KONSPEKT

Szkolenie dla kandydatów na instruktorów nauki jazdy i

wykładowców

Temat: Ogólne zasady ruchu drogowego (interpretacja pojęć

ostrożności szczególnej ostrożności, zaufania i ograniczonego
zaufania do współuczestnika ruchu, prawostronność ruchu,
hierarchia przepisów, znaków i sygnałów, wymogi ochrony
środowiska naturalnego i ekologiczny styl kierowania pojazdem).

Gdańsk, 2022 r.

1
 KONSPEKT 3
1. PRZEDMIOT: Metodyka nauczania.
2. TEMAT: Ogólne zasady ruchu drogowego.
3. CELE:
a) poznawczy – zapoznanie uczestników szkolenia z pojęciami ostrożności, zasadą
ograniczonego zaufania, zasadą prawostronności ruchu, znakami i sygnałami, wymogami
ochrony środowiska oraz ekologicznym stylem jazdy.
b) kształcący – wykształcenie umiejętności z zakresu bezpieczeństwa na drodze, czytania
oraz rozpoznawania znaków drogowych oraz umiejętności jazdy ekologicznej.
c) wychowawczy – uwrażliwienie na zachowanie wobec dzieci na drodze, zasadę jazdy jak
najbliżej prawej krawędzi jezdni.
d) szczegółowy – po zakończeniu jednostki szkolnej słuchacz będzie :
1) wiedział jak poruszać się w strefie ruchu oraz strefie zamieszkania,
2) będzie wiedział jak zachować się dojeżdżając do przystanku środków komunikacji
publicznej,
3) będzie potrafił poruszać się po placach na których pasy ruchu nie są wyznaczone
4) pozna prawa osób niepełnosprawnych na drodze.

4. METODA: wykład
5. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: prezentacja
6. MIEJSCE: sala wykładowa
7. CZAS: 45’
8. LITERATURA :
a) Ustawa Prawo o ruchu drogowym z dn. 20.06.1997r. (Dz. U. 1997 Nr 98 poz. 602
na podstawie: Dz. U. z 2021 r. poz. 450, 463, 694, 720, 1641, 1997, 2165, 2269,
2328 z 2022 r. poz. 655)
b) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego Rady (UE) 2019/631
z dnia 17 kwietnia 2019 r.
c) www.oskduet.pl
d) www.koniecznyosk.pl
e) www.wlaczoszczedzanie.pl
f) https://www.newsauto.pl/na-czym-polega-ekologiczny-styl-jazdy-porady/

9. PROWADZĄCY:

2
Lp. OGNIWO TREŚĆ (czynności wykładowcy lub słuchaczy) CZAS UWAGI
1 2 3 4 5
 Przywitanie.
1 Część  Sprawdzenie obecności.
3’
organizacyjna  Sprawdzenie pracy własnej.
(jeśli była zadana)
1. Sprawdzimy teraz Państwa wiedzę z
ostatnich zajęć czyli parę pytań o
podstawowe pojęcia używane w prawie o
ruchu drogowym :
a) Co to jest droga i z czego się składa?
b) Które drogi są drogami publicznymi ?
c) Co to jest skrzyżowanie?
2. Tematem dzisiejszych zajęć będą „Ogólne
zasady ruchu drogowego”.
3. Tezy :
I. Interpretacja pojęć ostrożności i
szczególnej ostrożności
II. Zaufanie i ograniczone zaufanie do
współuczestnika ruchu
2. Wprowadzenie 5’
III. Prawostronność ruchu
IV. Hierarchia przepisów, znaków i
sygnałów drogowych
V. Wymogi ochrony środowiska i
ekologiczny styl kierowania pojazdem
4. Omówimy najważniejsze zasady
obowiązujące w ruchu drogowym na polskich
drogach.
5. Celem zajeć jest wykształcenie
odpowiedniego zachowania u młodego
kierowcy względem innych uczestników
ruchu, pojazdów uprzywilejowanych oraz
osób upoważnionych do kierowania i kontroli
ruchem drogowym.
I. INTERPRETACJA POJĘĆ OSTROŻNOŚCI
I SZCZEGÓLNEJ OSTROŻNOŚCI.

Kodeks drogowy w zależności od sytuacji

nakazuje zachowanie ostrożności lub
szczególnej ostrożności. Kiedy więc należy
zachować szczególną ostrożność, a kiedy
wystarczy „zwykła” ostrożność?
Część
3 zasadnicza Art. 3. 1. Uczestnik ruchu i inna osoba 27’
znajdująca się na drodze są obowiązani
zachować ostrożność albo gdy ustawa tego
wymaga – szczególną ostrożność, czyli
unikać wszelkiego działania, które mogłoby
spowodować zagrożenie bezpieczeństwa lub
porządku ruchu drogowego, ruch ten utrudnić
albo w związku z ruchem zakłócić spokój lub
porządek publiczny oraz narazić kogokolwiek
na szkodę.

