You are on page 1of 169

Z0e

0w¦Kwdkaygif; csKyf (1 )

u G e f j y L w m p m ½ d k u f E S i f h y D ' D t u f z f - c an d e l i l l a
rrmmw
wdu
dumm

q&mZ0e\ pmayb0jzpfpOftusOf; .................................................................................3


a&Tpmay\ trSmpm...........................................................................................................4
ausmif;om;b0 ........................................................................................................5
a'gvHk;armvHk;rsm;vGef;w,f..................................................................................... 28
a&puf ....................................................................................................................44
avSum;BuD;jrefjrefaxmif ........................................................................................ 62
orufavmif;..........................................................................................................66
[JhaMumif anmif . . anmif.....................................................................................80
&nf;pm;pm ..............................................................................................................92
[dkyifjrifhqDu .......................................................................................................100
vlpGrf;aumif; ........................................................................................................110
om;rufolcdk;xif .................................................................................................. 123
aiGwpfusyf ...........................................................................................................127
cspfovdkvdk............................................................................................................131
aoewfoH.............................................................................................................151

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 2
q
q&&mmZZ00ee\
\ ppmmaayyb
b00jjzzppfpfpOOft
ftu
ussOOf;f;

1911 ckESpf (1273 ckESpf? ewfawmfvjynfhausmf 5&uf) we*FaEGaeYwGif jynfNrdKYü arG;zGm;cJhonf/

q&mBuD;onf touf (13) ESpft&G,f? 1924 ckESpf? 8 wef; ausmif;om;b0wGif bm;rm;bGdKif;r*¾Zif;ü


]ZmenfbGm;} 0w¦Kjzifh pmayavmuodkY pwifajccsEkdifcJhonf/ 1927? ZGefvxkwf vef'eftwfr*¾Zif;wGif
C

}&efukefol} 0w¦Kwdkudk ]Z0e} uavmiftrnfjzifh pwifa&;om;cJhonf/ q&mZ0eonf wuúodkvf


om

ausmif;om;b0wGif umwGef;OD;[defpGef;? umwGef;OD;b*srf;? yef;csDOD;pH0if;? q&mOD;0ef (rif;ok0Pf) wdkYESifh


me

wpfwef;wnf; wufcJhol? tEkynm rdwfaqGrsm; jzpfcJhMuonf/ yk*Hausmif;aqmifwGifaepOf


rcia

odyÜHarmif0xkwfa0cJhaom yk*HvufoD;pmapmifudk qufvufxkwfa0&mü yg0ifcJhonf/


l us
eo

q&mZ0eonf 0w¦Kwdk^&Snf? aqmif;yg;rsKd;pHkwkdYudk a&;om;cJhonfomru owif;pm t,f'Dwm?


f th

r*¾Zif;t,f'Dwm? *sme,ft,f'Dwm? ZmwfnTef;a&;q&m? umwGef;q&m? "mwfyHkq&m . . ?


is b

ZmwfcHkay:wufívnf; jyZmwfcsKdYwGif yg0ifo½kyfaqmifjcif; pojzifh tEkynmb0rsKd;pHkwGif


o ok

usifvnfcJhonf/ Z0e*sme,f? Z0eowif;pmwkdYudk udk,fwdkifxkwfa0cJhNyD; aomMumpmapmif?


wil

aMu;rHkowif;pm pwifxkwfa0&mwGifvnf; yg0ifcJhonf/ pma&;q&mtoif;wGifvnf; wufMuGpGm


l be

yg0ifvIyf&Sm;cJhonf/
at y
our

1983? rwfv (8) &ufwGif uG,fvGefcJhonf/ uG,fvGefcgeD;txd (aomif;ajymif;axGvm? okwpG,fpHk)


ow

r*¾Zif;wkdYwGif aqmif;yg;rsm; a&;om;cJhonf/


nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 3
aa&&TpTpmmaayy\
\ttrrSmSmppmm

jrefrmpmayavmuwGif xif&Sm;ausmfMum;cJhaom [mopma&;q&m[lí vufcsKd;a&wGufí &avmuf


atmifyif enf;yg;vSygonf/ ,if;wdkYxJwGif ]q&mZ0e} onf txif&Sm;qHk;? pma&;tm;taumif;qHk;
jzpfonfh tjyif tEkynmb0rsKd;pHkwdkYwGif usifvnfcJhzl;aom &Sm;&Sm;yg;yg; [mopma&;q&myif
jzpfygonf/
C
om

