1. Elektronski pojacivac slike je staklena vakumska cijev koja ima 2 ekrana.

Između prednjeg i straznjeg ekrana je niz

cilindricnih elektroda. Na oba ekrana se nalazi fluorescentni sloj. Svjetlosna slika se pojacava od 500 do 5000 puta i
moze se registrirat kamerom. Princip rada: svjetlosna slika pada na fluorescentni sloj prednjeg ekrana i izbija elektrone
formirajuci inhomogen snop elektrona. Prolazeci izmedju cilindricnih elektroda elektroni budu ubrzani. Akceleracija
elektrona povecava njihovu kineticku energiju i ukupan fluks svjetlosti. Straznji ekran ima manju povrsinu na koju dolazi
veca kolicina energije i na taj nacin se dodatno pojacava svjetlost.

2. Indikacije za DSA abdomena su kod aneurizmi abdominalne aorte,aneurizme renalnih arterija, okluzije abdominalne
aorte i stanja kolateralne cirkulacije. Indikacije postoje i kod akutni ishemijskih stanja. Krvarenje iz gastrointestinalnog
trakta i tumori, posebno tumori parenhimnih organa.
3.
4. Dijelovi DSA aparata su generator x-zraka, rtg cijev i elektronski pojacivac slike, c-luk, kamera i videosistem, stol za
pacijenta, radna konzola i monitor, automatska sprica, procesor slike sa sistemom pohranjivanja.
5.
6. Kontrasna sredstva kod DSA su nejonska jodna izotonicna kontrasna sredstva. 1-1.5 ml/kg tjelesne tezine. Idealno
kontrasno srednstvo ima odlicnu radioopaknost, dobro se mijesa sa krvlju, lako je za upotrebu i ne skodi pacijentu.
7.
8. Indikacije za DSA toraksa kod arterije pulmonalis je plucna embolija, AV malformacije, aneurizme, disekcija intime
aorte, upalna oboljenja krvnih sudova, tumori, kongenitalne malformacije.
9.
10. Angiokarfiografija je dijagnosticiranje urođenih i stecenih srcanih mana i oboljenja arterija srca. Pregled krvnih sudova
srca, koronarnih arterija i vena. Izvodi se preko femoralne arterije po Seldingeru.
11.
12. Generator X-zraka: prije su se koristili sestero ventilni, pa 12 ventilni generatori, danas se koriste mocni multifrekventni
generatori konstantnog potencijala, koji moraju biti u stanju da proizvode kratke ekspozicije istog inteziteta. Imaju
snagu preko 100 KW i mogu postici jacinu struje preko 700mAs.

13. Priprema pacijenta za DSA – hospitalizacija pacijenta 24h prije izvođenja pretrage i 24h minimalno nakon izvođenja.
Pacijent treba imati povijest bolesti i dokumentaciju svi urađenih pretraga. Laboratorijski nalazi : urea, kreatinin,
hematokrit, protrombinsko vrijeme, hemoglobin. Izmjeriti pritisak pacijentu da bi se izbjegli problemi hemostaze. Polje
gdje se vrsi punkcija treba biti obrijano i dezinficirano. Pacijent treba potpisat saglasnost. Pitati pacijenta da li je
alergican na nesto i objasniti nacin pretrage. Djeci i pacijentima koji ne surađuju pretraga se izvodi u opcoj anesteziji.
Pacijent treba biti dobro hidriran prije pregleda.
14.
15. Indikacija za muskuloskeletnu DSA su ateroskleroticne promjene abdominalne aorte, zdjelicnih arterija i arterija donjih
ekstremiteteta, aneurizme perifernih arterija, stenoze. Klaudikacija - bol u nogama nakon kratkog hodanja.
16.
17. Alergijske reakcije kod DSA –
Blage reakcije su: lokalne na kozi, lokalni eritem, svrbez i urtikarije.
Srednje reakcije: generalizirane urtikarije, edem, bronhospazam i hipotenzija.
Teske reakcije: kardio-respiratorni arest, edem pluca, angina pektoris, konvulzije i anafilakticki sok.

18. Video sistem i kamera - Osnovna funkcija video kamere je da proizvede analogni elektronski signal proporcionalan
količini svjetlosti koja pada na ploču kamere.
19. Procesor slike i sistem pohranjivanja - Osnovne funkcije digitalnog procesora slike su:
- akvizicija i digitaliziranje video slike,
- pohranjivanje digitalnih slika u memoriju,
- izvođenje aritmetičkih operacija na podacima slike,
- prikaz digitalnih slika na videomonitorima,
- pohranjivanje slika na magnetskom mediju ili na optičkom disku.
Slika se nakon logaritamske transformacije i digitalizacije videosignala pohranjuje u memoriju procesora slike.
20. Automatska sprica- Upotreba mehaničke šprice je neophodna za optimalnu aplikaciju kontrasta, osobito ako je
potreban veći volumen sa velikim protokom u sekundi(aortografija, IV DSA).
Prednosti automatske šprice:
- Manja je radijacija za osoblje.
- Može biti direktno vezana za sto pacijenta ili može biti zasebna.
- Kapacitet klipa u šprici ne smije biti manji od 150ml.

