‫ َوَأ ْش هَ ُد َأ ْن اَّل ِإ ٰل هَ ِإاَّل هللاُ َوحْ َدهُ اَل‬.‫ َوخَ َذ َل َم ْن َشا َء ِم ْن خَ ْلقِ ِه بِ َم ِشيَْئتِ ِه َو َع ْدلِ ِه‬.

‫ق َم ْن َشا َء ِم ْن خَ ْلقِ ِه بِفَضْ لِ ِه َو َك َر ِم ِه‬ َ َّ‫اَ ْل َح ْم ُد هلِل ِ الَّ ِذيْ َوف‬

‫ص ِّل‬ َ ‫ اَللهم‬.ُ‫ص فِيُّهُ َو َحبِ ْيبُ ه‬ َ ُ‫ َوَأ ْشهَ ُد َأ َّن َسيِّ َدنَا َو َحبِ ْيبَنَا َوقُ َّرةَ َأ ْعيُنِنَا ُم َح َّمدًا َع ْب ُدهُ َو َر ُس وْ لُه‬.ُ‫ َواَل َشبِ ْيهَ َواَل ِم ْث َل َواَل نِ َّد لَه‬،ُ‫ك لَه‬ َ ‫َش ِر ْي‬
.‫ان ِإلَى يَوْ ِم ْالقِيَا َم ِة‬ٍ ‫ َو َم ْن تَبِ َعهُ ْم بِِإحْ َس‬.ُ‫صحْ بِ ِه َو َم ْن َّوااَل ه‬ َ ‫ َو َعلَى آلِ ِه َو‬.ِ‫ار ْك َعلَى َسيِّ ِدنَا ُم َح َّم ِد ب ِْن َع ْب ِد هللا‬ ِ َ‫َو َسلِّ ْم َوب‬
‫َش َر‬ َ ‫ُور ِع ْن َد هَّللا ِ ْاثنَا ع‬ِ ‫الش ه‬ ُّ َ‫ ِإ َّن عِ َّدة‬:‫ فَقَ ْد قَا َل هللاُ تَ َعال َى فِي ِكتَابِ ِه ْال َك ِري ِْم‬.‫ت‬ ِ ‫ اتَّقُوا هللاَ تَ َعالَى بِفِع ِْل الطَّاعَا‬, ُ‫ فيَا َأيُّهَا النَّاس‬:ُ‫أ َّما ب ْعد‬ 
.‫ض ِم ْنهَا َأرْ بَ َعةٌ ُح ُر ٌم‬
َ ْ‫ت َواَأْلر‬ ِ ‫ق ال َّس َما َوا‬ َ َ‫ب هَّللا ِ يَوْ َم خَ ل‬
ِ ‫َش ْهرًا فِي ِكتَا‬

 
Maasyiral Muslimin Rahimakumullah

Monggo sareng-sareng ningkataken takwa dumateng Gusti Allah, kanti nindaaken sedoyo
printahipun soho nebihi sedoyo awisanipun. Supados kito sedoyo saget pikantuk rahmatipun Gusti
Allah soho kabejan wonten ing dunyo ngantos akhirat. Kedah kito mangertosi bilih takwa meniko
minongko benteng, pager kito supados mboten kebujuk gudone howo nafsu lan setan.
Hadirin Rahimakumullah

