Professional Documents
Culture Documents
AB kurumları
için rehberiniz
Bu kitapçığa ve AB hakkındaki diğer kısa ve net açıklamalara
ec.europa.eu/publications
internet adresinden erişebilirsiniz
Avrupa Komisyonu
Basım-Yayın ve İletişim Genel Müdürlüğü
B–1049 Brüksel
ISBN 92–79–01711-X
Avrupa Birliği (AB), demokratik Avrupa ülkelerin- Üç ana karar alma kurumu aşağıdakilerdir:
den oluşan, vatandaşlarının hayatlarını iyileştir-
ÆÆ Avrupa Parlamentosu (AP), AB vatandaşla-
mek ve daha iyi bir dünya yaratmak için beraber
rını temsil eder ve doğrudan onlar tarafın-
çalışan bir ailedir.
anlatmaktadır.
4
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
© Reporters
AB dört antlaşma üzerine kurulmuştur: yaklaştığında kömür ve çelik ile ilgili sorum-
luluklar kademeli olarak diğer Antlaşmalara
ÆÆ 18
Nisan 1951’de Paris’te imzalanan Av-
dâhil edildi.
rupa Kömür ve Çelik Topluğu’nu (AKÇT)
kuran antlaşma, 23 Temmuz 1952’de yü- Üye ülke hükümetleri, Maastricht Antlaş-
rürlüğe girmiş ve 23 Temmuz 2002’de son ması’nda dış ilişkiler ve güvenlik politikası ve
bulmuştur. ‘adalet ve içişleri’ gibi alanlarda da beraber
ANTLAŞMALAR
çalışmaya karar verdiler. Maastricht Antlaş-
ÆÆ Avrupa
Ekonomik Topluluğu’nu (AET) ku-
ması, var olan Topluluk sistemine bu hükü-
ran antlaşma ise 25 Mart 1957’de Roma’da
metler arası işbirliğini ekleyerek, ekonomik
imzalanmış ve 1 Ocak 1958’de yürürlüğe
olduğu kadar politik de olan üç ‘sütunlu’ yeni
girmiştir. Bu antlaşmaya çoğu kez ‘Roma
bir yapı oluşturdu. Bu yapı, Avrupa Birliği’dir
Antlaşması’ olarak değinilmektedir. 5
(AB).
ÆÆ Avrupa
Atom Enerjisi Topluluğu’nu (Eura-
6
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
© Picture-alliance/dpa/Zucchi
Avrupa Konseyi
9
ÆÆ Avrupa Konseyi, bir AB Kurumu değildir. Avrupa Konseyi, başka konuların yanı sıra
© EC
Tercümanlar, AB’nin işleyişinde büyük öneme sahiptir.
10
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
3. Onay verme
AB kurumlarında kimler
Onay verme prosedürü, Konsey’in belirli
çalışmaktadır?
çok önemli kararları almadan önce Avrupa
Parlamentosu’nun onayını almak zorunda ol- AB kurumları için çalışan memurlar tüm
ması anlamına gelir. Bu prosedür danışma ile üye ülkelerden gelmektedirler. Bu kişiler
aynı şekilde işler ancak Parlamento teklifte politika üreticileri, işletmeciler, ekono-
herhangi bir değişiklik yapamaz: ya kabul ede- mistler, mühendisler, avukatlar, dilbilim-
bilir ya da reddedebilir. Kabul (‘onay’) için tam ciler, sekreterler ve teknik destek ele-
bir oy çoğunluğu gerekmektedir. manları gibi farklı beceri yelpazesinden
Onay verme prosedürü, yeni ülkelerin AB’ye olup geniş faaliyet alanını kapsarlar. Bu
katılımına izin veren anlaşmalar da dâhil ol- kişiler ana vatanlarından uzakta, çok kül-
mak üzere çoğunlukla diğer ülkelerle yapılan türlü ve çok dilli bir ortamda çalışmak için
anlaşmalarda kullanılır. istekli olmalıdırlar.
AB memuru olabilmek için, zor ve reka-
betin çok olduğu bir sınav aşamasından
geçilmelidir. Bu sınavlar, Avrupa Per-
sonel Seçme Ofisi tarafından merkezi
olarak düzenlenmektedir.
11
12
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
Almanya 99 İtalya 78
Avusturya 18 Kıbrıs 6
Belçika 24 Letonya 9
Birleşik Krallık 78 Litvanya 13
Bulgaristan 18 Lüksemburg 6
Çek Cumhuriyeti 24 Macaristan 24
Danimarka 14 Malta 5
Estonya 6 Polonya 54
Finlandiya 14 Portekiz 24
Fransa 78 Romanya 35
Hollanda 27 Slovakya 14
İrlanda 13 Slovenya 7
İspanya 54 Yunanistan 24
İsveç 19 Toplam 785
1. Avrupa yasalarını onaylamak
AB yasalarının kabul edilmesinde (onaylan-
ması) en çok kullanılan prosedür ‘ortak ka-
rar alma’dır (bakınız s.7: AB kararlarını nasıl
alır?). Bu prosedür, Avrupa Parlamentosu’nu
ve Konsey’i eşit bir düzeye getirir ve birçok
alandaki yasalara uygulanır.
© European Communities
pa Konseyi Toplantıları) katkı sağlar. Her bir zir-
venin açılışına Avrupa Konseyi’nin gündeminde-
ki madde ve konular hakkında Parlamento’nun
görüş ve fikirlerini açıklaması amacıyla Parla-
mento Başkanı davet edilir.