3
Lp. OGNIWO TREŚĆ (czynności wykładowcy lub słuchaczy) CZAS UWAGI
1 2 3 4 5
Przez działanie rozumie się również
zaniechanie.

Art. 3. 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio

do osoby znajdującej się w pobliżu drogi, jeżeli
jej zachowanie mogłoby pociągnąć za sobą
skutki, o których mowa w tym przepisie.

Kto ma zachować ostrożność?

Z powyższego cytatu wynika, że przepisy
obowiązują:
• Uczestników ruchu drogowego ( kierujący
pojazdem, pieszy czy osoba znajdująca się
w pojeździe)
• Inne osoby znajdujące się na drodze poza
uczestnikami ruchu ( osoba wykonująca
prace remontowe)
• Osoby znajdujące się poza drogą i w jej
pobliżu, których zachowanie może mieć
wpływ na ruch na drodze (dzieci na placu
zabaw, osoba powodująca zadymianie
poprzez np. palenie liści)

Kiedy „zwykła” ostrożność?

Obowiązek zachowania ostrożności dotyczy
każdego uczestnika ruchu drogowego, każdej
osoby znajdującej się na drodze lub też poza
nią. Ostrożność dotyczy każdego bez wyjątku,
zawsze i wszędzie w miejscach o których
wspomina kodeks drogowy.

Kiedy szczególna ostrożność?

Obowiązek zachowania szczególnej
ostrożności dotyczy wyłącznie konkretnych
osób znajdujących się w konkretnych
sytuacjach drogowych. Zarówno wspomniane
osoby jak i sytuacje na drodze zostały
wskazane precyzyjnie przez kodeks drogowy.
W przeciwieństwie do „ostrożności” kodeks
drogowy definiuje pojęcie „szczególnej
ostrożności” i sposoby zachowania w tej
sytuacji.

Szczególna ostrożność to:

ostrożność polegającą na zwiększeniu uwagi i

dostosowaniu zachowania uczestnika ruchu do
warunków i sytuacji zmieniających się na
drodze, w stopniu umożliwiającym odpowiednio
szybkie reagowanie;

4
Lp. OGNIWO TREŚĆ (czynności wykładowcy lub słuchaczy) CZAS UWAGI
1 2 3 4 5

Do zachowania szczególnej ostrożności

zobowiązuje:

• Każdy minięty znak ostrzegawczy

• Migający lub stały sygnał żółty

umieszczony na przeszkodzie albo
migający sygnał żółty nadawany przez
sygnalizator

Szczególną ostrożność powinien zachować:

Kierujący pojazdem podczas:

 Włączania się do ruchu,

 Zmiany kierunku jazdy lub zajmowanego
pasa ruchu,
 Cofania,
 Wyprzedzania,
 Zbliżania się do skrzyżowania,
 Przecinania się kierunków ruchu poza
skrzyżowaniem,
 Zbliżania się do przejścia dla pieszych,
 Zbliżania się do przejazdu dla rowerzystów
oraz skręcania w drogę poprzeczną,
 Przejeżdżania obok oznakowanego
przystanku tramwajowego lub przystanku
innego pojazdu komunikacji publicznej
nieznajdującego się przy chodniku,
 Zbliżania się do przejazdu kolejowego lub
tramwajowego oraz podczas przejeżdżania
przez te przejazdy,
 Jazdy w warunkach zmniejszonej
przejrzystości powietrza,
 Przejeżdżania obok pojazdu do nauki jazdy
lub egzaminowania oznaczonego literą „L”.
Poprzez „przejeżdżanie obok” rozumie się
wymijanie, omijanie tego pojazdu oraz jazdę
za nim,
 Jazdy pojazdem uprzywilejowanym „w akcji”
w sytuacji niestosowania się do przepisów
ruchu drogowego dotyczących zatrzymania i
postoju, oraz sygnałów drogowych,
 Jazdy pojazdem wykonującym prace
remontowe, modernizacyjne lub porządkowe
w przypadku niestosowania się do
przepisów, dotyczących jazdy po jezdni, lub
przy jej prawej krawędzi, oraz o zatrzymaniu