Alhamdulillah, kanti anugerahipun Gusti Allah kito sakmangke melebet wonten wulan Rajab ingkang
kebak berkah lan kesaenan. Wulan Rajab meniko wulan istimewa. Sayyid Abu Bakar Syato dawuh
wonten kitab I‘anatut Thalibin  bilih Rajab meniko kacetak (musytaq) saking lafal  al-tarjiib (‫)التَّرْ ِجيْب‬
ingkang maksudipun ngagungaken utawi mulyaaken. Masyarakat Arab zaman rumiyen mulyaaken
wulan Rajab ngungkuli wulan-wulan lintunipun.
Wulan Rajab ugi dipun sebat al-ashobb (‫صب‬ َ ‫ )اَأل‬ingkang artosipun kemesok utawi ngucur. Amergi
saking deresipun tetesan kesaenan wonten wulan Rajab meniko. Rajab saget ugi dipun kenal kaliyan
sebutan al-Ashomm (‫صم‬ َ ‫ )اَأل‬maknonipun tuli utawi budeg. Kranten mboten dipun pireng suwanten
senjata pasukan perang wonten wulan Rajab. Gusti Allah nyebataken Rajab dados salah
setunggalipun wulan harom tegese wulan ingkang dipun mulyaaken.
)٣٦ :‫ض ِم ْنهَا َأرْ بَ َعةٌ ُح ُر ٌم (التوبة‬
َ ْ‫ت َواَأْلر‬ ِ ‫ُور ِع ْن َد هَّللا ِ ْاثنَا َع َش َر َش ْهرًا فِي ِكتَا‬
َ َ‫ب هللاِ يَوْ َم َخل‬
ِ ‫ق ال َّس َما َوا‬ ِ ‫ِإ َّن ِع َّدةَ ال ُّشه‬
Artosipun: Saktemene wilangan wulan mungguhe Gusti Allah iku rolas, ing dalem kepastiane Gusti Allah
nalikane nyiptaaken langit lan bumi, setengah saking rolas wulan niku sekawan wulan ingkang
haram.  (Q.S. at-Taubah: 36).
 
Wulan harom tegese inggih meniko sekawan wulan mulyo saklintunipun Ramadhan, inggih meniko
Dzulqa’dah, Dzulhijjah, Muharram soho Rajab. Alasane dipun sebat wulan harom kranten wonten
wulan-wulan meniko umat islam dipun larang perang, kejawi menawi musuh milai perang rumiyen.
Lajeng haromipun nindaaken maksiat wonten wulan-wulan meniko langkung ageng dusonipun
dibandingaken wonten wulan lintunipun. 
Imam Suyuti ngutip dawuhe kanjeng Nabi Muhammad:
 
‫ضانُ َش ْه ُر ُأ َّمتِى‬
َ ‫َر َجبُ َش ْه ُر هَّللا ِ َو َش ْعبَانُ َشه ِْرى َو َر َم‬
 
Artosipun: Rajab iku wulane Allah, Sya’ban iku wulanku, lan Ramadhan iku wulane umatku 
Rajab wulane Gusti Allah tegese wulan ingkang dipun hurmati soho dipun agungaken. Kanjeng Nabi
sanget ngurmati wulan Rojab meniko. Ngantos-ngantos naliko wulan Rajab dumugi,
panjenenganipun bade pados berkahipun wulan Rajab kanti maos dungo:
 
َ ‫ب َو َش ْعبَانَ َو بَلِّ ْغنَا َر َم‬
َ‫ضان‬ ِ َ‫اَلَّلهُ َّم ب‬
َ ‫ار ْك لَنَا في َر َج‬
 
Artosipun: Duh Gusti Allah, kulo nyuwun berkah wonten wulan Rajab lan wulan Sya’ban, lan
panjenengan paring kulo panjang umur hinggo menangi wulan Ramadhan  (Imam Ahmad).
 
Abu Bakr al-Balkhi rahimahullah ngendiko:
 

ِ ْ‫صا ِد ال َّزر‬
‫ع‬ َ ‫ضانَ َش ْه ُر ِح‬ ِ ْ‫ع َو َش ْه ُر َش ْعبَانَ َش ْه ُر َس ْق ِي ال َّزر‬
َ ‫ع َو َش ْه ُر َر َم‬ ِ ْ‫ب َش ْه ُر ال َّزر‬
َ ‫َش ْه ُر َر َج‬
 
Artosipun: Rajab iku wulane nandur. Sya’ban iku wulane nyiram tanduran. Lan Ramadhan iku wulane
manen  (Fatwa Al-Islam Sual wa Jawab)
 
Saking dawuh meniko, posisi wulan Rajab dados kuncinipun wulan-wulan sae engkang dumawah
sak sampunipun. Panjenenganipun Al-Balkhi ugi dawuh, “Rajab iku koyo angine, Sya’ban iku
mendung, lan Ramadhan iku udane”.
 