3. Paranın kuvveti
AB’nin yıllık bütçesi Parlamento ve Konsey
tarafından ortaklaşa kararlaştırılır. Parlamen-
14 to bütçeyi ardı ardına iki oturumda tartışır ve
bütçe, Parlamento Başkanı tarafından imza-
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
15
birlikte Avrupa Konseyi adı altında bir araya Konsey’in işleyişi aşağıda daha detaylı
gelirler. Bu zirve toplantıları, kapsayıcı şekilde anlatılmıştır.
AB politikalarını belirler ve daha düşük sevi-
yede (örneğin normal Konsey toplantılarında 1. Yasama
bakanlar tarafından) çözümlenemeyen konu-
Konsey’in sorumlu olduğu işlerin büyük bir kıs-
lar burada çözümlenir. Avrupa Konseyi’ndeki
mını AB’de egemenliklerin bir araya getirildiği
tartışmaların öneminden dolayı toplantılar pek
alanlarda mevzuatları yasalaştırmak oluşturur.
çok kez gecenin geç saatlerine kadar devam
Bunun için en çok kullanılan prosedür ‘ortak
eder ve medyadan yoğun ilgi görür.
karar alma” yani, AB mevzuatının, Komisyon’un
sunduğu teklif üzerine Konsey ve Parlamento
Konsey ne yapar?
tarafından ortak olarak kabul edildiği prosedür-
Konseyin altı ana sorumluluğu vardır: dür. Bazı alanlarda, Konsey son sözü söyler
1. Avrupa yasalarını onaylamak - birçok po- ancak bunu Komisyon’un teklifi üzerine ve Ko-
16 litika alanında Avrupa Parlamentosu’yla misyon ve Parlamento’nun görüşlerini dikkate
beraber çalışır. aldıktan sonra yapar. (‘AB kararlarını nasıl alır?
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
Bölümüne bakınız’).
2. Üye ülkelerin genel ekonomik ve sosyal
politikalarını koordine etmek.
2. Üye ülkelerin politikalarını koordine
3. AB ile diğer ülkeler veya uluslararası ör- etme
gütler arasında uluslararası anlaşmalar
yapmak. AB ülkeleri, ulusal ekonomik politikalarının sıkı
koordinasyonuna dayanan genel bir ekonomik
4. Avrupa Parlamentosu’yla beraber AB büt-
politika istediklerine karar vermişlerdir. Bu
çesini onaylamak.
koordinasyon, Ekonomik ve Finansal İlişkiler
5. Avrupa Konseyi tarafından temelleri kon- Konseyi’ni (Ecofin) oluşturan ekonomi ve maliye
muş olan AB’nin ortak dış ve güvenlik bakanları tarafından yürütülür.
politikasını tanımlamak ve uygulamak.
AB ülkeleri, daha fazla iş olanağı yaratmak ve
6. Suçla mücadele konularında ulusal mah- eğitim, sağlık ve sosyal koruma sistemlerini de
kemeler ve polis güçleri arasındaki işbir- geliştirmek istemektedirler. Her ne kadar her AB
liğini koordine etmek. ülkesi, bu alanlarda kendi politikasından sorumlu
Yukarıdaki sorumlulukların çoğu Topluluk alanıy- olsa da, ortak hedefler belirleyip en iyi neyin işle-
la ilgilidir. Topluluk alanı, üye ülkelerin egemen- yeceği konusunda birbirlerinden bilgi alabilirler.
liklerini birleştirme kararı aldığı ve AB kurumla- Bu süreç, ‘Açık Koordinasyon Metodu’ olarak
rına karar alma yetkisi verdiği alanlardan oluşur. adlandırılır ve Konsey’de uygulanır.
Bu alan Avrupa Birliği’nin ‘ilk sütunu’dur.
AVRUPA BİRLİĞİ KONSEYİ: ÜYE ÜLKELERİN SESİ
© EC
AB Dış Politika Sorumlusu Javier Solana, mültecilerle ilgili gerçekleri ilk elden öğreniyor.
17
hakkına sahip olmalıdır. Ulusal mahkemeler, vuru yapmasının engellenebilmesi için sığın-
örneğin bir AB ülkesinde boşanma veya çocuk ma hakkı arayan kişilerin AB’nin her yerinde
velayeti konusundaki bir dava kararının diğer aynı şekilde değerlendirilmesi ve aynı mua-
AB ülkelerinde de tanınmasını sağlayabilmek meleye tabi tutulmasının sağlanması.
için beraber çalışmalılar. Bu tarz konular Adalet ve İçişleri Konseyi yani
AB’de serbest dolaşım hakkı yasalara saygılı Adalet ve içişleri bakanları tarafından ele alın-
vatandaşlar için büyük yarar sağlar fakat bu maktadır. Amaç, AB sınırları içinde tek bir ‘öz-
hak aynı zamanda uluslararası suçlular ve terö- gürlük, güvenlik ve adalet alanı’ yaratmaktır.
ristler tarafından istismar edilmektedir. Sınır-
lar ötesi suçun üstesinden gelmek için bütün Konseyin çalışması nasıl
AB ülkelerindeki ulusal mahkemelerin, polis düzenlenir?
güçlerinin, gümrük memurlarının ve göçmen
konuları üzerine çalışan birimlerin sınır ötesi Konsey Başkanlığı
18 işbirliği yapması gerekir.
Konsey Başkanlığı her altı ayda bir değişir.
