II WOJNA ŚWIATOWA

1. Wymień 3 podstawowe elementy polskiego planu obrony z września 1939.

Rozwiązanie 1:

Podstawowe elementy planu obrony z września 1939 r.:

1. prowadzenie obrony na naturalnych przeszkodach terenowych, jak rzeki Wisła, Narew

i San,

2. prowadzenie działań o charakterze defensywnym,

3. przygotowanie ostatniego bastionu w rejonie granicy z Węgrami i Rumunią, na tzw.

przedmościu rumuńskim.

Rozwiązanie 2:

Podstawowe elementy planu obrony z września 1939 r.:

1. wojna koalicyjna - głównym założeniem była obrona w oczekiwaniu na atak aliantów z

Zachodu

2. przyjęcie uderzenia na wysuniętych pozycjach, stopniowy odwrót na główną pozycję

oporu, przeciwdziałanie odwodami i dotrwanie w tej formie do ofensywy francuskiej

3. stawianie zorganizowanego oporu przez Wojsko Polskie w zupełnej izolacji przez co

najmniej dwa tygodnie.

2. Imię i nazwisko autora słów tekstu źródłowego.

Autorem słów z tekstu źródłowego jest Ignacy Mościcki, o czym świadczy fakt, że tekst
ten mówi o rozpoczęciu II wojny światowej, a wówczas właśnie prezydentem Polski (taki
podpis widnieje pod tekstem źródłowym) był właśnie Ignacy Mościcki.

3. Oceń prawidłowość stwierdzeń.

Państwo, które w 1940 r. podzielono na część objętą niemiecką okupacją i część
stanowiącą marionetkowe państewko ze stolicą w Vichy, jest zaznaczone na mapie
cyfrą 4. – P - Opis dotyczy Francji, która na mapie jest zaznaczona cyfrą 4.

Państwo, które w 1940 r. odparło kilkumiesięczny atak niemieckich myśliwców i

bombowców, jest zaznaczone na mapie cyfrą 5. – F - Państwo, które w 1940 r.
odparło kilkumiesięczny atak niemieckich myśliwców i bombowców to Wielka
Brytania.
 4. Wyjaśnij , jakie okoliczności wojny zimowej doprowadziły do zawarcia pokoju w
1940 r. oraz jakie były jego skutki dla Finlandii.

Po zajęciu wschodnich terenów Polski kolejnym celem Stalina stała się Finlandia.
Działania zbrojne (wojna zimowa) toczyły się od listopada 1939 r. do marca 1940 r.,
głównie na Przesmyku Karelskim. Armią fińską dowodził marszałek Carl Gustaf
Mannerheim. Stalin planował szybkie zajęcie Finlandii i ustanowienie na jej terytorium
komunistycznego rządu, jednak jego wojska zostały powstrzymane na granicy kraju przez
umocnienia obronne tzw. linii Mannerheima. Wielu żołnierzy Armii Czerwonej poniosło
śmierć z powodu braku odpowiedniego wyposażenia. Finowie, w przeciwieństwie do
swoich przeciwników doskonale znali warunki klimatyczne panujące w ich kraju, dzięki
czemu mogli zadawać Sowietom dotkliwe straty. Traktat kończący wojnę zimową
podpisano 12 marca 1940 r. Finlandia utraciła ponad 10% swojego terytorium wraz z
miastem Wyborg, ale zdołała zachować niepodległość.

Okoliczności wojny zimowej, które doprowadziły do zawarcia pokoju w 1940 r.:

• Finowie odmówili ustępstw terytorialnych wobec ZSRR

• przebieg wojny zimowej - znaczna przewaga liczebna i technologiczna Armii Czerwonej

• niesprzyjające warunki pogodowe - w śniegu i mrozie sięgającym -40°C ginęli żołnierze

sowieccy, którzy szturmowali fińskie umocnienia

• duch walki Finów

groźba wybuchu wojny ZSRR z państwami zachodnimi spowodowała zgodę Stalina na

rozpoczęcie rozmów pokojowych

Skutki pokoju z 1940 r. dla Finlandii:

• warunki pokoju były niekorzystne dla Finów, ponieważ ich kraj stracił około 10%
terytorium, w tym miasto Viipuri (Wyborg), a 450 tys. fińskich obywateli utraciło swoje
domy i musiało się przesiedlić w głąb kraju 2020045 20045

• Finlandia zachowała suwerenność

• Finowie wydzierżawili port Hanko na 30 lat

• w wyniku działań wojennych armia fińska straciła kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy, zaś
Rosjanie co najmniej 200 tys. 0045

poprzez przeprowadzoną agresję ZSRR zostało wykluczone z Ligi Narodów.