Maasyiral Muslimin Ingkang Sami Bahagio
 
Saking banget mulyanipun wulan Rajab sehinggo wonten riwayat ingkang jelasaken bilih malam
setunggal Rajab yoiku salah setunggal wengi ingkang mustajab kagem pinten-pinten dungo. Kados
keteranganipun Imam Syafi’i wonten kitab Al-Umm:
 
،‫ب‬ ْ ِ‫ َولَيْلَ ِة ْالف‬،‫ض َحى‬
ٍ ‫ َوَأ َّو ِل لَيْلَ ٍة ِم ْن َر َج‬،‫ط ِر‬ ْ ‫ َولَيْلَ ِة اَأْل‬،‫ فِي لَ ْيلَ ِة ْال ُج ُمعَ ِة‬:‫س لَيَا ٍل‬
ِ ‫ ِإ َّن ال ُّدعَا َء يُ ْستَ َجابُ فِي َخ ْم‬:ُ‫بَلَ َغنَا َأنَّهُ َكانَ يُقَال‬ 
َ‫ف ِم ْن َش ْعبَان‬ ِ ْ‫َولَ ْيلَ ِة النِّص‬
 
Artosipun: Wes nyampek berita marang kito kabeh, dipun dawuhaken: Sektemene dungo iku bakal
dikabulne ono ing 5 malam; malam jumat, malam hari raya idul Adha, malam hari raya Idul Fitri, malam
awal wulan Rajab lan malam nisfu Sya’ban.
 
Kedah kito mangertosi bilih wulan Rajab meniko katah peristiwa agung, ing antaranipun; Sayyid
Abdulloh lan Sayyidah ‘Aminah kromo lajeng ngandut janin sayidul mursalin, nggih meniko Kanjeng
Nabi Muhammad SAW. Lajeng wulan Rajab puniko terjadi Isra’ Mi’raj ingkang dumawah wonten
malam 27 Rajab. Setunggalipun malem ingkang Kanjeng Nabi nampi kemulyaan paling ageng
ingkang nate dipun paringaken Allah dateng kawulonipun.
 
Mugi-mugi wonten wulan Rajab meniko kitho dipun paring semangat ngelampahi ibadah lan
ngatahaken tumindak kesaenan soho ketaatan dateng Allah SWT. Amin.
 
‫ار ُعوْ ا اِلَى‬
ِ ‫ َو َس‬:‫َّجي ْم‬ِ ‫ْطان ال ر‬ِ ‫الش ي‬ َّ َ‫ أعُو ُذ بِاهللِ ِمن‬. َ‫ َوأدْخَ لَنَا وِإيَّاكم فِي ُز ْم َر ِة ِعبَا ِد ِه ال ُمْؤ ِمنِ ْين‬.‫َج َعلَنا هللاُ َوإيَّاكم ِمنَ الفَاِئ ِزين اآل ِمنِين‬
ْ ‫ ُأ ِع َّد‬. ُ‫ات َوااْل َرْ ض‬
. َ‫ت لِ ْل ُمتَّقِ ْين‬ ُ ‫َّمو‬
َ ‫ضهَا الس‬ ُ ْ‫َم ْغفِ َر ٍة ِم ْن َربِّ ُك ْم َو َجنَّ ٍة َعر‬
ٌ ِ‫ إنّهُ تَعاَلَى َجوا ٌد َك ِر ْي ٌم َمل‬.‫ت وال ِّذ ْك ِر ال َح ِكي ِْم‬
ٌ ْ‫ك بَرٌّ َرُؤ و‬
.‫ف َر ِح ْي ٌم‬ ِ ‫ َونَفَ َعنِ ْي َوِإيّا ُك ْم بِاآليا‬،‫ك هللاُ لِ ْي َولك ْم فِي القُرْ آ ِن ال َع ِظي ِْم‬ َ ‫با َ َر‬
 
