Wojna III Rzeszy i ZSRS —--------------

Atak niemiecki na ZSRS

- Opanowanie wschodniej części Europy miało niemcom dać tzw. ,,przestrzeń życiową” i
pozwolić na budowę Wielkich Niemiec.
- Plan ataku III Rzeszy na Sowietów nosił kryptonim ,,Barbarossa”.
- Atak Niemiec na ZSRR rozpoczął się o świcie 22 czerwca 41’.
- Niemieckie lotnictwo od razu przejęło całkowite panowanie w powietrzu.
- Niemcy przejęły kraje bałtyckie, Ukrainę i Białoruś oraz ich oddziały pancerne znalazły
się niedaleko Moskwy.

Napaść III Rzeszy na ZSRS

Przyczyna:
- niemiecki plan podboju Europy wsch.
- nieprzygotowanie ZSRS do obrony
- obawa przed atakiem Stalina
W
Skutek:
- prowadzenie przez Niemcy wojnę na dwóch frontach
- powstanie sojuszy WB, USA i ZSRS

Bitwa o Moskwę
- Kontrakt podjęty 5-6 grudnia 41’ przez oddziały sowieckie pod dowództwem generała
Gieorgija Żukowa odrzucił niemców od stolicy (Moskwy). Klęska pod Moskwą była
pierwszą lądową porażką Niemiec.

Polityka okupacyjna III Rzeszy —--------------

Okupacja niemiecka w Europie Środkowo-Wschodniej

- Ludność słowiańską, żydowską oraz romską uważano za podludzi, przeznaczonych do
niewolniczej pracy i wyniszczenia.
- Ludność masowo aresztowano i zmuszano do niewolniczej pracy na obozach
koncentracyjnych.
- Wszelkie próby oporu karano śmiercią
Okupacja niemiecka w Europie Zachodniej
- powstały tam marionetkowe rządy które kolaborowały z niemieckim okupantem

Ruch oporu w okupowanej Europie

Niemal we wszystkich krajach okupowanych przez niemcy powstał ruch oporu.
- Na polskich ziemiach powstała powstała potężna konspiracja niepodległościowa - Armia
Krajowa.
- W Jugosławii, oprócz silnej partyzantki komunistycznej kierowanej przez Josipa
Broza-Titę, istniały też konkurujące z nią oddziały czetników.
- Silna partyzantka antyniemiecka funkcjonowała w Grecji.
- Na terenie Francji ruch oporu zorganizował antyniemieckie powstanie, z udziałem wojsk
alianckich wyzwolił Paryż.
- Oddziały partyzanckie istniały także na okupowanych terenach ZSRS.
Polityka niemiecka wobec Żydów
- Żydów przesiedlano do specjalnych miejsc zwanymi gettami, gdzie byli głodzeni i
mordowani.
- Ludności żydowskiej pod karą śmierci nakazano nosić gwiazdy Dawida.
- Członkowie SS zachęcali do mordu także ludność miejscową. Do największych masakr na
Żydach doszło w Ponarach koło Wilna oraz w Babim Jarze koło Kijowa.
- W styczniu 42’ na konferencji w Wannsee pod Berlinem naziści zdecydowali o realizacji
planu ,,ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”. W praktyce oznaczało to
wymordowanie narodu żydowskiego.

Wojna poza Europą —--------------

Walki w Afryce Północnej

W sierpniu 40’ Włosi zaatakowali brytyjskie wojska w Egipcie. Brytyjczycy rozbili Włochów i
zajęli włoskie posiadłości w Afryce: Libię, Somalię i Etiopię. Mussolini poniósł klęskę przez
co Hitler musiał mu pomóc.
- Na początku 41’ do Afryki wysłano niemiecki pancerny Korpus Afrykański, dowodzony
przez generała Erwina Rommla.
- W marcu 41’ Niemcy odzyskali utracone przez Włochów tereny Libii.
- Na tyłach niemiecko-włoskich wojsk pozostał jedynie oblężony port - Tobruk, którego
broniły wojska brytyjskie oraz polska Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich.
- Na przełomie października i listopada 42’ wojska Rommla zostały rozbite pod El Alamein
przez siły alianckie pod wodzą brytyjskiego generała Bernarda Montgomery’ego które
uzyskały Libię.
- W maju 43’ skapitulowały ostatnie oddziały III Rzeszy oraz Włoch w Afryce Północnej.