5
Lp. OGNIWO TREŚĆ (czynności wykładowcy lub słuchaczy) CZAS UWAGI
1 2 3 4 5
i postoju,
 Przejeżdżania obok autobusu szkolnego
 Omijania pojazdu przewożącego
zorganizowaną grupę dzieci lub młodzieży w
wieku do 18 lat w czasie ich wsiadania lub
wysiadania
 Omijania oznakowanego pojazdu
przeznaczonego konstrukcyjnie do
przewozu osób niepełnosprawnych, w
czasie wsiadania lub wysiadania osoby
niepełnosprawnej
 Prowadzenia pojazdu nie normatywnego
 Poruszania się w okolicy szpitala o czym
informuje nas znak D-21 „szpital”
Pieszy podczas:
 Przechodzenia przez torowisko,
 Przechodzenia przez jezdnię

Kierujący rowerem (hulajnogą elektryczną)

podczas:
 Korzystania z drogi dla rowerów i pieszych
 Korzystania z chodnika lub drogi dla
pieszych

Uprawniona osoba niepełnosprawna o

obniżonej sprawności ruchowej:
 Kierując pojazdem samochodowym oraz
kierujący pojazdem przewożącym taką
osobę w przypadku nie stosowania się do
znaków wyrażonych znakami:
B-1, B-3, B-4, B-10, B-35, B-37, B-38, B-39

Zatem:
• Podczas manewrów wymijania i omijania
wystarczy zachowania ostrożności, chyba,
że wykonywany jest manewr
omijania/wymijania pojazdu
egzaminującego/nauki jazdy,
• Wyprzedzanie wymaga już zachowania
„szczególnej ostrożności”,
• Przejeżdżanie obok pojazdu
uprzywilejowanego nie wymaga zachowania
szczególnej ostrożności, jednak kierujący
tym pojazdem powinien zachować tą
ostrożność, jeśli nie stosuje się do
przepisów ruchu drogowego dotyczących
zatrzymania i postoju, oraz sygnałów
drogowych.

II. Zaufanie i ograniczone zaufanie do

6
Lp. OGNIWO TREŚĆ (czynności wykładowcy lub słuchaczy) CZAS UWAGI
1 2 3 4 5
współuczestnika ruchu

Zagadnienie zasady ograniczonego zaufania

opisuje Art. 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym:

Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na

drodze mają prawo liczyć, że inni uczestnicy
tego ruchu przestrzegają przepisów ruchu
drogowego, chyba że okoliczności wskazują na
możliwość odmiennego ich zachowania.`

Przykład: Zasadę ograniczonego zaufania

powinni stosować absolutnie wszyscy
uczestnicy ruchu drogowego, a w szczególności
ci niechronieni karoserią pojazdu, a zatem:
piesi, rowerzyści i motocykliści. To właśnie oni
w razie potrącenia, mają najmniejsze szanse na
unikniecie jakichkolwiek obrażeń, a nawet
śmierci.

III. Prawostronność ruchu.

Zgodnie z art. 16 Ustawy prawo o ruchu

drogowym :
1. Kierującego pojazdem obowiązuje ruch
prawostronny.
2. Kierujący pojazdem, korzystając z drogi
dwujezdniowej, jest obowiązany jechać po
prawej jezdni; do jezdni tych nie wlicza się
jezdni przeznaczonej do dojazdu do
nieruchomości położonej przy drodze.
3. Kierujący pojazdem, korzystając z jezdni
dwukierunkowej co najmniej o czterech
pasach ruchu, jest obowiązany zajmować
pas ruchu znajdujący się na prawej połowie
jezdni.
4. Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać
możliwie blisko prawej krawędzi jezdni.
Jeżeli pasy ruchu na jezdni są wyznaczone,
nie może zajmować więcej niż jednego
pasa.
5. Kierujący pojazdem zaprzęgowym,
rowerem, wózkiem rowerowym,
motorowerem, wózkiem ręcznym oraz
osoba prowadząca pojazd napędzany
silnikiem są obowiązani poruszać się po
poboczu, chyba że nie nadaje się ono do
jazdy lub ruch pojazdu utrudniałby ruch
pieszych.
6. Kierujący pojazdem znajdującym się na

7
Lp. OGNIWO TREŚĆ (czynności wykładowcy lub słuchaczy) CZAS UWAGI
1 2 3 4 5
części jezdni, po której jeżdżą pojazdy
szynowe, jest obowiązany ustąpić miejsca
nadjeżdżającemu pojazdowi szynowemu.
7. Na skrzyżowaniu i bezpośrednio przed nim
kierujący rowerem, motorowerem lub
motocyklem może poruszać się środkiem
pasa ruchu, jeśli pas ten umożliwia
opuszczenie skrzyżowania w więcej niż
jednym kierunku, z zastrzeżeniem art. 33
ust. 1.