]Z0eum; wdkif;od? EkdifiHod pma&;q&mjzpfonfudk txl;ajym&efrvdkay? Z0eqdkaomtrnfrSm q&mawmf


me

bGJYqefqefjzpfaomfvnf; emrnfESifh vdkufavsmpGm [mo0dZÆm[kvnf; todtrSwf jyKxm;Muonf} [k


rcia

Z0e*sme,f xkwfa0&mwGif AdkvfcsKyfatmifqef;uyifvQif trSmpma&;om; rSwfcsuf jyKzl;onf/


l us
eo

,ckpmtkyfwGif q&mZ0e\ 0w¦Kwdkrsm;pGmrS r*¾Zif;rsKd;pHkwGif a&;om;cJhaom [mo0w¦Kwdk (13) yk'fudk


f th

a&G;cs,fazmfjyxm;ygonf/ qufvufívnf; xkwfa0oGm;&ef pDpOfxm;ygonf/ [mo&oudk


is b

ay;pGr;fEkdifaompmrsm; &Sm;yg;aeaom ,ckvkdtcsdefrsKd;wGif q&mZ0e\pmtkyfonf [mopmay


ook

jyefvnfOD;armhvmapa&;twGuf wpfzufwvrf;rS taxmuftulay;Ekdifrnfjzpfonfhtjyif pmzwfol


wil

wdkYtm; b0tarm ajyapEkdifvdrfhrnf[k ,HkMunfrdygaMumif;/ /


l be
at y
our

a&Tpmay
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 4
aau
ussmmiif;f;o
omm;;b
b00

wuúodkvfausmif;om;rsm;\ taysmfqHk;aeYrsm;onfum; t*Fvdyfvqef; 1 &ufaeYrS 10 &ufaeYavmuf


txd jzpfay\/ taMumif;rlum; xdk&ufrsm;twGif;ü rdbtkyfxdef;olrsm;xHrS aiGrsm;a&muf&dSonfh
tavsmuf &dSwkef;oHk;&wmyJ[laomtrSwfjzifh aemufwpfaeY oHk;p&mr&dSvQifckwifwdkifudkyifjzKwfí
aygifcsifaygif&ygap/ ,aeYtzdkYjzifh &dSorQpnf;pdrfjyKwfcsifjyKwfa&m[k ESvHk;oGif;vsuf aiGa&mufvmonfh
aeYwGif twef;udk ]bemh} vkyfí NrdKYxJokdY okwfajcwifolrsm;av\/
C
om

xdkaeYrsm;wGif pmydkYukvm;udk &nf;pm;xufcspfcifpGm wpfarQmfwnf;arQmf&olrsm;r&Sm;yif jzpfawmh\/


xdkrQESifhrNyD;ao;bJ rnfolrnf0g\aiGygao;onfudk pmydkYukvm; a&;íuyfxm;aompm&if;udk
me

rsufvHk;uRwwfvkrwwf pm&if;pOf avQmufízwf&onfrSm ausmif;upmxuf pdwf0ifpm;vmawmh\/


rcia

aiGrygvmolrsm;rSmrl ,aeYtzdkY b,ftaMuG;&Sifudk a&Smif&yghrvJ[kom ½kwfw&uf pOf;pm;cef;xkwfum


rIdifawGusoGm;í aiG&olrsm;url rdrdwdkYaiG&aMumif;? taMuG;&SifESifhwuG acs;iSm;rnfholrsm;rodatmif
l us

rdrdwdkYtrnfudk rifESifhzsufí pmydkYukvm;xHrS aiGtjrefxkwfNyD; jrKyfuG,fí ajy;Muavawmh\/


eo

]tdkifaq; ....udkausmfjrifh? cifAsm;aiGygw,fAsKdY} [k rsufrSefESifh ausmif;om;wpfa,mufu ajymvdkuf&m


f th

ausmfjrifhrSm tdkif,mvefxDaygufouJhodkY 0rf;ajrmuf0rf;omjcif;jzpfum ajy;vmí pm&if;udkMunfhvsuf


is b

]tppfyJAsKdY? yGwmyJ} [kqdkvsuf pmydkYukvm;xHodkYoGm;í aiGxkwf,lav\/ aiGrsm;udka&wGufí,lum


o

pmydkYukvm;tm; qkawmfaiGtojym ]av;yJ} ay;oem;awmfrlcJhNyD;vQif ,cifrsufrSefESifhausmif;om;udk