‫‪Khutbah ke II‬‬
‫‪ ‬‬
‫كَري ِْم ْال ُم َم َّج ِد‪.‬‬
‫ص لِّ َو َس لِّ ْم َعلَى َس يِّ ِدنَا ُم َح َّم ٍد النَّبِ ِّي ْال ِ‬ ‫ص َم ِد‪ .‬اَلَّ ِذى لَ ْم يَلِ ْد َولَ ْم يُوْ لَ ْد َولَ ْم يَ ُك ْن لَهُ ُكفُ ًوا أحَ ٌد‪ .‬اَللَّهُ َّم َ‬ ‫اح ِد ال َّ‬‫اَ ْل َح ْم ُد هَّلِل ِ ْال َو ِ‬
‫َزي ِْز ْال َم َد ِد‪.‬‬
‫ي َوع ِ‬ ‫َو َعلَى آلِ ِه َوأصْ َحابِ ِه الَّ ِذ ْينَ َشيَّ ُدوْ ا ال َّد ْينَ بِ َع ْز ٍم قَ ِو ٍّ‬
‫‪ ‬‬
‫ش مَا ظَهَ َر ِم ْنهَا َومَا‬ ‫الفَوا ِخ َ‬‫ت‪َ  ‬و َذرُوْ ا َ‬ ‫ك ْال َم ْن ِهيَّا ِ‬‫ت َوتَرْ ِ‬ ‫ص ْي ُك ْم َون ْف ِسى بِتَ ْق َوى هَّللا ِ بِفِ ْع ِل ْال َمْأ ُموْ َرا ِ‬ ‫ضرُوْ نَ ! ُأوْ ِ‬ ‫أ َّما بَ ْعدُ‪ :‬فَيَاأيُّهَا ْال َحا ِ‬
‫مَر ُك ْم بَِأ ْم ٍر بَ َدَأ‪  ‬فِ ْي ِه بِنَ ْف ِس ِه َوثَنَّى بِ َمالَِئكَ ِة ال ُم َس بِّ َح ِة‬ ‫بطَنَ َو َحافِظُوْ ا َعلَى الطَّا َع ِة َو ُخضُوْ ِر ال ُج ُمعَ ِة َوال َج َماعَ ِة َوا ْعلَ ُم وا َأ َّن هللاَ َأ َ‬
‫ص لُّوْ ا َعلَ ْي ِه ِو َس لِّ ُموْ ا ت َْس لِ ْي ًما‪ .‬اَللَّهُ َّم‬ ‫ُصلُّوْ نَ َعلَى النَّبِ ِّي يَااَيَّهَا الَّ ِذ ْينَ َأ َمنُ وْ ا َ‬ ‫الى َولَ ْم يَزَ لْ قَاِئالً َعلِ ْي ًما ِإ َّن هللاَ َو َمالَِئ َكتَهُ ي َ‬ ‫قُ ْد ِس ِه‪ ،‬فَقَا َل تَ َع َ‬
‫ق َوكَانُوْ ا بِ ِه‬ ‫ض وْ ا بِال َح ِّ‬ ‫َّاش ِد ْينَ الَّ ِذ ْينَ قَ َ‬
‫ض ع َِن ال ُخلَفَا ِء الر ِ‬ ‫ص حْ بِ ِه َأج َم ِع ْينَ ‪ ,‬اَللَّهُ َّم َوارْ َ‬ ‫ص ِّل َو َسلِّ ْم َعلَى َس يِّ ِدنَا ُم َح َّم ٍد َو َعلَى َألِ ِه َو َ‬ ‫َ‬
‫ان ِإلَى يَوْ ِم‬ ‫ب نَبِيِّكَ َأجْ َم ِع ْينَ َوع َِن التَّابِ ِع ْينَ َو َم ْن تَبِ َعهُ ْم بِِإحْ َس ِ‬ ‫ص َحا ِ‬ ‫ُمَر َوع ُْثمَانَ َو َعلِ ٍّي َوع َْن َس اِئ ِر َأ ْ‬ ‫يَ ْع ِدلُوْ نَ َسادَاتِنَا َأبِى بَ ْك ٍر َوع َ‬