Warto dodać także, że zgodnie z art.12. 1.

kolumna pieszych, z wyjątkiem pieszych w
wieku do 10 lat, może poruszać się tylko prawą
stroną jezdni.

Zgodnie z Art. 15a. 1. osoba poruszająca się

przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch
jest obowiązana korzystać z chodnika, drogi dla
pieszych lub drogi dla rowerów. Osobę
poruszającą się przy użyciu urządzenia
wspomagającego ruch na drodze dla rowerów
obowiązuje ruch prawostronny.

IV. Hierarchia przepisów

Podczas kierowania pojazdem, musimy

się stosować do zasad i reguł
ustanowionych w prawie:

1. Najważniejszą rolę w hierarchii ważności

ogrywa osoba kierująca ruchem, którą
zazwyczaj jest policjant. Jeżeli na
skrzyżowaniu lub w innym miejscu na
drodze zobaczymy osobę kierującą ruchem,
to w takim przypadku mamy obowiązek
stosować się do poleceń i sygnałów przez
nią wydawanych.

2. Kolejną pozycję w hierarchii ważności

zajmuje sygnalizacja świetlna, która ma
pierwszeństwo przed znakami drogowymi
regulującymi pierwszeństwo przejazdu.

3. Następne miejsce w hierarchii zajmują znaki

drogowe. Znaki drogowe przekazują
określone informacje wszystkim
uczestnikom ruchu drogowego np. o
pierwszeństwie przejazdu przez
skrzyżowanie.

8
Lp. OGNIWO TREŚĆ (czynności wykładowcy lub słuchaczy) CZAS UWAGI
1 2 3 4 5

4. Ostatnią pozycję w hierarchii ważności

stanowią przepisy ruchu drogowego. Na
skrzyżowaniach oraz drogach, na których
nie występują wyżej wymienione elementy,
swoje zastosowanie mają ogólne zasady
ruchu drogowego. Najczęściej spotykaną i
stosowaną zasadą jest reguła prawej ręki,
która mówi nam o tym, że pojazd
nadjeżdżający z prawej strony ma
pierwszeństwo.

Możemy tutaj podać kilka przykładów kto ma

prawo do kierowania ruchem drogowym:
 policjant
 funkcjonariusz Straży Granicznej;
 inspektor Inspekcji Transportu
Drogowego;
 umundurowany inspektor Służby celno-
skarbowej;
 strażnik gminny (miejski);

Pojazdy uprzywilejowane:

pojazd uprzywilejowany – pojazd wysyłający

sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł
błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe
o zmiennym tonie, jadący z włączonymi
światłami mijania lub drogowymi; określenie to
obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie,
na której początku i na końcu znajdują się
pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo
sygnały świetlne w postaci czerwonego światła
błyskowego.

Każdy uczestnik ruchu jest obowiązany ułatwić

przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w
szczególności przez niezwłoczne usunięcie się
z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie
się.

Pojazdy uprzywilejowane pod warunkiem

zachowania szczególnej ostrożności mogą nie
stosować się do przepisów o ruchu pojazdów,
zatrzymaniu i postoju oraz do znaków i
sygnałów drogowych w przypadku
uczestniczenia w:
a) akcji związanej z ratowaniem życia, zdrowia
ludzkiego lub mienia albo koniecznością
zapewnienia bezpieczeństwa lub porządku

9
Lp. OGNIWO TREŚĆ (czynności wykładowcy lub słuchaczy) CZAS UWAGI
1 2 3 4 5
publicznego albo
b) przejeździe kolumny pojazdów
uprzywilejowanych
c) w wykonywaniu zadań związanych
bezpośrednio z zapewnieniem
bezpieczeństwa osób zajmujących
kierownicze stanowiska państwowe, którym
na mocy odrębnych przepisów przysługuje
ochrona

Jednakże warto pamiętać, że kierujący

pojazdem uprzywilejowanym jest obowiązany
stosować się do poleceń i sygnałów dawanych
przez osoby kierujące ruchem lub upoważnione
do jego kontroli.

V. Wymogi ochrony środowiska

naturalnego i ekologiczny styl
kierowania pojazdem.