5. Odpowiedz, dlaczego blokada Leningradu stała się jednym z przełomowych
wydarzeń na froncie wschodnim i nabrała symbolicznego znaczenia dla ZSRS?

Rozwiązanie 1:
Wojska niemieckie okrążyły Leningrad we wrześniu 1941 r. Oblężenie miasta trwało
prawie 900 dni i skończyło się dopiero 18 stycznia 1944 r.
Leningrad był bombardowany i ostrzeliwany przez oddziały Wehrmachtu. Niemcy
liczyli, że odcięci od dostaw obrońcy skapitulują wyczerpani głodem. Gdy zamarzło
jezioro Ładoga, wówczas Rosjanie uzyskali możliwość dostarczania zaopatrzenia i
żywności do miasta. Ewakuację ludności rozpoczęto w styczniu 1942 r. Do kwietnia
miasto opuściło ponad 500 tys. osób. Pomoc była niezbędna, ponieważ zimą z głodu i
od ostrzału wroga w Leningradzie umierało dziennie 3-4 tys. osób. Niemcy
wielokrotnie podejmowali próby zdobycia miasta, lecz za każdym razem kończyły się
one niepowodzeniem. W styczniu 1944 r. sowiecka ofensywa zimowa przerwała
oblężenie, ostatecznie odrzucając Niemców od miasta. Leningrad stał się symbolem
uporu i walki społeczeństwa rosyjskiego przeciwko najeźdźcy niemieckiemu.

Rozwiązanie 2:
Bitwa pod Leningradem - blokada Leningradu (08.09.1941-27.01.1944) stała się
jednym z przełomowych wydarzeń na froncie wschodnim, ponieważ:
-była strategicznym i propagandowym zwycięstwem ZSRR
-w styczniu 1944 r. sowiecka ofensywa zimowa przerwała oblężenie i ostatecznie
odrzuciła Niemców od miasta
-w wyniku głodu, mrozu, bombardowań i ostrzału artyleryjskiego życie straciło
prawdopodobnie około miliona osób

6.Porównaj na przykładach politykę okupanta niemieckiego wobec ludności

krajówEuropy Środkowo-Wschodniej i Europy Zachodniej.
Różnice między postępowaniem niemieckich okupantów w Europie Zachodniej i
Wschodniej

Europa Zachodnia

Na obszarze Europy Zachodniej Niemcy stosowali względnie liberalną politykę

okupacyjną. Pozwolili na tworzenie lokalnych rządów kontrolowanych przez
miejscowych faszystów lub zwolenników władzy autorytarnej. Rządy kolaboracyjne
powstały m.in. we Francji (rząd Vichy z marszałkiem Philippem Pétain'em na czele),
Norwegii (norweskie ugrupowanie faszystowskie, na czele którego stał Vidkun
Quisling), Danii oraz Holandii. Francuski rząd Vichy ściśle kolaborował z Niemcami. Na
jego obszarze produkowano broń dla III Rzeszy i przekazywano w ręce niemieckie
miejscowych Żydów. Z kolei po opanowaniu Norwegii przez Niemców, król Haakon VII
nie podpisał aktu kapitulacji i udał się na emigrację. Norwegia okupowana przez III
Rzeszą stała się jej bazą wojenną, a nazwisko Vidkuna Quislinga - symbolem
kolaboracji z nazistami.