‫ال ِّد ْي ِن‪.‬‬
‫‪ ‬‬
‫ك ِإلَى‬ ‫ت‪ .‬اَللَّهُ َّم َأ ِع َّز اِإل ْسالَ َم َوال ُم ْسلِ ِم ْينَ َوَأ ْع ِل َكلِ َمتَ َ‬ ‫ت اََألحْ يَا ِء ِم ْنهُ ْم َواَأل ْم َوا ِ‬ ‫ت َوال ُمْؤ ِمنِينَ َوال ُمْؤ ِمنَا ِ‬ ‫‪ ‬اللَهُ َّم ا ْغفِرْ لِ ْل ُم ْسلِ ِم ْينَ َوال ُمسلِ َما ِ‬
‫فَرةَ َو ْال ُم ْش ِر ِك ْينَ ‪ .‬اَللَّهُ َّم اَ ِمنَّا‬
‫ارى َو ْال َك َ‬ ‫ص َ‬ ‫ك اليَهُوْ َد َوالنَّ َ‬ ‫اخ ُذلْ َم ْن خَ َذ َل ال ُم ْسلِ ِم ْينَ ‪ .‬اَللَّهُ َّم َأهلِ ِ‬ ‫َص َر ال ِّد ْينَ َو ْ‬ ‫يَوْ ِم ال ِّد ْي ِن‪ ,‬اَللَّهُ َّم ا ْنصُرْ َم ْن ن َ‬
‫الزنَا َوال َّزالَ ِز َل‬ ‫الوبَا َء والرِّبَا َو ِّ‬ ‫فِى ُدوْ ِرنَا َوَأصْ لِحْ ُوالَةَ ُأ َموْ ِرنَا َواجْ َع ِل اللَّهُ َّم ِوالَيَتَنَا فِ َم ْن خَافَكَ َواتَّقَاكَ ‪ .‬اَللَّهُ َّم ا ْدفَ ْع َعنَّا ال َغالَ َء َو َ‬
‫اربَّ العَالَ ِمينَ ‪َ  ‬ربَّنَا َآتِنَا فِي‬ ‫صةً َوع َْن َساِئ ِر بِالَ ِد ال ُمسلِ ِمينَ ال َعا َّمةً يَ َ‬ ‫َو ْال ِم َحنَ َوسُوْ َء الفِت َِن َما ظَهَ َر ِم ْنهَا َو َما بَطَنَ ع َْن بِلَ ِدنَا هَ َذا خَا َّ‬
‫اب النَّ ِ‬
‫ار‬ ‫ال ُّد ْنيَا َح َسنَةً َوفِي اَآْل ِخ َر ِة َح َسنَةً َوقِنَا َع َذ َ‬
‫‪ ‬‬
‫فَاذ ُكرُوْ ا‬ ‫ِعبا َد هللا ! ِإ َّن هللاَ يَأ ُم ُر بِال َع ْد ِل َواِإْل حْ َسا ِن َوِإ ْيتَا ِء ِذى القُربَى َويَ ْنهَى َع ِن الفَ ْخ َشا ِء َوال ُم ْن َك ِر َوالبَ ْغ ِي يَ ِعظُ ُكم لَ َعلَّ ُكم تَ َذ َّكرُوْ نَ ‪ْ ,‬‬
‫ْط ُك ْم َولَ ِذ ْك ُر هللاِ َأكبَ ُر‬ ‫هللاَ ال َع ِظ ْي َم يَ ْذ ُكرْ ُك ْم َوا ْش ُكرُوْ هُ َعلَى نِ َع ِم ِه يَ ِز ْد ُك ْم َوا ْسَألُوْ هُ ِم ْن فَضْ لِ ِه يُع ِ‬