ok

vkdufí&Smav\/
wil

]vmAsKdY . . . udkodef;az? vufzuf&nfqdkifoGm;&atmif} [k ausmfjrifhuac:&m rsufrSefESifhausmif;om;


l be

armifodef;azu NyHK;&,fvsuf ]aeygapAsm? vdkufwmaygh} [kqdkum vufzuf&nfqdkifodkYajy;Muav\/


at y

pm;aomufMuNyD;aemuf ausmfjrifhu ]a[h . . . plu½l;? &m*sefudk bdkavmif;} [k rkefYrsm;udkwnfcif;ay;aom


plu½l;ac:onfh ukvm;uav;tm; qdkifxdkif&m*sefudk tac:cdkif;vkduf&m taMuG;pm&if;pmtkyfBuD;ESifh
our

rMumrD a&mufívmav\/
ow

vufzuf&nfpm&if;udk &Sif;vif;acsqyfNyD;aemuf ]udkif; . . . udkodef;az? uRefawmfNrdKYxJudk vpfvkduf


nr

OD;r,fAsm? acsmifvdkY&dS&if uRefawmfheHygwfxl;ay;prf;ygAsm} [k ajymvdkufojzifh . . .


isk

]vufpowfawmh uRefawmhfudk vufzuf&nfwdkufwm 'D[m&nf&G,fvdkYudk;? tpurodvdkY}

]tpuod&if vkdufawmifraomufbl;qdkygawmh}

]aomufrSmayghAs} [k qdkNyD; ]udkif;Asm? xl;ay;&wmaygh} [kajymrS ausmfjrifhwGif auseyfíoGm;um


][m;......[m;? udkodef;azwdkYu 'gawG cspfp&modyfaumif;aewm} [k qdkojzifh

]rvkyfygeJYAsm? nDvdk? tpfudkvdk oabmxm;yg? a,musfm;csif;cspfrSjzifh ausmfraumif;Mum;raumif;?

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 5
axmifckESpfESpfuvJ wpfjym;rS avsmhrSmr[kwfbl;} [k ajymí&,faomaMumifh ausmfjrifhuvnf;
a&maESm&,fum . . .

]cifAsm;rSm 'gawGyJ&dSw,f}

][kwfuJh? 'gawGyJ&dSawmhw,f? [dk[mawG w½kwfig;aygif;aMumfqdkif ydkYxm;w,f} [k qdkjyefaomaMumifh


ausmfjrifhu ]aemufvJ aemufwJhvlyJAsm} [k&,farmum ajymqdkNyD;vQif ]udkif;Asm? ajymaewmMumw,f?
oGm;vdkuftHk;r,f} [kqdkum cGJxGufcJhav\/

ausmif;cef;odkY jyefa&mufaomtcg pmtkyfrsm;udk pm;yGJay:odkY ypfíwifNyD;vQif tay:tusÐudk


cRwfícsdwfum rsufESmopf&ef a&csKd;cef;odkY uref;uwef;ajy;av\/ rsufESmopfNyD;vQif wdkYywfy0g
C

uav;udk AD½dkxJrSxkwfí AD½dkay:wGifwifxm;aom aygif'gbl;udk,lí y0gay:odkY vIyfíxnfh&m aygif'g


om

wpfrIefrQ rusvmaomaMumifh ]udkif;? eifhwpfcgvTwf? ighq,fcgvTwf} [kqdkvsuf aygif'gbl;cGHudk


tjyifbufodkY vTwfíypfvdkufNyD;vQif wdkYywfy0gwGif uyf&yfusef&pfao;aom oeyfcg;aygif'grIefYrsm;jzifh
me

rsufESmay:wGif twGifwdkuf&avawmh\/ aemufrSykvif;wGif zifuyfrQusefaom bmvD,efxif;


rcia

acgif;vdrf;qDcJudk tdwfoGefzmarSmufaumf,lí qHyifudkokwfvdrf;um a&SYrSef? aemufrSefMunfhí


t&dyfxifvkrwwf ajymifíaeatmif qHyifcGJNyD; taygifqdkifodkY rydkYbJ ab;rJhvTwfxm;aom vHkcsnfudk
l us

xkwfí vJvS,f0wfqifum ]vla,mifzefqif;} av\/


eo

]tvkd....udkausmfjrifhwdkYu 'DvdkawmhvJ tacsmom;uyJAsm} [k tcef;0wGif &yfíMunfhaeaom ausmif;om;