Europa Środkowa i Wschodnia

Zupełnie inna sytuacja panowała w Europie Środkowej i Wschodniej. Na tym obszarze
Niemcy nie planowali tworzyć żadnych struktur miejscowych rządów, ponieważ
zamierzali w przyszłości skolonizować te tereny. Politykę ekspansji w kierunku
wschodnim Niemcy jeszcze przed wybuchem wojny usprawiedliwiali koniecznością
zdobycia "Lebensraumu", czyli "przestrzeni życiowej" na wschodzie kontynentu.
Planowali zajęcie dla rasy germańskiej terenów europejskich od jeziora Ładoga na
północy do Morza Czarnego na południu. Ponadto przygotowali szczegółowy plan
przesiedleńczy i germanizacyjny tych obszarów, tzw. Generalny Plan Wschodni
(GPW), który zakładał wymordowanie lub przesiedlenie za Ural ludności słowiańskiej
z obszarów Polski, Ukrainy, Białorusi i Rosji. Zamierzano ocalić kilka milionów Słowian
z zamiarem wykorzystania ich do niewolniczej pracy. D całkowitej zagłady
przeznaczono natomiast wszystkich Żydów oraz Romów. Od 1942 r. władze
niemieckie realizowały z całą bezwzględnością plan eksterminacji ludności żydowskiej
zamieszkującej Europę. Grupy specjalne - SS Einsatzgruppen dokonywały masowych
mordów na Żydach. Wykorzystywali również niemieckie obozy zagłady, stosując tam
masowe ludobójstwo Żydów przy użyciu gazów (cyklon B w Oświęcimiu, czy "gazy
samochodowe" w Chełmie nad Nerem). Zwłoki pomordowanych były spalane w
specjalnych krematoriach. Najsłynniejsze miejsca Holocaustu to: Ponary na Litwie,
Babi Jar w Kijowie, Treblinka i Oświęcim - Brzezinka w okupowanej Polsce.

Okupacja niemiecka w Europie Zachodniej

- naziści zaprowadzili rządy policyjne i wprowadzili cenzurę
- SS i gestapo eliminowało wrogów III Rzeszy
-hitlerowcy nie stosowali wobec cywilów terroru na masową skalę
- surowe represje skierowane na konkretne grupy - Żydów i Romów
- stosunkowo łagodny charakter okupacji wpływał na podejście mieszkańców -
podejmowali oni współpracę z okupantem, wstępowali do partii nazistowskich,
tworzyli oddziały współpracujące z Wehrmachtem .

Okupacja niemiecka w Europie Środkowo-Wschodniej

- okupacja miała charakter represyjny
- Niemcy poddawali narody Europy Środkowo-Wschodniej masowej eksterminacji
- od pierwszych dni dążono do wyeliminowania elit intelektualnych
- funkcjonowanie obozów zagłady i koncentracyjnych
- masowe mordy dokonywane na Żydach i Romach
- ścisły nadzór wojskowy okupowanych ziem
- wprowadzenie restrykcyjnego prawa na ternach okupowanych
- pacyfikowanie wsi, organizowanie akcji odwetowych za działanie ruchu oporu

7.Wymień nazwy trzech niemieckich obozów koncentracyjnych lub zagłady, które

zostały utworzone przez III Rzeszę na okupowanych ziemiach polskich.

Rozwiązanie 1:
Nazwy obozów koncentracyjnych:
• Treblinka,
• Sobibór.
• Auschwitz-Birkenau,

Rozwiązanie 2:
Nazwy obozów koncentracyjnych:
-Majdanek,
-Sztutowo,
• Kraków Płaszów.

8.Przyporządkuj właściwe nazwy miejsc bitew związanych z przełomowymi

wydarzeniami na głównych frontach II wojny Światowej do odpowiednich terenó
na których się toczyły te walki.
A. front wschodni
4. bitwa na Łuku Kurskim

B. front w północnej Afryce

1. bitwa pod El Alamein

C. front na Dalekim Wschodzie

3. bitwa o Midway

9.Wyjaśnij, jaki związek miały alianckie konwoje statków handlowych i niemiecka

taktyka wilczych stad ze złamaniem szyfru enigmy i polskimi matematykami.
Rozwiązanie 1:
Złamanie przez polskich matematyków w 1932 r. zasad kodowania za pomocą Enigmy
i zbudowanie jej dokładnej kopii, pozwoliło na m.in. odczytywanie zaszyfrowanych
niemieckich rozkazów i meldunków podczas II wojny światowej. Rozszyfrowanie
Enigmy umożliwiło aliantom prowadzenie akcji wyprzedzających ataki U-bootów.

Rozwiązanie 2:
Związek przyczynowo-skutkowy:
• Hitler chciał zmusić Brytyjczyków do kapitulacji poprzez odcięcie ich od
zaopatrzenia
• Niemcy wykorzystywali w walkach na Atlantyku okręty podwodne - U-booty
• stosowanie przez Niemców taktyki wilczych stad (grupy niemieckich U-Bootów,
które w zwartym szyku atakowały statki konwoju)
-alianci zaczęli łączyć statki handlowe w konwoje
• rozszyfrowanie niemieckich meldunków wojskowych za pomocą Enigmy
podejmowanie przez aliantów skutecznych akcji wyprzedzających ataki U-bootów
• Niemcy zaczęli tracić swoje okręty podwodne
• dowództwo marynarki niemieckiej zrezygnowało z większych akcji

10.Spośród podanych wydarzeń wybierz wydarzenie chronologiczne pierwsze i

wydarzenie chronologicznie ostatnie.