Od 1 stycznia 2021 r. na terenie Unii

Europejskiej obowiązuje nowa norma emisji
spalin-
Euro 6D ISC-FCM. Nie ogranicza się ona tylko
do kwestii czystości, ale zakłada też obowiązek
monitorowania poziomu spalania. Stopniowe
zmniejszanie limitów emisji spalin wpisane jest
w konsekwentnie realizowaną politykę UE w
zakresie ograniczenia emisji gazów
cieplarnianych.
Od 2012 r. średnia emisja dwutlenku węgla dla
pojazdów sprzedawanych przez poszczególne
marki musiała być niższa niż 120 g/km. Od 1
stycznia 2021 r. limit ten został obniżony do 95
g/km co jest najniższym dopuszczalnym
poziomem emisji na świecie.
Przekroczenie tego limitu skutkuje
naliczeniem kary w wysokości 90 euro za
każdy przekroczony gram razy ilość
sprzedanych na terenie UE samochodów
koncernu. Jak łatwo można sobie policzyć
każdy gram to dla dużych koncernów kara
liczona w milionach euro.

Tak zwany eco driving zdobywa coraz większą

popularność wśród kierowców, którzy są
świadomi, że jazda samochodem ma wyraźny
wpływ na środowisko.
Stosując zasady ekojazdy kierowca ma

10
Lp. OGNIWO TREŚĆ (czynności wykładowcy lub słuchaczy) CZAS UWAGI
1 2 3 4 5
możliwość:

• znacznie obniżyć zużycie paliwa- nawet do

25%,
• zmniejszyć mechaniczne zużycie
podzespołów samochodu – zwłaszcza
takich jak elementy układu hamulcowego i
opon,
• zadbać dba o środowisko naturalne poprzez
ograniczenie emisji CO2 i hałasu,
• zmniejszyć ryzyko kolizji lub wypadku –
dzięki skrupulatnej obserwacji drogi,
szybszemu dostrzeganiu problemów i
przeszkód, oraz spokojniejszej reakcji na
zagrożenia.

Ekonomiczna jazda = ekologiczna jazda

Jazda samochodem zgodna z eco drivingiem

polega jednak przede wszystkim na
wykształceniu w kierowcy nawyków i zasad, do
których będzie się stosował. Należy np.
zmieniać biegi w momencie, w którym obroty
silnika wynoszą maksymalnie 2000 1/min  dla
silników diesla oraz 2500 1/min dla silników
benzynowych. Podróż pojazdem powinna
również przebiegać płynnie, bez gwałtownych
przyśpieszeń, które zwiększają zużycie paliwa.
Warto także pamiętać, że najbardziej
ekonomiczna prędkość z punktu widzenia
zużycia paliwa to 85– 100 km/h.

Co ważne, hamowanie silnikiem i szereg innych

technik eco drivingu będą skuteczne pod
warunkiem, że zadbamy o stan techniczny
samochodu. Na oszczędną i ekologiczną jazdę
mają bowiem wpływ takie czynniki, jak
prawidłowe ciśnienie w oponach, sprawna
instalacja elektryczna w pojeździe oraz
dostosowanie opon do pory roku.

4 Podsumowani - Przypomnienie najistotniejszych treści oraz 5‘

e udzielenie odpowiedzi na ewentualne pytania
dotyczące tematu

-Pytania dotyczące sprawdzenia zrozumienia

tematu:
1) Co oznacza zasada prawostronności ruchu?
2) Gdzie należy zachować szczególną

11
Lp. OGNIWO TREŚĆ (czynności wykładowcy lub słuchaczy) CZAS UWAGI
1 2 3 4 5
ostrożność?
3) Co to jest ecodriving ?

Charakterystycznym przykładem zachowania

zasady ograniczonego zaufania może być
osoba nietrzeźwa na chodniku lub drodze, w
związku z tym, że jej ruch jest niestabilny
musimy szczególnie uważać. Kolejnym
przykładem może być wyjazd z drogi
podporządkowanej przed pojazd którego
kierujący „zapomniał” wyłączyć kierunkowskaz
w prawo.
Musimy też pamiętać o zasadzie
prawostronności, czyli starać się zawsze
używać prawego pasa, także po zakończeniu
manewru wyprzedzania.
Nigdy nie można zapominać o hierarchii osób i
przepisów występujących na drodze.
Aby być kierowcą kompletnym trzeba mieć
wiedzę i umiejętności na temat ekologicznego i
ekonomicznego wykorzystywania pojazdu na
drodze.
 Bardzo Państwa proszę po dzisiejszej lekcji
przypomnieć sobie wszystkie zasady
omówione na zajęciach.
 Na następnych zajęciach zajmiemy się
tematem prędkości oraz hamowania.
Omówimy sobie poszczególne zagadnienia :
Część
5 1) interpretacja prędkości dopuszczalnej, 5‘
końcowa
minimalnej, bezpiecznej oraz zalecanej,
2) wskażemy zależności między hamowaniem a
drogą hamowania w kontekście wymogów
bezpieczeństwa ruchu drogowego,
3) powiemy jak działa system ABS
uzupełniający układ hamulcowy pojazdu.

12