f th

wpfa,mufuajymvdkuf&m ausmfjrifhuNyHK;&,fvsuf ]udk,hfvlbmpm;rvJ? vufzuf&nf aomufrvm;} [k


is b

ysmysmovJvkyfvkdufojzifh xdkolwGif oabmusoGm;NyD;rS ]wu,f . . . cifAsm;udk ajr§mufajymwm


r[kwfbl;? wu,fhudk pwdkifjzL;wm? cifAsm;[m . . . r0wfcsifvJaea&m? 0wfvdkuf pm;vkdufrSjzifh}
o ok
wil

]rvkyfygeJYAsm? acG;eJYwlw,fvdkY ajymrvdkYr[kwfvm;? rEIdif;aumif; EIdif;aumif; rdk;BudK;ypfNyD;csaeygOD;r,f}


[k jyefí&Tef;vdkufrS . . .
l be
at y

]cifAsm;udk? ½kwfw&ufeJYqdk&if ½kyf&Sifrif;om;jzpfavmufygw,fAsm? 'DpwdkifrsKd;aygh} [k ajym&if;qdk&if;


&yfqdkif;íaeojzifh ausmfjrifhu }½kyf&SifukrÜPDu vkdcsifwmvm;} [k Zmwfvdkufrif;om;[efrsKd;
our

vkyfjyvdkuf&m ]r[kwfbl;? 'DpwdkifrsKd;ayghAs? rD;&xm;ay:rSm tdyf&mvdyf vlcdk;cH&wm} qufvufajymqdk


xGufoGm;ojzifh ausmfjrifhrSm&,farm&if; usef&pfav\/
ow
nr

,if;odkYajymifvufpGm 0wfpm;NyD;onfhaemuf ydkufqHtarG;ruyfonfrSm Mumojzifh pm;yGJtHqGJxJodkY


xdk;xm;&aom rIdwufaeonfhom;a&tdwfuav;udk,lí yGwfoyfokwfoifNyD;vQif aiGpuúLrsm;udk
isk

txyfvdkufoGwfoGif;um tay:tusÐwGifxnhfNyD; tcef;jyifodkYxGufvmí tcef;wHcg;udk aomhcwfNyD;rS


ausmif;ay:rS qif;cJhav\/

wuúodkvfausmif;om;wdkY\xHk;pH aiG&dSvQif NrdKYxJodkYxGufzdkY&ef BuH&G,fMuonfhtwdkif; ausmfjrifhwGif


NrdKYxJodkYoGm;&ef ausmif;0ef;tjyifodkYxGufvm&mü rnfodkYtpDtpOf &nf&G,fcsufr&dSojzifh b,fudkt&if
oGm;NyD;? bmvkyf&ygrvJ[k pOf;pm;íaepOf tm-tD;-wD armfawmfbwf(pf) wpfpD;a&mufvm&m
xdkum;ay:wGif ausmif;oluav; wpfOD;ygvmonfudkawGY&ojzifh pdwfxJwGif rnffodkYrQ&nf&G,fcsuf
r&dSaomfvnf; oabmudkodwwfaomvufu armfawmfum;udk &yfcdkif;vdkufojzifh tvdkufodwwfonfh
ajcaxmufrsm;u oGufvufvsifjrefpGm um;ay:odkY wufav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 6
um;ay:odkYa&mufaomtcg eD;eD;xdkifvQifvnf; ac:awmrSef;vlodrnfpdk;í a0;a0;xdkif&rSmuvnf;
tNrJwrf;rjrif&rnfudk ylyefaomaMumifh xdkrdef;rysKduav;ESifh ab;csif;wdkufcHkwef;\ aemufcHkwGif0ifí
xdkif&avawmh\/ um;rSm ukuúKdif;bufrSvSnfhí armif;rnfhum;jzpfojzifh cyfMumMumxdkifí vdkuf&rnf
odaomaMumifh xdkvSyoluav;\ rsufESmudk wpfvrf;vHk; wpdrfhpdrfhMunfh½IoGm;&rnfudk awG;rd&if;
ausmfjrifhwGif yDwdjzpfavawmh\/ um;ay:wGifxkdifrdonfhtcsdefupí ausmfjrifh\rsufpdrsm;rSm xdkrdef;rysKd
uav;\rsufESmqDrScGmír&? vTJz,fír&atmifpl;pdkufaeojzifh wpfcgwpf&H ol\vSnfhtMunfhESifh qHkoGm;
aomtcg tcspf"mwfrsm; udef;atmif;&mjzpfaom ESvHk;om;twGif;odkY zl;pma&;ewf\jrm; pl;0if
azmufxGif;í oGm;ava&mhovm;[k ausmfjrifhwGifxifrdav\/ olYudkig cPcPjrifbl;ygw,f? EkdYayr,fh
olYtrnfb,fvdkac:ygvdrfhrvJ[k awG;awmar;jref;aom pdwfrsm;onf tMunfhudk tm;ay;aeavukef\/

