KSSMPK 2019 DP PendidikanSeniVisualPendidikanKhas Tingkatan 4

PENDIDIKAN
SENI VISUAL
TINGKATAN 4
KURIKULUM STANDARD SEKOLAH MENENGAH PENDIDIKAN KHAS
RUKUN NEGARA PENDIDIKAN

SENI VISUAL
Bahawasanya Negara Kita Malaysia
mendukung cita-cita hendak;
Mencapai perpaduan yang lebih erat dalam kalangan

seluruh masyarakatnya;
Memelihara satu cara hidup demokrasi; Pendidikan Khas

TINGKATAN 4
Mencipta satu masyarakat yang adil di mana kemakmuran negara
akan dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama;
Menjamin satu cara yang liberal terhadap

tradisi-tradisi kebudayaannya yang kaya dan pelbagai corak;
Penulis
Membina satu masyarakat progresif yang akan menggunakan Dr. Ananthan Nagu
sains dan teknologi moden; Nornikman Yahya
Amrie Zakaria
MAKA KAMI, rakyat Malaysia,
berikrar akan menumpukan
seluruh tenaga dan usaha kami untuk mencapai cita-cita tersebut Editor
berdasarkan prinsip-prinsip yang berikut: Nurul Husna Abdul Halim
KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN Pereka Bentuk

KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA Shuhada Md Taha
KELUHURAN PERLEMBAGAAN
KEDAULATAN UNDANG-UNDANG Ilustrator
KESOPANAN DAN KESUSILAAN Anuar Ismadi Hassim
(Sumber: Jabatan Penerangan, Kementerian Komunikasi dan Multimedia Malaysia)
2019
KANDUNGAN
No Siri Buku : 0149
PENGHARGAAN Pendahuluan v
KPM2019 ISBN 978-967-2212-54-6 Penghasilan buku ini melibatkan kerjasama banyak Pengenalan 1
Cetakan Pertama 2019 pihak. Sekalung penghargaan dan terima kasih
ditujukan kepada semua pihak yang terlibat:
© Kementerian Pendidikan Malaysia
• Jawatankuasa Penambahbaikan
Pruf Muka Surat,
Modul 1 Sejarah dan Apresiasi Seni Visual 2
Hak Cipta Terpelihara. Mana-mana bahan dalam
buku ini tidak dibenarkan diterbitkan semula, Bahagian Sumber dan Teknologi Pendidikan,
disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan Kementerian Pendidikan Malaysia. Unit 1: Perkembangan Seni dan Sosial Budaya 4
lagi, ataupun dipindahkan dalam sebarang bentuk • Jawatankuasa Penyemakan
di Malaysia
atau cara, baik dengan cara elektronik, mekanik, Pembetulan
penggambaran semula mahupun dengan cara Pruf Muka Surat,
perakaman tanpa kebenaran terlebih dahulu Bahagian Sumber dan Teknologi Pendidikan,
daripada Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia,
Kementerian Pendidikan Malaysia. Perundingan
Kementerian Pendidikan Malaysia. Modul 2 Asas Seni Reka 24
tertakluk kepada perkiraan royalti atau honorarium. • Jawatankuasa Penyemakan
Naskhah Sedia Kamera, Unit 1 : Aplikasi Seni dan Rekaan 26
Diterbitkan untuk Kementerian Pendidikan Bahagian Sumber dan Teknologi Pendidikan,
Malaysia oleh: Kementerian Pendidikan Malaysia.
Aras Mega (M) Sdn. Bhd (164242-W) • Pegawai-pegawai Bahagian Sumber
No. 18 & 20, Jalan Damai 2, dan Teknologi Pendidikan dan
Taman Desa Damai, Sungai Merab, Bahagian Pembangunan Kurikulum,
43000 Kajang, Selangor Darul Ehsan. Kementerian Pendidikan Malaysia. Modul 3 Seni Halus 38
Tel: 03-8925 8975
Faks: 03-8925 8985 • Jawatankuasa Peningkatan Mutu,
Laman Web: www.arasmega.com Aras Mega (M) Sdn. Bhd. Unit 1 : Asas Lukisan 40
E-mel: amsb@arasmega.com • Fakulti Seni Lukis dan Seni Reka, Unit 2: Lukisan Teknik 50
UiTM Shah Alam. Unit 3: Seni Cetak 59
Reka Letak dan Atur Huruf:
Aras Mega (M) Sdn. Bhd. • Majlis Rekabentuk Malaysia (MRM).
Muka Taip Teks: Azim • Balai Seni Negara.
Saiz Muka Taip Teks: 13 poin Modul 4 Komunikasi Visual 68
• Pusat Kebudayaan, UKM.
Dicetak oleh:
Attin Press Sdn. Bhd.
Semua pihak yang terlibat secara langsung Unit 1 : Lukisan Berbantu Komputer (Grafik) 70
atau tidak langsung dalam usaha menjayakan
No 8, Jalan Perindustrian PP4,
Taman Perindustrian Bukit Permai, penerbitan buku ini.
43300 Seri Kembangan, Serdang, Selangor.
Tel: 03-89390660
E-mel: attinpress@gmail.com
iii
Modul 5 Reka Bentuk 82
PENDAHULUAN
Unit 1 : Rekaan Dua Dimensi (2D) 84 Buku teks Pendidikan Seni Visual Pendidikan Khas Tingkatan 4 ini
Unit 2: Rekaan Tiga Dimensi (3D) 93 memfokuskan keseluruhan Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran
Unit 3: Reka Bentuk Industri (DSKP), serta Kurikulum Standard Sekolah Menengah Pendidikan Khas
101 (KSSMPK). Kandungan dalam buku ini merangkumi Standard Kandungan
(SK) dan Standard Pembelajaran (SP) yang disediakan oleh Bahagian
Modul 6 Kraf Tradisional dan Dimensi Baharu Pembangunan Kurikulum (BPK), Kementerian Pendidikan Malaysia. Buku
110
ini memberi fokus kepada perkembangan pemikiran seni visual dalam
Unit 1 : Seni Seramik kalangan Murid Berkeperluan Khas (MBK).
112
Unit 2: Seni Serat dan Tekstil Kandungan buku ini meliputi tujuh modul iaitu:
122
Modul 1 : Sejarah dan Apresiasi Seni Visual
Modul 2 : Asas Seni Reka
Modul 3 : Seni Halus
Modul 7 Folio Seni Kreatif 130 Modul 4 : Komunikasi Visual
Modul 5 : Reka Bentuk
Unit 1 : Folio Komunikasi Visual 132 Modul 6 : Kraf Tradisional dan Dimensi Baharu
Modul 7 : Folio Seni Kreatif
Strategi pengajaran dan pembelajaran dalam KSSMPK bagi
mata pelajaran Pendidikan Seni Visual mengutamakan pembelajaran
Glosari 136 secara inkuiri yang berasaskan projek. Murid didedahkan dengan aktiviti
eksperimentasi media dan teknik bagi pengukuhan pemahaman
Rujukan 138 khususnya terhadap aspek bahasa seni visual. Di samping itu, pengetahuan
seni visual yang dipelajari disesuaikan dan diaplikasi dalam kehidupan,
masyarakat, dan alam sekitar.
Bagi memastikan matlamat dan objektif KSSMPK bagi mata
pelajaran Pendidikan Seni Visual tercapai, elemen merentas kurikulum
yang sedia ada ditambah dengan elemen sains dan teknologi, kreativiti
dan inovasi, keusahawanan, Teknologi Maklumat dan Komunikasi (TMK),
serta Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT). Selain itu, nilai murni dan sikap
positif, serta budaya kerja yang baik turut diterapkan.
Diharapkan semoga segala idea dan buah fikiran yang diadun dapat
membantu mencapai matlamat Falsafah Pendidikan Kebangsaan untuk
melahirkan murid yang berupaya mengaplikasi, menganalisis, menilai, dan
mencipta secara kreatif dan inovatif seiring dengan Kemahiran Abad Ke-21.
iv v
PENERANGAN IKON
UNIT Unit
Tip
Keusahawanan PENGENALAN
1
Menggalakkan idea kreatif
Menunjukkan dan inovatif murid untuk
permulaan unit. menjana pendapatan
sampingan.
Kandungan buku ini meliputi gabungan Sejarah dan
Apresiasi Seni Visual, Asas Seni Reka, Seni Halus,
KBAT Latihan Komunikasi Visual, Reka Bentuk, Kraf Tradisional dan
Mengemukakan LA
TIH
Dimensi Baharu, dan Folio Seni Kreatif. Sejarah dan
Disediakan bagi menguji
AN
soalan yang dapat

mencetuskan kemahiran
kefahaman murid. Apresiasi Seni Visual memperkenalkan Perkembangan
berfikir aras tinggi murid. Seni dan Sosial Budaya di Malaysia. Asas Seni Reka
menerangkan Aplikasi Seni dan Rekaan.
Info Aplikasi Seni

Seni Halus terbahagi kepada Asas Lukisan, Lukisan
Memuatkan maklumat Murid menjalankan Teknik, dan Seni Cetak. Komunikasi Visual memfokuskan
tambahan berkaitan topik. aktiviti pembelajaran.
Lukisan Berbantu Komputer (Grafik). Reka Bentuk
terdiri daripada Rekaan Dua Dimensi (2D), Rekaan Tiga
Dimensi (3D), dan Reka Bentuk Industri. Kraf Tradisional
Ingat dan Dimensi Baharu merangkumi Seni Seramik dan
Memberikan perhatian Rumusan Seni Serat dan Tekstil. Folio Seni Kreatif pula ialah Folio
kepada murid terhadap Refleksi isi pembelajaran.
aspek kebersihan dan Komunikasi Visual.
keselamatan.
Aktiviti QR Code boleh diimbas

Berkumpulan menggunakan telefon
Sila imbas
Aktiviti yang dilakukan pintar atau tablet untuk
secara berpasangan dan mendapatkan maklumat.
berkumpulan.
NOTA GURU RUMUSAN

Memberikan panduan kepada guru untuk melaksanakan aktiviti atau mencadangkan aktiviti
tambahan lain yang boleh dilaksanakan oleh murid.
vi 1
vi
Modul 1 1.1 Perkembangan Seni dan Sosial Budaya
di Malaysia
SEJARAH DAN APRESIASI Murid boleh:
SENI VISUAL 1.1.1 Menyatakan sejarah dan perkembangan seni dan

sosial budaya di Malaysia.
1.1.2 Menerangkan fungsi dan tradisi seperti yang
dinyatakan melalui:
(i) Peralatan (iv) Kenderaan
(ii) Alat permainan (v) Pakaian
(iii) Seni bina (vi) Perhiasan diri
1.1.3 Menyediakan dokumentasi ringkas perkembangan
seni dan fungsi seni serta tradisi.
Bidang Sejarah dan Apresiasi Seni Visual ini memberi tumpuan

kepada sosiobudaya dan tradisi masyarakat di Malaysia. Tradisi yang
wujud dalam anggota masyarakat di Malaysia tercetus daripada
kepelbagaian sosiobudaya. Pengetahuan dan pemahaman tentang
bidang ini dapat meningkatkan penghargaan dan kecintaan terhadap
warisan budaya bangsa. Malaysia telah mendapat kemerdekaan
INF pada tanggal 31 Ogos 1957 dan sehingga
O tahun 2018 direkodkan Malaysia mempunyai
lebih daripada 32.4 juta penduduk yang
terdiri daripada pelbagai kaum serta etnik.
2 3
MODUL 1
MODUL 1
UNIT
Perkembangan Seni dan Sosial Budaya
1 di Malaysia
Budaya ialah keseluruhan cara hidup
merangkumi cara bertindak, berkelakuan,
Kepelbagaian kaum dan
dan berfikir serta segala hasil kegiatan dan
etnik di Malaysia:
penciptaan yang berupa kebendaan atau
kerohanian sesuatu masyarakat, tamadun, • Melayu
dan peradaban. Budaya yang diamalkan • Cina
dan diwarisi sama ada dari aspek kesenian, • India
bahasa, adat resam, muzik, agama, • Sabah
kepercayaan mahupun undang-undang • Sarawak
mempunyai keunikannya yang tersendiri
bagi setiap kaum.
Sosial dan budaya merupakan amalan
yang berkaitan dengan gaya hidup dan
peradaban bagi sesuatu masyarakat.
Kepelbagaian penduduk di Malaysia telah Hubungan interaksi sosial:
mewujudkan pelbagai budaya yang menjadi • Cara hidup
pegangan dan amalan hidup mereka. • Kepercayaan
Kepelbagaian budaya yang diamalkan oleh • Adat istiadat
penduduk di Malaysia menjadikan mereka • Pendidikan
saling hormat-menghormati antara satu
sama lain.
Seni bermaksud kebolehan mencipta
sesuatu seperti lukisan, ukiran, kraf, dan
sebagainya yang indah-indah. Seni dan
budaya adalah sesuatu yang tidak boleh
dipisahkan kerana kedua-dua elemen ini Budaya benda:
saling berkait antara satu sama lain. Seni • Peralatan
yang wujud dalam kalangan masyarakat • Alat permainan
di Malaysia hasil daripada asimilasi • Seni bina
pelbagai kaum. Budaya benda yang • Kenderaan
terhasil daripada hubungan sosiobudaya • Pakaian
masyarakat pelbagai kaum di Malaysia • Perhiasan diri
ialah peralatan, alat permainan, seni bina,
kenderaan, pakaian, dan perhiasan diri.
NOTA GURU
4 1.1.1 Guru menyatakan sejarah dan perkembangan seni dan sosial budaya di Malaysia. 5
MODUL 1
MODUL 1
Tokoh Seni Halus Fungsi dan Tradisi
Masyarakat di Malaysia amat dekat dengan alam persekitaran. Kraf tangan