Bu birimlerin başarması gerekenler, örneğin, Başka bir deyişle, her AB ülkesi sırayla altı ay
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
© Reuters
Güvenlik ve Savunma
Güvenlik ve savunma konularında Konsey’e
ayrı bir yapı yardımcı olur:
ÆÆ Coreper’in
diğer konulardaki kararlarda
yaptığını, güvenlik ve savunma konula-
rındaki işbirliğinde yapan Siyasi İşler ve
Güvenlik Komitesi;
ÆÆ Üye
ülkelerin Genel Kurmay Başkanlarının
oluşturduğu Avrupa Birliği Askeri Komitesi
(ABAK);
Oylamada nitelikli çoğunluk aranması Nitelikli çoğunluğa aşağıdakilerle ulaşılmış
Ortak Dış ve Güvenlik Politikası, vergilendir- olur:
me, sığınma ve göç politikaları gibi hassas • eğer üye ülkelerin çoğunluğu (bazı hallerde
alanlarda Konsey kararları oybirliği ile olmalıdır. 2/3 oranında bir çoğunluk) onaylarsa ve
Başka bir deyişle her üye ülkenin bu alanlarda • eğer toplamın %73,9’u olan azami 255 oy
AVRUPA BİRLİĞİ KONSEYİ: ÜYE ÜLKELERİN SESİ
20
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
21
üyesi adayı ile görüşür ve ardından bütün ta- yanı sıra dünyanın pek çok başkentinde de
kım hakkında fikrini verir. Onaylama işlemi delegasyonları vardır.
tamamlandıktan sonra yeni Komisyon resmi
olarak çalışmaya başlayabilir. Komisyon ne yapar?
Şu anki Komisyon’un çalışma dönemi 31 Ekim Avrupa Komisyonu’nun dört ana görevi
2009’a kadardır. Başkanı ise Portekiz’den vardır:
José Manuel Barroso’dur.
1. Parlamento’ya ve Konsey’e yasa teklifin-
Komisyon, Parlamento’ya karşı siyasi sorum- de bulunmak;
luluk taşır. Parlamento, gensoru önergesi
2. AB politikalarının ve bütçenin idaresi ve
vererek bütün Komisyon’u azledebilir. Komis-
uygulanması;
yon üyeleri, Başkan’ın isteği durumunda diğer
komisyon üyelerinin de onaylaması kaydı ile 3. AB yasalarını yürürlüğe koymak (Adalet
istifa etmek zorundadır. Divanı ile beraber);
Komisyon, politikalarını açıklamak ve savun- 4. Uluslararası sahada AB’yi temsil etmek,
22 örneğin AB ve diğer ülkeler arasındaki
mak için Parlamento’nun bütün toplantılarında
temsil edilir. Ayrıca, Parlamento üyeleri tara- anlaşmaları müzakere etmek.
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
ARTTIRMA
olmadığını değerlendirmelidir. Bu yüzden Ko-
misyon, geniş bir yelpazedeki çıkar grupları
ve iki danışma organı olan Avrupa Ekonomik
promoting
ORTAK ÇIKARLARI
ve Sosyal Komitesi ve Bölgeler Komitesi ile
devamlı temas halindedir. Komisyon, ayrıca
ulusal parlamento ve hükümetlerin de görü-
Commission:
şünü alır.
Komisyon, bir sorunun ulusal, bölgesel ve ye-
KOMİSYONU:
rel eylemlerle verimli bir şekilde çözülemediği
durumlarda AB seviyesinde bir hareket teklif
European
edecektir. Bu şekilde konuların mümkün olan
en düşük seviyede ele alınması yaklaşımı ‘Yet-
AVRUPA
ki İkamesi İlkesi’ diye adlandırılır.
The
Bununla beraber Komisyon, Avrupa mevzu-
atına ihtiyaç olduğu kararına vardığı takdirde, 23
soruna en etkili şekilde müdahale edebile-
UNIONÇALIŞIR?
WORKS
ceğine ve mümkün olduğu kadar çok çıkarı
© EC
koruyacağına inandığı bir teklif tasarlar. Teknik
detayları doğru bir şekilde dâhil edebilmek için
BİRLİĞİ NASIL
AB, Birliğin daha az gelişmiş bölgelerindeki
Komisyon, çeşitli istişare komiteleri ve da-
telekomünikasyon altyapısının iyileştirilmesi
nışma grupları aracılığıyla uzmanlara danışır.
THE EUROPEAN
için mali kaynak sağlar.
Komisyon, sık sık, ‘Yeşil’ ve ‘Beyaz’ kitaplar
yayınlar, oturumlar düzenler, sivil toplumdan
HOWAVRUPA
ve komisyon uzman raporlarından görüşler alır
ve büyük resmi mümkün olduğu kadar doğru
yansıtabilmek için bir teklif oluşturmadan önce
sıklıkla halka danışır.