um;rSm jznf;jznf;rSefrSef armif;vmaomfvnf; ausmfjrifh\pdwfxJwGif cgwdkif;pD;&onfESifhrwl? xdkaeYrS


C

ydkíjrefjrefarmif;um wpfem&D 45rdkifxufrenf; armif;a&mhovm;[k atmufarhvsuf NrdKYxJodkY


om

jrefjrefa&mufí cGJcGmoGm;&rnfudk ylyefrdav\/ ausmfjrifh\pdwfwGif olYtm;rnfuJhodkY todjzpfatmif


vkyf&rnfudk BuHpnf&if;ygvmav\/ trnfudkvnf;rod? pwifípum;ajym&efvnf; taMumif;r&dSojzifh
me

tMuH&cufíygvm&if; ppfNidrf;ausmufwdkifem;qDodkY a&mufívmaomtcg qufvufpD;&ef rsm;pGmrusef


rcia

awmhonfhtavsmuf þwGifpcef;odrf;&awmhrvdkvdk &dSíaeav\/


l us

odkYESifh ql;avbk&m;vrf;odkY a&mufaomtcg xdkrdef;rysKduav;onfxdkif&mrSxí acgif;avmif;MudK;udk


qGJívIyfvkduf&m xdkae&mwGif qif;awmhrnfudk ausmfjrifhod&dS&onfhtavsmuf tydkif;wdkaom
eo

½kyf&Sifum;udkMunfh&ouJhodkY tm;&wif;wdrfjcif;r&dSrDu Zmwfvrf;qHk;awmhrnfjzpfojzihf pdwfxJwGif


f th

[mwmwmBuD;jzpfum oufjyif;½SLrdavawmh\/
is b

um;&yfvkdufojzifh um;ay:rS xdkrdef;rysKduav;qif;oGm;onfudk pl;pl;pdkufpdkufMunfhrdNyD;vQif


o ok

um;jyefíxGufaomtcg pdwfajzp&m&&ef olxkdifoGm;aomae&mudk Munfhvdkuf&m xdkifcHkay:wGif


wil

om;a&tdwfuav;wpfckudk awGY&ojzifh ][m . . . ae&muswmyJ? olarhNyD;usef&pfNyDxifw,f? 'guav;


vkdufydkYvkduf&&ifawmh wpfcgwnf;tqufjzpfoGm;rSmyJ} [k jAKef;ceJ aumvdyfausmif;om;wdkY ÚmPfwGif . .
l be

a&mifjyef[yfovdkvmíxifjrifrdonfhtavsmuf um;&yfatmifrapmifhEdkifbJ um;ay:rSckefcsqif;av&m


at y

ausmfjrifhrSm rdef;rysKduav;\aZmjzifh qif;ajy;&jcif;aMumifh um;ay:rS atmfvkdufaomtoHrsm;udk


rMum;&bJ&dSav\/
our

rdef;rysKduav; um;ay:rSqif;aomtcsdefESifh ausmfjrifhqif;í vkdufaomtcsdefrSm tenf;i,frQuGmí


ow

aeojzifh vltrsm;oGm;vmaeonfhtMum;wGif ½kwfw&uf xGif;azmuf&SmazGí rjrifEdkifojzifh vefcsm;ESifh


nr

vdkuf&vQifaumif;rvm;? ajcvsif&Sm&aumif;rvm;[k pOf;pm;ír&bJ&dSpOfwGif olcdk;rsufpdxufpl;&Saom


ausmfjrifh\rsufpdxJwGif uGefwDeifw,f aysmfyGJpm;½Hkem;rSuyfí AdkvfcsKyfaps;opfqDodkY avQmufoGm;ol
isk