Lukisan dan Catan
yang dihasilkan adalah berdasarkan alam sekeliling mereka untuk kegunaan
Abdullah Ariff harian yang melibatkan aspek budaya, estetik, dan fungsi.
Abdullah Ariff dilahirkan pada tahun 1905 (i) Peralatan
di Pulau Pinang. Beliau merupakan satu- Peralatan yang digunakan oleh masyarakat Melayu dahulu mempunyai fungsi
satunya seniman pelukis tempatan yang yang tertentu terutamanya senjata.
terpilih dan dicatatkan di dalam buku The
Abdullah Ariff, Bumi Bahagia Keris
Leader of Malaya dan Who’s Who 1956 oleh pelukis Lombong Bijih Malaya, 1960,
dan penerbit buku J. Victor Morais. Cat air Keris merupakan senjata yang digunakan oleh kebanyakan orang Melayu
Dzulkifli Buyong pada zaman dahulu untuk mempertahankan diri. Keris ialah sebahagian
daripada alat kebesaran dan lambang diraja. Kini keris digunakan sebagai
Dzulkifli Buyong dilahirkan pada tahun barang perhiasan dalam majlis persandingan dan persembahan kebudayaan.
1948 di Kuala Lumpur. Beliau menerima Keris menjadi lambang kemegahan serta kebanggaan bangsa dan negara.
pendidikan seni di Victoria Institution.
Beliau gemar menggunakan media kapur Hulu
(pastel) sebagai bahan catan. Kebanyakan karya Pendongkok
yang dihasilkan menimbulkan sifat kesucian (naif)
alam kanak-kanak. Dzulkifli Buyong, Kapal Kertas, Sampir
1966, Kapur pastel
Batir-batir Mata keris
Arca
Anthony Lau
Anthony Lau dilahirkan pada tahun 1933
di Johor Bahru. Sumbangan utama beliau
kepada kegiatan seni ialah dalam bidang
seni arca. Antara karya beliau yang
terkenal ialah arca besi, Rimba (1968), arca logam, Tuli-tuli Lok
Anthony Lau, Hasil Laut,
Hasil Laut (1968), dan arca kayu, Djin Api (1959). 1967, Logam Tulang
Batang
Cetakan
Redza Piyadasa
Redza Piyadasa dilahirkan pada 1939 di
Pahang. Beliau merupakan seorang pelukis
dan pengkritik seni. Beliau menerima
anugerah “Prince Claud Award ” pada
Redza Piyadasa, Malaysia No.10 Buntut Tuntung
tahun 1998. Antara karya seni cetakan beliau ialah (Two Malay Women), 1982,
Malaysia No.10 (Two Malay Women) (1982). Campuran dan kolaj atas bod
Sarung keris
No Perolehan: 1984.014 Bahagian keris
Koleksi Balai Seni Negara
NOTA GURU NOTA GURU
6 • Guru diminta memberi maklumat lanjut berkaitan tokoh-tokoh seni di Malaysia. 1.1.2 Guru menerangkan fungsi dan tradisi seperti yang dinyatakan melalui peralatan, alat permainan, 7
seni bina, kenderaan, pakaian, dan perhiasan diri.
MODUL 1
MODUL 1
(ii) Alat Permainan (iii) Seni Bina
Permainan tradisional merupakan satu cara masyarakat pada zaman dahulu Seni bina tradisional Melayu amat mengutamakan prinsip ajaran agama Islam
mengisi masa lapang dan berhibur. Antara alat permainan tradisional yang iaitu cara hidup dan melarang pergaulan bebas antara lelaki dan perempuan.
selalu dimainkan ialah gasing dan congkak. Setiap ruang yang terdapat pada seni bina tradisional Melayu mempunyai
fungsinya yang tersendiri.
Gasing
Rumah ibu
Gasing merupakan sejenis permainan tradisional yang popular bagi orang
Melayu. Gasing juga boleh dijadikan sebagai hiasan dan cenderamata. Bahan Rumah dapur Ruang khas untuk
utama untuk membuat gasing ialah kayu. Terdapat tiga jenis gasing yang selalu upacara tertentu
dimainkan iaitu gasing pangkah, gasing uri, dan gasing jantung. Ruang untuk seperti upacara
memasak. berkhatan, majlis
perkahwinan dan
memandikan
Kepala jenazah.
gasing Selang
Labu Ruang yang
Anjung
menyambung
Patak laluan antara Ruang menyambut
Paksi Tali rumah ibu dan tetamu, melakukan
rumah dapur. aktiviti ringan seperti
menyirat jala,
mengasah parang
Gasing pangkah dan sebagainya.
Serambi
Ruang khas untuk kaum lelaki
Congkak mengadakan kenduri. Serambi
juga ialah ruang tidur untuk anak
Congkak merupakan permainan tradisional yang menggunakan papan kayu
lelaki bujang.
berlubang atau lubang di atas tanah. Biji getah atau guli dijadikan sebagai
buah congkak. Congkak dimainkan secara berpasangan.
Guli
Congkak Rumah Kutai, Perak
8 9
MODUL 1
MODUL 1
Istana Lama Seri Menanti (iv) Kenderaan
Istana Lama Seri Menanti terletak di kawasan yang dikelilingi oleh sawah Kenderaan merupakan sesuatu benda atau mesin yang dinaiki oleh manusia
dan bukit yang permai. Keindahan kawasan ini menjadi pusat pemerintahan untuk bergerak dari satu tempat ke tempat yang lain. Tenaga manusia dan
Raja-raja Negeri Sembilan zaman silam. Reka bentuk istana ini menunjukkan haiwan digunakan untuk menggerakkan kenderaan pada masa dahulu.
pertalian dengan alam Minangkabau. Istana ini dibina tanpa sebatang paku dan
semuanya diperbuat daripada kayu dari tiang hinggalah ke atapnya. Bahagian
yang perlu dipaku disambung dengan kayu yang dipanggil pasak. Kereta Lembu
Bahagian-bahagian pada istana ini juga diukir dengan ukiran yang
Kereta lembu mula digunakan sewaktu zaman Kesultanan Melayu Melaka. Kereta
menarik dan bernilai tinggi. Hasil ukiran ini melambangkan
lembu mempunyai empat bahagian, iaitu badan, roda, balak atau gandar, dan
ketinggian budaya masyarakat Melayu.
kajang (bumbung). Selain dijadikan sebagai kenderaan pengangkutan, kereta
lembu juga digunakan untuk mengangkut padi, rumput, kayu api, dan sebagainya.
Pak
Tali pacu
Pasang
Tongkat
Istana Lama Seri Menanti
Masjid Kampung Laut
Masjid Kampung Laut dipercayai sebagai masjid tertua di Asia Tenggara. Tapak
asal masjid ini terletak di Tumpat, Kelantan. Masjid ini telah dipindahkan ke Pusat
Pengajian Islam Nilam Puri. Masjid ini dibina tanpa sebarang paku pada sekitar
kurun ke-18. Seni bina masjid ini mempunyai persamaan dari segi bumbung
perabung lima dengan Masjid Demak di Jawa, Masjid Kono di Champa, Masjid
Nad Tanjung, dan Masjid Wadi Hussein di Thailand.
Brek Bom
Masjid Kampung Laut
Balak
Gegantang
Kereta lembu Melaka
10 11
MODUL 1
MODUL 1
Perahu (v) Pakaian
Perahu merupakan pengangkutan air yang digunakan pada zaman dahulu. Kepelbagaian pakaian tradisional dapat dilihat di seluruh Semenanjung Malaysia,
Perahu diperbuat daripada kayu cengal atau meranti. Perahu dibahagikan Sabah, dan Sarawak. Pakaian bukan sahaja berfungsi sebagai bahan untuk menutup
kepada empat bahagian iaitu bangau, caping atau koyan, okok, dan badan. tubuh badan tetapi juga mempunyai nilai estetika. Dalam aspek sosial, pakaian
Pada zaman dahulu, perahu digunakan sebagai pengangkutan untuk dapat mencerminkan adab, perilaku dan status individu yang menggayakannya.
mengangkut barang-barang dagangan.
Pakaian Tradisional Melayu
Bangau
Caping atau Baju Kebaya

Koyan
• Baju Kebaya mempunyai potongan yang
Okok labuh dan berbelah di hadapan.
• Baju Kebaya bertangan panjang yang
berpesak lurus di hadapan, berkekek,
dan berbelah di bahagian dada.
Badan
• Baju Kebaya dipakai bersama dokoh
yang sejajar sebagai pelengkap.
• Pemakaian perhiasan diri seperti
Perahu kolek, Kelantan
subang, cucuk sanggul dan gelang
Beca tangan menambah seri pemakai.
Beca merupakan kenderaan darat beroda tiga yang dikayuh oleh seseorang.
Beca mempunyai bahagian pengayuh sama ada di sebelah sisi penumpang,
di bahagian belakang penumpang, dan di bahagian hadapan penumpang.
Bumbung dipasang untuk meneduhkan penumpang. Terdapat juga beca
yang digunakan khusus untuk mengangkut barang.
Bumbung
Baju Melayu Cekak Musang
Tempat duduk • Baju Melayu Cekak Musang mempunyai

penumpang kolar yang tinggi.
• Baju Melayu Cekak Musang dipakai bersama
Pengayuh lima butang sejajar sebagai pelengkap.
• Lima butang merujuk kepada lima rukun Islam.
Tongkat • Pemakaian samping di bahagian luar
Beca Pulau Pinang
dikenali sebagai dagang luar.
12 13
MODUL 1
MODUL 1
Pakaian Tradisional Cina Pakaian Tradisional India
Samfu Doti
• Samfu merupakan pakaian lelaki kaum Cina. • Doti merupakan sehelai kain panjang yang dipakai
Pakaian ini mempunyai belahan di bahagian oleh lelaki kaum India.
hadapan dan diperkemaskan dengan kancing. • Kain ini dipakai dengan cara melilit di pinggang
• Samfu dipakai pada musim perayaan dan menggunakan teknik ikatan tertentu.
majlis rasmi. • Pemakaian Doti digayakan dengan potongan baju
yang berlengan pendek atau panjang iaitu Jippa.
• Doti merupakan pakaian harian lelaki kaum India.
Jippa
Perhiasan kepala
Doti
Cheongsam Gelang tangan
• Cheongsam merupakan pakaian wanita kaum Cina.

Sari
Pakaian ini mempunyai potongan labuh atau singkat
dan berbelah di tepi.
• Bahagian kolar Cheongsam mempunyai kolar yang • Sari merupakan pakaian wanita kaum India
tinggi dan susunan butang dalam kedudukan serong yang menggunakan kain ela.
pada bahagian dada. • Teknik melilit kain memerlukan kemahiran
• Perhiasan seperti anting-anting serta rantai merupakan agar lilitan yang membalut tubuh kelihatan
pelengkap kepada pemakaian Cheongsam. kemas dan rapi.
• Gelang tangan, gelang kaki, rantai leher,
anting-anting serta perhiasan kepala adalah
pelengkap kepada pemakaian Sari.
(Sumber: Koleksi Zubaidah Sual) (Sumber: Koleksi Zubaidah Sual)
14 15
MODUL 1
MODUL 1
Pakaian Tradisional Etnik Iban Pakaian Tradisional Etnik Kadazan
Lelaki Iban Kalambi

Lelaki Kadazan
• Baju kaum Iban dikenali sebagai Kalambi.
• Kalambi ini bermotifkan jaluran menegak, figura manusia, • Pakaian tradisional lelaki etnik Kadazan
dan burung yang ditenun dalam bentuk geometri. Papar ialah baju berlengan panjang
• Hujung kalambi dibiar berjuntai, berpintal atau dihiasi berwarna hitam dan dipadankan dengan
dengan manik. Sigal seluar panjang dikenali sebagai Souva.
• Kain sirat merupakan pakaian asas kaum lelaki Iban. • Sigal pula dipakai sebagai penutup
• Kain sirat dihiasi dengan tenunan yang indah. kepala yang dililit atau dilipat mengikut
• Hujung kain ini dijuntaikan dari pinggang ke hadapan dan beberapa cara yang berbeza.
belakang badan.
• Penggunaan gelang di kedua-dua belah tangan dikenali
sebagai Tumpa jari.
Simbong
Sugu tinggi Kain sirat
Hamai
Marik empang
Souva
Wanita Iban
Himpogot
• Baju wanita Iban dikenali sebagai
Selampai dan Marik empang pada
Simpai bahagian luar.
pirak
Selampai • Semeting ringgit dan Lampit dipakai
sebagai perhiasan diri di bahagian
Wanita Kadazan
Lampit pinggang.
• Kain karap dengan kemasan Tating
• Pakaian tradisional perempuan etnik Kadazan Papar
Semeting kain dipakai sehingga ke paras
Tumpa ialah Sinuangga’.
ringgit bawah lutut.
• Sinuangga’ merupakan baju blaus pendek dan leher
• Sugu tinggi digayakan sebagai
berbentuk U dipakai oleh wanita muda.
hiasan di bahagian kepala.
• Sinompukung blaus berlengan dan tidak mempunyai
• Perhiasan diri yang lain bagi
sulaman dipakai oleh wanita pertengahan.
pakaian tradisional etnik Iban ini
Kain karap • Kihongon blaus dengan lengan panjang, dipakai oleh
adalah seperti Simpai pirak dan
Tating kain wanita tua dan untuk upacara ritual.
Tumpa di bahagian tangan dan
• Himpogot (tali pinggang), Hamai (rantai leher) dan Simbong
Gerunchung di bahagian kaki.
Gerunchung (Subang) merupakan pelengkap pada pakaian ini.
(Sumber: Koleksi Zubaidah Sual) (Sumber: Koleksi Zubaidah Sual)
16 17
MODUL 1
MODUL 1
(vi) Perhiasan diri
Amalan menghias diri telah bermula sejak primitif lagi. Perkembangan Aplikasi Seni
tamadun manusia membawa kepada penciptaan rekaan pelbagai bahan
yang berharga seperti emas, perak dan batu permata.
Scrap-Book
Murid dibahagikan kepada dua kumpulan, iaitu A dan B.
Dokoh Kumpulan A
• Dokoh merupakan hiasan
(a) Cari maklumat berkenaan sejarah dan perkembangan seni dan sosial
Cucuk Sanggul tradisional di leher bagi kaum
budaya di Malaysia di dalam buku, surat khabar, majalah, dan Internet.
lelaki dan wanita.
• Cucuk sanggul merupakan hiasan (b) Gunting gambar foto yang berkaitan.
kepala bagi wanita. • Dokoh diperbuat daripada (c) Susun dan tampal gambar dan maklumat yang diperoleh dalam
timah, tembaga atau logam. bentuk scrap-book.
• Cucuk sanggul diperbuat daripada
buluh, tembaga, perak, suasa, • Dokoh berbentuk seutas
dan emas. rantai dengan tiga kepingan Jadual 1.1 Contoh sejarah dan perkembangan seni dan sosial budaya di Malaysia.
hiasan yang bertingkat.
• Cucuk sanggul digunakan Tahun Catatan
Dijadikan sebagai hiasan
untuk menyemat sanggul agar
leher bagi pengantin lelaki Sebelum Kesenian dan kebudayaan adalah bebas dan bersifat
tidak terburai. Wanita zaman
dan wanita. merdeka tradisi. Kraf dibuat untuk kegunaan sendiri. Kraf juga
dahulu menggunakan cucuk
sanggul sebagai senjata untuk 1930-1950 dihasilkan atas naungan oleh pihak istana.
mempertahankan diri.
Sosial dan budaya masyarakat Tanah Melayu telah
Tahun 1950-an menerima pengaruh dari negara Barat melalui sistem
pendidikan dan penghijrahan.
Penubuhan persatuan dan institusi pendidikan telah