Komisyon aynı zamanda ortak tarım politikası,
2. AB politikalarını ve bütçeyi uygulama balıkçılık, enerji, bölgesel kalkınma, çevre ya
Avrupa Birliği’nin yürütme organı olarak Komis- da gençlik, eğitim ve Erasmus gibi değişim
yon, AB bütçesini yönetmek ve uygulamakla programları gibi konularda Parlamento ve Kon-
sorumludur. Fiili harcamaların çoğu ulusal ve sey tarafından kabul edilen kararları uygula-
yerel yetkililer tarafından yapılır ama Komisyon makla yükümlüdür. Ayrıca, çeşitli işkollarının
bunları Avrupa Sayıştayı’nın denetimi altında eşit bir seviyede çalışmasını sağlamak için
gözetmekle sorumludur. Her iki kurum da iyi rekabet politikasında önemli bir rol oynar. Ko-
bir finansal yönetim sağlamayı hedeflemek- misyon, adil olmayan bir rekabet yaratacağını
tedir. Parlamento, ancak Avrupa Sayıştayı’nın düşünüyorsa şirket birleşmelerini yasaklaya-
yıllık raporunu tatmin edici bulursa bütçeyi bilir. Komisyon, ayrıca, AB ülkelerinin rekabete
uyguladığı için Komisyon’un sorumluluktan zarar verecek şekilde endüstrilerini sübvanse
affını kabul eder. etmemelerini de sağlamak zorundadır.
3. Avrupa yasalarını yürürlüğe koyma Komisyon’un çalışması nasıl
Komisyon, ‘antlaşmaların koruyucusu’ ola- düzenlenir?
rak faaliyet gösterir. Bu, Komisyon’un Adalet Hangi Komisyon Üyesinin hangi politika alan-
Divanı ile beraber, bütün üye ülkelerde AB larından sorumlu olacağı ve Komisyon’un ça-
AVRUPA KOMİSYONU: ORTAK ÇIKARLARI ARTTIRMA
© EC
UNIONÇALIŞIR?
WORKS
Avrupa Komisyonu Başkanı José Manuel Barroso, iklim değişikliğinin
Grönland üzerindeki çarpıcı etkilerini gözlemliyor.
BİRLİĞİ NASIL
THE EUROPEAN
Teklif tam olarak hazır olduğunda bir sonraki sonra Konsey’e ve Avrupa Parlamentosu’na
HOWAVRUPA
Komisyon toplantısının gündemine konulacak- teklif üzerinde karar vermeleri için gönderile-
tır. Eğer 27 komisyonerden 14’ü teklifi onay- cektir. Komisyon bu iki kurumdan gelen yo-
larsa, Komisyon teklifi ‘onaylar’ ve teklif bütün rumlar ışığında değişiklikler yapabilir ve daha
takımın koşulsuz desteğini alır. Dosya daha sonra teklifi son onay için geri gönderebilir.
Adalet Divanı:
yasalara uyma
TEMEL BİLGİLER
ADALET DİVANI: YASALARA UYMA
Avrupa Toplulukları Adalet Divanı (kısaca ‘Di- Divan, sekiz ‘kanun sözcüsü’ tarafından destek-
van’ denir) AB Antlaşmaları’nın ilki olan 1952 lenir. Rolleri, Divan’a getirilmiş olan davalarda
AKÇT Antlaşması ile kurulmuştur. Divan, gerekçeli fikirleri temsil etmektir. Kanun söz-
Lüksemburg’da bulunmaktadır. cüleri, bu görevlerini kamuya açık ve tarafsız
Adalet Divanı’nın görevi, AB mevzuatının her olarak yerine getirmek zorundadırlar.
üye ülkede aynı şekilde yorumlanmasını ve Yargıçlar ve kanun sözcülerinin tarafsızlıkları
uygulanmasını sağlamaktır. Böylece kanunlar şüphe götürmez bir gerçektir. Her birinin kendi
herkes için eşit olacaktır. Divan, örneğin, ulusal ülkelerinde en yüksek hukuki pozisyona atana-
mahkemelerin aynı konu üzerinde farklı kararlar cak özellikleri ve yetenekleri bulunur. Adalet
vermemelerini sağlar. Divanı’na AB hükümetlerinin ortak kararıyla
Divan, aynı zamanda AB üye ülke ve kurumla- atanırlar. Hepsi yenilenebilinir altı yıllık bir dö-
rının yasaların gerektirdiklerini yapmalarını da nem için atanırlar.
sağlar. AB üye ülkeleri, kurumları, şirketler ve Binlerce dosya ile Adalet Divanı’nın başa çık-
bireyler arasındaki yasal sorunları çözme yetkisi masına yardım etmek ve vatandaşlara daha iyi
de Divan’a aittir. bir yasal koruma sunmak için 1988’de Avrupa
Divan üye ülke başına bir yargıçtan oluşur. Böy- Toplulukları İlk Derece Mahkemesi kurulmuş-
lece AB’nin 27 ulusal yasal sistemi de temsil tur. (Adalet Divanı’na bağlı olan) Bu mahkeme,
edilmiş olur. Verimlilik sağlayabilmek için Divan özellikle gerçek kişiler, şirketler ve bazı kurum-
nadiren tüm heyet olarak bir araya gelir. Çoğu lar tarafından getirilen ve rekabet hukuku ile
zaman yalnız 13 yargıçtan oluşan ‘Büyük He- ilgili belli tip davalarda karar verme sorumlu-
yet’ (Grand Chamber) olarak ya da beş ya da üç luğuna sahiptir. Bu mahkemede de her bir AB
yargıçtan oluşan bir heyet olarak toplanırlar. ülkesinden bir yargıç bulunur.
Avrupa Birliği ve memurları arasındaki anlaş- 3. fesih davaları;
mazlıkları çözmek için Avrupa Birliği Sivil Servis 4. eylemsizlik davaları.
