa
jednosmjernom strujom
- definišu energiju
magnetnog polja
- model kondezatora (redna i pralelna veza)
- ampermetar (6 komada)
- voltmetar (6 komada)
- garnitura provodnika
- izvor jednosmjerne struje
- razne vrste otpornika
- sijalice (6 komada)
- model Erstedova ogleda
- ravni i kružni provodnik, zavojnica
- model jednosmjernog elektromotora
- potkovičasti magnet (6 komada)
predavanja uz upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala) kombinovan
sa dole navedenim oblicima i metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju električnog naboja i Coulombova
zakona, pojmova jačine električnog polja, električnog potencijala, napona, kapaciteta, načina
spajanja kondezarora, energije električnog polja i grupni oblik rada prilikom rješavanja zadatka
iz električnog naboja-Coulombov zakona, izarčunavanja jačina električnog polja, rješavanja
zadatka iz električnog potencijala, napona i kapaciteta, spajanja kondezatora na različite
načine, računanja ukupnog kapaciteta strujnog kola i rješavanja zadatka iz energije električnog
polja
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju Ohmova zakona, električnog
otpora i njegove zavisnosti od temeperature, izvora napona (EMS), I i II Kirchhoffovog zakona,
rednog i paralelnog vezivanja otpornika, rada i snage jednosmerene struje kao i grupni oblik
rada pri rješavaju zadatka iz jačine jednosmjerne struje, električnog otpora, izvora napona
(EMS), I i II Kirchhoffovog zakona, procijene razlike između redno i paralelno vezanih otpornika,
rješavaju zadatke za rad i snagu jednosmerene struje
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju poluprovodnika n i p tipa, p-n
spoja-kristalne diode, p-n-p ili n-p-n tranzistora-kristalne triode kao i grupni oblik rada prilikom
davanja primjere upotrebe u praksi dioda i tranzistora, vršenja upoređivanja kristalnih dioda i
trioda sa elektronskim diodama i triodama
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju magnetnog polja ravnog
provodnika, magnetnog polja kružnog provodnika i zavojnice, Lorencove i Amperove sile,
djelovanja struje na straju, principa rada elektromotora sa jednosmjernom strujom, energije
magnetnog polja
- shema rednog vezivanja kondezatora
- shema paralelnog vezivanja kondezatora
- shema vezivanja ampermetra u kolu jednosmjerne struje
- shema kombinovanog vezivanja kondezatora
- shema vezivanja voltmetra u kolu jednosmjerne struje
- shema vezivanja izvora električne struje u kolu jednosmjene struje
- shema rednog vezivanja otpornika
- shema paralelnog vezivanja otpornika
- shema kombinovanog vezivanja otpornika
- shema vezivanja sijalice u kolu jednosmjerne struje
- shema rada diode
- shema rada tranzistora (p-n-p i n-p-n spoja)
- shema magnetnog polja ravnog provodnika
- shema magnetnog polja kružnog provodnika
- shema magnetnog polja zavojnice
- shema uzajamnog djelovanja dvije struje
- shema elektromotora sa jednosmjernom strujom
- shema dejstva magnetnog polja
- Dr. Ahmed Čolić, 2005., Fizika za 2. razred tehničkih i srodnih škola, Bosanska riječ, Tuzla
- Dr. Ahmed Čolić, 2000., Zadaci i ogledi iz Fizike za 2. razred tehničkih i srodnih škola, Harfo-
graf, Tuzla
13.5.2.2.Test
Važnost
važnosti
Jedinice jedinica
Usmeno
(zbir) Test
ispitivanje
1. Elektrostatika 20% 10% 10%
2. Jednosmjerna električna struja 25% 10% 15%
3. Poluprovodnici 20% 10% 10%
4. Magnetno polje električne struje 35% 15% 20%
UKUPNO 100% 45% 55%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru ovog predmeta, moduli ( IV-
80-OPS-01-01, IV-80-OPS-01-02 i IV-80-OPS-01-04),
- Drumska vozila, moduli (IV-80-ST-07-01, IV-80-ST-07-02, IV-80-ST-07-03, IV-80-ST-07-04,
IV-80-ST-07-05, IV-80-ST-07-06),
- Praktična nastava, modul ( IV-80-SP-01-06 i IV-80-SP-01-09)
- Prof.fizike
- dipl.fizičar
- dipl.ing.elektrotehnike
škola,Sarajevo

škola,Sarajevo
4.Marko Goluža Prometna Kralja 036 321 791
prof.fizike škola Mostar Zvonimira
23
ekspert za razvijanje elektro škola Dušana
NPP-a 18
Doboj
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Fizika
4. IME MODULA Elektromagnetizam, optika i fizika atoma
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja o elektromagnetskoj indukciji,
naizmjeničnim strujama, elektromagnetskim talasima, optici i fizici atoma koji će omogućiti
uspješno izučavanja modula u okviru stručno-teorijskih predmeta (Drumska vozila, Saobraćajna
infrastruktura, Praktična nastava)
Uspješno završeni-odlušani moduli iz istog predmeta (IV-80-OPS-01-01, IV-80-OPS-01-02 i IV-
80-OPS-01-03)
10. CILJEVI MODULA:
- razumiju elektromagnetsku indukciju
- objasne uzajamnu indukciju i samoindukciju
- razumiju naizmjenične struje i napone njihove trenutne i efektivne vrijednosti
- objasne otpore u strujnim krugovima naizmjenične struje
- razumiju trofazni sistem naizmjeničnih struja
- objasne princip rada transformatora
- razumiju zatvoreni ili LC-krug i otvoreni titrijni krug ili antenu
- objasne širenje elektromagnetskih talasa, modulaciju (miktofon) i demodulaciju (zvučnik)
- definišu zakon odbijanja ili refleksije, ravna, sferna ogledala i njenu jednačinu
- definišu zakon loma ili refrakcije svjetlosti, totalnu refleksiju-optičku prizmu, sočiva i njihove
jednačine, primjenu leća(kratkovidnost i dalekovidnost)
- razumiju interferenciju, difrakciju, polarizaciju i disperzija svjetlosti
- razumiju Radeford-Borov model atoma
- razumiju radioaktivnost i objasne izgled jezgra atoma i transnmutaciju atoma
1. Elektromagnetna indukcija
2. Elektromagnetni talasi
3. Optika
4. Fizička optika
5. Fizika atoma
1. Elektromagnetna - objasne - rješavaju zadatke iz - pokazuje interes

indukcija elektromagnetsku elektromagnetske za samostalnim
indukciju indukcije, uzajamne učenjem, radom i
- objasne uzajamnu indukcije i samoindukcije napredovanjem.
indukciju i - rješavaju zadatke iz - samostalno
samoindukciju naizmjeničnih struja i računa vrijednosti
- definišu naizmjenične napone, njihovih pojedinih sila, rada i
struje i napone trenutnih i efektivnih energije
- objasne trenutne i vrijednosti - samostalno izvodi
efektivne vrijednosti - rješavaju zadatke sa eksperimente
struja i napona otporima u strujnim - pokazuje
- objasne otpore u krugovima naizmjenične kapacitete i
strujnim krugovima struje spremnost za
naizmjenične struje - upoređuju veze trofazne praktičnu primjenu
- objasni trofazni sistem struje u trougao i zvijezdu stečenog znanja
naizmjeničnih struja - da daju primjere - pokazuje
- objasne princip rada primjene transformatora odgovarajući nivo
transformatora odgovornosti
2. Elektromagnetni - razumiju zatvoreni ili - rješavaju zadatke za
talasi LC-krug zatvoreni ili LC-krug
- objasne otvoreni - rješavaju zadatke za
titrijni krug ili antenu otvoreni titrijni krug ili
- objasne širenje antenu
elektromagnetskih - da daju primjere za
talasa širenje elektromagnetskih
- objasne modulaciju talasa
(miktofon) - upoređuju princip rada
- objasne demodulaciju miktofona (modulacija) i
(zvučnik) zvučnika (demodulacija)
3. Optika - definišu zakon - upoređuju ravna i

odbijanja ili refleksije sferna ogledala
- objasne ravna i - rješavaju zadatke za
sferna ogledala sferna ogledala
- napišu jednačinu - daju primjere primjene
sfernog ogledala zakona loma ili refrakcije
- definišu zakon loma ili svjetlosti
refrakcije svjetlosti - daju primjere primjene
- objasne totalnu totalne refleksiju (optičke
refleksiju (optičku prizme)
prizmu) - rješavaju zadatke za
- objasne sočiva i sočiva
napišu njihove - upoređuju i uočavaju
jednačine razlike između leća
- objasne primjenu (kratkovidnosti i
leća(kratkovidnost i dalekovidnosti)
dalekovidnost)
4. Fizička optika - razumiju - daju primjere upotrebe u
interferenciju, difrakciju, praksi interferencije,
polarizaciju i disperziju difrakcije, polarizacije i
svjetlosti disperzija svjetlosti
5. Fizika atoma - objasne Radeford- - daju primjere različitih
Borov model atoma vrsta atoma
- razumiju - procijeni ulogu i značaj
radioaktivnost radioaktivnosti pojedinih
- objasne izgled jezgra hemijskih elemenata
atoma i transmutacija
atoma
- model vezivanja trofazne struje u trougao
- model vezivanja trofazne struje u zvijezdu
- model transformatora
- model LC kruga
- model antene
- model mikrofona
- model zvučnika
- ravno i sferno ogledalo
- optička klupa
- sabirno i rasipno sočivo
- optička prizma
- tačkasti izvor svjetlosti
- dva ravna ogledala
- zastor
- optička rešetka
- model Radeford-Borovog atoma
- model jezgra atoma
predavanja uz upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala) kombinovan
sa dole navedenim oblicima i metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju elektromagnetske indukcije,
uzajamnog indukcije i samoindukcije, naizmjenične struje i napona, trenutne i efektivne
vrijednosti struje i napona, otpora u strujnim krugovima naizmjenične struje, trofazni sistem
naizmjeničnih struja, princip rada transformator i grupni oblik rada prilikom rješavanja zadatka iz
elektromagnetske indukcije, uzajamne indukcije i samoindukcije, naizmjeničnih struja i napona,
trenutnih i efektivnih vrijednosti, otporima u strujnim krugovima naizmjenične struje,
upoređivanja veza trofazne struje u trougao i zvijezdu i davanju primjera primjene
transformatora
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju zatvorenog ili LC-kruga,
otvorenog titrijnog kruga ili antene, širenja elektromagnetskih talasa, modulaciju i demodulacije
kao i grupni oblik rada prilikom rješavanja zadatka za zatvoreni ili LC-krug, otvoreni titrijni krug ili
antenu, davanjau primjere za širenje elektromagnetskih talasa i poređenja principa rada
mikrofona i zvučnika
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju zakona odbijanja ili refleksije,
ravnih i sfernih ogledala, jednačine sfernog ogledala, zakona loma ili refrakcije svjetlosti, totalne
refleksije (optičke prizme), sočiva i pisanja njihove jednačine, primjene sočiva kratkovidnost i
dalekovidnost) kao i grupni oblik rada prilikom upoređivanja ravnih i sfernih ogledala, rješavanja
zadatke za sferna ogledala, davanja primjera primjene zakona loma ili refrakcije svjetlosti,
totalne refleksiju (optičke prizme), rješavanja zadataka za sočiva i upoređivanju i uočavanju
razlika između sočiva (kratkovidnosti i dalekovidnosti)
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju interferencije, difrakcije, polarizacije
i disperzije svjetlosti i grupni oblik rada prilkiom davanja primjera upotrebe u praksi
interferencije, difrakcije, polarizacije i disperzija svjetlosti
- u jedinici 5. primijeniti individualni oblik rada prilikom definisanja Radeford-Borovog modela
atoma, radioaktivnosti i izgleda jezgra atoma i transmutacija atoma, kao i grupni oblik radi
prilkom davanja primjera različitih vrsta atoma, procije uloge i značaja radioaktivnosti pojedinih
hemijskih elemenata i izgleda jezgra atoma i transmutacije atoma
- shema vezivanja trofazne struje u trougao
- shema vezivanja trofazne struje u zvijezdu
- shema transformatora
- shema LC kruga
- shema rada mikrofona i zvučnika
- shema ravnog i sfernog ogledala
- shema sabirnog i rasipnog sočiva
- shema optičke prizme
- shema optičke rešetke
- shema Radeford-Borovog atoma
- shema jezgra atoma
- Dr. Ahmed Čolić, 2005., Fizika za 2. razred tehničkih i srodnih škola, Bosanska riječ, Tuzla
- Dr. Ahmed Čolić, 2000., Zadaci i ogledi iz Fizike za 2. razred tehničkih i srodnih škola, Harfo-
graf, Tuzla
13.5.2.2.Test
Jedinice jedinica
(zbir)
1. Elektromagnetna indukcija 30% 10% 20%
2. Elektromagnetni talasi 20% 10% 10%
3. Optika 30% 10% 20%
4. Fizička optika 10% 5% 5%
5. Fizika atoma 10% 5% 5%
UKUPNO 100% 40% 60%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru ovog predmeta, moduli ( IV-
80-OPS-01-01, IV-80-OPS-01-02 i IV-80-OPS-01-03),
- Drumska vozila, moduli (IV-80-ST-07-01, IV-80-ST-07-02, IV-80-ST-07-03, IV-80-ST-07-04,
IV-80-ST-07-05, IV-80-ST-07-06),
- Praktična nastava, modul ( IV-80-SP-01-06 i IV-80-SP-01-09)
- Prof.fizike
- dipl.fizičar
dipl.ing.saobr.,član saobraćajna
radne grupe škola,Sarajevo mssskola.edu.ba
4.Marko Goluža Prometna škola Kralja 036 321 791
prof.fizike Mostar Zvonimira 23
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.
ekspert za razvijanje elektro škola 18, Doboj com
NPP-a
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Informacione tehnologije
4. IME MODULA Informacioni sistemi
8. SVRHA MODULA:
učenike treba upoznati sa ulogom, razvojem i značajem računarskih mreža i protokola u oblasti
saobraćaja, internet i intranet tehnologijom. Upoznati učenike sa primjenom računarskih
tehnologija za izradu, slanje i arhiviranje transportne dokumentacije i informacionim
tehnologijama koje se primjenjuju u skladištima.
Prije započinjanja ovog modula, učenici moraju biti upoznati sa sadržajem modula Faktori
razvoja transportnog sistema (IV-80-ST-04-01)
10. CILJEVI MODULA:
kada ovaj modul uspješno savladaju učenici će biti osposobljeni da:
- razlikuju saobraćajne mreže i protokole
- poznaju rad na internetu i intranetu
- poznaju tehnologiju digitalnog arhiviranja, slanja i primanja pošiljaka i transportnih dokumenata.
- koriste baze podataka za identifikaciju robe i pošiljaka
1. Računarske mreže i telekomunikacije
2. Internet/Intranet tehnologija
3. Informacione tehnologije u saobraćaju
4. Informacione tehnologije u skladištima
1. Računarske - definiše elektronsku - da primjer protokola i - pokazuje interes

mreže i opremu i klase računarske mreže za samostalnim
komunikacije računarskih mreža učenjem,radom i
- razlikuje napredovanjem.
komunikacione - samouvjereno
protokole pristupa učenju
- definiše arhitekturu i - samostalno
topologiju mreža primjenjuje
2. Internet/ - objasni pojam - odluči o izboru računarske mreže i
Intranet interneta i intraneta komunikacije između internet servise
tehnologija - prezentuje poslovni korisnika usluga - preuzima
nastup na internetu - koristi internet kao sistem odgovornost u
- predstavi iternet e- za dobijanje i slanje odlučivanju
trgovinu informacija - ima pozitivan stav
-definiše internet - samostalno prikuplja prema novoj
servise podatke o korisnicima tehnologiji i njenoj
usluga praktičnoj primjeni
- koristi multimedijalnu
opremu u svrhu prikupljanja
podataka i njihove
prezentacije
3. Informacione - prezentira tok, - implementira primjenu IT u
tehnologije u smještaj i arhiviranje transportu i prenosu
saobraćaju dokumentacije pošiljaka
- poznaje način - odluči o itinereru
digitalizacije upotrebom IT u trnsportu
dokumenata za prenos
i prevoz
- poznaje primjenu
aplikativnog softvera u
saobraćaju
4. Informacione - definiše tok - izračuna vremena
tehnologije u informacija u putovanja natovarenog
skladištima skladištima vozila i vremena
-poznaje primjenu utovara/istovara
automatski vođenih - koristi pojedine IT(
vozila (AVGS) AS/RS, AVGS)
- poznaje primjenu
robota u manipulisanju
i slaganju tovarnih
jedinica
- objasni AS/RS
(automated storage
retrieval systems)
tehnologiju skladištenja
- za izvođenje nastave koristiti kabinet koji posjeduje 15 umreženih računara, multimedijalnu
opremu za prezentaciju i brzu internet konekciju. Pored toga kabinet treba biti opremljen
geografskim i saobraćajnim kartama, uređajima za praćenje transportnih jedinica na itinereru sa
potrebnim softwerom.
uz upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala i karata, kao i predavanja
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih pojmova računarskih
mreža, kao i grupni oblik rada za diskusiju radi lakšeg razlikovanja pojedinih informatičkih
elemenata
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri sakupljanju podataka sa interneta, rad sa
internet servisima i prezentaciji e- trgovine i e- plaćanja
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri prezentaciji elektronskih pošiljaka i transportne
dokumentacije, korištenje baza podataka za transportna sredstva, pošiljke i robu
- u jedinici 4. primijeniti grupni oblik rada za prezentaciju načina rada AVGS i AS/SR sistema
skladištenja, kao i evidenciju zaliha roba u skladištima.
- računarska mreža u kabinetu
- softweri vezani za IT u transportu
- GPS uređaj
- geografske karte
- saobraćajne karte
- slike pojedinih elemenata geografske karte
- slike geografskog koordinatnog sistema
- pojedinih elemenata saobraćajnog prostora
- strukture transportnog sistema
- mreža pojedinih transportnih podsistema sa prikazom najvažnijih saobraćajnih čvorišta u
svijetu, Evropi, regiji i BiH
- INFO-TEH, 1997-2001., Zbornici radova -YURIT,Beograd, FON Beograd
- E. Kajin., 1994, "Otvoreni sistemi", Niš, Prosveta-Niš
- M. Jovanović, 1998-2001., Grupa elaborata analize i simulacije tehničkih modela, Niš,
Univerzitet u Nišu
- D. Obradović 1998-2001., "Osnovi računarstva", Univerzitet u Novom Sadu - FTN,
- C.M.Halliday, Službeni Hayesov priručnik za modemske komunikacije,Zagreb, Znak Zagreb
- B. Lazarević, Z. Marjanović, N. Aničić, S. Babarogić, 2003., Baze podataka, Beograd, FON
Beograd
13.5.2.1.Prezentacija
13.5.2.2.Test
(zbir) Prezentacija Test
1. Računarske mreže i komunikacija 20% 10% 10%
2. Internet/ Intranet tehnologija 30% 20% 10%
3. Informacione tehnologije u saobraćaju 30% 20% 10%
4. Informacione tehnologije u skladištima 20% 10% 10%
UKUPNO 100% 60% 40%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru predmeta:
- Saobraćajna geografija modul Putne mreže (IV-80-ST-04-02)
- Organizacija prevoza moduli Prevozni putevi i troškovi transporta (IV-80-ST-13-02), Prevoz
putnika (IV-80-ST-13-03), Gradski saobraćaj (IV-80-ST-13-04), Prevoz robe (IV-80-ST-13-05) i
Utovarno-istovarne stanice( IV-80-ST-13-06)
- Bezbjednost i regulisanje saobraćaja, moduli: Saobraćajne nezgode (IV-80-ST-14-04),
Raskrsnice (IV-80-ST-14-05),Teorija saobraćajnog toka (IV-80-ST-14-06)
- Špedicija, modul Špedicija i osiguranje (IV-80-ST-15-02)
- Saobraćajna infrastruktura modul Osnovi puteva ( IV-80-ST-09-01) i Stacionarni saobraćaj (IV-
80-ST-09-02)
- Izborni predmet(Organizacija prevoza) moduli Organizacija prevoza putnika (IV-80-IP-01-01) i
Organizacija prevoza robe (IV-80-IP-01-02) ,
- sa svim modulima Praktične nastave u IV razredu.
- dipl.ing.saobraćaja
- dipl.ing.elektrotehnike – smjer računarska tehnika i informatika, telekomunikacije i tehnička
informatika;
- prof.informatike i računarstva
ekspert za razvijanje elektro škola Dušana 18 m
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,
3. PREDMET Informacione tehnologije
4. IME MODULA Inteligentni transportni sistemi
8. SVRHA MODULA:
Upoznati učenike sa tehnologijama upravljanja i praćenja saobraćajnih situacija i transportnih
procesa u raznim granama saobraćaja i njuhovim povezivanjima u cilju povećanja bezbjednosti
i efikasnosti kontrole i upravljanja.
razvoja transportnog sistema (IV-80-ST-04-01)
10. CILJEVI MODULA:
- definišu sisteme koji se koriste za planiranje, obradu i simulaciju saobraćaja na raskrsnici
- koriste tehnologiju savremenih informacionih sistema primjenjenih u oblasti saobraćaja
- definišu pojam telematika
- koriste informacione tehnologije u praćenju voznih jedinica i pošiljaka
- nabroje različite oblike pružanja informacija specijalnim korisnicima( policija, hitna pomoć,
vatrogasna služba) i sredstvima javnog informisanja putem interneta, radija itd.
- koriste sisteme komuniciranja sa specijalnim korisnicima saobraćajnih usluga i sredstvima
informisanja
- poznaju informacione tehnologije za rezervaciju i prodaju karata i naplatu cestarina, kao i
parking sisteme
- koriste informacione tehnologije za rezervaciju i prodaju karata i naplatu cestarina
- koriste različite parking sisteme
1. Sistemi za planiranje, obradu i simulaciju saobraćaja na raskrsnicama
2. Telematika (sistem praćenja vozila i pošiljaka)
3. Sistemi komunikacije sa specijalnim korisnicima saobraćajnih usluga i sredstvima
informisanja
4. Informacione tehnologije kod rezervacije i prodaje karata, naplate cestarina,parking sistemi
1. Sistemi za - definiše sisteme za - koriste - pokazuje interes za

planiranje, obradu i planiranje, obradu i tehnologiju samostalnim
simulaciju simulaciju saobraćaja na savremenih učenjem,radom i
saobraćaja na raskrsnicama informacionih napredovanjem.
raskrsnicama - poznaje način rada sistema sistema - samouvjereno
planiranja, obrade i primjenjenih u pristupa učenju
simulacije saobraćaja na oblasti - samostalno
raskrsnicama saobraćaja primjenjuje sisteme za
2. Telematika - definiše pojam telematika -koriste planiranje, obradu i
(sistem praćenja - poznaje način informacione simulaciju saobraćaja
vozila i pošiljaka) funkcionisanja sistema tehnologije u na raskrsnicama
praćenja vozila i pošiljaka praćenju voznih - samostalno
(GPS, GPRS, Fleet Board, jedinica i primjenjuje
GSM) pošiljaka informacione
3. Sistemi - nabroji različite oblike - koriste sisteme tehnologije za
komunikacije sa pružanja informacija komuniciranja sa rezervaciju i prodaju
specijalnim specijalnim korisnicima specijalnim karata i naplatu
korisnicima ( policija, hitna pomoć, korisnicima cestarina
saobraćajnih usluga vatrogasna služba) saobraćajnih - preuzima
i sredstvima - nabroji oblike pružanja usluga i odgovornost u
informisanja informacija korisnicima sredstvima odlučivanju
putem sredstava javnog javnog - ima pozitivan stav
informisanja, interneta, radija informisanja prema novoj
itd. tehnologiji i njenoj
4. Informacione - poznaje informacione - koriste praktičnoj primjeni
tehnologije kod tehnologije za rezervaciju i informacione
rezervacije i prodaje prodaju karata i naplatu tehnologije za
karata, naplate cestarina (RDS, SMS, rezervaciju i
cestarina,parking sistem za video opservaciju) prodaju karata i
sistemi - poznaje način naplatu cestarina
funkcionisanja različitih - koriste različite
parking sistema parking sisteme

- za izvođenje nastave koristiti kabinet koji posjeduje 15 umreženih računara, multimedijalnu
saobraćajnim komunikacionim kartama, uređajima za praćenje transportnih jedinica na itinereru
sa potrebnim softwerom.
predavanja uz upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala i karata, kao i
- u jedinici 1. primijeniti grupni oblik rada pri definisanju sistema praćenja vozila i pošiljaka
sistema za planiranje, obradu i simulaciju saobraćaja na raskrsnicama i upoznavanju sa
načinom rada sistema planiranja, obrade i simulacije saobraćaja na raskrsnicama i pri
prezentaciji načina rada sistema planiranja, obrade i simulacije saobraćaja na raskrsnicama
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju sistema praćenja vozila i pošiljaka
i upoznavanju sa načinom rada sistema praćenja vozila i pošiljaka i grupni oblik rada u
prezentaciji načina korišćenja ovog sistema.
- u jedinici 3. primijeniti grupni oblik rada pri prezentaciji različitih oblika pružanja informacija
specijalnim korisnicima i pružanja informacija korisnicima putem sredstava javnog
informisanja, interneta, radija itd.,
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri upoznavanju informacionih tehnologija za
rezervaciju i prodaju karata i naplatu cestarina (RDS, SMS, sistem za video opservaciju) i
načina funkcionisanja različitih parking sistema, kao i korišćenje istih.
- GPS uređaj
- geografske karte
- mreža pojedinih komunikacionih sistema
- šema funkcija on-board računara
- blok šema sistema za praćenje vozila
- šema prenosa podataka preko GSM mreže
- šema rada Fleet Board sistema
- šema osnovnih komponenata Fleet Board sistema
- INFO-TEH, 1997-2001., Zbornici radova -YURIT,Beograd, FON Beograd
- E. Kajin., 1994, "Otvoreni sistemi", Niš, Prosveta-Niš
- M. Jovanović, 1998-2001., Grupa elaborata analize i simulacije tehničkih modela, Niš,
Univerzitet u Nišu
- D. Obradović 1998-2001., "Osnovi računarstva", Univerzitet u Novom Sadu - FTN,
- C.M.Halliday, Službeni Hayesov priručnik za modemske komunikacije,Zagreb, Znak Zagreb
- R. Zelenika, S. Vukmirović, 2001., Tendencije razvoja informatizacije logičkog sustava,
Osijek, Ekonomski fakultet Osijek
13.5.2.2.Test
Jedinice Važnost Tehnike ocjenjivanja i
jedinica raspored važnosti
1. Sistemi za planiranje, obradu i simulaciju
20% 10% 10%
saobraćaja na raskrsnicama
2. Telematika (sistem praćenja vozila i pošiljaka) 30% 20% 10%
3. Sistemi komunikacije sa specijalnim korisnicima
20% 10% 10%
saobraćajnih usluga i sredstvima informisanja
4. Informacione tehnologije kod rezervacije i prodaje
30% 20% 10%
karata, naplate cestarina, parking sistemi
UKUPNO 100% 60% 40%
- Saobraćajna geografija modul Putne mreže (IV-80-ST-04-02)
- Organizacija prevoza moduli Prevozni putevi i troškovi transporta (IV-80-ST-13-02), Prevoz
putnika (IV-80-ST-13-03), Gradski saobraćaj (IV-80-ST-13-04), Prevoz robe (IV-80-ST-13-05),
Utovarno-istovarne stanice( IV-80-ST-13-06)
- Saobraćajna infrastruktura modul Osnovi puteva ( IV-80-ST-09-01) i Stacionarni saobraaćaj
(IV-80-ST-09-02)
- Izborni predmet(Organizacija prevoza) moduli Organizacija prevoza putnika (IV-80-IP-01-01) i
Organizacija prevoza robe (IV-80-IP-01-02) ,
- sa svim modulima Praktične nastave koji se vežu za Organizaciju prevoza
- dipl.ing.elektrotehnike – smjer računarska tehnika i informatika, telekomunikacije i
tehnička informatika;
- prof.informatike i računarstva

NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,
3. PREDMET Osnovi logistike
4. IME MODULA Logistički operatori i procesi
7. DATUM KADA JE MODUL ZAVRŠEN Septembar 2008.
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je upoznavanje ucenika sa poslovima i infrastrukturom u logističkim
centrima i primjenom informacione tehnologije u logističkim centrima.
9. POSEBNI USLOVI / PREDUSLOVI/ ZAHTJEVI:
Preduslov za uspješnu poduku ovog modula je da su učenici upoznati sa sadržajem modula
IV-80-ST-07-01.
10. CILJEVI MODULA:
- definiše poslove špeditera i logističkog operatera,
- objasni savremeni koncept razvoja logističkih centara;
- objasni značaj formiranja RTC-a kao logističkog centra;
- definiše informaciono logistički sistem;
1. Poslovi špeditera i logističkog operatera
2. Logistički centri
3. Logistički informacijski procesi
Napomena:Važnost svih jedinica u okviru modula navedena je u tabeli u stavku 13.5.
1. Poslovi - definiše pojam - procjeni značaj - poštuje potrebe i

špeditera i špedicije transformacije klasičnog probleme klijenata
logističkog - objasni poslove špeditera u logističkog - može komunicirati
operatora špeditera operatera na odgovarajućem
- definiše osnovne - organizuje mjesto špeditera i nivou na maternjem
poslove logističkog operatera jeziku
međunarodne - popuni manipulativne - može komunicirati
špedicije isprave na odgovarajućem
2. Logistički - definiše RTC; - ocjeni značaj formiranja nivou na jednom od
centari - objasni savremeni RTC-a kao logističkog centra, stranih jezika
koncept razvoja - procjeni tehničko-tehnološke - prihvati cjeloživotno
logitičkih centara uslove RTC-a učenje - ima pozitivni
- definiše - procjeni značaj logističkog stav ka novoj
infrastrukturu RTC-a centra kao značajni faktor tehnologiji
povećanja kvaliteta usluga - pokazuje kapacitete
- napravi plan povezivanja i spremnost za timski
logističkih centara rad
3. Logistički - definiše - procjeni značaj uvođenja - razvija odnos o
informacijski informaciono informacionih tehnologija u poštivanju pravila,
procesi logistički sistem upravljanju RTC-om zakona i propisa
- nabroji komponente - predstavi način - pokazuje
informacionog funkcionisanja WEB trgovine profesionalnu
logističkog sistema odgovornost
- nabroji i definiše
podsisteme
informacionog
logističkog sistema
-definiše WEB
trgovinu
za izvođenje nastave koristiti kabinet koji posjeduje 15 umreženih računara, multimedijalnu
skicama i shemama logističkih sistema i podsistema
13.2. Nastavni oblici metode :
predavanja uz upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala i karata, kao
i predavanja kombinovana s pitanjima) kombinovan sa dole navedenim oblicima i metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojmova špedicije, poslova
špedicije i osnovnih poslova međunarodne špedicije kao i grupni oblik rada prilikom diskusije i
procjene značaja transformacije klasičnog špeditera u logističkog operatera
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju RTC-a, savremenog koncepta
razvoja logitičkih centara i infrastrukture RTC-a, kao i grupni oblik rada prilikom ocjene značaja
formiranja RTC-a kao logističkog centra, tehničko-tehnoloških uslova rada RTC-a, logističkog
centra kao značajnog faktora povećanja kvaliteta usluga
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju informaciono logističkog sistema,
komponenti informacionog logističkog sistema i njegovih podsistema, kao i grupni oblik rada
prilikom procjene značaja uvođenja informacionih tehnologija u upravljanju RTC-ima
- shematski prikaz poslova špeditera
- shematski prikaz infrastrukture RTC-a
- shematski prikaz komponenti informacionog logističkog sistema
- R. Zelenika, 2001., Prometni sustavi -Tehnologija - Organizacija - Ekonomika – Logistika –
Menadžment, Rijeka, Ekonomski fakultet sveučilišta u Rijeci
- R. Zelenika, 1996., Međunarodna špedicija, Rijeka, Ekonomski fakultet sveučilišta u Rijeci
Ocjenivanje se vrši unutar škole
- Učenici moraju biti unaprijed upoznati sa metodama i kriterijima ocjenjivanja
- Učenici trebaju ostvariti minimum 50% svih definisanih rezulatata učenja u svim odabranim
- Ocjenjivanje će se provesti sa tri tehnike za ovaj modul
13.5.2.Kriteriji za ocjenjivanje po tehnikama:
- formalno usmeno ispitivanje sa unaprijed osmišljenim pitanjima u skladu sa Blumovom
taksonomijo
13.5.2.2. Test objektivnog tipa:
- Kombinovati različite vrste pitanja za formulaciju testa
- Vrijeme za izradu testa jedan školski čas
- Kriterij za ocjenu testa definisan zakonom
Tehnike ocjenjivanja i
Važnost
raspored važnosti
jedinica
Jedinice Usmeno
(zbir) Test
ispitivanje
1. Poslovi špeditera i logističkog operatora 20% 10% 10%
2. Logistički centri 30% 10% 20%
3. Logistički informacijski procesi 50% 20% 30%
UKUPNO 100% 40% 60%

- Saobraćajni sistemi, moduli: IV-80-ST-03-01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03, IV-80-ST-03-
04, IV-80-ST-03-05 i IV-80-ST-03-06,
- Informacione tehnologije, moduli: IV-80-ST-08-01 i IV-80-ST-08-02,
- Robnotransportne manipulacije, moduli: IV-80-ST-10-01 i IV-80-ST-10-02,
- Špedicija, moduli IV-80-ST-15-01 i IV-80-ST-15-02,
- Organizacija prevoza, moduli: IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04, IV-80-ST-13-05 i IV-80-ST-
13-06)
- Izborni predmet, Organizacija prevoza, moduli: IV-80-IP-01-01 i IV-80-IP-01-02.
15 PRIJEDLOG JE DA MODUL PREDAJE:
1. Dipl.inžinjer saobraćaja;
Ime i prezime i titula Škola Adresa Tel. Fax e-mail

škola,Sarajevo
škola,Sarajevo
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.c
ekspert za razvijanje elektro škola 18, Doboj om
NPP-a
5.Alma Hasić,
3. PREDMET Osnovi logistike
4. IME MODULA Osnovi logističkih sisitema
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je upoznavanje ucenika sa osnovnim pojmovima, podjelom i razvojem
logistike.
Preduslov za uspješnu poduku ovog modula je da su učenici upoznati sa sadržajem
modula IV-80-ST-04-01
10. CILJEVI MODULA:
- definiše pojam logistike i logističkog sistema
- nabroji oblasti logistike
- definiše i objasni oblasti logistike
1. Pojam logističkog sistema
2. Struktura logistike
Napomena:Važnost svih jedinica u okviru modula navedena je u tabeli u stavku 13.5.
kompetencije
1. Pojam logistike - definiše pojam logistike - procjeni znacaj - pokazuje interes
i logističkog - objasni razvoj logistike logistike za samostalnim
sistema - definiše logistički - shematski predstavi učenjem, radom i
sistem poslovnu problematiku napredovanjem
- objasni značaj logistike XX vijeka - samouvjereno
2. Struktura - nabroji oblasti logistike - shematski prikaže i pristupa učenju
logistike - definiše industrijsku ocjeni mjesto logistike - preuzima
logistiku u industriji odgovornost u
- objasni ekonomsko- - shematski prikaže i odlučivanju
komercijalnu logistiku ocjeni logističku - ima pozitivan
- nabroji podsisteme podršku rada stav prema novoj
ekonomsko- ekonomsko- tehnologiji i njenoj
komercijalnu logistiku komercijalne logistike praktičnoj
- definiše i objasni - shematski prikaže i primjeni
upravnu logistiku ocjeni logističku
- definiše vojnu logistiku podršku rada socijalnih
ustanova
- shematski prikaže
funkciju vojne logistike
- za izvođenje nastave koristiti kabinet koji posjeduje 15 umreženih računara,
multimedijalnu opremu za prezentaciju i brzu internet konekciju. Pored toga kabinet treba
biti opremljen skicama i shemama logističkih sistema i podsistema
13.2. Nastavni oblici metode :
predavanja uz upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala i karata,
kao i predavanja kombinovana s pitanjima) kombinovan sa dole navedenim oblicima i
metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojmova logistike i logističkih
sistema, kao i grupni oblik rada za diskusiju radi lakšeg razlikovanja pojedinih pojmova iz
oblasti logistike i logističkih sistema
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju logističkih podsistema, kao i
grupni oblik rada pri shematskom prikazivanju: mjesta logistike u industriji, logističke
podrške rada ekonomsko-komercijalne logistike, logističku podršku rada socijalnih
ustanova, kao i funkcije vojne logistike
- shematski prikaz poslovne problematike XX vijeka
- shematski prikaz mjesta logistike u industriji
- shematski prikaz logističke podrške rada ekonomsko-komercijalne logistike
- shematski prikaz logističke podrške rada socijalnih ustanova
- shematski prikaz funkcije vojne logistike
- R. Zelenika, 2001., Prometni sustavi -Tehnologija - Organizacija - Ekonomika – Logistika
– Menadžment, Rijeka, Ekonomski fakultet sveučilišta u Rijeci
- R. Zelenika, 1996., Međunarodna špedicija, Rijeka, Ekonomski fakultet sveučilišta u Rijeci
Ocjenivanje se vrši unutar škole
- Učenici moraju biti unaprijed upoznati sa metodama i kriterijima ocjenjivanja
- Učenici trebaju ostvariti minimum 50% svih definisanih rezulatata učenja u svim
- Ocjenjivanje će se provesti sa tri tehnike za ovaj modul
13.5.2.Kriteriji za ocjenjivanje po tehnikama:
- formalno usmeno ispitivanje sa unaprijed osmišljenim pitanjima u skladu sa Blumovom
taksonomijo
13.5.2.2. Test objektivnog tipa:
- Kombinovati različite vrste pitanja za formulaciju testa
- Vrijeme za izradu testa jedan školski čas
- Kriterij za ocjenu testa definisan zakonom
Važnost
važnosti
Jedinice jedinica
Usmeno
(zbir) Test
ispitivanje
1. Pojam logističkog sistema 20% 10% 10%
2. Sadržaj logistike prema oblastima 80% 40% 40%
UKUPNO 100% 50% 50%

- Saobraćajni sistemi, moduli: IV-80-ST-03-01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03, IV-80-ST-
03-04, IV-80-ST-03-05 i IV-80-ST-03-06,
- Špedicija, moduli IV-80-ST-15-01 i IV-80-ST-15-02,
- Organizacija prevoza, moduli: IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04, IV-80-ST-13-05 i IV-80-
ST-13-06)
- Izborni predmet, Organizacija prevoza, moduli:IV-80-IP-01-01 i IV-80-IP-01-02.
1. Dipl.inžinjer saobraćaja
Ime i prezime i titula Škola Adresa Tel. Fax e-mail

škola,Sarajevo

škola,Sarajevo
NPP-a
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Saobraćajna geografija
4. IME MODULA Faktori razvoja transportnog sistema
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa pojmom, osnovnim podjelama
transportnog sistema, faktorima razvoja transprortnog sistema, gaosaobraćajnim obilježjima
savremenog svijeta i historijskim razvojem transportnih podsistema.
10. CILJEVI MODULA:

- steknu znanja o pojmu i podjelama transportnog sistema
- spoznaju geografsko-historijsku retrospektivu saobraćaja
- prepoznaju opšte, prirodne i društvene faktore razvoja saobraćaja
- objasne geosaobraćajna obilježja savremenog svijeta
- definišu transportne podsisteme
- razlikuju pojedine pojmove saobraćajnog prostora (saobraćajni sistem, mreža, čvorište,
terminali, objekti, saobraćajnice)
1. Pojam i podjela transportnog sistema
2. Faktori razvoja transportnog sistema
3. Geosaobraćajna obilježja savremenog svijeta
4. Saobraćajni prostor
1. Pojam i podjela - definiše pojam - prepozna - pokazuje interes za

transportnog transportnog sistema transportne samostalnim
sistema - nabroji podjelu podsisteme u okviru učenjem,radom i
transportnog sistema transportnog sistema napredovanjem.
-izloži razvoj saobraćaja - prikaže istorijski - samouvjereno
kroz vijekove razvoj transportnog pristupa učenju
sistema - samostalno prikazuje
2. Faktori razvoja - nabroji faktore razvoja - poznaje faktore - ima pozitivan stav
transportnog trnsportnog sistema razvoja transportnog prema novoj
sistema - objasni opšte sistema tehnologiji i njenoj
geosaobraćajne faktore -analizira uticaj praktičnoj primjeni
koji utiču na razvoj pojedinih faktora na
transporta razvoj saobraćajnog
- objasni prirodne sistema
faktore koji utiču na - vrednuje uticaj
razvoj transporta pojedinih faktora na
- objasni društvene razvoj saobraćajnog
faktore koji utiču na sistema
razvoj transporta
3.Geosaobraćajna - definiše - razlikuje
obilježja geosaobraćajna obilježja geosaobraćajna
savremenog savremenog svijeta obilježja savremenog
svijeta svijeta
4. Saobraćajni - definiše pojmove - da primjer za
prostor saobraćajnog sistema pojedine pojmove
(mreža, saobraćajnica saobraćajnog
čvorišta, terminali i sistema
objekati)
- razlikuje pojmove
saobraćajnog sistema
(mreža, saobraćajnica
čvorišta, terminali i
objekati)
prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojma saobraćajne geografije i
transportnog sistema kao i grupni oblik rada za izučavanje geografsko-historijske
retrospektive saobraćaja
- u jedinici 2. primijeniti grupni oblik rada za izučavanje faktora razvoja saobraćaja i debatu o
značaju pojedinih faktora
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada kao tehniku ocjenjivanja(izrada testa)
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih pojmova saobraćajnog
prostora (mreža, saobraćajnica, čvorišta, terminali i objekati), kao i grupni oblik rada za
diskusiju radi lakšeg razlikovanja pojedinih saobraćajnih elemenata.
- podjele transportnog sistema
- vremenskih zona
- uticaja razvoja nauke, tehnike i tehnologije na razvoj saobraćaja
- koncentracije svjetskog saobraćaja
- uticaja pojedinih faktora(opštih,prirodnih i društvenih) na razvoj saobraćaja
- prevoznih sredstava u okviru pojedinih saobraćajnih podsistema kroz istoriju
- Malić Adolf,1998., Goeprometna obilježja svijeta,Zagreb, Fakultet prometnih znanosti
- Malić Adolf, 2005. Prometna geografija, Zagreb, Fakultet prometnih znanosti
- Plevnik A., 2004.,Prometna geografija, Ljubljana, Delovni osnutek-interno
13.5.2.2.Test
Usmeno
(zbir) Test
ispitivanje
1. Pojam i podjela transportnog sistema 30% 30%
2. Faktori razvoja transportnog sistema 40% 20% 20%
3. Geosaobraćajna obilježja savremenog svijeta 10% 10%
4. Saobraćajni prostor 20% 20%
UKUPNO 100% 20% 80%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru ovog predmeta modul Putne
mreže ( IV-80-ST-04-02), Saobraćajni sistemi ( IV-80-ST-03-01, IV-80-ST-03-02 IV-80-ST-03-
03, IV-80-ST-03-04) i Praktična nastava (IV-80-SP-01-01 i IV-80-SP-01-03)
- profesor geografije
škola,Sarajevo
škola,Sarajevo
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.com
ekspert za razvijanje elektro škola 18, Doboj
NPP-a
5.Alma Hasić,
3. PREDMET Saobraćajna geografija
4. IME MODULA Putne mreže
8. SVRHA MODULA:
svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja o osnovnim pojmovima vezanim za
saobraćajni prostor, rasprostranjenost putnih mreža po vidovima(u svijetu, Evropi i BiH),
vrstama geografskih karata, geografskim simbolima, elementima autokarte, korišćenju
geografskim kartama, upotrebi geografskog koordinatnog sistema kao i upotrebi savremenih
IT u transportu.
razvoja transportnog sistema (IV-80-ST-04-01) u okviru ovog predmeta
10. CILJEVI MODULA:
- poznaju putne mreže pojedinih transportnih podsistema(u svijetu, Evropi, BiH)
- poznaju različite vrste geografskih i saobraćajnih karata
- koriste različite vrste geografskih i saobraćajnih karata
- poznaju geografske elemente
- koristi savremene IT u transportu
1. Putne mreže transportnih podsistema
2. Geografske karte i elementi
3. Upotreba IT u transportu
1. Putne mreže - objasni putne mreže - pokazuje interes za

transportnih transportnih - odluči o izboru samostalnim
podsistema podsistema prevoznog puta zavisno učenjem,radom i
- prezentuje putne od putne mreže napredovanjem.
mreže transportnih podsistema - samouvjereno
podsistema - koristi geografske i pristupa učenju
- predstavi saobraćajne karte - samostalno
rasprostranjenost - samostalno prikuplja prikazuje putne
putnih mreža podatke o putnim mreže pojedinih
transportnih mrežama transportnih
podsistema (BiH, transportnih podsistema podsistema
regija, Evropa, svijet) - planira itinerer za - preuzima
pojedine podsisteme odgovornost u
koristeći putne mreže odlučivanju
transportnih podsistema - ima pozitivan stav
- koristi multimedijalnu prema novoj
opremu u svrhu tehnologiji i njenoj
prikupljanja podataka i praktičnoj primjeni
njihove prezentacije
2. Geografske - prezentira značenje - ilustruje elemente
karte i elementi elemenata karte karte
- objasni orjentaciju - koristi geografski
pomoću karte koordinatni sistem
- nabroji vrste - orjentiše se pomoću
geografskih i karte
saobraćajnih karata - koristi geografske i
- odredi kretanje na cestovne karte pri
osnovu cestovnih kretanju
karata
3. Upotreba IT u - poznaje IT u - implementira primjenu
transportu transportu IT u transportu
- objasni upotrebu - odluči o itinereru
GIS-a upotrebom IT u
- objasni upotrebu trnsportu
GPS-a - izračuna elemente
- objasni upotrebu itinerera na osnovu
Autorutera Autorutera
- koristi pojedine IT
- za izvođenje nastave koristiti kabinet koji posjeduje 5-6 umreženih računara,
multimedijalnu opremu za prezentaciju i brzu internet konekciju. Pored toga kabinet treba biti
opremljen geografskim i saobraćajnim kartama, uređajima za praćenje transportnih jedinica
na itinereru sa potrebnim softwerom.
metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri sakupljanju podataka i prezentaciji putne
mreže transportnih podsistema i grupni oblik rada za analizu rasprostranjenosti transportnih
podsistema
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri prezentaciji geografskih elemenata kao i
grupni oblik rada za korišćenje geografskih i saobraćajnih karata
- u jedinici 3. primijeniti grupni oblik rada pri odlučivanju o itinereru, pri izračunavanju
elemenata itinerera i pri prezentaciji dobijenih elemenata putne mreže transportnih
podsistema.
- GPS uređaj
- geografske karte
- slike pojedinih elemenata geografske karte
- slike geografskog koordinatnog sistema
- mreža pojedinih transportnih podsistema sa prikazom najvažnijih saobraćajnih
čvorišta u svijetu, Evropi, regiji i BiH
- Autoruter
- Malić Adolf,1998., Goeprometna obilježja svijeta,Zagreb, Fakultet prometnih znanosti
- Malić Adolf, 2005. Prometna geografija, Zagreb, Fakultet prometnih znanosti
- Plevnik A., 2004.,Prometna geografija, Ljubljana, Delovni osnutek-interno
13.5.2.2.Test
1. Putne mreže transportnih podsistema 50% 30% 20%
2. Geografske karte i elementi 30% 20% 10%
3. Upotreba IT u transportu 20% 10% 10%
UKUPNO 100% 60% 40%
- Saobraćajni sistemi (IV-80-ST-03-01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03 i IV-80-ST-03-04),
- Organizacija prevoza (IV-80-ST-13-02, IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04, IV-80-ST-13-05 i
IV-80-ST-13-06)
- Saobraćajna infrastruktura (IV-80-ST-09-01)
- Izborni predmet:Organizacija prevoza (IV-80-IP-01-01 i IV-80-IP-01-02)
- Praktična nastava (IV-80-SP-01-01, IV-80-SP-01-03, IV-80-SP-01-04 i IV-80-SP-01-18)
- profesor geografije
4.Vesna Jevtić, Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.co
prof. ekspert za elektro škola Dušana 18 m
5.Alma Hasić,
3. PREDMET Saobraćajna kultura i komuniciranje

4. IME MODULA Komuniciranje
8. SVRHA MODULA:
svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja o osnovnim pojmovima psihologije
vezanim za komuniciranje, pisanih komunikacija, usmenih izlaganja, vizualnog identiteta i
motivacije sve sa aspekta dobrog komunicairanja kako bi se moglo primjeniti u budućoj praksi
odnosno da bolje i sigurnije prezentuju stečena znanja i vještine u svim narednim modulima koju
budu pohađali
10. CILJEVI MODULA:

Po završetku ovog modula, učenik će steći sledeća znanja, vještine i kompetencije:
- da definiše elemente psihiologije ličnosti bitne za komuniciranje i lijepo ponašanje
- definiše pojam, nabroji vrste, oblike, način izrade i primijene u praksi poslovnih komunikacija
- definiše pojam, nabroji vrste, oblike, način izrade i primijene u praksi promotivnih poslovnih
komunikacija
- definiše pojam, način pripreme i izvođenja usmenog izlaganja
- definiše pojam motivacije, njenu ulogu sa različitih stajališta i komunikaciju kao motivaciju
1. Osnovi dobrog komuniciranja
2. Komuniciranje
3. Motivacija
kompetencije
1. Osnovi dobrog - da definiše pojam psihologije - procijeni ulogu - pokazuje volju za
komuniciranja - da objasni organizaciju i pojedinih funkcija prihvatanjem
funkciju nervnog sistema nervnog sistema pravilnog
- da objasni pojam i razvoj - procijeni važnost ponašanja u
ličnosti pojedinih faza u saobraćaju
- da definiše osnovne razvoju ličnosti - pokazuje
elemente komuniciranja i - da primjere za lijepo kapacitete i
lijepog ponašanja ponašanje spremnost za
2. Komuniciranje - objasni zašto je važno - kreira razne vrste timski rad
komunicirati, drugoga slušati i poslovnih -pokazuje socijalno
razvijati komunikacijske komunikacija prihvatljivo
vještine - napravi plan izrade ponašanje u
- objasni važnost, postanak i poslove saobraćaju
razvoj poslovnih komunikacija komunikacije - uvažava
- nabroji oblike i vrste - kreira promotivne upozerenja i mjere
poslovnih komunikacija poslovne opreza sa aspekta
- nabroji zadatke poslovnih komunikacije bezbjednosti
komunikacija - primjeni u praksi saobraćaja
- nabroji sredstva i principe kratice i oznake koje -poštuje potrebe i
komuniciranja se koriste u probleme drugih
- objasni nesporazume koji poslovnim učesnika u
mogu nastati u poslovnim komunikacijama saobraćaju
komunikacijama - procijeni značaj
- napiše oznake i kratice koje usmenog izlaganja
se koriste u poslovnim - primijeni u praksi
komunikacijama usmeno izlaganje
- definiše promotivne - procijeni značaj
poslovne komunikacije vizulenog identiteta
- nabroji vrste i primjenu
promotivnih poslovnih
komunikacija
-definiše pojam usmenog
izlaganja i njegove principe
- definiše vizualni identitet i
njegovu važnost
3. Motivacija - definiše pojam motivacije - da primjere
- objasni ulogu motivacije sa motivacije sa različitih
različitih stajališta stajališta (poslodavca,
- definiše komunikaciju kao menadžera,
motivaciju zaposlenika, kupca ili
korisnika)
- procijeni važnost
komunikacije kao
motivacij

prezentaciju
uz upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala i predavanja kombinovana
s pitanjima) kombinovan sa dole navedenim oblicima i metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojma psihologije, pojama i razvoja
ličnosti, osnovnih elementa komuniciranja i lijepog ponašanja i grupni oblik rada prilikom
procijenjivanja uloge pojedinih funkcija nervnog sistema, važnosti pojedinih faza u razvoju ličnosti
i primjera za lijepo ponašanje
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju i pojašnjenju zašto je važno
komunicirati, drugoga slušati i razvijati komunikacijske vještine, važnosti, postanaka i razvoja
poslovnih komunikacija, oblika i vrsta poslovnih komunikacija, zadatka, sredstva i principa
komuniciranja, nesporazuma koji mogu nastati u poslovnim komunikacijama, oznaka i kratica
koje se koriste u poslovnim komunikacijama, promotivnih poslovnih komunikacija, vrsta i
primjene promotivnih poslovnih komunikacija, pojam usmenog izlaganja i njegove principe,
vizualnog identiteta i njegova važnosti i grupni oblik rada prilikom kreiranja raznih vrsta poslovnih
komunikacija, izrede plana poslove komunikacije, promotivne poslovne komunikacije, primjene u
praksi kratice i oznake koje se koriste u poslovnim komunikacijama, procijene značaja usmenog
izlaganja, primjene u praksi usmeno izlaganje i procijene značaja vizulenog identiteta
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojama motivacije, uloge motivacije
sa različitih stajališta, komunikacije kao motivacije
- slike organizacije nervonog sistema
- slike funkcije nervog sistema
- shema razvoja ličnosti
- shema komunikacijskih vještina
- shema komunikacijskih principa
- shema vrste poslovnih komunikacija
- shema sredstva poslovnih komunikacija
- shema kratica i oznaka koje se koriste u poslovnim komunikacijama
- shema vrsta promotivnih poslovnih komunikacija
- shema principa usmenog izlaganja
- Zagorac Jasminka, Perotić Vlasta, 2004., Prometna psihologija i kultura, za drugi razred za
zanimanja u cestovnom prometu, Zagreb, Škola za cestovni promet
- Orešković Milan, 2002., Kultura komuniciranja, Mostar, Srednja prometna škola Mostar,
- Vukadinović Vukosava, 2005., Osnove saobraćajne psihologije, za drugi i treći razred
saobraćajnih škola, Beograd, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva
- Grupa autora, Mehanografski pratikum I, 2001., Mostar, Srednja prometna škola Mostar
- Grupa autora, Mehanografski pratikum II, 2001., Mostar, Srednja prometna škola Mostar
13.5.2.2.Test
Jedinice jedinica
(zbir)
1. Osnovi dobrog komuniciranja 20% 10% 10%
2. Komuniciranje 70% 20% 50%
3. Motivacija 10% - 10%
UKUPNO 100% 30% 70%
Ovaj modul nije u direktonoj povezanosti sa bilo kojim modulom iz Nastavnog plana Za tehničara
drumskog saobraćaja, ali znanja i vještine, odnosno metode i tehnike koje će se uvježbati kroz
izučavanje ovoga modola poslužiti će učenicima da bolje i sigurnije prezentuju stečena znanja i
vještine u svim narednim modulima koju budu pohađali
- Prof.pedagogije i psihologije
- Prof.psihologije
- Dipl.psiholog sa položenom pedagoškom grupom predmeta
- Dipl.ing.saobraćaja-svi smjerovi

dipl.ing.saob.,član radne saobraćajna škola mssskola.edu.ba
grupe Sarajevo
2. Jelena Petričević Tehnička škola Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@
„Mihajlo Pupin“, telrad.net
Bijeljina
saobraćajna škola mssskola.edu.ba
Sarajevo
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i elektro Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.co
ekspert za razvijanje škola 18, Doboj m
NPP-a
5.Alma Hasić,
3. PREDMET Saobraćajna kultura i komuniciranje
4. IME MODULA Saobraćajna kultura
8. SVRHA MODULA:
svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja o osnovnim pojmovima vezanim za saobraćajnu
kulturu, odnosno saobraćajne pismenosti s aspekta kulture, kroz spoznaje elementa saobraćajnih
nezgoda i njihovih uzroka, psihofizičkih karakteristika vozača i ostalih učesnika u saobraćaju, djece i
mladih vozača kao učesnika u saobraćaju, saobraćajne kulture u odnosnu na elementi sigurnosti u
saobraćaju i kroz uticaj saobraćaja na okoliš
- Prije započinjanja ovog modula, učenici moraju uspješno završiti-odslušati module iz predmeta
Saobraćajni sisitemi (IV-80-ST-03-01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03 i IV-80-ST-03-04) i Praktična nastava
(IV-80-SP-01-01 i IV-80-SP-01-03)
10. CILJEVI MODULA:
- da definiše elemente saobraćajnih nezgoda i njihove uzroke
- shvati, nabroji i objasni psihofizičke karakteristike vozača i ostalih učesnika u saobraćaju
- da objasni ulogu i značaj djece i mladih vozača kao učesnika u saobraćaju
- da procijeni ulogu i međusobne zavisnosti saobraćajne kulture i elementa sigurnosti u saobraćaju
- da procijeni i objasni uticaj saobraćaja na okoliš
1. Elementi saobraćajnih nezgoda i njihovi uzroci
2. Psihofizičke karakteristike vozača i ostalih učesnika u saobraćaju

3. Djeca i mladi vozači kao učesnici u saobraćaju
4. Saobraćajna kultura i elementi sigurnosti u saobraćaju
5. Uticaj saobraćaja na okoliš
1. Elementi - da definiše pojam - procijeni i uporedi - pokazuje volju za

saobraćajnih saobraćajne nezgode apsolutne i relativne prihvatanjem pravilnog
nezgoda i njihovi izmjeritelje saobraćajnih ponašanja u
- da nabroji dužnosti
uzroci nezgoda saobraćaju
učesnika u saobraćaknoj
nezgodi - rangira faktore po - pokazuje kapacitete i
učestalosti saobraćajnih spremnost za timski
- da objasni apsolutne i
nezgoda (čovjek, vozilo, rad
relativne izmjeritelje
cesta, okolina,
saobraćajnih nezgoda -pokazuje socijalno
-shvati značaj represivnih i prihvatljivo ponašanje
- da nabroji osnovne
preventivnih mjera za u saobraćaju
uzročnike saobraćajnih
smanjenje broja
nezgoda - uvažava upozerenja i
saobraćajinh nezgoda
mjere opreza sa
- da nabroji osnovne
- shvati značaj prve pomoći aspekta bezbjednosti
elemente prve pomoći u
u saobraćajnim nezgodama saobraćaja
saobraćajnim nezgodama
-poštuje potrebe i
2. Psihofizičke - nabroji psihofizičke - procjeni uticaj pojedinih
probleme drugih
karakteristike vozača karakteristike vozača i psihofizičke karakteristike
učesnika u saobraćaju
i ostalih učesnika u drugih učesnika u vozača i drugih učesnika u
saobraćaju saobraćaju bitnih za saobraćaju bitnih za
bezbjednost saobraćaja bezbjednost saobraćaja
(vida i sluha, percepcija,
- objasni uticaj
pažnja i refleksi, vrijeme
psihofizičkih
reakcije vozača na
karakteristika vozača i
opasnost, mišljenje u
drugih učesnika u
vožnji, agresivnosti u
saobraćaju bitnih za
vožnji)
bezbjednost saobraćaja
- da primjere za uticaj
psihofizičkih karakteristika
vozača i drugih učesnika u
saobraćaju bitnih sa
aspekta bezbjednosti
saobraćaja (umor, uticaj
alkaohola, medikamenata,
zdravlja, pušenja) kao i
uticaj vremenskih prilika na
vožnju
3. Djeca i mladi - razumije poziciju djece i - procijeni poziciju i ulogu

vozači kao učesnici u mladih vozača kao djece i mladih vozača kao
saobraćaju učesnika u saobraćaju učesnika u saobraćaju
- nabroji uloge u kojima se - procijeni aktivnosti koje bi

djeca i mladi mogu trebalo poduzeti u cilju što
pojaviti u saobraćaju bolje edukacije djece i
(vozači bicikla, skutera i mladih o saobraćaju u
mopeda) okviru porodice,
predškolskih i školskih
- objasni ulogu porodice,
institucija
predškolskih i školskih
institucija u edukaciji
djece i mladih o
saobraćaju
4. Saobraćajna - objasni uticaj - napravi plan mjera za

kultura i elementi saobraćajne kulture na poboljšanje saobraćajne
sigurnosti u elemente sigurnosti kulture u svojoj sredini po
saobraćaju saobraćaja (saobraćajna svim elementima sigurnosti
kultura i motorno vozilo, u saobraćaju
vozač i pješak, cesta i
okolina)
5. Uticaj saobraćaja - nabroji elemente životne - procijeni uticaj saobraćaja

na okoliš sredine (okoliša) na koje na okoliš u svojoj sredini
saobraćaj negativno utiče
- predloži mjere za
- objasni odnos smanjenje štetnog uticaja
saobraćaja na pojedine saobraćaja na životnu
elemente životne sredine- sredinu-okoliš
okoliša (zrak, buka,
autootpad)
za izvođenje nastave koristiti standardnu učionicu opremljenu opremom za multimedijalnu prezentaciju
u svim jedinicama primjeniti frontalni oblik rada (koristeći predavanja kratkog trajanja, predavanja uz
upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala i predavanja kombinovana s
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojama saobraćajne nezgode, dužnosti
učesnika u saobraćaknoj nezgodi, apsolutnih i reletivnih izmjeritelja saobraćajnih nezgoda, osnovnih
uzročnika saobraćajnih nezgoda, osnovnih elementa prve pomoći u saobraćajnim nezgodama i grupni
oblik rada prilikom procijene i upoređivanja apsolutnih i reletivnih izmjeritelja saobraćajnih nezgoda,
rangiranja faktora po učestalosti saobraćajnih nezgoda, definisanju značaja represivnih i preventivnih
mjera za smanje broja saobraćajinh nezgoda i prve pomoći u saobraćajnim nezgodama
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju i pojašnjenju psihofizičkih karakteristika
vozača i drugih učesnika u saobraćaju bitnih sa bezbjednost saobraćaja i grupni oblik rada prilikom
procjene uticaja pojedinih psihofizičkih karakteristika vozača i drugih učesnika u saobraćaju bitnih sa
aspekta bezbjednosti saobraćaja, davanja primjera za uticaj psihofizičkih karakteristika vozača i drugih
učesnika u saobraćaju na bezbjednost saobraćaja kao i uticaj vremenskih prilika na vožnju
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pozicije djece i mladih vozača kao učesnika
u saobraćaju, uloge u kojima se djeca i mladi mogu pojaviti u saobraćaju, ulogu porodice, predškolskih i
školskih institucija u edukaciji djece i mladih o saobraćaju i grupni oblik rada prilikom procijene pozicije i
ulogu djece i mladih vozača kao učesnika u saobraćaju i aktivnosti koje bi trebalo poduzeti u cilju što bolje
edukacije djece i mladih o saobraćaju u okviru porodice, predškolskih i školskih institucija
- u jednici 4. primijeniti individualni oblik rada prilikom definisanja uticaja saobraćajne kulture na
elemente sigurnosti saobraćaja i grupni oblik rada prilikom kreiranja plana mjera za poboljšanje
saobraćajne kulture u svojoj sredini po svim elementima sigurnosti u saobraćaju
- u jedinici 5. primijeniti individualni oblik rada prilikom definisanja elementa životne sredine-okoliša na
koje saobraćaj negativno utiče, odnosa saobraćaja na pojedine elemente životne sredine-okoliša i
grupnog oblika rada prilikom procjene uticaja saobraćaja na okoliš u svojoj sredini i predlaganja mjera za
smanjenje štetnog uticaja saobraćaja na životnu sredinu-okoliš
- shema faktora bezbjednosti saobraćaja
- dijagram rizika učešća mladih vozača u saobraćajnim nezgodama
- shema grešaka učesnika u saobraćaju koje prethode saobraćajnim nezgodama
- shema kodeksa dobrog vozača
- dojagram uticaja klimatskih uslova na radnu sposobnost vozača
- slika uticaja rasta temperature vazduha na psihofizičko stanje vozača
- slike pravilnog i nepravilnog ponašanja u saobraćaju (npr. prelazak preko puta regulisane svjetlosnom
saobraćajnom signalizacijom)
- slike kulturnog i nekulturnog ponašanja u saobraćaju (npr. ponašanja vozača na obilježenom pješačkom
prelazu, parkiranje na za to odeređenim mjestima)
- slika kulturnog i nekulturnog korišćenja saobraćajnica pri skretanju
- slika djeteta u sjedalici na zadnjem sjedištu
- slika djeteta na zadnjem sjedištu u vozilu
- shema zasustavljanja pri ustupanju prednosti pri uključivanju u saobraćaj
- slika pravovremenog pokazivanja namjere vozača
- slika vođenja slijepe osobe
- slika pravilnog ulaska i izlaska u vozila javnog gradskog prevoza
- shema najčešćih razloga traženja pomoći na putu na telefonski broj AMS
- slika primjera očuvanja okiline sa aspekta saobraćajne kulture
- slika ergonomije radnog mjesta vozača
- slike radnih sredina vozača (putnički automobil, teretno vozilo, tramvaj i autobus)
- slika položaja sjedišta u vozilu i načina držanja tijela
- slika sigurnosnih pojaseva, naslona za glavu i vazdušnih jastuka
- tabela inteziteta buke pri vožnji autobusa i putničkih automobila u različitim uslovima vožnje
- Zagorac Jasminka, Perotić Vlasta, 2004., Prometna psihologija i kultura, za drugi razred za zanimanja u
cestovnom prometu, Zagreb, Škola za cestovni promet
- Orešković Milan, 2002., Kultura komuniciranja, Mostar, Srednja prometna škola Mostar,
- Vukadinović Vukosava, 2005., Osnove saobraćajne psihologije, za drugi i treći razred saobraćajnih škola,
Beograd, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva
- Golubić., J.: 1999., Promet i okoliš, Zagreb, Faklutet prometnih znaosti
- Lindov, Osman, Sigurnost u cestovnom saobraćaju, 2008., Sarajevo, Fakultet za saobraćaj i komunikacije

- učenici trebaju ostvariti minimum 50% svih definisanih rezultata učenja u svim odabranim tehnikama
ocjenjivanja
13.5.2.2.Test

Jedinice jedinica
Usmeno
Test
(zbir) ispitivanje
1. Elementi saobraćajnih nezgoda i

10% 10%
njihovi uzroci
2. Psihofizičke karakteristike vozača i

50% 20% 30%
ostalih učesnika u saobraćaju
3. Djeca i mladi vozači kao učesnici u

10% - 10%
saobraćaju
4. Saobraćajna kultura i elementi

20% 10% 10%
sigurnosti u saobraćaju
5. Uticaj saobraćaja na okoliš 10% - 10%
UKUPNO 100% 30% 70%
Ovaj modul je povezan sa predmetima:
- Bezbjednost i regulisanje saobraćaja (IV-80-ST-09-01, IV-80-ST-09-02, IV-80-ST-09-03, IV-80-ST-

09-04, IV-80-IP-02-01, IV-80-IP-02-02)
- Praktična nastava: (IV-80-SP-01-17)


saobraćajna škola
dipl.ing.saob.,član radne mssskola.edu.ba
Sarajevo
grupe
„Mihajlo Pupin“, Bijeljina telrad.net
srednja saobraćajna mssskola.edu.ba

škola Sarajevo
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i elektro Cara Dušana 18, 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.com
ekspert za razvijanje škola Doboj
NPP-a
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Multimodalni transport
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa savremenim tehnologijama
transporta robe i transportnim sredstvima za multimodalni transport.
10. CILJEVI MODULA:
- definišu integralni, bimodalni, kombinovani, intermodalni i multimodalni transport
- navedu uzroke nastanka intermodalnog transporta
- objasni prednosti upotrebe savremenih tehnologija transporta nad klasičnim transportom
- objasne sistem intermodalnog transporta
- definiše infrastrukturu (intermodalne koridore)
- nabroji transportna sredstva za intermodalni transport
- definiše terminale – logističke centre
- predstave pomorske kontejnerske brodove
- predstave riječna transportna sredstva
- predstave zeljeznička transportna sredstva
- predstave drumska transportna sredstva
- definoše tehnologije transporta
- objasni RO-RO tehnologiju transporta
- objasni FO-FO tehnologiju transporta
- objasni HUCKEPACK (A,B,C) tehnologiju transporta
- objasni BIMODALNU tehnologiju transporta
1. Pojam i razvojne faze multimodalnog sistema transporta
2. Transportna redstva u multimodalnom transportu
3. Savremene tehnologije transporta
1. Pojam i - objasne sistem - kategoriziraju faze - pokazuje interes za

razvojne faze intermodalnog razvoja intermodalnog samostalnim
multimodalnog transporta transporta učenjem, radom i
sistema - definiše infrastrukturu - nacrtaju napredovanjem.
transporta (intermodalne koridore) multimodalne koridore - samouvjereno
- nabroji transportna i kontejnerske pristupa učenju
sredstva za terminale - ima pozitivan stav
intermodalni transport - prezentira prema novoj
- definiše terminale – transportna sredstva tehnologiji i njenoj
logističke centre za intermodalni praktičnoj primjeni
transport - prihvata
2. Transportna - nabroji transportna - prikaže transportna cjeloživotno učenje
redstva u sredstva za sredstva u - poštuje zahtjeve
multimodalnom intermodalni transport pomorskom, i korisnika
transportu - objasni transportna riječnom transportu saobraćajnih usluga
sredstva u pomorskom, - prikaže transportna
i riječnom transportu sredstva za
- objasni transportna kontejnere u
sredstva za kontejnere željezničkom
u željezničkom transportu
transportu - prikaže transportna
- objasni transportna sredstva za
sredstva za kontejnere kontejnere u
u drumskom transportu drumskom transportu
3. Savremene - objasni RO-RO - prezentira RO-RO
tehnologije tehnologiju transporta brodove
transporta - objasni LO-LO - prezentira LO-LO
tehnologiju transporta brodove
- objasni HUCKEPACK Prezentira BACAT,
(A,B,C) tehnologiju LASH i SEABEE
transporta brodove
- objasni BIMODALNU - prezentira
tehnologiju transporta HUCKEPACK (A,B,C)
tehnologiju transporta
- prezentira
BIMODALNU
- za izvođenje nastave koristiti standardnu učionicu koja posjeduje multimedijalnu opremu
za prezentaciju
metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju faza razvoja multimodalnog
sistrma transporta,
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju sredstava koja se primjenjuju
u multimodalnom transportu.
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju tehnologija multimodalnog
transporta.
- shema faza razvoja multimodalnog transporta
- slika Hybrid RO-RO / Container ship
- slika BACAT, LASH i SEABEE brodova
- shema HUCKEPACK (A,B,C) tehnologija transporta
- slike natovarenih transportnih jedinica na vagone i drumska vozila
- sheme BIMODALNOG transporta
- Dr. Risto Perišić,1971., Integralni transport, Beograd., Saobraćajni fakultet
- Dr. Risto Perišić,1977., Kontejnerizacija transporta, Beograd., Saobraćajni fakultet
- Prof. Slavko Suvajdžić, 1985.,Mehanizacija transportno- pretovarnih radova primjenom
cikličnog postupka, Beograd
- Prof. Dr. Slobodan Zečević, 2006., Intermodalni transport, Beograd, Saobraćajni fakultet
Beograd,
- S. Zečević, 2006, Robni terminali i robno-transportni centri, Beograd, Saobraćajni
fakultet,.
13.5.2.2.Test
1. Pojam i razvojne faze
40% 20% 20%
multimodalnog sistema transporta
2. Transportna redstva u
20% 10% 10%
multimodalnom transportu
3. Savremene tehnologije transporta 40% 20% 20%
UKUPNO 100% 50% 50%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju predmeta Saobraćajna
infrastruktura (IV-80-ST-09-01 i IV-80-ST-09-02), Robnotransportne manipulacije (IV-80-
ST-10-01 i IV-80-ST-10-02), Drumska vozila (IV-80-ST-12-01, IV-80-ST-12-02, IV-80-ST-
12-03 i IV-80-ST-12-04), Organizacija prevoza (IV-80-ST-13-01, IV-80-ST-13-02, IV-80-ST-
13-03, IV-80-ST-13-04, IV-80-ST-13-05, IV-80-ST-13-06), Špedicija (IV-80-ST-15-01 i IV-
80-ST-15-01), Izborni predmet Organizacija prevoza (IV-80-IP-01-01 i IV-80-IP-01-02)),
Praktična nastava ( IV-80-SP-01-12, IV-80-SP-01-14, IV-80-SP-01-16, IV-80-SP-01-18, IV-
80-SP-01-22, IV-80-SP-01-24, IV-80-SP-01-26)

škola,Sarajevo
škola,Sarajevo
5.Alma Hasić,
član projektnog
tima

4. IME MODULA Transportno-manipulativne jedinice
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa transportno-manipulativnim
jedinicama,njihovom standardizacijom, načinom manipulisanja i materijalima od kojih se rade.
10. CILJEVI MODULA:
- nabroji karakteristike klasičnog načina transporta robe
- definiše savremene tehnologije transporta
- objasni funkciju ambalaže
- definiše pojam paketizacije
- nabroji funkcije paketizacije
- prikažu sistem standardizacije ambalaže i paketa
- predstave modularne mjere za transportnu i komercijalnu ambalažu
- raspoznaju vrstu pakovanja
- definišu pojmove paletizacije i kontejnerizacije
- objasne podjelu paleta
- prikažu listu paleta prema dimenzijama
- objasne kriterije i podjelu kontejnera
- objasne izmjenjive transportne sudove
- definišu robne tokove
- nabroje vrste robnih terminala
- objasne ulogu i elemente kontejnerskog terminala
- nabroje podjelu kontejnerskih terminala
- objasne faze kontejnerskog transportnog lanca
1. Karakteristike klasičnog transporta i savremenih tehnologija transporta
2. Ambalažiranje i paketizacija
3. Paletizacija i kontenerizacija
4. Robno- transportni centri i kontejnerski terminali
kompetencije
1. Karakteristike - nabroji karakteristike - ocjeni karakteristike - pokazuje interes
klasičnog klasičnog načina transporta klasičnog načina za samostalnim
transporta i robe transporta robe učenjem, radom i
savremenih - definiše savremene - kategorizira savremene napredovanjem.
tehnologija tehnologije transporta tehnologije transporta - samouvjereno
transporta - objasni prednosti upotrebe - ocjeni prednosti upotrebe pristupa učenju
savremenih tehnologija savremenih tehnologija - ima pozitivan
transporta nad klasičnim transporta nad klasičnim stav prema novoj
transportom transportom tehnologiji i njenoj
2. Ambalažiranje - objasni funkciju ambalaže - nacrta tok kretanja praktičnoj
i paketizacija - definiše pojam proizvoda od proizvođača primjeni
paketizacije do potrošača i reciklažu - prihvata
- nabroji funkcije - nacrta modularne mjere cjeloživotno
paketizacije za transportnu i učenje
- prikaže sistem komercijalnu ambalažu - poštuje zahtjeve
standardizacije ambalaže i korisnika
paketa saobraćajnih
- predstavi modularne mjera usluga
za transportnu i
komercijalnu ambalažu
- raspozna vrstu pakovanja
3. Paletizacija i - definiše pojmove - nacrta šemu formiranja
kontenerizacija paletizacije i transportno logističke
kontejnerizacije jedinice
- objasni podjelu paleta - kategorizira palete i
- prikaže listu paleta prema kontejnere prema
dimenzijama dimenzijama
- objasni kriterije i podjelu - napravi tabelu
kontejnera najzastupljenijih kontejnera
- objasni izmjenjive - nacrta šemu slaganja
transportne sudove paleta u kontejner
4. Robno- - definiše robne tokove - da primjer robnog toka

transportni centri - nabroji vrste robnih - nacrta šemu podjele
i kontejnerski terminala terminala
terminali - objasni ulogu i elemente - prezentuje mrežu RTC-a
kontejnerskog terminala u Evropi
- nabroji podjelu - kategorizira kontejnerske
kontejnerskih terminala terminale
- objasni faze kontejnerskog - napravi šemu procesa u
transportnog lanca terminalu
- prezentuje transportno-
manipulativnu opremu u
terminalima
prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri izučavanju klasičnog sistema transporta i
savremenih tehnologija te međusobnu uporedbu
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju načina ambalažiranja i paketizacije
robe
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju sredstava integralnog transporta
(palete i kontejneri)
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju RTC-a i kontejnerskih terminala.
- shema transportnog lanca
- shema palete sa dimemzijama
- slika paleta sortiranih po obliku dimenzijama i materijalu
- shema kontejnera sa mavedenim dimenzijama
- shema toka kretanja proizvoda od proizvođača do potrošača i do reciklaže
- slike natovarenih transportnih jedinica paletama i kontejnerima
- sheme mreže robnih tokova
- shema funkcije RTC-a kao mjesta prelamanja distributivnih tokova
- shema procesa u kontejnerskom treminalu
- slike sredstava za manipulaciju kontejnerima
- slike pomorskih terminala i drumsko željezničkih terminala
- Prof. Dr. Slobodan Zečević, 2006., Kontejnerski terminali, Beograd, Saobraćajni fakultet
Beograd,
- S. Zečević, 2006, Robni terminali i robno-transportni centri, Beograd, Saobraćajni fakultet,.
13.5.2.2.Test
1. Karakteristike klasičnog transporta
20% 20%
i savremenih tehnologija transporta
2. Ambalažiranje i paketizacija 30% 10% 20%
3. Paletizacija i kontenerizacija 30% 20% 10%
4. Robno- transportni centri i
20% 10% 10%
kontejnerski terminali
UKUPNO 100% 40% 60%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru ovog predmeta moduli (IV-80-
ST-03-06), predmeti Saobraćajna geografija moduli (IV-80-ST-04-01 i IV-80-ST-04-02),
Saobraćajna infrastruktura (IV-80-ST-09-01 i IV-80-ST-09-02), Robnotransportne manipulacije
(IV-80-ST-10-01 i IV-80-ST-10-02), Drumska vozila (IV-80-ST-12-01, IV-80-ST-12-02, IV-80-ST-
12-03 i IV-80-ST-12-04), Organizacija prevoza (IV-80-ST-13-01, IV-80-ST-13-02, IV-80-ST-13-
03, IV-80-ST-13-04, IV-80-ST-13-05, IV-80-ST-13-06), Špedicija (IV-80-ST-15-01 i IV-80-ST-
15-01), Izborni predmet Organizacija prevoza (IV-80-IP-01-01 i IV-80-IP-01-02)), Praktična
nastava (IV-80-SP-01-01, IV-80-SP-01-07, IV-80-SP-01-10, IV-80-SP-01-12, IV-80-SP-01-14,
IV-80-SP-01-16, IV-80-SP-01-18, IV-80-SP-01-22, IV-80-SP-01-24, IV-80-SP-01-26)
1. Kemal Jaganjac, Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@mssskola
dipl.ing.saobr.,član srednja .edu.ba
škola,Sarajevo
2. Jelena Petričević Tehnička Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telrad.net
dipl.ing.saobr.,član škola“Mihajlo
3. Midhat Tatlić Mješovita Velešići 2 033 450 691 mssskola@mssskola

dipl.ing.saobr.,član srednja .edu.ba
škola,Sarajevo
4.Vesna Jevtić, Saobraćajna i Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.co
prof. ekspert za elektro škola 18, Doboj m
razvijanje NPP-a
5.Alma Hasić,
član projektnog
tima

3. PREDMET Tehnička mehanika
4. IME MODULA Otpornost materijala
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima potrebna osnovna znanja o aksijalnim
naprezanjima, smicanjem i uvijanjem i savijanjem, kako bi stekli osnova predznanja kao
preduslov za izučavanje stručno-teorijskih predmeta
Uspješno završeni moduli predmeta Konstruisanje (IV-80-ST-01-01 i IV-80-ST-01-02) i
moduli predmeta Praktična nastava (IV-80-SP-01-02 i IV-80-SP-01-04)
10. CILJEVI MODULA:
Po završetku ovog modula učenik će:
- steći znanja o snovnim pojmovima iz otpornosti materijala
- razumijeti aksijalna naprezanja
- steći znanja o osnovnim pojmovima o deformacijama i naprezanjima
- razumijeti primjere proračuna spojeva
- steći znanja o uvijanju
- razumijeti dijagrame momenata uvijanja, deformacija pri uvijanju i proračuna
- razumijeti proračun čvrstoće i krutosti pri uvijanju
- steći osnovna znanja o savijanju, vrstama savijanja i proračunu čvstoće pri savijanju
1. Osnovni pojmovi i aksijalna naprezanja
2. Smicanje i uvijanje
3. Savijanje
1. Osnovni - obnjasni osnovne - ocijeni svojstva - ima osjećaj za

pojmovi i pojmove otpornosti materijala estetiku
aksijalna materijala - da primjere za vrste - može razumjeti
naprezanja - nabroji osnovne naprezanja upustva i priručnike
pretpostavke o - da primjere za koji sadrže tehničke
deformisanju i svojstvima dejstvo aksijalnih sila crteže i projekcije
materijala - proračuna čvrstoću - pokazuje volju za
- definiše naprezanje i uzdužno opterećenih individualnim i
nabroji vrste naprezanja štapova grupnim radoma
- objasni aksijalne sile i - primijeni u praksi - ima pozitivan stav
normalno naprezanje u dijagram dijagram prema sticanju
poprečnom presjeku štapa ratezanja novih saznanja
- odredi čvrstoću uzdužno - ocijeni statički - posjeduje estetske
opterećenih štapova neodređene kvalitete, cijeni
- objasni dijgaram slučajeve uzdužnog ljepotu
rastezanja opterećenja - samouvjereno
- odredi statički - da primjre za pristupa učenju
neodređene slučajeve toplotna naprezanja
uzdužnog opterećenja
- objasni toplotna
naprezanja
2. Smicanje i - definiše osnovne - proračuna spojeve
uvijanje pojmove o deformaciji i sa svornjacima i
naprezanju zakovicama
- objasni čisto smicanje - proračuna zavarene
- objasni dijagram torzionih spojeve
momenata - da primjere za
- definiše deformacije pri deformacije pri
uvijanju uvijanju
- proračuna čvrstoću
i krutost vratila pri
uvijanju
3. Savijanje - definiše osnovne - primjeni u praksi
pojmove o savijanju dijagram poprečnih
- objasni dijagrame sila i momenata
poprečnih sila i momenata savijanja
savijanja - da primjere za
- objasni normalno normalno naprezanje
naprezanje pri savijanju pri savijanju
- definiše tangencijalna - proračuna čvrstoću
naprezanja pri savijanju pri savijanju
- objasni progib i ugao - procijeni
kretanja nosača tangencijalna
opterećenih na savijanje naprezanja pri
savijanju
-odredi progib i ugao
zaokretanja
opterećenih na
savijanje
- za izvođenje nastave koristiti kabenet za tehničku mehaniku - kabinet treba da bude
opremljen:
- modeli naprezanja opterećenja i deformacija
- modeli normalnog naprezanja u poprečnom presjeku štapa
- modeli statički neodređenih slučajeva uzdužnog opterećenja
- modeli deformacije naprezanja kod smicanja
- modeli torzionih momenata
- modeli deformacija pri uvijanju
- modeli deformacije pri savijanju
materijala u elektronskoj formi
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju osnovnih pojmova otpornosti
materijala, vrsta naprezanja, aksijalne sile, normalno naprezanje u poprečnom presjeku
štapa kao i grupni oblik rada pri proračunavanju čvrstoće uzdužno opterećenih štapova,
statički neodređenih slučajeva uzdužnog opterećenja i toplotnog naprezanja
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju osnovnih pojmova o deformaciji
i naprezanju, čisto smicanje, dijagrama torzionih momenata i deformacije pri uvijanju i grupni
oblik rada pri proračunavanja spojeva sa svornjacima i zakovicama, zavarenih spojeva,
čvrstoće i krutosti vratila pri uvijanju
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju osnovnih pojmova o savijanju,
dijagrama poprečnih sila i momenata savijanja, narmalnog naprezanja pri savijanju,
tangencijalnog naprezanja pri savijanju kao i grupni oblik rada pri proračunavanju čvrstoće
pri savijanju, progiba i ugla zaokretanja nosača optrećenih na savijanje
- crteži osnovnih oblika deformacija
- crteži naprezanja opterećenja i deformacija
- crteži aksijalnih sila
- crteži normalnog naprezanja u poprečnom presjeku štapa
- tablice dopuštenih naprezanja za razne materijale
- crteži dijagrama rastezanja
- crteži statičkih neodređenih slučajeva uzdužnog opterećenja
- crteži toplotnog naprezanja
- crteži deformacije naprezanja kod smicanja
- crteži čistog smicanja
- crteži torzijonih momenata
- crtež deformacija pri uvijanju
- crteži poprečnih sila i momenata savijanja
- crteži normalnog naprezanja pri savijanju
- Špiranec Vladimir, 1998., Tehnička mehanika, Zagreb, Školska knjiga
13.5.2.2. Portfolio
13.5.2.3. Test
Portfolio Test
(zbir) ispitivanje
1. Osnovni pojmovi i
40% 10% 10% 20%
aksijalna naprezanja
2. Smicanje i uvijanje 30% 10% 10% 10%
3. Savijanje 30% 10% 10% 10%
UKUPNO: 100% 30% 30% 40%

- modul je povezan sa predmetom Konstruisanje (IV-80-ST-01-01 i IV-80-ST-01-02),
Tehnička mehanika (IV-80-ST-06-01); Cestovna vozila (IV-80-ST-12-01, IV-80-ST-12-02, IV-
80-ST-80-12-03 I IV-80-ST-12-04); Paktična nastava (IV-80-SP-01-05 i IV-80-SP-01-08)
1. Kemal Jaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@msss
dipl.ing.saob. član saobraćajna kola.edu.ba
radne grupe škola Sarajevo
2. Jelena Petričević, Tehnička škola Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telrad.
dipl.ing.saob. član „Mihajlo Pupin“ net
3. Midhat Tatlić, Mješovita srednja Velešići 2 033 450 691 mssskola@msss
dipl.ing.saob. član saobraćajna kola.edu.ba
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara Dušana 053-223- vsn.jevtic@gmail.
ekspert za razvijanje elektro škola 18, Doboj 872 com
NPP-a
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Tehnička mehanika
4. IME MODULA Statika
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima potrebna znanja iz aksioma statike i konkuretnog
sistema sila, kolinearnog sistema sila i punih i ravnih nosača, kako bi stekli osnova predznanja
uspješno savladani moduli iz predmeta Konstruisanje (IV-80-ST-01-01 i IV-80-ST-01-02) i
Praktična nastava (IV-80-SP-01-02 i IV-80-SP-01-04)
10. CILJEVI MODULA:
- steći znanja o aksiomima statike (slobodno tijrlo, vezano tijelo i sile veza)
- razumijeti geometrijsko sastavljanje komplanarno-konkurentnog sistema sila
- nacrtati projekcije sile na osu
- razumijeti jednačine ravnoteže komplanarno-konkurentnog sistema sila
- odrediti sile veza kao komponenata k-k sistema sila
- razumjeti ravnotežu tri neparalelne sile
- razumjeti grafičko i analitičko zbrajanje sila i momenata kod kolinearnog sistema sila
- steći znanja o ravnoteži, težištima i statičkoj stabilnosti
- steći osnovna znanja o punim ravnim nosačima
1. Aksiomi statike i konkuretni sistem sila
2. Kolinearni sistem sila
3. Puni ravni nosači
1. Aksiomi statike i - da definiciju aksioma - primijeni aksiome - ima osjećaj za

konkuretni statike statike estetiku
sistemsila - objasni slobodno tijelo, - grafički prikaže - može razumjeti
vezano tijelo i stepene geometrijsko rastavljanje upustva i priručnike
slobode komplanarno- koji sadrže tehničke
- objasni geometrijsko konkurentnog sistema crteže i projekcije
sastavljanje komplanarno- sila - pokazuje volju za
konkurentnog sistema sila - izračuna projekcije sila individualnim i
- predstavi projekciju sila na osu grupnim radoma
na osu - izračuna ravnotežu - ima pozitivan stav
- napiše jednadžbe komplanarno- prema sticanju
ravnoteže komplanarn- konkurentnog sistema novih saznanja
konkurentnog sistema sila sila - posjeduje estetske
- opiše određivanje sila - izračuna sile veza kao kvalitete, cijeni
veza kao komponenata kompl.-konk. sistema ljepotu
komplanarno- sila - samouvjereno
konkurentnog sistema sila - primijeni teoremu o pristupa učenju
- da definiciju za teoremu ravnoteži triju
o ravnoteži triju neparalelnih sila
neparalelnih sila
2. Kolinearni - predstavi zbrajanje - primijeni zbrajanje
sistem sila parova sila i ravnotežu parova sila i
sistema momenata parova ravnotežusistema
sila momenta parova sila
- objasni moment sile oko - primijeni moment sile
ose oko ose
- objasni redukciju sila na - izračuna redukciju sila
zadanu tačku na zadanu tačku
- predstavi sastavljanje sila - primijeni sastavljanje
i parova sila sila i para sila
- objasni ravnotežu - izračuna ravnotežu
složenog komplanarnog složenog komlanarnog
sistema (usporednih) sila sistema sila
- definiše težište - odredi težište
homogene materijalne homogene materijalne
dužine i složene dužine i složene
homogene plohe homogene plohe
- definiše statičku - izračuna statičku
stabilnost stabilnost
3. Puni ravni - objasni pojam i vrste - da primjere za vrste
nosači nosača i oslonaca kao i nosača i oslonaca kao i
njihova opterećenja za opterećenja
- definiše nepoznate - primijeni određivanje
veličine kod nosača nepoznatih veličina kod
- objasni nosače nosača
koncentrisanim silama i - proračuna nosače
kontinuiranim opterećene
opterećenjem koncentrisanim sila i
-objasni nosače sa nosače opterećene
kombinovanim kontnuiranim silama
opterećenjem - proračuna nosače sa
- definiše nosače sa kombinovanim
jednim prepustom i opterećenjem
ukliještene nosače - proračuna nosač sa
(konzole) jednim prepustom i
uklješteni nosač
- za izvođenje nastave koristiti kabenet za tehničku mehaniku - kabinet treba da bude opremljen:
- modeli veza
- modeli sila veza
- modeli ravnoteže tri neparalelne sile
- model momenta sile oko ose
- model redukcije sile na zadanu tačku
- modeli težišta
- modeli statičke stabilnosti
- multimedijalnu opremu (PC, projektor, projekciono platno) za prikaz nastavnih materijala u
elektronskoj formi
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju aksioma statike, slobodnog tijela,
vezanog tijela i stepene slobode i teoreme o ravnoteži triju neparalelnih sila kao i grupni oblik radi
pri izučavanju geometrijskog sastavljanja komplanarno-konkurentnih sistema sila, projekcije sile
na osu, jednačine ravnoteže komplanarno-konkurentnih sistema sila
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri predstavljanju zbrajanja parova sila i ravnoteže
sistema momenta parova sila, momenta sile okoose, redukcije sile na zadanu tačku i grupni oblik
rada pri izučavanju sastavljanja sila i parova sila, ravnoteže složenog komlanarnog sistema sila,
određivanja težišta homogene materijalne dužine i složene homogene plohe i određivanju statičke
stabilnosti
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri izučavanju pojma i vrta nosača i oslonaca i
grupni oblik rada pri izučavanju i određivanju nepoznatih veličina kod nosača, nosača opterećenih
koncetrisanim silama i kontinuiranim opterećenjem, nosača sa kombinovanim opterećenjem,
nosača sa jednim prepustom i uklještenih nosača
- crtež modela veza
- crteži sila veza
- crteži plana položaja i plana sila
- crteži projekcija sile na osu
- crteži ravnoteže tri neparalelne sile
- crteži zbrajanja parova sila
- crteži momenta sile oko ose
- crteži redukcije sile na zadanu tačku
- crteži sastavljanja sile i para sila
- crteži ravnoteže složenog komplanarnog sistema sila
- crteži težišta
- crteži statičke stabilnosti
- crteži punih ravnih nosača
13.5.2.2. Portfolio
13.5.2.3. Test
Portfolio Test
(zbir) ispitivanje
1. Aksiomi statike i konkuretni
30% 10% 10% 10%
sistem sila
2. Kolinearni sistem sila 40% 10% 10% 20%
3. Puni ravni nosači 30% 10% 10% 10%
UKUPNO: 100% 10% 30% 40%
- modul je povezan sa predmetom Konstruisanje (IV-80-ST-01-01 i IV-80-01-02), Tehnička
mehanika (IV-80-ST-06-02); predmetom Cestovna vozila (IV-80-ST-12-01, IV-80-ST-12-02, IV-80-
ST-12-03 i IV-80-ST-12-04), predmetom Praktična nastava (IV-80-SP-01-02 i IV-80-SP-01-04)
1. Kemal Jaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@mssskola
dipl.ing.saob. član radne saobraćajna
grupe škola Sarajevo .edu.ba
2. Jelena Petričević, Tehnička škola Račanska 055 201 563 ssrs57bj@telrad.net
dipl.ing.saob. član radne „Mihajlo Pupin“ bb
grupe Bijeljina
3. Midhat Tatlić, Mješovita srednja Velešići 2 033 450 691 mssskola@mssskola
dipl.ing.saob. član radne saobraćajna .edu.ba
grupe škola Sarajevo
„Mostar“
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Statika
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima potrebna znanja iz aksioma statike i konkuretnog
sistema sila, kolinearnog sistema sila i punih i ravnih nosača, kako bi stekli osnova predznanja
uspješno savladani moduli iz predmeta Konstruisanje (IV-80-ST-01-01 i IV-80-ST-01-02) i
Praktična nastava (IV-80-SP-01-02 i IV-80-SP-01-04)
10. CILJEVI MODULA:
- steći znanja o aksiomima statike (slobodno tijrlo, vezano tijelo i sile veza) i biti u stanju odrediti
broj stepeni slobode vezanih tijela i sila veza
- razumijeti geometrijsko sastavljanje komplanarno-konkurentnog sistema sila i odrediti plan
sila, grafički i analitički odrediti rezultantu-komplanarno-konkurentnih sila
- odrediti sile koje će uravnotežiti komp.-konk. sistem sila i grafički odrediti ravnotežu triju
neparalelnih sila
- odrediti moment rezultantnog para sila, veličine i smjera uranotežujućeg momenta, momenta
sile oko kao i reducirane sile na zadanu tačku
- odrediti modul zadanih usporednih sila i rezultante da sistem bude u ravnoteži, koordinata
težišta sastavljene linije i složene plohe, statičke stabilnosti i koeficijenta sigurnosti za zadana
tijela
- odrediti reakcije oslonaca za nosač sa dva oslonca opterećenog koncentrisanim silama,
kontinuiranim opterećenjem i kombinovanim opterećenjem
- odrediti reakcije oslonaca za nosač sa dva oslonca i s jednim prepustom i oslonca za
uklješteni nosač
1. Aksiomi statike i konkuretni sistem sila
2. Kolinearni sistem sila
3. Puni ravni nosači
1. Aksiomi - da definiciju aksioma - primijeni aksiome - ima osjećaj za

statike i statike statike estetiku
konkuretni - objasni slobodno tijelo, - odredi broj stepeni - može razumjeti
sistem sila vezano tijelo i stepene slobode vezanim upustva i priručnike
slobode tijelima koji sadrže tehničke
- objasni geometrijsko - odredi sile veza crteže i projekcije
sastavljanje komplanarno- - odredi plan sila na - pokazuje volju za
konkurentnog sistema sila osnovu zadanog plana individualnim i
- predstavi projekciju sila na položaja grupnim radoma
osu - grafički i analitički - ima pozitivan stav
- napiše jednadžbe odredi rezultante prema sticanju
ravnoteže komplanarn- komplanarno- novih saznanja
konkurentnog sistema sila konkuretnih sila - posjeduje estetske
- opiše određivanje sila - odredi sile koje će kvalitete, cijeni
veza kao komponenata uravnotežiti zadani ljepotu
komplanarno-konkurentnog kompl.-konk. sistem - samouvjereno
sistema sila sila pristupa učenju
- da definiciju za teoremu o - grafički odredi
ravnoteži triju neparalelnih ravnoteže triju
sila neparalelnih sila
2. Kolinearni - predstavi zbrajanje parova - odredi moment
sistem sila sila i ravnotežu sistema rezultirajućeg para sila
momenata parova sila koji je ekvivalentan
- objasni moment sile oko zadanom sistemu
ose parova sila
- objasni redukciju sila na - odredi veličinu i smjer
zadanu tačku uravnotežujućeg
- predstavi sastavljanje sila i momenta
parova sila - odredi moment sile
- objasni ravnotežu oko ose i rezultirajućeg
složenog komplanarnog momenta
sistema (usporednih) sila - da primjere
- definiše težište homogene reduciranja sile na
materijalne dužine i složene zadanu tačku
homogene plohe - odredi module
- definiše statičku stabilnost zadanih usporednih sila
i rezultante da sistem
bude u ravnoteži
- odredi koordinate
težišta zadane
sastavljene linije i
složene plohe
-odredi statičku
stabilnost i koeficijente
sigurnosti za zadana
tijela
3. Puni ravni - objasni pojam i vrste -odredi reakcije
nosači nosača i oslonaca kao i oslonaca za nosač sa
njihova opterećenja dva oslonca
- definiše nepoznate opterećenog
veličine kod nosača koncetrisanim silama
- objasni nosače - odredi reakcije
koncentrisanim silama i oslonaca za nosač sa
kontinuiranim opterećenjem dva oslonca opterećen
-objasni nosače sa kontinuiranim
kombinovanim opterećenjem
opterećenjem - odredi reakcije
- definiše nosače sa jednim oslonaca za nosač sa
prepustom i ukliještene dva oslonca opterećen
nosače (konzole) kombinovanim
opterećenjem
- odredi reakcija
oslonaca za nosač sa
dva oslonca i jednim
prepustom
- odredi otpor oslonaca
za uklješteni nosač
- za izvođenje nastave koristiti kabenet za tehničku mehaniku - kabinet treba da bude
opremljen:
- modeli veza
- modeli sila veza
- modeli ravnoteže tri neparalelne sile
- model momenta sile oko ose
- model redukcije sile na zadanu tačku
- modeli težišta
- modeli statičke stabilnosti
elektronskoj formi
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju aksioma statike, slobodnog tijela,
vezanog tijela i stepene slobode i teoreme o ravnoteži triju neparalelnih sila kao i grupni oblik
radi pri određivanju broja stepeni slobode vezanim tijelima, sile veza, plana sila, rezultantne
komplanarno-konkuretskih sila, sila uravnoteženja kom.-kon. sistema sila i ravnoteže triju
neparalelnih sila
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri predstavljanju zbrajanja parova sila i
ravnoteže sistema momenta parova sila, momenta sile oko ose, redukcije sile na zadanu tačku i
grupni oblik rada pri izučavanju sastavljanja sila i parova sila, ravnoteže složenog komlanarnog
sistema sila, određivanja težišta homogene materijalne dužine i složene homogene plohe i
određivanju statičke stabilnosti i grupni oblik rada prilikom određivanja i proračunavanja svih
ovih nabrojanih radnji
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri izučavanju pojma i vrta nosača i oslonaca i
grupni oblik rada pri izučavanju i određivanju nepoznatih veličina kod nosača, nosača
opterećenih koncetrisanim silama i kontinuiranim opterećenjem, nosača sa kombinovanim
opterećenjem, nosača sa jednim prepustom i uklještenih nosača
- crtež modela veza
- crteži sila veza
- crteži plana položaja i plana sila
- crteži projekcija sile na osu
- crteži ravnoteže tri neparalelne sile
- crteži zbrajanja parova sila
- crteži momenta sile oko ose
- crteži redukcije sile na zadanu tačku
- crteži sastavljanja sile i para sila
- crteži ravnoteže složenog komplanarnog sistema sila
- crteži težišta
- crteži statičke stabilnosti
- crteži punih ravnih nosača
13.5.2.2. Portfolio
13.5.2.3. Test
Portfolio Test
(zbir) ispitivanje
1. Aksiomi statike i konkuretni
30% 10% 10% 10%
sistem sila
2. Kolinearni sistem sila 35% 10% 10% 15%
3. Puni ravni nosači 35% 10% 10% 15%
UKUPNO: 100% 30% 30% 40%

- modul je povezan sa predmetom Konstruisanje (IV-80-ST-01-01 i IV-80-01-02), Tehnička
mehanika (IV-80-ST-06-01 i IV-80-ST-06-02); predmetom Cestovna vozila (IV-80-ST-12-01, IV-
80-ST-12-02, IV-80-ST-12-03 i IV-80-ST-12-04), predmetom Praktična nastava (IV-80-SP-01-
02, IV-80-SP-01-04 i IV-80-SP-01-08)
1. Kemal Jaganjac, Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@mssskol
dipl.ing.saob. član srednja a.edu.ba
škola Sarajevo
2. Jelena Petričević, Tehnička škola Račanska 055 201 563 ssrs57bj@telrad.net
dipl.ing.saob. član „Mihajlo Pupin“ bb
3. Midhat Tatlić, Mješovita Velešići 2 033 450 691 mssskola@mssskol
dipl.ing.saob. član srednja a.edu.ba
škola Sarajevo
„Mostar“
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Transportno-manipulativne jedinice
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da kroz laboratorijske vježbe omogući učenicima sticanje potrebnih znanja i
vještinja iz transportno-manipulativnih jedinica, njihovu standardizaciju, način manipulisanja i
materijalima od kojih se rade.
10. CILJEVI MODULA:

- nabroje karakteristike klasičnog načina transporta robe
- definišu savremene tehnologije transporta
- objasne prednosti upotrebe savremenih tehnologija transporta nad klasičnim transportom
- objasni funkciju ambalaže
- naprave prezentaciju ambalaže koja se upotrebljava za robu
- definiše pojam paketizacije
- nabroji funkcije paketizacije
- prikažu sistem standardizacije ambalaže i paketa
- predstave modularne mjere za transportnu i komercijalnu ambalažu
- raspoznaju vrstu pakovanja
- definišu pojmove paletizacije i kontejnerizacije
- objasne podjelu paleta
- prikažu listu paleta prema dimenzijama
- objasne kriterije i podjelu kontejnera
- objasne izmjenjive transportne sudove
- definišu robne tokove
- nabroje vrste robnih terminala
- objasne ulogu i elemente kontejnerskog terminala
- nabroje podjelu kontejnerskih terminala
- nacrtaju šemu i objasne faze kontejnerskog transportnog lanca
1. Karakteristike klasičnog transporta i savremenih tehnologija transporta
2. Ambalažiranje i paketizacija
3. Paletizacija i kontenerizacija
4. Robno- transportni centri i kontejnerski terminali
kompetencije
1. Karakteristike - nabroji karakteristike - ocjeni karakteristike - pokazuje interes
klasičnog klasičnog načina transporta klasičnog načina za samostalnim
transporta i robe transporta robe učenjem, radom i
savremenih - definiše savremene - kategorizira savremene napredovanjem.
tehnologija tehnologije transporta tehnologije transporta - samouvjereno
transporta - objasni prednosti upotrebe - ocjeni prednosti upotrebe pristupa učenju
savremenih tehnologija savremenih tehnologija - ima pozitivan
transporta nad klasičnim transporta nad klasičnim stav prema novoj
transportom transportom tehnologiji i njenoj
2. Ambalažiranje i - objasni funkciju ambalaže - nacrta tok kretanja praktičnoj primjeni
paketizacija - definiše pojam proizvoda od proizvođača - prihvata
paketizacije do potrošača i reciklažu cjeloživotno učenje
- nabroji funkcije - naprave prezentaciju - poštuje zahtjeve
paketizacije ambalaže koja se korisnika
- prikaže sistem upotrebljava za robu saobraćajnih
standardizacije ambalaže i - nacrta modularne mjere usluga
paketa za transportnu i
- predstavi modularne mjera komercijalnu ambalažu
za transportnu i
komercijalnu ambalažu
- raspozna vrstu pakovanja
3. Paletizacija i - definiše pojmove - nacrta šemu formiranja
kontenerizacija paletizacije i transportno logističke
kontejnerizacije jedinice
- objasni podjelu paleta - kategorizira palete i
- prikaže listu paleta prema kontejnere prema
dimenzijama dimenzijama
- objasni kriterije i podjelu - napravi tabelu
kontejnera najzastupljenijih kontejnera
- objasni izmjenjive - nacrta šemu slaganja
transportne sudove paleta u kontejner
4. Robno- - definiše robne tokove - da primjer robnog toka

transportni centri i - nabroji vrste robnih - nacrta šemu podjele
kontejnerski terminala terminala
terminali - objasni ulogu i elemente - prezentuje mrežu RTC-a
kontejnerskog terminala u Evropi
- nabroji podjelu - kategorizira kontejnerske
kontejnerskih terminala terminale
- objasni faze kontejnerskog - napravi šemu procesa u
transportnog lanca terminalu
- prezentuje transportno-
manipulativnu opremu u
terminalima
prezentaciju
- izvršiti stručnu posjetu RTC-u i kontejnerskom terminalu.
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri izučavanju klasičnog sistema transporta i
savremenih tehnologija te međusobnu uporedbu
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju načina ambalažiranja i paketizacije
robe
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju sredstava integralnog transporta
(palete i kontejneri)
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju RTC-a i kontejnerskih terminala.
- shema transportnog lanca
- shema palete sa dimemzijama
- slika paleta sortiranih po obliku dimenzijama i materijalu
- shema kontejnera sa mavedenim dimenzijama
- shema toka kretanja proizvoda od proizvođača do potrošača i do reciklaže
- slike natovarenih transportnih jedinica paletama i kontejnerima
- sheme mreže robnih tokova
- shema funkcije RTC-a kao mjesta prelamanja distributivnih tokova
- shema procesa u kontejnerskom treminalu
- slike sredstava za manipulaciju kontejnerima
- slike pomorskih terminala i drumsko željezničkih terminala
- Prof. Slavko Suvajdžić, 1985.,Mehanizacija transportno- pretovarnih radova primjenom cikličnog
postupka, Beograd
- Prof. Dr. Slobodan Zečević, 2006., Kontejnerski terminali, Beograd, Saobraćajni fakultet Beograd,
13.5.2.2.Test
Jedinice jedinica
Prezentacija Test
(zbir)
1. Karakteristike klasičnog transporta
20% 20%
i savremenih tehnologija transporta
2. Ambalažiranje i paketizacija 30% 20% 10%
3. Paletizacija i kontenerizacija 30% 20% 10%
4. Robno- transportni centri i
20% 10% 10%
kontejnerski terminali
UKUPNO 100% 50% 50%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru ovog predmeta moduli (IV-80-SP-
01-10), predmeti Saobraćajna geografija moduli (IV-80-ST-04-01 i IV-80-ST-04-02), Saobraćajna
infrastruktura (IV-80-ST-09-01 i IV-80-ST-09-02), Robnotransportne manipulacije (IV-80-ST-10-01
i IV-80-ST-10-02), Drumska vozila (IV-80-ST-12-01, IV-80-ST-12-02, IV-80-ST-12-03 i IV-80-ST-
12-04), Organizacija prevoza (IV-80-ST-13-01, IV-80-ST-13-02, IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04,
IV-80-ST-13-05, IV-80-ST-13-06), Špedicija (IV-80-ST-15-01 i IV-80-ST-15-01), Izborni predmet
Organizacija prevoza (IV-80-IP-01-01 i IV-80-IP-01-02)), Praktična nastava ( IV-80-SP-01-12, IV-
80-SP-01-14, IV-80-SP-01-16, IV-80-SP-01-18, IV-80-SP-01-22, IV-80-SP-01-24, IV-80-SP-01-26)
dipl.ing.saobr.,član radne saobraćajna kola.edu.ba
grupe škola,Sarajevo
2. Jelena Petričević dipl. Tehnička Račanska 055 201 563 ssrs57bj@
ing.saobr.,član radne grupe škola“Mihajlo bb telrad.net
Pupin“,Bijeljina
3. Midhat Tatlić dipl. Mješovita srednja Velešići 2 033 450 691 mssskola@
ing.saobr.,član radne grupe saobraćajna mssskola.edu.ba
škola,Sarajevo
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gmail
ekspert za razvijanje NPP-a elektro škola Dušana 18, .com
Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Otpornost materijala
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima potrebna osnovna znanja o aksijalnim naprezanjima,
smicanjem i uvijanjem i savijanjem, kako bi stekli osnova predznanja kao preduslov za izučavanje
stručno-teorijskih predmeta
Uspješno završeni moduli predmeta Konstruisanje (IV-80-ST-01-01 i IV-80-ST-01-02) i moduli
predmeta Praktična nastava (IV-80-SP-01-02 i IV-80-SP-01-04)
10. CILJEVI MODULA:
- steći znanja o snovnim pojmovima iz otpornosti materijala i razumijeti aksijalna opterećenja,
naprezanja i deformacijama
- odrediti oblike i vrste deformacija, uzdužne sile u presjecima i konstruisati dijagram uzdužnih sila u
primjerima
- odrediti normalna naprezanja, uzdužne sile za poprečne presjeke, čvrstoću, dopušteno
naprezanje, diminezije poprečnog presjeka i analizirati tačke na dijagramu rastezanja
- riješiti statički neodređene slučajeve uzdužnog opterećenja i izračunati naprezanje zbog promjene
temperature
- steći znanja o smicanju, izračunati naprezanje na smicanje i gnječenje
- proračunati spojeve sa svornjacima, zakovicama i zavarene spojeve
- steći znanja o uvijanju, izračunati naprezanje pri čistom smicanju, odrediti dijagram torzionih
momenata
- odrediti naprezanje i zaokret ugla uvijanja i odrediti presjek vratila na osnovu uslova čvrstoće i
krutosti
- odrediti dijagram popečnih sila i momenata savijanja i izračunati normalno naprezanje za zadane
presjeke
- provjeriti čvrstoću nosača i odrediti tangencijalna naprezanja, progib i uglove nagiba nosača
1. Aksijalna opterećenja i naprezanja
2. Smicanje i uvijanje
3. Savijanje
1. Aksijalna - obnjasni osnovne - da primjere za vrste - ima osjećaj za
opterećenja i pojmove otpornosti naprezanja i dejstvo estetiku
naprezanja materijala aksijalnih sila - može razumjeti
- nabroji osnovne - odredi oblike i vrste upustva i priručnike
pretpostavke o deformacija, uzdužne sile u koji sadrže tehničke
deformisanju i svojstvima presjecima i konstruiše crteže i projekcije
materijala dijagram uzdužnih sila u - pokazuje volju za
- definiše naprezanje i primjerima individualnim i
nabroji vrste naprezanja - odredi normalna grupnim radoma
- objasni aksijalne sile i naprezanja, uzdužne sile za - ima pozitivan stav
normalno naprezanje u poprečne presjeke prema sticanju novih
poprečnom presjeku - odredi čvrstoću, saznanja
štapa dopušteno naprezanje i - posjeduje estetske
- odredi čvrstoću uzdužno diminezije poprečnog kvalitete, cijeni ljepotu
opterećenih štapova presjeka - samouvjereno
- objasni dijgaram - analizira tačke na pristupa učenju
rastezanja dijagramu rastezanja
- odredi statički - riješi statički neodređene
neodređene slučajeve slučajeve uzdužnog
uzdužnog opterećenja opterećenja
- objasni toplotna - izračuna naprezanje zbog
naprezanja promjene temperature
2. Smicanje i - definiše osnovne - proračuna spojeve sa
uvijanje pojmove o deformaciji i svornjacima, zakovicama i
naprezanju zavarene spojeve
- objasni čisto smicanje - izračuna naprezanje pri
- objasni dijagram čistom smicanju,
torzionih momenata - odredi dijagram torzionih
- definiše deformacije pri momenata
uvijanju - odredi naprezanje i
zaokret ugla uvijanja
- odredi presjek vratila na
osnovu uslova čvrstoće i
krutosti
3. Savijanje - definiše osnovne - odredi dijagram popečnih
pojmove o savijanju sila i momenata savijanja
- objasni dijagrame - izračunati normalno
poprečnih sila i naprezanje za zadane
momenata savijanja presjeke
- objasni normalno - primjeni u praksi dijagram
naprezanje pri savijanju poprečnih sila i momenata
- definiše tangencijalna savijanja
naprezanja pri savijanju - provjeri čvrstoću nosača
- objasni progib i ugao - odredi tangencijalna
kretanja nosača naprezanja, progib i uglove
opterećenih na savijanje nagiba nosača
- za izvođenje nastave koristiti kabenet za tehničku mehaniku - kabinet treba da bude opremljen:
- modeli naprezanja opterećenja i deformacija
- modeli normalnog naprezanja u poprečnom presjeku štapa
- modeli statički neodređenih slučajeva uzdužnog opterećenja
- modeli deformacije naprezanja kod smicanja
- modeli torzionih momenata
- modeli deformacija pri uvijanju
- modeli deformacije pri savijanju
elektronskoj formi
u svim jedinicama primjeniti frontalni oblik rada (koristeći predavanja kratkog trajanja, predavanja uz
upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala i predavanja kombinovana s
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju osnovnih pojmova otpornosti materijala,
vrsta naprezanja, aksijalne sile, normalno naprezanje u poprečnom presjeku štapa kao i grupni oblik
rada pri određivanju oblika i vrste deformacija, uzdužne sile u presjecima i konstruisanja dijagrama
uzdužnih sila u primjerima, normalnog naprezanja, uzdužne sile za poprečne presjeke, čvrstoće,
dopuštenog naprezanja, diminezija poprečnog presjeka, analize tačke na dijagramu rastezanja,
statički neodređenih slučajeve uzdužnog opterećenja i naprezanja zbog promjene temperature
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju osnovnih pojmova o deformaciji i
naprezanju, čisto smicanje, dijagrama torzionih momenata i deformacije pri uvijanju i grupni oblik
rada pri proračunavanju spojeva sa svornjacima, zakovicama, zavarenih spojeva, naprezanja pri
čistom smicanju, određivanja dijagrama torzionih momenata, naprezanja i zaokreta ugla uvijanja,
presjeka vratila na osnovu uslova čvrstoće i krutosti
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju osnovnih pojmova o savijanju,
dijagrama poprečnih sila i momenata savijanja, narmalnog naprezanja pri savijanju, tangencijalnog
naprezanja pri savijanju kao i grupni oblik rada pri proračunavanju dijagrama popečnih sila,
momenata savijanja, normalnog naprezanja, čvrstoće nosača, tangencijalnih naprezanja, progiba i
uglova nagiba nosača
- crteži osnovnih oblika deformacija
- crteži naprezanja opterećenja i deformacija
- crteži aksijalnih sila
- crteži normalnog naprezanja u poprečnom presjeku štapa
- tablice dopuštenih naprezanja za razne materijale
- crteži dijagrama rastezanja
- crteži statičkih neodređenih slučajeva uzdužnog opterećenja
- crteži toplotnog naprezanja
- crteži deformacije naprezanja kod smicanja
- crteži čistog smicanja
- crteži torzijonih momenata
- crtež deformacija pri uvijanju
- crteži poprečnih sila i momenata savijanja
- crteži normalnog naprezanja pri savijanju
13.5.2.2. Portfolio
13.5.2.3. Test
Portfolio Test
(zbir) ispitivanje
1. Aksijalna opterećenja i naprezanja 40% 10% 10% 20%
2. Smicanje i uvijanje 35% 10% 10% 15%
3. Savijanje 25% 5% 10% 10%
UKUPNO: 100% 25% 30% 45%
- modul je povezan sa predmetom Konstruisanje (IV-80-ST-01-01 i IV-80-ST-01-02), Tehnička
mehanika (IV-80-ST-06-01 i IV-80-ST-06-02); Cestovna vozila (IV-80-ST-12-01, IV-80-ST-12-02, IV-
80-ST-80-12-03 I IV-80-ST-12-04); Paktična nastava (IV-80-SP-01-05)
1. Kemal Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@ms
Jaganjac,dipl .ing.saob. saobraćajna škola sskola.edu.ba
član radne grupe Sarajevo
2. Jelena Petričević, dipl. Tehnička škola Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telr
ing.saob. član radne grupe „Mihajlo Pupin“ ad.net
Bijeljina
3. Midhat Tatlić, dipl. Mješovita srednja Velešići 2 033 450 691 mssskola@ms
ing.saob. član radne grupe saobraćajna škola sskola.edu.ba
Sarajevo
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i elektro Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gm
ekspert za razvijanje NPP-a škola 18, Doboj ail.com
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Elektromagnetizam, optika i fizika atoma
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja o elektromagnetskoj indukciji,
naizmjeničnim strujama, elektromagnetskim talasima, optici i fizici atoma koji će omogućiti
uspješno izučavanja modula u okviru stručno-teorijskih predmeta (Drumska vozila,
Saobraćajna infrastruktura, Praktična nastava)
Uspješno završeni-odlušani moduli iz istog predmeta (IV-80-OPS-01-01 i IV-80-OPS-01-02 ,
IV-80-OPS-01-03) i Praktična nastava (IV-80-SP-01-06)
10. CILJEVI MODULA:
- razumiju i odrede elektromagnetsku indukciju
- objasne i odrede uzajamnu indukciju i samoindukciju
- razumiju i izračunaju naizmjenične struje i napone njihove trenutne i efektivne vrijednosti
- objasne i odrede otpore u strujnim krugovima naizmjenične struje
- razumiju trofazni sistem naizmjeničnih struja
- objasne princip rada transformatora
- razumiju i rješavaju zadatke za zatvoreni ili LC-krug i otvoreni titrijni krug ili antenu
- objasne širenje elektromagnetskih talasa, modulaciju (miktofon) i demodulaciju (zvučnik)
- definišu i razumiju zakon odbijanja ili refleksije, ravna, sferna ogledala i njenu jednačinu
- definišu i razumiju zakon loma ili refrakcije svjetlosti, totalnu refleksiju-optičku prizmu,
sočiva i njihove jednačine, primjenu leća(kratkovidnost i dalekovidnost)
- razumiju interferenciju, difrakciju, polarizaciju i disperzija svjetlosti
- razumiju Radeford-Borov model atoma
- razumiju radioaktivnost i objasne izgled jezgra atoma i transnmutaciju atoma
1. Elektromagnetna indukcija
2. Elektromagnetni talasi
3. Optika
4. Fizička optika
5. Fizika atoma
kompetencije
1. Elektromagnetna - objasne - rješavaju zadatke i - pokazuje interes
indukcija elektromagnetsku određuju vrijednosti za samostalnim
indukciju elektromagnetske učenjem, radom i
- objasne uzajamnu indukcije, uzajamne napredovanjem.
indukciju i indukcije i samoindukcije - samostalno
samoindukciju - rješavaju zadatke i računa vrijednosti
- definišu određuju vrijednosti pojedinih sila, rada
naizmjenične struje i naizmjeničnih struja i i energije
napone napone, njihovih - samostalno
- objasne trenutne i trenutnih i efektivnih izvodi
efektivne vrijednosti vrijednosti eksperimente
struja i napona - rješavaju zadatke i - pokazuje
- objasne otpore u određuju vrijednosti kapacitete i
strujnim krugovima otpora u strujnim spremnost za
naizmjenične struje krugovima naizmjenične praktičnu primjenu
- objasni trofazni struje stečenog znanja
sistem naizmjeničnih - određuju vrijednosti veza - pokazuje
struja trofazne struje u trougao i odgovarajući nivo
- objasne princip zvijezdu odgovornosti
rada transformatora - da daju primjere
primjene transformatora
2. Elektromagnetni - razumiju zatvoreni - rješavaju zadatke i
talasi ili LC-krug određivanja vrijednosti
- objasne otvoreni zatvorenog ili LC-kruga
titrijni krug ili antenu - rješavaju zadatke i
- objasne širenje određivanje vrijednosti
elektromagnetskih otvorenog titrijnog kruga ili
talasa antene
- objasne modulaciju - da daju primjere za
(miktofon) širenje elektromagnetskih
- objasne talasa
demodulaciju - upoređuju princip rada
(zvučnik) miktofona (modulacija) i
zvučnika (demodulacija)
3. Optika - definišu zakon - upoređuju ravna i sferna
odbijanja ili refleksije ogledala
- objasne ravna i - rješavaju zadatke i
sferna ogledala određuju vrijednosti za
- napišu jednačinu sferna ogledala
sfernog ogledala - daju primjere primjene
- definišu zakon zakona loma ili refrakcije
loma ili refrakcije svjetlosti
svjetlosti - daju primjere i upoznaju
- objasne totalnu primjene totalne refleksiju
refleksiju (optičku (optičke prizme)
prizmu) - rješavaju zadatke i
- objasne sočiva i određuju vrijednosti za
napišu njihove sočiva
jednačine - upoređuju i uočavaju
- objasne primjenu razlike između leća
leća(kratkovidnost i (kratkovidnosti i
dalekovidnost) dalekovidnosti)
4. Fizička optika - razumiju - daju primjere upotrebe u
interferenciju, praksi interferencije,
difrakciju, difrakcije, polarizacije i
polarizaciju i disperzija svjetlosti
disperziju svjetlosti
5. Fizika atoma - objasne Radeford- - daju primjere različitih
Borov model atoma vrsta atoma
- razumiju - procijeni ulogu i značaj
radioaktivnost radioaktivnosti pojedinih
- objasne izgled hemijskih elemenata
jezgra atoma i
transmutacija atoma
- model vezivanja trofazne struje u trougao
- model vezivanja trofazne struje u zvijezdu
- model transformatora
- model LC kruga
- model antene
- model mikrofona
- model zvučnika
- ravno i sferno ogledalo
- optička klupa
- sabirno i rasipno sočivo
- optička prizma
- tačkasti izvor svjetlosti
- dva ravna ogledala
- zastor
- optička rešetka
- model Radeford-Borovog atoma
- model jezgra atoma
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju elektromagnetske indukcije,
uzajamnog indukcije i samoindukcije, naizmjenične struje i napona, trenutne i efektivne
vrijednosti struje i napona, otpora u strujnim krugovima naizmjenične struje, trofazni sistem
naizmjeničnih struja, princip rada transformator i grupni oblik rada prilikom rješavanja
zadatka i određivanja vrijednosti iz elektromagnetske indukcije, uzajamne indukcije i
samoindukcije, naizmjeničnih struja i napona, trenutnih i efektivnih vrijednosti, otporima u
strujnim krugovima naizmjenične struje, upoređivanja veza trofazne struje u trougao i
zvijezdu i davanju primjera primjene transformatora
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju zatvorenog ili LC-kruga,
otvorenog titrijnog kruga ili antene, širenja elektromagnetskih talasa, modulaciju i
demodulacije kao i grupni oblik rada prilikom rješavanja zadatka i određivanja vrijednosti za
zatvoreni ili LC-krug, otvoreni titrijni krug ili antenu, davanjau primjere za širenje
elektromagnetskih talasa i poređenja principa rada mikrofona i zvučnika
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju zakona odbijanja ili refleksije,
ravnih i sfernih ogledala, jednačine sfernog ogledala, zakona loma ili refrakcije svjetlosti,
totalne refleksije (optičke prizme), sočiva i pisanja njihove jednačine, primjene sočiva
kratkovidnost i dalekovidnost) kao i grupni oblik rada prilikom upoređivanja ravnih i sfernih
ogledala, rješavanja zadatke i određivanja vrijednosti za sferna ogledala, davanja primjera
primjene zakona loma ili refrakcije svjetlosti, totalne refleksiju (optičke prizme), rješavanja
zadataka za sočiva i upoređivanju i uočavanju razlika između sočiva (kratkovidnosti i
dalekovidnosti)
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju interferencije, difrakcije,
polarizacije i disperzije svjetlosti i grupni oblik rada prilkiom davanja primjera upotrebe u
praksi interferencije, difrakcije, polarizacije i disperzija svjetlosti
- u jedinici 5. primijeniti individualni oblik rada prilikom definisanja Radeford-Borovog modela
atoma, radioaktivnosti i izgleda jezgra atoma i transmutacija atoma, kao i grupni oblik radi
prilkom davanja primjera različitih vrsta atoma, procije uloge i značaja radioaktivnosti
pojedinih hemijskih elemenata i izgleda jezgra atoma i transmutacije atoma
- shema vezivanja trofazne struje u trougao
- shema vezivanja trofazne struje u zvijezdu
- shema transformatora
- shema LC kruga
- shema rada mikrofona i zvučnika
- shema ravnog i sfernog ogledala
- shema sabirnog i rasipnog sočiva
- shema optičke prizme
- shema optičke rešetke
- shema Radeford-Borovog atoma
- shema jezgra atoma
Petar Kulušić,1992., Fizika I, Zagreb, Školska knjiga Zagreb
- Nada Gabela, Aleksandar Vrcelj, Fizika Praktikum I-IV razreda srednjih škola
13.5.2.2. Portfolio
13.5.2.3. Test
Portfolio Test
(zbir) ispitivanje
1 Elektromagnetna indukcija
30% 10% 10% 10%
.
2 Elektromagnetni talasi
20% - 10% 10%
.
3 Optika
30% 10% 10% 10%
.
4 Fizička optika
10% - - 10%
.
5 Fizika atoma
10% - - 10%
.
UKUPNO 100% 20% 30% 50%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru ovog predmeta, moduli
( IV-80-OPS-01-01, IV-80-OPS-01-02, IV-80-OPS-01-03 i IV-80-OPS-01-04),
- Drumska vozila, moduli (IV-80-ST-07-01, IV-80-ST-07-02, IV-80-ST-07-03, IV-80-ST-07-
04, IV-80-ST-07-05, IV-80-ST-07-06),
- Praktična nastava, modul ( IV-80-SP-01-06)
- Prof.fizike
- dipl.fizičar
dipl.ing.saobr.,član saobraćajna mssskola.edu.b
radne grupe škola,Sarajevo a
dipl.ing.saobr.,član saobraćajna mssskola.edu.b
radne grupe škola,Sarajevo a
ekspert za razvijanje elektro škola 18 ail.com
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Multimodalni transport
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da kroz laboratorijske vježbe omogući učenicima sticanje potrebnih
znanja i vještinja iz savremenim tehnologija transporta robe i transportnim sredstvima za
multimodalni transport
10. CILJEVI MODULA:

- definišu integralni, bimodalni, kombinovani, intermodalni i multimodalni transport
-nacrtaju šemu klasifikacije transporta
- navedu uzroke nastanka intermodalnog transporta
- objasne sistem intermodalnog transporta
- nacrtaju infrastrukturu (intermodalne koridore) u Evropi i svijetu
- nabroji transportna sredstva za intermodalni transport
- definiše terminale – logističke centre
- predstave pomorske kontejnerske brodove
- predstave riječna transportna sredstva
- predstave zeljeznička transportna sredstva
- predstave drumska transportna sredstva
- definoše tehnologije transporta
- objasni RO-RO tehnologiju transporta
- objasni FO-FO tehnologiju transporta
- objasni HUCKEPACK (A,B,C) tehnologiju transporta
- objasni BIMODALNU tehnologiju transporta
1. Pojam i razvojne faze multimodalnog sistema transporta
2. Transportna redstva u multimodalnom transportu
3. Savremene tehnologije transporta
1. Pojam i - objasne sistem - kategoriziraju faze - pokazuje interes za

razvojne faze intermodalnog razvoja intermodalnog samostalnim učenjem,
multimodalnog transporta transporta radom i
sistema - definiše infrastrukturu - nacrtaju napredovanjem.
transporta (intermodalne koridore) multimodalne koridore - samouvjereno
- nabroji transportna i kontejnerske pristupa učenju
sredstva za terminale - ima pozitivan stav
intermodalni transport - prezentira prema novoj tehnologiji
- definiše terminale – transportna sredstva i njenoj praktičnoj
logističke centre za intermodalni primjeni
transport - prihvata cjeloživotno
2. Transportna - nabroji transportna - prikaže transportna učenje
sredstva u sredstva za sredstva u - poštuje zahtjeve
multimodalnom intermodalni transport pomorskom, i korisnika saobraćajnih
transportu - objasni transportna riječnom transportu usluga
sredstva u pomorskom, - prikaže transportna
i riječnom transportu sredstva za
- objasni transportna kontejnere u
sredstva za kontejnere željezničkom
u željezničkom transportu
transportu - prikaže transportna
- objasni transportna sredstva za
sredstva za kontejnere kontejnere u
u drumskom transportu drumskom transportu
3. Savremene - objasni RO-RO - prezentira RO-RO
tehnologije tehnologiju transporta brodove
transporta - objasni LO-LO - prezentira LO-LO
tehnologiju transporta brodove
- objasni HUCKEPACK Prezentira BACAT,
(A,B,C) tehnologiju LASH i SEABEE
transporta brodove
- objasni BIMODALNU - prezentira
tehnologiju transporta HUCKEPACK (A,B,C)
- prezentira
BIMODALNU
prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju faza razvoja multimodalnog
sistrma transporta,
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju sredstava koja se primjenjuju u
multimodalnom transportu.
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju tehnologija multimodalnog
transporta.
- shema faza razvoja multimodalnog transporta
- slika Hybrid RO-RO / Container ship
- slika BACAT, LASH i SEABEE brodova
- shema HUCKEPACK (A,B,C) tehnologija transporta
- slike natovarenih transportnih jedinica na vagone i drumska vozila
- sheme BIMODALNOG transporta
- Prof. Dr. Slobodan Zečević, 2006., Intermodalni transport, Beograd, Saobraćajni fakultet
Beograd,
13.5.2.2.Test
1. Pojam i razvojne faze multimodalnog
40% 20% 20%
sistema transporta
2. Transportna redstva u multimodalnom
20% 10% 10%
transportu
3. Savremene tehnologije transporta 40% 30% 10%
UKUPNO 100% 60% 40%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju predmeta Saobraćajna infrastruktura
(IV-80-ST-09-01 i IV-80-ST-09-02), Robnotransportne manipulacije (IV-80-ST-10-01 i IV-80-
ST-10-02), Drumska vozila (IV-80-ST-12-01, IV-80-ST-12-02, IV-80-ST-12-03 i IV-80-ST-12-
04), Organizacija prevoza (IV-80-ST-13-01, IV-80-ST-13-02, IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-
04, IV-80-ST-13-05, IV-80-ST-13-06), Špedicija (IV-80-ST-15-01 i IV-80-ST-15-01), Izborni
predmet Organizacija prevoza (IV-80-IP-01-01 i IV-80-IP-01-02)), Praktična nastava ( IV-80-
SP-01-12, IV-80-SP-01-14, IV-80-SP-01-16, IV-80-SP-01-18, IV-80-SP-01-22, IV-80-SP-01-
24, IV-80-SP-01-26)
1. Kemal Jaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@mssskol
dipl.ing.saobr.,član saobraćajna a.edu.ba
3. Midhat Tatlić Mješovita srednja Velešići 2 033 450 691 mssskola@mssskol
5.Alma Hasić,
član projektnog
tima

4. IME MODULA Fizička polja
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja o elektrostatici, jednosmjernim električnim
strujama, poluprovodnicima i magnetskom polju elekrične struje koji koji će omogućiti uspješno
izučavanja modula u okviru stručno-teorijskih predmeta (Drumska vozila, Saobraćajna
infrastruktura, Praktična nastava)
Uspješno završeni-odlušani moduli iz istog predmeta (IV-80-OPS-01-01, IV-80-OPS-01-02 )
10. CILJEVI MODULA:
- odrediti električni naboj
- odrediti jačinu električnog polja, električnog potencijala, napona, kapaciteta i redno i paralelno
spajati kondezatore
- odrediti energiju električnog polja
- odrediti jačinu jednosmjerene struje, Ohmov zakon, električni otpor, zavisnost otpora od
temeperaure,
- izračunaju rezultantni otpor u kolu jednosmjerne struje primjenjivajući I i II Kirchhoffov zakon,
odrede rad i snagu jednosmjerne struje
- razumiju pricipe rada poluprovodnika n i p tipa, p-n spoja ili kristalne diode, p-n-p ili n-p-n
tranzistora ili kristalne triode i vrše upoređivanje kristalnih dioda i trioda sa elektronskim diodama
i triodama
- izračunaju jačinu magnetog polja ravnog provodnika, magnetnog polja kružnog provodnika i
zavojnice
- odrede u konretnim primjerima Lorencovu i Amperovu silu
- razumiju principe djelovanja struje na straju, rada elektromotora sa jednosmjernom strujom
- odrede energiju magnetnog polja
1. Elektrostatika
2. Jednosmjerna električna struja
3. Poluprovodnici
4. Magnetno polje električne struje
1. Elektrostatika - razumiju električni naboj - odredi električni naboj - pokazuje interes

i Coulombov zakon - odredi jačinu električnog za samostalnim
- razumiju pojmove jačine polja, električnog učenjem, radom i
električnog polja, potencijala, napona, napredovanjem.
električnog potencijala, kapaciteta i redno i - samostalno
napona, kapaciteta paralelno spajati računa vrijednosti
- objasne načine spajanja kondezatore pojedinih sila, rada i
kondezarora - odredi energiju energije
- razumiju energiju električnog polja - samostalno izvodi
električnog polja eksperimente
2. Jednosmjerna - razumiju Ohmov zakon, - odrede jačinu - pokazuje
električna struja električni otpor i njegovu jednosmjerene struje, kapacitete i
zavisnost od Ohmov zakon, električni spremnost za
temeperature otpor, zavisnost otpora od praktičnu primjenu
- objasne izvore napona temeperaure, stečenog znanja
(EMS) - izračunaju rezultantni - pokazuje
- razumiju I i II Kirchhoffov otpor u kolu jednosmjerne odgovarajući nivo
zakon struje primjenjivajući I i II odgovornosti
- objasne redno i Kirchhoffov zakon,
paralelno vezivanje - upoređuju razlike između
otpornika redno i paralelno vezanih
- definišu rad i snagu otpornika
jednosmerene struje - odrede rad i snagu
jednosmerene struje
3. Poluprovodnici - razumiju pricipe rada - vrše upoređivanje
poluprovodnika n i p tipa, kristalnih dioda i trioda sa
p-n spoja ili kristalne elektronskim diodama i
diode, p-n-p ili n-p-n triodama
tranzistora ili kristalne
triode i vrše upoređivanje
kristalnih dioda i trioda sa
elektronskim diodama i
triodama
4. Magnetno polje - razumiju magnetno - odrede jačinu magnetog
električne struje polje ravnog provodnika, polja ravnog provodnika,
kružnog provodnika i magnetnog polja kružnog
zavojnice provodnika i zavojnice
- razumiju Lorencovu i - odrede u konretnim
Amperovu silu primjerima Lorencovu i
- razumiju djelovanje Amperovu silu
struje na straju - razumiju principe
- obasne princip rada djelovanja struje na straju,
elektromotora sa rada elektromotora sa
jednosmjernom strujom jednosmjernom strujom
- razumiju energiju - odrede energiju
magnetnog polja magnetnog polja
- model kondezatora (redna i pralelna veza)
- ampermetar (6 komada)
- voltmetar (6 komada)
- garnitura provodnika
- izvor jednosmjerne struje
- razne vrste otpornika
- sijalice (6 komada)
- model Erstedova ogleda
- ravni i kružni provodnik, zavojnica
- model jednosmjernog elektromotora
- potkovičasti magnet (6 komada)
uz upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala) kombinovan sa dole
navedenim oblicima i metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju i razumijevanju električnog naboja i
Coulombovog zakona, pojmova jačine električnog polja, električnog potencijala, napona,
kapaciteta, razumijevanju načina spajanja kondezarora i energije električnog polja kao i grupni
oblik rada prilikom određiovanja električnog naboja, jačine električnog polja, električnog
potencijala, napona, kapaciteta, redno i paralelno spajenih kondezatora i energije električnog
polja
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju i razumijevanju Ohmovog zakona,
električnog otpora i njegove zavisnosti od temeperature, izvore napona (EMS), I i II Kirchhoffovog
zakona, rednog i paralelnog vezivanja otpornika, rada i snage jednosmerene struje i grupni oblik
rada prilikom određivanja jačine jednosmjerene struje, provjere Ohmovog zakona, određivanja
električogi otpora i njegove zavisnosti od temeperaure, uizračunavanja rezultantnog otpora u kolu
jednosmjerne struje primjenjivajući I i II Kirchhoffov zakon, upoređivanja razlike između redno i
paralelno vezanih otpornika i određivanja rada i snage jednosmerene struje
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju i razumijevanju pricipa rada
poluprovodnika n i p tipa, p-n spoja ili kristalne diode, p-n-p ili n-p-n tranzistora ili kristalne triode i
grupnog oblika rada prilikom upoređivanja kristalnih dioda i trioda sa elektronskim diodama i
triodama
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju i razumijevanju magnetnog polja
ravnog provodnika, kružnog provodnika i zavojnice, Lorencove i Amperove sile, djelovanja struje
na straju, principa rada elektromotora sa jednosmjernom strujom, energije magnetnog polja i
grupni oblik rada prilikom određivanja jačine magnetog polja ravnog provodnika, magnetnog polja
kružnog provodnika i zavojnice, konkretnih primjera za Lorencovu i Amperovu silu, principa
djelovanja struje na straju, rada elektromotora sa jednosmjernom strujom i energije magnetnog
polja
- shema rednog vezivanja kondezatora
- shema paralelnog vezivanja kondezatora
- shema vezivanja ampermetra u kolu jednosmjerne struje
- shema kombinovanog vezivanja kondezatora
- shema vezivanja voltmetra u kolu jednosmjerne struje
- shema vezivanja izvora električne struje u kolu jednosmjene struje
- shema rednog vezivanja otpornika
- shema paralelnog vezivanja otpornika
- shema kombinovanog vezivanja otpornika
- shema vezivanja sijalice u kolu jednosmjerne struje
- shema rada diode
- shema rada tranzistora (p-n-p i n-p-n spoja)
- shema magnetnog polja ravnog provodnika
- shema magnetnog polja kružnog provodnika
- shema magnetnog polja zavojnice
- shema uzajamnog djelovanja dvije struje
- shema elektromotora sa jednosmjernom strujom
- shema dejstva magnetnog polja
Petar Kulušić,1992., Fizika I, Zagreb, Školska knjiga Zagreb
- Nada Gabela, Aleksandar Vrcelj, Fizika Praktikum I-IV razreda srednjih škola
13.5.2.2. Portfolio
13.5.2.3. Test
Portfolio Test
(zbir) ispitivanje
1. Elektrostatika 20% - 10% 10%
2. Jednosmjerna električna struja 25% 5% 10% 10%
3. Poluprovodnici 20% 10% - 10%
4. Magnetno polje električne struje 35% 10% 15% 10%
UKUPNO 100% 25% 35% 40%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru ovog predmeta, moduli ( IV-80-
OPS-01-01, IV-80-OPS-01-02, IV-80-OPS-01-03 i IV-80-OPS-01-04),
- Drumska vozila, moduli (IV-80-ST-07-01, IV-80-ST-07-02, IV-80-ST-07-03, IV-80-ST-07-04, IV-
80-ST-07-05, IV-80-ST-07-06),
- Praktična nastava, modul (IV-80-SP-01-09)
- Prof.fizike
- dipl.fizičar
1. Kemal Jaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@mssskol
3. Midhat Tatlić Mješovita srednja Velešići 2 033 450 691 mssskola@mssskol
prof. ekspert za elektro škola 18 m
5.Alma Hasić,
III razred
3. PREDMET Bezbjednost i regulisanje saobraćaja
4. IME MODULA Faktori bezbjednosti saobraćaja
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je upoznavanje učenika sa osnovnim faktorima bezbjednosti saobraćaja
(čovjek, vozilo, put), te njihovim pojedinačnim uticajem na bezbjednost saobraćaja, kao i
uslovima i načinima njihovog adekvatnog učestvovanja u saobraćaju.
- Prije započinjanja ovog modula, potrebno je da učenici posjeduju svijest o značaju poštovanja
saobraćajnih propisa i saobraćajne kulture, odnosno moraju odslušati module iz predmeta
Saobraćajna kultura i komuniciranje(IV-80-ST-05-01 i IV-80-ST-05-02)
10. CILJEVI MODULA:
- da shvati značaj bezbjednog odvijanja saobraćaja
- da uporedi značaj bezbjednosti saobraćaja nekad i sad
- da nabroji sredstva, organe i propise kojima se reguliše saobraćaj
- da definiše faktore bezbjednosti saobraćaja
- procjeni uticaj pojedinih faktora bezbjednosti saobraćaja na nastajanje saobraćajnih nezgoda
kao neželjenih posledica odvijanja saobraćaja
- da poznaje uslove za izdavanje vozačke dozvole
- da poznaje način polaganja vozačkog ispita
- da definiše pojam vozačke dozvole
- da zna koje je dozvoljeno vrijeme trajanja upravljanja vozilom
- da razlikuje kategorije vozila
- da nabroji tehničke uslove koje moraju ispunjavati pojedini uređaji na vozilu
- da razlikuje aktivne i pasivne elemente bezbjednosti vozila
- da zna uslove registrovanja motornih i priključnih vozila
- da nabroji osnovne uslove koje moraju ispunjavati putevi sa aspekta bezbjednosti saobraćaja
1. Faktori bezbjednosti saobraćaja
2. Čovjek kao faktor bezbjednosti saobraćaja
3. Vozilo kao faktor bezbjednosti saobraćaja
4. Put kao faktor bezbjednosti saobraćaja
Kroz ovaj modul učenik će biti osposobljen:
1. Faktori - da shvati značaj - da uporedi značaj - pokazuje volju za

bezbjednosti bezbjednog odvijanja bezbjednosti saobraćaja prihvatanjem
saobraćaja saobraćaja nekad i sad pravilnog ponašanja
-da nabroji sredstva, - procjeni uticaj pojedinih u saobraćaju
organe i propise kojima faktora bezbjednosti - pokazuje
se reguliše saobraćaj saobraćaja na nastajanje kapacitete i
- da definiše faktore saobraćajnih nezgoda kao spremnost za timski
bezbjednosti saobraćaja neželjenih posledica rad
odvijanja saobraćaja -pokazuje socijalno
2. Čovjek kao - da definiše uslove za - da razlikuje aktivne i prihvatljivo
faktor izdavanje vozačkih pasivne elemente ponašanje u
bezbjednosti dozvola bezbjednosti vozača saobraćaju
saobraćaja - da nabroji zdravstvene - uvažava
uslove koje moraju upozerenja i mjere
ispunjavati vozači opreza sa aspekta
motornih vozila bezbjednosti
- da definiše način saobraćaja
polaganja vozačkog -poštuje potrebe i
ispita probleme drugih
- da zna koje je učesnika u
dozvoljeno vrijeme saobraćaju
trajanja upravljanja
vozilom
3. Vozilo kao - da zna uslove - da razlikuje kategorije
faktor registrovanja motornih i vozila
bezbjednosti priključnih vozila - da razlikuje vrste
saobraćaja - da nabroji tehničke tehničkog pregleda vozila
uslove koje moraju - da razlikuje aktivne i
ispunjavati pojedini pasivne elemente
uređaji na vozilu (uređaj bezbjednosti vozila
za upravljanje, uređaj za
zaustavljanje, uređaji
koji omogućuju
normalnu vidljivost,
uređaj za davanje
zvučnih signala, uređaj
za kretanje vozila
unazad, uređaj za
osvjetljavanje i
označavanje vozila i
davanje svjetlosnih
znakova)
4. Put kao faktor - da nabroji osnovne - da razlikuje puteve po
bezbjednosti uslove koje moraju kategorijama
saobraćaja ispunjavati putevi sa
saobraćaja
13.1 Potrebni objekti i resursi:
prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju osnovnih faktora bezbjednosti
saobraćaja, kao i organa, sredstava i propisa kojima se reguliše saobraćaj
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih uslova rada vozača i
grupni oblik rada pri da definisanju uslova za izdavanje vozačkih dozvola i načina polaganja
vozačkog ispita
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju uslova registrovanja motornih i
priključnih vozila i grupni oblik rada pri nabrajanju tehničkih uslova koje moraju ispunjavati
pojedini uređaji na vozilu
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju uslova koje moraju ispunjavati
putevi sa aspekta bezbjednosti saobraćaja.
- šema faktora bezbjednosti saobraćaja sa procentualnim prikazom njihovog uzrokovanja
saobraćajnih nezgoda
- Pravilnik o zdravstvenim uslovima koje moraju ispunjavati vozači motornih vozila
- Pravilnik o programu i načinu polaganja vozačkog ispita
- Pravilnik o trajanju upravljanja motornim vozilima
- Pravilnik o vršenju tehničkok pregleda vozila
- Pravilnik o registraciji motornih i priključnih vozila
- Pravilnik o osnovnim uslovima koje javni putevi moraju ispunjavati sa aspekta bezbjednosti
saobraćaja
- Radomir Vukićević, 2002, Bezbednost i regulisanje saobraćaja za II,III I IV razred saobraćajne
škole, Beograd, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva
- Zakoni i propisi iz bezbjednosti saobraćaja
tehnikama ocjenjivanja , prisustvovati i učestvovati u radu.
13.5.2.2.Test
Važnost
važnosti
Jedinice jedinica
Usmeno
(zbir) Test
ispitivanje
1. Faktori bezbjednosti saobraćaja 20% 10% 10%
2. Čovjek kao faktor bezbjednosti saobraćaja 40% 10% 30%
3. Vozilo kao faktor bezbjednosti saobraćaja 30% 10% 20%
4. Put kao faktor bezbjednosti saobraćaja 10% 10%
UKUPNO 100% 30% 70%
- Bezbjednost i regulisanje saobraćaja (IV-80-ST-14-02, IV-80-ST-14-03, IV-80-ST-09-04, IV-
80-IP-02-01, IV-80-IP-02-02)
- Praktična nastava: (IV-80-SP-01-21, IV-80-SP-01-23, IV-80-SP-01-25)
2. Jelena Petričević, Tehnička Račanska 055 201 563 ssrs57bj@

dipl. ing. saobraćaja, škola bb telrad.net
član radne grupe „Mihajlo Pupin“,
Bijeljina
3. Midhat Tatlić, dipl. Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@
ing. saobr., član radne srednja saobraćajna mssskola.edu.ba
grupe škola Sarajevo
ekspert za razvijanje
NPP-a elektro škola Dušana 18
Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Zakon o osnovama bezbjednosti saobraćaja
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima znanja, vještine i kompetencije koje će im biti
neophodne u budućem životu i radu, odnosno prihvatanje normi propisanih Zakonom o
osnovama bazbjednosti saobraćaja kao normi ponašanja.
Prije započinjanja ovog modula, potrebno je da učenici posjeduju svijest o značaju poštovanja
Saobraćajna kultura i komuniciranje(IV-80-ST-05-01 i IV-80-ST-05-02) i modulIV-80-ST-09-01
u okviru ovog predmeta.
10. CILJEVI MODULA:
- da definiše pojedine izraze u saobraćaju
- da analizira osnovna pravila saobraćaja
- da odluči o prioritetnom načinu regulisanja saobraćaja na raskrsnici
- da analizira posebna pravila saobraćaja
- da odluči o pravilnom načinu učešća u saobraćaju
- da objasni značenje pojedinih saobraćajnih znakova (opasnosti, izričitih naredbi,
obavještenja)
- da shvati ulogu dopunskih tabli
- da razlikuje saobraćajne znakove po boji i obliku
- da objasni način regulisanja saobraćaja u zoni izvođenja radova
- da poznaje značenje pojedinih oznaka na kolovozu
1. Izrazi u drumskom saobraćaju
2. Osnovna pravila saobraćaja
3. Posebna pravila saobraćaja
4. Saobraćajni znakovi
1. Izrazi u -da definiše pojedine - pokazuje volju za
drumskom izraze u saobraćaju prihvatanjem
saobraćaju pravilnog ponašanja u
2. Osnovna - da analizira osnovna - da uviđa značaj saobraćaju
pravila pravila saobraćaja (način ponašanja vozača u - pokazuje kapacitete i
saobraćaja obavljanja saobraćaja na skladu sa spremnost za timski
putevima, način saobraćajnim rad
uključivanja u saobraćaj, propisima i -pokazuje želju za
promjena načina i pravca pravilima socijalno prihvatljivim
kretanja, dozvoljene brzine - razlikuje pravilan i ponašanjem u
kretanja pojedinih vrsta nepravilan način saobraćaju
vozila, zabrana ponašanja u - uvažava upozorenja
zaustavljanja i parkiranja, saobraćaju i mjere opreza sa
mimoilaženje, obilaženje, - razlikuje kulturan i aspekta bezbjednosti
preticanje, korišćenje nekulturan način saobraćaja
zvučnih i svjetlosnih ponašanja u -poštuje potrebe i
znakova upozorenja, saobraćaju probleme drugih
kretanje pješaka po učesnika u saobraćaju
kolovozu, obaveze vozača -pridržava se
prema pješacima) zakonom propisanih
3. Posebna - da analizira posebna - da izabere način odredaba kojima se
pravila pravila saobraćaja (uslovi ponašanja u skladu reguliše saobraćaj
saobraćaja koje moraju ispunjavati sa posebnim
vozila i vozači pri prevozu pravilima
putnika i tereta, saobraćaj saobraćaja
šinskih vozila, saobraćaj - da razlikuje
bicikala, bicikla s motorom pravilan i nepravilan
i motocikla, saobraćaj način ponašanja
zaprežnih vozila, prelaz učesnika u
puta preko željeznočke saobraćaju u
pruge, saobraćaj na auto- različitim
putu i putu rezervisanom saobraćajnim
za saobraćaj motornih situacijama
vozila, saobraćaj u tunelu,
pod pratnjom, uslovi za
vučenje vozila, uslovi
probne vožnje)
4. Saobraćajni - da razumije značenje - da odluči o
znakovi pojedinih znakova prioritetnom načinu
- da objasni način regulisanja
regulisanja saobraćaja u saobraćaja na
zoni izvođenja radova raskrsnici
- da poznaje značenje - da razlikuje
pojedinih oznaka na saobraćajne
kolovozu znakove po boji i
obliku
- da razlikuje
saobraćajne
znakove po
značenju
prezentaciju
- u jedinici 1. primjeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih izraza u saobraćaju
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju osnovnih pravila saobraćaja i
grupni oblik rada pri donošenju odluka o pravilnom načinu ponašanja prema drugim
učesnicima u saobraćaju i u različitim saobraćajnim okolnostima(u skladu sa ZOBS).
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju posebnih pravila saobraćaja i
grupni oblik rada pri analizi ponašanja učesnika u saobraćaju u skladu sa posebnim pravilima
saobraćaja
- u jedinici 4. primijeniti grupni oblik rada pri usvajanju i prezentaciji značenja pojedinih
saobraćajnih znakova, dopunskih tabli i oznaka na kolovozu.
- slike različitih vozila i puteva koje će poslužiti da se bolje razumiju pojedini izrazi
- slike pravilnog i nepravilnog ponašanja u saobraćaju (npr. prelazak preko puta regulisanog
svjetlosnom saobraćajnom signalizacijom)
- slike kulturnog i nekulturnog ponašanja u saobraćaju (npr. ponašanja vozača na
obilježenom pješačkom prelazu, parkiranje na za to određenim mjestima)
- slika zaustavljanja pri ustupanju prednosti pri uključivanju u saobraćaj
- slike pravilnog i nepravilnog mimoilaženja, obilaženja i preticanja
- slike različitih načina regulisanja saobraćaja na raskrsnici
- slike različitih saobraćajnih situacija na raskrsnicama
- pano sa znakovima opasnosti
- pano sa znakovima izričitih naredbi
- pano sa znakovima obavještenja
- pano sa dopunskim tablama
- pano sa horizontalnim oznakama na kolovozu
- Radomir Vukićević, 2002, Regulisanje i bezbednost saobraćaja za II,III I IV razred
saobraćajne škole, Beograd, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva
- Zakon o osnovama bezbjednosti saobraćaja na putevima (ZOBS)
- Pravilnik o saobraćajnim znakovima
13.5.2.2.Test