Selepas merdeka merancakkan lagi perkembangan seni dan sosial budaya
Pending hingga kini
di Malaysia.
• Pending ialah pengancing tali
pinggang atau kepala tali pinggang
Gelang Kaki yang direka dan dihias indah
Selain scrap-book, hasil dokumentasi
• Gelang kaki merupakan hiasan dengan berbagai-bagai motif. boleh dipersembahkan dalam bentuk:
INF
kaki yang dipakai di kedua- • Pending biasanya dipakai oleh kaum O i. Lembaran kerja
dua belah kaki. ii. Persembahan multimedia
lelaki dan wanita Melayu sebagai iii. Peta pemikiran i-Think
• Gelang kaki mempunyai pakaian istiadat. iv. Poster
bentuk yang hampir sama • Kaum lelaki menggunakannya untuk
dengan gelang tangan. mengikat kain dan samping.
(Sumber: Koleksi Zubaidah Sual) NOTA GURU
18 1.1.3 Guru meminta murid menyediakan dokumentasi ringkas perkembangan seni dan fungsi seni 19
dan tradisi.
MODUL 1
MODUL 1
Kumpulan B
(a) Cari maklumat berkenaan fungsi seni dan tradisi (i) peralatan, (ii) alat
permainan, (iii) seni bina, (iv) kenderaan, (v) pakaian, dan (vi) perhiasan
diri di dalam buku, surat khabar, majalah, dan Internet. Sejarah dan Perkembangan Seni dan Sosial
Fungsi Seni dan Tradisi
Budaya di Malaysia
(b) Gunting gambar foto yang berkaitan.
(c) Susun dan tampal gambar dan maklumat yang diperoleh dalam bentuk
scrap-book.
Contoh Fungsi Seni dan Tradisi di Malaysia
Wau Bulan • Wau bulan ialah warisan budaya

yang tinggi nilai estetikanya.
• Wau bulan merupakan sejenis alat
permainan tradisional orang Melayu.
• Wau bulan juga dijadikan sebagai Setiap kumpulan akan mempamerkan scrap-book yang telah siap dihasilkan.
kraf tangan dan cenderamata. Ketua kumpulan perlu membuat apresiasi terhadap hasil kerja tersebut dengan
menekankan kepada unsur seni dan prinsip rekaan yang telah dibuat.
Pending • Pending ialah pengancing tali
pinggang atau kepala tali pinggang
yang direka dan dihias indah Hasil Kerja
dengan pelbagai motif.
• Pending biasanya dipakai oleh
kaum lelaki dan wanita Melayu Bincangkan perbezaan perahu
sebagai pakaian istiadat. yang terdapat di Malaysia.
• Kaum lelaki menggunakannya untuk
mengikat kain dan samping.
Lanca
• Lanca merupakan kenderaan
penumpang yang mempunyai dua
roda dan ditarik oleh manusia. Rumusan Kedatangan penjajah ke negara Malaysia telah mempengaruhi seni
• Lanca digunakan secara meluas pada dan juga sosiobudaya masyarakat tempatan. Karya-karya yang
zaman dahulu di China. dihasilkan tidak terhad pada seni tradisional sahaja malah seni-
• Lanca mudah didapati di Pulau Pinang, seni moden turut meningkat naik. Penghayatan dan penghargaan
Melaka dan Singapura pada satu terhadap warisan kebudayaan negara dapat meningkatkan
ketika dahulu. semangat patriotik dan jati diri sebagai rakyat Malaysia.
20 21
MODUL 1
MODUL 1
Latihan 1 Latihan 2
LAT LAT
IHA IHA
N N
Murid dibahagikan kepada dua kumpulan, iaitu A dan B. Tuliskan bahagian-bahagian keris di bawah dan warnakannya.
1. Kedua-dua kumpulan perlu mencari maklumat berkenaan pakaian etnik

lain di Malaysia.
2. Cari maklumat daripada buku, majalah, surat khabar, dan Internet.
3. Gunting gambar foto yang berkaitan.
4. Susun dan tampal gambar dan maklumat yang diperoleh dalam ruangan
yang disediakan.
NOTA GURU NOTA GURU

22 • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti berikut. • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti berikut. 23
• Guru menyediakan buku, majalah, dan surat khabar untuk murid.
Modul 2 2.1 Aplikasi Seni dan Rekaan
Murid boleh:
ASAS SENI REKA 2.1.1 Menyatakan unsur seni dan prinsip rekaan.
2.1.2 Menerangkan fungsi unsur seni dan prinsip rekaan.
2.1.3 Menyenaraikan media, bahan, proses, dan teknik
dalam unsur seni dan prinsip rekaan.
2.1.4 Mengaplikasikan unsur seni dan prinsip rekaan
dalam penghasilan karya.
2.1.5 Menghasilkan karya dengan menggunakan asas
seni reka dan mempamerkan serta menceritakan
hasil karya.
Asas seni reka merupakan pengetahuan tentang unsur seni dan

prinsip rekaan. Pemahaman dalam asas seni reka sangat penting
dalam setiap penghasilan karya seni visual. Hasil karya yang baik
memerlukan pengetahuan untuk mengaplikasikan gabung jalin
antara unsur seni dengan prinsip rekaan.
24 25
UNIT
1 Aplikasi Seni dan Rekaan Jalinan
Sifat permukaan sesuatu objek

Warna
Tindak balas cahaya ke atas sesuatu

yang boleh dikesan melalui deria permukaan objek. Warna terbahagi
penglihatan atau sentuhan. kepada tiga iaitu, merah, biru,
MODUL 2
MODUL 2
Unsur Seni dan kuning.
Merah
Unsur seni terdiri daripada enam elemen asas dalam penggubahan sesuatu rah Me
Me gga un rah
ij n gu
karya seni visual iaitu garisan, rupa, bentuk, jalinan, warna, dan ruang.
a
gg
Un
Ji n
gu
a
Merah
gg
Un
Jin
gu
Kuning
jingga
ungu
Biru
Kuning Biru
g
nin
Bir
Ku
u
Hijau
u hija
hija ing Bir u
n u
Ku Hijau
Garisan
Garisan ialah satu deretan titik yang Rupa Ruang

bersambung-sambung. Garisan
Pertemuan penghujung garisan Jarak antara objek yang wujud di alam nyata dan karya seni visual.
boleh diolah menjadi rupa, jalinan,
dengan permulaannya. Wujud
ton, corak dan untuk menimbulkan
bentuk, ruang, dan pergerakan. pada permukaan yang rata dan
tidak mempunyai jisim.
Bentuk
Bentuk bersifat tiga dimensi (3D) yang wujud dalam ruang fizikal.
NOTA GURU
26 2.1.1 Guru menyatakan unsur seni dan prinsip rekaan. 27
Penghasilan Lukisan 3D Prinsip Rekaan
Setiap elemen yang terdapat di dalam unsur seni saling berhubung kait antara Prinsip rekaan ialah kaedah atau tatacara pengolahan unsur seni untuk
satu sama lain. Lihat contoh ilustrasi langkah melukis di bawah. menimbulkan gambaran tertentu dalam gubahan seni visual. Prinsip rekaan
MODUL 2
MODUL 2
terbahagi kepada tujuh, iaitu harmoni, kontra, penegasan, kepelbagaian,
imbangan, kesatuan, serta irama dan pergerakan.
1 2
Harmoni
Harmoni dihasilkan dalam
sesuatu gubahan melalui susunan
atau ulangan unsur seni yang
Cantumkan hujung garisan dengan sesuai dan berhubung kait.
Lukis garisan berpenjuru.
titik permulaan bagi mencipta rupa.
3 4
Kontra
Wujud apabila unsur seni
digunakan secara bertentangan
antara satu sama lain.
Cantumkan beberapa garisan bagi Olah garisan bagi mencipta
mencipta bentuk. jalinan tampak.
5 6
Penegasan
Penumpuan unsur atau imej
yang kelihatan lebih ketara.
Olah garisan untuk mencipta Warnakan objek untuk

ruang ilusi. wujudkan keindahan.
28 29
Fungsi Unsur Seni
Kepelbagaian
MODUL 2
MODUL 2
Gabungan pelbagai unsur, prinsip,
dan idea dalam satu gubahan.
Garisan dapat menghasilkan Rupa boleh diolah menjadi simbol

corak jalinan, harmoni, irama
Imbangan dan pergerakan. atau lambang.
Sesuatu keadaan yang seimbang dalam
susunan karya dari segi tumpuan, berat,
tarikan, dan gubahan.
Kesatuan
Hubungan antara unsur seni yang Bentuk yang dilukis dapat Jalinan pada badan ular berfungsi
membantu dalam menghasilkan menggambarkan objek sebenar. sebagai penyamaran.
karya seni visual.
Irama dan pergerakan

Unsur seni yang berulang-ulang
untuk menghasilkan pergerakan.
Warna dapat Ruang dapat mempengaruhi
menimbulkan keindahan. saiz sesuatu objek.
NOTA GURU
30 2.1.2 Guru menerangkan fungsi unsur seni dan prinsip rekaan. 31
Fungsi Prinsip Rekaan
MODUL 2
MODUL 2
Penegasan berfungsi untuk Kepelbagaian dapat menampilkan
menarik perhatian. nilai estetika yang tinggi.
Harmoni pada bulu burung merak Kontra antara warna panas

memberi kesan keseragaman. dan warna sejuk dapat
mengelakkan kebosanan.
Irama dan pergerakan dapat menggambarkan keadaan sebenar.
Imbangan simetri dapat Kesatuan menimbulkan suasana yang

menimbulkan kesatuan. tenang dan selesa. Bincangkan unsur seni yang terdapat dalam
gambar prinsip rekaan yang dilihat.
32 33
Aplikasi Seni
Kad Ucapan Pop-Up
MODUL 2
MODUL 2
Alat 1. Reben 5. Cutter 9. Pen penanda
dan 2. Gunting 6. Kad berwarna hitam 10. Gam
Bahan 3. Pemadam 7. Kertas lukisan 11. Pensel
4. Cutting mat 8. Pembaris 3
1 3 8 Potong lakaran dengan cutter. 4

10 Lipatkan bahagian potongan
4 6 yang perlu.
7
9 11
2
5
5
Gamkan kertas lukisan pada
kad berwarna hitam. 6
Potong sedikit bahagian

tepi kad.
Aspek kebersihan dan

1 keselamatan haruslah
diutamakan sepanjang
Lakarkan rupa piano menjalankan aktiviti.
pada kertas lukisan.
2
7
Warnakan rupa papan piano
Masukkan reben dan ikatkannya.
dengan pen penanda.
NOTA GURU NOTA GURU
34 2.1.3 Guru menyenaraikan media, bahan, proses, dan teknik dalam unsur seni dan prinsip rekaan. 2.1.4 Guru membimbing murid mengaplikasikan unsur seni dan prinsip rekaan dalam penghasilan karya. 35
Latihan 1
LAT
IHA
N
Lengkapkan unsur seni dengan melukis atau menampal gambar yang sesuai.
MODUL 2
MODUL 2
Bentuk
Garisan
Rupa
Hasil Kerja
• Pamerkan hasil kerja kamu di dalam kelas.

• Lihat hasil kerja yang telah dihasilkan oleh rakan kamu.
• Buat apresiasi terhadap hasil kerja tersebut dengan menekankan
kepada unsur seni dan prinsip rekaan yang telah dibuat.
• Buat perbandingan antara hasil kerja kamu dengan rakan.
Secara berpasangan, hasilkan satu origami kapal terbang kertas.