Mahkemesi adlı yeni bir yargı kurumu kurul-
muştur. Bu kurum yedi yargıçtan oluşur ve İlk 5. tazminat davaları
Derece Mahkemesi’ne bağlıdır. Aşağıda her bir dava daha detaylı olarak
Adalet Divanı, İlk Derece Mahkemesi ve Avru- tanımlanmıştır.
pa Birliği Sivil Servis Mahkemesi’nin yenilene-
bilir üç yıllık bir hizmet dönemi için meslektaş 1. Ön hukuki karar
yargıçlar tarafından seçilmiş birer başkanla- Her bir AB ülkesindeki ulusal mahkemeler,
© Alamy/Imageselect
çekten suçlu bulunursa bu hatalarını hemen Dava dosyaları kayıt birimine sunulur ve her
düzeltmelidir. Eğer Divan, üye ülkenin kararı- davaya özel bir yargıç ve avukat atanır.
na uymadığını tespit ederse bu ülkeye ceza
Takip eden prosedür iki aşama halindedir;
uygulayabilir.
önce yazılı ve sonra sözlü safha.
Bu ‘fesih davaları’, kendilerini doğrudan ve üç, beş ya da onüç yargıçtan oluşan bir heyetin
aleyhte etkileyen yasaların iptali için gerçek ya da bütün Divan’ın önünde gerçekleşebilir.
kişiler tarafından da açılabilir. Duruşmada tarafların avukatları savunmalarını
Divan ilgili yasanın anlaşmalara uygun olma- yargıca ve onları sorgulama hakkında sahip
dığını veya gerektiği gibi onaylanmadığını kanun sözcüsüne sunarlar. Daha sonra kanun
tespit ederse yasanın hükümsüz olduğunu sözcüsü konuyla ilgili fikrini açıklar ve sonra
açıklayabilir. yargıçlar kendi kararlarını verirler. Divan, ka-
nun sözcüsünün fikrine bağlı kalmak zorunda
4. Eylemsizlik davaları değildir.
Antlaşma, Avrupa Parlamentosu’nun, Divan’ın kararları oyçoğunluğu ile verilir ve
Konsey’in ve Komisyon’un belli durumlarda bir genel duruşmada açıklanır. Muhalif fikirler
gerekli kararları vermelerini gerektirir. Eğer açıklanmaz. Kararlar, alındığı gün açıklanır.
bu gerek yerine getirilmezse üye ülkeler, diğer Birinci Derece Mahkemesi’ndeki prosedür de
AB kurumları ve (belli şartlarda) bireyler veya buna benzer ancak, burada kanun sözcüsünün
şirketler bu ihlali resmen kayda geçirmek için görüşü alınmaz.
Divan’a şikâyette bulunabilirler.
Avrupa Birliği
Sayıştayı:
paranızın karşılığını
29
bir kişiyi, 3 yıllık yenilenebilir bir dönem için baş- Verimli çalışabilmek için Sayıştay’ın diğer
kan olarak seçerler. Avusturyalı Hubert Weber, kurumlardan tamamen bağımsız fakat aynı
Ocak 2005’ten beri Sayıştay Başkanı’dır. zamanda da onlarla yakın ilişki içinde olması
gereklidir.
Sayıştay ne yapar?
Sayıştay’ın ana işlevlerinden biri, bir önceki
Sayıştay’ın ana rolü AB bütçesinin doğru uy- yılın denetleme raporlarını her yıl düzenli ola-
gulandığını kontrol etmektir. Başka bir deyişle, rak Avrupa Parlamentosu’na ve Konseyi’ne
AB’nin gelir ve giderlerinin yasal bir şekilde sunarak onlara yardım etmektir. Parlamento,
elde edildiği, harcandığı ve kaydedildiğinden Komisyon’un bütçeyi idare edişini onayla-
emin olmak ve sağlam bir mali yönetim sağ- yıp onaylamayacağına Sayıştay’ın raporunu
lamaktır. Böylece Sayıştay’ın çalışmaları, AB detaylı olarak inceledikten sonra karar verir.
Sayıştay uygulamayı tatmin edici bulduysa ayrılır ve bu gruplar Sayıştay’ın haklarında ka-
Konsey’e ve Parlamento’ya Avrupa vergi mü- rarlar aldığı taslak raporları hazırlar.
AVRUPA BİRLİĞİ SAYIŞTAYI: PARANIZIN KARŞILIĞINI ALMAK
30
AV RUPA BİRLİĞİ N ASIL Ç A LIŞIR?
31
• AB dışı ülkelerde sivil toplumun rolünü des- Çalışanlar grubu; el işçilerinden idari kadrolara
teklemek ve danışma kurumları oluşturul- kadar bütün yelpazedeki çalışanları temsil eder.
masına yardım etmek. Üyeleri ulusal sendikal birlik organizasyonlardan
gelir.
Ekonomik ve Sosyal Komite’nin görüşleri üst
kurumlara -yani Konsey’e, Komisyon’a ve Av- Çeşitli Çıkar Grupları ise hükümet-dışı örgütler
rupa Parlamentosu’na- gönderilir. Ekonomik, olan sivil toplum kuruluşlarını (STK’lar); çiftçi
sosyal, bölgesel ve çevre politikaları ile ilgili örgütlerini; küçük işletmeleri; elsanatları bir-
32 kararlar alınmadan önce bu kuruma danışıl- liklerini, kooperatifleri ve kâr amacı gütmeyen
ması zorunludur. Böylece Birliğin karar alma dernekleri, tüketici ve çevre örgütlerini, bilimsel
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
sürecinde Komite’nin önemli bir rolü bulunur. ve akademik toplulukları ve aile ve engelli der-
Ayrıca, Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi, neklerini temsil eder.