1. Izrazi u drumskom saobraćaju 10% 10%
2. Osnovna pravila saobraćaja 40% 10% 30%
3. Posebna pravila saobraćaja 30% 10% 20%
4. Saobraćajni znakovi 20% 10% 10%
UKUPNO 100% 30% 70%
- Bezbjednost i regulisanje saobraćaja (IV-80-ST-14-03, IV-80-IP-02-01, IV-80-IP-02-02)
„Mihajlo Pupin“, telrad.net
Bijeljina
saobraćajna škola mssskola.edu.ba
Sarajevo
NPP-a
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Drumska vozila
4. IME MODULA Motori SUS
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima potrebna znanja o pokretnim i nepokretnim
dijelovima motora i osnovnim principima rada motora SUS, kao i saznanja o sistemima i
uređajima neophodnim za rad SUS motora kao složenog sistema kako bi razumjeli način rada
i stekli osnovu za izučavanje stručno-teorijskih predmeta
učenik će uspješno pratiti ovaj modul uz usvojena osnovna znanja iz predmeta Fizika-oblast
termodinamika (modul IV-80-OPS-01-02)
10. CILJEVI MODULA:
- stiču znanja o pokretnim i nepokretnim dijelovima motora SUS
- razumiju principe rada OTO i DIZEL motora
- ovladaju formulama za izračunavanje karakteristika rada motora
- razvijaju ekološku svijest
- poznaju rad motora i način rada njegovih sistema (sistem napajanja gorivom, sistem
podmazivanja, sistem hlađenja, sistem paljenja, sistem razvoda radne materije)
- poznaju dijelove sistema napajanja gorivom i princip rada sistema za napajanje motora
gorivom
- poznaju sisteme hlađenja, vrste i karakteristike tečnosti za hlađenje
- poznaju sistem podmazivanja motora i ulja za podmazivanje
- poznaju načine rada elektrouređaja
- poznaju sistem prinudnog paljenja kod OTTO motora i sistem samopaljenja Dizel motora
1. Istorijski razvoj i podjela motora SUS
2. Nepokretni i pokretni dijelovi motora SUS
3. Principi rada OTO i DIZEL motora
4. Sistemi i uređaji na motoru SUS
1. Istorijski - navesti važna otkrića i - poreda po značaju - pokazuje volju za

razvoj i podjela ličnosti vezano za otkrića vezana za razvoj individualnim i
motora SUS istorijski razvoj motora motora SUS grupnim radoma
SUS - vrednuju značaj otkrića - ima pozitivan stav
- nabroji načine podjele motora SUS za razvoj prema sticanju
motora SUS društva novih saznanja
2. Nepokretni i - nabroji nepokretne i - prezentuje izgled i - može razumjeti
pokretni dijelovi pokretne dijelove motora funkciju nepokretnih i upustva o
motora SUS SUS pokretnih dijelova motora principima rada
- pojasni dijelove motora SUS OTO i DIZEL
SUS i njihovu funkciju motora
- opiše izgled i funkciju - samouvjereno
nepokretnih i pokretnih pristupa učenju
dijeloma motora SUS - demonstrira
3. Principi rada - definiše torijske principe - nacrta teoriske i realne ekološku svijest i
OTO i DIZEL rada OTO i DIZEL motora dijagrame rada OTO i brigu
motora -objasni realne principe DIZEL motora SUS - pokazuje volju za
rada OTO i DIZEL motora - demonstrira prncipe pomaganjem
SUS rada motora SUS saradnicima u radu
-ustanovi razliku između - analizira razlike u - ima pozitivan stav
principa rada OTO i Dizel principima rada OTO i ka novim
motora SUS DIZEL motora SUS tehnologijama u
- shvata uticaj emisije - samostalno koristi automobilskoj
izduvnih gaova na različite izvire informacija industriji
ekologiju (internet, stručnu - samostalno
- upoređuje principe rada literaturu, časopise) kod prikazuje principe
OTO i DIZEL motora SUS novim vrstama motora rada pojedinih
SUS sistema na motoru
4. Sistemi i - definiše sklopove - procijeni značaj sistema
uređaji na sistema (dobavna pumpa, za napajanje u radu
motoru SUS prečistači, pumpa visokog motora
pritiska, brizgači - primijeni formule za
- razjasni princip rada izračunavanje osnovnih
sistema napajanja karakteristika rada
gorivom motora SUS
- definiše sklopove - da procijeni značaj
sistema hlađenja sistema za hlađenje u
tečnošću i vazduhom radu motora
-poznaje rashladne -napravi listu rashladnih
tečnosti tečnosti i njihove
- definiše načine karakteristike
podmazivanja i dijelove - ocijeni značaj pojedinih
sistema podmazivanja dijelova sistema za
- poznaje vrste maziva podmazivanje u radu
- nabroji elektrouređaje motora
- objasni sistem -klasifikuje maziva i
startovanja motora njihove karakteristike
- kategorizira
elektrouređaje
- nacrta šeme prinudnog
paljenja
- izvodi prezentaciju rada
sistema startovanja
motora
- za izvođenje nastave koristiti kabenet za motore SUS i motorna vozila
- kabinet treba da bude opremljen:
- maketama uzdužnih presjeka motora SUS
- maketama poprečnih presjeka motora SUS
- modelima motora SUS (dvotaktnih i četvorotaktnih)
- modeli nepokretnih i pokretnih dijelova OTO I DIZEL motora SUS
- model sistema za napajanje Oto motora gorivom
- model sistema za napajanje i ubrizgavanje goriva kod Dizel motora
- model pumpe visokog pritiska
- model pumpe za rashladnu tečnost
- model hladnjaka
- model zupčaste pumpe
- model akumulatora
- model elektropokretača
- model alternatora
- frontalni oblik rada primijenit će se u svim jedinicama
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada u prikupljanju i prezentovanju historijskog razvoja
motora SUS
- u jedinici 2. primijeniti rad u paru pri analizi i prezentaciji izgleda i funkcije nepokretnih i
pokretnih dijelova motora SUS
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri crtanju teorijskih i realnih dijagrama OTO i
DIZEL motora SUS, grupni oblik rada pri demonstraciji načina rada OTO i DIZEL motora
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih dijelova sistema za
napajanje Oto i Dizel motora, sistema za hlađenje, sistema za podmazivanje i pri
kategorizaciji elektrouređaja i procijeni njihove uloge i pri crtanju šema prinudnog paljenja i
grupni oblik rada u diskusiji i prezentaciji načina rada ovih sistema
- grafički prikaz razvoja motora SUS kroz istoriju
- shema podjele motora SUS
- shema pokretnih i nepokretnih dijelova motora SUS
- modeli pokretnih i nepokretnih dijelova motora SUS
- maketa sa poprečnimm i uzdužnim presjekom motora SUS
- shema teorijskih OTO i DIZEL dijagrama
- shema indikatorskih OTO i DIZEL dijagrama
- shema sa formulama za izračunavanje karakteristika rada motora
- slike i simulacije rada OTO i DIZEL (dvotaktnih i četvorotaktnih) motora SUS, u elektronskoj
formi pogodne za prezentaciju
- slike sistema za napajanje Oto motora i pojedinih dijelova ovog sistema(dobavna pumpa,
prečistači, karburator)
- slike sistema za napajanje i ubrizgavanje Dizel motora gorivom i pojedinih dijelova ovog
sistema(dobavna pumpa,prečistači, pumpa visokog pritiska, brizgači)
- slike sistema hlađenja motora i pojedinih njegovih dijelova(pumpa za rashladnu tečnost,
termoprekidač, hladnjak, ventilator)
-slike sistema za podmazivanje motora i pojedinih njegovih dijelova(pumpa za ulje, filter,
regilacioni ventil, kontrolna lampica, manometar)
- šema klasifikacije maziva(SAE, API, CCMC, ACEA klasifikacija)
- slike pojedinih elektrouređaja
- šema prinudnog paljenja
- Lenasi Josip, Ristanović Tomislav, 2003., Motori i motorna vozila, za I, II , III i IV razred
saobraćajne škole, Beograd, Zavod za udžbenika i nastava sredstva
- Vukosavljević Branko, 2005, Motorna vozila i motori SUS, za autoelektričare, Beograd, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva,
- Predrag Todorović, 1987., Motori SUS, Sarajevo, Svjetlost
- Predrag Todorović, 1986., Motorna vozila, Sarajevo, Svjetlost
- Janković Dimitrije, 1993., Motorna vozila-Teorija i konstrukcije, Beograd, Mašinski fakultet
- Lenasi Josip, Žeželj Srećko, Danon Gradimir, 1995., Motorna vozila, Beograd, Saobraćajni
fakultet
- Todorović Predrag, 1987., Motori SUS, Sarajevo, Svjetlost Sarajevo
- T. Stojičić, 1997., Motori SUS- ciklusi, teorija i razvoj, Sarajevo, Mašinski fakultet Sarajevo
- I. Kolendić, S. Veinović,,1982., Konstrukcije motora sa unutrašnjim sagorjevanjem, Beograd,
Građevinska knjiga Beograd
- časopisi „Auto-blic“
13.5.2.1. Demonstracija
- orginalnost ideja podataka i nalaza
13.5.2.2. Test
Važnost Tehnike ocjenjivanja i

Jedinice jedinica raspored važnosti
(zbir) Demonstracija Test
1. Istorijski razvoj i podjela motora SUS 10% 10%
2. Nepokretni i pokretni dijelovi motora SUS 10% 10%
3. Principi rada OTO i DIZEL motora 30% 20% 10%
4. Sistemi i uređaji na motoru SUS 50% 30% 20%
UKUPNO: 100% 50% 50%
- modul je povezan sa predmetom Drumska vozila, moduli IV-80-ST-12-02, IV-80-ST-12-03 i
IV-80-ST-12-04
- dipl.ing.mašinstva-smjer motori i motorna vozila
1. Kemal Jaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@mss
dipl.ing.saob. član saobraćajna škola skola.edu.ba
2. Jelena Petričević, Tehnička škola Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telra
dipl.ing.saob. član „Mihajlo Pupin“ d.net
3. Midhat Tatlić, Mješovita srednja Velešići 2 033 450 691 mssskola@mss
dipl.ing.saob. član saobraćajna škola skola.edu.ba
ekspert za razvijanje elektro škola 18, Doboj ail.com
NPP-a
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Drumska/cestovna vozila
4. IME MODULA Motorna vozila
8. SVRHA MODULA:
svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja o prenosu vučne sile i obrtnog
momenta sa motora do pogonskih točkova i o sistemima na vozilu koji omogućuju
usmjeravanje vozila, usporavanje i zaustavljanje, te vožnju pri smanjenoj vidljivosti što će im
koristiti u izučavanju u struci a i kao potencijalnim vozačima.
Prije započinjanja ovog modula, učenici moraju biti upoznati sa sadržajem modula Morori
SUS (IV-80-ST-12-01).
10. CILJEVI MODULA:
- nabroje vrste i modele karoserija i nosećih okvira
- razumiju sistem prenosa snage od motora do pogonskih točkova
- objasne način rada pojedinih elemenata transmisije (spojnice, mjenjača, kardanskog
prenosa i pogonskog mosta)
- ilustruju vrste, dijelove i način rada mjenjača
- demonstriraju kardanski prenos
- ilustruju princip rada diferencijala
- prosude ulogu mjenjača u procesu redukcije i multiplikacije broja obrtaja
- poznaju vrste ulja za podmazivanje mjenjača i diferencijala
- izaberu točkove i pneumatike u skladu sa uslovima eksploatacije
- nabroje dijelove upravljačkog mehanizma
- razumiju pojačanje i prenos okretnog momenta s upravljača na prednje točkove
- objasne ulogu elastične veze sa aspekta stabilnosti vozila i udobnosti putnika
- prezentiraju sisteme kočenja vozila
- prosude ulogu servokočnica pri zaustavljanju vozila
- opiše sjetlosne uređaje na vozilu za osvjetljavanje puta i označavanje vozila
- definiše uređaje koji povećavaju udobnost i sigurnost vozila
1. Okvir, karoserija i elastična veza vozila
2. Sistem prenosa snage
3. Točkovi i pneumatici
4. Sistemi i uređaji na motornom vozilu
kompetencije
1. Okvir, - definiše oblike i profile - procijeni uticaj vrste i - pokazuje interes
karoserija i okvira (rama) oblika karoserije na za samostalnim
elastična veza - imenuje vrste i oblike veličinu otpora zraka učenjem, radom i
vozila karoserija napredovanjem.
2. Sistem - nabroji elemente - ocijeni ulogu i značaj - samostalno
prenosa snage sistema prenosa snage pojedinih dijelova sistema prikazuje principe
motora motora( spojnica, za prenos snage u okviru rada pojedinih
mjenjač, kardanski ovog sistema sistema na vozilu
prenos, pogonski most) - ocijeni ulogu i značaj - pokazuje
-ilustruju principe rada pojedinih dijelova sistema kapacitete i
pojedinih elemenata za prenos snage u radu spremnost za
transmisije(spojnica, vozila timski rad
mjenjač, kardansko - prosudi ulogu mjenjača - ima pozitivan
vratilo, diferencijal) kao reduktora i kao stav prema novoj
- objasni ulogu mjenjača multiplikatora tehnologiji i njenoj
kao reduktora i kao - koristi računarsku praktičnoj primjeni
multiplikatora opremu pri sakupljanju - samouvjereno
podataka i prezentaciji pristupa učenju
rada pojedinih elemenata
sistema za prenos snage
- sastavi listu ulja za
podmazivanje mjenjača i
diferencijala
3. Točkovi i - nabroji dijelove točka i - izaberu točkove i
pneumatici pneumatika pneumatike u skladu sa
- poznaje karakteristike uslovima eksploatacije
pneumatika i način
njihove upotrebe
4. Sistemi i - nabroje dijelove - prezentiraju sisteme
uređaji na upravljačkog mehanizma kočenja vozila
motornom vozilu - razumiju pojačanje i - prosude ulogu
prenos okretnog servokočnica pri
momenta s upravljača zaustavljanju vozila
na prednje točkove - opiše sjetlosne uređaje
- objasne ulogu elastične na vozilu za
veze sa aspekta osvjetljavanje puta i
stabilnosti vozila i označavanje vozila
udobnosti putnika
- definiše uređaje koji
povećavaju udobnost i
sigurnost vozila
- za izvođenje nastave koristiti kabinet koji posjeduje multimedijalnu opremu za prezentaciju.
- model suhe tanjiraste spojnice
- model stepenovanog mjenjača
- model kardanskog vratila sa zglobovima
- model diferencijala
- model pneumatika u presjeku
- model upravljačkog mehanizma sa servoupravljačem
- model mehaničke kočnice
- model hidraulične kočnice sa servokočnicom
- model opruga (gibanj, spiralna i torziona opruga, zračni jastuk),
- model amortizera (plinski, uljni)
- model reflektora (far)
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih sklopova(okvir-
ram,karoserija) i njihove primjene
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri prikupljanju podataka pomoću računara za
prezentaciju pojedinih elemenata sistema prenosa snage i obrtnog momenta(spojnica,
mjenjač,kardanski prenos, pogonski most) i grupni oblik rada pri analizi načina funkcionisanja
ovih sklopova kroz prezentaciju.
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju i izboru točkova i pneumatika u
skladu sa uslovima eksploatacije
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih dijelova sistema na
vozilu (sistem za upravljanje (točak upravljača, upravljačka osovina, prenosnik, spona,
ugaone i upravljačke poluge), sistema oslanjanja(osovine, opruge, amortizeri), sistema
kočenja (mehaničke,hidraulične,zračne) i svjetlosnih uređaja za osvjetljavanje puta i uređaja
za označavanje vozila) i grupni oblik rada pri analizi rada ovih sistema.
- slike okvira i karoserija motornih i priključnih vozila
- slike različitih vrsta (frikcione, hidraulične i elektromagnetske)
- slike mjenjača (stepenovani, automatski)
- slike razdjelnika pogona (reduktori)
-slike kardanskog prenosa (vratila i zglobova)
- slike pogonskog mosta (glavni prenosnik, diferencijal, poluosovina)
- slike presjeka točkova i pneumatika
- slike pojedinih elemenata sistema za upravljanje
- slika sistema za upravljanje
- slike servoupravljača
- slike osovina(kruta, polukruta i neovisno vješanje)
- slike opruga i amortizera
- slike kočionog sistema
- slike različitih vrsta kočnica (mehaničke, hidraulične, vazdušne, kombinovane)
- slike disk i doboš kočnica
- slike pojačivača sile kočenja
- slike uređaja za mjerenje efikasnosti kočenja
- slike ABS-a, ASR-a i ESP-a
- slike svjetlosnih uređaja za osvjetljavanje puta
- slike svjetlosnih uređaja za označavanje vozila
- sheme centralnog zaključavanja vozila
- sheme IC-daljinskog upravljanja vozila
-sheme blokade odvoženja i zaštite od krađe vozila
- slike navigacijskog sistema na vozilu
- Bohner Max, Leyer Siegfried i drugi, 2006., Fachkunde Kraftfahrzeugtechnik, Haan-Gruiten,
Germany
- Goran Popović, 2006., Tehnika motornih vozila, Zagreb, Hrvatska obrtnička komora i Pučko
otvoreno učilište
- Josip Lenasi,Tomislav Ristanović, 2003.,Motori i motorna vozila, za I, II , III i IV razred
- Branko Vukosavljević, Motorna vozila i motori SUS za autoelektričare, Beograd, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva
- Dimitrije Janković,1993., Motorna vozila-Teorija i konstrukcije, Beograd, Mašinski fakultet
- Josip Lenasi, Srećko Žeželj, Gradimir Danon,1995., Motorna vozila, Beograd, Saobraćajni
fakultet
- Predrag Todorović, 1987., Motori SUS, Sarajevo, Svjetlost
- Predrag Todorović, 1986., Motorna vozila, Sarajevo, Svjetlost
- N. Janičijević, D. Janković, J. Tododrović, , Konstrukcija motornih vozila, Beograd,
Mašinski fakultet Beograd
13.5.2.2.Test
1. Okvir, karoserija i elastična veza vozila 10% 10%
2. Sistem prenosa snage motora 40% 30% 10%
3. Točkovi i pneumatici 10% 10%
4. Sistemi i uređaji na motornom vozilu 40% 30% 10%
UKUPNO 100% 60% 40%
- Saobraćajni sistemi, modul ( IV-80-ST-03-01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03,
IV-80-ST-03-04 )
- Drumska vozila, moduli (IV-80-ST-12-03, IV-80-ST-12-04 )
- Praktična nastava, modul ( IV-80-SP-01-01, IV-80-SP-01-03 )
dipl.ing.saobr.,član saobraćajna kola.edu.ba
3. Midhat Tatlić Mješovita srednja Velešići 2 033 450 691 mssskola@msss
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmail
ekspert za razvijanje elektro škola 18 .com
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,
3. PREDMET Organizacija prevoza
4. IME MODULA Prevozni putevi i transportni troškovi
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da pripremi učenike za samostalan rad u transportnim
organizacijama koje se bave prevozom robe i putnika.
Prije započinjanja ovog modula učenici treba da budu upoznati sa modulima IV-80-ST-03-
01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03, IV-80-ST-03-04 u okviru predmeta Saobraćajni sistemi
i modulima IV-80-ST-04-01, IV-80-ST-04-02 u okviru predmeta Saobraćajna geografija i
modulom IV-80-ST-13-01 u okviru ovog predmeta.
10. CILJEVI MODULA:
- definišu pojam prevoznog puta (itinerera)
- nabroji vrste itinerera
- objasni itinerere sa praznom povratnom vožnjom, povratnom vožnjom sa teretom i
povratnom vožnjom sa djelimično popunjenim tovarnim prostorom
- razlikuje sabirni i distributivni itinerer
- objasni zrakasti itinerer
- nabroji transportne troškove ( troškovi goriva, maziva, troškovi guma, amortizacija, troškovi
održavanja, opravki i registracije)
- definiše kriterijume izbora transportnog sredstva
1. Prevozni putevi (itinereri)
2. Transportni troškovi
3. Izbor transportnog sredstva
1. Prevozni putevi - definišu pojam - da primjer za - pokazuje interes za

(itinereri) prevoznog puta itinerere sa praznom samostalnim
(itinerera) povratnom vožnjom, učenjem,radom i
- nabroji vrste itinerera povratnom vožnjom napredovanjem.
- objasni itinerere sa sa teretom i - samouvjereno
praznom povratnom povratnom vožnjom pristupa učenju
vožnjom, povratnom sa djelimično - pokazuje
vožnjom sa teretom i popunjenim tovarnim zainteresovanost za
povratnom vožnjom sa prostorom cjeloživotnim
djelimično ?? - razlikuje sabirni i učenjem
- objasni zrakasti distributivni itinerer - preuzima
itinerer odgovornost u
2. Transportni - nabroji transportne - izračuna transportne odlučivanju
troškovi troškove ( troškovi troškove ( troškovi - ima pozitivan stav
goriva, maziva, troškovi goriva, maziva, prema radu i
guma, amortizacija, troškovi guma, obavezama
troškovi održavanja, amortizacija, troškovi
opravki i registracije) održavanja, opravki i
registracije)
3. Izbor - definiše kriterijume - izvrši odabir
transportnog izbora transportnog transportnog sredstva
sredstva sredstva u skladu sa
transportnim
zahtjevom
predavanja uz upotrebu projekcija, predavanja uz upotrebu štampanog materijala, kao i
predavanja kombinovana s pitanjima) kombinovan sa individualnim oblikom rada
- u jedinici 1. pri definisanju pojma prevoznog puta (itinerera), nabrajanju vrsta itinerera i
prezentaciji itinerera sa praznom povratnom vožnjom, povratnom vožnjom sa teretom i
povratnom vožnjom sa djelimično ?? .
- u jedinici 2. pri definisanju transportnih troškova (troškovi goriva, maziva, troškovi guma,
amortizacija, troškovi održavanja, opravki i registracije) i računanju istih
- u jedinici 3. pri definisanju kriterijuma izbora transportnog sredstva i odabiru transportnog
sredstva u skladu sa transportnim zahtjevom
- šeme različitih itinerera
- Lazar Đokić,1970., Organizacija drumskog transporta, Beograd
- Ljubomir Topenčarević, 1987.,Organizacija i tehnologuja drumskog transporta, Beograd,
- Jagoda Stanišić, Bogoljub Marković, 2007., Organizacija prevoza putnika i robe, Beograd,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd
13.5.2.1. Usmeno ispitivanje
13.5.2.2. Test
Jedinice jedinica
(zbir)
1. Prevozni putevi (itinereri) 40% 20% 20%
2. Transportni troškovi 40% 20% 20%
3. Izbor transportnog sredstva 20% 10% 10%
UKUPNO 100% 50% 50%
- Organizacija prevoza, moduli ( IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04, IV-80-ST-13-05, IV-80-
ST-13-06)
- Izborni predmet, moduli (IV-80-IP-01-01, IV-80-IP-01-02)
- Praktična nastava, moduli (IV-80-SP-01-14, IV-80-SP-01-18, IV-80-SP-01-24, IV-80-SP-
01-26)
1. Kemal Jaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@msssk
dipl.ing.saobr.,član saobraćajna ola.edu.ba
2. Jelena Petričević Tehnička Račanska 055 201 563 ssrs57bj@telrad.
dipl.ing.saobr.,član škola“Mihajlo bb net
3. Midhat Tatlić Mješovita srednja Velešići 2 033 450 691 mssskola@msssk
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Organizacija prevoza
4. IME MODULA Vozni park
8. SVRHA MODULA:
Prije započinjanja ovog modula učenici treba da budu upoznati sa modulima IV-80-ST-
03-01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03, IV-80-ST-03-04 u okviru predmeta Saobraćajni
sistemi i modulima IV-80-ST-04-01, IV-80-ST-04-02 u okviru predmeta Saobraćajna
geografija i modulima IV-80-ST-12 -02 u okviru predmeta Drumska vozila.
10. CILJEVI MODULA:
- razlikuju homogen i heterogen sastav voznog parka sa njihovim karakteristikama
- navedu podjelu inventarskog voznog parka
- definišu pojmove ciklus, obrt, prosta vožnja, složena vožnja, prevozni put i transportni
rad
- nabroje elemente rada voznog parka
- nabroje tehnološko-eksploatacione pokazatalje rada vozila
- nabroje izmjeritelje i koeficijente pređenog puta
- predstave brzine kretanja vozila ( saobraćajna, prevozna, eksploataciona i brzina obrta)
- izračunaju izmjeritelje iskorišćenja korisne nosivosti vozila
- izračunaju transportni rad
- razlikuju punu i radnu proizvodnost
11. JEDINICE SADRŽAJA MODULA:
1. Uvod u organizaciju prevoza
2. Vozni park i izmjeritelji iskorišćenja voznog parka
3. Proizvodnost voznog parka
1. Uvod u - definišu pojam - pokazuje interes

organizaciju organizacije prevoza za samostalnim
prevoza - shvate značaj dobre učenjem,radom i
organizacije prevoza napredovanjem.
2. Vozni park i - definišu pojam voznog - razlikuje homogen i - samouvjereno
izmjeritelji parka heterogen sastav pristupa učenju
iskorišćenja - definišu inventarski voznog parka sa - pokazuje
voznog parka vozni park njihovim zainteresovanost za
- navede podjelu karakteristikama cjeloživotnim
inventarskog voznog - izračuna brzine učenjem
parka kretanja vozila - preuzima
- definiše pojmove ( saobraćajna, odgovornost u
ciklus, obrt, prosta prevozna, odlučivanju
vožnja, složena vožnja, eksploataciona i brzina - ima pozitivan stav
prevozni put i obrta) na osnovu prema radu i
transportni rad zadatih parametara obavezama
- nabroji elemente rada - razlikuje ciklus i obrt,
voznog parka prostu i složenu vožnju
- nabroji tehnološko- - izračuna izmjeritelje i
eksploatacione koeficijente pređenog
pokazatalje rada vozila puta
- nabroji izmjeritelje i - izračuna izmjeritelje
koeficijente pređenog iskorišćenja korisne
puta nosivosti vozila
- nabroji izmjeritelje
iskorišćenja korisne
nosivosti vozila
3. Proizvodnost - objasni proizvodnost - razlikuje punu i radnu
voznog parka voznog parka proizvodnost
- izračuna transportni
rad
- za izvođenje nastave koristiti kabinet koji posjeduje multimedijalnu opremu za
prezentaciju.
metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojma organizacije prevoza i
uviđanja značaja dobre organizacije prevoza.
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojma voznog parka,
inventarskog voznog parka i njegove podjele, te definisanju pojmova ciklus, obrt, prosta
vožnja, složena vožnja, prevozni put i transportni rad i pri računanju izmjeritelja i
koeficijenta pređenog puta i izmjeritelja iskorišćenja korisne nosivosti vozila
- u jedinici 3. primjeniti individualni oblik rada pri definisanju proizvodnosti voznog parka i
računanju transportnog rada
- Jagoda Stanišić, Bogoljub Marković, 2007., Organizacija prevoza putnika i robe,
Beograd, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd
13.5.2.2. Test

1. Uvod u organizaciju prevoza 10% - 10%
2. Vozni park i izmjeritelji
70% 30% 40%
iskorišćenja voznog parka
3. Proizvodnost voznog parka 20% 10% 10%
UKUPNO 100% 40% 60%
- Organizacija prevoza, moduli (IV-80-ST-13-02, IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04, IV-80-
ST-13-05, IV-80-ST-13-06)
01-26)
1. Kemal Jaganjac, Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@msssk
dipl.ing.saobr.,član srednja ola.edu.ba
škola,Sarajevo
3. Midhat Tatlić Mješovita Velešići 2 033 450 691 mssskola@msssk
škola,Sarajevo
4.Vesna Jevtić, Saobraćajna i Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.
prof. ekspert za elektro škola 18, Doboj com
razvijanje NPP-a
5.Alma Hasić,

2. NAZIV I STEPEN ZANIMANJA Tehničardrumskogsaobraćaja IV
3. PREDMET Osnovepoduzetništva
4. IME MODULA Osnovnipojmovipoduzetništva
8. SVRHA MODULA:
Svrhaovogmodula je savladavanjeosnovnihznanjaizoblastipreduzetništva,
počevšiodizboraposlovneideje,prekoistraživanjatržištadoizrademarketingibiznisplana,
teregistracijepreduzeća.
Nemaih
10. CILJEVI MODULA:
Ovaj modul osigurava učenicima:
-stjecanjeznanjaizoblastipreduzetništva
-razvijanjekreativnosti (prilikomizboraikreiranjaposlovneideje)
-razvijanjeodgovornostipremaradu
-razvijanjevještinakomuniciranjairukovođenja
-stvaranjeuvidau šansezakarijeru
Kao rezultat učenja ovog modula, učenici će biti spremni za:
- razumijevanje, povezivanje i primjenu stečenog znanja
- razvijanje analitičkog pristupa riješavanju problema
1. Preduzetništvo
2. Izborposlovneideje
3. Istraživanjetržištaiizrada marketing plana
4. Izrada biznis plana
5. Organizacija preduzeća
6. Bilans uspjeha
Napomena: Važnost svih jedinica u okviru modula navedena je u tabeli u stavku 13.5.
Nakonuspješnogzavršetkasvakejedinice, učenikćebitisposoban da:
Jedinica Znanje Vještine Ličnekompetencije
1.Preduzetništvo - - -
definišepojampreduzetn shvatiosnovneprincipesl razvijasmisaozasamo
ištva obodnogpreduzetništva stalan rad i rad u
-razlikuje lične i - grupi
društvene aspekte objasniulogunavedenih - izrazikreativnost
preduzetništva principa -
2. Izbor - -formuliše poslovnu izgrađujepozitivansta
poslovne ideje shvatiznačajpravilnogiz ideju vpremapoduzetništvu
boraposlovneideje
-nabroji načine izbora
poslovne ideje
3. Istraživanje -shvati značaj -razlikuje marketing
tržišta i izrada istraživanja tržišta plan za kupce,
marketing plana -nabroji načine konkurenciju, proizvod,
prikupljanja informacija cijenu, distribuciju i
o kupcima i promociju
konkurentima -uoči uzajamnu
povezanost svakog od
navedenih marketing
planova
4. Izrada biznis - definiše biznis plan - shvati značaj pravilne
plana - nabroji šta sadrži svaki izrade biznis plana
poslovni plan
5. - -
Organizacijapre nabrojipotrebnaradnamj shvatiuloguiopisposlova
duzeća esta u preduzeću za
- objasni šta je sve svakoodnavedenihradni
potrebno za registraciju hmjesta
i rad preduzeća
6. Bilansuspjeha - definišebilansuspjeha -
- uočipovezanostbilansau
nabrojiirazlikujevrstetroš spjehasaplanomprihoda
kova iplanomtroškova
13.1 Potrebniobjektiiresursi :
- Preporučuje se izvođenje nastave u specifičnoj učionici .
13.2. Nastavni oblici I metode :
Oblici rada:frontalni, individualni, grupni rad
-Nastavne metode:
Predavanje: - jednostavno
- kombinovano s pitanjima
- uz upotrebu projekcije
- uz upotrebu štampanog materijala
«Moždana oluja» (brainstorming) za izbor poslovne ideje
«Vox pop»
«Posjetilac u razredu» (npr.uspješni preduzetnik...)
Igrokaz o organizaciji rada u okviru svog «preduzeća»
Demonstracija: - korak po korak
- kompletna
Diskusija: - vođena
- između nastavnika i učenika
- između grupa učenika
Sumativne/ tehnike rekapitulacije: - nastavnikovo sumiranje
- učenikovo sumiranje
Individualni zadaci
Tehnike ispitivanja: direktno i indirektno
Tehnike odgovaranja: - odgovaranje na pitanja
- direktni i indirektni odgovori
- podjela školskih ili domaćih zadataka
- sredstva za pisanje
- sredstva za projekciju
- kompjuteri
- vizuelni mediji i sredstva za optičko posmatranje: skice,mape, tabele, uzorci
- grafofolije sa primjerima formulacije poslovne ideje
- grafofolije različitih marketing planova
- grafofolije sa primjerima pripremljenih biznis planova
- pripremljeni podaci (primjeri) istraživanja tržišta rada
- pripremljeni upitnici sa pitanjima za ispitivanje tržišta
- pripremljen materijal za izradu bilansa uspjeha
- elektronski zapisi, udžbenici, slike, ilustracije, ostali materijali vezani za struku
- materijalikojećenastavniciizraditinakonštobuduobučeni.
- PriručnikzaučenikeBIP-OSF,Sarajevo 2002.godine
- Internet
- Stručni časopisiizoblastipreduzetništva
- Skripte
- Vdeozapisi
- Materijalikoje ćenastavniciizraditinakon štobuduobučeni.
13.5. Ocjenjivanjeučenja:
13.5.1.Opštauputstva:
Ocjenjivanjesevršiunutar škole
Učenicimorajubitiupoznatisametodamaikriterijimaocjenjivanja
Učenik mora da savlada minimalno 50% gradiva
13.5.2.Kriteriji za ocjenjivanje
Modul će biti ocjenjen slijedećim tehnikama:
-ocjenjivanje rezultata učenja putem verbalnog ispitivanja
-pitanja mogu definisati nastavnici ili učenici
-ocjenjivanje može biti od strane nastavnika ili učenika
-pitanja mogu biti strukturisana i nestrukturisana
-učenike uputiti na kriterije ocjenjivanja
-usmenu provjeru primjenjivati tokom trajanja modula
13.5.2.2.Test
-obavezan metod ocjenjivanja nakon obrađenog modula
-sadrži pitanja iz svih tematskih jedinki (uzimajući u obzir važnost svake jedinke)
-pitanja na testu i bodovanje mora biti unaprijed definisano
-pitanja na testu treba da prate rezultate učenja pojedinih jedinki u modulu
-bodovanje pojedinih pitanja provesti u skladu sa unaprijed određenom važnošću jedinke
-važnost testa na kraju modula u odnosu na ostale metode ocjenjivanja iznosi 50%
-vrijeme izrade testa je jedan školski čas
-test sadrži najviše deset pitanja
-svi učenici moraju biti ocjenjeni putem testa
-pitanja na testu mogu biti sastavljena od strane stručnog aktiva ili nastavnika.
Važnostjed Tehnikeocjenjivanjairasporedvažnosti
inica
Jedinice Usmenoispitivanje Test
(zbir)
1. Preduzetništvo 10% 5% 5%
2. Izbor poslovne ideje 20% 10% 10%
3. Istraživanje tržišta i izrada
20% 10% 10%
marketing plana
4. Izrada biznis plana 20% 10% 10%
5. Organizacijapreduzeća 20% 10% 10%
6. Bilansuspjeha 10% 5% 5%
Ukupno: 100% 50% 50%
Sadržajovogmodula je povezansasadržajemmodula IV-80-ST-11-02 istogpredmeta
- dipl. ekonomist
Ime, prezimeititula Škola Adresa Tel./Fax E-mail
1.KemalJaganjac, Mješovitasrednjasa Velešići 2 033 443 221 mssskola@msssk
dipl.ing.saob.,članradneg obraćajnaškolaSar ola.edu.ba
rupe ajevo
2. Jelena Petričević Tehničkaškola Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telrad.n

„Mihajlo Pupin“, et
Bijeljina
3. MidhatTatlić Mješovitasrednjasa Velešići 2 033 443 221 mssskola@msssk
obraćajnaškolaSar ola.edu.ba
ajevo
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajnaielektr Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.c
ekspert za razvijanje oškola 18 om
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

2. NAZIV I STEPEN ZANIMANJA Tehničardrumskogsaobraćaja IV
3. PREDMET Osnovepoduzetništva
4. IME MODULA Osnivanjemalogpreduzeća
8. SVRHA MODULA:
Svrhaovogmodula je
sagledavanjemogućnostisamostalnogorganizovanjaivođenjasopstvenogbiznisa.
Preduslov za uspješnupodukuovogmodula je
stečenoznanjeizprethodnogmodulaovogpredmeta (IV-80-ST-11-01)
10. CILJEVI MODULA:
Ovaj modul osigurava učenicima:
- razvijanje samostalnosti i odlučnosti za početak sopstvenog biznisa
- razvijanje sposobnosti organizovanja i saradnje u grupi
- primjena stečenih teorijskih znanja za rukovođenje preduzećem
- organizovanje prezentacija u školi i izvan škole
- osposobljavanje za zatvaranjemalogpreduzeća
Kao rezultat učenja ovog modula, učenici će biti spremni za:
- razumijevanje, povezivanje i primjenu stečenog znanja
- razvijanje analitičkog pristupa rješavanju problema
1. Osnivanjemalogpreduzeća
2. Rukovođenjemalimpreduzećem
3. Priprema za predstavljanjemalogpreduzeća
4. Zatvaranjemalogpreduzeća
Napomena: Važnost svih jedinica u okviru modula navedena je u tabeli u stavku 13.5.
Nakonuspješnogzavršetkasvakejedinice, učenikćebitisposoban da:
Jedinica Znanje Vještine Ličnekompetencije
1.Osnivanje - - ispitatržišteirazvije -
malogpreduzeća organizujesvojugrupu marketing plan razvijasmisaozasa
za - mostalan rad i rad u
formiranjeomladinskog pripremiregistracijuoml grupi
preduzeća adinskogpreduzeća - izrazikreativnost
- -
izvršiizborposlovneidej izgrađujepozitivanst
e avpremapoduzetniš
- odredinazivilogotip tvu
2.Rukovođenje - - pripremi opis
malimpreduzećem odabereosobukojaćeo poslova za svako
bavljatiposlovedirektor radno mjesto
apreduzeća -
- predloži osobe za organizujesastanakup
ostala radna mjesta ravnogodbora
3.Priprema za - - pripremi svoje
predstavljanjemalogpr pripremireklamnimater preduzeće za
eduzeća ijal takmičenje
-
razdijeliobavezečlano
vimagrupe
4.Zatvaranje - planira zatvaranje -
malogpreduzeća svog preduzeća organizujezavršetakpr
- izvrši plaćanje svih oizvodnje
obaveza - pripremi završni
- sastanak svih
završiadministrativnep saradnika na
oslove programu
13.1 Potrebniobjektiiresursi :
- Preporučuje se izvođenje nastave u specifičnoj učionici .
13.2. Nastavni oblici I metode :
Oblici rada:frontalni, individualni, grupni rad
-Nastavne metode:
Predavanje: - jednostavno
- kombinovano s pitanjima
- uz upotrebu projekcije
- uz upotrebu štampanog materijala
Demonstracija: - korak po korak
- kompletna
Diskusija: - vođena
- između nastavnika i učenika
- između grupa učenika
Sumativne/ tehnike rekapitulacije: - nastavnikovo sumiranje
- učenikovo sumiranje
Individualni zadaci
Tehnike ispitivanja: direktno i indirektno
Tehnike odgovaranja: - odgovaranje na pitanja
- direktni i indirektni odgovori
- podjela školskih ili domaćih zadataka
- sredstva za pisanje
- sredstva za projekciju
- kompjuteri
- vizuelni mediji i sredstva za optičko posmatranje: skice,mape, tabele, uzorci
- šema organizovanja grupa za omladinsko preduzetništvo
- šema rukovodne strukture nekih preduzeća
- grafofolije, crteži i video zapisi
- reklamni materijal malih preduzeća
- video zapisi zapaženih prezentacija
- potrebni obrasci
- elektronski zapisi, udžbenici, slike, ilustracije, ostali materijali vezani za struku
- materijalikojećenastavniciizraditinakonštobuduobučeni.
- PriručnikzaučenikeBIP-OSF,Sarajevo 2002.godine
- Internet
- Stručni časopisiizoblastipreduzetništva
- Skripte
- Vdeozapisi
- Materijalikoje ćenastavniciizraditinakon štobuduobučeni.
13.5. Ocjenjivanjeučenja:
13.5.1.Opštauputstva:
Ocjenjivanjesevršiunutar škole
Učenicimorajubitiupoznatisametodamaikriterijimaocjenjivanja
Učenik mora da savlada minimalno 50% gradiva
13.5.2.Kriteriji za ocjenjivanje
Modul će biti ocjenjen slijedećim tehnikama:
13.5.2.1.Portfolio
- predstavlja zbirku učeničkih radova
- obuhvata: šeme, obrasce i zapisnike
- pripremljene reklamne materijale
13.5.2.2.Test
-obavezan metod ocjenjivanja nakon obrađenog modula
-sadrži pitanja iz svih tematskih jedinki (uzimajući u obzir važnost svake jedinke)
-pitanja na testu i bodovanje mora biti unaprijed definisano
-pitanja na testu treba da prate rezultate učenja pojedinih jedinki u modulu
-bodovanje pojedinih pitanja provesti u skladu sa unaprijed određenom važnošću jedinke
-važnost testa na kraju modula u odnosu na ostale metode ocjenjivanja iznosi 50%
-vrijeme izrade testa je jedan školski čas
-test sadrži najviše deset pitanja
-svi učenici moraju biti ocjenjeni putem testa
-pitanja na testu mogu biti sastavljena od strane stručnog aktiva ili nastavnika.
Važnostj Tehnikeocjenjivanjairasp
edinica oredvažnosti
Jedinice
(zbir) Portfolio Test
1. Osnivanjemalogpreduzeća 30% 15% 15%
2. Rukovođenjemalimpreduzećem 30% 15% 15%
3. Priprema za predstavljanjemalogpreduzeća 20% 10% 10%
4. Zatvaranjemalogpreduzeća 20% 10% 10%
Ukupno: 100% 50% 50%
Sadržajovogmodula je povezansasadržajemmodula IV-80-ST-11-01 istogpredmeta
15. PRIJEDLOG JE DA MODUL PREDAJE :
- dipl. Ekonomist
Ime, prezimeititula Škola Adresa Tel./Fax E-mail
1.KemalJaganjac, Mješovitasrednjasaob Velešići 2 033 443 221 mssskola@mss
dipl.ing.saob.,član radne raćajnaškolaSarajevo skola.edu.ba
grupe
2. Jelena Petričević Tehničkaškola Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telrad
„Mihajlo Pupin“, .net
Bijeljina
3. MidhatTatlić Mješovitasrednjasaob Velešići 2 033 443 221 mssskola@mss
raćajnaškolaSarajevo skola.edu.ba
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajnaielektrošk Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmai
ekspert za razvijanje ola 18, Doboj l.com
NPP-a
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Robno-transportne manipulacije
4. IME MODULA Mehanizacija pretovara sa cikličnim dejstvom
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa mehanizacijom pretovara sa
cikličnim dejstvom kako bi je mogli primjenjivati pri organizaciji prevoza roba
Uspješno završeni-odlušani moduli predmeta Robe u transportu (IV-80-ST-02-01 i IV-80-ST-02-
02), Saobraćajni sistemi (IV-80-ST-03-01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03, IV-80-ST-03-04, IV-
80-ST-03-05 i IV-80-ST-03-06) i praktična nastava (IV-80-SP-01-01, IV-80-SP-01-03, IV-80-SP-
01-07 i IV-80-SP-01-10)
10. CILJEVI MODULA:
- definišu osnovne logističke podsisteme
- objasne historijski razvoj pretovarne mehanizacije
- definišu mjesto, ulogu i značaj pretovarnih procesa u reprodukciji
- nabroje osnove funkcije pretovarnog procesa, tehnološke zahtjeve u pretovarnom sistemu,
osnovne elemente pretovarnog procesa i veličine za opisivanje egzistencijalnog stanja robe
- nabroje pretovarna sredstva sa cikličnim dejstvom radnog organa
- objasne osnovne karakteristike sredstava sa cikličnim dejstvom radnog organa
1. Uvod
2. Mehanizacija pretovara sa cikličnim dejstvom
1. Uvod - definišu osnovne - procijeni ulogu i značaj - pokazuje interes za
logističke podsisteme pretovarne mehanizacije samostalnim učenjem,
- objasne historijski razvoj - da daju primjere radom i
pretovarne mehanizacije upotrebe pretovarne napredovanjem.
- definišu mjesto, ulogu i mehanizacije - samouvjereno
značaj pretovarnih - ocijeni osnovne pristupa učenju
procesa u reprodukciji funkcije pretovarnog - ima pozitivan stav
- nabroje osnove funkcije procesa i tehnološke prema novoj
pretovarnog procesa, zahtjeve u pretovarnom tehnologiji i njenoj
tehnološke zahtjeve u sistemu praktičnoj primjeni
pretovarnom sistemu, - procijeni veličine za - prihvata cjeloživotno
osnovne elemente opisivanje učenje
pretovarnog procesa i egzistencijalnog stanja - poštuje zahtjeve
veličine za opisivanje robe korisnika saobraćajnih
egzistencijalnog stanja usluga
robe
2. Mehanizacija - nabroji sredstva - da primjere primjene u
pretovara sa mehanizacije pretovara praksi priručne
cikličnim sa cikličnim dejstvom mehanizacije
dejstvom - nabroji transportno -procijeni mogućnosti
manipulativna vozila angažovanja viljuškara,
- objasni transportno- samohodnih utovarivača
manipulativna vozila za u konkretnim situacijama
rukovanje kontejnerima - procijeni mogućnost
- objasni automatski primjene dizalica u
vođenja vozila praksi prilikom
- naboji vrste priručne manipulisanja
mehanizacije, viljuškara, određenim vrstama roba
smohodnih utovarivača i - izračuna transportne
dizalica kapacitete i pretovarne
- predstavi transportni cikluse za pojedine vrste
kapacitet i pretovarni viljuškara, samohodnih
ciklus sredstava sa utovarivača i dizalica
cikličnim dejstvom
prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju osnovnih logističkih podsistema,
historijskog razvoja pretovarne mehanizacije, mjesta, uloge i značaja pretovarnih procesa u
reprodukciji, osnovih funkcija pretovarnog procesa, tehnoloških zahtjeve u pretovarnom
sistemu, osnovnih elementa pretovarnog procesa i veličina za opisivanje egzistencijalnog stanja
robe kao i grupni oblik rada pri procijeni uloge i značaja pretovarne mehanizacije, primjere
upotrebe pretovarne mehanizacije, ocijeni osnovne funkcije pretovarnog procesa, tehnoloških
zahtjeva u pretovarnom sistemu i procijeni veličine za opisivanje egzistencijalnog stanja robe
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju sredstva mehanizacije pretovara
sa cikličnim dejstvom, transportno manipulativna vozila, automatski vođenjih vozila, vrsta
priručne mehanizacije, viljuškara, smohodnih utovarivača i dizalica kao i grupni oblik rada pri
izračunavanju transportnih kapaciteta i pretovarni ciklus sredstava sa cikličnim dejstvom,
primjene u praksi priručne mehanizacije, procijene mogućnosti angažovanja viljuškara,
samohodnih utovarivača u konkretnim situacijama, primjene dizalica u praksi prilikom
manipulisanja određenim vrstama roba, izračunavanja transportnih kapaciteta i pretovarnih
ciklusa za pojedine vrste viljuškara, samohodnih utovarivača i dizalica
- slike elemenata priručne mehanizacije
- sliike raznih vrsta viljuškara
- slike samohodnih utovarivača
- slike raznih vrsta dizalica
- Rizah Hadžimuratović, 1987., Robnotransportne manipulacije, Sarajevo,Svjetlost
- Midhat Tatlić-Kemal Jaganjac, 1997., Građevinske i pretovarne mašine, Sarajevo, Sarajevo-
Publishing
13.5.2.2.Test
1. Uvod 20% 10% 10%
2. Mehanizacija pretovara sa cikličnim dejstvom 80% 30% 50%
UKUPNO 100% 40% 60%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju predmeta Robe u transportu (IV-80-ST-
02-01 i IV-80-ST-02-02), Saobraćajni sistemi (IV-80-ST-03-05 i IV-80-ST-03-06), Osnovi
logistike (IV-80-ST-06-01 i IV-80-ST-06-02), Informacione tehnologije (IV-80-ST-08-01),
Organizacija prevoza (IV-80-ST-13-05 i IV-80-ST-13-06), Praktična nastava (IV-80-SP-01-24 i
IV-80-SP-01-26)
2. Jelena Petričević Tehnička Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telrad.n
dipl.ing.saobr.,član škola“Mihajlo et
NPP-a
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Robno-transportne manipulacije
4. IME MODULA Mehanizacija pretovara sa konstantim dejstvom
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa mehanizacijom pretovara sa
konstantim dejstvom, pneumatskim, hidrauličnim i vertikalnim transportom kao i sa automatski
vođenim sistemima vozila kako bi ih mogli primijenti prilikom organizacije prevoza roba
Uspješno završeni-odlušani moduli predmeta Robe u transportu (IV-80-ST-02-01 i IV-80-ST-02-
02), Saobraćajni sistemi (IV-80-ST-03-01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03, IV-80-ST-03-04, IV-
80-ST-03-05 i IV-80-ST-03-06) i Praktična nastava (IV-80-SP-01-01, IV-80-SP-01-03, IV-80-SP-
01-07 i IV-80-SP-01-10)
10. CILJEVI MODULA:
- nabroje osnovna sredstva mehanizacije pretovara sa konstantnim dejstvom rada radnog
organa
- objasne osnovne karakteristike sredstava sa konstatnim dejstvom rada radnog organa
- definišu podjelu, ulogu, karakteristike i principe rada pojedinih transportera i nihovu primjenu
- definišu ulogu i značaj, principe rada i primjenu elevatora
- objasne ulogu i primjenu pneumatskog, hidrauličnog i vertikalnog transporta kao i njohovu
primjenu
- objasne ulogu i podjelu automatski vođenih sistema vozila
1. Mehanizacija pretovara sa konstantnim dejstvom
2. Pneumatski, hidraulični i vertikalni transport
3. Automotaski vođeni sistemi vozila
1. Mehanizacija - nabroji sredstva - procijeni ulogu i značaj - pokazuje interes za
pretovara sa mehanizacije pretovara pretovarne mehanizacije samostalnim
konstantnim sa konstantnim dejstvom sa konstatnim dejstvom učenjem, radom i
dejstvom - objasni ulogu svih vrsta - da daju primjere napredovanjem.
transportera upotrebe transportera - samouvjereno
- objasni ulogu elevatora - da daju primjere pristupa učenju
- nabroji sastavne upotrebe elevatora - ima pozitivan stav
dijelove transportera i - proračuna kapacitet i prema novoj
elevatora proizvodnost svih vrsta tehnologiji i njenoj
- predstavi transportni transportera praktičnoj primjeni
kapacitet svih vrsta - proračuna kapacitet i - prihvata
transportera proizvodnost elevatora cjeloživotno učenje
- predstavi transportni - poštuje zahtjeve
kapacitet elevatora korisnika
2. Pneumatski, - objasni ulogu - procijeni ulogu i značaj saobraćajnih usluga
hidraulični i pneumatskog, primjene pneumatskog,
vertikalni hidrauličnog i vertikalnog hidrauličnog i vertikalnog
transport transporta-pretovara transporta-pretovara
- nabroji glavne sastavne - da daju primjere
dijelove pneumatskih, upotrebe pneumatskog,
hidrauličnih i vertikalnih hidrauličnog i vertikalnog
transportno-pretovarnih transporta
uređaja - proračuna kapacitet i
- definiše transportni proizvodnost
kapacitet pneumatskih, pneumatskih,
hidrauličnih i vertikalnih hidrauličnih i vertikalnih
transportno-pretovarnih transportno-pretovarnih
uređaja uređaja
3. Automotaski - objasni princip - da primjere primjene u
vođeni sistemi automatizacije i historijski praksi AVSV-a
vozila razvoj - proračuna potreban
- objasni razloge za broj automatski vođenih
primjenu automatski vozila
vođenih sistema vozila - analizira stanja u
-definiše principe vođenja kojima se može nalaziti
vozila vozilo iz ovoga sistema
- nabroji vrste vozila za - računa vrijeme utovara
automatski vođene i istovara, vrijeme
sisteme putovanja natovarenog
- objasni kontrolu vozila pomoću matrica
saobraća i sistem rastojanja i kretanja
bezbjednosti kod - koristi razne metode za
automatski vođenih vozila procjenu vremena
-objasni rukovanje i praznog hoda, punjenja
transport tereta kod baterija itd.
automatski vođenih
sistema vozila
prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju vrsta i uloge sredstava
mehanizacije pretovara sa konstantnim dejstvom rada radnog organa, uloge i sastavnih dijelova
transportera i elevatora i grupni oblik rada prilikom definisanja kapaciteta, primjera primjene i
proračuna kapaciteta i proizvodnosti transportera i elevatora
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju uloge i sastavnih dijelova
pneumatskog, hidrauličnog i vertikalnog transporta-pretova kao i grupni oblik rada pri
definisanju kapaciteta, primjera primjene i proračuna kapaciteta i proizvodnosti pneumatskih,
hidrauličnih i vertikalnih pretovarno-transportnih uređaja
u jedinici 3. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju principa automatizacije, historijskog
razvoja, razloga za primjenu, principa vođenja, vrsta vozila, kontrole saobraćaja i sistema
bezbjednosti i pri rukovanju i transportu kod automatski vođenih sistema vozila kao i grupni
oblik rada pri definisanju primjera primjene, proračuna potrebanog broja AVV, analize stanja u
kojima se može nalaziti vozilo iz ovoga sistema, proračuna vremena utovara i istovara, vrijeme
putovanja natovarenog vozila pomoću matrica rastojanja i kretanja kao i korištenja raznih
metoda za procjenu vremena praznog hoda, punjenja baterija itd.
- slike svih vrsta transportera
- slike raznih vrsta elevatora
- slike pnemutaskog transporta
- slike hidrauličnog transporta
- slike vertikalnog transporta
- slike automatski vođenih sistema vozila
- Rizah Hadžimuratović, 1987., Robnotransportne manipulacije, Sarajevo,Svjetlost
- Midhat Tatlić-Kemal Jaganjac, 1997., Građevinske i pretovarne mašine, Sarajevo, Sarajevo-
Publishing
13.5.2.2.Test

1. Mehanizacija pretovara sa konstantnim dejstvom 60% 30% 30%
2. Pneumatski, hidraulični i vertikalni transport 20% 10% 10%
3. Automotaski vođeni sistemi vozila 20% 10% 10%
UKUPNO 100% 50% 50%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju predmeta Robe u transportu (IV-80-ST-
02-01 i IV-80-ST-02-02), Saobraćajni sistemi (IV-80-ST-03-05 i IV-80-ST-03-06), Osnovi
logistike (IV-80-ST-06-01 i IV-80-ST-06-02), Informacione tehnologije (IV-80-ST-08-01),
Organizacija prevoza (IV-80-ST-13-05 i IV-80-ST-13-06), Praktična nastava (IV-80-SP-01-24 i
IV-80-SP-01-26)
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i elektro Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmail
ekspert za škola 18, Doboj .com
razvijanje NPP-a
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Saobraćajna infrastruktura
4. IME MODULA Osnovi puteva
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je upoznavanje učenika sa pojmom, podjelom i načinom predstavljanja
puteva, kao i njihovim građevinskim i konstruktivnim elementima.
- Preduslov za uspješnu obuku učenika u okviru ovog modula je da su učenici uspješno
savladali module IV-80-ST-01-01, IV-80-ST-01-02 u okviru predmeta Grafičke komunikacije
10. CILJEVI MODULA:
Kada je ovaj modul uspješno završen, učenik će steći sledeća znanja, vještine i lične
kompetencije:
- da izvrši podjelu puteva prema različitim kriterijumima
- da napravi listu eksploatacionih karakteristika puta sa njihovim osnovnim opisom
- da objasni načine predstavljanja puta (situacioni plan, uzdužni i poprečni profil)
- da napravi listu konstruktivnih elemenata puta za svaki od načina predstavljanja puta
posebno
- da napiše obrazac za određivanje radijusa krivine
- da objasni ulogu poprečnog nagiba
- da objasni vitoperenje kolovoza
- da nabroji građevinske elemente puta
- da prezentuje donji i gornji stroj i opremu puta
- da prezentuje kolovoznu konstrukciju kao osnovni dio gornjeg stroja puta
- da diskutuje o izboru kolovozne konstrukcije
- da navede podjelu gradskih ulica
- da nabroji sisteme uličnih mreža
- da nacrta poprečni profil gradske ulice
1. Podjela, karakteristike i način predstavljanja puta
2. Konstruktivni i građevinski elementi puta
3. Kolovozne konstrukcije
4. Gradske ulice