Wojna na Atlantyku
Przez Ocean Atlantycki transportowano z Ameryki zaopatrzenie i broń dla WB walczącej z III
Rzeszą. Hitler, by zmusić brytyjczyków do kapitulacji postanowił ich odciąć od dostaw
zaopatrzenia. Wykorzystał główne okręty podwodne tzw. U-booty. Atakowały one z
zaskoczenia płynące statki transportowe. Aby zabezpieczyć statki handlowe alianci zaczęli
je łączyć w konwoje, chronione przez okręty wojenne. W maju 43’ Niemcy stracili ok. 40
okrętów podwodnych. Dowództwo marynarki niemieckiej zrezygnowało wówczas z
większych akcji.

Przystąpienie Japonii i USA do wojny

22 września 40’ Japończycy wspólnie z Niemcami i Włochami zawarli pakt trzech.
Sojusznicy zobowiązali się do wzajemnej pomocy i podzielili świat na strefy wpływów.
- Pierwszym celem sił japońskich stała się najważniejsza baza Amerykanów na Pacyfiku - na
Hawajach.
- Japońskie lotniskowce podpłynęły niepostrzeżenie w pobliżu Hawajów i o świcie 7 grudnia
41’ zaatakowały flotę USA stojącą na porcie Pearl Harbor.
- Dzień po ataku na Pearl Harbor prezydent USA zwrócił się do kongresu, aby ten ogłosił
stan wojny z Japonią.
- 11 grudnia po stronie Japonii stanęli Hitler i Mussolini, wypowiadając wojnę USA.
Droga do zwycięstwa —--------------

Początek Wielkiej Koalicji

14 sierpnia 41’ prezydent USA wraz z premierem WB podpisali dokument nazywany Kartą
atlantycką.
Po japońskim ataku na Pearl Harbor w grudniu 41’ Stany Zjednoczone zerwały z
izolacjonizmem i oficjalnie przystąpiły do wojny z państwami osi.
Wraz z WB i ZSRS utworzyły potężny blok antyhitlerowski zwany Wielką Koalicją.

Walki na Sycylii i we Włoszech

Jedną z decyzji Wielkiej Koalicji było przeprowadzenie 10 lipca 43’ desantu wojsk
amerykańskich i brytyjskich na Sycylię. Klęski Włochów w walce z aliantami
doprowadziły do przewrotu politycznego w Rzymie. Mussolini został aresztowany a nowy
włoski rząd podpisał zawieszenie broni z aliantami. Niemieccy komandosi uwolnili
Mussoliniego. Najcięższe walki toczyły się o klasztor w Monte Cassino. Dopiero w maju 44’
udało się zdobyć ten punkt oporu dzięki wojskom polskim z 2. Korpusu Polskich Sił
Zbrojnych. Na początku czerwca 44’ zajęto Rzym i stopniowo w ciężkich walkach wyzwolono
także północne Włochy.

Otwarcie drugiego frontu w Europie

W 43’ alianci przejęli inicjatywę w bitwie o Atlantyk i zapewnili tam sobie swobodę działań.
Dzięki temu możliwe było przerzucenie z USA do Wielkiej Brytanii setek tysięcy żołnierzy
amerykańskich wraz ze sprzętem i zaopatrzeniem niezbędnymi do utworzenia drugiego
frontu w Europie.
Overlord Desant sił alianckich w Normandii rozpoczął się 6 czerwca 44’. Operacją dowodził
amerykański generał Dwight Eisenhower. Jednocześnie francuski ruch oporu przystąpił do
niszczenia komunikacji i łączności, aby ograniczyć ruchy wojsk niemieckich. Udało się
przełamać niemieckie nadbrzeżne fortyfikacje zwane Wałem Atlantyckim i wyruszyć w głąb
lądu, a w sierpniu - wyzwolić Paryż. Dopiero we wrześniu Niemcy powstrzymali ofensywę
aliantów nad Renem. Aby przełamać niemiecką obronę brytyjski marszałek zaplanował
akcję ,,Market Garden’’. Po opanowaniu Holandii siły aliantów miały przekroczyć Ren.
Zdobryli most w Arnhem ale akcja zakończyła się klęską. Dopiero w marcu 45’ aliantom
udało się sforsować Ren i zająć zachodnie Niemcy.

Koniec wojny w Europie

22 czerwca 44’ Armia Czerwona rozpoczęła przez bagniste tereny Białorusi potężną
operację ,,Bagration”. Atak ten doprowadził do klęski wojsk niemieckich, i sprawił, że siły
wojsk Sowietów dotarły do linii Wisły. Kolejna wielka ofensywa Armii Czerwonej ruszyła
dopiero w styczniu 45’ Sowieci wraz z walczącymi u ich boku polakami przekroczyli Wisłę i
Odrę, a następnie zajęli Berlin. Hitler popełnił samobójstwo 45’. W nocy z 8 na 9 maja 45’
Niemcy podpisali akt bezwarunkowej kapitulacji Niemiec i zakończyli II wojnę światową w
Europie.