uav;udk jrifvdkuf&m txl;auseyfíoGm;um vefcsm;ac:í tjrefqGJcdkif;av\/ tem;odkYa&mufonfh


wpfNydKifeuf vefcsm;udk&yfcdkif;NyD; tjrefqif;íajy;&m ]qyfzdk; .....ydkufqyfayG;av} [k ukvm;uajymrS
owd&um tdwfxJodkY vufxkd;EdIufvdkufonfwGif rwfaphwpfaphygvmonfudkrS jyefírvJEdkif/ ukvm;\
ydkufqHtrf;orQudkvnf; rapmifhEdkifbJ rdrdtm½Hkpl;pdkuf&modkYajy;oGm;um ]'DrSm . . .} [kac:vkdufrS rdef;rysKd
uav; vSnfhMunfhonfhwGif

]um;ay:rSm a[m'Dom;a&tdwfuav; usef&pfaecJhw,f} [k ajymaomaMumifh rdef;uav;wGif pOf;pm;&


cufaom trlt&mudkjyvsuf om;a&tdwfudkMunfhNyD;vQif ][ifhtif; . . 'guRefrom;a&tdwfuav;
r[kwfbl;? uRefr om;a&tdwf&dSom;yJ? rusef&pfcJhygbl;} [k qdkum rdrdvufxJ&dS vufudkiftdwfudk
jyonfhtwGuf ausmfjrifhwGif arm[dkufíoGm;avawmhh\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 7
]'gjzifh b,folusef&pfcJhwmygvdrfhrvJ} [k ausmfjrifhu pOf;pm;&cufovdk aemufaphudkukwfazsmuf&if;
ajymvkdufrS ]'Dom;a&tdwfuav; uRefrab;rSm xdkifaewJh rdef;rwpfa,mufudkifaewmudk jrifwmyJ?
olY[myJ/ ab;rSmcsxm;wmeJYwlw,f} [k ajymjyojzihf

][dkuf....'grS acsmufaygufwdk;wmtppfyJa[h} [k pdwfwGif;u usdwfía&&Gwfvsuf rsufESmxm;&cufum


&Sufudk;&Sufuef;jzpfaepOfwGif ]BudK&D0g;vm;a[h? BudK&D0g;vm;? ywfu½dk;? cg;ydkufEIdufoGm;w,fAsKdY?
cg;ydkufEIdufAsKdY} [lí ukvm;vkd? jrefrmvdk qlnHaomtoHrsm;ESifhwuG ajy;vTm;ívmMuolrsm;udk
awGY&av\/

ausmfjrifhwGif cg;ydkufEIduf vkdufMuonfrsm;udk awGY&aygif;rsm;ojzifh ½dk;íaeaomaMumifh trIrxm;bJ


C

rdef;rysKdbufodkY vSnfhumom pum;ajym&ef pOf;pm;rdpOfwGif cg;ydkufEIdufzrf;&efvdkufolrsm;onf


om

rdrdwdkYESpfa,muftm; 0dkif;tHkxm;MuonfudkawGY&rS rsufvHk;rsufqHjyL;aeavawmh\/


me

][dkuf.....cufNyD? b,fhES,fvkyf&yghrvJ? aomuf&SufBuD;awmh uGJawmhrSmyJ} [k ylyefum rdef;rysKduav;\


rcia

rsufeSmudk Munfhvdkuf&m ¤if;wGifvnf; rdrduJhodkY pdk;&drfruif;bJ&dSonfudk awGYjrif&av\/


l us

]cg;ydkufEIdufygawmh . . . cg;ydkufEIdufyg? um;ay:uvufudkiftdwfuav;udk vkajy;wmyg} [laom


rdef;rtoHonf &efukefNrdKY\owåd? acG;udkufwmutp pktHkavh&dSaom vlwpfodkuftwGif;odkY xGif;azmufí
eo

vmNyD;vQif toH&Sifrdef;ronf ausmfjrifhudkjrifonfESifh wpfNydKifeuf ]a[m . . . olyJawmh? olygyJ? a[m'D


f th

vHkcsnfeJY a[m'Dt0wfeJY rSwfrdygw,f? ½kyfudku Zmwfvdkufrif;om;a,mifa,mif? vdkzma,mifa,mifeJY} [k


is b

qdkNyD;rS ausmfjrifh\vufxJu om;a&tdwfudkjrifojzifh ]tppfyJ? a[m'g usKyfom;a&tdwfuav;yg} [k


qdkum qwfceJqGJ,lNyD; &efawGYrnftvkyfwGif
o ok
wil

]uRefawmfajymyghr,f onf;cHygOD;? olarhusef&pfcJhwJh om;a&tdwfuav;rSwfvdkY uRefawmf,lvmrdwmyg?