1. Podjela, - da definiše pojam - da napravi listu - pokazuje volju za

karakteristike i puta eksploatacionih socijalno prihvatljivim
način - da izvrši podjelu karakteristika puta sa ponašanjem
predstavljanja puteva prema njihovim osnovnim - prihvata savjete i
puta različitim opisom (računska pridržava se datih
kriterijumima brzina, računsko bruto uputstava za rad ili
- da definiše opterećenje od vozila, crtanje
eksploatacione propusna moć puta, - pokazuje kapacitete
karakteristike puta veličina saobraćajnog i spremnost za timski
- da nabroji načine toka, saobraćajno rad
predstavljanja puta opterećenje puta, bruto- - ima vještinu
- da objasni načine tonski ekvivalent organizacije radnog
predstavljanja puta kolovoznog zastora, mjesta
(situacioni plan, prevozna sposobnost - poštuje potrebe i
uzdužni i poprečni vozila) probleme drugih
profil)
2. Konstruktivni i - da nabroji - da napravi listu
građevinski konstruktivne konstruktivnih
elementi puta elemente puta elemenata puta za svaki
- da objasni ulogu od načina predstavljanja
poprečnog nagiba puta posebno
- da objasni - da napiše obrazac za
vitoperenje kolovoza određivanje radijusa
- da definiše krivine
prelaznicu - da prezentuje donji
- da definiše stroj puta
serpentine - da prezentuje gornji
- da nabroji stroj puta
građevinske - da prezentuje opremu
elemente puta puta
3. Kolovozne - da objasni razliku - da prezentuje

konstrukcije između klasičnih i kolovoznu konstrukciju
savremenih kao osnovni dio gornjeg
kolovoznih stroja puta
konstrukcija - da diskutuje o izboru
kolovozne konstrukcije
zavisno od opterećenja
puta
4. Gradske ulice - da navede podjelu - da nacrta poprečni
gradskih ulica profil gradske ulice
- da nabroji sisteme
uličnih mreža
prezentaciju
metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojma i podjele puteva prema
različitim kriterijumima i grupni oblik rada pri pravljanju liste eksploatacionih karakteristika
puta i diskutovanju o načinima predstavljanja puta (situacioni plan, uzdužni i poprečni profil)
- u jedinici 2. primijeniti grupni oblik rada pri nabrajanju i objašnjavanju pojedinih
konstruktivnih i građevinskih elemenata puta i pravljenju liste konstruktivnih elemenata puta
za svaki od načina predstavljanja puta posebno i individualni oblik rada pri pisanju obrazca
za određivanje radijusa krivine i prezentaciji donjeg stroja puta, gornjeg stroja puta i
opreme puta.
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri prezentovanju kolovozne konstrukcije kao
osnovnog dijela gornjeg stroja puta i grupni oblik rada pri diskusiji o razlikama između
klasičnih i savremenih kolovoznih konstrukcija i o izboru kolovozne konstrukcije
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri podjeli gradskih ulica, nabrajanju sistema
uličnih mreža i crtanju poprečnog profila gradske ulice
- tabelarni prikazi dužina putnih mreža prema različitim kritejumima
- šeme podjela puteva prema različitim kriterijumima
- slika grafičkog prikaza saobraćajnog opterećenja
- slika situacionog plana
- slika uzdužnog profila puta
- slike poprečnih profila puta
- slika osnovnih elemenata poprečnog profila puta
- slika vitoperenja kolovoza
- slika prelaznice
- slika serpentine
- slike građevinskih elemenata puta (nasip, usjek, zasjek, galerija )
- slike objekata na putu (za propuštanje vode, za ukrštanje sa drugim saobraćajnicama,za
izvršenje donjeg stroja,za obezbjeđenje stabilnosti puta)
- slike opreme puta (smjerokazni stubići, katadiopteri, kolobrani, ograde, kilometarski i
polukilometarski stubići
- slika kolovozne konstrukcije
- šema podjele kolovoznih zastora
- šema podjele gradskih ulica
- slika poprečnog profila gradskih ulica
- Bogoljub Marković, 2007., Osnovi puteva i ulica za II i III razred saobraćajne škole,
Beograd, Zavod za udžbenike Beograd
- D. Macura, 1983., Putevi I, II i III, Beograd, Saobraćajni fakultet Beograd
- P. R. Davidov - S. K. Maljenkov , 1979., Projektovanje i građenje puteva, Moskva
- M. Đukić, 1965., Putevi I i II, Beograd, Tehnička knjiga Beograd
- Ljubiša Kuzović, 1979., Kapacitet drumskih saobraćajnica, Beograd, Saobraćajni fakultet
Beograd
- materijali koje će izraditi sami nastavnici nakon što za to budu obučeni
- stepen uključenosti u rad u okviru grupe ili odjeljenja
13.5.2.2.Test

1. Podjela, karakteristike i način
20% 10% 10%
predstavljanja puta
2. Konstruktivni i građevinski
40% 10% 10%
elementi puta
3. Kolovozne konstrukcije 30% 10% 20%
4. Gradske ulice 10% 10% 20%
UKUPNO 100% 40% 60%
- Organizacija prevoza (IV-80-ST-13-02, IV-80-IP-01-01, IV-80-IP-01-02)
- Praktična nastava (IV-80-SP-01-18, IV-80-SP-01-20, IV-80-SP-01-22, IV-80-SO-01-
24)
- Dipl.ing.saobraćaja - smjer drumski
Ime, prezime i Škola Adresa Tel./Fax E-mail
titula
1.KemalJaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@mss
dipl.ing.saob.,član saobraćajna škola skola.edu.ba
2. Jelena Tehnička škola Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telrad
Petričević „Mihajlo Pupin“, Bijeljina .net
3. Midhat Tatlić Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@mss
srednja saobraćajna skola.edu.ba
škola Sarajevo
4.Vesna Jevtić, Saobraćajna i elektro Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmai
prof. ekspert za škola 18, Doboj l.com
razvijanje NPP-a
5.Alma Hasić,
član projektnog
tima

3. PREDMET Saobraćajna infrastruktura
4. IME MODULA Stacionarni saobraćaj
8. SVRHA MODULA:
Ovaj modul osmišljen je tako da omogućava učenicima upoznavanje sa pojmom, podjelom
i karakteristikama parkiranja vozila, servisnih stanica, autobaza , autostanica i stanica za
snabdjevanje pogonskim gorivom.
- Za uspješnu obuku učenika u okviru ovog modula je da su učenici uspješno savladali
modul koji je prthodio ovom (IV-80-ST-09-01) u okviru ovog predmeta
10. CILJEVI MODULA:
Nakon uspješnog završetka ovog modula učenik će biti sposoban:
- da napravi listu karakteristika parkiranja
- da objasni način određivanja lokacije, kapaciteta i organizacije mjesta u parking garaži
- da objasni saobraćajnu opremu u garaži i organizaciju naplate u garaži
- da odredi broj mjesta za smještaj vozila
- da izvrši organizaciju radnih mjesta u okviru sarvisa
- da prezentuje način određivanja lokacije, kapaciteta i organizacije autobaze i autostanice
- da prezentuje elemente stanice za snabdjevanje gorivom na različitim lokacijama (u
gradu, na putu i na auto - putu)
1. Karakteristike parkiranja
2. Servisne stanice
3. Autobaze i autostanice
4. Stanice za snabdjevanje pogonskim materijalom
1. - da definiše pojam - da prezentuje - pokazuje volju za

Karakteristike parkiranja parametre koji utiču na socijalno
parkiranja - da objasni načine veličinu stanica za prihvatljivim
parkiranja snabdjevanje gorivom ponašanjem
- da objasni način - da nabroji elemente - prihvata savjete i
određivanja širine stanice za snabdjevanje pridržava se datih
prolaza gorivom na različitim uputstava za rad
- da definiše pojam lokacijama (u gradu, na - pokazuje
parkirališta putu i na auto - putu) kapacitete i
- da definiše pojam spremnost za timski
parking garaže rad
- da izvrši podjelu - ima vještinu
parkiranja i parking organizacije radnog
garaža prema različitim mjesta
kriterijumima - poštuje potrebe i
2. Servisne - da definiše servisnu - da odredi kapacitet probleme drugih
stanice stanicu servisa - pokazuje
- da nabroji elemente - da odredi površinu interesovanje za
servisne stanice proizvodnih pogona i cjeloživotno učenje
radionice
- da odredi broj mjesta
za smještaj vozila u
okviru servisne stanice
- da izvrši proračun
broja tehničkog
održavanja,obima
proizvodnog
pogona,radnih mjesta i
radne snage
3. Autobaze i - da definiše autobaze i - da prezentuje način
autostanice autostanice određivanja lokacije,
- da nabroji elemente kapaciteta i organizacije
autobaza i autostanica autobaze i autostanice
- da definiše parametre - da izvrši organizaciju
koji utiču na veličinu radnih mjesta u okviru
autobaze i autostanice autobaza i autostanica
- da objasni način
organizovanja autobaza i
autostanica
4. Stanice za - da definiše parametre - da objasni način
snabdjevanje koji utiču na veličinu transportovanja i
pogonskim stanica za snabdjevanje čuvanja goriva
materijalom gorivom - da napravi listu
- da nabroji elemente elemenata stanica za
stanice za snabdjevanje snabdjevanje gorivom
gorivom na različitim na različitim lokacijama
lokacijama (u gradu, na (u gradu, na putu i na
putu i na auto - putu) auto - putu)
prezentaciju
metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojma i pravljenju liste
karakteristika parkiranja, načina parkiranja i grupni oblik rada pri definisanju načina
određivanja lokacije, kapaciteta i organizacije mjesta u parking garaži i objašnjavanju
saobraćajne opreme u garaži i organizacije naplate u garaži
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju servisne stanice i nabrajanju
elemenata servisne stanice i grupni oblik rada pri određivanju kapaciteta servisa; površine
proizvodnih pogona i radionice; broja mjesta za smještaj vozila u okviru servisne stanice i
proračunavanju broja tehničkog održavanja,obima proizvodnog pogona,radnih mjesta,
radne snage i pri organizaciji radnih mjesta u okviru sarvisne stanice
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju autobaza i autostanica,
nabrajanju elemenata autobaza i autostanica i definisanju parametara koji utiču na veličinu
autobaze i autostanice i grupni oblik rada pri prezentaciji načina određivanja lokacije,
kapaciteta i organizacije autobaze i autostanice
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju parametara koji utiču na
veličinu stanica za snabdjevanje gorivom i pravljenju liste elemenata stanice za
snabdjevanje gorivom na različitim lokacijama (u gradu, na putu i na auto - putu)
- šeme podjela parkiranja i parking garaža prema različitim kriterijumima
- slike različitih parkirališta i parking garaža
- slike lokacija pogodnih za izgradnju parking garaža
- šema parametara koji utiču na veličinu stanica za snabdjevanje gorivom
- šema elemenata stanice za snabdjevanje gorivom na različitim lokacijama (u gradu, na
putu i na auto - putu)
- šeme sa obrascima za proračun kapaciteta servisne stanice
- slike lokacija pogodnih za izgradnju autobaza i autostanica
- slike autobaza i autostanica
- šeme organizacije radnih mjesta u autobazi i autostanici
- šema parametara koji utiču na veličinu stanica za snabdjevanje gorivom
- lista elemenata stanice za snabdjevanje gorivom na različitim lokacijama (u gradu, na
putu i na auto - putu)
- Nikola Putnik, 2005., Garaže, servisi i parkirališta za III i IV razred saobraćajne škole,
- Nikola Putnik, 1985., Autobaze i autostanice, Beograd, Saobraćajni fakultet Beograd
- Nikola Putnik,1974., Određivanje optimalnih površina za parkiranje po jednom putničkom
automobilu kod nas, Beograd, Saobraćajni fakultet Beograd
- Jagoda Stanišić, Mihajlo Savić, 1983., Garaže i servisi, Beograd, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva Beograd
- materijali koje će izraditi sami nastavnici nakon što za to budu obučeni
- stepen učešća u radu u grupi i odjeljenju
13.5.2.2.Test
1. Karakteristike parkiranja 30% 10% 20%
2. Servisne stanice 20% 10% 10%
3. Autobaze i autostanice 30% 10% 20%
4. Stanice za snabdjevanje
20% 10% 10%
pogonskim materijalom
UKUPNO 100% 40% 60%
- Organizacija prevoza ( IV-80-ST-13-03, IV-80-IP-02-01, IV-80-IP-02-02 )
- Praktična nastava ( IV-80-SP-01-13, IV-80-SP-01-23, IV-80-SP-01-25 )
1.KemalJaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@msss
dipl.ing.saob.,član saobraćajna škola kola.edu.ba
2. Jelena Petričević Tehnička škola Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telrad.
„Mihajlo Pupin“, net
Bijeljina
3. Midhat Tatlić Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@msss
srednja saobraćajna kola.edu.ba
škola Sarajevo
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i elektro Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.
ekspert za razvijanje škola 18, Doboj com
NPP-a
5.Alma Hasić,
4. IME MODULA Faktori bezbjednosti saobraćaja
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je razvijanje svijesti učenika o značaju bezbjednosti saobraćaja,
sagledavanje saobraćajno-bezbjednosne situacije u okruženju, kao i uslovima i načinom
adekvatnijeg učestvovanja u saobraćaju različitih faktora bezbjednosti saobraćaja .
- Prije započinjanja ovog modula, potrebno je da učenici posjeduju svijest o značaju
poštovanja saobraćajnih propisa i saobraćajne kulture, odnosno moraju odslušati module iz
predmeta Saobraćajna kultura i komuniciranje(IV-80-ST-05-01 i IV-80-ST-05-02), a radi se
paralelno sa modulom IV-80-ST-09-01 iz predmeta Bezbjednost i regulisanje saobraćaja
10. CILJEVI MODULA:
- da shvati značaj bezbjednog odvijanja saobraćaja
- da procjeni uticaj pojedinih faktora bezbjednosti saobraćaja na nastajanje saobraćajnih
nezgoda kao neželjenih posledica odvijanja saobraćaja
- da napravi listu faktora bezbjednosti saobraćaja po njihovom procentualnom uzrokovanju
saobraćajnih nezgoda na tom području u određenom razdoblju
- da navede primjere regulisanja saobraćaja u okolini
- da prezentuje program osposobljavanja kandidata za vozača motornih vozila
- da prezentuje zdravstvene uslove koje moraju ispunjavati vozači motornih vozila
- da napravi listu uslova i postupaka za sticanje i izdavanje vozačkih dozvola
- da prezentuje način polaganja vozačkog ispita
- da prezentuje aktivne i pasivne elemente bezbjednosti vozača
- da razlikuje kategorije vozila
- da razlikuje vrste tehničkog pregleda vozila
- da prezentuje postupak tehničkog pregleda
- da razlikuje aktivne i pasivne elemente bezbjednosti vozila
- da prezentuje tehničke uslove koje moraju ispunjavati pojedini uređaji na vozilu
- da prikupi podatke i prezentuje nove trendove proizvodnje vozila sa aspekta bezbjednosti
- da navede primjere za različite kategorije puteva u svom okruženju
- da napravi listu uslova koje moraju ispunjavati putevi sa aspekta bezbjednosti
- da pokazuje volju za prihvatanjem pravilnog ponašanja u saobraćaju
1. Faktori bezbjednosti saobraćaja
2. Čovjek kao faktor bezbjednosti saobraćaja
3. Vozilo kao faktor bezbjednosti saobraćaja
4. Put kao faktor bezbjednosti saobraćaja
kompetencije
1. Faktori - da shvati značaj - procjeni uticaj pojedinih - pokazuje volju za
bezbjednosti bezbjednog faktora bezbjednosti prihvatanjem
saobraćaja odvijanja saobraćaja na nastajanje pravilnog
saobraćaja saobraćajnih nezgoda kao ponašanja u
-da objasni neželjenih posledica saobraćaju
sredstva, organe i odvijanja saobraćaja - pokazuje
propise kojima se - da napravi listu faktora kapacitete i
reguliše saobraćaj bezbjednosti saobraćaja po spremnost za
njihovom procentualnom timski rad
uzrokovanju saobraćajnih -pokazuje socijalno
nezgoda na tom području u prihvatljivo
određenom razdoblju ponašanje u
- da navede primjere saobraćaju
regulisanja saobraćaja u - uvažava
okolini upozerenja i mjere
2. Čovjek kao - da objasni uslove - da prezentuje program opreza sa aspekta
faktor za izdavanje osposobljavanja kandidata bezbjednosti
bezbjednosti vozačkih dozvola za vozača motornih vozila saobraćaja
saobraćaja - da nabroji - da prezentuje zdravstvene -poštuje potrebe i
zdravstvene uslove uslove koje moraju probleme drugih
koje moraju ispunjavati vozači motornih učesnika u
ispunjavati vozači vozila saobraćaju
motornih vozila - da napravi listu uslova i - shvata
- da objasni način postupaka pojedinačnu ulogu
polaganja vozačkog za sticanje i izdavanje i značaj faktora
ispita vozačkih dozvola bezbjednosti
- da zna koje je - da prezentuje način saobraćaja
dozvoljeno vrijeme polaganja vozačkog ispita
trajanja upravljanja - da prezentuje aktivne i
vozilom pasivne elemente
bezbjednosti vozača
3. Vozilo kao - da zna uslove - da razlikuje kategorije
faktor registrovanja vozila
bezbjednosti motornih i - da razlikuje vrste tehničkog
saobraćaja priključnih vozila pregleda vozila
- da objasni - da prezentuje postupak
tehničke uslove koje tehničkog pregleda
koje moraju - da razlikuje aktivne i
ispunjavati pojedini pasivne elemente
uređaji na vozilu bezbjednosti vozila
(uređaj za - da prezentuje tehničke
upravljanje, uređaj uslove koje moraju
za zaustavljanje, ispunjavati pojedini uređaji
uređaji koji na vozilu (uređaj za
omogućuju upravljanje, uređaj za
normalnu vidljivost, zaustavljanje, uređaji koji
uređaj za davanje omogućuju normalnu
zvučnih signala, vidljivost, uređaj za davanje
uređaj za kretanje zvučnih signala, uređaj za
vozila unazad, kretanje vozila unazad,
uređaj za uređaj za osvjetljavanje i
osvjetljavanje i označavanje vozila i davanje
označavanje vozila i svjetlosnih znakova)
davanje svjetlosnih - da prikupi podatke i
znakova) prezentuje nove trendove
proizvodnje vozila sa
4. Put kao - da objasni - da razlikuje puteve po
faktor osnovne uslove kategorijama
bezbjednosti koje moraju - da navede primjere za
saobraćaja ispunjavati putevi sa različite kategorije puteva u
aspekta svom okruženju
bezbjednosti - da napravi listu uslova koje
saobraćaja moraju ispunjavati putevi sa
prezentaciju
metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri prikupljanju podataka i prezentaciji
osnovnih faktora bezbjednosti saobraćaja po značaju na tom području, kao i organa,
sredstava i propisa kojima se reguliše saobraćaj i pri objašnjavanju na konkretnim
primjerima
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri prikupljanju podataka i prezentaciji
programa osposobljavanja kandidata za vozača motornih vozila, pojedinih uslova rada
vozača, uslova za izdavanje vozačkih dozvola i načina polaganja vozačkog ispita, te grupni
oblik rada pri diskusiji o istom
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri prikupljanju podataka i prezentaciji uslova
registrovanja motornih i priključnih vozila,te tehničkih uslova koje moraju ispunjavati
pojedini uređaji na vozilu i grupni oblik rada pri diskusiji o pojedinim uslovima.
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri prikupljanju podataka i prezentaciji uslova
koje moraju ispunjavati putevi sa aspekta bezbjednosti saobraćaja i grupnu diskusiju
- šema faktora bezbjednosti saobraćaja sa procentualnim prikazom njihovog uzrokovanja
- Pravilnik o zdravstvenim uslovima koje moraju ispunjavati vozači motornih vozila
- Pravilnik o programu i načinu polaganja vozačkog ispita
- Pravilnik o trajanju upravljanja motornim vozilima
- Pravilnik o vršenju tehničkok pregleda vozila
- Pravilnik o registraciji motornih i priključnih vozila
- Pravilnik o osnovnim uslovima koje javni putevi moraju ispunjavati sa aspekta
bezbjednosti saobraćaja
- spotovi različitih faktora bezbjednosti saobraćaja u različitim saobraćajnim situacijama
- promotivni spotovi o bezbjednosti djece u saobraćaju
- materijali koje će prikupiti učenici
- materijali koje će učenici pripremiti za prezentaciju
-- Radomir Vukićević, 2002, Bezbednost i regulisanje saobraćaja za II,III I IV razred
saobraćajne škole, Beograd, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd
- prof. dr. Aleksandra Janković, 2004., Sistemi aktivne bezbjednosti na vozilu, Beograd,
- Milan Inić, 1993., Bezbednost drumskog saobraćaja, Novi Sad, Fakultet tehničkih nauka
Novi Sad
- R. Dragač, 1983., Bezbednost saobraćaja I i II, Beograd, Saobraćajni fakultet Beograd
- materijali koje će izraditit sami nastavnici nakon što za to budu obučeni
tehnikama ocjenjivanja,
- učenicima predočiti značaj aktivnog učešća u prikupljanju, analizi i prezentovanju
podataka koji se prikupljaju van škole
- originalnost i tačnost prikupljenih podataka
- preciznost i kompletnost podataka
- pridržavanje redoslijeda pri prezentovanju uslova
13.5.2.2.Test
1. Faktori bezbjednosti saobraćaja 20% 10% 10%
2. Čovjek kao faktor bezbjednosti saobraćaja 40% 30% 10%
3. Vozilo kao faktor bezbjednosti saobraćaja 30% 20% 10%
4. Put kao faktor bezbjednosti saobraćaja 10% 10%
UKUPNO 100% 60% 40%
- Bezbjednost i regulisanje saobraćaja (IV-80-ST-14-02, IV-80-ST-14-03, IV-80-ST-14-
04, IV-80-IP-01-01, IV-80-IP-01-02)

Bijeljina
škola Sarajevo
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Vozni park
8. SVRHA MODULA:
sistemi i modulima IV-80-ST-04-01, IV-80-ST-04-02 u okviru predmeta Saobraćajna
geografija i modulima IV-80-ST-12 -02 u okviru predmeta Drumska vozila.
10. CILJEVI MODULA:
- definišu pojam organizacije prevoza
- definišu pojam voznog parka
- daju primjer homogenog i heterogenog voznog parka
- definišu inventarski vozni park
- navedu podjelu inventarskog voznog parka
- definišu pojmove ciklus, obrt, prosta vožnja, složena vožnja i prevozni put
- izračunaju vrijeme obrta, koeficijente iskorištenja vremena u 24 časa i radnog vremena
- izračunaju koeficijente tehničke ispravnosti voznog parka, i koeficijente iskorištenja v.p
- izračunaju tehnološko-eksploatacione pokazatalje rada vozila
- izračunaju izmjeritelje i koeficijente pređenog puta
- izračunaju srednje brzine kretanja vozila ( saobraćajna, prevozna, eksploataciona i
brzina obrta)
- izračunaju izmjeritelje iskorišćenja korisne nosivosti vozila
- objasne proizvodnost voznog parka
- izračunaju transportni rad
- razlikuju punu i radnu proizvodnost
1. Uvod u organizaciju prevoza
2. Vozni park i izmjeritelji iskorišćenja voznog parka
1. Uvod u - definišu pojam - izračunaju vrijeme - pokazuje interes

organizaciju organizacije prevoza obrta, koeficijente za samostalnim
prevoza - shvate značaj dobre iskorištenja vremena učenjem,radom i
organizacije prevoza u 24 časa i radnog napredovanjem.
2. Vozni park i - definišu pojam voznog vremena - samouvjereno
izmjeritelji parka - izračuna pristupa učenju
iskorišćenja - definišu inventarski vozni koeficijente tehničke - pokazuje
voznog parka park ispravnosti voznog zainteresovanost za
- navede podjelu parka, i koeficijente cjeloživotnim
inventarskog voznog parka iskorištenja v.p učenjem
- definiše pojmove ciklus, - izračuna - preuzima
obrt, prosta vožnja, tehnološko- odgovornost u
složena vožnja, prevozni eksploatacione odlučivanju
put i transportni rad pokazatalje rada - ima pozitivan stav
- nabroji elemente rada vozila prema radu i
voznog parka - izračuna izmjeritelje obavezama
- nabroji tehnološko- i koeficijente
eksploatacione pokazatalje pređenog puta
rada vozila - Izračuna srednje
- nabroji izmjeritelje i brzine kretanja vozila
koeficijente pređenog puta ( saobraćajna,
- nabroji izmjeritelje prevozna,
iskorišćenja korisne eksploataciona i
nosivosti vozila brzina obrta)
3. Proizvodnost - objasni proizvodnost - razlikuje punu i
voznog parka voznog parka radnu proizvodnost
- izračuna transportni
rad
prezentaciju.
metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri izračunavanju osnovnih elemenata
(autodana, koeficijanata tehničke ispravnosti,autočasova itd).
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojma voznog parka,
inventarskog voznog parka i njegove podjele, te izračunavanju vremana obrta, srednjih
brzina i izmjeritelja iskorišćenja korisne nosivosti vozila i pređenog puta.
- u jedinici 3. primjeniti individualni oblik rada pri definisanju proizvodnosti voznog parka i
računanju transportnog rada
13.5.2.2. Test
Važnost
važnosti
Jedinice jedinica
Usmeno
(zbir) Test
ispitivanje
1. Uvod u organizaciju prevoza 10% 10%
2. Vozni park i izmjeritelji
70% 30% 40%
iskorišćenja voznog parka
UKUPNO 100% 40% 60%
01-26)
- Organizacija prevoza, moduli (IV-80-ST-13-01,IV-80-ST-13-02, IV-80-ST-13-03, IV-80-
ST-13-04, IV-80-ST-13-05, IV-80-ST-13-06)
4.Vesna Jevtić, Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gmail
prof. ekspert za elektro škola Dušana 18 .com
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Prva pomoć i zaštita na radu
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da učenici samostalnim radom steknu znanja i vještine pružanja prve
pomoći u različitim saobraćajnim situacijama, a samostalnim istraživanjima dođu do zaključaka
o važnosti zaštite na radu u drumskom saobraćaju.
Prije započinjanja ovog modula, potrebno je da učenici posjeduju svijest o značaju poštivanja
Saobraćajna kultura i komuniciranje(IV-80-ST-05-01 i IV-80-ST-05-02) i moduleIV-80-ST-14-01,
IV-80-ST-14-02 u okviru predmeta Bezbjednost i regulisanje saobraćaja.
10. CILJEVI MODULA:
- da objasni značaj prve pomoći za dalju sudbinu povrijeđenih
- da prosudi šta mora a šta ne smije uraditi pri pružanju prve pomoći
- da demonstrira postupak sa ranom
- da demonstrira osnovna pravila kojih se treba pridržavati pri imobilizaciji
- da demonstrira postupak sa otvorenim i zatvorenim prelomima, iščašenjima
- da objasni znakove koji ukazuju na prelom ključne kosti, kičme i karlice
- da demonstrira postupak pri opasnosti od ugušenja, slivanja krvi u ždrijelo, zapadanja jezika
- da opiše značaj zdravstvene sposobnosti vozača za sigurno upravljanje vozilom
- da objasni značaj pridržavanja propisanih uputstava pri radu na svakom radnom mjestu
- da prezentuje zaštitu vozača na radnom mjestu
- da prezentuje značaj ljudskog faktora u konstruisanju vozila i projektovanju puteva sa aspekta
zaštite vozača na radu
- da prezentuje ekološki aspekt bezbjednosti saobraćaja
- da napravi listu mjera koje treba preduzeti za poboljšanje ekološkog aspekta u saobraćaju
1. Prva pomoć u drumskom saobraćaju
2. Zaštita na radu u drumskom saobraćaju
Nakon uspješnog završetka ovog modula, učenik će biti sposoban:
1. Prva pomoć - da definiše pojam prve - da prosudi šta mora a šta - pokazuje volju za
u drumskom pomoći ne smije uraditi pri prihvatanjem
saobraćaju - da objasni značaj prve pružanju prve pomoći pravilnog ponašanja
pomoćiza dalju sudbinu - da demonstrira priručna u saobraćaju
povrijeđenih sredstva koja se mogu - pokazuje
- da nabroji sredstva koja koristiti pri pružanju prve kapacitete i
se nalaze u kutiji prve pomoći spremnost za timski
pomoćiza motorna - da demonstrira kako se rad
vozila,kao i način pregleda povrijeđeni -pokazuje socijalno
upotrebe tih sredstava - da demonstrira postupak prihvatljivo
- da definiše pojam sa ranom ponašanje u
otvorene rane i tupe - da demonstrira osnovna saobraćaju
povrede pravila kojih se treba - uvažava
- da opiše opasnosti u pridržavati pri imobilizaciji upozorenja i mjere
vezi sa ranom - da demonstrira postupak opreza sa aspekta
(krvarenje(unutrašnje i sa otvorenim i zatvorenim bezbjednosti
spoljašnje), infekcija) prelomima, iščašenjima saobraćaja
- da objasni znakove koji - da demonstrira postupak -poštuje potrebe i
ukazuju na prelom pri opasnosti od ugušenja, probleme drugih
ključne kosti, kičme i slivanja krvi u ždrijelo, učesnika u
karlice zapadanja jezika saobraćaju
- da opiše značaj - da prezentuje postupak -pridržava se
zdravstvene sposobnosti pri ostalim povredama uputstava pri
vozača za sigurno (prignječenje, opekotine, pružanju prve
upravljanje vozilom i prašina i insekti u oku, pomoći
negativan uticaj alkohola, trovanje izduvnim povrijeđenim licima
zamora, psihičkog stanja gasovima, smrzotine i sl.) - pokazuje
vozača, lijekova i droga, poznavanje
nepravilne ishrane, postupka sa
klimatskih uslova i sl. povrijeđenima u
2. Zaštita na - da definiše pojam - da prezentuje zaštitu saobraćajnim
radu u zaštite na radu vozača na radnom mjestu nezgodama
drumskom - da objasni značaj zaštite sa aspekta poštovanja
saobraćaju na radu ograničenja vremena
- da objasni način upravljanja vozilom i
organizacije i kontrole vremena odmora, redovnih
poslova zaštite na radu zdravstvenih pregleda
- da nabroji sredstva lične vozača, tehničke
zaštite na radu ispravnosti vozila, stanja
- da objasni značaj vozačkog sjedišta, dejstva
pridržavanja propisanih buke, vibracija i ubrzanja
uputstava pri radu na na vozača,
svakom radnom mjestu konstruisanju vozila i
- da objasni značaj projektovanju puteva
ugradnje katalizatora - da prezentuje ekološki
aspekt bezbjednosti
saobraćaja
(aerozagađenja usled
emisije nesagorjelih
fosilnih goriva i njihov
uticaj na čovjeka i okolinu)
- da napravi listu mjera
koje treba preduzeti za
poboljšanje ekološkog
aspekta u saobraćaju
prezentaciju i sredstvima za pružanje prve pomoći povrijeđenima, pomoćnim sredstvima pri
pružanju prve pomoći i modelima sredstava zaštite na radu.
u svim jedinicama primjeniti frontalni oblik rada (koristeći predavanja kratkog trajanja i
predavanja kombinovana s pitanjima, prezentacije i demonstracije postupaka pri pružanju prve
pomoći) kombinovan sa dole navedenim oblicima i metodama:
- u jedinici 1. primjeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih pojmova i pri
objašnjavanju postupaka u slučaju raznih povreda i preloma i grupni oblik rada pri demonstraciji
pojedinačnih prethodno nabrojanih postupaka prilikom pružanja prve pomoći licima
povrijeđenim u saobraćajnim nezgodama, a koje će učenicima dobro doći i u svakodnevnom
životu i radu
- u jedinici 2. primijeniti grupni oblik rada pri prikupljanju podataka, prezentaciji i analizi značaja
zaštite na radu, ekologije i pravljenju predloga liste mjera koje treba preduzeti za poboljšanje
uslova rada vozača i mjera koje treba preduzeti za poboljšanje ekološkog aspekta bezbjednosti
saobraćaja
- slike saobraćajnih nezgoda sa različitim posledicama
- snimci saobraćajnih nezgoda
- šema redoslijeda postupaka u slučaju saobraćajne nezgode
- slike različitih povreda i preloma
- kutija prve pomoći za motorna vozila sa svim sredstvima za pružanje prve pomoći
- priručna sredstva za pružanje prve pomoći
- modeli sredstava zaštite na radu.
- materijali koje će samostalno pripremiti i prezentovati učenici
- Pravilnik o osposobljavanju pružanja prve pomoći
- Radomir Vukićević, 2002, Regulisanje i bezbednost saobraćaja za II,III I IV razred saobraćajne
škole, Beograd, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva
- u toku modula organizovati posjetu Društvu Crvenog krsta ovlaštenog od organa nadležnog za
zdravstvo u kome se vrši osposobljavanje i ispit iz pružanja prve pomoći licima povrijeđenim u
saobraćajnim nezgodama pri polaganju vozačkog ispita
- učenike upozoriti na značaj učešća u prikupljanju, obradi i prezentaciji prikupljenih materijala
- učenike upozoriti na značaj demonstracije prilikom ocjenjivanja
- učenike je neophodno unaprijed upoznati sa metodama i kriterijima ocjenjivanja
- pridržavanje instrukcija i pravila pri pružanju prve pomoći
- samostalnost pri demonstraciji postupaka pri pružanju prve pomoći
13.5.2.2.Test
(zbir) Demonstracija Test
1. Prva pomoć u drumskom saobraćaju 80% 40% 40%
2. Zaštita na radu u drumskom saobraćaju 20% 10% 10%
UKUPNO 100% 50% 50%
- Bezbjednost i regulisanje saobraćaja:( IV-80-ST-14-04),
- Izborni predmet:( IV-80-IP-01-01)
- Praktična nastava:( IV-80-SP-01-21)
- Doktor medicine
Ime, prezime i
Škola Adresa Tel./Fax E-mail
titula
2. Jelena Tehnička škola Račanska 055 201 563 ssrs57bj@telra
Petričević „Mihajlo Pupin“, Bijeljina bb d.net
3. Midhat Tatlić Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@mss
saobraćajna škola skola.edu.ba
Sarajevo
4.Vesna Jevtić, Saobraćajna i elektro Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gm
prof. ekspert za škola Dušana 18, ail.com
5.Alma Hasić,
član projektnog
tima

4. IME MODULA Proizvodnost voznog parka
8. SVRHA MODULA:
sistemi , modulima IV-80-ST-04-01, IV-80-ST-04-02 u okviru predmeta Saobraćajna
geografija,modulima IV-80-ST-13-01, IV-80-ST-13-02 u okviru predmeta Organizacija
prevoza i modulom IV-80-SP-01-12 u okviru ovog predmeta.
10. CILJEVI MODULA:
- navedu ulazne podatke potrebne za izračunavanje elemenata transporta
- objasni itinerere sa praznom povratnom vožnjom, povratnom vožnjom sa teretom i
povratnom vožnjom sa djelimno iskorištenim putem vožnje.
- Izračunaju ostvareni transportni rad
- izračunaju potreban broj vozila na radu
- izračunaju radnu proizvodnost voznog parka
- Izračunaju punu proizvodnost voznog parka
1. Transportni rad
2. Radna proizvodnost
3. Puna proizvodnost
1. Transportni - definišu pojam -nacrta šemu - pokazuje interes za

rad prevoznog puta zadatog itinerera samostalnim
(itinerera) - navede ulazne učenjem,radom i
- nabroji vrste itinerera podatke potrebne napredovanjem.
- objasni itinerere sa za izračunavanje - samouvjereno
praznom povratnom elemenata pristupa učenju
vožnjom, povratnom transporta - pokazuje
vožnjom sa teretom i - izračuna ostvareni zainteresovanost za
povratnom vožnjom sa transportni rad cjeloživotnim učenjem
djelimično iskorištenim - izračuna potreban - preuzima
putem pod teretom broj vozila na radu odgovornost u
- objasni zrakasti odlučivanju
itinerer - ima pozitivan stav
2. Radna - nabroji elemente koji - izračuna radnu prema radu i
proizvodnost utiču na vrijednost proizvodnost obavezama
radne proizvodnosti voznog parka
3. Puna - definiše kriterijume - izračunaju punu
proizvodnost izbora transportnog proizvodnost
sredstva voznog parka
- nabroji elemente koji
utiču na vrijednost
radne proizvodnosti
prezentaciju.
- u jedinici 1. primjeniti individualni oblik rada pri definisanju pojma prevoznog puta
(itinerera), nabrajanju vrsta itinerera i prezentaciji itinerera sa praznom povratnom
vožnjom, povratnom vožnjom sa teretom i povratnom vožnjom sa djelimično iskorištenim
putem pod teretom.
- u jedinici 2. primjeniti individualni oblik rada pri definisanju radne proizvodnosti i
računanju iste.
- u jedinici 3. primjeniti individualni oblik rada pri definisanju pune proizvodnosti i
računanju iste.
- Ljubomir Topenčarević, 1987.,Organizacija i tehnologuja drumskog transporta,
Beograd, Građevinska knjiga Beograd
13.5.2.2. Test

1. Transportni rad 60% 30% 30%
2. Radna proizvodnost 20% 10% 10%
3. Puna proizvodnost 20% 10% 10%
UKUPNO 100% 50% 50%
- Organizacija prevoza, moduli ( IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04, IV-80-ST-13-05, IV-
80-ST-13-06)
- Praktična nastava, moduli ( IV-80-SP-01-18, IV-80-SP-01-24, IV-80-SP-01-26)
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Zakon o osnovama bezbjednosti saobraćaja
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima znanja, vještine i kompetencije koje će im biti
neophodne u budućem radu, odnosno prihvatanje Zakonom o osnovama bazbjednosti
saobraćaja propisanih normi normama sopstvenog ponašanja.
Saobraćajna kultura i komuniciranje(IV-80-ST-05-01 i IV-80-ST-05-02) i modulIV-80-ST-14-01
u okviru predmeta Bezbjednost i regulisanje saobraćaja.
10. CILJEVI MODULA:
- da diskutuje o pojedinim izrazima u saobraćaju
- da analizira osnovna pravila saobraćaja
- da odluči o prioritetnom načinu regulisanja saobraćaja na raskrsnici
- da analizira posebna pravila saobraćaja
- da uviđa značaj ponašanja vozača u skladu sa saobraćajnim propisima i pravilima
- razlikuje pravilan i nepravilan način ponašanja u saobraćaju
- razlikuje kulturan i nekulturan način ponašanja u saobraćaju
- da odluči o pravilnom načinu učešća u saobraćaju
- da objasni značenje pojedinih saobraćajnih znakova (opasnosti, izričitih naredbi,
obavještenja)
- da objasni značenje dopunskih tabli
- da razlikuje saobraćajne znakove po boji i obliku
- da objasni način regulisanja saobraćaja u zoni izvođenja radova
- da objasni značenje pojedinih oznaka na kolovozu
1. Izrazi u drumskom saobraćaju
2. Osnovna pravila saobraćaja
3. Posebna pravila saobraćaja
4. Saobraćajni znakovi
1. Izrazi u - da objasni pojedine - da diskutuje o - pokazuje volju za
drumskom izraze u saobraćaju pojedinim izrazima u prihvatanjem
saobraćaju saobraćaju pravilnog ponašanja
2. Osnovna - da analizira osnovna - da uviđa značaj u saobraćaju
pravila pravila saobraćaja (način ponašanja vozača u - pokazuje kapacitete
saobraćaja obavljanja saobraćaja na skladu sa i spremnost za timski
putevima, način saobraćajnim rad
uključivanja u saobraćaj, propisima i pravilima -pokazuje socijalno
promjena načina i pravca - razlikuje pravilan i prihvatljivo
kretanja, dozvoljene brzine nepravilan način ponašanje u
kretanja pojedinih vrsta ponašanja u saobraćaju
vozila, zabrana saobraćaju - uvažava
zaustavljanja i parkiranja, - razlikuje kulturan i upozorenja i mjere
mimoilaženje, obilaženje, nekulturan način opreza sa aspekta
preticanje, korišćenje ponašanja u bezbjednosti
zvučnih i svjetlosnih saobraćaju saobraćaja
znakova upozorenja, -poštuje potrebe i
kretanje pješaka po probleme drugih
kolovozu, obaveze vozača učesnika u
prema pješacima) saobraćaju
3. Posebna - da analizira posebna - da izabere način -pridržava se
pravila pravila saobraćaja (uslovi ponašanja u skladu sa zakonom propisanih
saobraćaja koje moraju ispunjavati posebnim pravilima odredaba kojima se
vozila i vozači pri prevozu saobraćaja reguliše saobraćaj
putnika i tereta, saobraćaj - da razlikuje pravilan i
šinskih vozila, saobraćaj nepravilan način
bicikala, bicikla s motorom ponašanja učesnika u
i motocikla, saobraćaj saobraćaju u različitim
zaprežnih vozila, prelaz saobraćajnim
puta preko željeznočke situacijama
pruge, saobraćaj na auto-
putu i putu rezervisanom
za saobraćaj motornih
vozila, saobraćaj u tunelu,
pod pratnjom, uslovi za
vučenje vozila, uslovi
probne vožnje, prevoz
opasnih materija)
4. Saobraćajni - da razumije značenje - da odluči o
znakovi pojedinih znakova prioritetnom načinu
- da objasni način regulisanja saobraćaja
regulisanja saobraćaja u na raskrsnici
zoni izvođenja radova - da razlikuje
- da objasni značenje saobraćajne znakove
pojedinih oznaka na po boji i obliku
kolovozu - da razlikuje
saobraćajne znakove
po značenju
prezentaciju
- u jedinici 1. primjeniti individualni oblik rada pri analizi pojedinih izraza u saobraćaju
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri analizi osnovnih pravila saobraćaja i grupni
oblik rada pri prezentovanju osnovnih pravila saobraćaja i donošenju odluka o pravilnom
načinu ponašanja prema drugim učesnicima u saobraćaju i u različitim saobraćajnim
situacijama.
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri analizi posebnih pravila saobraćaja i grupni
oblik rada pri prezentaciji i diskusiji ponašanja učesnika u saobraćaju u skladu sa posebnim
pravilima saobraćaja.
- u jedinici 4. primijeniti grupni oblik rada pri usvajanju i prezentaciji značenja pojedinih
saobraćajnih znakova, dopunskih tabli i oznaka na kolovozu.
- slike različitih vozila i puteva koje će poslužiti da se bolje razumiju pojedini izrazi
- slike pravilnog i nepravilnog ponašanja u saobraćaju (npr. prelazak preko puta regulisanog
svjetlosnom saobraćajnom signalizacijom)
- slike kulturnog i nekulturnog ponašanja u saobraćaju (npr. ponašanja vozača na
obilježenom pješačkom prelazu, parkiranje na za to određenim mjestima)
- slika zaustavljanja pri ustupanju prednosti pri uključivanju u saobraćaj
- slike pravilnog i nepravilnog mimoilaženja, obilaženja i preticanja
- slike različitih načina regulisanja saobraćaja na raskrsnici
- Zakoni i propisi o bezbjednosti saobraćaja
tehnikama ocjenjivanja, prisustvo i učešće u pojedinačnom radu i radu u grupi
- učenici će raditi testove znanja u vidu test pitanja sa ponuđenim odgovorima poput testova
koji se koriste za provjeru poznavanja saobraćajnih propisa prilikom polaganja vozačkih ispita
i to: -jedan test u prvoj nastavnoj jedinici, a u ostalim nastavnim jedinicama više takvih
testova prilagođenih gradivu pređenom do trenutka rada testa.
- prihvatanje propisanih pravila
13.5.2.2.Test
- rezultat određenog testa
- tačnost biranih solucija
1. Izrazi u drumskom saobraćaju 10% 10%
2. Osnovna pravila saobraćaja 40% 10% 30%
3. Posebna pravila saobraćaja 30% 10% 20%
4. Saobraćajni znakovi 20% 10% 10%
UKUPNO 100% 30% 70%
1.KemalJaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@msss
dipl.ing.saob.,član saobraćajna škola kola.edu.ba
2. Jelena Petričević Tehnička škola Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telrad.
„Mihajlo Pupin“, net
Bijeljina
srednja saobraćajna kola.edu.ba
škola Sarajevo
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara Dušana 18 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.
ekspert za razvijanje elektro škola Doboj com
NPP-a
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Troškovi transporta
8. SVRHA MODULA:
03-01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03 i IV-80-ST-03-04 u okviru predmeta Saobraćajni
sistemi i modulima IV-80-ST-13-01, IV-80-ST-13-02, IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04 u
okviru Organizacije prevoza i modulima IV-80-ST-01-12 i IV-80-ST-01-14 u okviru ovog
predmeta.
10. CILJEVI MODULA:
- definišu troškove transporta
- nabroje vrste troškova
- objasne nezavisne troškove od obima transporta
- objasne zavisne troškove od obima transporta
- objasne troškove goriva, maziva i troškove autoguma
- objasne troškove amortizacije i stopu amortizacije
- izračunaju troškove goriva, maziva, autoguma i troškove održavanja i opravki
- objasne vremenske troškove eksploatacije
- objasne kilometražne troškove
1. Troškovi eksploatacije
2. Troškovi režije
1. Troškovi - definišu troškove -nacrtaju šemu - pokazuje interes za

eksploatacije transporta troškova transporta samostalnim
- nabroje vrste troškova - izračunaju troškove učenjem,radom i
- objasne nezavisne goriva i maziva napredovanjem.
troškove od obima - izračunaju troškove - samouvjereno
transporta autoguma pristupa učenju
- objasne zavisne - izračunaju troškove - pokazuje
troškove od obima amortizacije zainteresovanost za
transporta - odrede stopu cjeloživotnim
- objasne troškove amortizacije učenjem
goriva, maziva i troškove - preuzima
autoguma odgovornost u
- objasne troškove odlučivanju
amortizacije i stopu - ima pozitivan stav
amortizacije prema radu i
- objasne vremenske obavezama
troškove eksploatacije
- objasne kilometražne
troškove
2. Troškovi - definišu režijske - napravi šemu
režije troškove stalnih troškova
- objasne način otplate - izračuna troškove
anuiteta osiguranja
- nabroje stalne - popuni obrazac
troškove naloga za putovanje
prezentaciju.
- u jedinici 1. pri izračunavanju troškova eksploatacije (goriva, maziva, autoguma i
amortizacije)
- u jedinici 2. pri izračunavanju troškova režije i popunjavanju obrazaca za troškove
- šeme podjele troškova transporta
- obrasci za obračun troškova
13.5.2.2. Test
Jedinice jedinica
(zbir)
1. Troškovi eksploatacije 70% 30% 40%
2. Troškovi režije 30% 10% 20%
UKUPNO 100% 40% 60%
- Organizacija prevoza, moduli (( IV-80-ST-13-05, IV-80-ST-13-06)
- Praktična nastava, moduli (IV-80-SP-01-18, IV-80-SP-01-20, IV-80-SP-01-22, IV-80-
SP-01-24, IV-80-SP-01-26)
1. Kemal Jaganjac, Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@mss
dipl.ing.saobr.,član srednja skola.edu.ba
škola,Sarajevo
2. Jelena Petričević Tehnička Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telrad
dipl.ing.saobr.,član škola“Mihajlo .net
škola,Sarajevo
4.Vesna Jevtić, Saobraćajna i Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gma
prof. ekspert za elektro škola 18, Doboj il.com
razvijanje NPP-a
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Pravilnici uz ZOBS na putevima
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja, vještine i kompetencije koje će im
koristiti kako u budućem radu, tako i u životu, kroz spoznaju normi regulisanih pojedinim
Pravilnicima.
Saobraćajna kultura i komuniciranje (IV-80-ST-05-01 i IV-80-ST-05-02) i modulIV-80-ST-14-01
u okviru predmeta Bezbjednost i regulisanje saobraćaja, kao i IV-80-SP-01-15 u okviru
predmeta Praktična nastava.
10. CILJEVI MODULA:
Nakon što ovaj modul uspješno savlada, učenik će biti u stanju da:
- nabroji pravilnike
- prezentuje sadržaj pojedinih pravilnika
- prezentuje najvažnije uslove koje moraju zadovoljavati vozač, vozilo, put, prateći objekti i
saobraćajna signalizacija sa aspekta bezbjednosti saobraćaja
- prezentuje različite obrasce i dokumente vezane za vozače, vozila, puteve i prateće objekte u
saobraćaju na putu
- uviđa značaj poznavanja sadržaja pravilnika sa aspekta bezbjednosti saobraćaja
1. Pravilnici o vozačima
2. Pravilnici o vozilima
3. Pravilnici o putevima
4. Ostali pravilnici
1. Pravilnici o - da nabroji - prezentuje najvažnije uslove - pokazuje volju za
vozačima pravilnike koje mora zadovoljavati vozač prihvatanjem
- prezentuje sa aspekta bezbjednosti pravilnog ponašanja
sadržaj pravilnika saobraćaja u saobraćaju
kojima se reguliše - prezentuje različite obrasce i - pokazuje kapacitete
učestvovanje dokumente vezane za vozače i spremnost za timski
vozača u rad
saobraćaju na putu u saobraćaju na putu - pokazuje socijalno
2. Pravilnici o -prezentuje sadržaj - prezentuje najvažnije uslove prihvatljivo
vozilima pravilnika kojima koje moraju zadovoljavati ponašanje u
se reguliše vozila sa aspekta saobraćaju
učestvovanje bezbjednosti saobraćaja - uvažava
vozila u - prezentuje različite obrasce i upozorenja i mjere
saobraćaju na putu dokumente vezane za vozila u opreza sa aspekta
saobraćaju na putu bezbjednosti
3. Pravilnici o - prezentuje - prezentuje najvažnije uslove saobraćaja
putevima sadržaj pravilnika koje moraju zadovoljavati - poštuje potrebe i
kojima se reguliše putevi različitih kategorija i probleme drugih
evidetiranje puteva njihovi prateći objekti sa učesnika u
u saobraćaju aspekta bezbjednosti saobraćaju
saobraćaja - pridržava se
- prezentuje različite obrasce i zakonom propisanih
dokumente vezane za puteve odredaba kojima se
i prateće objekte u saobraćaju reguliše saobraćaj
sa aspekta bezbjednosti u
saobraćaju
4. Ostali - prezentuje - prezentuje načine
pravilnici sadržaj različitih obilježavanja radova i
pravilnika kojima prepreka na putu
se dodatno - prezentuje turističku
reguliše signalizaciju na putu
učestvovanje - prezentuje načine i uslove za
vozača vozila i dobijanje pojedinih licenci (za
puteva u predavača teoretske nastave,
saobraćaju za ispitivača teorijskog dijela
ispita, za ispitivača iz
upravljanja motornim vozilom)
- diskutuje o saobraćaju u
zimskim uslovima
prezentaciju
- u jedinici 1. primjeniti grupni oblik rada pri analizi i individualni oblik rada pri prezentaciji
najvažnijih uslova koje mora zadovoljavati vozač sa aspekta bezbjednosti saobraćaja i
različitih obrazaca, kao i prezentaciji dokumenata koji omogućuju vozačima učešće u
saobraćaju na putu
- u jedinici 2. primijeniti grupni oblik rada pri analizi i individualni oblik rada pri prezentaciji
najvažnijih uslova koje moraju zadovoljavati vozila sa aspekta bezbjednosti saobraćaja, kao i
prezentaciji različitih obrazaca i dokumenata vezanih za vozila u saobraćaju na putu
- u jedinici 3. primijeniti grupni oblik rada pri analizi i individualni oblik rada pri prezentaciji
najvažnijih uslova koje moraju zadovoljavati putevi i njihovi prateći objekti sa aspekta
bezbjednosti saobraćaja, kao i pri prezentaciji različitih obrazaca i dokumenatavezanih za
puteve i prateće objekte u saobraćaju
- u jedinici 4. primijeniti grupni oblik rada pri prezentaciji načina obilježavanja radova i prepreka
na putu, turističke signalizacije na putu, načina i uslova za dobijanje pojedinih licenci (za
predavača teoretske nastave, za ispitivača teorijskog dijela ispita, za ispitivača iz upravljanja
motornim vozilom) , kao i pri diskusiji o saobraćaju u zimskim uslovima
- slike različitih vozila koje će poslužiti da se bolje razumiju pojedine norme regulisane
pravilnicima
- slike različitih puteva koje će poslužiti da se bolje razumiju pojedine norme regulisane
pravilnicima
- slike razkičitih obrazaca za vozače
- slike različitih obrazaca za vozila
- slike različitih obrazaca za puteve
- slike ili sami različiti dokumenti za vozača
- slike ili sami različiti dokumenti za vozila
- slike ili sami različiti dokumenti za puteve
- Zakon o osnovama bezbjednosti saobraćaja na putevima u BiH, "Službeni glasnik BiH"
- Pravilnici uz ZOBS na putevima (O osposobljavanju za vozača motornih vozila; O
zdravstvenim uslovima koje moraju ispunjavati vozači motornih vozila; O ukupnom vremenu
trajanja upravljanja motornim vozilima; O sticanju zvanja vozača instruktora; O programu i
načinu polaganja ispita za vozače instruktore; O programu i načinu polaganja vozačkog ispita;
O tehničkim pregledima vozila; O registraciji motornih i priključnih vozila; O dimenzijama,
ukupnoj masi i osovinskom opterećenju vozila, uređajima i opremi koju moraju imati vozila i o
osnovnim uslovima koje moraju ispunjavati uređaji i oprema u saobraćaju na putevima; O
načinu obilježavanja vozila kojim upravlja osoba sa oštećenim ekstremitetima; O načinu
obilježavanja motornih vozila kojima upravlja osoba koja prvi put stekne vozačku dozvolu; O
osnovnim uslovima koje javni putevi, njihovi elementi i objekti na njima moraju ispunjavati sa
aspekta bezbjednosti saobraćaja; O postavljanju posebinh objekata na putu radi smanjenja
brzine kretanja vozila; O vođenju evidencije o javnim putevima i objektima na njima; O
uslovima i načinima dobijanja licence - za predavača teoretske nastave, za ispitivača
teorijskog dijela ispita, za ispitivača iz upravljanja motornim vozilom; O turističkoj i ostaloj
signalizaciji na putevima; O saobraćaju u zimskim uslovima; O saobraćajnim znakovima i
signalizaciji na putu, načinu obilježavanja radova i prepreka na putui znakovima koje
učesnicima u saobraćaju daju ovlašćena lica; Oprevozu opasnih materija).
- učenici će raditi testove znanja u vidu test pitanja sa ponuđenim odgovorima poput testova
koji se koriste za provjeru poznavanja saobraćajnih propisa prilikom polaganja teoretskog
dijela vozačkog ispita.
- prilagodljivost novonaučenom
13.5.2.2.Test
Jedinice jedinica
Prezentacija Test
(zbir)
1. Pravilnici o vozačima 20% 10% 10%
2. Pravilnici o vozilima 30% 10% 20%
3. Pravilnici o putevima 20% 10% 10%
4. Ostali pravilnici 30% 10% 20%
UKUPNO 100% 40% 60%
1.KemalJaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@mssskol
dipl.ing.saob.,član saobraćajna škola a.edu.ba
2. Jelena Petričević, Tehnička škola Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telrad.net
dipl.ing.saob.,član „Mihajlo Pupin“,
dipl.ing.saob.,član srednja saobraćajna a.edu.ba
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i elektro Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.co
ekspert za razvijanje škola 18 m
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Izbor prevoznog puta i transportnog sredstva
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da pripremi učenike za samostalan rad u transportnim organizacijama
koje se bave prevozom robe i putnika.
Prije započinjanja ovog modula učenici treba da budu upoznati sa modulima IV-80-ST-03-01,
IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03, IV-80-ST-03-04 u okviru predmeta Saobraćajni sistemi i
modulima IV-80-ST-04-01, IV-80-ST-04-02 u okviru predmeta Saobraćajna geografija i
modulom IV-80-ST-13-01, IV-80-ST-13-01, IV-80-ST-13-02, IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04,
IV-80-ST-13-05 u okviru Organizacije prevoza i moduli (IV-80-ST-01-12, IV-80-ST-01-14, IV-80-
ST-01-16, u okviru ovog predmeta.
10. CILJEVI MODULA:
- nabroji vrste itinerera
- objasni itinerere sa praznom povratnom vožnjom, povratnom vožnjom sa teretom i povratnom
vožnjom na dijelu transportnog puta
- izračunaju elemente sabirni i distributivni itinerera(broj vožnji, transportni rad, broj vozila na
radu)
- objasni zrakasti itinerer
- izračunaju elemente zrakastog itinerera(broj vožnji, transportni rad, broj vozila na radu)
- definiše kriterijume izbora transportnog sredstva
- izabere transportno sredstvo
1. Prevozni putevi (itinereri)
2. Izbor transportnog sredstva
1. Prevozni putevi - definišu pojam -nacrta šemu - pokazuje interes za