Bincang dan senaraikan asas seni reka yang diaplikasikan dalam
proses penghasilan origami tersebut.
Rumusan Unsur seni merupakan elemen asas dalam penghasilan Ruang

sesebuah karya seni. Biasanya karya seni yang dihasilkan Jalinan
mengandungi lebih daripada satu unsur seni. Prinsip rekaan
merupakan kaedah dan tatacara pengolahan unsur seni untuk
menimbulkan gambaran tertentu. Penggunaan unsur seni dan Warna
prinsip rekaan yang tepat mampu menghasilkan karya seni
yang bermutu tinggi.
NOTA GURU NOTA GURU
36 2.1.5 Guru membimbing murid menghasilkan karya dengan menggunakan asas seni reka dan • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti berikut. 37
mempamerkan serta menceritakan hasil karya.
Modul 3 3.1 Asas Lukisan
Murid boleh:
SENI HALUS 3.1.1 Menyatakan maksud asas lukisan.

3.1.2 Menerangkan fungsi asas lukisan.
3.1.3 Menyenaraikan media, proses, dan teknik dalam
aktiviti lukisan.
dalam penghasilan karya lukisan.
hasil karya.
3.2 Lukisan Teknik

Murid boleh:
3.2.1 Menyatakan maksud lukisan teknik.
3.2.2 Menerangkan fungsi lukisan teknik.
3.2.3 Menyenaraikan media, proses, dan teknik dalam
aktiviti lukisan teknik.
dalam penghasilan karya lukisan teknik.
hasil karya.
3.3 Seni Cetak

Murid boleh:
3.3.1 Menyatakan maksud seni cetak.
3.3.2 Menerangkan fungsi seni cetak.
Karya seni halus mempunyai nilai keindahan dan memberi kepuasan 3.3.3 Menyenaraikan media, bahan, proses, dan teknik
cita rasa kepada peminatnya seperti lukisan atau catan, cetakan dan dalam penghasilan seni cetak secara konvensional
ukiran. Seni halus ialah aktiviti untuk melahirkan ekspresi dan idea atau kontemporari.
berbentuk dua dimensi (2D) dan tiga dimensi (3D). 3.3.4 Mengaplikasikan asas seni reka dalam penghasilan
seni cetak.
3.3.5 Menghasilkan karya dengan menggunakan teknik
yang sesuai dalam penghasilan seni cetak.
3.3.6 Mempamerkan serta menceritakan hasil karya.
38 39
UNIT
1 Asas Lukisan Media Lukisan
Maksud Asas Lukisan
Lukisan ialah satu teknik menggambar yang terhasil daripada kesan garisan
dengan menggunakan media kering. Lukisan boleh dihasilkan pada permukaan
rata seperti kanvas, kadbod, plastik, papan, dan dinding.
MODUL 3
MODUL
MODUL 3
Arang Pensel
3
Fungsi Lukisan
Lukisan digunakan untuk meluahkan emosi dan

1 ekspresi pelukis menerusi tema yang disampaikan
melalui imej-imej tertentu.
Pastel Pen Teknikal

2 Lukisan yang mempunyai nilai estetika yang tinggi
dijadikan sebagai penghias ruangan.
Lukisan atau ilustrasi dijadikan sebagai maklumat

3 komunikasi yang penting untuk menyampaikan
info-info berguna yang terdapat pada poster.
Krayon Pensel Warna

NOTA GURU NOTA GURU
40 3.1.1 Guru menyatakan maksud asas lukisan. 3.1.3 Guru menyenaraikan media, proses, dan teknik dalam aktiviti lukisan. 41
3.1.2 Guru menerangkan fungsi asas lukisan.
Proses Lukisan Teknik Lukisan
1
Pilih objek yang

hendak dilukis.
MODUL 3
MODUL 3
2 3
Tentukan sudut
pandangan, perspektif, Garisan selari Garisan spiral
ton, dan cahaya.
Buat lakaran kasar

dengan melukis garisan
luar objek tersebut.
4 5
Gunakan teknik-teknik
lukisan yang sesuai untuk
menunjukkan kesan
cahaya, bentuk, dan ruang.
Bahagikan ruang kepada

ruang latar belakang, ruang Garisan kontur Garisan silang pangkah
tengah, objek, dan ruang
hadapan.
42 43
Aplikasi Seni
Lukisan Pemandangan 1
Sungai 2
3
1. Kertas Lukisan 4
Alat 2. Pensel
dan 3. Pemadam
MODUL 3
MODUL 3
Bahan 4. Pensel warna
Titik-titik Campuran
Sila imbas Layari laman sesawang http://

arasmega.com/qr-link/video-
teknik-teknik-lukisan/ untuk
menonton teknik-teknik lukisan.
(Dicapai pada 1 Julai 2019)
Lakarkan rupa batu-batu

1
sungai secara kasar.
Lakarkan rupa pokok-pokok
2
secara kasar.
Lakarkan rupa batu dan

3
pokok dengan terperinci.
Gosokan Lorekan
NOTA GURU
44 3.1.4 Guru membimbing murid mengaplikasikan unsur seni dan prinsip rekaan dalam penghasilan 45
karya lukisan.
MODUL 3
MODUL 3
Warnakan latar belakang Hasilkan seberapa banyak
4
rupa dengan warna coklat. lukisan melalui pelbagai tema.
Bingkaikan lukisan yang telah
siap dilukis supaya kelihatan
kemas untuk dijual.
Warnakan air sungai

5
dengan warna biru.
Hasil Kerja

Warnakan daun-daun pokok

6 dengan warna hijau. Rumusan Lukisan ialah suatu teknik menggambar atau hasil karya seni
yang dihasilkan menggunakan pelbagai media kering. Media
kering terdiri daripada pensel, pastel, pen, oil pastel, arang,
Aspek kebersihan dan pensel warna, dakwat, dan kapur. Seni lukisan dihasilkan di
keselamatan haruslah atas permukaan dua dimensi (2D) seperti kertas, kanvas,
diutamakan sepanjang Lengkapkan lukisan dengan kadbod, plastik, papan, dan dinding.
menjalankan aktiviti. 7 warna-warna tambahan
dan kemasan karya.
NOTA GURU NOTA GURU
46 • Guru boleh mencadangkan pensel warna yang boleh bercampur air. 3.1.5 Guru membimbing murid menghasilkan karya dengan menggunakan asas seni reka dan 47
mempamerkan serta menceritakan hasil karya.
Latihan 1 Latihan 2
LAT LAT
IHA IHA
N N
Warnakan lukisan dengan menggunakan pensel warna yang berasaskan air. Lukisan dapat dijadikan sebagai suatu medium untuk menyatakan emosi. Lukis
dan catatkan emosi yang berbeza dalam setiap bulatan yang disediakan pada
ruang di bawah.
MODUL 3
MODUL 3
Ketawa Sedih Terkejut
Marah Takut Menangis
NOTA GURU NOTA GURU

UNIT
2 Lukisan Teknik Garisan Horizon
Dikenali sebagai garisan aras Satu garis mendatar (horizon)

mata atau garisan kaki langit. yang merentasi gambar.
Maksud Lukisan Teknik
Lukisan teknik merupakan salah satu cara untuk menyampaikan maklumat Jika kita berdiri, aras pandangan
secara grafik sama ada dalam persekitaran harian ataupun bidang kejuruteraan. Berada pada aras mata dan mata akan turut meninggi dan
Simbol atau logo tertentu dicipta bagi menyampaikan maksud yang jelas kepada kedudukannya bergantung pada jika kita duduk, aras padangan
kumpulan sasaran. Lukisan teknik menunjukkan tentang bentuk, saiz atau skala, aras mata kita memandang. mata akan menjadi rendah. Ini
MODUL 3
MODUL 3
ruang dan spesifikasi sesuatu projek dalam bidang kejuruteraan. akan mengubah kedudukan
garisan horizon.
Lukisan Perspektif
Lukisan perspektif menampilkan perbezaan dari segi saiz, warna dan jalinan
sesuatu objek apabila berada jauh dari pandangan mata. Objek akan beransur
mengecil apabila menghampiri garisan horizon secara ilusi.
Perspektif ialah sistem untuk memastikan skala atau ukuran objek dari
pelbagai sudut pandangan. Perspektif lukisan berada antara lukisan gaya
bebas dengan lukisan teknikal. Lukisan perspektif mempamerkan aspek tiga
dimensi (3D) objek dari sesuatu sudut.
Foto jeti yang menunjukkan kedudukan garisan horizon
Titik Lenyap (TL)

Titik lenyap ialah satu titik yang terletak
pada garisan horizon.
Titik lenyap merupakan titik apabila
semua garisan yang digunakan untuk
melukis perspektif bertemu pada satu titik. TL
Titik ini akan mewujudkan ilusi
gambaran tiga dimensi (3D) dalam
sesebuah lukisan.
NOTA GURU NOTA GURU

50 3.2.1 Guru menyatakan maksud lukisan teknik. 3.1.3 Guru menyenaraikan media, proses, dan teknik dalam aktiviti lukisan. 51
3.2.2 Guru menerangkan fungsi lukisan teknik.
Perspektif Satu Titik Lenyap Perspektif Dua Titik Lenyap
Perspektif satu titik lenyap dilukis atau dilakar dengan hanya menggunakan Perspektif dua titik lenyap dilukis atau dilakar dengan hanya menggunakan
satu titik lenyap. Semua objek akan kelihatan mengecil ke satu arah menuju ke dua titik lenyap. Semua objek akan kelihatan mengecil ke arah kiri dan kanan
titik lenyap. menuju ke titik lenyap.
TL
TL
MODUL 3
MODUL 3
TL Garisan
GarisanHorizon
Horizon
TL
Garisan Horizon
TL TL
Lukisan perspektif satu titik lenyap
Lukisan perspektif dua titik lenyap
TL
TL TL
Garisan Horizon
Foto yang menunjukkan perspektif dua titik lenyap

Foto yang menunjukkan perspektif satu titik lenyap
52 53
Perspektif Tiga Titik Lenyap Fungsi Lukisan Teknik
Perspektif tiga titik lenyap dilukis atau dilakar dengan hanya menggunakan tiga
titik lenyap.Terhasil dari dua titik lenyap yang terletak pada garis horizon dan
satu titik lenyap yang terletak di atas atau bawah garis horizon.
Perspektif tiga titik lenyap juga disebut sebagai pandangan mata cacing
(worm’s eye view ) atau pandangan mata burung (bird’s eye view ).
TL
MODUL 3
MODUL 3
Pandangan mata burung
(Bird’s eye view )
TL TL Garisan horizon
Pandangan mata cacing
(Worm’s eye view )
TL TL
1 Menyampaikan maklumat secara tepat dan terperinci.
2 Menunjukkan suasana ruang sebenar.
3 Menyampaikan idea secara berkesan.
4 Satu cara untuk berkomunikasi secara grafik dalam persekitaran

harian sama ada bidang reka bentuk dalaman, seni bina mahupun
bidang kejuruteraan.
TL TL
Lukisan perspektif tiga titik lenyap Foto perspektif tiga titik lenyap
Bincangkan kedudukan garisan
horizon dan titik lenyap bagi
ilustrasi di atas.
54 55
Aplikasi Seni
1
3 4
Lukisan Landasan
Kereta Api
1. Kertas Lukisan 2
Alat 2. Pemadam
dan 3. Pensel
Bahan 4. Pensel Warna
MODUL 3
MODUL 3
Lakarkan garisan horizon dan Lakarkan rupa landasan Hasil Kerja
1 2
titik lenyap. kereta api.
Murid dibahagikan kepada tiga kumpulan. Setiap kumpulan diberi gambar perspektif
yang terdiri daripada perspektif satu titik lenyap, perspektif dua titik lenyap dan
perspektif tiga titik lenyap. Labelkan garisan kaki langit dan titik lenyap pada gambar
tersebut. Kongsikan hasil kerja kumpulan kamu pada kumpulan yang lain.
Rumusan Lukisan teknik adalah proses untuk menyusun lukisan

Warnakan lakaran dengan
3 4 Kemasan karya. secara visual untuk menyampaikan maklumat sesuatu
pensel warna.
objek atau rekaan itu dibina dan berfungsi. Penguasaan
Aspek kebersihan dan keselamatan terhadap menghasilkan lukisan teknik adalah penting
haruslah diutamakan sepanjang dalam bidang industri dan kejuruteraan.
menjalankan aktiviti.
NOTA GURU NOTA GURU
56 3.1.4 Guru membimbing murid mengaplikasikan unsur seni dan prinsip rekaan dalam penghasilan 3.1.5 Guru membimbing murid menghasilkan karya dengan menggunakan asas seni reka dan 57
karya lukisan. mempamerkan serta menceritakan hasil karya.
UNIT
Latihan 1 3 Seni Cetak

LAT
IHA
N
Tanda dan labelkan kedudukan titik lenyap bagi ilustrasi di bawah dengan
menggunakan pembaris. Maksud Seni Cetak
Cetakan merupakan hasil seni yang menggunakan teknik terapan untuk

menghasilkan imej yang sama berulang kali kecuali cetakan mono. Cetakan
juga bermaksud mengecap corak atau gambar yang sama dengan
menggunakan alatan tertentu ke atas permukaan rata seperti kain, kertas,
MODUL 3
MODUL 3
dinding, kadbod, dan plastik.
Jenis-jenis Seni Cetak
Cetakan Timbulan (Relief ) Cetakan Benaman (Intaglio )
Cetakan Sutera Saring

Cetakan Planograf
(Silk Screen )
Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. Kumpulkan maklumat-maklumat

berkaitan pengkarya seni cetak di Malaysia daripada pelbagai sumber.