olYudkjyvdkY r[kwfbl;qdkawmhrS . . .} [k ajym&mwGif ][kwfygw,f&Sif? uRefr[mrSwfvdkY vmay;wmyg} [k
l be

0ifíaxmufcHaomaMumifh oufom&m&rnfvm;[k atmufarhaomfvnf;


at y

]tr,f . . . 'DvdkavrsKd;eJY &rSwfvdkY? um;ay:u zswfueJqGJNyD; ckefajy;wm[m cg;ydkufEIdufr[kwfvdkY


our

arsmufzifeDvm;vdkY? [if; . . . vludk *sif*v,frSwfvkdY? wpfywf½dkufrvdkYvm;? usKyf . . . &efukefNrdKYBuD;udk


'dk;vdkarTvmwJhaumifr? wpfa,mufu om;a&tdwfudkab;qGJcsNyD;qif;oGm;w,f? vifvkyfwJholu
ow

zswfceJqGJNyD; qif;ajy;w,f? [if; . . . 'gavmufrsm;ryg;&if odrfBuD;aps;xJrSm aps;a&mif;rpm;bl;?


nr

b,f&rvJ &J . . . &J? eifwdkYvifr,m; b,frSrajy;eJY} [k qdkojzifh ESpfa,mufom;cufonfxuf


tcufBuHKum b,fhES,frS rvkyfwwfatmif &dS½HkrQru ]vifr,m;} [k ac:xm;jcif;udk cHMu&ojzifh
isk

wpfa,mufrsufESm wpfa,mufrMunhf&Jatmif &dSav\/

]r[kwfygbl;ta':? wpfckajymyg&ap} [k ausmfjrifhuajymírSrqHk;rD xdkrdef;rrSm rsm;pGma'goxGufonfh


[efjzifh . . .

]bm . . . rif;uvm; ighudk ta':ac:wm? igu rif;bGm;at t&G,frdkYvm;}

]aMomf . . . cufvkdufygbdawmh? ta&;xJ tysKdvkyfaejyefygNyD? ta':ac:wmrBudKuf&ifvJ...} [k


ajymíaeqJ wuúpDum;wpfpif;teD;odkY a&mufvmum um;ay:rS '½dkifbmu pdk;&drfruif;aom
trlt&mjzifh

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 8
]q&m? bmjzpfvdkYvJ} [k ar;rS ausmfjrifhwGif '½dkifbmudk Munfhrdum rdrdpD;aeus todjzpfaeonfudk
awGY&aomaMumifh

][m...pHwifvm;? vkyfprf;ygOD;uGm? wdkYawmh acsmufusaeNyD}

]vmygq&m? um;ay:wufyg? tzufvkyfNyD; pum;ajymraeygeJY? &Sufp&mBuD;} [k ajymum pHwifu


rsuf&dyfjyvkdufojzifh

]udkif;...cifygwufcJh? um;ay:wuf} [k rdef;rysKduav;yg ac:vkdufojzifh olYrSm bmvkyf&rSef;


rodonfhtavsmuf ausmfjrifhpum;twdkif; um;ay:odkYwufvdkufrS ausmfjrifhvJ aemufuvdkufí
C

wufonfESifh wpfNydKifeuf pHwifu csufcsif;yif um;udkarmif;xGufoGm;av&m om;a&tdwfydkif&Sifrdef;rESifh


om

wuG vlwpfpkwdkYrSm ai;arm&if; tHhtm;oifhvsuf usef&pfMuav\/


me

um;udkauGYywfvSnfhvnfarmif;ESifNyD;rS ausmfjrifhtm; pHwifu ]bmjzpfvkdYvJq&m} [k ar;&m


rcia

]rajymygeJYawmhuGm? tmtD;wDbwf(pf) ay:rSm om;a&tdwfuav;wpfvHk; usef&pfwmawGYwmeJY


olY[mrSwfvdkY csufcsif;,lNyD; um;ay:uqif;ay;wm? olY[mr[kwfbJ [kdrdef;r[m jzpfaevdkY ighudk
l us