Birlik ve vatandaşları arasında daha katılımcı,
daha kapsayıcı ve daha demokratik bir toplum
oluşturmakta köprü vazifesi de görür.
33
nur: Avrupa Halkları Partisi, Avrupa Sosyalist ji, ulaştırma, telekomünikasyon ve halk sağlığı
Partisi, Avrupa için Liberaller ve Demokrat- konuları olabilir.
lar İttifakı ve Uluslar Avrupası Birliği-Avrupa Bu, geniş kapsamlı bir liste değildir. Komisyon,
İttifakı. Konsey ve Avrupa Parlamentosu diğer konu-
Bölgeler Komitesi’nin Başkanı komite üyeleri larda da Bölgeler Komitesi’ne danışmakta öz-
arasından iki yıllık bir dönem için seçilir. Mic- gürdürler. Komite, kendi inisiyatifiyle birtakım
hel Delebarre, 2006 yılında Bölgeler Komitesi görüşleri kabul edebilir ve bunları Komisyon’a,
Başkanı olarak seçilmiştir. Konsey’e ve Parlamento’ya sunabilir.
© Bilderbox
35
AB dışında EIB, AB’nin komşuluk politikası Banka’nın kararları aşağıdaki organlar tarafın-
kapsamındaki aday ve aday olma potansiye- dan alınır:
line sahip ülkeler; Akdeniz çevresindeki ül- ÆÆ Banka
Üst Yönetim Kurulu, bütün üye
keler; (Rusya dâhil) doğu Avrupa ülkelerinin ülkelerin bakanlarından (genellikle maliye
yanı sıra Afrika, Karayip, Pasifik, Asya ve Latin bakanları) oluşur. Bu kurul, bankanın genel
Amerika’daki ülkelerde AB’nin kalkınma ve iş- kredi politikasını belirler, bilânço ve yıllık
birliği politikalarını destekler. Bu ülkelere veri- raporlarını onaylar, AB dışındaki projelere
len krediler aşağıdaki alanlara odaklanmıştır: kaynak sağlamak için bankaya yetki verir
• özel sektörün gelişimi, ve sermaye artışlarına karar verir.
• altyapı geliştirme, ÆÆ Yönetim
Kurulu, borç verme ve alma
• enerji kaynaklarının güvenliği ve işlemlerini onaylar ve EIB’nin doğru
yönetilmesini temin eder. Her AB üye
• çevresel sürdürülebilirlik. devletince aday gösterilmiş birer üye ve
Son olarak EIB, beraber ‘EIB Grubu’nu oluş- Avrupa Komisyonu’nun bir adayı olmak
turdukları Avrupa Yatırım Fonu’nun en büyük üzere 28 direktörden oluşur.
hisse sahibidir. Bu fon, risk sermayesine yatı- ÆÆ Yönetim
Komitesi, bankanın tam zamanlı
rım yapar ve KOBİ’lere teminatlar verir. İşlet- yöneticisidir. EIB’nin günlük işlerini idare
melere doğrudan borç vermez veya herhangi eder ve dokuz üyesi vardır.
36 bir firmaya doğrudan yatırım yapmaz. Bunun
yerine, bankalar ve diğer finansal aracılar ile
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
37
38
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
Ocak 2009 itibariyle Euro kullanan AB Üyesi Ülkeler: Almanya, Avusturya, Belçika, Finlandiya,
Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Kıbrıs, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Slovakya, Slovenya
ve Yunanistan.
Euro kullanmayan AB Üyesi Ülkeler: Birleşik Krallık. Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka,
Estonya, İsveç, Macaristan, Litvanya, Letonya, Polonya ve Romanya.
Avrupa Ombudsmanı:
39
Eğer dosyanıza gereken ilgi gösterilmiyorsa, o zaman Ombudsman size yardımcı olur.
Avrupa Veri Koruma
41
ırk ya da etnik köken, politik düşünce, dini ya Avrupa Veri Koruma Denetmeni
da felsefi inanç ya da sendika üyeliği konula- size nasıl yardım edebilir?
rını açıklayan kişisel veri işleme iznine sahip
değildir. Mahremiyet hakkınızın bir AB Kurumu ya da
organı tarafından ihlal edildiğine inanmak için
Avrupa Veri Koruma Denetmeni, bütün AB nedenleriniz varsa, şikâyetinizi öncelikle, bilgi
kurumlarındaki ve organlarındaki veri koruma işlemeden sorumlu kişilere yöneltmelisiniz.
memurlarıyla beraber çalışarak bu kurumlar- Sonuçtan memnun kalmazsanız, o zaman ilgili
da veri koruma kurallarının uygulanmasını veri koruma görevlisi ile temas kurmalısınız
sağlar. (bu kişilerin isimlerine EDPS web sitesinden
Avrupa Veri Koruma Denetmeni, kişisel verile- erişebilirsiniz).
rin işlenmesi ile ilgili tüm konularda – hem AB Ayrıca, şikâyetinizi araştıracak ve sonuçtan sizi
kurumları ve organlar tarafından yapılan veri en kısa zamanda haberdar edecek olan Avru-
işleme hem de yeni mevzuat teklifleri ile ilgili pa Veri Koruma Denetmeni’ne de şikâyette
konularda tavsiyelerde bulunur. Ayrıca, AB bulunabilirsiniz. Denetmen, duruma göre, ilgili
ülkelerindeki ulusal koruma makamları ve bu kurum ya da organın yasal olmayan bir şekil-
alandaki diğer aktörlerle de işbirliği yapar. de işlenen kişisel verileri düzeltmesi, bloke
2004’te Peter Johan Hustinx, Avrupa Veri Ko- etmesi, silmesi ya da imha etmesi talimatını
ruma Denetmeni olarak atanmıştır. verebilir.
