จุดศู นย์ ถ่วง (center of gravity)

เมื อกล่ าวถึงแรงดึ งดู ดทีโลกกระทําต่ อวัต ถุ ซึ งเป็ นแรงเล็ก ๆ จํานวนมาก ซึ งกระทํา
กระจายอยู่ทัวทังก้ อนวัตถุ แต่ เราสามารถทําการแทนแรงเล็ก ๆ ทีกระจายเหล่านันด้ วย
แรงเพียงแรงเดียวคือนําหนัก (W) กระทําทีจุดศู นย์ถ่วง (center of gravity) ของวัตถุ

จุดศู นย์ถ่วงก็คือจุดทีแรงลัพธ์ (เป็ นตัวแทนของแรงกระจายทังหมด) กระทํานันเอง

จุดเซนทรอยด์ (Centroid) หมายถึง จุดศู นย์กลางทางเรขาคณิตของวัตถุนัน ถ้ า

พิจารณาคุณสมบัตทิ างฟิ สิ กส์ ของวัตถุโดยทัวไปแล้ว จุดเซนทรอยด์ และจุดศูนย์ ถ่วง
จะเป็ นจุดเดียวกันเมือวัตถุนันมีความหนาแน่ นเท่ ากันสมําเสมอทังก้ อนวัตถุ

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี
 ตัวอย่ าง สําหรับคานมวลเบาดังแสดงใน
รู ป จงหาแรงปฏิกิริยาทีจุดรองรับ เมือ
กําหนด w =5kN/m และ L=6m

M A  0; ( RB  6)  {(5  6)  (6 / 2)}  0
RB  15 kN

RA RB
F y  0; RA  (5  6)  RB  0

RA  30  15  0

RA  15kN

Beam : ผศ..อดุลย์ พัฒนภักดี

 ตัวอย่ าง สํ าหรับคานมวลเบาดังแสดง
ในรู ป จงหาแรงปฏิกริ ิยาทีจุดรองรับ

M B  0;  (4  2)(1)  ( Ay  4)  0

Ay  2kN

Ay F y  0;  (4  2)  By  Ay  0
By
(8)  By  (2)  0

By  10kN
ตัวอย่าง สําหรับคานมวลเบาดังแสดงในรู ป จงพิจารณาหา
แรงปฏิกิริยาทีจุดรองรับของคาน

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี

ถ้ าทําการแบ่ งแผ่ นวัตถุออกเป็ นชิ นเล็ก ๆ ซึ งแต่ ละชิ นเล็ก ๆ เหล่ านี
จะมีแรงทีโลกกระทําเนืองจากนําหนักเป็ น ΔW และถ้ ากําหนดให้ W
แทนนําหนักรวมทังหมด

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี

พิจารณาโมเมนต์ ทกระทํ
ี ารอบแกน x และโมเมนต์ ทกระทํ
ี ารอบแกน y

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี

ถ้ าลดขนาดของ W โดยการแบ่ งจํานวนชินของชินส่ วนย่อยให้ มาก
ขึน (ขนาดของชินส่ วนย่ อยมีขนาดเล็กลงมาก ๆ จนเข้ าใกล้ ค่าศูนย์ )
เราสามารถทีจะเขียนความสั มพันธ์ ในรูปของอินทิกรัลได้

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี

สมการด้ านบน ใช้ ในการหาค่ าของ W และพิกัดของจุดศูนย์ ถ่วง
(Center of Gravity) ของวัตถุนันเอง ในทํานองเดียวกันสามารถ
อนุมานใช้ สมการด้านบนสํ าหรับหาจุด Centroid ของเส้ น (Line) และ
พืนที (Area) ได้

พืนที (Area)

เส้ น (Line)
Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี
พืนที (Area)
Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี
เส้ น (Line)
Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี
 ปัญหาตัวอย่ าง จงพิจารณาหาพิกดั ของ
จุ ด เซ็ น ทรอยด์ ( x )ของพื นที รู ป
พาราโบลาดังแสดงในรู ป

วิธีทํา
พิจารณาหาค่าคงที k จากความสัมพันธ์จาก y  kx 2
เมือ x = a และ y = b ได้ k  b2
a

y  b2 x 2 a y1 / 2
x  1/2
a b

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี

 a
x 
3 3
A  dA   ydx  oa b2 x 2 dx  b
3   b a  ab
a a2  o a 2 3 3

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี

 xA   x el dA

x el  x

a
 ab   b 2 b a 3 b x  4
x   xydx   x  2 x dx  2 o x dx  2  
 3  a  a a  4 o
4 2
x   2
ab b a  b
a
 3  a 4 4

x 3 a
4 Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี
สําหรับ พืนที ดังแสดงในรู ป เราจะกล่าวว่า
พืนทีดังกล่าวสมมาตรกับแกน BB ถ้าทุก
ๆ จุด P ของพืนทีดังกล่าวมีจุด P บนพืนที
เดียวกันนี ซึ งทําให้เส้นตรง PP ตังฉากกับ
แกน BB และแบ่งพืนทีดังกล่าวออกเป็ น 2
ส่ วนเท่า ๆ กัน โดยทีแกนสมมาตรของพืนที
ดังกล่าว คือ แกน BB

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี

จุดเซ็นทรอยด์ของพืนทีหรื อจุดเซ็นทรอยด์
ของเส้น จะอยูบ่ นแกนสมมาตรเสมอ

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี
Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี
จงพิจารณาหาพิกดั ของจุด
เซ็นทรอยด์ของพืนที ดังรู ป

5
y   1.667 mm
3

4
4 x  4   2.667 mm
3 3
x
C
y
Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี
จงพิจารณาหาพิกดั ของจุดเซ็นทรอยด์ ของพืนที ดังรู ป

x
C
y

7 5
x  4   7.5 mm y   2.5 mm
2 2
Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี
 จงพิจารณาหาพิกดั ของจุด
เซ็นทรอยด์ ของพืนที ดังรู ป

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี

  x2
x1  C2
 C1 y2
y1

x1  4 
4
 2.667 mm
7
x2  4   7.5 mm
3 2
5 1 5
y1   1.667 mm A1   4  5  10 mm 2 y2   2.5 mm A2  7  5  35 mm 2
3 2
2

xA  x1 A1  x2 A2
x (10  35)  (2.667)(10)  (7.5)(35) x  6.426 mm
x
C yA  y1 A1  y2 A2
y
y (10  35)  (1.667)(10)  (2.5)(35)

y  2.315 mm
Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี
 3
C1
ตัวอย่ าง จงหาแรงปฏิกริ ิยา
ของคานมวลเบาดังรู ป
Ay Cy

M A  0;  (20  6)(3)  (C y  9)  0

C y  40kN

F y  0; Ay  (20  6)  C y  0

Ay  (120)  40  0
Ay  80kN

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี

 1.5  C1 1 C2
3
 ตัวอย่ าง จงพิจารณาหา
แรงปฏิกิริยาของคานดังรู ป
Ay By

1  1
 A
M  0;  (900  3)(1.5)  ( B y  3)  
 2
 900  1 

3 
3
0


4050  3By  1500  0 3By  5550 By  1850 N

1 
 y
F  0; Ay  (900  3)  ( B y )  
 2
 900  1 0

Ay  (2700)  (1850)   450   0 Ay  1300 N

Centroid: ผศ.อดุลย์ พัฒนภักดี