Walki na Dalekim Wschodzie

Generał Douglas Mac Arthur opanował nową taktykę nazywaną ,,Żabimi Skokami”.
- atakowano tylko niektóre wyspy zajęte przez japończyków
- budowano bazy, z których samoloty niszczyły lotniska i porty
Z wykorzystaniem taktyki ,,Żabich Skoków” Amerykanie zajmowali kolejne japońskie
pozycje. W ciężkich walkach wyzwolili np. Filipiny, zdobyli Iwo Jimę i Okinawę. Aby
przyspieszyć kapitulację przeciwnika, nowy prezydent USA Harry Truman nakazał użyć
broni atomowej. Pierwszy raz zastosowano ją 6 sierpnia 45’ bomba spadła na miasto
Hiroszima. 9 sierpnia zrzucono kolejną bombę atomową na Nagasaki. Cesarz Japonii
uznał, że walka nie ma sensu i postanowił skapitulować. 2 września 45’ na pancerniku
,,Missouri” delegacja japońska podpisała kapitulację. To wydarzenie zakończyło II
wojnę światową.

4.
Państwa osi:
- III Rzesza
- Włochy
- Japonia
Koalicja antyhitlerowska:
- Polska
- Francja
- Wielka Brytania
- ZSRS
- USA

5.
Decyzje wielkiej trójki w Teheranie i Jałcie
Konferencja w Teheranie 28 XI-1 XII 43’ :
- Ustalono, że w pół Francji zostanie otwarty w 44’ drugi front wojny z Niemcami.
- Zdecydowano, że Europa Zachodnia zostanie zajęta przez wojska amerykańsko-brytyjskie.
- Europę podzielono na strefy wpływów - po wojnie Polska miała się znaleźć w strefie
sowieckiej.
Konferencja w Jałcie 4- 11 II 45’ :
- Stalin uzyskał potwierdzenie, że będzie miał swoją strefę wpływów w Europie. W zamian
obiecał, że przystąpi do wojny z Japonią.
- Ustalono, że Niemcy po kapitulacji zostaną podzielone na 4 strefy okupacyjne: sowiecką,
brytyjską, amerykańską i francuską.
- Ogłoszono oficjalnie decyzje w sprawie przyszłości Polski, zdecydowano o kształcie
powojennych granic oraz sposobie powołania władz.

6.
Okupacja- Czasowe zajęcie przez siły zbrojne państwa prowadzącego wojnę całości lub
części terytorium państwa nieprzyjacielskiego i tymczasowe wprowadzenie tam swojej
władzy.
Kolaboracja- współpraca z okupantem.
Inwazja- zbrojne wtargnięcie nieprzyjacielskich wojsk na terytorium innego państwa
Getto- w czasie II wojny światowej wydzielona część miasta przeznaczona tylko dla ludności
żydowskiej.
Holokaust- określenie zagłady Żydów dokonanej przez Niemców w czasie II wojny
światowej.
Shoah- ludobójstwo około 6 milionów europejskich Żydów dokonane w czasie II wojny
światowej przez III Rzeszę Niemiecką i wspierane w różnym stopniu przez uzależnione od
niej państwa sojusznicze.
Obozy koncentracyjne- rodzaj ciężkiego więzienia, w którym więźniowie gineli z powodu
niewolniczej pracy ponad siły.
Obozy zagłady- obóz śmierci stworzony w celu zgromadzenia i wymordowania
niepożądanej przez władzę grupy ludności.

7.
Ignacy Mościcki- w latach 1926–1939 Prezydent Rzeczypospolitej.
Edward Rydz-Śmigły- polski wojskowy, polityk, marszałek Polski, generalny inspektor Sił
Zbrojnych, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych w wojnie obronnej Polski w 1939
Józef Stalin- radziecki rewolucjonista bolszewicki, dyktator, polityk i zbrodniarz
komunistyczny pochodzenia gruzińskiego, odpowiedzialny za śmierć milionów ludzi.
Adolf Hitler- niemiecki polityk pochodzenia austriackiego, kanclerz Rzeszy od 30 stycznia
1933, Wódz i kanclerz Rzeszy od 2 sierpnia 1934 do śmierci; twórca i dyktator III Rzeszy,
przywódca
Winston Churchill- brytyjski polityk, mąż stanu, mówca, strateg.
Franklin Delano Roosevelt- amerykański polityk, 32. prezydent Stanów Zjednoczonych,
wybierany na ten urząd w latach 1933–1945 czterokrotnie z ramienia Partii Demokratycznej.