A. Atak Japończyków na Pearl Harbour - 7 grudnia 1941 r. - Wydarzenie

chronologicznie pierwsze

B. Bitwa o Midway - 4 czerwca 1942 r.-7 czerwca 1942 r.

C. Zrzucenie bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki - 6 sierpnia 1945 r.-9
sierpnia 1945 r. Wydarzenie chronologicznie ostatnie

D. Wypowiedzenie wojny Stanom Zjednoczonym przez Niemcy i Włochy - 11 grudnia

1941 r.

11.Wyjaśnij dlaczego dzięki uchwaleniu ustawy Lend-Lease Act Franklin Delano

Roosevelt wyłamał się z zasady izolacjonizmu.

Rozwiązanie 1:
Lend-Lease Act - Ustawa amerykańskiego Kongresu z 1940 r., która umożliwiała
udzielanie pomocy finansowej oraz przekazywanie sprzętu wojskowego
Brytyjczykom, a później Sowietom.
Amerykanie od początku nie chcieli bezpośrednio angażować się w II wojnę
światową. Nie zostawili, jednak Europy samej sobie. Przełomowy był tu rok 1941
kiedy wydano Lend-Lease Act, na mocy którego Ameryka zaczęła sprzedawać
Aliantom (szczególnie Wielkiej Brytanii), a potem również ZSRR uzbrojenie i inne
środki do prowadzenia wojny z Państwami Osi o wartości milionów dolarów. W tym
też roku prezydent USA Franklin D. Roosevelt podpisał z Winstonem Churchillem
Kartę Atlantycką, która formowała 8 zasad pokoju (m.in. "prawie wszystkich ludów
do wybrania sobie formy rządu, pod jakim chce się żyć" oraz o ,,konieczności
rozbrojenia, w celu zachowania pokoju").
Rozwiązanie 2:
Lend-Lease Act to ustawa amerykańska z lat 1941-1945 o pożyczce i dzierżawie.
Doprowadziła do złamania amerykańskiego izolacjonizmu, ponieważ Stany
Zjednoczone zaczęły udzielać pożyczek lub wynajmować sprzęt i materiały konieczne
do prowadzenia wojny państwom, których obrona miała istotne znaczenie dla
bezpieczeństwa USA. Początkowo dotyczyło to Wielkiej Brytanii, a następnie ZSRR.

12.Wyjaśnij w jaki sposób postanowienia konferencji w Teheranie i Jałcie dotyczące

przyszłości Polski odnosiły się do treści Karty atlantyckiej w kwestii przebiegu
powojennych granic i formy rządó w państwach europejskich.