Primarni parametri koji se programiraju prije aplikacije su:

- Protok u mililitrima u sekundi (ml/sec) bira se na osnovu vrste vaskularnog stabla. Npr.za a.carotis comunis
4ml/sec, a.femoralis 6ml/sec.
- Ukupna količina kontrastnog stredstva koji se aplicira ovisi o veličini teritorije koja se snima. Za torakalnu i
abdominalnu aortu u prosjeku je potrebno 25 do 30ml kontrastnog sredstva, a za selektivne i subselektivne
angiografije manja količina.
- Linearno pojačanje –je dodatni primarni parametar injiciranja.To je vrijeme potrebno od početka davanja
kontrasta do postizanja maksimalnog već određenog protoka.

21. Princip rada - subtractio” znači oduzimanje, a podrazumijeva brisanje nepotrebnih sijenki.
Subtrakcija se može izvesti na više načina:
1. Subtrakcija na nacin maske : Prvo se napravi prekontrastna snimka-maska. Nakon toga se invertira, zatim se na
masku snimi postkontrastna serija.
2. Vremenska subtrakcija: subtrahirane dvije slike odvojene vremenskim intervalom.
3. Energetska subtrakcija: dvije slike napravljene sa malim vremenskim intervalom i sa različitim energijama x-zraka.
Za vizualzaciju joda energija mora biti od 30-40 Kev_a.
4. Funkcionalna subtrakcija: primjenjuje se u analizi rada srca. Ima za cilj procjenu kontraktilnosti srcanog misica.
 Homogeni snop RTG zraka prolazi kroz objekat te biva dijelom apsorbovan, a dijelom prolazi kroz objekat. Na izlazu iz
objekta snop je inhomogen i nosi u sebi zračnu sliku objekta koju pojačivač slike pretvara u svjetlosnu sliku.
Videokamera prima od pojačivača svjetlosnu sliku i konvertira je u elektronski video signalkoji se dostavlja procesoru
slike u analognoj formi. Procesor slike digitalizira sliku, skladisti u memoriju i tada postaje dostupna u digitalnoj formi.
22. Tehnicke mogucnosti - Slike se mogu i naknadno obrađivati, vršiti mjerenja stenoza ili aneurizmi, podešavati kontrast,
uvećavanje slike.
DSA omogućava upotrebu manje količine jodnog kontrasta,uz manje artefakte pokreta. Kontrastno sredstvo se može
razrijediti sa 25 do 50% fiziološke otopine. Moze se snimati u različitim projekcijama, sa različitim nagibima. Daju visoki
kvalitet , dobru rezoluciju subtrahovane slike dobivene na matrici 1024X1024 piksela.

