KARTA PRACY KL 6 – Sejm Wielki i Konstytucja 3-maja – podręcznik str. 169 -172 1.

Przeczytaj poniższy
fragment tekst i odpowiedz na pytania.

Rzeczpospolita pod koniec XVIII wieku była państwem słabym, dlatego aby zapobiec unicestwieniu kraju
przez Rosję, Austrię i Prusy, należało poczynić kroki zmierzające do uzdrowienia ustroju i wzmocnienia
armii. Niestety w kraju znajdowała się grupa niechętna reformom, należeli do niej niektórzy magnaci oraz
zależna od nich biedna szlachta. Patrioci spodziewali się problemów z ich strony. Dlatego postanowili
uchwalić prawo, które raz na zawsze usprawniłoby obrady sejmu, czyniąc Polskę krajem dobrze i
sprawnie rządzonym.

Wiosną 1791 roku Hugo Kołłątaj, Ignacy Potocki wraz z królem napisali tekst konstytucji. Została ona
uroczyście uchwalona przez sejm dnia 3 maja 1791 roku jako pierwsza ustawa zasadnicza w Europie.
Konstytucja wprowadziła wiele koniecznych zmian. Od tej chwili króla nie wybierała już szlachta, tron
miał być dziedziczony przez kolejnych następców rodziny panującej. W sejmie mieli zasiąść również
przedstawiciele stanu mieszczańskiego (co prawda - tylko jako obserwatorzy bez prawa głosu).
Uchwalono też prawo ułatwiające rozwój miast królewskich. Zamożni, wykształceni i zasłużeni dla kraju
mieszczanie mogli otrzymywać szlachectwo.

(fragment oryginału) „[…] Wszelka władza społeczności ludzkiej początek bierze z woli narodu. Aby więc
całość państwa, wolność obywatelska i porządek społeczności w równej wadze na zawsze zostawały, trzy
władze rząd narodu polskiego składać powinny i z woli prawa niniejszego na zawsze składać będą, to jest
władza prawodawcza w stanach zgromadzonych, władza najwyższa wykonawcza w królu i straży praw i
władza sądownicza w jurysdykcjach na ten koniec ustanowionych lub ustanowić się mających [...].Sejm,
czyli stany zgromadzone na dwie izby dzielić się będą: na izbę poselską i na izbę senatorską pod
prezydencją króla [...]. Wszystko i wszędzie większością głosów zdecydowane być powinno; przeto
liberum veto, jako duchowi niniejszej konstytucji przeciwne, rząd obalające, społeczność niszczące, na
zawsze znosimy [...]. Lud rolniczy, spod którego ręki płynie najobfitsze bogactw krajowych źródło, który
najliczniejszą stanowi w narodzie ludność, pod opiekę prawa i rządu krajowego przyjmujemy [...]”.

A. Jak wyglądała sytuacja Polski w XVIII w.?

___________________________________________________________
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ B. W jaki sposób
Polacy postanowili wybrnąć z kryzysu?

___________________________________________________________
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ C. Kto opracował
tekst konstytucji?

___________________________________________________________
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ D. Jak według
konstytucji miał wyglądać ustrój Polski?

___________________________________________________________
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ E. Jaki sposób
głosowania przyjęto i co się stało z zasadą „liberum veto”?

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________

F. Co konstytucja mówiła o mieszczanach i chłopach?

___________________________________________________________
___________________________________________________________
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ G. Jak nazywamy formę
rządów, która zapanowała w Polsce po uchwaleniu Konstytucji 3 maja?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ H. Jaka
była rola króla według konstytucji?

___________________________________________________________
___________________________________________________________
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ I. Jaka była wada
konstytucji 3 maja – uzasadnij?

___________________________________________________________
___________________________________________________________
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ J. Spróbuj ocenić
słuszność pomysłu o przyznawaniu szlachectwa wybitnym mieszczanom.

___________________________________________________________
___________________________________________________________
____________________________________________

2. Do wydarzeń dopisz przyczynę i skutek.

PRZYCZYNA

SKUTEK

pierwszy rozbiór
Polski

uchwalenie

Konstytucji 3-maja

zawiązanie konfederacji targowickiej

drugi rozbiór

Polski

3. Wpisz brakujące wyrazy w tekst dotyczący reform Sejmu Wielkiego.

Sejm Wielki zebrał się w roku 1788 i trwał _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ lata. Na początku obrad zawiązano
konfederację, co uniemożliwiło zerwanie go przez _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Uchwalono na
nim wiele reform, między innymi powiększenie _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Jej utrzymanie miały zapewnić _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _ nałożone na szlachtę i duchowieństwo. Sukcesem było także uchwalenie większych praw dla
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ . Największym osiągnięciem sejmu stało się uchwalenie _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ Odbyło się to 3 maja _ _ _ _ _ _ roku. Była to _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ustawa zasadnicza na Świecie i _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _ w Europie.

4. Wypisz najważniejszych zdrajców, którzy zwołali Konfederację Targowicką.* _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
________________

5. Uzupełnij kalendarium wydarzeń historii Polski II połowy XVIII wieku.

1764 rok – elekcja na króla Polski

_ _ _ _ _ rok – zawiązanie konfederacji barskiej i czteroletnie walki w kraju.

_ _ _ _ _ rok – pierwszy rozbiór Polski.

Lata 1788 – _ _ _ _ _ _ – obrady Sejmu Wielkiego.

3 V _ _ _ _ _ – uchwalenie pierwszej w Europie konstytucji.

1792 rok – zawiązanie przez przeciwników reform _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ targowickiej i wkroczenie wojsk

rosyjskich.

_ _ _ _ _ – drugi rozbiór Polski.

6. Na podstawie podręcznika str. 172 uzupełnij mapę.

1. Zaznacz literką R w

kwadratach na mapie obszary 2 zaboru rosyjskiego.

2. Zaznacz literką P w

kwadratach na mapie obszary 2 zaboru pruskiego.

3. Znajdź i zaznacz Gdańsk, który nie został zabrany w wyniku 1 zaboru.

4. Wypisz miasta utracone przez Polskę w wyniku 2 zaboru pruskiego.

5. Wypisz bitwy stoczone w wojnie w obronie Konstytucji. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

_________ _________________
7. W 1792 roku Stanisław August Poniatowski ustanowił odznaczenie, które jest dzisiaj najwyższym w
naszym kraju. O jaki order chodzi?

_______________________________________________________