arasmega.com/qr-link/video- INF Cetakan blok kayu buatan
stensil/ untuk menonton O
tangan muncul pada kurun
video Stensil.
ke-8 di China.
(Dicapai pada 31 Oktober 2018)
NOTA GURU NOTA GURU

58 • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti berikut. 3.3.1 Guru menyatakan maksud seni cetak. 59
Fungsi Seni Cetak 4 Industri percetakan
Keistimewaan
1 Ekspresi artistik cetakan yang boleh
diulang cetak serta
Keunikan cetakan yang perkembangan
mempunyai pelbagai teknik teknologi percetakan
menjadikan cetakan sebagai digital telah membantu
suatu kaedah bagi penyataan mengembangkan
nilai ekspresi diri dan budaya industri percetakan
selain daripada seni lukisan,
MODUL 3
MODUL
MODUL 3
dan juga tekstil di
catan mahupun arca. negara kita.
3
Ihsan Fakulti Seni Lukis & Seni Reka UiTM Shah Alam
5 Proses kreativiti
Aktiviti cetakan boleh digalakkan dengan penggunaan pelbagai teknik dan
2 Terapi seni kaedah cetakan. Disiplin dan kemahiran asas seperti melakar, mengukir dan
Ihsan Fakulti Seni Lukis & Pengalaman visual dan artistik mencetak juga menyumbang kepada proses kreativiti.
Seni Reka UiTM Shah Alam semasa melakukan disiplin
seni cetakan dapat dijadikan
sebagai terapi seni.
Propaganda bahan pendidikan

3 dan keagamaan
Blok cetakan yang boleh diulang

cetak menjadikan cetakan sebagai
suatu medium yang sesuai untuk
menghebahkan penerangan,
ajaran, dan fahaman kepada
orang ramai dengan lebih mudah.
Ihsan Fakulti Seni Lukis & Seni Reka UiTM Shah Alam
NOTA GURU
60 3.3.2 Guru menerangkan fungsi seni cetak. 61
Cetakan Konvensional Cetakan Sutera Saring (Silk Screen )
Kain sutera akan diregangkan di
Cetakan Timbulan (Relief ) atas kayu pemidang. Profilem atau
Imej terhasil daripada kesan garisan yang diukir di foto emulsi menghasilkan imej, reka
atas permukaan blok atau plat yang digelek dengan bentuk, dan corak. Sekuji digunakan
dakwat atau pewarna. Bahagian yang diukir tidak untuk menyapu dakwat atau warna di
terkena dakwat. atas permukaan kertas atau kain.
Teknik yang digunakan potongan kayu, gurisan Open masking ialah imej yang terhasil
kayu, potongan lino, dan kolaj. melalui keratan kertas, akhbar, dan
kulit haiwan.
MODUL 3
MODUL 3
Penggelek Dakwat cetak Ihsan Fakulti Seni Lukis & Seni Reka
Ihsan Fakulti Seni Lukis & Seni Reka
UiTM Shah Alam Sekuji Dakwat cetak
Blok kayu UiTM Shah Alam Kayu
pemidang
Cetakan Benaman (Intaglio )
Kertas atau kain
Proses melukis dengan cara mengukir pada plat logam atau kayu. Dakwat cetak
Cetakan Kontemporari
akan diletakkan di dalam alur turisan dan dicetak menggunakan pemampat
atau penggelek.
Teknik yang digunakan ialah line
engraving, dry point, gurisan asid,
kolagraf, akuatin, dan mezotin.
Dakwat cetak
Plat logam
Ihsan Fakulti Seni Lukis & Seni Reka
UiTM Shah Alam
Cetakan Planograf Mesin Pencetak Offset
Dihasilkan daripada permukaan seni cetakan Perkembangan teknologi cetakan

yang mendatar. Litografi berdasarkan teknik sifat digital telah meluaskan lagi sempadan
penolakan minyak dengan air. Blok batu kapur seni cetak. Keistimewaan teknologi
digunakan sebagai blok persembahan imej. Kaedah Ihsan Fakulti Seni Lukis & Seni Reka cetakan digital ialah dapat menjimatkan
ini dapat menghasilkan seni cetakan yang hampir UiTM Shah Alam kos dan masa.
sama dengan lukisan menggunakan pensel.
Victor Chin @ Chin Choong Sang, 17, Cetakan kontemporari melibatkan
Dakwat cetak Jalan Hang Tuah, Melaka 157/200, penerokaan dan eksplorasi terhadap
1982, Cetakan Lithografi medium dan inovasi teknik terkini.
Blok batu kapur
No Perolehan: 2002-037
Koleksi Balai Seni Negara
NOTA GURU
62 3.3.3 Guru menyenaraikan media, bahan, proses, dan teknik dalam penghasilan seni cetak secara 63
konvensional atau kontemporari.
Aplikasi Seni
Cetakan Kotak Hadiah

1
2 3 4
Alat dan Bahan Gelekkan dakwat lino pada
4
kepingan lino.
13
5 1. Kad manila 8. Pemadam
6
8 2. Kepingan lino 9. Alat pengukir
12
3. Reben 10. Pensel
9 4. Penggelek 11. Dakwat lino
MODUL 3
MODUL
MODUL 3
7
10 11
5. Kepingan kaca 12. Senduk
6. Gam 13. Pembaris
7. Gunting
3
Letakkan kepingan lino di bawah

5
bentangan kotak hadiah.
Tekankan bahagian depan

6
bentangan kotak hadiah di atas
Lakarkan imej pada Ukirkan lakaran imej dengan kepingan lino dan gosok dengan
1 2 rata menggunakan senduk.
kepingan lino. alat pengukir.

arasmega.com/qr-link/saiz- Cantum dan gamkan
bentangan-kotak-hadiah/ 7 kotak hadiah.
untuk memuat turun saiz
bentangan kotak hadiah.
(Dicapai pada 21 Januari 2019)
keselamatan haruslah
Gelekkan dakwat lino
3 menjalankan aktiviti.
di atas cermin.
NOTA GURU NOTA GURU
64 3.3.4 Guru membimbing murid mengaplikasikan asas seni reka dalam penghasilan seni cetak. 3.3.5 Guru membimbing murid menghasilkan karya dengan menggunakan teknik yang sesuai dalam 65
penghasilan seni cetak.
Latihan 1
LAT
IHA
N
Cari jenis-jenis seni cetak dalam kotak di bawah.
Timbulan Benaman Planograf Stensil

MODUL 3
MODUL
MODUL 3
A S I D E M N O S U
3
O T S T E N S I L R
Hasil Kerja F E J I M E T I S E
• Lihat hasil kerja yang telah dihasilkan oleh rakan kamu. U N O B L A N C O D
J S O E U G R E L A
Rumusan Cetakan merupakan suatu proses penerapan blok, plat atau
P L A N O G R A F H
skrin ke atas sesuatu permukaan seperti kertas, kain atau bahan-
bahan lain yang sesuai. Kepelbagaian teknik, proses, dan bahan Z V A A X G T K F E
dalam seni cetakan telah memberi ruang yang luas dalam proses
ekplorasi kreativiti serta meningkatkan ketamadunan sesuatu
bangsa. Setiap hasil seni cetakan dalam suatu edisi dianggap
S T I M B U L A N C
sebagai karya asli.
U T I A C U S A N I
Teknik cetakan stensil boleh diaplikasikan ke atas
banyak permukaan dan media seperti baju, kertas,
P E B N N G U T O K
kaca, dan plastik. Permintaan ke atas hasil produk
cetakan stensil pastinya sentiasa ada.
NOTA GURU NOTA GURU

66 3.3.6 Guru membantu murid mempamerkan serta menceritakan hasil karya. • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti berikut. 67
Modul 4 4.1 Lukisan Berbantu Komputer (Grafik)
KOMUNIKASI VISUAL
Murid boleh:
4.1.1 Menyatakan maksud lukisan berbantu komputer.

4.1.2 Menerangkan fungsi lukisan berbantu komputer.
4.1.3 Menyenaraikan media (perisian), bahan, proses, dan
teknik dalam penghasilan lukisan berbantu komputer.
4.1.4 Mengaplikasikan asas seni reka dalam
penghasilan lukisan berbantu komputer.
4.1.5 Menghasilkan rekaan dengan menggunakan
teknik yang sesuai dalam penghasilan lukisan
berbantu komputer.
4.1.6 Mempamerkan serta bercerita hasil rekaan.
Komunikasi visual merupakan bidang penyampaian idea atau

maklumat melalui pelbagai media seperti simbol dan imej serta
sumber elektronik yang lain. Pengetahuan dan pemahaman
terhadap bidang ini dapat mengembangkan pemikiran dan
minat murid terhadap bidang komunikasi visual. Bidang ini boleh
dipelajari dan difahami melalui pengalaman, pemerhatian,
eksperimentasi media, teknik dan peralatan dalam penghasilan INF Perisian Powerpoint boleh
O
karya seni. digunakan untuk membuat
pembentangan.
68 69
UNIT
1 Lukisan Berbantu Komputer (Grafik) Meningkatkan produktiviti dan kualiti hasil kerja
Lukisan berbantu komputer memudahkan pereka bentuk dan jurutera dalam
proses menghasilkan rekaan produk. Setiap perincian yang berkaitan rekaan
produk dapat dihasilkan dengan lebih cepat dan tepat.
Maksud Lukisan Berbantu Komputer
Lukisan berbantu komputer merupakan perisian dan satu kaedah untuk melukis
dalam bentuk dua dimensi (2D) dan tiga dimensi (3D).
Fungsi Lukisan Berbantu Komputer
Medium komunikasi
Penggunaan visual sebagai simbol untuk menerangkan sesuatu perkara,
peristiwa ataupun idea tertentu.
MODUL 4
MODUL 4
Membantu bidang kejuruteraan dan perindustrian kreatif
Lukisan berbantu komputer telah memberi peluang
yang lebih luas terhadap perkembangan bidang
CMYK PROSES COLOR SPOT COLOR CMYK PROSES COLOR SP O T CO L O R kejuruteraan dan industri kreatif.
CMYK SPOT
Meningkatkan
PROSES COLOR pengalaman
COLOR
penerokaan
C100 M0 Y70 K9
visual
PANTONE
562 C
Perisian lukisanPANTONE
berbantu
C100 M50 Y0 K18
komputer sangat653 C
membantu
dalam menggalakkan
C0 M5 Y100 K0
PANTONE
YELLOW C
penerokaan visual kreatif.
PANTONE
C0 M100 Y90 K0 1797 C
PANTONE
C20 M20 Y30 K20 WARM GRAY 5C
NOTA GURU
70 FONT:4.1.1 Guru menyatakan maksud lukisan berbantu komputer.
FRIZGuru
QUADRATA (REGULAR)
71
4.1.2 menerangkan fungsi lukisan berbantu
G R AY Skomputer.
CALE G R AY S C A L E B L A C K & W HI TE (MO NO )
Perisian Grafik Aplikasi Seni
Perisian grafik dapat membantu pereka grafik untuk menghasilkan kerja Lukisan Pemandangan Laut
dengan cepat dan kemas. Berikut adalah contoh perisian grafik dan fungsinya. Perisian Microsoft Paint
Microsoft Powerpoint
Digunakan untuk memaparkan maklumat
secara persembahan grafik dan multimedia
yang mudah.
Microsoft Paint
Digunakan untuk melukis dan mewarna objek

yang mudah.
MODUL 4
MODUL 4
SketchUp
Digunakan untuk menghasilkan reka bentuk
dalaman, landskap, kejuruteraan awam, Klik file, pergi ke properties dan klik. Masukkan saiz kertas A4
mekanikal dan permainan video. 1 (lebar: 21 cm, tinggi: 29.7 cm).
Adobe Photoshop
Digunakan untuk menyunting imej foto.
Adobe Illustrator
Digunakan untuk mereka bentuk logo, poster,

majalah, banner dan bunting.
AutoCAD
Digunakan oleh jurutera, arkitek,
dan pereka bentuk grafik untuk
menghasilkan reka bentuk produk. Klik line shapes untuk membuat garisan lurus. Kemudian klik
2
pencil tools untuk melukis awan.
NOTA GURU NOTA GURU
72 4.1.3 Guru menyenaraikan media (perisian), bahan, proses, dan teknik dalam penghasilan lukisan 4.1.4 Guru membimbing murid mengaplikasikan asas seni reka dalam penghasilan lukisan 73
berbantu komputer. berbantu komputer.
Klik pencil tools untuk melukis garisan pantai. Kemudian klik Klik fill with color tools dan klik edit colors untuk mendapatkan
MODUL 4
MODUL 4
3 5
fill with color tools untuk mewarna langit. warna air laut.
Klik fill with color tools untuk mewarna awan dengan warna putih 6 Klik line shapes untuk membuat lapisan warna.
4
dan kelabu untuk mewujudkan perspektif.
NOTA GURU
74 4.1.5 Guru membimbing murid menghasilkan rekaan dengan menggunakan teknik yang sesuai dalam 75
penghasilan lukisan berbantu komputer.
MODUL 4
MODUL 4
Klik pencil tools untuk membuat kesan ombak. Warnakannya Klik pencil tools dan klik fill with color tools untuk mendapatkan
7 9
dengan warna putih. layer seterusnya.
8 Klik fill with color tools untuk mewarna pasir. 10 Klik brushes untuk melukis pokok-pokok.
76 77
Klik pencil tools dan klik brushes untuk membuat kesan yang lebih
MODUL 4
MODUL 4
11
menarik pada pokok.
Hasil Kerja
• Karya akhir perlu dicetak.
kepada perisian yang telah digunakan.
• Buat perbandingan antara hasil karya kamu dengan rakan.
Perisian lukisan berbantu komputer digunakan untuk melukis

Rumusan dan mereka bentuk. Dengan menggunakan perisian grafik,
proses melukis, menyunting, dan mengubah suai lukisan dapat
dilakukan dengan mudah dan cepat. Selain itu, lukisan yang
dihasilkan dapat dicetak berulang kali dengan kualiti yang
sama. Perisian ini digunakan secara meluas dalam bidang
seperti kejuruteraan awam, mekanikal, seni bina, dan reka
bentuk grafik.
Layari laman sesawang http://
Sila imbas
arasmega.com/qr-link/video-
Sejauh manakah lukisan
melukis-menggunakan-microsoft- berbantu komputer
paint/ untuk menonton video melukis dapat memberi kesan
mengunakan Microsoft Paint. (Dicapai kepada lukisan dan catan
12 Akhir sekali, gunakan warna terang untuk menaikkan warna pokok. pada 31 Oktober 2018) secara tradisional?
NOTA GURU
78 4.1.6 Guru membantu murid mempamerkan serta bercerita hasil rekaan. 79
Latihan 1 Latihan 2
LAT LAT
IHA IHA
N N
Hasilkan lukisan bunga menggunakan perisian Microsoft Paint. Kemudian, Isikan ruang kosong di bawah dengan pilihan jawapan yang diberi.
cetak dan tampalkan gambar pada ruang yang disediakan.
Microsoft Paint Adobe Illustrator

Adobe Photoshop AutoCAD
MODUL 4
MODUL 4
NOTA GURU NOTA GURU
Modul 5 5.1 Rekaan Dua Dimensi (2D)
Murid boleh:
REKA BENTUK 5.1.1 Mengenal 2D.