(itinereri) prevoznog puta itinerera na osnovu samostalnim
(itinerera) datog zadatka učenjem,radom i
- nabroji vrste itinerera - izračuna elemente napredovanjem.
- objasni itinerere sa itinerera (broj vožnji, - samouvjereno pristupa
praznom povratnom transportni rad, broj učenju
vožnjom, povratnom vozila na radu) - pokazuje
vožnjom sa teretom - analizira zainteresovanost za
- objasni zrakasti transportni proces cjeloživotnim učenjem
itinerer - preuzima odgovornost u
2. Izbor - definiše kriterijume - izvrši odabir odlučivanju
transportnog izbora transportnog transportnog - ima pozitivan stav prema
sredstva sredstva sredstva u skladu sa radu i obavezama
transportnim
zahtjevom
- u jedinici 1. pri definisanju pojma prevoznog puta (itinerera), nabrajanju vrsta itinerera i
prezentaciji itinerera sa praznom povratnom vožnjom, povratnom vožnjom sa teretom i
iračunanju elemenata itinerera (broj vožnji, transportni rad, broj vozila na radu)
- u jedinici 2. pri definisanju kriterijuma izbora transportnog sredstva i odabiru transportnog
sredstva u skladu sa transportnim zahtjevom
13.5.2.2. Test
Jedinice jedinica
(zbir)
1. Prevozni putevi (itinereri) 30% 30% 40%
2. Izbor transportnog sredstva 30% 10% 20%
UKUPNO 100% 40% 60%
- Organizacija prevoza, moduli ( IV-80-ST-13-06)
- Praktična nastava, moduli ( IV-80-SP-01-24, IV-80-SP-01-26)

NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,
IV razred
4. IME MODULA Raskrsnice
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je upoznavanje učenika sa pojmom, podjelom i načinom prikazivanja
raskrsnica.
savladali module IV-80-ST-01-01, IV-80-ST-01-02 u okviru predmeta Grafičke komunikacije i
moduli predmeta Praktična nastava IV-80-SP-01-02 i IV-80-SP-01-04
10. CILJEVI MODULA:
kompetencije:
- da definiše pojam raskrsnice
- da izvrši podjelu raskrsnica prema različitim kriterijumima
- da objasni pojam konfliktne tačke
- da nabroji vrste konfliktnih tačaka
- da odredi konfliktne tačke na konkretnim raskrsnicama
- da objasni značaj uređenja prostora oko raskrsnice
- da pokaže kanalisanje saobraćajnih tokova
- da uviđa prednosti raskrsnica u više nivoa
- da objasni organizaciju skretanja i funkciju traka za ubrzavanje
- da napravi tabelarni prikaz opterećenja raskrsnice
- da napravi grafički prikaz opterećenja raskrsnice
- da definiše pojam svjetlosne signalizacije
- da nabroji vrste svjetlosnih saobraćajnih znakova(jednobojni, dvobojni, trobojni)
- da prezentuje način postavljanja svjetlosnih saobraćajnih znakova
- da prezentuje način rada svjetlosnih saobraćajnih znakova
- da odredi kriterijume za postavljanje svjetlosnih saobraćajnih znakova
1. Raskrsnice u nivou
2. Raskrsnice u više nivoa
3. Način prikazivanja opterećenja raskrsnica
4. Raskrsnice regulisane svjetlosnim uređajima
1. Raskrsnice u - da definiše pojam - da razlikuje - pokazuje volju za

nivou raskrsnice kriterijume podjele prihvatanjem
- da izvrši podjelu raskrsnica pravilnog ponašanja
raskrsnica prema - da odredi konfliktne u saobraćaju
različitim tačke na konkretnim - pokazuje
kriterijumima(prema br. raskrsnicama kapacitete i
krakova; - da prikaže kanalisanje spremnost za timski
složenosti;lokaciji;načinu saobraćajnih tokova rad
regulisanja) -pokazuje socijalno
- da objasni pojam prihvatljivo
konfliktne tačke ponašanje u
- da nabroji vrste saobraćaju
konfliktnih tačaka - uvažava
- da objasni značaj upozerenja i mjere
uređenja prostora oko opreza sa aspekta
raskrsnice bezbjednosti
2. Raskrsnice u - da objasni prednosti - da uviđa prednosti saobraćaja
više nivoa raskrsnica u više nivoa raskrsnica u više nivoa -poštuje potrebe i
- da objasni organizaciju probleme drugih
skretanja na učesnika u
raskrsnicama u više nivoa saobraćaju
- da objasni funkciju traka
za ubrzavanje
3. Način - da objasni način - da napravi tabelarni
prikazivanja unošenja podataka u prikaz opterećenja
opterećenja tabele raskrsnice
raskrsnica -da objasni kako se radi - da napravi grafički
histogram - da prikaz opterećenja
objasni kako se radi raskrsnice
operativna saobraćajna
slika, bez i sa
distribucijom saobraćajnih
tokova
4. Raskrsnice - da definiše pojam - da prezentuje način
regulisane svjetlosne signalizacije postavljanja svjetlosnih
svjetlosnim - da nabroji vrste saobraćajnih znakova
uređajima svjetlosnih saobraćajnih - da prezentuje način
znakova(jednobojni, rada svjetlosnih
dvobojni, trobojni) saobraćajnih znakova
- da odredi kriterijume
za postavljanje
svjetlosnih
saobraćajnih znakova
prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojma raskrsnice i konfliktne
tačke i grupni oblik rada pri određivanju konfliktnih tačaka na konkretnim raskrsnicama i
pokazivanju kanalisanja saobraćajnih tokova u raskrsnici
- u jedinici 2. primijeniti grupni oblik rada pri objašnjavanju prednosti raskrsnica u više nivoa i
objašnjavanju organizacije skretanja i funkcije trake za ubrzavanje
- u jedinici 3. primijeniti grupni oblik rada pri pravljenju tabelarnog i grafičkog prikaza
opterećenja raskrsnice
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojma svjetlosne signalizacije i
vrsta svjetlosnih saobraćajnih znakova(jednobojni, dvobojni, trobojni) i grupni oblik rada pri
prezentovanju načina postavljanja svjetlosnih saobraćajnih znakova, načina rada svjetlosnih
saobraćajnih znakova i definisanju kriterijuma za postavljanje svjetlosnih saobraćajnih
znakova
- šema podjela raskrsnica
- slike raskrsnica u nivou
- slike konfliktnih tačaka na raskrsnici
- slike vrsta konfliktnih tačaka
- slike raskrsnica u više nivoa
- slike traka za ubrzavanje
- tabela za prikaz opterećenja raskrsnice
- modeli jednobojnih svjetlosnih saobraćajnih znakova
- modeli dvobojnih svjetlosnih saobraćajnih znakova
- modeli trobojnih svjetlosnih saobraćajnih znakova
- makete konkretnih raskrsnica
- Radomir Vukićević, 2002, Regulisanje i bezbjednost saobraćaja za II,III I IV razred
13.5.2.2.Test

1. Raskrsnice u nivou 20% 10% 10%
2. Raskrsnice u više nivoa 20% 10% 10%
3. Način prikazivanja opterećenja raskrsnica 30% 10% 20%
4. Raskrsnice regulisane svjetlosnim uređajima 30% 10% 20%
UKUPNO 100% 40% 60%

dipl.ing.saob.,član škola bb telrad.net
radne grupe „Mihajlo Pupin“,
Bijeljina
dipl.ing.saob.,član srednja saobraćajna mssskola.edu.ba
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Saobraćajne nezgode
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima spoznaju o osnovnim uzrocima saobraćajnih
nezgoda, metodama mjerenja bezbjednosti saobraćaja, vremenskoj i prostornoj distribuciji
saobraćajnih nezgoda i o postupcima vozača koji se nađu ili su učestvovali u saobraćajnoj
nezgodi
Prije započinjanja ovog modula, potrebno je da učenici posjeduju svijest o značaju poštivanja
saobraćajnih propisa i saobraćajne kulture, odnosnomoraju oslušati module iz predmeta
Saobraćajna kultura i komuniciranje(IV-80-ST-05-01 i IV-80-ST-05-02) i moduleIV-80-ST-09-01,
IV-80-ST-09-02 i IV-80-ST-09-03 u okviru ovog predmeta.
10. CILJEVI MODULA:
- da nabroji osnovne uzroke nastanka saobraćajne nezgode
- da uviđa kompleksnost uticaja subjektivnih i objektivnih okolnosti na nastanak saobraćajne
nezgode
- da nabroji obaveze vozača koji je učestvovao u saobraćajnoj nezgodi
- da nabroji obaveze vozača koji se nađe na mjestu nezgode
- da napravi listu redoslijeda postupaka u slučaju saobraćajne nezgode
- da nabroji metode mjerenja bezbjednosti saobraćaja
- da predloži mjere za povećanje bezbjednosti saobraćaja
- da napišu obrazac međusobne zavisnosti broja vozila i broja nezgoda
- da napišu obrazac međusobne zavisnosti protoka vozila i broja nezgoda
- da nabroje faze saobraćajne nezgode i tragove u okviru faza
- da nabroji članove ekipe za uviđaj
- da nabroji opremu za uviđaj
1. Uzroci saobraćajnih nezgoda
2. Postupak u slučaju saobraćajne nezgode
3. Mjerenje bezbjednosti saobraćaja
4. Vremenska i prostorna distribucija saobraćajnih nezgoda
kompetencije
1.Uzroci -da definiše pojam -da uviđa kompleksnost - pokazuje volju za
saobraćajnih saobraćajne nezgode uticaja subjektivnih i prihvatanjem
nezgoda - da nabroji osnovne uzroke objektivnih okolnosti na pravilnog
nastanka saobraćajne nastanak saobraćajne ponašanja u
nezgode nezgode saobraćaju
2.Postupak u - da nabroji obaveze vozača - da napravi listu - pokazuje
slučaju koji je učestvovao u redoslijeda postupaka u kapacitete i
saobraćajne saobraćajnoj nezgodi slučaju saobraćajne spremnost za
nezgode - da nabroji obaveze vozača nezgode timski rad
koji se nađe na mjestu -pokazuje socijalno
nezgode prihvatljivo
3.Mjerenje - da nabroji metode -da napiše obrazac ponašanje u
bezbjednosti mjerenja bezbjednosti međusobne zavisnosti saobraćaju
saobraćaja saobraćaja broja vozila i broja - uvažava
- da predvidi mjere za nezgoda upozorenja i mjere
povećanje bezbjednosti - da napiše obrazac opreza sa aspekta
saobraćaja međusobne zavisnosti bezbjednosti
protoka vozila i broja saobraćaja
nezgoda -poštuje potrebe i
- da predloži mjere za probleme drugih
povećanje bezbjednosti učesnika u
saobraćaja saobraćaju
4. Vremenska - da nabroji faze - da razlikuje faze -pridržava se
i prostorna saobraćajne nezgode saobraćajne nezgode po zakonom
distribucija - da nabroje tragove u tragovima propisanih
saobraćajnih okviru faza - da razlikuje tragove po odredaba kojima
nezgoda - da nabroji članove ekipe fazama saobraćajne se reguliše
za uviđaj nezgode saobraćaj
- da nabroji opremu za - da napravi listu opreme
uviđaj za uviđaj
- da objasni uviđajnu
dokumentaciju
prezentaciju

4. IME MODULA Teorija saobraćajnog toka
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je upoznavanje učenika sa pojmom i osnovnim elementima
saobraćajnog toka.
savladali module IV-80-ST-09-01, IV-80-ST-09-04, IV-80-ST-09-05 u okviru ovog
predmeta.
10. CILJEVI MODULA:
kompetencije:
- da nabroji faktore koji utiču na odvijanje saobraćajnog toka
- da nabroji oznake osnovnih veličina saobraćajnog toka
- da napiše obrasce za izračunavanje osnovnih veličina
- da nabroji vrste saobraćajnog toka prema različitim kriterijumima
- da definiše časovnu neravnomjernost
- da definiše dnevnu neravnomjernost
- da definiše mjesečnu neravnomjernost
- da nacrta dijagram zavisnosti brzine i gustine saobraćajnog toka
- da nacrta dijagram zavisnosti protoka od gustine saobraćajnog toka
- da nacrta dijagram zavisnosti protoka vozila od brzine
- da nabroji načine brojanja saobraćaja
1. Saobraćajni tokovi, pojam i definicija
2. Osnovne veličine i karakteristike saobraćajnog toka
3. Međusobna zavisnost osnovnih veličina saobraćajnog toka
4. Snimanje (brojanje) saobraćaja
Napomena: Važnost svih jedinica u okviru modula navedena je u tabeli, u stavku 13.5.3.
Lične
Jedinica Znanje Vještine
kompetencije
1. Saobraćajni - da definiše pojam - da prezentuje - pokazuje volju
tokovi, pojam i potrebe za razvojem i za prihvatanjem
definicija saobraćajnog toka istorijski razvoj pravilnog
- da nabroji faktore koji saobraćajnog toka ponašanja u
utiču na odvijanje saobraćaju
saobraćajnog toka - pokazuje
2. Osnovne - da nabroji osnovne - da napiše obrasce za kapacitete i
veličine i veličine saobraćajnog toka izračunavanje osnovnih spremnost za
karakteristike - da definiše osnovne veličina (protok vozila, timski rad
saobraćajnog veličine gustina toka, brzina -pokazuje
toka - da nabroji oznake saobraćajnog toka, socijalno
osnovnih veličina vrijeme putovanja, prihvatljivo
saobraćajnog toka jedinično vrijeme ponašanje u
- da nabroji vrste putovanja,vremenski saobraćaju
saobraćajnog toka prema interval slijeđenja, - uvažava
različitim kriterijumima rastojanje slijeđenja, upozerenja i
- da definiše časovnu rastojanje) mjere opreza sa
neravnomjernost aspekta
- da definiše dnevnu bezbjednosti
neravnomjernost saobraćaja
- da definiše mjesečnu -poštuje potrebe i
neravnomjernost probleme drugih
3. Međusobna - da definiše „jednačinu - da nacrta dijagram učesnika u
zavisnost kontinuiteta zavisnosti brzine i saobraćaju
osnovnih - da objasni dijagram gustine saobraćajnog - pokazuje
veličina zavisnosti brzine i gustine toka društvenu
saobraćajnog saobraćajnog toka - da nacrta dijagram odgovornost
toka - da objasni dijagram zavisnosti protoka od prema različitim
zavisnosti protoka od gustine saobraćajnog grupacijama
gustine saobraćajnog toka toka
- da objasni dijagram - da nacrta dijagram
zavisnosti protoka vozila zavisnosti protoka
od brzine da objasni način vozila od brzine da
unošenja podataka u objasni način unošenja
tabele podataka u tabele
4. Snimanje - da uviđa značaj brojanja - da prezentuje načine
(brojanje) saobraćaja brojanja saobraćaja
saobraćaja - da nabroji načine brojanja - da prezentuje cilj
saobraćaja brojanja saobraćaja na
poprečnom presjeku
puta
- da prezentuje cilj
brojanja saobraćaja na
određenoj deonici puta
- da prezentuje cilj
brojanja saobraćaja na
određenom području
za izvođenje nastave koristiti standardnu učionicu.
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojma saobraćajnog toka i
grupni oblik rada pri prezentovanju potreba za razvojem i istorijskog razvoja saobraćajnog
toka i nabrajanja osnovnih faktora koji utiču na odvijanje saobraćajnog toka
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri nabrajanju i definisanju osnovnih veličina
saobraćajnog toka, kao i pri definisanju časovne,dnevne i mjesečne neravnomjernosti
- u jedinici 3. primijeniti grupni oblik rada pri definisanju „jednačine kontinuiteta“ i
objašnjavanju i crtanju dijagrama zavisnosti brzine i gustine saobraćajnog toka, dijagrama
zavisnosti protoka od gustine saobraćajnog toka i dijagrama zavisnosti protoka vozila od
brzine
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri nabrajanju načina i cilja brojanja
saobraćaja
-šema obrazaca za izračunavanje pojedinih osnovnih veličina i karakteristika saobraćajnog
toka
- šema strukture saobraćajnog toka
- šema podjele saobraćajnog toka prema različitim kriterijumima
- slika homogenog toka
- slika mješovitog toka
- slika uticaja sastava saobraćajnog toka na uslove odvijanja saobraćaja na putevima
- šema obrazaca za časovnu, dnevnu i mjesečnu neravnomjernost
- slika dijagrama zavisnosti brzine i gustine saobraćajnog toka
- slika dijagrama zavisnosti protoka od gustine saobraćajnog toka
- slika dijagrama zavisnosti protoka vozila od brzine
- Radomir Vukićević, 2002, Regulisanje i bezbjednost saobraćaja za II,III I IV razred
13.5.2.2.Test
Važnost
raspored važnosti
Jedinice jedinica
Usmeno
(zbir) Test
ispitivanje
1. Saobraćajni tokovi, pojam i definicija 10% - 10%
2. Osnovne veličine i karakteristike
50% 20% 30%
saobraćajnog toka
3. Međusobna zavisnost osnovnih veličina
20% 10% 10%
saobraćajnog toka
4. Snimanje (brojanje) saobraćaja 20% 10% 10%
UKUPNO 100% 40% 60%
- Izborni predmet – Bezbjednost i regulisanje saobraćaja (IV-80-IP-01-02)
- Praktična nastava (IV-80-SP-01-25)
dipl.ing.saob.,član „Mihajlo Pupin“, telrad.net
dipl.ing.saob.,član srednja saobraćajna mssskola.edu.ba
NPP-a
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Zakoni i propisi u drumskom saobraćaju
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja o zakonima i propisima kojima se
regulišu norme ponašanja u unutrašnjem i međunarodnom drumskom saobraćaju, zbog
njihovog bezbednijeg učešća u saobraćaju.
Prije započinjanja ovog modula, potrebno je da učenici posjeduju svijest o značaju
poštovanja saobraćajnih propisa i saobraćajne kulture, odnosno moraju odslušati
module iz predmeta Saobraćajna kultura i komuniciranje(IV-80-ST-05-01 i IV-80-ST-05-
02) i moduleIV-80-ST-14-01 i IV-80-ST-14-02 u okviru predmeta Bezbjednost i
regulisanje saobraćaja, kao i module IV-80-SP-01-11 i IV-80-SP-01-15 i IV-80-SP-01-17
u okviru predmeta Praktična nastava.
10. CILJEVI MODULA:
Učenik koji uspješno ispunjava zahtjeve ovog modula je u stanju da:
- - prezentuje pojedine odredbe iz pojedinih unutrašnjih i međunarodnih zakona i propisa
- analizira zakone u unutrašnjem drumskom saobraćaju
- analizira propise u unutrašnjem drumskom saobraćaju
- analizira zakone u međunarodnom drumskom saobraćaju
- analizira propise u međunarodnom drumskom saobraćaju
- analizira Zakon o prevozu opasnih materija
1. Zakoni i propisi u unutrašnjem drumskom saobraćaju
2. Zakoni i propisi u međunarodnom drumskom saobraćaju
3. Zakon o prevozu opasnih materija
kompetencije
1. Zakoni i - da analizira zakone i - da prezentuje - pokazuje volju za
propisi u propise u unutrašnjem pojedine odredbe iz prihvatanjem
unutrašnjem drumskom saobraćaju, pojedinih unutrašnjih pravilnog
drumskom osim ZOBS i Pravilnika zakona i propisa ponašanja u
saobraćaju obuhvaćenih u modulu - da uviđa važnost saobraćaju
IV-80-ST-14-01 poštovanja zakona i - pokazuje
(Zakon o prevozu u propisa sa stanovišta kapacitete i
drumskom saobraćaju bezbjednosti spremnost za
RS, odnosno Zakon saobraćaja timski rad
ocestovnom prijevozu -pokazuje želju za
federacije BiH, kao i socijalno
sve Pravilnike prihvatljivim
2. Zakoni i -da analizira zakone i - da uviđa značaj ponašanjem u
propisi u propise u ponašanja vozača u saobraćaju
međunarodnom međunarodnom skladu sa - uvažava
drumskom drumskom saobraćaju saobraćajnim upozorenja i mjere
saobraćaju (Zakon o zakonima i propisima opreza sa aspekta
međunarodnom i pojedinih zemalja u bezbjednosti
međuentitetskom kojima se obavlja saobraćaja
cestovnom prevoz robe ili -poštuje potrebe i
prevozu;ADR putnika probleme drugih
konvencija; CMR i CVR - prezentuje pojedine učesnika u
konvencija;TIR i ATA odredbe iz pojedinih saobraćaju
karnet; Prevoz lako međunarodnih -pridržava se
kvarljivih prehrambenih zakona i propisa zakonom
proizvoda i živih pojedinih zemalja propisanih
životinja; Evropski odredaba kojima se
sporazum o radu reguliše saobraćaj
posada vozila AETR)
3. Zakon o - da analizira odredbe - da uviđa značaj
prevozu opasnih Zakona o prevozu ponašanja vozača u
materija opasnih materija i skladu sa Zakonom o
propise vezane za prevozu opasnih
prevoz opasnih materija i propisima
materija vezanim za prevoz
opasnih materija
- prezentuje
pojedine odredbe iz
Zakona o prevozu
opasnih materija i
propisa vezanih za
prevoz opasnih
materija
za izvođenje nastave koristiti standardnu učionicu opremljenu opremom za
multimedijalnu prezentaciju
predavanja kombinovana s pitanjima) kombinovan sa individualnim oblikom rada:
- u jedinici 1. pri analizi različitih zakona i propisa u unutrašnjem drumskom saobraćaju ,
- u jedinici 2. pri analizi različitih zakona i propisa u međunarodnom drumskom
saobraćaju u okviru različitih zemalja
- u jedinici 3. pri analizi Zakona o prevozu opasnih materija
- Razni zakoni i propisi u unutrašnjem drumskom saobraćaju (osim ZOBS na putevima u
BiH i različitih Pravilnika kojima se ovaj zakon dopunjuje, a već su obrađeni u prva dva
modula), kao i zakoni i propisi o međunarodnom drumskom saobraćaju kojima se
reguliše ponašanje vozača drumskog saobraćaja u različitim zemljama regiona, Evrope i
svijeta.
Test pitanja koja će izraditi nastavnik i koristiti ih, a koji će sadržati do tada pređeno
gradivo u formi test pitanja za polaganje teoretskog dijela ispita za vozače
- Milan Inić, 1993., Bezbednost drumskog saobraćaja, Novi Sad, Fakultet tehničkih
nauka Novi Sad
- Pravilnici (o ukupnim masama; o uslovima i načinu dobijanja licence; o izvještaju o
S.N.; o turističkoj signalizaciji; o međunarodnoj vozačkoj dozvoli; o sticanju zvanja
vozača-instruktora;; o saobraćaju u zimskim uslovima; o evidenciji puteva, o načinu
obilježavanja m. vozila; o tehničkim pregledima; o prvoj pomoći; o postavljanju posebnih
objekata na putu radi smanjenja brzine kretanja vozila; o načinu obilježavanja vozila
kojim upravlja osoba sa oštećenim ekstremitetom i sl. )
- Važeći Zakon o prevozu u drumskom saobraćaju, odnosnoZakon o cestovnom
prijevozu federacije BiH
- Važeći Zakon o međunarodnom i međuentitetskom cestovnom prevozu
- Važeći Zakon o prevozu opasnih materija
odabranim tehnikama ocjenjivanja, prisustvo i učešće u pojedinačnom radu i radu u
grupi
- učenici će raditi testove znanja u vidu test pitanja sa ponuđenim odgovorima poput
testova koji se koriste za provjeru poznavanja saobraćajnih propisa prilikom polaganja
vozačkih ispita
13.5.2.1.Usmeno izlaganje
13.5.2.2.Test
Usmeno
(zbir) Test
izlaganje
1. Zakoni i propisi u unutrašnjem
30% 10% 20%
2. Zakoni i propisi u međunarodnom
60% 30% 30%
3. Zakon o prevozu opasnih materija 10% 10%
UKUPNO 100% 40% 60%
- Izborni predmet-Bezbjednost i regulisanje saobraćaja ( IV-80-IP-01-01, IV-80-IP-01-02)
- Špedicija (IV-80-ST-15-02)
- Praktična nastava: ( IV-80-SP-01-20, IV-80-SP-01-24)
1.Kemal Jaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@mss
2. Jelena Petričević, Tehnička škola Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telrad
dipl.ing.saob.,član „Mihajlo Pupin“, .net
3. Midhat Tatlić, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@mss
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gma
ekspert za razvijanje elektro škola 18, Doboj il.com
NPP-a
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Dinamika motornog vozila
8. SVRHA MODULA:
Ovaj modul osigurava učenicima spoznaju o dinamici motornog vozila, odn. o procesima
kotrljanja i prijanjanja kao i o otporima pri kretanju vozila, dinamičkim reakcijama tla i
vučno-brzinskim karakteristikama vozila što će im koristiti u izučavanju u struci a i kao
potencijalnim vozačima.
Prije započinjanja ovog modula, učenici moraju biti upoznati sa sadržajem modula
Motori SUS (IV-80-ST-12-01), Motorna vozila (IV-80-ST-12-02) u okviru ovog predmeta
10. CILJEVI MODULA:
- definiše osnovne veličine i pojmove( masa, težina, nosivost)
- nacrta sile koje djeluju na vozilo i objasni njihovo dejstvo
- objasni načine kotrljanja točka
- definiše poluprečnike točka
- napravi listu oznaka na pneumatiku i naplatku i njihovo značenje
- definišu i napišu formulu koeficijenta otpora kotrljanju
- definišu i napišu formulu koeficijenta prijanjanja
- objasni klizanje točka
- nacrta dijagram klizanja točka
- nacrta i objasni kotrljanje točka pod dejstvom sila
- objasne raspodjelu masa
- definiše i izračuna položaj težišta vozila
- nacrta statičke reakcije tla
1. Proces kotrljanja i prijanjanja
2. Otpori pri kretanju vozila
3. Dinamičke reakcije tla
4. Vučno-brzinske karakteristike
kompetencije
1. Proces - nabroji osnovne - procijeni značaj sistema - pokazuje
kotrljanja i dijelove upravljačkog za upravljanje sa aspekta interes za
prijanjanja sistema bezbjednosti saobraćaja samostalnim
- objasni princip rada - ocijeni ulogu učenjem, radom i
upravljačkog sistema i servoupravljača u napredovanjem.
prenos sile upravljanja poboljšanju intenziteta - samostalno
- objasni vrste i princip kočenja prikazuje principe
rada servoupravljača - koristi računarsku rada pojedinih
- objasni geometriju opremu pri sakupljanju sistema na vozilu
upravljanja (nagib podataka i prezentaciji - pokazuje
točka, nagib rada pojedinih elemenata kapacitete i
rukavca,poluprečnik sistema za kočenje spremnost za
okretanja točkova i timski rad
zatur točkova) -pozitivno se
2. Otpori pri - nabroji vrste i - ocijeni ulogu i značaj odnosi prema
kretanju vozila karakteristike osovina( pojedinih dijelova sistema novoj tehnologiji i
krute i polukrute za oslanjanje njenoj praktičnoj
osovine i neovisno - koristi računarsku primjeni
vješanje) opremu pri sakupljanju - pokazuje
- objasni ulogu i podataka i prezentaciji odgovarajući nivo
nabroji vrste opruga rada pojedinih elemenata odgovornosti
-objasni principe rada sistema za oslanjanje
amortizera(uljni, - sastavi listu vrsta
plinski) opruga i njihove primjene
na vozilu
3. Dinamičke - nabroji vrste kočnica - procijeni značaj sistema
reakcije tla (mehaničke, za kočenje sa aspekta
hidrauličke,zračne, bezbjednosti saobraćaja
kombinovane) - da primjer primjene
- objasni principe rada pojedinih vrsta kočnica na
kočionih sistema različitim vrstama vozila
- objasni sisteme - koristi računarsku
kočenja na točkovima opremu pri sakupljanju
(disk kočnice, doboš podataka i prezentaciji
kočnice) rada pojedinih elemenata
- analizira rad sistema za kočenje
servokočnica - napravi listu tečnosti za
- nabroji tečnosti za kočenje sa oznakama
kočenje - da argumente za i protiv
- objasni principe rada ugradnje ABS-a,ASR-a i
ABS-a,ASR-a i ESP-a ESP-a
4. Vučno- - prezentira svjetlosne - da primjer upotrebe
brzinske uređaje za svjetlosnih uređaja za
karakteristike osvjetljavanje puta i osvjetljavanje puta i
uređaje za označavanje vozila
označavanje vozila - procijeni značaj
- nabroji specijalne svjetlosnih uređaja za
uređaje (središnje osvjetljavanje puta i
zaključivanje, uređaja za označavanje
protuprovalni sistem, vozila sa aspekta
navigacijski sistem, bezbjednosti saobraćaja
električno podizanje - ocijeni značaj primjene
stakala i krova, sigurnosnih i
radio/CD i PC) navigacijskih sistema na
vozilu
prezentaciju.
- model upravljačkog mehanizma sa servoupravljačem
- model mehaničke kočnice
- model hidraulične kočnice sa servokočnicom
- model opruga (gibanj, spiralna i torziona opruga, zračni jastuk),
- model amortizera (plinski, uljni)
- model reflektora (far)
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih dijelova sistema
za upravljanje (točak upravljača, upravljačka osovina, prenosnik, spona, ugaone i
upravljačke poluge)
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri prikupljanju podataka pomoću
računara za prezentaciju pojedinih elemenata sistema oslanjanja(osovine, opruge,
amortizeri) i grupni oblik rada pri diskusiji o načinu funkcionisanja ovih sklopova
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri prikupljanju podataka pomoću
računara za prezentaciju pojedinih sistema kočenja (mehaničke,hidraulične,zračne) i
grupni oblik rada pri analizi načina funkcionisanja ovih sklopova kroz prezentaciju.
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri analizi svjetlosnih uređaja za
osvjetljavanje puta i uređaja za označavanje vozila
- slike pojedinih elemenata sistema za upravljanje
- slika sistema za upravljanje
- slike servoupravljača
- slike osovina(kruta, polukruta i neovisno vješanje)
- slike opruga i amortizera
- slike kočionog sistema
- slike različitih vrsta kočnica (mehaničke, hidraulične, vazdušne, kombinovane)
- slike disk i doboš kočnica
- slike pojačivača sile kočenja
- slike uređaja za mjerenje efikasnosti kočenja
- slike ABS-a, ASR-a i ESP-a
-slike svjetlosnih uređaja za osvjetljavanje puta
- slike svjetlosnih uređaja za označavanje vozila
- sheme centralnog zaključavanja vozila
- sheme IC-daljinskog upravljanja vozila
-sheme blokade odvoženja i zaštite od krađe vozila
- slike navigacijskog sistema na vozilu
- Bohner Max, Leyer Siegfried i drugi, 2006., Fachkunde Kraftfahrzeugtechnik, Haan-
Gruiten, Germany
- Goran Popović, 2006., Tehnika motornih vozila, Zagreb, Hrvatska obrtnička komora i
Pučko otvoreno učilište Malić
- Zoran Kolendić, ,Teorija klipnih motora, Beograd,
- Branko Vukosavljević, Motorna vozila i motori SUS za autoelektričare, Beograd, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva
- Dimitrije Janković,1993., Motorna vozila-Teorija i konstrukcije, Beograd, Mašinski
fakultet
- Josip Lenasi, Srećko Žeželj, Gradimir Danon,1995., Motorna vozila, Beograd,
Saobraćajni fakultet
- Predrag Todorović, 1987., Motori SUS, Sarajevo , Svjetlost
13.5.2.2.Test
1. Proces kotrljanja i prijanjanja 20% 10% 10%
2. Otpori pri kretanju vozila 30% 20% 10%
3. Dinamičke reakcije tla 20% 10% 10%
4. Vučno-brzinske karakteristike 30% 20% 10%
UKUPNO 100% 60% 40%
- Drumska vozila, moduli (IV-80-ST-12-04),
- Izborni predmet, modul (IV-80-IP-02-01),
- Praktična nastava, modul ( IV-80-SP-01-21)
dipl.ing.saobr.,član saobraćajna skola.edu.ba
2. Jelena Petričević Tehnička Račanska 055 201 563 ssrs57bj@telrad
dipl.ing.saobr.,član škola“Mihajlo bb .net
4.Vesna Jevtić, Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gma
prof. ekspert za elektro škola Dušana 18 il.com
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Stabilnost kretanja vozila
8. SVRHA MODULA:
Ovaj modul osigurava učenicima spoznaju o dinamici motornog vozila, odn. o procesima
kočenja, prijanjanja i o stabilnosti pri kretanju vozila, kao i o kontroli i regulaciji procesa.
Prije započinjanja ovog modula, učenici moraju biti upoznati sa sadržajem modula
Motori SUS (IV-80-ST-12-01), Motorna vozila (IV-80-ST-12-02), Dinamika motornih
vozila (IV-80-ST-12-03) u okviru ovog predmeta
10. CILJEVI MODULA:
- definiše elemente koji utiču na stabilnost vozila (brzina, koeficijent prijanjanja, masa
vozila, nagib kolovoza, položaj težišta)
- procijeni uticaj pojedinih elemenata na stabilnost vozila
- izračuna granične vrijednosti brzina i uspona puta
- prikaže sile i otpore koji djeluju na vozilo u procesu kočenja
- definiše parametre kočenja
- objasni vrijeme reagovanja vozača i faktore koji utiču na njega
- objasni dijagram put-vrijeme kočenja
- izračuna vrijednosti dinamičkih reakcija tla u procesu kočenja
- nacrta dijagram vremena zaustavljanja vozila
- izmjeri tragove kočenja i izračuna brzinu kretanja i zaustavni put
- prikaže zaokretanje vozila sa zadnjim, prednjim i pogonom na sve točkove
- prikaže sisteme i elemente kontrole i regulacije na vozilu
1. Stabilnost pri kretanju vozila
2. Proces kočenja motornog vozila
3. Zaokretanje upravljačkih točkova
4. Kontrola i regulacija kod vozila
1. Stabilnost pri - definiše elemente - procijeni uticaj - pokazuje interes za

kretanju vozila koji utiču na stabilnost pojedinih elemenata samostalnim
vozila (brzina, na stabilnost vozila učenjem, radom i
koeficijent prijanjanja, - računa granične napredovanjem.
masa vozila, nagib vrijednosti brzina i - samostalno
kolovoza, položaj uspona puta analizira režime
težišta) kočenja i stabilnosti
- objasni načine vozila
računanja granične - pokazuje
bezbjedne brzine kapacitete i
kretanja vozila spremnost za timski
2. Proces kočenja - prikaže sile koje - izračuna rad
motornog vozila djeluju na vozilo u vrijednosti -pozitivno se odnosi
procesu kočenja dinamičkih reakcija prema novoj
- nabroji vrste otpora tla u procesu tehnologiji i njenoj
koji djeluju na vozilo kočenja praktičnoj primjeni
pri kretanju - izračuna vrijednosti - pokazuje
- definiše parametre zaustavnog puta odgovarajući nivo
kočenja vozila odgovornosti
- objasni vrijeme - nacrta dijagram
reagovanja vozača i vremena
faktore koji utiču na zaustavljanja vozila
njega - izmjeri tragove
-objasni dijagram put- kočenja i izračuna
vrijeme kočenja brzinu kretanja i
zaustavni put
3. Zaokretanje - definiše poluprečnik - prikaže zaokretanje
upravljačkih zaokretanja i vozila sa zadnjim
točkova geometrijsku pogonom
zavisnost - prikaže zaokretanje
- objasni krug vozila sa prednjim
zaokretljivosti pogonom
- odredi koeficijent - prikaže zaokretanje
podupravljivosti vozila sa pogonom
na sve točkove
4. Kontrola i - definiše i prikaže - da primjere
regulacija kod sisteme i elemente upotrebe ASC, ACC,
vozila kontrole i regulacije ESC, ESP sistema
na vozilu
prezentaciju (PC, projektor, projekciono platno), sredstvima za pisanje i tablom.
U svim jedinicama primjeniti frontalni oblik rada (koristeći predavanja kratkog trajanja,
predavanja uz upotrebu projekcija, predavanja uz prikaz na shemama) kombinovan sa
individualnim oblikom rada:
- u jedinici 1. pri definisanju pojedinih pojmova (brzina, koeficijent prijanjanja, masa
vozila, nagib kolovoza, položaj težišta)
- u jedinici 2. pri analizi sila koje djeluju na vozilo u procesu kočenja i računanju
vrijednosti dinamičkih reakcija tla u procesu kočenja, zaustavnog puta vozila, vremena
zaustavljanja vozila i brzinu kretanja i zaustavni put na osnovu izmjerenih tragova
kočenja.
- u jedinici 3. pri definisanju poluprečnika zaokretanja i prezentovanju zaokretanja vozila
sa zadnjim pogonom, prednjim i pogonom na sve točkove
- u jedinici 4. pri definisanju i prezentovanju sistema i elemenata kontrole i regulacije na
vozilu.
- shema vozila sa dimenzijama
- shema vozila sa silama koje djeluju na vozilo
- shema oznaka i mjernih jedinica
- shema vozila sa silama u procesu kočenja
- shema kočionog sistema
- shema diagrama vremena i puta zaustavljanja
- shema kočionog sistema
- shema dijagrama vremena i puta kočenja
- shema modela zaokretanja sa jednim tragom
- shema kruga zaokretljivosti
- shema zaokretanja vozila sa prednjim pogonom
- shema zaokretanja vozila sa zadnjim pogonom
- shema zaokretanja vozila sa pogonom na svim točkovima
- shema kontrole i regulacije kod vozila
- shema principa rada ABS-a
- shema principa rada ESP-a
- shema rada EHB-a
- Bohner Max, Leyer Siegfried i drugi, 2006., Fachkunde Kraftfahrzeugtechnik, Haan-
Gruiten, Germany
- Goran Popović, 2006., Tehnika motornih vozila, Zagreb, Hrvatska obrtnička komora i
Pučko otvoreno učilište Malić
- Branko Vukosavljević, Motorna vozila i motori SUS za autoelektričare, Beograd, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva
- Josip Lenasi, Srećko Žeželj, Gradimir Danon,1995., Motorna vozila, Beograd,
Saobraćajni fakultet
- Dušan Simić, , Dinamika motornih vozila, Beograd, Naučna kjniga Beograd
- I. Filipović,Kinematika i dinamika motornog mehanizma, Sarajevo, Mašinski fakultet
Sarajevo
- Ranko Dučić,Dinamika antiblokirajućih kočionih sistema, Sarajevo, Saobraćajni fakultet
Sarajevo
- Dušan Simić, ,Motorna vozila, Beograd, Naučna kjniga Beograd
- kvalitet iznesenih podataka
13.5.2.2.Test
Važnost
važnosti
Jedinice jedinica
Usmeno
(zbir) Test
ispitivanje
1. Stabilnost pri kretanju vozila 20% 10% 10%
2. Proces kočenja motornog vozila 50% 30% 20%
3. Zaokretanje upravljačkih točkova 20% 10% 10%
4. Kontrola i regulacija kod vozila 10% 10%
UKUPNO 100% 50% 50%
1. Kemal Jaganjac, Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@mss
škola,Sarajevo
2. Jelena Petričević Tehnička škola Račanska 055 201 563 ssrs57bj@telrad
dipl.ing.saobr.,član “Mihajlo Pupin“, bb .net
škola,Sarajevo
prof. ekspert za elektro škola Dušana 18, il.com
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Izborni predmet:Bezbjednost i regulisanje
4. IME MODULA Ekspertize saobraćajnih nezgoda
6. ŠIFRA MODULA IV-80-IP-02-01
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa saobraćajnim nezgodama,
analizom dinamike nastanka i utvrđivanjem uzroka nastanka saobraćajnih nezgoda.
Uspješno završeni moduli predmeta Grafičke komunikacije (IV-80-ST-01-01 i IV-80-ST-01-02) i
moduli predmeta Praktična nastava (IV-80-SP-01-02 i IV-80-SP-01-04)
10. CILJEVI MODULA:
- definišu uviđaj
- objasne značaj uviđajne dokumentacije
- nabroje specifičnosti uviđaja saobraćajnih nezgoda
- objasne metode fiksiranja zatečenog stanja (izuzimanje, fotografisanje i video snimanje,
grafički metod i verbalni metod)
- nabroje elemente uviđajne dokumentacije
- objasne skicu lica mjesta nezgode, situacioni plan i kroki
- definišu zapisnik o uviđaju
- definišu trasologiju i saobraćajnu trasologiju
- procjene značaj tragova saobraćajne nezgode
- nabroje klasifikaciju tragova
- predstave metodologiju obrade tragova
- izračunaju brzine kretanja motornog vozila na temelju tragova kočenja točkova
- odrede dužinu puta kočenja i zaustavnog puta vozila na osnovu tragova na kolovozu
- odrede vrijeme kočenja motornog vozila na osnovu izračunate brzine vozila
- daju mišljenje o uzroku nastanka saobraćajne nezgode
1. Uviđaj saobraćajne nezgode
2. Elementi saobraćajne trasologije
3. Metodologija u analizi procesa kočenja motornih vozila
4. Ekspertize saobraćajnih nezgoda i aplikacioni softver
1. Uviđaj - definišu uviđaj - prezentuje metodu - pokazuje interes za

saobraćajne - objasni značaj uviđajne izuzimanja sa samostalnim
nezgode dokumentacije prednostima i učenjem, radom i
- nabroji specifičnosti nedostacima napredovanjem.
uviđaja saobraćajnih - da primjer - samouvjereno
nezgoda fotografskog metoda pristupa učenju
- objasni nabroji metode - da primjer skice lica - ima pozitivan stav
fiksiranja zatečenog stanja mjesta nezgode prema novoj
(izuzimanje, fotografisanje - ilustrira verbalni tehnologiji i njenoj
i video snimanje, grafički prikaz praktičnoj primjeni
metod i verbalni metod) - popuni formular - prihvata
- nabroji elemente uviđajne saobraćajne nezgode cjeloživotno učenje
dokumentacije - uvažava
- objasni skicu lica mjesta upozorenja i mjere
nezgode i situacioni plan i opreza
kroki
- definiše zapisnik o
uviđaju
2. Elementi - definiše trasologiju i - izmjeri tragove na
saobraćajne saobraćajnu trasologiju kolovozu
trasologije - procjeni značaj tragova - izmjeri tragove
saobraćajne nezgode oštećenja vozila
- klasifikacije tragove - prikaže vrste tragova i
saobraćajne nezgode procjeni uzroke
- predstavi metodologiju nastanka
obrade tragova - predstavi
metodologiju obrade
tragova koristeći
softverske aplikacije
3. Metodologija - prikaže obrasce za - izmjeri tragove i
u analizi procesa računanje brzine kretanja izračuna brzine
kočenja motornog vozila na temelju kretanja motornog
motornih vozila tragova kočenja vozila
- prikaže obrasce za - odrede dužinu puta
izračunavanje dužine puta kočenja i zaustavnog
kočenja i zaustavnog puta puta vozila na osnovu
vozila tragova na kolovozu
- prikaže obrasce za - odrede vrijeme
izračunavanje vremena kočenja motornog
kočenja vozila na osnovu
izračunate brzine vozila
4. Ekspertize - naboji raspoloživu - izmjeri tragove
saobraćajnih dokumentaciju za kočenja i provjeri
nezgoda i vještačenje saobraćajne razmjeru na skici
aplikacioni nezgode - izračuna brzine, put i
software - opiše mjesto saobraćajne vrijeme kretanja vozila
nezgode i učesnike u na osnovu tragova
nezgodi navedenih u skici
- napiše kratke izjave - uporedi vrijednosti
učesnika u nezgodi i rezultata proračuna sa
očevidaca nezgode zakonskim
- odredi položaj tragova na ograničenjima
kolovozu i vozilima -koristi softverske
- objasni faze nastanka aplilacije za simulacije
nezgode saobraćajnih nezgoda
- navede uzroke nastanka - napravi nalaz
nezgode ekspertize saobraćajne
- izrazi mišljenje o nezgode
propustima učesnika u
saobraćajnoj nezgodi
prezentaciju i softverske aplikacije (Virtual crash, PC-crash, PC-Rect i dr.)
predavanja uz upotrebu projekcija, predavanja uz prikaz softverskih aplikacija za vještaćenja,
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri izučavanju vršenja uviđaja saobraćajne
nezgode.
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri analizi tragova saobraćajnih nezgoda i
načinu njuhovog nastanka.
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri izračunavanju brzina vozila, puta
zaustavljanja i kočenja i vremena reagovanja i kočenja.
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada uz primjenu metodologije ekspertiza i korištenje
aplikacionog softvera.
- uređaj za mjerenje usporenja vozila
- uređaj za mjerenja koeficijenta trenja na kolovozu
- shema skice lica mjesta saobraćajne nezgode
- shema zapisnika o uviđaju
- slike karakterističnih saobraćajnih nezgoda
- tabele vrijednosti usporenja pri ekstremnom kočenju vozila
- video prikazi saobraćajnih nezgoda
- grafikoni tendencija saobraćajnih nezgoda
- primjeri ekspertiza saobraćajnih nezgoda
- Dr. Franko Rotim,1990., Ekspertize prometnih nezgoda, Zagreb., Fakultet prometnih znanosti
Zagreb
- Dr. Franko Rotim,1991., Kinetika vozila, Zagreb., Fakultet prometnih znanosti Zagreb
- Dr. Franko Rotim,1992., Teorija sudara, Zagreb., Fakultet prometnih znanosti Zagreb
- Prof. Dr. Dragislav Dragač, 1980., Bezbjednost saobraćaja, Beograd, Saobraćajni fakultet
Beograd,
13.5.2.2.Projekat
- složenost izvedenog zadatka
- povezivanje i primjena stečenih znanja
Uraditi terminsko ocjenjivanje (matura) na kraju projekta
13.5.2.2.Test
(zbir) Prezentacija Projekat Test
1. Uviđaj saobraćajne nezgode 20% 10% 10%
2. Elementi saobraćajne trasologije 20% 10% 10%
3. Metodologija u analizi procesa
30% 10% 10% 10%
kočenja motornih vozila
4. Ekspertize saobraćajnih
30% 10% 10% 10%
nezgoda i aplikacioni software
UKUPNO 100% 40% 20% 40%
Sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru predmeta:
- Bezbjednost i regulisanje drumskog saobraćaja, modul(IV-80-ST-14-04)
- Praktična nastava, modul (IV-80-SP-01-21)
- dipl.ing.saobraćaja- drumski/cestovni smjer
2. Jelena Petričević Tehnička Račanska 055 201 563 ssrs57bj@telrad.n
dipl.ing.saobr.,član škola“Mihajlo bb et
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Izborni predmet: Bezbjednost i regulisanje
4. IME MODULA Semaforizacija raskrsnica
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa saobraćajnim tokovima,
analizom rada semafora i programiranje rada signalizacije korištenjem softvera..
Uspješno završeni moduli predmeta Grafičke komunikacije (IV-80-ST-01-01 i IV-80-ST-01-
02) i moduli predmeta Praktična nastava (IV-80-SP-01-02 i IV-80-SP-01-04)
10. CILJEVI MODULA:
- definišu saobraćajni tok
- objasne konfliktne tačke na raskrsnici
- nabroje specifičnosti raskrsnica u nivou
- objasne primjere kanalisanja tokova
- tabelarno prikažu opterećenje raskrsnice
- grafički prikažu opterećenje raskrsnice
- nabroje potrebne vrste semafora na raskrsnici
- odrede mjesta postavljanja semafora
- definišu kriterijume za uvođenje svjetlosnih signala
- objasne način rada signala
- objasne metodu Vebstera
- objasne metodu pokušaja i pogreške
- objasne plan tempiranja signala
- nabroje softver koji se primjenjuje za analizu i tempiranje signala
1. Raskrsnice
2. Metoda brojanja saobraćaja u saobraćajnom toku
3. Metodologija u analizi semaforizacije raskrsnica
4. Ekspertize regulisanja saobraćajnog toka primjenom aplikacionog softvera
1. Raskrsnice - definišu saobraćajni - prezentuje - pokazuje interes za

tok raskrsnicu i konfliktne samostalnim učenjem,
- objasne konfliktne tačke radom i napredovanjem.
tačke na raskrsnici - da primjer - samouvjereno pristupa
- nabroje specifičnosti kanalisanja učenju
raskrsnica u nivou saobraćajnog toka - ima pozitivan stav
- objasne primjere - skicira raskrsnicu u prema novoj tehnologiji i
kanalisanja tokova nivou i van nivoa njenoj praktičnoj primjeni
2. Metoda - prikaže obrasce za - izradi plan i pripremu - prihvata cjeloživotno
brojanja brojanje saobraćaja za brojanje učenje
saobraćaja u -odrede mjesta saobraćaja - uvažava upozorenja i
saobraćajnom postavljanja semafora - da primjer načina mjere opreza
toku - odredi faze rada popunjavanja obrasca
semafora - organizuje radno
- predstavo grafički mjesto brojanja
rezultate brojanja saobraćaja
-da mišljenje o potrebi - predstavi
uvođenja svjetlosnih metodologiju obrade
signala za tu dobivenih podataka
raskrsnicu
3. Metodologija -objasne način rada -odluči koju metodu će
u analizi signala primjeniti za proračun
semaforizacije -objasne metodu rada signala
raskrsnica Vebstera -napravi fazni plane
-objasne metodu - proračuna ciklus
pokušaja i pogreške primjenom metode
- objasne plan Webstera
tempiranja signala -prpračuna ciklus
primjenom metode
pokušaja i pogreške
- izvrši tempiranje
signala
4. Ekspertize - naboji aplikacioni - unese ulazne
regulisanja softver za proračun podatke u aplikacioni
saobraćajnog rada signala softver
toka primjenom - opiše mjesto - implementira proces
aplikacionog (raskrsnicu) za koju se proračuna signala
softvera radi semaforizacija - prikaže rad signala
- predložo dužinu na osnovu ulaznih
trajanja ciklusa podataka
- prezentira dobijene - izvrši optimizaciju
rezultate rada sihnala i
- objasni faze rada odštampa rezultate
semafora za dobijene
rezultate
prezentaciju i softverske aplikacije (Synchro Studio, HCM, Illustrator,Corel, Exel i dr.)
- brojanje saobraćajnog toka izvršiti na gradskim raskrsnicama
predavanja uz upotrebu projekcija, predavanja uz prikaz softverskih aplikacija za
vještaćenja, kombinovan sa dole navedenim oblicima i metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri izučavanju saobraćajnog toka, vrsta
raskrsnica i konfliktnih tačaka
- u jedinici 2. primijeniti grupni oblik rada pri brojanju saobraćajnog toka na raskrsnicama
- u jedinici 3. primijeniti individualni odlik rada pri analizi metoda računanja faza i ciklusa
rada semafora.
- u jedinici 4. primijeniti grupni oblik rada uz primjenu metodologije ekspertiza i korištenje
aplikacionog softvera.
- uređaj za mjerenje usporenja vozila
- uređaj za mjerenja koeficijenta trenja na kolovozu
- shema raskrsnice sa prilazima
- sheme kanalisanja pravougaone,“T“, i kosouglih raskrsnica
- shema obrasca za brojanje saobraćaja
- histogrami opterećenja raskrsnice
- video prikazi saobraćajnih tokova
- shema saobraćajne slike sa distribucijom tokova
- primjeri ekspertiza rada semafora
- Zakon o osnovama bezbjednosti saobraćaja na putevima
- Dr. Ljubiša Kuzović,1990., Teorija saobraćajnog toka, Beograd., Saobraćajni fakultet
Beograd
- Prof. Dr. Dragislav Dragač, 1980., Bezbjednost saobraćaja, Beograd,
Vlasta Perotić,1995,Prometna tehnika, Zagreb, Škola za cestovni promet Zagreb
13.5.2.2.Projekat
- složenost izvedenog zadatka
- povezivanje i primjena stečenih znanja
Uraditi terminsko ocjenjivanje (matura) na kraju projekta
13.5.2.2.Test
Jedinice jedinica
Prezentacija Projekat Test
(zbir)
1. Raskrsnice 20% 10% - 10%
2. Metoda brojanja saobraćaja u
20% - 20% -
saobraćajnom toku
3. Metodologija u analizi
30% 10% 10% 10%
semaforizacije raskrsnica
4. Ekspertize regulisanja
saobraćajnog toka primjenom 30% 10% 10% 10%
aplikacionog softvera
UKUPNO 100% 30% 40% 30%
- Bezbjednost i regulisanje drumskog saobraćaja, moduli (IV-80-ST-14-05 i IV-80-ST-14-06)
- Izborni predmet, moduli (IV-80-IP-02-01)
- Praktična nastava, moduli (IV-80-SP-01-23 i IV-80-SP-01-25)
- dipl.ing.saobraćaja- drumski/cestovni smjer
2. Jelena Petričević Tehnička Račanska 055 201 563 ssrs57bj@telrad.n
4. Vesna Jevtić, Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.c
prof. ekspert za elektro škola Dušana 18 om
5. Alma Hasić,