Rozwiązanie 1:
"Karta atlantycka" to dokument podpisany 14 sierpnia 1941 r. przez Churchill'a oraz
Roosevelt'a na pokładzie brytyjskiego pancernika "Prince of Wales". Nakreślono w
nim wizję powojennego świata. Stany Zjednoczone oraz Wielka Brytania wyrzekły się
podboju nowych ziem, a tym samym - rozrostu terytorialnego mocarstw. Każdemu
narodowi przyznali prawo do samostanowienia i suwerennej decyzji o wyborze formy
ustroju i rządu. W powojennym świecie każde państwo miało uzyskać równy dostęp
do handlu, surowców naturalnych oraz swobodę żeglugi morskiej i oceanicznej.
Ponadto sygnatariusze poinformowali o niestosowaniu przemocy po zakończeniu
wojny.
Decyzje podjęte na konferencji w Teheranie (listopad-grudzień 1943 r.) oraz w Jałcie
(luty 1945), stanowiły całkowite zaprzeczenie postanowień "Karty atlantyckiej".
Związek Sowiecki nie był zainteresowany wprowadzaniem w życie postulatów tego
dokumentu. Po zakończeniu działań zbrojnych Józef Stalin planował podbój Europy
Środkowo-Wschodniej oraz wprowadzenie w tych państwach komunizmu. Na
konferencji teherańskiej, mocarstwa zachodnie zgodziły się, by ZSRS zachował granice
z 1941 r. (co oznaczało uznanie agresji Stalina na Polskę i Finlandię w latach 1939-
1941). Z kolei konferencja jałtańska zdecydowała o powojennym podziale Europy na
dwa wrogie bloki: komunistyczny Wschód i demokratyczny Zachód. W zamian za
przystąpienie Związku Sowieckiego do wojny z Japonią - Stalin uzyskał do Roosevelta
obietnicę nabytków terytorialnych na Dalekim Wschodzie (było to niezgodne z "Kartą
atlantycką"). Ponadto Wielka Trójka ustaliła przesunięcie powojennych granic Polski
na zachód (utrata Kresów Wschodnich na rzecz ZSRS). Te ustalenia ukazały
zakłamanie polityków wielkich mocarstw, którzy z jednej strony przyznali narodom
prawo do samostanowienia, a z drugiej oddali je we władanie sowieckiego dyktatora.
Na obrady nie zaproszono polityków Francji, Polski, Chin itd. Miliony ludzi zostały
zdradzone przez swoich sojuszników.
Rozwiązanie 2:
Karta atlantyckato dokument, którego najważniejsze cele to uznanie prawa
wszystkich narodów do własnych rządów, niepodległego państwa i rozwoju. Hasła te
znajdowały się w przeciwieństwie do ustaleń podjętych w Teheranie. Na konferencji
nastąpiło wstępne porozumienie dotyczące kwestii powojennych granic Polski.
Zachodnia granica miała przebiegać na linii Odry. Ziemie z Opolszczyzną, Gdańskiem,
Warmią i Mazurami miały należeć do Polski, a granicę wschodnią ustanowiono na linii
Curzona. Decyzja dotycząca granicy wschodniej była sprzeczna z zapisem dotyczącym
funkcjonowania niepodległego państwa. Ponadto Polska znalazła się w strefie
operacyjnej Armii Czerwonej.
Także postanowienia konferencji jałtańskiej stanowiły zaprzeczenie Karty atlantyckiej.
Na rzecz ZSRS odebrano Polsce Kresy Wschodnie. Poczynione na niej ustalenia
umocniły pozycję ZSRS i praktycznie oddały pod władzę komunistów całą Europę
Wschodnią.

13.Podaj dwie przyczyny, które doprowadziły do kapitulacji Japonii i tym samym do

zakończenia II wojny światowej na Pacyfiku.

Rozwiązanie 1:
Okoliczności kapitulacji Cesarstwa Japonii
• Konflikt na Dalekim Wschodzie trwał dłużej niż w Europie, ponieważ opór
Japończyków był niezwykle zażarty.
• Szczególnie krwawe walki toczono wiosną 1945 r. na wyspach Oceanu Spokojnego -
Iwo Jima i Okinawa, należących do terytorium Japonii. Stany Zjednoczone poniosły w
tych zmaganiach duże straty.
-Mimo potężnych zniszczeń - władze w Tokio nie zamierzały kapitulować. Dlatego dla
złamania woli oporu przeciwnika, 2020 Amerykanie postanowili użyć zupełnie innej
broni - broni atomowej. Jej zastosowanie zlecił nowy prezydent USA - Harry Truman.
• Pierwsza bomba została zrzucona 6 sierpnia 1945 r. na Hiroszimę, druga - 9 sierpnia
1945 r. na Nagasaki. Skutki były przerażające. Zginęło 150 tys. mieszkańców, obydwa
miasta zostały doszczętnie zniszczone. Dziesiątki tysięcy ludzi zachorowały na
chorobę popromienną.
• Wobec olbrzymich zniszczeń i sowieckiej ofensywy w Mandżurii, cesarz Japonii -
Hirohito zgodził się na bezwarunkową kapitulację, którą podpisano 2 września 1945 r.
Tym samym II wojna światowa dobiegła końca.
Wybuch bomby atomowej zrzuconej przez Amerykanów na Hiroszimę. W wyniku
eksplozji powstała chmura w kształcie grzyba. Bomba uśmierciła 80 tys.
mieszkańców.

Rozwiązanie 2:
Dwie przykładowe przyczyny kapitulacji Japonii
6 sierpnia 1945 r. Stany Zjednoczone zrzuciły pierwszą bombę atomową na
Hiroszimę -uzasadnienie: ogromne zniszczenia materialne, śmierć ludzi, ukazanie
przewagi wojskowej i technologicznej USA

8 sierpnia 1945 r. ZSRR wypowiedział Japonii wojnę -uzasadnienie : okazanie

słabości militarnej Japonii