5.1.2 Mendefinisi 2D.
5.1.3 Menyatakan jenis-jenis 2D.
5.1.4 Menerangkan ciri-ciri 2D.
5.1.5 Meneroka penggunaan media campuran 2D.
5.1.6 Menghasilkan rekaan 2D dengan mengaplikasikan
media campuran.
5.1.7 Mempamerkan serta bercerita hasil rekaan bentuk 2D.
5.2 Rekaan Tiga Dimensi (3D)

Murid boleh:
5.2.1 Mengenal 3D.
5.2.2 Mendefinisi 3D.
5.2.3 Menyatakan jenis-jenis 3D.
5.2.4 Menerangkan ciri-ciri 3D.
5.2.5 Menghasilkan rekaan 3D dengan
mengaplikasikan teknik yang sesuai.
5.2.6 Mempamerkan serta bercerita hasil rekaan 3D.
5.3 Reka Bentuk Industri

Murid boleh:
5.3.1 Menyatakan maksud reka bentuk industri.
5.3.2 Menerangkan fungsi reka bentuk industri.
dalam penghasilan reka bentuk industri.
5.3.4 Mengaplikasikan asas seni reka dalam penghasilan
reka bentuk industri.
Reka bentuk merupakan penghasilan sesuatu ciptaan yang baharu.
5.3.5 Menghasilkan rekaan dengan menggunakan teknik
Reka bentuk seni visual mewujudkan nilai estetika bagi rekaan
yang sesuai dalam penghasilan reka bentuk industri.
yang dihasilkan.
82 83
UNIT
1
Ciri-ciri dan Sifat 2D
Rekaan Dua Dimensi (2D)
Bentuk 2D Bentuk 2D
Maksud 2D mempunyai mempunyai sisi
permukaan yang lurus kecuali
yang rata. bulatan.
Dua dimensi (2D) mengandungi panjang, lebar dan tanpa ketebalan. 2D wujud
di permukaan yang rata.
Jenis dan Sifat 2D

Bentuk 2D Bentuk 2D
mempunyai mempunyai bucu
Geometri Organik Biomorfik panjang dan lebar kecuali bulatan.
kecuali bulatan.
Bentuk kumpulan kecil. Senaraikan bentuk-

bentuk 2D yang terdapat di sekeliling kamu.
MODUL 5
MODUL 5
Sisi
Permukaan
rata
Bucu
Segi empat sama Segi empat tepat
NOTA GURU NOTA GURU

84 5.1.1 Guru mengenalkan 2D. 5.1.3 Guru menyatakan jenis-jenis 2D. 85
5.1.2 Guru mendefinisikan 2D. 5.1.4 Guru menerangkan ciri-ciri 2D.
Bentuk Nama Permukaan Sisi Sisi Bucu
Bentuk Rata Lurus Lengkung
Sisi
Segi empat
Permukaan sama 1 4 0 4
rata
Bucu Segi empat

1 4 0 4
tepat
Bulatan Segi tiga
Bulatan 1 0 1 0
Sisi
Segi tiga 1 3 0 3
Permukaan
rata
MODUL 5
MODUL 5
Pentagon 1 5 0 5
Bucu
Pentagon Heksagon
Heksagon 1 6 0 6
Sisi
Heptagon 1 7 0 7
Permukaan
rata
Oktagon 1 8 0 8
Bucu
Heptagon Oktagon
86 87
Aplikasi Seni
Penanda Buku Beruang
Alat
dan 1. Reben 2
3
Bahan 2. Cat poster 1
3. Air Tekapkan rupa beruang pada Warnakan lakaran dengan
3 4 cat poster.
4. Pemadam 10 kertas lukisan dan lukiskan
5. Penebuk lubang 4 secara berulang-ulang.
6. Gunting 84 9 11
5 6 7
7. Pen
8. Pensel
9. Berus lukisan
10. Kertas lukisan
11. Palet
MODUL 5
MODUL 5
Warnakan latar belakang Guntingkan rupa penanda
5 6
dengan cat poster. buku mengikut saiz yang
dikehendaki.
1 Lakarkan rupa beruang 2 Guntingkan lakaran.

pada kertas lukisan.
Aspek kebersihan dan keselamatan haruslah

diutamakan sepanjang menjalankan aktiviti.
Lukiskan rupa beruang Tebuk lubang dan ikatkan
7 8
dengan pen. reben pada penanda buku.
NOTA GURU NOTA GURU

88 5.1.5 Guru membimbing murid meneroka penggunaan media campuran 2D. 5.1.6 Guru membimbing murid menghasilkan rekaan 2D dengan mengaplikasikan media campuran. 89
Latihan 1
LAT
IHA
N
Gunting imej bentuk 2D dari kertas warna yang disediakan. Kemudian,

susun dan tampal menjadi corak yang menarik di atas kertas lukisan.
Jelaskan perbezaan antara

bentuk 2D dan bentuk 3D.
Hasil Kerja
MODUL 5
MODUL 5
• Lihat hasil kerja rakan kamu.
kepada unsur 2D.
Rumusan
Dua dimensi (2D) mempunyai panjang dan lebar sahaja.
Setiap 2D mempunyai permukaan yang rata.
NOTA GURU NOTA GURU

90 5.1.7 Guru membantu murid mempamerkan serta bercerita hasil rekaan 2D. • Guru perlu sediakan kertas lukisan, kertas warna, dan peralatan yang sesuai. 91
UNIT
Latihan 2 2 Rekaan Tiga Dimensi (3D)
LAT
IHA
N
Tandakan ( ) pada lukisan yang mengaplikasikan rekaan 2D dalam penghasilannya.

Maksud 3D
Bentuk tiga dimensi (3D) bersifat panjang, lebar, dan mempunyai ketebalan.
Bentuk 3D juga mempunyai permukaan sama ada rata atau melengkung.
Jenis dan Sifat 3D
Geometri
Organik
MODUL 5
MODUL 5
Biomorfik
NOTA GURU NOTA GURU

92 • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti berikut. 5.2.1 Guru mengenalkan 3D. 93
5.2.2 Guru mendefinisikan 3D.
5.2.3 Guru menyatakan jenis-jenis 3D.
Ciri-ciri dan Sifat 3D
Sisi Permukaan Permukaan
Bentuk Nama Bentuk Sisi Lurus Bucu
Rata Lengkung
Permukaan
rata
Kubus 6 0 12 8
Bucu
Kubus Silinder
Silinder 2 1 0 0
Sisi
Permukaan Piramid 5 0 8 5
rata
MODUL 5
MODUL 5
Bucu
Piramid Kuboid Kuboid 6 0 12 8
Bucu
Sfera 0 1 0 0
Permukaan
lengkung
Sisi
Kon 1 1 0 1
Sfera Kon
NOTA GURU
94 5.2.4 Guru menerangkan ciri-ciri 3D. 95
Aplikasi Seni
Botol Serba Guna Gamkan zip baju pada

3
bahagian botol.
Alat
dan 1. Surat khabar 2 3 6 7
1
Bahan 2. Zip baju
3. Cat minyak
4. Cutter
5. Berus lukisan
4 5
6. Hot glue gun
7. Botol minuman
plastik
Gamkan zip baju pada
4
bahagian botol lagi satu.
Potong dua biji botol
1
dengan cutter.
MODUL 5
MODUL 5
5 Lakukan kemasan karya.
Warnakan pada bahagian

2 INF
O Murid boleh mengitar semula botol
luar dan dalam kedua-dua
plastik yang telah digunakan.
botol dengan cat minyak.
NOTA GURU
96 5.2.5 Guru membimbing murid menghasilkan rekaan 3D dengan mengaplikasikan teknik yang sesuai. 97
Latihan 1
LAT
IHA
N
Lengkapkan lakaran di bawah supaya menjadi bentuk 3D.
Hasil
HasilKarya
Kerja
MODUL 5
MODUL 5
kepada 2D dan 3D.
Nyatakan contoh 3D yang

terdapat di dalam kelas kamu.
Jelaskan ciri-ciri 3D tersebut.
Rumusan
Tiga dimensi (3D) ialah bentuk yang mempunyai panjang,
lebar, ketebalan dan jisim yang wujud dalam ruang fizikal.
NOTA GURU NOTA GURU

98 5.2.6 Guru membantu murid mempamerkan serta bercerita hasil rekaan 3D. • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti berikut. 99
UNIT
Latihan 2
3 Reka Bentuk Industri
LAT
IHA
N
Tuliskan nama bentuk 3D pada gambar yang berikut.
Kuboid Silinder Kon Kubus Piramid Sfera Maksud Reka Bentuk Industri
Reka bentuk perindustrian ialah ciri bentuk, tatarajah, corak atau hiasan
yang digunakan pada sesuatu barang melalui apa-apa proses atau cara
perindustrian, iaitu ciri yang ada pada barang siap, merupakan ciri yang
menarik dan dinilaikan dengan pandangan mata.
(Perbadanan Harta Intelek Malaysia )
Bentuk Mengikut Fungsi
Reka bentuk sesuatu produk dihasilkan

dengan memberi penekanan terhadap
fungsi dan kegunaannya.
MODUL 5
MODUL 5
Fungsi Mengikut Bentuk
Penekanan dan penumpuan diberikan

kepada bentuk dan rupa sesuatu
produk. Biasanya fungsi serta kegunaan
produk tidak akan terjejas walaupun
bentuknya dipelbagaikan.
(Sumber: Majlis Rekabentuk Malaysia)
NOTA GURU NOTA GURU

100 • Guru boleh membuat eksplorasi aktiviti di luar kelas secara berkumpulan. 5.3.1 Guru menyatakan maksud reka bentuk industri. 101
• Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti berikut.
Fungsi Reka Bentuk Industri Rasional pengeluaran Bahan dan Kegunaan
Memenuhi selera atau

keperluan pengguna
Logam
Periuk, tukul, sepana, gong,
tin makanan, tepak sireh
Kayu
Perabot, kerangka
(Sumber: Majlis Rekabentuk Malaysia) bumbung, lantai rumah
Hubungan persekitaran yang baik
(Sumber: Majlis Rekabentuk Malaysia)

Bekas makanan,
Plastik
pembungkusan,
peralatan elektrik
Personaliti produk
MODUL 5
MODUL 5
Tayar kenderaan,
Getah
komponen kenderaan,
gasket
Faktor Kemanusiaan
Gentian
Badan bot, tangki air,
peralatan sukan
NOTA GURU NOTA GURU

102
102 5.3.2 Guru menerangkan fungsi reka bentuk industri. 5.3.3 Guru menyenaraikan media, bahan, proses, dan teknik dalam penghasilan reka bentuk industri. 103
Proses Reka Bentuk Aplikasi Seni
Lampu Meja PVC
1 Mengenal pasti masalah 1. Set wayar dan mentol

2. Soket sama (dua buah)
Alat 3. Soket 90° sama 4
2 3
dan (empat buah)
Bahan 4. “T” sama (sebuah) 12
Membuat penyelidikan
dan kajian produk 2 5. Gam PVC
5
7 11
6. Kad manila 9
1
7. Pembaris 10
8. Jangka lukis 8
9. Gunting 6
3 Penjanaan idea 10. Pensel
11. Paip PVC
12. Gergaji
Perkembangan
reka bentuk 4
MODUL 5
MODUL 5
Menyempurnakan
5 reka bentuk
Potong paip PVC kepada Pasangkan mentol dan wayar

1 2
Pembinaan model enam bahagian. pada soket 90° sama.
berfungsi atau prototaip 6