2. NAZIV I STEPEN ZANIMANJA Tehničar poštanskog saobraćaja IV
3. PREDMET Izborni predmet: Matematika
4. IME MODULA Račun vjerovatnoće
6. ŠIFRA MODULA IV-IP-80-03-02
7. DATUM KADA JE MODUL ZAVRŠEN Decembar 2008.godine
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima da steknu znanja o binomnom obrascu i
kombinatorici, i njihovoj primjeni, determinantama i matricama i upoznaju se sa osnovnim
pojmovima vjerovatnoće i statistike, te se pripreme za uspješno polaganje prijemnih ispita za
upis na fakultet .
Osnovna znanja iz predmeta matematika. (Modul 3.-Linearne jednačine i nejednačine;
Modul 5.-Stepeni i korijeni; Modul 7.-Trigonometrijske funkcije)
10. CILJEVI MODULA:
-primjenjuju binomni obrazac
- prepoznaju i razlikuju permutacije, varijacije i kombinacije
-primjenjuju stečena znanja iz kombinatorike u vjerovatnoći i statistici
-definišu osnovne pojmove vjerovatnoće i statistike
-izračunaju vjerovatnoću događaja
-vladaju metodologijom izačunavanja vjerovatnoće uz pomoć tablica
-analiziraju i rješavaju praktične probleme
-testiraju statističke hipoteze
-definišu osnovne pojmove iz oblasti determinante i matrice
-izvode osnovne računske operacije sa determinantama i matricama
-rješavaju zadatke sa prijemnih ispita za upis na fakultet
1. Binomni obrazac i kombinatorika
2. Vjerovatnoća i statistika
3. Determinante i matrice
4. Zadaci sa prijemnih ispita
kompetencije
1. Binomni - definiše i primjeni -izračuna binomne - pokazuje interes
obrazac i binomni obrazac; koeficijente; za samostalnim
kombinatorika -definiše osnovne -primjenom binomne učenjem, radom i
pojmove kombinatorike formule razvija binome; napredovanjem;
-navede i primjeni -prepoznaje permutacije, -- pokazuje
formule za varijacije i kombinacije sa kapacitete i
izračunavanje broja i bez ponavljanja; spremnost za
permutacija, -izračuna broj praktičnu primjenu
varijacija i kombinacija permutacija, stečenog znanja;
sa i bez ponavljanja varijacija i kombinacija - pokazuje
sa i bez ponavljanja u odgovarajući nivo
konkretnim primjerima odgovornosti;
2. Vjerovatnoća i -definiše pojam -prepoznaje različite -pokazuje volju za
statistika vjerovatnoće događaja; ishode elementarnih individualnim i
-navede osnovne događaja odabranih grupnim radom;
teoreme o vjerovatnoći; eksperimenata; - ima pozitivan
-izračuna vjerovatnoću -izvodi operacije stav prema
događaja; implikacije događaja,kao i sticanju novih
-primjenjuje Bajesovu uniju i presjek; saznanja;
teoremu -analizira i rješava - posjeduje
-razumije algoritam probleme vjerovatnoće; estetske kvalitete,
ocjenjivanja aritmetičke -samostalno izračunava cijeni ljepotu;
sredine osnovnog vjerovatnoću događaja; - samouvjereno
skupa; -analizira i rješava pristupa učenju;
-analizira i rješava praktične probleme
praktične probleme; statistike
-testira statističke
hipoteze,
3. Determinante i - definiše pojmove -razlikuje determinante i
matrice determinante i matrice; matrice;
-izvodi osnovne -koristi elementarne
računske operacije sa transformacije pri
determinantama i izračunavanju
matricama; determinanti;
-izračuna vrijednost -primjeni determinante na
determinante; izračunavanje inverzne
-definiše pojam matrice
inverzne matrice; - primjeni inverznu
-odredi inverznu matricu kod rješavanje
matricu date matrice; matričnih jednačina
-rješava prostije
matrične jednačine
4. Zadaci sa - rješava zadatke sa -primjeni sva stečena
prijemnih ispita prijemnih ispita za upis znanja iz matematike pri
na fakultet rješavanju zadataka sa
prijemnih ispita za upis na
fakultet
- za izvođenje nastave koristiti kabinet ;
- sredstva za pisanje, tabla;
-geometrijski pribor;
-panoi sa potrebnim formulama i pravilima izračunavanja;
- grafoskop i potrebna oprema
kombinovan sa dole navedenim oblicima i metodama;
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih pojmova i računanju
njihove vrijednosti i grupni oblik rada pri rješavanju konkretnih problema
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojmova vjerovatnoće i
statistike i grupni oblik rada pri analizi i rješavanju praktičnih problema;
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju osnovnih pojmova i njihovom
izračunavanju i grupni oblik rada pri rješavanju složenijih primjera;
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik pri rješavanju zadataka sa prijemnih ispita i grupni
oblik rada pri analizi rješenja;
- geometrijski pribor;
- M.Obradović, D.Georgijević: Matematika sa zbirkom zadataka za četvrti razred srednje
škole, ZUNS Srpsko Sarajevo
-Mr Vene T. Bogoslavov: Zbirka rešenih zadataka iz matematike 4,ZUNS Beograd
-P.M. Miličić,M.P. Ušćumlić: Zbirka zadataka iz više matike 1,Naučna knjiga Beograd
-informatori za upis na fakultet
13.5.2.2.Test
Važnost
važnosti
Jedinice jedinica
Usmeno
(zbir) Test
ispitivanje
1. Binomni obrazac i kombinatorika 10% 10%
2. Vjerovatnoća i statistika 30% 10% 20%
3. Determinante i matrice 30% 10% 20%
4. Zadaci sa prijemnih ispita 30% 10% 20%
UKUPNO 100% 30% 70%

- Prof.matematike
- dipl.matematičar
1.Danijela Todorović, Tehnička Đure 051/348-212 ssrs07bl@inecco.net
dipl.matematičar škola Daničića 051/348-213
Banja Luka 2
2. Danijela Ćurguz, Tehnička Đure 051/348-212 ssrs07bl@inecco.net
profesor matematike škola Daničića 051/348-213
Banja Luka 2

2. NAZIV I STEPEN ZANIMANJA Tehničar poštanskog saobraćaja IV
3. PREDMET Izborni predmet: Matematika
4. IME MODULA Jednačine i nejednačine
6. ŠIFRA MODULA IV-IP-80-03-01
7. DATUM KADA JE MODUL ZAVRŠEN Decembar 2008.godine
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima da prošire saznanja o kvadratnim,
eksponencijalnim, logaritamskim i iracionalnim jednačinama i nejednačinama, njihovim
primjenama u složenijim zadacima kao i da se upoznaju sa trigonometrijskim oblikom
kompleksnog broja.
Osnovna znanja iz predmeta matematika, moduli 5.,6. i 9. (Modul 5.: Stepeni i korijeni; Modul
6.: Kvadratni trinom; Modul 9.: Eksponencijalna i logaritamska funkcija)
10. CILJEVI MODULA:
-rješavaju složenije kvadratne jednačina i nejednačina,kao i ispitaju i nacrtaju grafik kvadratne
funkcije;
-primjene znanja o ekstremnim vrijednostima kvadratne funkcije na rješavanje zadataka iz
prakse;
- rješavaju složenije eksponencijalne i logaritamske jednačine i nejednačine;
-definišu trigonometrijski oblik kompleksnog broja;
- izvrše prevođenje kompleksnog broja iz algebarskog u trigonometrijski oblik i obrnuto;
- rješavaju iracionalne jednačine;
1. Sistemi nelinearnih jednačina
2. Primjena ektremnih vrijednosti kvadratne funkcije
3. Trigonometrijski oblik kompleksnog broja
4. Iracionalne jednačine
kompetencije
1. Sistemi - objasni zavisnost -ocijeni zavisnost - pokazuje interes
nelinearnih rješenja kvadratne rješenja kvadratne za samostalnim
jednačina jednačine od diskiminante jednačine od učenjem, radom i
D; diskiminante D; napredovanjem;
-riješi kvadratnu jednačinu - nacrta grafik kvadratne - pokazuje
i nejednačinu sa funkcije; kapacitete i
apsolutnim vrijednostima i - prepoznaje načine spremnost za
parametrima; rješavanja različitih vrsta praktičnu primjenu
-ispita grafik kvadratne kvadratnih,eksponencija stečenog znanja;
funkcije; lnih i logaritamskih - pokazuje
-riješi složenije jednačina i nejednačina, odgovarajući nivo
eksponencijalne i odgovornosti;
logaritamske jednačine i -pokazuje volju za
nejednačine; individualnim i
- rješava sisteme grupnim radom;
eksponencijalnih - ima pozitivan
jednačina; stav prema
- rješava sisteme sticanju novih
logaritaamskih jednačina; saznanja;
2. Primjena -objasni zavisnost - samostalno izračuna - posjeduje
ektremnih ekstremnih vrijednosti ekstremne vrijednosti estetske kvalitete,
vrijednosti kvadratne funkcije od kvadratne funkcije; cijeni ljepotu;
kvadratne funkcije koeficijenata kvadratnog - ocijeni uticaj - samouvjereno
trinoma; ekstremnih vrijednosti u pristupa učenju;
-izračuna ekstremne različitim primjerima iz
vrijednosti kvadratne prakse;
funkcije;
- primjeni znanja o
ekstremnim vrijednostima
kvadratne funkcije na
rješavanje zadataka iz
prakse;
3. Trigonometrijski - definiše trigonometrijski - pokaže razlike između
oblik kompleksnog oblik kompleksnog broja; algebarskog i
broja - razlikuje algebarski od trigonometrijskog oblika
trigonometrijskog oblika kompleksnog broja;
kompleksnog broja; -uspješno prevodi
-objasni prevođenje kompleksan broj iz
kompleksnog broja iz jednog oblika u drugi;
jednog oblika u drugi; - samostalno računa sa
-izvodi računske operacije kompleksnim brojevima
sa kompleksnim u trigonometrijskom
brojevima u obliku;
trigonometrijskom obliku;
4. Iracionalne - definiše iracionalnu -prepozna iracionalnu
jednačine jednačinu; jednačinu;
- objasni način rješavanja -primjeni osnovna
iracionalnih jednačina; pravila za rješavanje
- riješi iracionalnu iracionalnih jednačina;
jednačinu
- za izvođenje nastave koristiti kabinet ;
- sredstva za pisanje, tabla;
-geometrijski pribor;
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih od ranije poznatih
pojmova i računanju njihove vrijednosti i grupni oblik rada pri ispitivanju i crtanju grafika
kvadratnih funkcija te rješavanju pojedinih jednačina i nejednačina
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri izračunavanju ekstremnih vrijednosti
kvadratnih funkcija i grupni oblik rada pri njihovoj primjeni na rješavanje zadataka iz prakse
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju trigonometrijskog oblika
kompleksnog broja i izvođenju računskih operacija i grupni oblik rada pri prevođenju
kompleksnog broja iz jednog oblika u drugi.
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju iracionalnih jednačina i grupni
oblik rada pri rješavanju jednačina.
- geometrijski pribor;
- Vojvodić,Petrović,Despotović,Šešelja: Matematika za opštu gimnaziju i gimnaziju društveno-
jezičkog smjera i četvorogodišnje stručne škole sa četiri časa nedeljno,
ZUNS Istočno Sarajevo
- D.Georgijević,M. Obradović: Zbirka riješenih zadataka iz matematike za drugi razred srednje
škole, ZUNS Istočno Sarajevo
-Mr Vene T. Bogoslavov: Zbirka rešenih zadataka iza matematike 2, ZUNS Beograd
-Živorad Ivanović,Srđan Ognjanović: Matematika 2-zbirka riješenih zadataka za drugi razred
gimnazija i tehničkih škola, „Krug“Beograd
13.5.2.2.Test
Važnost
raspored važnosti
Jedinice jedinica
Usmeno
(zbir) Test
ispitivanje
1. Ponavljanje gradiva iz modula 6. i 9. 30% 10% 20%
2. Primjena ektremnih vrijednosti kvadratne funkcije 30% 10% 20%
3. Trigonometrijski oblik kompleksnog broja 10% 10%
4. Iracionalne jednačine 30% 10% 20%
UKUPNO 100% 30% 70%

- Prof.matematike
- dipl.matematičar
1.Danijela Todorović, Tehnička Đure 051/348-212 ssrs07bl@inecco.net
dipl.matematičar škola Daničića 2 051/348-213
Banja Luka
2. Danijela Ćurguz, Tehnička Đure 051/348-212 ssrs07bl@inecco.net
škola Daničića 2
profesor matematike Banja Luka 051/348-213

3. PREDMET Izborni predmet
4. IME MODULA Organizacija prevoza putnika
8. SVRHA MODULA:
organizacijama koje se bave prevozom putnika.
sistemi, modulima IV-80-ST-04-01, IV-80-ST-04-02 u okviru predmeta Saobraćajna
geografija i modulima IV-80-ST-13-01 i IV-80-ST-13-02 u okviru predmeta Organizacija
prevoza.
10. CILJEVI MODULA:
nakon što ovaj modul uspješno savlada učenik će biti sposoban da:
- objasni zadatak organizacije putničkog saobraćaja
- prezentuje gradsku ili prigradsku mobilnost stanovništva
- prezentuje transportne potrebe stanovnika u prostoru i vremenu u gradskom ili
prigradskom saobraćaju
- prezentuje transportne zahtjeve stanovnika u prostoru i vremenu u gradskom ili
prigradskom saobraćaju
- odredi statičke elemente linije
- odredi dinamičke elemente linije
- izradi red vožnje
- izradi plan rada voznog osoblja
- izradi tarifni sistem u gradskom ili prigradskom saobraćaju
- prezentuje sistem naplate i sistem karata
- objasni plan rada tehničkog opsluživanja vozila
- prezentuje međugradsku ili međunarodnu mobilnost stanovništva
- prezentuje transportne zahtjeve stanovnika u međugradskom ili međunarodnom
saobraćaju
- prezentuje osnovne izmjeritelje transportnih zahtjeva putnika u međugradskom ili
međunarodnom saobraćaju
- prezentuje promjene transportnih zahtjeva u prostoru i vremenu u međugradskom ili
- formira linije ili pojedinačne obrte i i vožnje, shodno utvrđenim potrebama za konkretan
primjer
1.Organizacija prevoza putnika na kraćim rastojanjima
2.Organizacija prevoza putnika na dužim rastojanjima
Nakon uspješnog završetka modula, učenik će biti sposoban da:
kompetencije
1. Organizacija - objasni zadatak - prezentuje gradsku ili - pokazuje
prevoza putnika organizacije putničkog prigradsku mobilnost organizatorske
na kraćim saobraćaja stanovništva sposobnosti
rastojanjima - odredi dužinu i - prezentuje transportne - pokazuje
vrijeme pješačenja od potrebe stanovnika u socijalno
početne tačke prostoru i vremenu u prihvatljivo
putovanja do ulazne gradskom ili prigradskom ponašanje
stanice, dužinu i saobraćaju ( mjesto i - pokazuje volju
vrijeme vožnje, dužinu vrijeme otpočinjanja za pomaganjem
i vrijeme pješačenja putovanja, stanica na sardnicima na
od izlazne stanice do kojoj putnik ulazi, vrijeme ličnoj izgradnji
krajnjeg odredišta čekanja na vozilo, izlaznu - samouvjereno
- odredi statičke stanicu i vrijeme pristupa učenju
elemente linije (dužinu završetka vožnje, mjesto i - pokazuje
linije, broj stanica, vrijeme završatka zainteresovanost
dužine međustaničnih putovanja) za cjeloživotnim
rastojanja, broj - prezentuje transportne učenjem
međustaničnih zahtjeve stanovnika u - preuzima
rastojanja) prostoru i vremenu u odgovornost u
- odredi dinamičke gradskom ili prigradskom odlučivanju
elemente linije saobraćaju - ima pozitivan
( vrijeme - izradi red vožnje stav prema
obrta,odnosno brzinu - izradi plan rada voznog drugima i prema
obrta, broj vozila na osoblja obavezama
liniji, frekvenciju, - izradi tarifni sistem u
interval, kapacitet, gradskom ili prigradskom
bruto transportni rad) saobraćaju
- objasni plan rada - prezentuje sistem
tehničkog naplate i sistem karata
opsluživanja vozila
2. Organizacija - objasni plan rada - prezentuje
prevoza putnika tehničkog međugradsku ili
na dužim opsluživanja vozila međunarodnu mobilnost
rastojanjima stanovništva
- prezentuje transportne
zahtjeve korisnika u
međugradskom ili
međunarodnom
saobraćaju
- prezentuje osnovne
izmjeritelje transportnih
zahtjeva putnika u
međugradskom ili
međunarodnom
saobraćaju
- prezentuje promjene
transportnih zahtjeva u
prostoru i vremenu u
međugradskom ili
međunarodnom
saobraćaju
- formira linije ili
pojedinačne obrte i
vožnje, shodno utvrđenim
potrebama za konkretan
primjer
- izradi red vožnje
- izradi plan rada voznog
osoblja
- izradi tarifni sistem u
linijskom, odnosno cijenu
prevoza za nelinijski
prevoz
- prezentuje sistem
naplate i sistem karata
prezentaciju.
predavanja kombinovana s pitanjima) kombinovan sa:
- u jedinici 1. grupnim oblikom rada pri sakupljanju ulaznih podataka i njihovoj analizi i
izradi konkretnog zadatka organizacije putničkog saobraćaja u gradskom ili prigradskom
saobraćaju i individualnim oblikom rada pri prezentovanju rezultata rada u njegovim
pojedinim fazama
izradi konkretnog zadatka organizacije putničkog saobraćaja u međugradskom ili
međunarodnom saobraćaju i individualnim oblikom rada pri prezentovanju rezultata rada
u njegovim pojedinim fazama
- tabele sa brojem prevezenih putnika različitim prevoznim sredstvima
- slika linijskog prevoza
- šema dijagrama put-vrijeme pri kretanju vozila na liniji
- šema klasifikacija linija
- slika gravitacionog područja linije
- slika razmještaja stajališta
- šema dijagrama vremena putovanja u zavisnosti od prosječnog međustaničnog
rastojanja
- šema dijagrama put-vrijeme
- šema dijagrama brzina-vrijeme
- šema dijagrama ulazaka i izlazaka putnika
- šema dijagrama broja putnika i protoka putnika na liniji
- šema dijagrama maksimalne izmjene putnika na liniji
- šema dijagrama prevoznih zahtjeva linije u toku dana
- tabelarni prikaz reda vožnje
- tabelarni prikaz plana rada voznog osoblja
- tabelarni prikaz tarifnog sistema
- šema sistema naplate i sistema karata
- tabelarni prikaz plana rada tehničkog opsluživanja vozila
- Slobodan Vojvodić, Snežana Filipović, 2003., Ekonomika i organizacija saobraćaja za
III i IV razred saobraćajne škole, Beograd, zavod za udžbenike i nastavna sredstva
Beograd
- Radovan Banković,1992., Javni gradski punički prevoz, Beograd,Naučna knjiga
Beograd
- materijali koje će prikupiti sami učenici
- učenici će samostalnim radom, uz pomoć nastavnika, obaviti istraživanje na terenu
potrebno da se prikupe podaci o potrebama i zahtjevima korisnika određenog vida
prevoza putnika, a zatim u kabinetu nastaviti dalji rad
- zavisno od veličine grupe koja ovaj predmet izabere za izborni, moguće je i podijeliti
grupu tako da u okviru prve jedinice jedna grupa učenika radi zadatak vezan za gradski,
a druga za prigradski saobraćaj a u okviru druge jedinice jedna grupa radi zadatak
vezan za međugradski, a druga za međunarodni saobraćaj
13.5.2.1. Prezentacija
- orginalnost ideja, podataka i nalaza
13.5.2.2. Test

1. Organizacija prevoza putnika
70% 50% 20%
na kraćim rastojanjima
2. Organizacija prevoza putnika
30% 20% 10%
na dužim rastojanjima
UKUPNO 100% 70% 30%
- Organizacija prevoza, moduli (IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04)
- Izborni predmet, moduli (IV-80-IP-01-02)
- Praktična nastava, moduli (IV-80-SP-01-20, IV-80-SP-01-22)
- dipl.ing.saobraćaja - smjer drumski
1. Kemal Jaganjac, Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@msssk
škola,Sarajevo
2. Jelena Petričević, Tehnička Račanska 055 201 563 ssrs57bj@telrad.n
3. Midhat Tatlić, Mješovita Velešići 2 033 450 691 mssskola@msssk
škola,Sarajevo
4.Vesna Jevtić, Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.
prof. ekspert za elektro škola Dušana 18 com
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Izborni predmet
4. IME MODULA Organizacija prevoza robe
8. SVRHA MODULA:
organizacijama koje se bave prevozom robe.
Prije nego započnu izučavanje ovog modula učenici treba da budu upoznati sa modulima
IV-80-ST-03-01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03, IV-80-ST-03-04 u okviru predmeta
Saobraćajni sistemi, modulima IV-80-ST-04-01, IV-80-ST-04-02 u okviru predmeta
Saobraćajna geografija i modulima IV-80-ST-13-01 i IV-80-ST-13-02 u okviru predmeta
Organizacija prevoza.
10. CILJEVI MODULA:
nakon što ovaj modul uspješno savlada učenik će biti sposoban da:
- objasni zadatak organizacije prevoza robe u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju
- izvrši istraživanje transportnih zahtjeva stanovnika za prevozom robe u unutrašnjem i
- odredi kvantitativne pokazatelje transportnih zahtjeva stanovnika za prevozom robe u
unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju i promene ovih zahtjeva u vremenu
- objasni pripremu robe, vozila i vozača
- objasni način utovara i istovara robe
- prezentuje optimalan itinerer
- izloži režim rada vozača (smjenjuju se na odr. tački, na putu, po smjenama)
- izloži režim rada vozila (jednovremeni, lančani ili stepenasti)
- diskutuje o mogućnosti primjene vozila s poluprikolicom, vozila za samoistovar i sl.
- odredi sistem tarifa
- prezentuje plan rada tehničkog opsluživanja
- izvrši provjeru rezultata rada i učinka na osnovu obima i proizvodnosti transportnog rada,
kvaliteta transportne usluge, uticaja na okolinu, troškova i prihoda
- prezentuje način kontrole i operativnog upravljanja transportnim procesom
1.Organizacija prevoza robe u unutrašnjem saobraćaju
2. Organizacija prevoza robe u međunarodnom saobraćaju
Nakon uspješnog završetka modula, učenik će biti sposoban da:
kompetencije
1. Organizacija - objasni zadatak - odredi kvantitativne - pokazuje
prevoza robe u organizacije prevoza pokazatelje transportnih organizatorske
unutrašnjem robe u unutrašnjem zahtjeva stanovnika za sposobnosti
saobraćaju saobraćaju prevozom robe u - pokazuje
- izvrši istraživanje unutrašnjem saobraćaju i socijalno
transportnih zahtjeva promene ovih zahtjeva u prihvatljivo
stanovnika za vremenu (količina robe ponašanje
prevozom robe u koja se prevozi, protok - pokazuje volju za
unutrašnjem robe, obim transportnog pomaganjem
saobraćaju rada po vrstama robe, sardnicima na
odredi kvalitativne tokovi robe za svaki ličnoj izgradnji
pokazatelje karakterističan period - samouvjereno
transportnih zahtjeva vremena - po polascima, pristupa učenju
(kvalitet usluge sa u toku dana, sedmice, - pokazuje
aspekta korisnika) sezone tokom godine, zainteresovanost
- objasni pripremu raspodjela tokova robe u za cjeloživotnim
robe (ambalažiranje, prostoru) učenjem
sortiranje, - prezentuje optimalan - preuzima
označavanje, itinerer odgovornost u
mjerenje,dokumentaci - izloži režim rada vozača odlučivanju
ja za robu) , vozila i (smjenjuju se na odr. - ima pozitivan
vozača tački, na putu, po stav prema
- objasni način smjenama) drugima i prema
utovara i istovara - izloži režim rada vozila obavezama
robe (jednovremeni, lančani ili
stepenasti)
- diskutuje o mogućnosti
primjene vozila s
poluprikolicom, vozila za
samoistovar i sl.
- odredi sistem tarifa
- prezentuje plan rada
tehničkog opsluživanja
- izvrši provjeru rezultata
rada i učinka na osnovu
obima i proizvodnosti
transportnog rada,
kvaliteta transportne
usluge, uticaja na
okolinu, troškova i
prihoda
- prezentuje način
kontrole i operativnog
upravljanja transportnim
procesom
2. Organizacija - objasni zadatak - prezentuje kvantitativne
prevoza robe u organizacije prevoza pokazatelje transportnih
međunarodnom robe u unutrašnjem zahtjeva stanovnika za
saobraćaju saobraćaju prevozom robe u
- izvrši istraživanje međunarodnom
transportnih zahtjeva saobraćaju i promene
stanovnika za ovih zahtjeva u vremenu
prevozom robe u (količina robe koja se
međunarodnom prevozi, protok robe,
saobraćaju obim transportnog rada
- objasni pripremu po vrstama robe, tokovi
robe (ambalažiranje, robe za svaki
sortiranje, karakterističan period
označavanje, vremena - po polascima,
mjerenje,dokumentaci u toku dana, sedmice,
ja za robu) , vozila i sezone tokom godine,
vozača raspodjela tokova robe u
- objasni plan rada prostoru)
tehničkog - prezentuje optimalan
opsluživanja vozila itinerer
- objasni način - izloži režim rada vozača
kontrole i operativnog - izloži režim rada vozila
upravljanja - odredi sistem tarifa
transportnim - prezentuje plan rada
procesom tehničkog opsluživanja
- izvrši provjeru rezultata
rada i učinka na osnovu
obima i proizvodnosti
transportnog rada,
kvaliteta transportne
usluge, uticaja na
okolinu, troškova i
prihoda
prezentaciju.
predavanja kombinovana s pitanjima) kombinovan sa:
- u jedinici 1. grupnim oblikom rada pri sakupljanju ulaznih podataka i njihovoj analizi i izradi
konkretnog zadatka organizacije prevoza robe u unutrašnjem saobraćaju i individualnim
oblikom rada pri prezentovanju rezultata rada u njegovim pojedinim fazama
izradi konkretnog zadatka organizacije prevoza robe u međunarodnom saobraćaju i
individualnim oblikom rada pri prezentovanju rezultata rada u njegovim pojedinim fazama
- šema klasifikacije robe prema različitim kriterijumima
- slika obima transporta terminala
- slika obima transporta između dva terminala
- slika protoka robe na dijelu transportne mreže
- dijagram promjene obuma transporta robe u vremenu
- šema potprocesa i operacija u procesu transporta
- slike različitih itinerera ( ponavljajući, prstenasti, radijalni)
- slike različitih načina formiranja jedinice tereta bez palete
- slike različitih načina formiranja jedinice tereta na paleti
- slika pozicije vozila u odnosu na utovarno - istovarni front
- dokumenti za vozilo u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju
- dokumenti za vozača u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju
- dokumenti za robu u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju
- tabelarni prikaz reda vožnje
- tabelarni prikaz režima rada vozila i vozača
- tabelarni prikaz tarifnog sistema
- tabelarni prikaz plana rada tehničkog opsluživanja vozila
- Slobodan Vojvodić, Snežana Filipović, 2003., Ekonomika i organizacija saobraćaja za III i
IV razred saobraćajne škole, Beograd, zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd
- Radovan Banković,1992., Javni gradski punički prevoz, Beograd,Naučna knjiga Beograd
- materijali koje će prikupiti sami učenici
- učenici će samostalnim radom, uz pomoć nastavnika, obaviti istraživanje na terenu
potrebno da se prikupe podaci o potrebama i zahtjevima korisnika prevoza robe u
unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju, a zatim u kabinetu nastaviti dalji rad
- orginalnost ideja, podataka i nalaza
13.5.2.2. Test

1. Organizacija prevoza robe u
70% 50% 20%
unutrašnjem saobraćaju
2. Organizacija prevoza robe u
30% 20% 10%
UKUPNO 100% 70% 30%
- Organizacija prevoza, moduli (IV-80-ST-13-05, IV-80-ST-13-06)
- Praktična nastava, moduli (IV-80-SP-01-24, IV-80-SP-01-26)
- dipl.ing.saobraćaja - smjer drumski
dipl.ing.saobr.,član srednja a.edu.ba
škola,Sarajevo
2. Jelena Petričević, Tehnička Račanska 055 201 563 ssrs57bj@
škola,Sarajevo
prof. ekspert za elektro škola 18, Doboj m
razvijanje NPP-a
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Špedicija
4. IME MODULA Organizacija špediterskog poslovanja
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja o osnovnim pojmovima vezanim
za špediciju i špeditersko poslovanje kako bi se pripremili za obuku u okviru drugog
modula u okviru istog predmeta.
Prije započinjanja ovog modula učenici treba da budu upoznati sa svim modulima u
okviru predmeta Saobraćajni sistemi i Saobraćajna kultura i komuniciranje.
10. CILJEVI MODULA:
- definišu pojam špedicije, špeditera i komitenta
- poznaju ulogu i funkciju špedicije
- poznaju strukturu špediterskih funkcija, poslova i zadataka
- poznaju strukturu agencijskih poslova u transportu
- poznaju tendencije savremenog razvoja špedicije
- poznaju privredno pravni položaj špedicije
- prezentuju način organizovanja špediterskih i agencijskih kompanija
- prezentuju način organizovanja FIATA saveza i špediterskih udruženja
- prezentuju način organizacije i ugovaranja poslova otpreme i isporuke robe
- prezentuju način organizacije specijalnih poslova špediciji
- nabroje medunarodne uslove isporuke robe – Incoterms 2000
- poznaju marketing funkciju u špediciji
- nabroje špediterske usluge
- prezentuju način formiranja cena logistickih usluga u špediciji
- prezentuju postupak instradicije u špediciji
1. Uloga i razvoj špedicije
2. Privrednopravni položaj i struktura špediterskih preduzeća
3. Organizacija špediterskog poslovanja
4. Formiranje cijena usluga u špediciji
kompetencije
1. Uloga i razvoj - definišu pojam - napravi šemu - pokazuje interes
špedicije špeditera i komitenta evolutivnog razvoja za samostalnim
- poznaju ulogu i špedicije učenjem,radom i
funkciju špedicije napredovanjem.
- poznaju strukturu - samouvjereno
špediterskih funkcija, pristupa učenju
poslova i zadataka - samostalno
2. Privrednopravni - definiše položaj - napravi šemu prikazuje putne
položaj i struktura špedicije u špediterskih poslova, mreže pojedinih
špediterskih međunarodnom prava i dužnosti transportnih
preduzeća ( evropskom i - napravi šemu podsistema
anglosaksonskom ) i agencijskih poslova - preuzima
unutrašnjem pravnom odgovornost u
sistemu odlučivanju
- poznaju strukturu - ima pozitivan
špediterskih funkcija, stav prema novoj
poslova i zadataka tehnologiji i njenoj
- poznaju strukturu praktičnoj primjeni
agencijskih poslova i
zadataka
3. Organizacija - prezentuju način - napravi šemu
špediterskog organizovanja organizacije
poslovanja špediterskih i špediterskog
agencijskih kompanija poslovanja
- prezentuju način - da primjer
organizovanja FIATA organizacije
saveza i špediterskih špediterskog
udruženja preduzeća
- prezentuju način - napravi listu poslova
organizacije i koji se obavljaju pri
ugovaranja poslova organizaciji i
otpreme i isporuke ugovaranju poslova
robe otpreme i isporuke
- prezentuju način robe
organizacije - da primjer specijalnih
specijalnih poslova u špediterskih poslova
špediciji
4. Formiranje - nabroje osnovne - napravi šemu
cijena usluga u tarifne pojmove i ponude špediterskih
špediciji načela usluga
- definišu način - napravi cijenovnik
formiranja cijena usluga u okviru
usluga u okviru pojedinih vidova
različitih vidova saobraćaja
saobraćaja - poredi cijene usluga u
- prezentuju postupak okviru pojedinih vidova
instradicije u špediciji saobraćaja
- izradi akcioni plan
instradicije u špediciji
prezentaciju i brzu internet konekciju. Pored toga kabinet treba biti opremljen dole
navedenim šemama i prikazima.
metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojedinih pojma špedicije,
špeditera i komitenta i upoznavanju sa ulogom i funkcijom špedicije
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju položaja špedicije u
međunarodnom ( evropskom i anglosaksonskom ) i unutrašnjem pravnom sistemu i u
poznavanju sa strukturom špediterskih i agencijskih funkcija, poslova i zadataka
i grupni pri sakupljanju podataka i prezentaciji šeme špediterskih poslova, prava i
dužnosti i pravljenju šeme agencijskih poslova
- u jedinici 3. primjeniti grupni oblik rada pri prezentaciji načina organizovanja
špediterskih i agencijskih kompanija, organizovanja FIATA saveza i špediterskih
udruženja, organizacije i ugovaranja poslova otpreme i isporuke robe i organizacije
specijalnih poslova špediciji i napravi šeme ovih organizacija i poslova
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri nabrajanju osnovnih tarifnih pojmova i
načela, definisanju načina formiranja cijena usluga u okviru različitih vidova saobraćaja i
postupka instradicije u špediciji, kao i izradi akcionog plana instradicije u špediciji
- brza internet konekcija
- šema evolutivnog razvoja špedicije
- šema špediterskih poslova, prava i dužnosti
- šema agencijskih poslova
- šema organizacije špediterskog preduzeća
- šema vrsta pomorskih agenata
- šema udruživanja špediterskih preduzeća
- šema incoterms 2000
- šema ponude i sadržaja ponude špediterske usluge
- šema procesa formiranja špediterskih usluga
- algoritam izbora transportnog puta, vida transporta i transportnog sredstva
- šema osnovnih zadataka instradicije
- R. Zelenika, 1996., Međunarodna špedicija, Rijeka, Ekonomski fakultet sveučilišta u
Rijeci
- R. Zelenika, 2001., Špediterovo pravo, Rijeka, Ekonomski fakultet sveučilišta u Rijeci
- R. Zelenika, 2001.,Prometni sustavi-Tehnologija - Organizacija - Ekonomika – Logistika
– Menadžment, Rijeka, Ekonomski fakultet sveučilišta u Rijeci
13.5.2.2.Test
1. Uloga i razvoj špedicije 10% - 10%
2. Privrednopravni položaj i struktura
20% 10% 10%
špediterskih preduzeća
3. Organizacija špediterskog poslovanja 50% 30% 20%
4. Formiranje cijena usluga u špediciji 20% 10% 10%
UKUPNO 100% 50% 50%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru istog predmeta, modul
(IV-80-ST-15 -02), kao i modula (IV-80-IP-01-01, IV-80-IP-01-02) u okviru izbornog
predmeta
1. Kemal Jaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@ms
dipl.ing.saobr.,član saobraćajna sskola.edu.ba
3. Midhat Tatlić Mješovita srednja Velešići 2 033 450 691 mssskola@ms
dipl.ing.saobr.,član saobraćajna sskola.edu.ba
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gm
ekspert za razvijanje elektro škola Dušana 18 ail.com
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

3. PREDMET Špedicija
4. IME MODULA Dokumentacija,osiguranje i carine
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da osposobi učenike za samostalan rad u okviru špediterske
organizacije.
Prije započinjanja ovog modula učenici treba da budu upoznati sa modulom (IV-80-ST-
15 -01) u okviru istog predmeta i predmetom Saobraćajna kultura i komuniciranje(IV-
80-ST-05 -01, IV-80-ST-05 -02).
10. CILJEVI MODULA:
- nabroje dokumentaciju u međunarodnim robnim tokovima (komercijalna, trgovačka,
transportna, špediterska i inspekcijska)
- popune različita gore navedena dokumenta
- definišu pojam osiguranja
- nabroji subjekte i vrste transportnog osiguranja
- definišu transportne rizike, elemente i vrste rizika
- objasni premiju osiguranja
- definišu transportnu štetu i odštetni zahtjev
- popuni odštetni zahtjev
- poznaje dokumentaciju u osiguranju
- poznaje elemente osiguranja u okviru različitih vidova transporta
- definišu pojam i ulogu carinskog posredovanja
- nabroje faze robnih tokova u okviru carinskog postupka
- nabroji postupke pregleda i kontrole robe
- poznaje bankarske i sajamske poslove
- nacrta šemu postupaka sa eksponatima nakon završetka sajma
- poznaje postupak otvaranja akreditiva
1. Dokumentacija u međunarodnim robnim tokovima
2. Osiguranje robe u transportu
3. Carinsko zastupanje
4. Sajamski i bankarski poslovi
kompetencije
1. Dokumentacija - nabroji dokumentaciju - popuni različita - pokazuje interes
u međunarodnim u međunarodnim robnim dokumenta u za samostalnim
robnim tokovima tokovima (komercijalna, međunarodnim učenjem,radom i
trgovačka, transportna, robnim tokovima napredovanjem.
špediterska i - samouvjereno
inspekcijska) pristupa učenju
2. Osiguranje - definišu pojam - napravi šemu - samostalno
robe u transportu osiguranja transportnih rizika prikazuje putne
- nabroji subjekte i vrste (osnovnih, mreže pojedinih
transportnog osiguranja dopunskih, transportnih
- definišu transportne specijalnih, ratnih i podsistema
rizike, elemente i vrste političkih) - preuzima
rizika - napravi ugovor o odgovornost u
- objasni premiju osiguranju odlučivanju
osiguranja - popuni polisu - ima pozitivan
- definišu transportnu osiguranja stav prema novoj
štetui odštetni zahtjev - popuni odštetni tehnologiji i njenoj
- poznaje dokumentaciju zahtjev praktičnoj primjeni
u osiguranju
- poznaje elemente
osiguranja u okviru
različitih vidova
transporta
u međunarodnom
( evropskom i
anglosaksonskom ) i
unutrašnjem pravnom
sistemu
3. Carinsko - definišu pojam i ulogu - osmisli aktivnosti za
zastupanje carinskog posredovanja primjenu osnovnih
- nabroje faze robnih robnih tokova u
tokova u okviru okviru carinskog
carinskog postupka postupka
- nabroji postupke - popuni potrebnu
pregleda i kontrole robe dokumentaciju u
okviru carinskog
postupka (TIR
karnet, međunarodni
tovarni list, ATA
karnet, dozvole za
prevoz i sl. )
4. Sajamski i - poznaje bankarske i - napravi plan
bankarski poslovi sajamske poslove otpreme i dopreme
- nacrta šemu postupaka robe i eksponata na
sa eksponatima nakon sajam
završetka sajma - nacrta šemu
- poznaje postupak plaćanja putem
otvaranja akreditiva akraditiva
- primjeni u praksi
elektronsko plaćanje
prezentaciju i brzu internet konekciju. Pored toga kabinet treba biti opremljen dole
navedenim šemama, prikazima i obrascima.
karata, kao i predavanja kombinovana s pitanjima) kombinovan sa dole navedenim
oblicima i metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri nabrajanju dokumentacije u
međunarodnim robnim tokovima (komercijalna, trgovačka, transportna, špediterska i
inspekcijska) i grupni oblik rada pri popunjavanju različitih dokumenta i prezentovanju
popunjene dokumentacije.
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju pojma osiguranja,
transportnih rizika, premije osiguranja, transportne štete i odštetnog zahtjeva,
elemenata i vrsta transportnog osiguranja i rizika i grupni pri popunjavanju odštetnog
zahtjeva i demonstraciji elemenata osiguranja u okviru različitih vidova transporta
- u jedinici 3. primjeniti grupni oblik rada pri definisanju pojma i uloge carinskog
posredovanja, nabrajanja faza robnih tokova u okviru carinskog postupka i postupka
pregleda i kontrole robe
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri nabrajanju bankarskih i sajamskih
poslova, crtanju šeme postupka sa eksponatima nakon završetka sajma i postupka
otvaranja akreditiva
- brza internet konekcija
- šema dokumenata u međunarodnim robnim tokovima
- uvjerenje o porjeklu robe (FORM A)
- uvjerenje o porjeklu robe (EUR 1)
- međunarodni tovarni list u drumskom transportu
- međunarodni željeznički tovarni list (CIR)
- vazdušni tovarni list (AWB)
- pomorski tovarni list (konosman)
- riječni tovarni list
- multimodalni tovarni list
- špediterska potvrda (FCR)
- transportna potvrda (FCT)
- teretnica za kombinovani transport (FBL)
- skladišna potvrda (FWR)
- potvrda za opasne robe (SDT)
- inspekcijska dokumenta
- TIR-karnet
- ATA-karnet
- odštetni zahtjev
- jedinstvena carinska isprava (JCI)
- deklaracija o carinskoj vrijednosti robe
- šema vrsta transportnih rizika
- šema postupka otvaranja akreditiva
- R. Zelenika, 1996., Međunarodna špedicija, Rijeka, Ekonomski fakultet sveučilišta u
Rijeci
- R. Zelenika, 2001., Špediterovo pravo, Rijeka, Ekonomski fakultet sveučilišta u Rijeci
- Z. Aržek, 1999., Transport i osiguranje, Zagreb, Ekonomski fakultet Zagreb
13.5.2.2. Demonstracija
13.5.2.3.Test