23. GLAVA I VRAT - DSA je obavezan kod SAH-a i AV malformacija. Angiografija vrata se radi u sklopu cerebralen
angiografije, kod sumnje na stenozu krvnih sudova vrata i kod pripreme za intervencijske metode.
24.
25. Punkcija femoralne arterije - Pranje i dezinfekcija mjesta na kojem se punktira, davanje lokalne anestezije. Mjesto
punkcije je 1-2cm ispod ingvinalnog ligamenta. Mali horizontalni rez do 5 mm. Punktira se iglom pod uglom od 45
stepeni. Kad se pojavi mlaz krvi, uvodi se gajd. Preko gajda se vadi igla i uvodi introducer u krvni sud. Spricom
provjerimo da smo i krvnom sudu. Introducer omogucava mijenjanje vise gajdova i katetera bez iritacije i krvarenja.
Kateter se spaja sa automatskom spricom.
26.
27. Osnovne funkcije digitalnog sistema - 1. akvizicija i digitalizacija videoslike, 2. pohranjivanje digitalnih slika u memoriju,
3. izvodjenje artimetickih operacija na podacima slike, 4. prikaz digitalnih slika na videomonitorima i 5. pohranjivanje
slika na magnetskom mediju ili na optickom disku.
28.
29. DSA abdomena - Intraarterijalna DSA dobro prikazuje anatomiju vaskularnog stabla abdomena, a moze se i selektivno
ulaziti u pojedine grane abdominalne aorte. Kod aneurizmi abdominalne aorte vrlo vazan podatak za hirurski tretman je
 odnos aneurizme prema renalnim arterijama. Kod okluzije abdominalne aorte takodjer je vazan nivo okluzije, kao i
stanje arterija distalno od okluzije i stanje kolateralne cirkulacije. Indikazija za angiografiju postoji i kod akutnih
ishemijskih stanja u abdomenu. Krvarenja iz gastrointestinalnog trakta i tumori, posebno tumori parenhimnih organa
abdomena mogu biti ne samo predmet angiografske dijagnostike nego i endovaskularnog tretmana. Angiografija
renalnih arterija se ne izvodi samo za prikaz patoloskih procesa nego i kod transplantacije bubrega u sklopu
preoperativne pripreme donora.
30. 7. Glava i vrat - prva cerebralna angiografija je izvedena direktnom punkcijom arterije carotis u podrucju vrata. Mada su
osnovni principi cerebralne angiografije do danas ostali isti, danas se radi transfemoralnim pristupom, elektivno ulazeci
kateterom u sve cetiri arterije za glavu (a. carotis comunis, a. vertebralis), kontrasno sredstvo se aplicira automatskom
spricom ili rucno, a snimanje se vrsi u vise projekcija. CT i MRI se danas koriste kao vrlo efikasne i neagresivne metode u
prikazu krvnih sudova. DSA je jos uvijek obavezna kod astraumatskoh subaranhoidalnoh krvarenja i kod AV
malformacija. Angiografija krvnih sudova vrata se radi u sklopu cerebralne angiografije, zatim kod trauma i sumnje da
postoji vaskularna lezija. Takodjer kod simptomatskih i asimptomatskih pacijenata kod kojih je verificirana stenoza
arterija vrata.
31.
32. HISTORIJAT- angiografija predstavlja ispitivanje krvnih sudova kod zivih ispitanika kontrasnim sredstvima. Historija ove
metode pocinje odmah po otkricu x-zraka. Rendgen je 1896 otkrio x-zrake, mjesec dana poslije, Haschek i Lindenthal su
injicirali Teichmanovu miksturu u krvne sudove amputirane ruke. Nakon toga je uslijedilo ispitivanje na zivotinjama u
cilju pronalazenja adekvatnog kontrasnog sredstva. Sicard i Forestier su radeci na psima sporo su injicirali 5 ml lipidola u
femoralnu venu i pomoci fluoroskopije pratili kapljice kako se krecu pvecavajuci brzinu od ilijacne vene ka srcu. Zatim su
ponovili eksperiment na covjeku prateci kretanje radioopaknog ulja od kubitalne vene do pulmonalnih kapilara.
Pacijanti su kasljali ali nije bilo vdrugih poremecaja. Otrice radioopaknog organskog jodida koji se dobro tolerira kod
intravenozne aplikacije bilo je od ogromne vaznosti za angiografiju. Selectane je zamijenjen neoselectanom, kasnije sa
uroselectanom B. Uskoro je sintetiziran Abrodil, koji je zamijenjen sa Per-Abrodilom. Danas su trijodna kontrasna
sredstva jos u upotrebi, prednost se daje nejonskim kontrasnim sredstvima koja prakticno zadovoljavaju sve kriterije
koje treba da ima kontrasno sredstvo. To podrazumjeva da je radioopaktno, netoksicno, da se dobro mijesa sa krvlju i
da se dobro podnosi. Na razvoj angiografije valiki uticaj je imalo uvodjenje seldingerove metode direktne punkcije
arterije femoralis 1953. Do 1941. ispitivanje abdominalne aorte je pocivalo na translumbalnom pristupu Dos Santosa.

33. Muskuloskeletni - Angiografije gornjih i donjih ekstremiteta su takozvane periferne angiografije. Areroskleroticne
promjene abdominalne aorte ,zdjelicnih arterija i arterija donjih ekstremiteta i njihove posljedice najcesce predstavljaju
indikaciju za angiografiju, u sklopu planiranja adekvatnog tretmana pacijenta. Razvoj interventne radiologije je
omogucio da se pored dijagnostike moze uraditi i terapija kod okluzivne bolesti arterija i to balon dilatacija i
postavljanje endovaskularnih stentova, preko katetera. I ove arterije su podlozne arteritisima, a najcesci su m. burger
arterija donjih ekstremiteta mladjih muskaraca i takasayu arteritis izlaznih krvnih sudova vrata, sa reperkusijama na
arterijama gornjih ekstremiteta, cesci kdo zena. Akutne tromboembolije, aneurizme perifernih arterija, AV
malformacije. Tumori kosti i misica, kompresivnih sindrom a. subclaviae.
34.
35. Thorax - najcesca indikacija za angiografiju a. pulmonalis je plucna embolija. Druge indikacije za pulmo angiografiju su
dijagnostika i tretman AV malformacija, aneurizme, razvojne anomalije, vaskulitisi i upalna oboljenja krvnih sudova,
tumori i evaluacija plucne hipertenzija. Kontrasno sredstvo se moze plasirati intravenozno u venu cubitalis jedne ili obje
ruke istovremeno i direktno preko katetera uvedenog selektivno u jednu pa u drugu arteriju.
36.
37. Generator X-zraka: prije su se koristili sestero ventilni, pa 12 ventilni generatori, danas se koriste mocni multifrekventni
generatori konstantnog potencijala, koji moraju biti u stanju da proizvode kratke ekspozicije istog inteziteta. Imaju
snagu preko 100 KW i mogu postici jacinu struje preko 700mAs..
38.
39. Torakalna arterija - koristi se samo kada su druge tehnike neuvjerljive. Patoloski procesi torakalne aorte su: diskrecija
intime, aneurizma, trauma, arteritisi, ulcerozni kolitis, reiter i kongenitalne malformacije.