42 Eğer Denetmenin kararına katılmıyorsanız,
konuyu Adalet Divanı’na götürebilirsiniz.
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
Ajanslar
© EC
AJANSLAR
Agencies
Topluluk Balıkçılık Kontrol Ajansı Operasyonel İşbirliğinin Yönetimi için
(CFCA) Avrupa Ajansı (Frontex)
Merkezi: Vigo, İspanya Merkezi: Varşova, Polonya 43
(Geçici merkez: Brüksel, Belçika) frontex.europa.eu
WORKS
UNIONÇALIŞIR?
ec.europa.eu/cfca/index_en.htm Frontex, dış sınır kontrollerinde AB kurallarının
Bu ajans, balık stoklarının korunması başta olmak tutarlı bir şekilde uygulanmasında ve
üzere, ortak balıkçılık politikası kurallarının etkili ve yasadışı göçmenlerin kendi ülkelerine geri
BİRLİĞİ NASIL
tek tip uyumunu teşvik ve koordine eder. gönderilmesinde AB ülkelerine yardımcı olur.
THE EUROPEAN
Topluluk Bitki Çeşitliliği Ofisi Avrupa Yeniden Yapılandırma Ajansı
(CPVO) (EAR)
HOWAVRUPA
Merkezi: Angers, Fransa Merkezi: Selanik, Yunanistan
www.cpvo.europa.eu ear.europa.eu
Topluluk Bitki Çeşitliliği Ofisi, yeni bitki çeşitleri EAR, Balkanlar’da savaştan zarar görmüş ülkelere
için patent verilmesi anlamına gelen bitki çeşitliliği yeniden yapılanma, ekonomik ve sosyal kalkınma
hakları sistemini uygular. Bitkinin türüne bağlı konularında yardım sağlayan AB programlarını
olarak bu bitkiler, 25 ya da 30 yıl korunurlar. yönetir.
Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi; ilişkileri, ortaklık ve sosyal uyum konuları da dâhil
grip, SARS, HIV/AIDS gibi bulaşıcı hastalıklarda olmak üzere sosyal politika konularındaki bilgilerin
insanlara yönelik mevcut ve ortaya çıkmakta olan toplandığı bir merkezdir.
tehditleri belirler, değerlendirir ve bunlar hakkında
bilgi sağlar.
Avrupa Küresel Yön Bulma Uydu
Sistemi Denetleyici Kurumu (GSA)
Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA) Merkezi: Brüksel, Belçika (Geçici merkez)
Merkezi: Helsinki, Finlandiya ec.europa.eu/transport/gsa
ec.europa.eu/echa Bu Ajans, Avrupa’nın navigasyon alanındaki
Avrupa Kimyasallar Ajansı, AB kimyasallar kayıt kapasitesini oluşturan ve Avrupa’ya bu alandaki en
sistemi olan REACH’in teknik, bilimsel ve idari son teknolojiyi sağlayan Avrupa uydu navigasyon
yönlerini yönetir. programlarını (özellikle Galileo ve EGNOS) yönetir.
AJANSLAR
Agencies
bilimsel tavsiyelerde bulunur. Avrupa Eğitim Vakfı (ETF)
Merkezi: Turin, İtalya
Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu etf.europa.eu
Bağımlılığını İzleme Merkezi (EMCDDA) Avrupa Eğitim Vakfı, Akdeniz çevresi, Doğu Avrupa 45
ve Rusya başta olmak üzere AB üyesi olmayan
UNIONÇALIŞIR?
WORKS
Merkezi: Lizbon, Portekiz
emcdda.europa.eu ülkelerde mesleki eğitimi iyileştirmeye yardımcı
olur.
Bu merkez, politika yapıcılara ortak sorunlar ve
BİRLİĞİ NASIL
hedefler konusunda yardımcı olur. Uyuşturucu ve
Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı
uyuşturucu bağımlılığı alanında nesnel, güvenilir
(FRA)
THE EUROPEAN
ve karşılaştırılabilir bilgi sağlar.
Merkezi: Viyana, Avusturya
Avrupa Ağı ve Bilgi Güvenliği Ajansı fra.europa.eu
HOWAVRUPA
(ENISA) Bu Ajans, temel haklarla ilgili konularda, objektif ve
Merkezi: Kandiya (Girit), Yunanistan karşılaştırılabilir bilgileri toplar ve elde ettiği bilgileri
enisa.europa.eu yayınlar. Ayrıca, bu hakların nasıl teşvik edileceği
konusunda tavsiyelerde bulunur. Bu tavsiyeler
ENISA, bilgi toplayarak, riskleri analiz ederek,
ırkçılık ya da yabancı düşmanlığı veya diğer temel
farkındalığı artırarak ve en iyi uygulamaları teşvik
haklara ilişkin olabilir.
ederek bilgi ağlarının ve bu ağların taşıdığı verilerin
güvenli olmasını sağlamaya yardımcı olur.