(zbir) Prezentacija Demonstracija Test
1. Dokumentacija u
međunarodnim robnim 50% 10% 30% 10%
tokovima
2. Osiguranje robe u transportu 20% - 10% 10%
3. Carinsko zastupanje 20% 10% - 10%
4. Sajamski i bankarski poslovi 10% - - 10%
UKUPNO 100% 20% 40% 40%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju u okviru predmeta
- Organizacija prevoza, moduli (IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04, IV-80-ST-13-05, IV-
80-ST-13-06)
- Praktična nastava, moduli (IV-80-SP-01-20, IV-80-SP-01-24, IV-80-SP-01-26)
1. Kemal Jaganjac, Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@msss
dipl.ing.saobr.,član srednja kola.edu.ba
škola,Sarajevo
škola,Sarajevo
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Zakoni i propisi u drumskom saobraćaju
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da omogući učenicima saznanja o zakonima i propisima kojima se
regulišu norme ponašanja u unutrašnjem i međunarodnom drumskom saobraćaju, zbog
njihovog bezbednog učešća u istom.
poštovanja saobraćajnih propisa i saobraćajne kulture, odnosno moraju odslušati module iz
predmeta Saobraćajna kultura i komuniciranje(IV-80-ST-05-01 i IV-80-ST-05-02) i
moduleIV-80-ST-14-01 i IV-80-ST-14-02 u okviru predmeta Bezbjednost i regulisanje
saobraćaja, kao i module IV-80-SP-01-11 i IV-80-SP-01-15 i IV-80-SP-01-17 u okviru
predmeta Praktična nastava.
10. CILJEVI MODULA:
Učenik koji uspješno ispunjava zahtjeve ovog modula je u stanju da:
- da uviđa značaj ponašanja vozača u skladu sa saobraćajnim zakonima i propisima
- diskutuje o zakonima u unutrašnjem drumskom saobraćaju
- diskutuje o propisima u unutrašnjem drumskom saobraćaju
- da uviđa značaj ponašanja vozača u skladu sa saobraćajnim zakonima i propisima
zemalja u kojima se obavlja prevoz robe ili putnika
- diskutuje o zakonima u međunarodnom drumskom saobraćaju
- diskutuje o propisima u međunarodnom drumskom saobraćaju
- diskutuje o načinu prevoza opasne robe
1. Zakoni i propisi u unutrašnjem drumskom saobraćaju
2. Zakoni i propisi u međunarodnom drumskom saobraćaju
3. Zakon o prevozu opasnih materija
1. Zakoni i propisi - da analizira - da uviđa značaj - pokazuje volju za

u unutrašnjem zakone i propise u ponašanja vozača u prihvatanjem
drumskom unutrašnjem skladu sa saobraćajnim pravilnog ponašanja
saobraćaju drumskom zakonima i propisima u saobraćaju
saobraćaju (osim - diskutuje o zakonima u - pokazuje
ZOBS i Pravilnika unutrašnjem drumskom kapacitete i
obuhvaćenih u saobraćaju spremnost za timski
okviru modula IV- - diskutuje o propisima u rad
80-ST-14-01) unutrašnjem drumskom -pokazuje socijalno
saobraćaju prihvatljivo
2. Zakoni i propisi - da analizira - da uviđa značaj ponašanje u
u međunarodnom odredbe zakona i ponašanja vozača u saobraćaju
drumskom propisa u različitim skladu sa saobraćajnim - uvažava
saobraćaju zemljama regiona, zakonima i propisima upozorenja i mjere
Evrope i svijeta zemalja u kojima se opreza sa aspekta
obavlja prevoz robe ili bezbjednosti
putnika saobraćaja
- diskutuje o zakonima u -poštuje potrebe i
međunarodnom drumskom probleme drugih
saobraćaju učesnika u
- diskutuje o propisima u saobraćaju
međunarodnom drumskom -pridržava se
saobraćaju zakonom propisanih
3. Zakon o - da analizira - da uviđa značaj odredaba kojima se
prevozu opasnih odredbe Zakona o ponašanja vozača u reguliše saobraćaj
materija prevozu opasnih skladu sa Zakonom o
materija i propise prevozu opasnih materija i
vezane za prevoz propisima vezanim za
opasnih materija prevoz opasnih materija
- diskutuje o pojedinim
odredbama iz Zakona o
prevozu opasnih materija i
propisa vezanih za prevoz
opasnih materija
prezentaciju
metodama:
- u jedinici 1. primjeniti individualni oblik rada pri analizi različitih zakona i propisa u
unutrašnjem drumskom saobraćaju i grupni oblik rada pri diskusiji o istom
- u jedinici 2. primjeniti individualni oblik rada pri analizi različitih zakona i propisa u
međunarodnom drumskom saobraćaju i grupni oblik rada pri diskusiji o istom
- u jedinici 3. primjeniti individualni oblik rada pri analizi Zakona o prevozu opasnih materija
Razni zakoni i propisi u unutrašnjem drumskom saobraćaju (osim ZOBS na putevima u BiH
i različitih Pravilnika kojima se ovaj zakon dopunjuje, a već su obrađeni u prva dva modula),
kao i zakoni i propisi o međunarodnom drumskom saobraćaju kojima se reguliše ponašanje
vozača drumskog saobraćaja u različitim zemljama regiona, Evrope i svijeta.
Novi Sad
- Važeći Zakon o prevozu u drumskom saobraćaju, odnosnoZakon o cestovnom prijevozu
federacije BiH
- svi važeći Pravilnici uz ZOBS (o ukupnim masama; o uslovima i načinu dobijanja licence;
o ukupnom trajanju vremena upravljanja vozilom; o izvještaju o S.N.; o turističkoj
signalizaciji; o međunarodnoj vozačkoj dozvoli; o sticanju zvanja vozača-instruktora; o
registraciji vozila; o saobraćaju u zimskim uslovima; o evidenciji puteva, o načinu
obilježavanja m. vozila; o tehničkim pregledima; o prvoj pomoći; o postavljanju posebnih
objekata na putu radi smanjenja brzine kretanja vozila; o načinu obilježavanja vozila kojim
upravlja osoba sa oštećenim ekstremitetom )
- Važeći Zakon o međunarodnom i međuentitetskom cestovnom prevozu
- Važeći Zakon o prevozu opasnih materija
- učenici će raditi testove znanja u vidu test pitanja sa ponuđenim odgovorima poput
testova koji se koriste za provjeru poznavanja saobraćajnih propisa prilikom polaganja
vozačkih ispita
13.5.2.1.Diskusija
- samouvjerenost u diskusiji
13.5.2.2.Test
(zbir) Diskusija Test
1. Zakoni i propisi u unutrašnjem
30% 20% 10%
2. Zakoni i propisi u međunarodnom
60% 40% 20%
3. Zakon o prevozu opasnih materija 10% 10%
UKUPNO 100% 60% 40%
- Izborni predmet-Bezbjednost i regulisanje saobraćaja ( IV-80-IP-01-01, IV-80-IP-01-02)
- Špedicija (IV-80-ST-15-02)
- Praktična nastava: ( IV-80-SP-01-20, IV-80-SP-01-24)
2. Jelena Petričević, Tehnička škola Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@
dipl.ing.saob.,član „Mihajlo Pupin“, telrad.net
ekspert za razvijanje elektro škola 18 om
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,
4. IME MODULA Prevoz putnika
8. SVRHA MODULA:
Prije započinjanja ovog modula učenici treba da budu upoznati sa modulima (IV-80-ST-
03-01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03, IV-80-ST-03-04) u okviru predmeta Saobraćajni
sistemi, modulima (IV-80-ST-04-01, IV-80-ST-04-02) u okviru predmeta Saobraćajna
geografija, modulima (IV-80-ST-13 -01, IV-80-ST-13 -02, IV-80-ST-13 -03, IV-80-ST-13
-04) u okviru predmeta Organizacija prevoza i modulima (IV-80-ST-01 -12, IV-80-ST-01
-14, IV-80-ST-01 -16, IV-80-ST-01 -18), u okviru ovog predmeta.
10. CILJEVI MODULA:
- definišu pojam i zadatak organizacije putničkog saobraćaja
- izvrše podjelu putničkog saobraćaja
- nabroji karakteristike putničkog saobraćaja ( mobilnost stanovništva, promet putnika i
protok putnika),
- definiše linijski prevoz
- nabroji statičke i dinamičke elemente linije
- izvrši klasifikaciju linija
- definiše gravitaciono područje linije
- odredi položaj stajališta i međustanična rastojanja
- nabroji brzine u putničkom saobraćaju
- definiše ulazak, izlazak i protok putnika
- definiše srednju dužinu putovanja i srednju dužinu vožnje
- objasni izmjenu putnika
- objasni prevozni zahtjev putnika
- definiše faktor neravnomjernosti protoka u vršnom času
- objasni specifičnost prevoznih zahtjeva putnika na prigradskim linijama
1. Karakteristike putničkog saobraćaja
2. Izmjeritelji rada autobusa
4. Međugradski linijski prevoz putnika
kompetencije
1. Karakteristike - definišu pojam - razlikuje - pokazuje
putničkog organizacije putničkog karakteristike organizatorske
saobraćaja saobraćaja putničkog saobraćaja sposobnosti
- definišu zadatak (mobilnost - pokazuje
organizacije putničkog stanovništva, promet socijalno
saobraćaja putnika i protok prihvatljivo
- izvrše podjelu putnika), ponašanje
putničkog saobraćaja - pokazuje volju
- nabroje karakteristike za pomaganjem
putničkog saobraćaja sardnicima na
( mobilnost stanovništva, ličnoj izgradnji
promet putnika i protok - samouvjereno
putnika), pristupa učenju
2. Izmjeritelji rada - definiše linijski prevoz - razlikuje statičke i - pokazuje
autobusa - nabroji statičke i dinamičke elemente zainteresovanost
dinamičke elemente linije za cjeloživotnim
linije -izračunaju koeficijent učenjem
- izvrši klasifikaciju linija popunjenosti vozila i - preuzima
- definiše gravitaciono koeficijent izmjene odgovornost u
područje linije putnika odlučivanju
- nabroji brzine u - odrede srednju - ima pozitivan
putničkom saobraćaju dužinu putovanja stav prema
(maksimalna, računska, putnika drugima i prema
dozvoljena, - odredi položaj obavezama
saobraćajna, prevozna, stajališta i
brzina obrta, međustanična
eksploataciona) rastojanja
- odredi značaj linija u
rješavanju prevoza
putnika
3. Proizvodnost - definiše ulazak, izlazak - skiciraju linije JGPP-
voznog parka i protok putnika a
- definiše srednju dužinu -daju primjer lokacije
putovanja stajališta i terminusa
- definiše srednju dužinu Izračuna broj
vožnje prevezenih putnika i
- objasni izmjenu putnika ostvareni transportni
-Objasni transportni rad rad
-objasni radnu i punu - izračuna punu i
proizvodnost radnu proizvodnost
4. Međugradski - objasni prevozni -da primjer
linijski prevoz zahtjev putnika međugradske linije i
- definiše faktor izačuna statičke i
neravnomjernosti dinamičke elemente
protoka putnika - objasni specifičnost
- definiše kriterije prevoznih zahtjeva
opravdanosti linije putnika na
- definiše pojam “BIS” prigradskim linijama
linije - naprave šemu
- funkcija i šemu
objasnipotrebuusklađiva opreme terminusa
njaredovavožnje
prezentaciju.
- u jedinici 1. pri definisanju pojma i zadataka organizacije putničkog saobraćaja, podjeli
putničkog saobraćaja i prezentovanju karakteristika putničkog saobraćaja ( mobilnost
stanovništva, promet putnika i protok putnika),
- u jedinici 2. pri definisanju linijskog prevoza, statičkih i dinamičkih elemenata linije,
klasifikaciji linija, definisanju gravitacionog područja linije i definisanju brzina u putničkom
saobraćaju (maksimalna, računska, dozvoljena, saobraćajna, prevozna, brzina obrta,
eksploataciona) i grupnim oblikom rada pri određivanju položaja stajališta i
međustaničnog rastojanja i odlučivanju o značaju linija u rješavanju prevoza putnika
- u jedinici 3. pri definisanju ulaska, izlaska i protoka putnika; srednje dužine putovanja;
srednje dužine vožnje i izmjene putnika
- u jedinici 4. pri definisanju prevoznog zahtjeva putnika; faktora neravnomjernosti
protoka u vršnom času- prezentovanju prevoznih zahtjeva putnika na prigradskim
linijama
- tabele sa brojem prevezenih putnika različitim prevoznim sredstvima
- tabele sa brojem prevezenih putnika po državama, gradovima
- slika linijskog prevoza
- šema dijagrama put-vrijeme pri kretanju vozila na liniji
- šema klasifikacija linija
- slika gravitacionog područja linije
- slika primjera razmještaja stajališta
- šema dijagrama vremena putovanja u zavisnosti od prosječnog međustaničnog
rastojanja
- šema dijagrama put-vrijeme
- šema dijagrama brzina-vrijeme
- šema dijagrama ulazaka i izlazaka putnika
- šema dijagrama broja putnika i protoka putnika na liniji
- šema dijagrama maksimalne izmjene putnik ana liniji
- šema dijagrama prevoznih zahtjeva linije u toku dana
- Radovan Banković,1992., Javni gradski punički prevoz, Beograd,Naučna knjiga
Beograd
13.5.2.2. Test
Važnost
raspored važnosti
Jedinice jedinica
Usmeno
(zbir) Test
ispitivanje
1. Karakteristike putničkog saobraćaja 20% 10% 10%
2. Izmjeritelji rada autobusa 40% 20% 20%
4. Međugradski linijski prevoz 20% 10% 10%
UKUPNO 100% 50% 50%
- Organizacija prevoza, moduli ( IV-80-ST-13-04, IV-80-ST-13-05, IV-80-ST-13-06)
- Praktična nastava, moduli ( IV-80-SP-01-18, IV-80-SP-01-24, IV-80-SP-01-26)
2. Jelena Petričević Tehnička škola Račanska 055 201 563 ssrs57bj@telrad
dipl.ing.saobr.,član “Mihajlo Pupin“, bb .net
prof. ekspert za elektro škola Dušana 18 il.com
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Saobraćajne nezgode
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je da učenici samostalnim istraživanjem izvuku zaključke o osnovnim
uzrocima saobraćajnih nezgoda, metodama mjerenja bezbjednosti saobraćaja, vremenskoj
i prostornoj distribuciji saobraćajnih nezgoda i o postupcima vozača koji se nađu na mjestu
saobraćajne nezgode ili su učestvovali u saobraćajnoj nezgodi.
poštivanja saobraćajnih propisa i saobraćajne kulture, odnosnomoraju oslušati module iz
predmeta Saobraćajna kultura i komuniciranje(IV-80-ST-05-01 i IV-80-ST-05-02) i
moduleIV-80-ST-14-01, IV-80-ST-14-02 i IV-80-ST-14-03 u okviru predmeta Bezbjednost i
regulisanje saobraćaja.
10. CILJEVI MODULA:
- da uviđa kompleksnost uticaja subjektivnih i objektivnih okolnosti na nastanak
saobraćajne nezgode
- da razlikuju uzroke i posljedice saobraćajnih nezgoda
- da prezentuje postupak u slučaju saobraćajne nezgode za konkretne primjere
- da prezentuje postupak u slučaju saobraćajnih nezgoda sa različitim stepenom povrede
učesnika u saobraćajnim nezgodama
- da izračuna međusobnu zavisnost broja vozila i broja nezgoda; protoka vozila i broja
nezgoda
- da prezentuje mjere za povećanje bezbjednosti saobraćaja
- da prezentuje tragove po fazama za konkratne primjere saobraćajnih nezgoda
- da prezentuje opremu za uviđaj
- da popuni uviđajnu dokumentaciju
- da popuni Evropski izvještaj o saobraćajnoj nezgodi
1. Uzroci saobraćajnih nezgoda
2. Postupak u slučaju saobraćajne nezgode
3. Mjerenje bezbjednosti saobraćaja
4. Vremenska i prostorna distribucija saobraćajnih nezgoda
Kada je ovaj modul uspješno završen, učenik će steći sledeće:
kompetencije
1. Uzroci -da objasni pojam - da uviđa kompleksnost - pokazuje volju za
saobraćajnih saobraćajne uticaja subjektivnih i prihvatanjem
nezgoda nezgode objektivnih okolnosti na pravilnog
- da objasni nastanak saobraćajne ponašanja u
osnovne uzroke i nezgode saobraćaju
posledice - da razlikuju uzroke i - pokazuje
saobraćajnih posljedice saobraćajnih kapacitete i
nezgoda nezgoda spremnost za
- da zaključi o uzrocima timski rad
saobraćajnih nezgoda na -pokazuje socijalno
užem području, na teritoriji prihvatljivo
BiH i šire ponašanje u
2. Postupak u - da nabroji - da prezentuje postupak u saobraćaju
slučaju obaveze vozača slučaju saobraćajne - uvažava
saobraćajne koji je učestvovao nezgode za konkretne upozorenja i mjere
nezgode u saobraćajnoj primjere saobraćajnih opreza sa aspekta
nezgodi nezgoda bezbjednosti
- da nabroji - da prezentuje postupak u saobraćaja
obaveze vozača slučaju saobraćajnih -poštuje potrebe i
koji se nađe na nezgoda sa različitim probleme drugih
mjestu nezgode stepenom povrede učesnika učesnika u
u saobraćajnim nezgodama saobraćaju
3. Mjerenje - da napiše - da izračuna međusobnu -pridržava se
bezbjednosti obrazac zavisnost broja vozila i broja zakonom
saobraćaja međusobne nezgoda propisanih
zavisnosti broja - da izračuna međusobnu odredaba kojima
vozila i broja zavisnost protoka vozila i se reguliše
nezgoda broja nezgoda saobraćaj
- da napiše - da prezentuje mjere za - pokazuje
obrazac povećanje bezbjednosti poznavanje
međusobne saobraćaja postupka sa
zavisnosti protoka povrijeđenima u
vozila i broja saobraćajnim
nezgoda nezgodama
4. Vremenska i - da nabroji faze i - da razlikuje faze
prostorna tragove u okviru saobraćajne nezgode po
distribucija faza saobraćajnih tragovima
saobraćajnih nezgoda - da prezentuje tragove po
nezgoda - da nabroji fazama za konkratne
članove ekipe za primjere saobraćajnih
uviđaj nezgoda
- da nabroji - da prezentuje opremu za
opremu za uviđaj uviđaj
- da objasni - da popuni uviđajnu
uviđajnu dokumentaciju
dokumentaciju - da popuni Evropski
izvještaj o saobraćajnoj
nezgodi
prezentaciju
u svim jedinicama primjeniti frontalni oblik rada (koristeći predavanja kratkog trajanja i
metodama:
- u jedinici 1. primjeniti grupni oblik rada pri uočavanju razlika između uzroka i posledica
saobraćajnih nezgoda i, na osnovu samostalno prikupljenih podataka, izvlačenju zaključaka
o uzrocima saobraćajnih nezgoda na užem području, na teritoriji BiH i šire
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri prezentovanju postupaka u slučaju
saobraćajne nezgode za konkretne primjere saobraćajnih nezgoda sa različitim stepenom
povrede učesnika u tim nezgodama
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri izračunavanju međusobne zavisnosti broja
vozila i broja nezgoda; međusobne zavisnosti protoka vozila i broja nezgoda i grupni oblik
rada pri izradi i prezentaciji predloga mjera za povećanje bezbjednosti saobraćaja na
putevima.
- u jedinici 4. primijeniti grupni oblik rada pri prezentovanju tragova po fazama za konkratne
primjere saobraćajnih nezgoda, prezentovanju opreme za uviđaji individualni oblik rada pri
popunjavanju Evropskog izvještaja o saobraćajnoj nezgodi i uviđajne dokumentacije.
- slike saobraćajnih nezgoda sa različitim posledicama
- snimci saobraćajnih nezgoda
- šema redoslijeda postupaka u slučaju saobraćajne nezgode
- šema uzroka saobraćajnih nezgoda i njihov procentualni značaj
- šeme uzroka saobraćajnih nezgoda na određenom području
- šeme pojedinih faza saobraćajnih nezgoda
- šema tragova u pojedinim fazama nezgoda
- slike tragova na konkretnim primjerima
- Evropski izvještaj o saobraćajnoj nezgodi
- materijali koje će samostralno pripremiti i prezentovati učenici
Novi Sad
- učenike upozoriti na značaj učešća u prikupljanju, obradi i prezentaciji prikupljenih
materijala
- stepen učešća u prikupljanju, obradi i prezentaciji materijala
13.5.2.2.Test
1. Uzroci saobraćajnih nezgoda 20% 10% 10%
2. Postupak u slučaju saobraćajne nezgode 20% 10% 10%
3. Mjerenje bezbjednosti saobraćaja 20% 10% 10%
4. Vremenska i prostorna distribucija
40% 30% 10%
UKUPNO 100% 60% 40%
- Bezbjednost i regulisanje saobraćaja ( IV-80-IP-01-01, IV-80-IP-01-02)
- Praktična nastava:( IV-80-SP-01-25)
2. Jelena Petričević Tehnička škola Račanska 055 201 563 ssrs57bj@
„Mihajlo Pupin“, bb telrad.net
Bijeljina
škola Sarajevo
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Gradski saobraćaj
8. SVRHA MODULA:
sistemi i modulima IV-80-ST-13-01, IV-80-ST-13-02, IV-80-ST-3-03 i IV-80-ST-3-04 u
okviru predmeta Organizacija prevoza i modulima IV-80-ST-01-12, IV-80-ST-01-14 i IV-
80-ST-01-16, IV-80-ST-01-20 u okviru ovog predmeta.
10. CILJEVI MODULA:
- prikaže faze sistematskog brojanja putnika po mjestu i vremenu
- da primjer popunjavanja brojačkog lista
- izvrši kontrolna brojanja putnika
- predstavi dijagram rezultata kontrolnog brojanja putnika
- prezentuje anketni list za anketiranje putnika JGPP-a
- izvrši obradu ankete na računaru
- objasni prevoznu sposobnost linije
- definiše koeficijent iskorišćenja prevozne sposobnosti linije
- definiše koeficijent iskorišćenja mjesta u vozilu
- objasni način utvrđivanja potrebnog i optimalnog broja vozila na radu
-objasni ulogu i rad dispečerske službe
- definiše red vožnje
- predstavi matematički model reda vožnje
- objasni uključenje, isključenje i identifikaciju vozila na liniji
- prezentuje kompleksni dijagram reda vožnje
- objasni primjenu računara pri izradi reda vožnje
- definiše i objasni princip formiranja tarifa
- nabroji vrste tarifnih sistema i njihove karakteristike
- izabere optimalan sistem naplate
- definiše taksi prevoz
- nabroji karakteristike taksi prevoza
1. Red vožnje
2. Dispečerska služba
3. Tarife i sistem naplate
4. Taksi prevoz
kompetencije
1. Red vožnje - prikaže faze - da primjer - pokazuje interes
sistematskog brojanja popunjavanja za samostalnim
putnika po mjestu i brojačkog lista učenjem,radom i
vremenu - izvrši kontrolna napredovanjem.
- izvrši obradu ankete brojanja putnika - samouvjereno
na računaru - predstavi dijagram pristupa učenju
- objasni prevoznu rezultata kontrolnog - pokazuje
sposobnost linije brojanja putnika zainteresovanost
- definiše koeficijent - prezentuje anketni za cjeloživotnim
iskorišćenja prevozne list za anketiranje učenjem
sposobnosti linije putnika JGPP-a - preuzima
- definiše koeficijent - predstavi odgovornost u
iskorišćenja mjesta u matematički model odlučivanju
vozilu reda vožnje - ima pozitivan
- objasni način - prezentuje stav prema radu i
utvrđivanja potrebnog kompleksni dijagram obavezama
i optimalnog broja reda vožnje
vozila na radu
-objasni ulogu i rad
dispečerske službe
- definiše red vožnje
- objasni uključenje,
isključenje i
identifikaciju vozila na
liniji
- objasni primjenu
računara pri izradi
reda vožnje
2. Dispečerska -definiše dispersku -prikaže
služba službu dokumentaciju koju
- objasni ulogu i rad koristi dispečerska
dispečerske službe služba
- popuni
dokumentaciju za
vozilo i vozača
- napravi sedmični
raspored rada voznog
osoblja
3. Tarife i sistem - definiše i objasni - izvrši odabir sistema
naplate princip formiranja naplate za zadati
tarifa sistem JGPP-a
- nabroji vrste tarifnih - prikaže pimjer
sistema i njihove zonske naplate
karakteristike prevoza
- izabere optimalan - da primjer načina
sistem naplate formiranja tarifa
4. Taksi prevoz - definiše taksi prevoz - navede primjer
- nabroji karakteristike organizacije taksi
taksi prevoza prevoza
- predstavi način
formiranja cijene
prevoza
prezentaciju.
predavanja kombinovana s pitanjima) kombinovan sa individualnim i grupnim oblikom
rada
- u jedinici 1. pri izradi reda vožnje vršiti sistematsko brojanje putnika u JGPP-a
- u jedinici 1. pri definisanju pojma dispečerske službe i načina rada
- u jedinici 2. pri definisanju tarifa i sistema naplate ( zonski, vremenski itd)
- u jedinici 3. pri definisanju taksi prevoza
- Radovan Banković,1975., Javni gradski prevoz putnika, Beograd, Saobraćajni fakultet
Beograd
- Rizah Hadžimuratović, 1989, Organizacija prevoza robe i putnika, Sarajevo, Svjetlost
Sarajevo
13.5.2.2. Test
Jedinice jedinica
(zbir)
1. Red vožnje 40% 20% 20%
2. Dispečerska služba 20% 10% 10%
3. Tarife i sistem naplate 20% 10% 10%
4. Taksi prevoz 20% 10% 10%
UKUPNO 100% 50% 50%
- Organizacija prevoza, moduli ( IV-80-ST-13-05, IV-80-ST-13-06)
- Praktična nastava, moduli ( IV-80-SP-01-24, IV-80-SP-01-26)
škola,Sarajevo
3. Midhat Tatlić Mješovita Velešići 2 033 450 691 mssskola@mssskol
škola,Sarajevo
prof. ekspert za elektro škola Dušana m
razvijanje NPP-a 18, Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Raskrsnice
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je naučiti učenika o vrstama, karakteristikama,načinima prikazivanja i
kriterijumima izbora odgovarajućeg oblika raskrsnice.
savladali module IV-80-ST-01-01, IV-80-ST-01-02 u okviru predmeta Grafičke
komunikacije i modul IV-80-ST-14-05 u okviru predmeta Bezbjednost i regulisanje
saobraćaja
10. CILJEVI MODULA:
- da nacrta raskrsnicu u nivou za zadate parametre
- da odredi konfliktne tačke na konkretnim raskrsnicama
- da prikaže kanalisanje saobraćajnih tokova na raskrsnici u nivou
- da objasni značaj uređenja prostora oko raskrsnice
- da nacrta raskrsnicu u više nivoa za zadate parametre
- da odredi konfliktne tačke na konkretnoj raskrsnici u više nivoa
- da prikaže kanalisanje saobraćajnih tokova na raskrsnici u nivou
- da uviđa prednosti raskrsnica u više nivoa
- da napravi tabelarni prikaz opterećenja raskrsnice
- da napravi grafički prikaz opterećenja raskrsnice
- da vrši izbor odgovarajućeg oblika raskrsnice
- da prezentuje postavljanje svjetlosnih saobraćajnih znakova na konkretnoj raskrsnici
- da prezentuje način rada svjetlosnih saobraćajnih znakova na konkretnoj raskrsnici
- da izvrši koordinaciju rada semafora na konkretnoj raskrsnici
1. Raskrsnice u nivou
2. Raskrsnice u više nivoa
3. Način prikazivanja opterećenja raskrsnica
4. Raskrsnice regulisane svjetlosnim uređajima
1. Raskrsnice u - da izvrši podjelu - da nacrta raskrsnicu - pokazuje volju za

nivou raskrsnica prema u nivou za zadate prihvatanjem
različitim parametre pravilnog ponašanja u
kriterijumima(prema - da odredi konfliktne saobraćaju
br. krakova; tačke na konkretnoj - pokazuje kapacitete i
složenosti;lokaciji; raskrsnici u nivou spremnost za timski
načinu regulisanja) - da prikaže rad
- da objasni značaj kanalisanje - pokazuje socijalno
uređenja prostora saobraćajnih tokova prihvatljivo ponašanje
oko raskrsnice na raskrsnici u nivou u saobraćaju
2. Raskrsnice u - da objasni - da nacrta - uvažava upozorenja
više nivoa organizaciju raskrsnicu u više i mjere opreza
skretanja na nivoa za zadate neophodne za
raskrsnicama u više parametre bezbjedno odvijanje
nivoa - da odredi konfliktne saobraćaja na
- da objasni funkciju tačke na konkretnoj raskrsnici
traka za ubrzavanje i raskrsnici u više nivoa -poštuje potrebe i
usporavanje - da prikaže probleme drugih
- da objasni kanalisanje učesnika u saobraćaju
prednosti raskrsnica saobraćajnih tokova - samostalno vrši izbor
u više nivoa na raskrsnici u nivou oblika raskrsnice i
- da uviđa prednosti njeno prikazivanje na
raskrsnica u više različite načine
nivoa - samostalno prikazuje
3. Način - da objasni način - da tabelarno prikaže opterećenje
prikazivanja unošenja podataka u opterećenja raskrsnice i vrši
opterećenja tabele raskrsnice za semaforizaciju i
raskrsnica -da objasni kako se konkretne primjere koordinaciju rada
radi histogram - da prikaže semafora na
- da objasni kako se opterećenje raskrsnici
radi operativna raskrsnice
saobraćajna slika, histogramom za
bez i sa distribucijom konkretnu raskrsnicu
saobraćajnih tokova - da prikaže
opterećenja
raskrsnice
saobraćajnom slikom
za konkretne primjere
- da vrši izbor
odgovarajućeg oblika
raskrsnice
4. Raskrsnice - da nabroji vrste - da prezentuje
regulisane svjetlosnih postavljanje
svjetlosnim saobraćajnih svjetlosnih
uređajima znakova(jednobojni, saobraćajnih znakova
dvobojni, trobojni) na konkretnoj
- da prezentuje raskrsnici
način rada - da prezentuje način
svjetlosnih rada svjetlosnih
saobraćajnih saobraćajnih znakova
znakova na konkretnoj
- da odredi raskrsnici
kriterijume za - da izvrši
postavljanje koordinaciju rada
svjetlosnih semafora na
saobraćajnih konkretnoj raskrsnici
znakova
prezentaciju
metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri crtanju raskrsnica u nivou za zadate
parametre, određivanju konfliktnih tačaka na konkretnoj raskrsnici u nivou i kanalisanju
saobraćajnih tokova na raskrsnici u nivou;
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri crtanju raskrsnica u više nivoa za zadate
parametre, određivanju konfliktnih tačaka na konkretnoj raskrsnici u više nivoa i
kanalisanju saobraćajnih tokova na raskrsnici u nivou i grupno oblik rada u diskusiji o
prednostima raskrsnica u više nivoa i objašnjavanju organizacije skretanja i funkcije trake
za ubrzavanje i usporavanje;
- u jedinici 3. primijeniti grupni oblik rada pri pravljenju tabelarnog prikaza opterećenja
raskrsnice i odabiru odgovarajućeg oblika raskrsnice i individualni oblik rada pri izradi
grafičkog prikaza opterećenja raskrsnice i pravljenju histograma;
- u jedinici 4. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju kriterijuma za postavljanje
svjetlosnih saobraćajnih znakova, postavljanju svjetlosnih saobraćajnih znakova na
konkretnoj raskrsnici, prezentaciji načina rada svjetlosnih saobraćajnih znakova na
konkretnoj raskrsnici i pri koordinaciji rada semafora na konkretnoj raskrsnici
- šema podjela raskrsnica
- slike raskrsnica u nivou
- slike konfliktnih tačaka na raskrsnici
- slike vrsta konfliktnih tačaka
- slike raskrsnica u više nivoa
- slike traka za ubrzavanje
- slike traka za usporavanje
- tabela za prikaz opterećenja raskrsnice
- modeli jednobojnih svjetlosnih saobraćajnih znakova
- modeli dvobojnih svjetlosnih saobraćajnih znakova
- modeli trobojnih svjetlosnih saobraćajnih znakova
saobraćajne škole, Beograd, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd
- Bogoljub Marković, 2007., Osnovi puteva i ulica za II i III razred saobraćajne škole,
Beograd, Zavod za udžbenike Beograd
- Ljubiša Kuzović, 1979., Kapacitet drumskih saobraćajnica, Beograd, Saobraćajni fakultet
Beograd
- stepen samostalnosti u prezentaciji
- stepen uključenosti u rad u okviru grupe ili odjeljenja
13.5.2.2.Test
1. Raskrsnice u nivou 20% 10% 10%
2. Raskrsnice u više nivoa 20% 10% 10%
3. Način prikazivanja opterećenja raskrsnica 30% 20% 10%
4. Raskrsnice regulisane svjetlosnim
30% 20% 10%
uređajima
UKUPNO 100% 60% 40%
- Bezbjednost i regulisanje saobraćaja (IV-80-ST-14-06, IV-80-IP-01-01, IV-80-IP-01-
02)
- Praktična nastava: (IV-80-SP-01-25)
2. Jelena Petričević Tehnička škola Račanska bb 055 201 563 ssrs57bj@telrad
„Mihajlo Pupin“, .net
Bijeljina
saobraćajna škola skola.edu.ba
Sarajevo
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara Dušana 053-223-872 vsn.jevtic@gmai
ekspert za razvijanje elektro škola 18, Doboj l.com
NPP-a
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Teorija saobraćajnog toka
8. SVRHA MODULA:
Svrha ovog modula je upoznavanje učenika sa pojmom i osnovnim elementima
saobraćajnog toka.
savladali module IV-80-ST-14-01, IV-80-ST-14-04, IV-80-ST-14-05 u okviru predmeta
Bezbjednost i regulisanje saobraćaja, kao i modul IV-80-SP-01-23 u okviru ovog
predmeta.
10. CILJEVI MODULA:
- da izračuna osnovne veličine saobraćajnog toka (protok vozila, gustina toka, brzina
saobraćajnog toka, vrijeme putovanja, jedinično vrijeme putovanja, vremenski interval
slijeđenja, rastojanje slijeđenja, rastojanje) za konkretne primjere saobraćajnih tokova
- da nacrta dijagram časovne neravnomjernosti u toku dana,godine
- da nacrta dijagram dnevne neravnomjernosti u toku nedelje, mjeseca, godine
- da nacrta dijagram mjesečne neravnomjernosti u toku godine
- da nacrta dijagram zavisnosti brzine i gustine saobraćajnog toka
- da nacrta dijagram zavisnosti protoka od gustine saobraćajnog toka
- da nacrta dijagram zavisnosti protoka vozila od brzine
- da izvrši brojanje saobraćaja na određenom poprečnom presjeku puta ina određenoj
raskrsnici i napravi plan opterećenja istih
- da izvrši anketiranje korisnika javnog prevoza putnika
1. Osnovne veličine saobraćajnog toka
2. Osnovne karakteristike saobraćajnog toka
3. Međusobna zavisnost osnovnih veličina saobraćajnog toka
4. Snimanje (brojanje) saobraćaja
kompetencije
1. Osnovne - da napiše - da izračuna osnovne - pokazuje volju za
veličine obrasce za veličine saobraćajnog toka prihvatanjem
saobraćajnog izračunavanje (protok vozila, gustina pravilnog
toka osnovnih veličina toka, brzina saobraćajnog ponašanja u
(protok vozila, toka, vrijeme putovanja, saobraćaju
gustina toka, jedinično vrijeme - pokazuje
brzina putovanja, vremenski kapacitete i
saobraćajnog toka, interval slijeđenja, spremnost za
vrijeme putovanja, rastojanje slijeđenja, timski rad
jedinično vrijeme rastojanje) za konkretne -pokazuje
putovanja, primjere saobraćajnih socijalno
vremenski interval tokova prihvatljivo
slijeđenja, ponašanje u
rastojanje saobraćaju
slijeđenja, - uvažava
rastojanje) upozerenja i mjere
2. Osnovne - da nabroji vrste - da prepozna vrste opreza sa aspekta
karakteristike saobraćajnog toka saobraćajnog toka prema bezbjednosti
saobraćajnog prema različitim različitim kriterijumima saobraćaja
toka kriterijumima - da izračuna časovnu -poštuje potrebe i
- da definiše neravnomjernost u toku probleme drugih
časovnu dana,godine učesnika u
neravnomjernost - da nacrta dijagram saobraćaju
protoka časovne neravnomjernosti - pokazuje
- da definiše u toku dana,godine društvenu
dnevnu - da izračuna dnevnu odgovornost
neravnomjernost neravnomjernost u toku prema različitim
protoka nedelje, mjeseca, godine grupacijama
- da definiše - da nacrta dijagram - samostalno crta
mjesečnu dnevne neravnomjernosti dijagrame
neravnomjernost u toku nedelje, mjeseca, neravnomjernosti
protoka godine protoka u
- da izračuna mjesečnu različitim
neravnomjernost u toku vremenskim
godine razdobljima za
- da nacrta dijagram različite
mjesečne saobraćajne
neravnomjernosti u toku tokove
godine
3. Međusobna - da objasni - da nacrta dijagram
zavisnost dijagram zavisnosti zavisnosti brzine i gustine
osnovnih brzine i gustine saobraćajnog toka za
veličina saobraćajnog toka konkretne primjere brzine i
saobraćajnog - da objasni gustine s. toka
toka dijagram zavisnosti - da nacrta dijagram
protoka od gustine zavisnosti protoka od
saobraćajnog toka gustine saobraćajnog toka
- da objasni za konkretne primjere
dijagram zavisnosti - da nacrta dijagram
protoka vozila od zavisnosti protoka vozila
brzine od brzine za konkretne
primjere
saobraćajnih tokova
4. Snimanje - da uviđa značaj - da izvrši brojanje
(brojanje) brojanja saobraćaja na određenom
saobraćaja saobraćaja poprečnom presjeku puta
- da prezentuje - da izvrši brojanje
načine i cilj saobraćaja na određenoj
brojanja raskrsnici
saobraćaja - da, po izvršenom
- da formuliše brojanju, naprave plan
pitanja za izradu opterećenja dijela puta,
anketnog lista odnosno raskrsnice
- da izvrši anketiranje
korisnika javnog prevoza
putnika
- da analizira potrebe
korisnika javnog prevoza
putnika
za izvođenje nastave koristiti standardnu učionicu.
metodama:
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri izračunavanju osnovnih veličina
saobraćajnog toka (protok vozila, gustina toka, brzina saobraćajnog toka, vrijeme
putovanja, jedinično vrijeme putovanja, vremenski interval slijeđenja, rastojanje
slijeđenja, rastojanje)
- u jedinici 2. primijeniti individualni oblik rada pri računanju i crtanju dijagrama časovne
neravnomjernosti u toku dana,godine; računanju i crtanju dijagrama dnevne
neravnomjernosti u toku nedelje, mjeseca, godine; računanju i crtanju dijagrama
mjesečne neravnomjernosti u toku godine
- u jedinici 3. primijeniti grupni oblik rada pri objašnjavanju i crtanju dijagrama zavisnosti
brzine i gustine saobraćajnog toka, dijagrama zavisnosti protoka od gustine
saobraćajnog toka i dijagrama zavisnosti protoka vozila od brzine
- u jedinici 4. primijeniti grupni oblik rada pri brojanju saobraćaja na određenom
poprečnom presjeku puta, na određenoj raskrsnici i pravljenju plana opterećenja dijela
puta, odnosno raskrsnice, kao i pri anketiranju korisnika javnog prevoza putnika i analizi
njihovih potreba
-šema obrazaca za izračunavanje pojedinih osnovnih veličina i karakteristika
saobraćajnog toka
- šema strukture saobraćajnog toka
- šema podjele saobraćajnog toka prema različitim kriterijumima
- slika homogenog toka
- slika mješovitog toka
- slika uticaja sastava saobraćajnog toka na uslove odvijanja saobraćaja na putevima
- šema obrazaca za časovnu, dnevnu i mjesečnu neravnomjernost
- slika dijagrama zavisnosti brzine i gustine saobraćajnog toka
- slika dijagrama zavisnosti protoka od gustine saobraćajnog toka
- slika dijagrama zavisnosti protoka vozila od brzine
Radomir Vukićević, 2002, Regulisanje i bezbednost saobraćaja za II,III I IV razred
- Ljubiša Kuzović, 1980., Teorija saobraćajnog toka, Beograd, Saobraćajni fakultet
Beograd
- Ljubiša Kuzović, 1979., Kapacitet drumskih saobraćajnica, Beograd, Saobraćajni
fakultet Beograd
- učenicima predočiti značaj aktivnog učešća u prikupljanju, analizi i prezentovanju
podataka koji se prikupljaju van škole
- stepen učešća učenika u radu u okviru grupe i odjeljenja
13.5.2.2.Test
Važnos Tehnike ocjenjivanja i
t raspored važnosti
Jedinice
jedinica
Prezentacija Test
(zbir)
1. Osnovne veličine saobraćajnog toka 30% 20% 10%
2. Osnovne karakteristike saobraćajnog toka 20% 10% 10%
3. Međusobna zavisnost osnovnih veličina
20% 10% 10%
saobraćajnog toka
4. Snimanje (brojanje) saobraćaja 30% 20% 10%
UKUPNO 100% 60% 40%
- Izborni predmet – Bezbjednost i regulisanje saobraćaja (IV-80-IP-01-02)

Bijeljina
škola Sarajevo
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Utovarno-istovarne stanice
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa utovarno – istovarnim
stanicama, zadacim dispečerske službe i vozilima- tegljačima i kiperima
01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03, IV-80-ST-03-04 u okviru predmeta Saobraćajni
sistemi ,modulima IV-80-ST-13-01, IV-80-ST-13-02 IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04 u okviru
Organizacije prevoza.
10. CILJEVI MODULA:
- nabroje djelokrug rada utovarno – istovarnih stanica
- objasne elemente koje moraju imati utovarno istovarne stanice
- definišu načine postavljanja vozila za utovar
- objasne utovar i istovar upravno na front
- objasne utovar i istovar paralelno na front
- objasne utovar i istovar ukošeno prema frontu
- definišu načune utovara i istovara robe (stabilni i pokretni mehanizmi)
- predstave obrasce za izračunavanje broja prostora za utovar i istovar
- predstave obrasce za izračunavanje vroja vozila za dati broj utovarno istovarnih prostora
- Objasni ritam rada itovarno istovarne stanice i napiše obrazac
- definiše interval vožnje i predstavi obrazac
- objasne opravdanost upotrebe vučnih vozila i tegljača
- urade proračun broja priključnih vozila
- predstave obrasce za punu i radnu proizvodnost vučnih vozila
- objasne opravdanost upotrebe samoutovarnih i samoistovarnih vozila (kipera)
- definišu dispečersku službu
- objasne poslove koje radi dispečerska služba
- nabroje načine komuniciranja (dispečer – vozač) i slanja i primanja dokumenata
1. Utovarno -istovarne stanice
2. Upotreba kipera i tegljača – opravdanost upotrebe
3. Dispečerska služba
1. Utovarno - - nabroje djelokrug rada - nacrtaju šemu - pokazuje interes za

istovarne stanice utovarno – istovarnih utovara i istovara samostalnim učenjem,
stanica vozila upravno na radom i
- objasne elemente koje front napredovanjem.
moraju imati utovarno - nacrtaju šemu - samouvjereno
istovarne stanice utovara i istovara pristupa učenju
- definišu načine paralelno na front - ima pozitivan stav
postavljanja vozila za - nacrtaju šemi prema novoj
utovar utovara i istovara tehnologiji i njenoj
- definišu načune ukošeno prema frontu praktičnoj primjeni
utovara i istovara robe - predstave stabilne i - prihvata cjeloživotno
(stabilni i pokretni pokretne mehanizme učenje
mehanizmi) utovara i istovara - poštuje zahtjeve
- predstave obrasce za - izračunaju broj korisnika saobraćajnih
izračunavanje broja prostora za utovar i usluga
prostora za utovar i istovar
istovar - izračunaju broj vozila
- predstave obrasce za za dati broj utovarno
izračunavanje vroja istovarnih prostora
vozila za dati broj - izračunaju interval
utovarno istovarnih vožnje
prostora
- objasne ritam rada
itovarno istovarne
stanice i napišu obrazac
- definišu interval vožnje
i predstave obrazac
- objasne opravdanost
upotrebe vučnih vozila i
tegljača
- predstave obrasce za
punu i radnu
proizvodnost vučnih
vozila
2. Upotreba - objasne opravdanost - izvrše analizu
kipera i tegljača upotrebe vučnih vozila i opravdanosti upotrebe
– opravdanost tegljača vučnih vozila i tegljača
upotrebe - objasne način - izvrše proračun broja
proračuna broja priključnih vozila
priključnih vozila - izračunaju punu i
- predstave obrasce za radnu proizvodnost
punu i radnu vučnih vozila
proizvodnost vučnih - urade analizu
vozila opravdanost upotrebe
- objasne opravdanost samoutovarnih i
upotrebe samoutovarnih samoistovarnih vozila
i samoistovarnih vozila (kipera)
(kipera)
3. Dispečerska - definišu dispečersku - napravi šemu
služba službu poslova dipečerske
- objasne poslove koje službe
radi dispečerska služba - popunjava i izdaje
- nabroje načine dokumentaciju za
komuniciranja (dispečer vozilo i vozača
– vozač) i slanja i - obračuna troškove
primanja dokumenata transporta
- definiše transportni put - koristi autoruter
- vodi evidenciju i
raspoređuje vozno
osoblje
prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri proračunu utovarno istovarnih stanica(broja
prostora i broja vozila),
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju upotrebe vučnih i priključnih
vozila i vozila za saoutovar i samoistova,
- u jedinici 3. primijeniti grupni rad pri popunjavanju dokumentacije u domenu dispečerske
službe(putni nalog, tovarni list,TIR karnet,dozvole za transport itd), određivanje transportnog
puta preko autorutera, obračun transportnih troškova itd.
- softver (Autoruter)
- slike tegljača i specijalnih vozila za transport
- slika vozačke dozvole, pasoša, lične karte i individualne knjižice rada vozača
- slika saobraćajne dozvole, putnog naloga, zelenog kartona, servisne knjižice vozila
- slika TIR karneta, deklaracije za robu, tovarnog lista, ADR-a itd.
- dokumentacija za vježbanje (obrasci putnih naloga, tovarni listovi,transportne
dozvole), Zakon o sigurnosti saobraćaja, Pravilnici o transportu robe.
-Rizah Hadžimuratović,1985., Organizacija prevoza robe i putnika, Sarajevo., Svjetlost
Sarajevo
- materijali koje će nastavnici izraditi nakon što budu obučeni - Rizah
13.5.2.1.Ismeno ispitivanje
13.5.2.2.Test
Jedinice jedinica
(zbir)
1. Utovarno -istovarne stanice 40% 20% 20%
2. Upotreba kipera i tegljača –
20% 10% 10%
opravdanost upotrebe
3. Dispečerska služba 40% 20% 20%
UKUPNO 100% 50% 50%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju modula Izborni predmet
Organizacija prevoza (IV-80-IP-01-01 i IV-80-IP-01-02))
- dipl.ing.saobraćaja smjer drumski/ cestovni
1. Kemal Jaganjac, Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@msss
škola,Sarajevo
2. Jelena Petričević Tehnička škola Račanska 055 201 563 ssrs57bj@telrad.
dipl.ing.saobr.,član “Mihajlo Pupin“, bb net
srednja kola.edu.ba
dipl.ing.saobr.,član saobraćajna
radne grupe škola, Sarajevo
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gmail

ekspert za razvijanje elektro škola Dušana 18 .com
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

4. IME MODULA Prevoz robe
8. SVRHA MODULA:
modul je kreiran tako da omogući učenicima upoznavanje sa operativnom dokumentacijom,
troškovima transporta i planom rada voznog parka
01, IV-80-ST-03-02, IV-80-ST-03-03, IV-80-ST-03-04 u okviru predmeta Saobraćajni
sistemi ,modulima IV-80-ST-13-01, IV-80-ST-13-02 IV-80-ST-13-03, IV-80-ST-13-04 IV-80-
ST-03-05 u okviru predmeta Organizacija prevoza i modulima (IV-80-ST-01-12, IV-80-ST-
01-14, IV-80-ST-01-16, IV-80-ST-01-18 u okviru u okviru ovog predmeta.
10. CILJEVI MODULA:
- definišu ulogu transportnih dokumenta
- nabroje dokumente za vozača, vozilo i robu
- objasne dokumentaciju za vozača
- objasne dokumentaciju za vozilo
- objasne dokumentaciju za robu
- nabroje troškove transporta i troškove režija
- predstave obrasce za izračunavanje troškova goriva i maziva
- predstave obrasce za izračunavanje troškova autoguma
- predstave obrasce za izračunavanje troškova održavanja i opravki
- deginišu amortizaciju vozila
- predstave načine izračunavanje amortizacije vozila
- predstave plan rada voznog parka
- objasne značaj i sadržaj plana rada
1. Operativna dokumenta
2. Troškovi transporta
3. Daljinski drumski transport
1. Operativna - definišu ulogu - predstavi - pokazuje interes za

dokumenta transportnih dokumentaciju za samostalnim učenjem,
dokumenta vozača radom i
- nabroje dokumente -predstavi napredovanjem.
za vozača, vozilo i dokumentaciju za - samouvjereno pristupa
robu vozilo učenju
- objasne - popuni putni nalog - ima pozitivan stav
dokumentaciju za -popuni tovarni list prema novoj tehnologiji
vozača -prikaže TIR karnet i njenoj praktičnoj
- objasne -popuni CEMT dozvolu primjeni
dokumentaciju za -prikaže međunarodni - prihvata cjeloživotno
vozilo tovarni list učenje
- objasne - poštuje zahtjeve
dokumentaciju za korisnika saobraćajnih
robu usluga
2. Troškovi - nabroje troškove - da primjer
transporta transporta izračunavanja troškova
- predstave obrasce goriva i maziva
za izračunavanje - da primjer
troškova goriva i izračunavanja troškova
maziva autoguma
- predstave obrasce - izračuna troškova
za izračunavanje održavanja i opravki
troškova autoguma - da primjer računanja
- predstave obrasce troškova amortizacije
za izračunavanje vozila
troškova održavanja i - nacrta šemu troškova
opravki eksploatacije vozila
- deginišu amortizaciju
vozila
- predstave načine
izračunavanje
amortizacije vozila
3. Daljinski -objasni karakteristike - nacrta grafikon rada
drumski daljinskog transporta vozača pri
transport - nabroji načine pojedinačnom
organizacije upravljanju vozilom
daljinskog transporta - nacrta grafikon rada
- objasni n sisteme vozača pri
rada vozača naizmjeničnom
- objasni vožnju na upravljanju vozilom
dionice - nacrta grafikon rada
- prezentuje upotrebu vozača sa
priključnih vozila smjenjivanjem u
upravljanju vozilom po
dionicama vozilom
- da primjer upotrebe
priključnih vozila
prezentaciju
- u jedinici 1. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju transportne dokumentacije za
vozača, vozilo i robu koja se transportuje,
- u jedinici 2. primijeniti individualni odlik rada pri izučavanju troškova transporta transportu.
- u jedinici 3. primijeniti individualni oblik rada pri definisanju daljinskog drumskog transporta
robe, načina zaposjedanja vozila i načina upravljanja vozilom.
- slika vozačke dozvole, pasoša, lične karte i individualne knjižice rada vozača
- slika saobraćajne dozvole, putnog naloga, zelenog kartona, servisne knjižice vozila
- slika TIR karneta, deklaracije za robu, tovarnog lista, ADR-a itd.
-Rizah Hadžimuratović,1985., Organizacija prevoza robe i putnika, Sarajevo., Svjetlost
Sarajevo
13.5.2.1 Prezentacija
- orginalnost ideja
13.5.2.2.Test
Jedinice jedinica Usmeno Test
(zbir) ispitivanje
1. Operativna dokumenta 30% 20% 10%
2. Troškovi transporta 40% 20% 20%
3. Daljinski drumski transport 30% 20% 10%
UKUPNO 100% 60% 40%
sadržaj ovog modula može vam koristiti pri izučavanju modula (IV-80-ST-01-26) u okviru
ovog predmeta,, Izborni predmet Organizacija prevoza (IV-80-IP-01-01 i IV-80-IP-01-02))
- dipl.ing.saobraćaja smjer drumski/ cestovni
2. Jelena Petričević Tehnička Račanska 055 201 563 ssrs57bj@telrad
dipl.ing.saobr.,član škola“Mihajlo bb .net
4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gma
ekspert za razvijanje elektro škola Dušana 18 il.com
NPP-a Doboj
5.Alma Hasić,

NPP Tehničar Drumskog Saobraćaja

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

NPP Tehničar Drumskog Saobraćaja

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

I razred

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

10. CILJEVI MODULA:

13.3. Nastavna učila i materijali:

Važnost jedinica Tehnike ocjenjivanja i raspored važnosti

15. PRIJEDLOG JE DA MODUL PREDAJE:

3. Midhat Tatlić Mješovita Velešići 2 033 450 691 mssskola@

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

1. Fluidi - definišu pojam - izračunaju - pokazuje interes za

15. PRIJEDLOG JE DA MODUL PREDAJE:

3. Midhat Tatlić Mješovita Velešići 2 033 450 691 mssskola@

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

1.Vrste -objasni centralnu - nacrta centralnu - razvija odnos o

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

10. CILJEVI MODULA:

1. Osnove - nabroji pribor za - primijeni vrste - ima osjećaj za

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

10. CILJEVI MODULA:

1. Pojam i podjela - definiše pojam materijala, - da primjer za - može razumjeti

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

1. Koncepcija - prezentira koncepciju - ilustruje kvalitet - uviđa značaj

13.3. Nastavna učila i materijali:

2. Jelena Petričević Tehnička Račanska 055 201 563 ssrs57bj@

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

1. Historijski - izloži razvoj drumskog - predstavi historijski - pokazuje interes za

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

1. Historijski - objasni podjelu PiT - predstavi historijski razvoj - pokazuje interes

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

2. NAZIV I STEPEN ZANIMANJA Tehničar drumskog saobraćaja IV

3. PREDMET Saobraćajni sistemi

4. IME MODULA Vodni i vazdušni saobraćaj

5. BROJ MODULA ZA PREDMET 03/06

6. ŠIFRA MODULA IV-80-ST-03-03

7. DATUM KADA JE MODUL ZAVRŠEN Septembar 2008.godine

10. CILJEVI MODULA:

1. Historijski - objasni razvoj vodnog - predstavi historijski - pokazuje interes za

13.1. Potrebni objekti i resursi:

Ime,prezime i titula Škola Adresa Tel./Fax E-mail

1. Kemal Jaganjac, Mješovita srednja Velešići 2 033 443 221 mssskola@

4.Vesna Jevtić, prof. Saobraćajna i Cara 053-223-872 vsn.jevtic@gmail.

1. Historijski razvoj - izloži razvoj - predstavi historijski - pokazuje interes za

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

10. CILJEVI MODULA:

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

1. Osnove - nabroji pribor za - rukuje crtaćim - ima osjećaj za

13.5.3.Tehnike ocjenjivanja i raspored važnosti po jedinicama

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

2. NAZIV I STEPEN ZANIMANJA Tehničar drumskog saobraćaja IV

3. PREDMET Praktićna nastava

4. IME MODULA Vodni, vazdušni i PT saobraćajni sistemi

5. BROJ MODULA ZA PREDMET 03/26

6. ŠIFRA MODULA IV-80-SP-01-03

7. DATUM KADA JE MODUL ZAVRŠEN Septembar 2008.godine

10. CILJEVI MODULA:

1. Vodni - objasni razvoj vodnog - predstavi historijski - pokazuje interes

13.1. Potrebni objekti i resursi:

Ime,prezime i titula Škola Adresa Tel./Fax E-mail

1. Kemal Jaganjac, Mješovita Velešići 2 033 443 221 mssskola@

1.Vrste projekcija -objasni centralnu - nacrta centralnu - razvija odnos o

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

1. Elektrostatika - objasne električni - rješavaju zadatke iz - pokazuje interes za

3. Midhat Tatlić Mješovita Velešići 2 033 450 691 mssskola@

1. PORODICA ZANIMANJA Saobraćaj

1. Elektromagnetna - objasne - rješavaju zadatke iz - pokazuje interes