7 Pengeluaran
Perhatikan perabot di dalam kelas kamu. Secara berkumpulan, bincang dan Sapukan gam pada paip PVC
bentangkan dapatan anda tentang fungsi rekaan perabot tersebut. 3
dan masukkan pada soket 90°.
NOTA GURU
104 5.3.4 Guru membimbing murid mengaplikasikan asas seni reka dalam penghasilan reka bentuk industri. 105
Sapukan gam pada bahagian Sapukan gam pada paip PVC Sapukan gam pada bahagian Ulangi langkah 7 hingga 10
4 5 10 11
bawah paip PVC dan masukkan dan masukkan pada soket 90°. hujung paip PVC dan untuk bahagian kiri “T” sama.
pada soket 90°. masukkan pada soket sama.
Sapukan gam pada bahagian Sapukan gam pada bahagian Sambungkan wayar Lakarkan terendak lampu
MODUL 5
MODUL 5
6 7 12 13
bawah paip PVC dan masukkan paip PVC dan masukkan pada dengan plag. di atas kertas manila.
pada “T” sama. bahagian kanan “T” sama.
Sapukan gam pada bahagian Sapukan gam pada paip PVC Guntingkan lakaran Sapukan gam pada terendak
8 9 14 15
hujung paip PVC dan masukkan dan masukkan pada soket 90°. terendak lampu. lampu dan lekatkan pada
pada soket 90°. bahagian atas lampu.
NOTA GURU
106 5.3.5 Guru membimbing murid menghasilkan rekaan dengan menggunakan teknik yang sesuai 107
dalam penghasilan reka bentuk industri.
Latihan 1
LAT
IHA
N
Nomborkan proses reka bentuk mengikut urutan yang betul.
Pembinaan model berfungsi atau prototaip
Penjanaan idea
Mengenal pasti masalah
Hasil
HasilKarya
Kerja
Pengeluaran
MODUL 5
MODUL 5
kepada fungsinya. Membuat penyelidikan dan kajian produk
Bincangkan tentang reka Menyempurnakan reka bentuk

bentuk kerusi dan meja
kanak-kanak.
Rumusan Perkembangan reka bentuk

Reka bentuk industri ialah reka bentuk sesuatu alat atau
barangan yang digunakan untuk keperluan hidup manusia.
Bidang reka bentuk industri merangkumi reka bentuk produk,
perabot, dan automotif.
NOTA GURU NOTA GURU

108 5.3.6 Guru membantu murid mempamerkan serta bercerita hasil rekaan. • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti berikut. 109
Modul 6 6.1 Seni Seramik
Murid boleh:
KRAF TRADISIONAL DAN

6.1.1 Menyatakan maksud seni seramik.
6.1.2 Menerangkan fungsi seni seramik.
6.1.3 Menyenaraikan media, bahan, proses, dan
DIMENSI BAHARU

teknik dalam penghasilan seni seramik secara
konvensional dan kontemporari.
seni seramik.
yang sesuai dalam penghasilan seni seramik.
6.2 Seni Serat dan Tekstil

Murid boleh:
6.2.1 Menyatakan maksud seni serat dan tekstil.
6.2.2 Menerangkan fungsi seni serat dan tekstil.
dalam penghasilan seni serat dan tekstil secara
konvensional dan kontemporari.
seni serat dan tekstil.
yang sesuai dalam penghasilan seni serat dan tekstil.
Kraf tradisional merupakan hasil kerja tangan oleh masyarakat yang

diwarisi secara turun-temurun. Kraf tangan memerlukan kreativiti dan
kemahiran dalam penghasilannya. Peninggalan daripada generasi
yang terdahulu diinovasikan dan menghasilkan kraf dimensi baharu.
110 111
UNIT
1 Seni Seramik Seni Seramik Konvensional
Seni seramik konvensional dikenali sebagai tembikar. Tanah liat dan air
merupakan bahan yang paling penting dalam penghasilan tembikar. Tembikar
yang dihasilkan adalah untuk kegunaan harian, kebudayaan dan hiasan.
Maksud Seni Seramik
Perkataan seramik berasal daripada bahasa Yunani iaitu “Keramos” yang

bermaksud produk yang bersifat keras, poros, dan mudah pecah. Seramik
adalah produk yang dihasilkan daripada tanah liat, dikeringkan dengan angin,
dan dikeraskan dengan api. Seni kraf seramik adalah seperti tembikar.
Fungsi Seni Seramik Labu Sayong Tembikar Terenang Tembikar Kuron

(Perak) (Pahang) (Sabah)
Fungsi seramik telah dipelbagaikan mengikut peredaran masa namun masih Labu sayong dijadikan Terenang digunakan Kuron digunakan
mengekalkan nilai estetikanya. sebagai bekas untuk mengangkut dan untuk memasak dan
menyimpan air. menyimpan air. menyimpan makanan.
Upacara kebudayaan
Peralatan harian Aksesori
dan keagamaan Seni Seramik Kontemporari
Seni seramik kontemporari merupakan gabungan bahan asal dengan bahan

lain seperti logam, rotan, tali, dan kayu. Seramik kontemporari kebiasaannya
dihasilkan untuk aksesori, barang hiasan rumah, dan pejabat.
MODUL 6
MODUL 6
Cerek seramik Kasut seramik sebagai Logam yang terdapat
berfungsi sebagai hiasan estetika. pada balang seramik
barang keperluan membolehkan balang
harian dan hiasan. ini kedap udara.
NOTA GURU NOTA GURU

112 6.1.1 Guru menyatakan maksud seni seramik. 6.1.3 Guru menyenaraikan media, bahan, proses, dan teknik dalam penghasilan seni seramik secara 113
6.1.2 Guru menerangkan fungsi seni seramik. konvensional dan kontemporari.
Peralatan Seni Seramik Papan penggelek Span
Capah atau
Pelapik untuk Digunakan untuk
Lempar alin
meratakan tanah liat. melicinkan permukaan
Pengayak Digunakan sebagai
seramik semasa proses
tapak yang
Menapis tanah pembuatan.
berfungsi sebagai
liat untuk
roda pemutar.
mendapatkan
Dawai pemotong
debu yang halus.
Digunakan untuk
memotong tanah liat. Berus
Batu sungai
Digunakan untuk Digunakan
melicinkan permukaan semasa
seramik apabila kering. mewarnakan
seramik.
Penggelek
Pengukir
Digunakan untuk Angkup
Digunakan untuk
Pinggan meratakan tanah liat Digunakan membuat corak pada
Tapak roda menjadi kepingan. sebagai alat permukaan seramik
pemutar. mengukur dengan cara mengukir
seramik. atau menggores.
Kayu penepek
Kayu yang
Besen
digunakan untuk
memampatkan Bekas untuk
tanah. menggaul debu
tanah dengan air.
MODUL 6
MODUL 6
Bahan Seni Seramik
Earthenware Stoneware Porselin Terracotta
114 115
Proses Pembuatan Teknik Penghasilan Aplikasi Seni
Seni Seramik Seni Seramik
Pasu Tembikar
Teknik kepingan Alat

Penyediaan tanah liat
dan Bahan
1
2
1. Lempar alin
2. Bekas air
3 3. Kadbod (pengalas)
Menguli 4. Tanah liat
Teknik putaran 4 5. Dawai pemotong
7 6. Span (melicinkan
5 6 permukaan tembikar)
7. Pengukir
Membentuk
Teknik lingkaran
Menghias Ulikan tanah liat, kemudian

1
lubangkan bahagian tengahnya.
Teknik picitan
Menyalai
MODUL 6
MODUL 6
Teknik acuan Bentukkan tanah liat dengan
Menyepuh 2
teknik picitan.
Terdapat beberapa teknik dalam Aspek kebersihan dan

seni ragam hias seramik iaitu: keselamatan haruslah
Membakar INF
O diutamakan sepanjang
• Teknik ukir • Teknik tebuk
• Teknik timbul • Teknik guris
• Teknik tekan • Teknik catan
NOTA GURU
116 6.1.4 Guru membimbing murid mengaplikasikan asas seni reka dalam penghasilan seni seramik. 117
6.1.5 Guru membimbing murid menghasilkan rekaan dengan menggunakan teknik yang sesuai dalam
penghasilan seni seramik.
Hasil Kerja
Ulikan tanah liat menjadi
3
bentuk jalur atau silinder. • Pamerkan hasil kerja kamu
di dalam kelas.
• Lihat kerja yang telah
dihasilkan oleh rakan kamu.
• Buat apresiasi terhadap hasil
kerja tersebut dengan
menekankan kepada
unsur seni dan prinsip rekaan
yang telah dibuat.
• Buat perbandingan antara hasil
kerja kamu dengan rakan.
4 Buatkan lingkaran.
Pelbagai produk lain boleh Layari laman sesawang

dihasilkan dengan menggunakan Sila imbas http://arasmega.com/qr-
teknik penghasilan seramik. link/video-membuat-labu-
Contohnya seperti pasu bunga sayong-secara-tradisional/
dan bekas lilin. Produk-produk ini untuk menonton video teknik
biasanya mendapat permintaan membuat labu sayong.
yang tinggi apabila dijual. (Dicapai pada 31 Oktober 2018)
Cantumkan lingkaran pada
5
bahagian badan tembikar.
Rumusan Seni seramik di Malaysia lebih dikenali sebagai tembikar.

Bahan utama untuk membuat seramik ialah tanah liat. Antara
MODUL 6
MODUL 6
barangan seramik adalah seperti cawan, pinggan, mangkuk,
pasu, dan sebagainya. Cara penghasilan seramik di sesuatu
kawasan tidak banyak berbeza dengan tempat lain. Hanya
jenis barangan yang dihasilkan dan reka corak hiasannya
sahaja yang berbeza.
Buatkan corak pada Bincangkan tentang media

6
badan tembikar. dan bahan lain yang boleh
digunakan untuk menghasilkan
tembikar dimensi baharu.
NOTA GURU
Latihan 1 Latihan 2
LAT LAT
IHA IHA
N N
Lakarkan motif hiasan flora dan fauna ataupun geometri pada contoh gambar. Potong kotak jawapan dan tampal pada bahagian jawapan yang betul.
Lingkaran menegak Lingkaran beralun Lingkaran berpusar
Lingkaran dua lapis Lingkaran rupa asas Lingkaran lurus

MODUL 6
MODUL 6
NOTA GURU NOTA GURU
120 • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti berikut. • Guru membahagikan murid secara berpasangan. 121
• Guru membimbing murid mendapatkan maklumat mengenai teknik lingkaran.
UNIT
2 Seni Serat dan Tekstil Fungsi Seni Serat dan Tekstil
Seni serat dan tekstil digunakan secara meluas dalam pelbagai bidang
perusahaan. Serat dan tekstil merupakan sesuatu yang saling berhubung kait.
Maksud Seni Serat dan Tekstil
Tekstil berasal daripada perkataan Latin, “texere” yang bermaksud untuk Ketahanan Kesesuaian Keselesaan
menenun. Serat merupakan bahan utama dalam pembuatan benang dengan
cara dipintal. Benang kemudian ditenun menjadi kain.
Serat terbahagi kepada dua, iaitu serat asli (daripada alam semula jadi) dan Bahan serat mestilah Penggunaan bahan Keselesaan merujuk
serat tiruan (pembuatannya secara kimia). mampu bertahan serat yang sesuai kepada lembut,
lama, tahan dapat memberi nilai mampu menyerap
terhadap cuaca, tambah kepada tekstil. peluh, sejuk, dan
(a) Serat asli: Kapas, sutera, bulu biri-biri, dan lain-lain lagi. tiada rasa janggal
tarikan, dan fleksibel.
apabila dikenakan
kepada badan.
Kapas Biri-biri
(b) Serat tiruan atau sintetik: Poliester, nilon, rayon, dan lain-lain lagi.
MODUL 6
MODUL 6
Songket dan kain
INF tenun merupakan kraf
O
tekstil yang menjadi
kebanggaan bangsa.
Rayon Poliester Nilon
NOTA GURU NOTA GURU
122 6.2.1 Guru menyatakan maksud seni serat dan tekstil. 6.2.2 Guru menerangkan fungsi seni serat dan tekstil. 123
Peralatan Seni Serat dan Tekstil Aplikasi Seni
Sikat (jentera) Pasung Kayu belira

Tali gantung karat Boneka Sotong Gurita
1 2
Alat
dan Bahan 3
1. Benang
2. Kapas 8 9
3. Pemadam
4. Pensel
5. Pen penanda
6. Gam 7
7. Gunting 4 5 6
8. Kain felt
9. Stoking
Kayu pesa Anak kayu

Kayu pijak
Tempat duduk karat
Kek Tenun
Teknik dan Proses Seni Serat dan Tekstil

MODUL 6
MODUL 6
1. Melerai 2. Menganing 3. Menggulung 4. Menyampuk Masukkan kapas ke Padatkan kapas ke dalam
1 2
dalam stoking. bahagian hujung stoking.

8. Menenun 7. Menyolek 6. Mengarak 5. Menghubung diutamakan sepanjang
NOTA GURU NOTA GURU

124 6.2.3 Guru menyenaraikan media, bahan, proses, dan teknik dalam penghasilan seni serat dan tekstil secara 6.2.4 Guru membimbing murid mengaplikasikan asas seni reka dalam penghasilan seni serat dan tekstil. 125
konvensional dan kontemporari. 6.2.5 Guru membimbing murid menghasilkan rekaan dengan menggunakan teknik yang sesuai dalam
penghasilan seni serat dan tekstil.
Lakarkan rupa mata sotong
3 Ikatkan benang pada stoking. 4
gurita pada kain felt.
Hasil Kerja

• Hasil kerja ini boleh dijadikan sebagai arca mobail dan rantai kunci.
Puan Dayang Norsalam binti

Guntingkan lakaran Gamkan rupa mata Pengiran Parsih telah dilantik Layari laman sesawang http://
5 6 Sila imbas
rupa tersebut. pada stoking. INF oleh Kraftangan Malaysia arasmega.com/qr-link/muzium-
O sebagai Adiguru Kraf Tenunan tekstil-negara/ untuk maklumat
Songket Sarawak pada tahun lanjut mengenai Muzium
1985. Beliau pakar dalam Tekstil Negara. (Dicapai pada 3
tenunan songket Sarawak. Disember 2018)
MODUL 6
MODUL 6
Rumusan
Seni serat dan tekstil merupakan bidang yang saling
melengkapi. Serat dan tekstil memainkan peranan yang amat
penting dalam kehidupan seharian manusia. Penggunaan
serat yang baik akan menghasilkan tekstil yang berkualiti
Guntingkan bahagian Lukiskan mata dan mulut sotong tinggi dan mempunyai nilai tambah.
7 bawah stoking. 8
gurita dengan pen penanda.
NOTA GURU
Latihan 1 Latihan 2
LAT LAT
IHA IHA
N N
Guru menyediakan contoh jenis-jenis serat dan tekstil untuk dibincangkan dalam Padankan hasil serat semula jadi di bawah dengan perumahnya.
kumpulan. Senaraikan jenis serat yang telah dibincangkan.
Nama Kumpulan:
_________________________________________
Jenis Serat
Serat Asli Serat Tiruan
MODUL 6
MODUL 6
NOTA GURU NOTA GURU
128 • Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan. • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti berikut. 129
Modul 7 7.1 Folio Komunikasi Visual
Murid boleh:
FOLIO SENI KREATIF 7.1.1 Mendokumentasikan hasil rekaan.