Avrupa Birliği Güvenlik Çalışmaları
Avrupa Polis Koleji (CEPOL) Enstitüsü (EUISS)
Merkezi: Bramshill, Birleşik Krallık Merkezi: Paris, Fransa
cepol.net www.iss-eu.org
Avrupa Polis Koleji, üst düzey polis yetkililerine Bu enstitü; ortak bir Avrupa güvenlik kültürü
eğitim verir. Orta düzey polis yetkililerine yönelik yaratmaya, stratejik müzakereleri zenginleştirmeye
olarak ise başta sınır-ötesi suçlarla mücadele olmak ve Birliğin güvenlik çıkarlarını sistematik bir biçimde
üzere eğitim programları hazırlar. teşvik etmeye yardımcı olmayı amaçlar.
Avrupa Birliği Uydu Merkezi (EUSC) İç Pazar (Marka ve Tasarım)
Merkezi: Torrejón de Ardoz, İspanya Uyumlaştırma Ofisi (OHIM)
www.eusc.europa.eu Merkezi: Alicante, İspanya
Bu merkez, AB’nin dış politika, güvenlik politikası www.oami.europa.eu
öncelikleri ve insani faaliyetlerini desteklemek Bu ofis, marka ve tasarımların kayıt işlemlerini
amacıyla dünya gözlemleme uydularından gelen yerine getirir. Bunlar daha sonra tüm AB’de geçerli
veri ve görüntüleri toplar ve bunları analiz eder. sayılır. AB ülkelerinin bireysel kayıt sistemlerinin
yanı sıra bu sistem de mevcuttur.
Halk Sağlığı Programı Yürütme Ajansı
(PHEA) Avrupa Birliği Organları için Çeviri
Merkezi: Lüksemburg Merkezi (CDT)
ec.europa.eu/phea Merkezi: Lüksemburg
PHEA, halk sağlığı projeleri için AB mali destek cdt.europa.eu
programlarının uygulamaya dönük yönlerini yönetir Bu Merkez AB’nin uzmanlaşmış kurumları için
ve sonuçları halk sağlığı paydaşlarına ve politika tercüme hizmetleri verir.
yapıcılara iletir.
AJANSLAR
46
AVRUPA BİRLİĞİ NASIL ÇALIŞIR?
Avrupa Havacılık Güvenliği Ajansı, uçuşları mümkün olan en güvenli ve çevresel olarak da
sürdürülebilir bir hale getirmek amacıyla çalışmalar yapar.
Avrupa Komisyonu
ISBN: 92–79–01711-X
Avrupa Birliği (AB), benzersizdir. AB, Amerika Birleşik Devletleri gibi federal bir devlet değildir çünkü üyesi olan
ülkeler bağımsız ve egemen milletler olarak kalmaya devam ederler. Öte yandan AB, Birleşmiş Milletler gibi yalnızca
hükümetler arası bir kuruluş da değildir çünkü AB üye ülkeleri egemenliklerinin bir kısmını bir araya getirerek birey-
sel olarak sahip olacaklarından daha büyük bir güç ve etki kazanırlar.
AB üye ülkeleri; AB vatandaşları tarafından seçilen Avrupa Parlamentosu ve ulusal hükümetleri temsil eden AB
Konseyi gibi ortak kuruluşlar aracılığıyla ortak kararlar alarak egemenliklerini bir araya getirirler. AB’nin çıkarlarını
temsil eden Avrupa Komisyonu’ndan gelen teklifler üzerinde karar verirler. Peki, bu kurumların her biri ne yapar?
Nasıl bir arada çalışırlar? Hangisi neden sorumludur?
Bu kitapçık, bu soruları açık ve basit bir dille yanıtlamaktadır. Ayrıca, Avrupa Birliği’nin çalışmalarında yer alan
ajanslar ve diğer organlar hakkında da kısa bir özet sunmaktadır. Bu kitapçığın amacı AB karar alma mekanizması
konusunda size faydalı bir rehber sunmaktır.
Avrupa Birliği Bilgi Ağı
Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu
Uğur Mumcu Cad. No: 88 Kat: 4
06700 Gaziosmanpaşa, ANKARA
Tel : +90 312 459 87 00
Faks : +90 312 446 67 37
delegation-turkey@ec.europa.eu
TR
Avrupa Birliği (AB), benzersizdir. AB, Amerika Birleşik Devletleri gibi federal bir devlet
değildir çünkü üyesi olan ülkeler bağımsız ve egemen milletler olarak kalmaya devam
ederler. Öte yandan AB, Birleşmiş Milletler gibi yalnızca hükümetler arası bir kuruluş da
değildir çünkü AB üye ülkeleri egemenliklerinin bir kısmını bir araya getirerek bireysel
olarak sahip olacaklarından daha büyük bir güç ve etki kazanırlar.
AB üye ülkeleri; AB vatandaşları tarafından seçilen Avrupa Parlamentosu ve ulusal
hükümetleri temsil eden AB Konseyi gibi ortak kuruluşlar aracılığıyla ortak kararlar alarak
egemenliklerini bir araya getirirler. AB’nin çıkarlarını temsil eden Avrupa Komisyonu’ndan
gelen teklifler üzerinde karar verirler. Peki, bu kurumların her biri ne yapar? Nasıl bir arada
çalışırlar? Hangisi neden sorumludur?
Bu kitapçık, bu soruları açık ve basit bir dille yanıtlamaktadır. Ayrıca, Avrupa Birliği’nin
çalışmalarında yer alan ajanslar ve diğer organlar hakkında da kısa bir özet sunmaktadır.
Bu kitapçığın amacı AB karar alma mekanizması konusunda size faydalı bir rehber
sunmaktır.
ISBN 92-79-01711-X
9 789279 017117