7.1.2 Membuat urutan dalam penghasilan rekaan dalam
folio komunikasi visual.
7.1.3 Menjelaskan rekaan melalui penyusunan hasil
mengikut kandungan tugasan yang ditetapkan.
7.1.4 Menghasilkan rekaan folio komunikasi visual dengan
menggunakan asas seni reka.
7.1.5 Mempamerkan serta menceritakan hasil rekaan.
130 131
UNIT
1 Folio Komunikasi Visual Aplikasi Seni
Folio Komunikasi Visual
Alat
Folio komunikasi visual mengandungi hasil kerja komunikasi visual dan 1. Kad manila 2. Pembaris 3. Gam 4. Pemadam
yang telah dicetak. Folio komunikasi visual ini penting sebagai Bahan 5. Pensel 6. Pen penanda 7. Gunting 8. Mounting board
rujukan pada masa akan datang.
Pendokumentasian hasil kerja melalui folio komunikasi visual 1

adalah penting kerana:
a. Menjadi bukti ciptaan seseorang.
b. Memudahkan untuk membuat rujukan dan penyelidikan. 2
3
8
4
Format Folio Komunikasi Visual
Muka Depan: 5 7
6
a. Judul folio
b. Nama murid
c. Kelas
d. Nama sekolah
e. Nama guru
Sila imbas Layari laman sesawang

Langkah-langkah Menghasilkan Folio Komunikasi Visual http://arasmega.com/qr-link/
bentangan-folio/ untuk muat
turun saiz bentangan folio.
1. Memilih alat dan bahan yang sesuai. (Dicapai pada 21 Januari 2019)
2. Menghasilkan folio.
3. Mencetak hasil kerja komunikasi visual.
4. Menyimpan hasil kerja komunikasi visual di dalam folio.
MODUL 7
MODUL 7
Lakarkan lukisan bentangan reka keselamatan haruslah
1 diutamakan sepanjang
bentuk folio dengan skala yang betul
pada kad manila dan mounting board.
NOTA GURU NOTA GURU

132 7.1.1 Guru meminta murid mendokumentasikan hasil rekaan. 7.1.3 Guru membimbing murid menjelaskan rekaan melalui penyusunan hasil mengikut 133
7.1.2 Guru membimbing murid membuat urutan dalam penghasilan rekaan dalam folio kandungan tugasan yang ditetapkan.
komunikasi visual.
Guntingkan kad manila Lakarkan corak hiasan
2 3
dan mounting board. pada kad manila.
Cantum dan gamkan Gamkan mounting board

4 5
kad manila. pada kad manila.
Hasil Kerja

• Buat apresiasi terhadap hasil kerja tersebut dengan menekankan kepada
MODUL 7
MODUL 7
unsur seni dan prinsip rekaan yang telah dibuat.
Tuliskan butiran peribadi pada Masukkan karya komunikasi
6 7
kad manila. visual yang telah dicetak.
NOTA GURU NOTA GURU

134 7.1.4 Guru membimbing murid menghasilkan rekaan folio komunikasi visual dengan 7.1.5 Guru membantu murid mempamerkan serta menceritakan hasil rekaan. 135
menggunakan asas seni reka.
GLOSARI Kayu pesa bahagian pesa yang terdiri daripada sebatang kayu segi
Akuatin teknik cetak khusus untuk mendapatkan ton dalam cetak guris. empat melintang.
Apresiasi pengiktirafan dan penghayatan nilai sesuatu karya sastera atau Kontra menentang, melawan dan tidak menyokong.
karya seni.
Litografi proses mencetak dengan tapak satah daripada batu, logam
Biomorfik gabungan antara organik dan geometri. atau plastik.
Bird's eye view pandangan atau perspektif dari atas atau pada jarak jauh. Menganing proses menyusun dan menentukan ukuran benang.
Blok bongkah kayu yang telah diguris untuk tujuan mencetak. Mengarak kerja melilit benang asing atau benang karat kepada kayu karat,
Braille cara atau bentuk tulisan untuk orang-orang buta. termasuk benang losen.
Capah atau lempar alin bekas bulat seperti dulang. Menghubung proses menyambungkan benang daripada losen kepada
benang yang tertinggal pada sikat (jentera).
Cetakan 1. Hasil cetak timbul, intaglio dan planografi. 2. Gambar foto.
Menyampuk proses memasukkan benang losen ke dalam sikat (jentera).
Cetakan mono cetakan yang dibuat hanya sekali sahaja dan tidak
boleh diulangkan. Menyepuh menyapu bahan pada seramik dan lain-lain untuk menjadikannya
licin dan berkilat.
Ergonomik kajian tentang hubungan antara pekerja dengan persekitaran
Menyolek kerja menyolek bunga dalam proses menenun kain songket.
tempat kerja, seperti aspek-aspek kejenteraan, peralatan, dan
keadaan kerja. Mezotin proses cetak guris menggunakan plat yang permukaannya telah
dikasarkan dengan roker.
Estetik berkenaan keindahan atau penghargaan terhadap keindahan
(terutamanya dalam bidang seni). Model barang tiruan yang dibuat betul-betul seperti barang yang asal tetapi
lebih kecil.
Etnik berkenaan bangsa manusia.
Planografi proses mencetak dengan permukaan datar litografi.
Fabrik kain yang dibuat daripada benang yang ditenun.
Produk sesuatu barang yang dikeluarkan oleh kilang atau institusi.
Fauna keseluruhan haiwan yang hidup di sesuatu daerah atau habitat.
Prototaip model pertama yang dibina bagi menghasilkan sesuatu (seperti
Geometri sains tentang perhubungan dan sifat-sifat garisan, sudut,
perisian komputer) yang dapat dijadikan asas untuk menghasilkan model
permukaan dan bongkah.
yang lebih baik.
Gurisan hasil cetak yang melalui proses intaglio.
Reka bentuk corak atau bentuk sesuatu yang direka.
Industri perusahaan secara besar-besaran.
Roker alat untuk mengasarkan permukaan datar litografi.
Intaglio pengkaryaan seni dua dimensi yang melalui proses melukis dengan
Sekuji sejenis alat yang digunakan untuk meratakan warna pada permukaan
cara mengukir pada plat logam atau kayu dan kemudiannya dicetak.
pemidang bagi proses mencetak.
Jalinan tampak jalinan yang hanya boleh dilihat tetapi kesannya tidak dapat
Simetri sama bentuk dan sama ukurannya.
dirasa (terutamanya dalam bidang seni).
Worm's eye view pandangan yang dilihat dari bawah atau dari titik yang
Jisim kumpulan jirim yang tidak mempunyai bentuk tetap dan merupakan
lebih rendah.
jumlah isi sesuatu benda.
Kolaj bahan kutipan yang ditampal ke permukaan lukisan untuk
menghasilkan reka bentuk tertentu.
136 137
RUJUKAN
Hassan Mohd Ghazali, (2000). Teks Lengkap Pendidikan Seni (Tingkatan 3). Shah
Alam: Penerbit Fajar Bakti.
Dengan ini SAYA BERJANJI akan menjaga buku ini
dengan baiknya dan bertanggungjawab atas kehilangannya,
Hassan Mohd Ghazali, (2012). Seni Visual. Tanjung Malim: Citra Grafik.
serta mengembalikannya kepada pihak sekolah pada
tarikh yang ditetapkan.
Ili Farhana, (2014). Test Print: Reviving the Aspiration for Conventional Printmaking.
HOM Art Trans.
Kathlee Chee, (1997). Fokus Pendidikan Seni (Teori Seni 1) SPM. Bangi: Penerbit Pelangi. Skim Pinjaman Buku Teks
Mohd Johari Ab. Hamid, (2006). Asas Seni Visual. Tanjung Malim: Penerbit UPSI. Sekolah ______________________________
Muliyadi Mahamood, (1995). Seni Lukis Dalam Peristiwa. Kuala Lumpur: Dewan Tarikh
Bahasa dan Pustaka. Tahun Tingkatan Nama Penerima
Terima
Muliyadi Mahamood, (2001). Seni Lukis Moden Malaysia Era Perintis Hingga Era (1930-
1990). Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.
Orvirk,Stinson, Wigg, Bone & Cayton, (1998). Art Fundamentals Theory and Practice.
Mcgraw-Hill Companies. Inc.
Prof. Madya Dr. Md Nasir Ibrahim, Dr. Mazlan Haji A. Karim, Zaiyana Mahbib &
Faridah Ibrahim, (2017). Buku Teks Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2. Johor
Bahru: Penerbit Bestari Sdn. Bhd.
Sarah Abu Bakar, (2015). Test Print II: The Universal Journey of Printmaking over the
Centuries. HOM Art Trans.
Tsabri Ibrahim, (2010). Zulkifli Yusoff, Negaraku. Kuala Lumpur: Balai Seni Nombor Perolehan: _____________________________
Lukis Negara.
Tarikh Penerimaan : _____________________________
Zailani Yaakod & Azimah A. Samah, (2006). Teks Lengkap Pendidikan Seni Visual
KBSM. Shah Alam: Penerbit Oxford Fajar. BUKU INI TIDAK BOLEH DIJUAL
138
RM29.90
ISBN 978-967-2212-54-6
FTK184001

KSSMPK 2019 DP PendidikanSeniVisualPendidikanKhas Tingkatan 4

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KSSMPK 2019 DP PendidikanSeniVisualPendidikanKhas Tingkatan 4

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PENDIDIKAN

RUKUN NEGARA PENDIDIKAN

Mencapai perpaduan yang lebih erat dalam kalangan

Memelihara satu cara hidup demokrasi; Pendidikan Khas

Menjamin satu cara yang liberal terhadap

KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN Pereka Bentuk

soalan yang dapat

Info Aplikasi Seni

Aktiviti QR Code boleh diimbas

NOTA GURU RUMUSAN

SEJARAH DAN APRESIASI Murid boleh:

SENI VISUAL 1.1.1 Menyatakan sejarah dan perkembangan seni dan

Bidang Sejarah dan Apresiasi Seni Visual ini memberi tumpuan

Masyarakat di Malaysia amat dekat dengan alam persekitaran. Kraf tangan

Congkak Rumah Kutai, Perak

Caping atau Baju Kebaya

Baju Melayu Cekak Musang

Tempat duduk • Baju Melayu Cekak Musang mempunyai

Cheongsam Gelang tangan

• Cheongsam merupakan pakaian wanita kaum Cina.

Lelaki Iban Kalambi

Penubuhan persatuan dan institusi pendidikan telah

Contoh Fungsi Seni dan Tradisi di Malaysia

Wau Bulan • Wau bulan ialah warisan budaya

1. Kedua-dua kumpulan perlu mencari maklumat berkenaan pakaian etnik

NOTA GURU NOTA GURU

Asas seni reka merupakan pengetahuan tentang unsur seni dan

1 Aplikasi Seni dan Rekaan Jalinan

Sifat permukaan sesuatu objek

Tindak balas cahaya ke atas sesuatu

Garisan ialah satu deretan titik yang Rupa Ruang

Olah garisan untuk mencipta Warnakan objek untuk

Garisan dapat menghasilkan Rupa boleh diolah menjadi simbol

Irama dan pergerakan

Harmoni pada bulu burung merak Kontra antara warna panas

Irama dan pergerakan dapat menggambarkan keadaan sebenar.

Imbangan simetri dapat Kesatuan menimbulkan suasana yang

1 3 8 Potong lakaran dengan cutter. 4

Potong sedikit bahagian

Aspek kebersihan dan

• Pamerkan hasil kerja kamu di dalam kelas.

Secara berpasangan, hasilkan satu origami kapal terbang kertas.

Rumusan Unsur seni merupakan elemen asas dalam penghasilan Ruang

SENI HALUS 3.1.1 Menyatakan maksud asas lukisan.

3.2 Lukisan Teknik

3.3 Seni Cetak

1 Asas Lukisan Media Lukisan

Maksud Asas Lukisan

Lukisan digunakan untuk meluahkan emosi dan

Pastel Pen Teknikal

Lukisan atau ilustrasi dijadikan sebagai maklumat

Krayon Pensel Warna

Pilih objek yang

Buat lakaran kasar

Bahagikan ruang kepada

Sila imbas Layari laman sesawang http://

Lakarkan rupa batu-batu

Lakarkan rupa batu dan

Warnakan air sungai

• Pamerkan hasil kerja kamu di dalam kelas.

Warnakan daun-daun pokok

Marah Takut Menangis

NOTA GURU NOTA GURU

2 Lukisan Teknik Garisan Horizon