cg;ydkufEIdufygqdkNyD; vkdufvmvdkY? uHaumif;vdkYtcsKyfxJ rtdyf&w,f}


eo

][m; . . [m; . . ? udkausmfjrifhwkdYujzifh vkyfvkdufrSjzifh trnfeJY vkdufatmifudk ausmfa&mhyJ? tusKd;vdkvdkY


f th

anmifa&avmif;? uHaumif;vdkY &Jtzrf;rcH&w,f} [k qdkjyD;rS


is b

]olu b,folvJq&m}
o ok
wil

]wdkYausmif;uygyJ? trnfuawmh . . .} [k qdkNyD;rS rdef;uav;bufodkYvSnfYí Munhfvdkufojzifh


l be

]rnGefYwif . . .} [k rdef;rysKduav;u pum;qufíay;rS


at y

]tdkifrf aqm&D;? odyfNyD;0rf;enf;ygw,f rnGefYwif? uRefawmfuvJ rnGefYwif om;a&tdwfuav;rSwfvdkY


our

apwemaumif;eJY vdkufNyD;ay;wm? wrifaESmifh,Suf&m a&mufaeawmhwmyJ? pdwfr&dSygeJYaemf}


ow

]tdk...bmrSawmif;yefp&m tvkyfr[kwfygbl;&Sif? 'DvdkjzpfzdkYMuHKvmvdkY jzpf&wmyJ? uRefrtwGufeJY


nr

jzpf&wmrdkY uRefrvJ odyfNyD;tm;emwmyJ}


isk

]tHr,fAsm? &efukefNrdKYBuD;qdkwm ckjrifckaysmufawGyg? rSwfrdwmvJ r[kwfygbl;? bmrSawG;Nyd; &SufaezdkYvJ


r[kwfygbl;? aemufawmhrS 'Dtjzpftysufuav; awG;rdwdkif; &,frdaerSmygyJ} [k pHwifu Mum;0ifí
ajymNyD; qufvufí ]q&mudkuvJ cufygw,f? 'DvdkrSm;aygif;vJrsm;vSNyD? wavmwkef;uvJ rkefYpdrf;aygif;
onfBuD;&Gufvmwm ay:awmfrlyifhvmw,fqdkNyD; ukef;&dScdk;aevdkufwm} [k qdkrS

]awmfyguGm? rif;uawmh aemufawmhr,f} [k qdkNyD;vQif ]a[h pHwif? a[m'Dpm;yGJ½Hka&SY &yfvkdufOD;a[h?


cg;ydkufEIdufvkdufwJhvlawGvJ rjrifEkdifygbl;} [k qdkvdkufojzifh pHwifvnf; um;ukdxdk;í &yfvdkufav\/

]udkif; . . rnGefYwif? aemufuvlawGvJ a&Smif&if;? 'DxJcP 0if&atmif}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 9
]'ku©r&SmygeJY&Sif? aeygapawmh? uRefrvJ rqmygbl;}

]rqmayr,fhvJav cPavmufaygh? pum;pjrnfvJajym&if; ckwifuvlawGvJ a&Smif&if;aygh? vufzuf&nf


wpfcGufeJYawmh ydkNyD;Adkufrav;ygbl;? NyD;awmhrS rnGefYwif oGm;csif&mudkajymyg? um;eJYvdkufydkYygr,f?
vmygav? o'¨gvdkYauR; aoaq;awmif vTwfypf&ao;wmyJ? [J [J} [k &TifNyHK;pGmac:vkdufaom
ausmfjrifh\ toHwGif ñdSKY"mwfygonfhtvm; rnGefYwifrSm jiif;y,fjcif;iSm rwwfEkdifawmhbJ qkdifxJodkY
vdkufygoGm;&av\/

ausmfjrifhwGif apmapmu pdwf½Iyfp&maumif;oavmuf ,ckwGif taysmfBuD;aysmfaeonfudkawGY&um vSyol


wuúodkvfausmif;oluav; wpfOD;ESifh xl;xl;qef;qef;awGYqHk&onfhtwGuf xdkaeYtzdkY &dSorQaiGawG
C

ukefcsifukefygap? ausmif;vcray;EkdifvdkY ]qyfpyef;&Sif;} txdcH&í ausmif;cef;xJ 0ifcGifhr&csifvnf;


om

aeayapawmh[kqHk;jzwfum a0óEÅ&mxHk; ESvHk;xm;vsuf pm;aomufzG,f&mrsKd;pHkwdkYudk qufumqufum


rSm,lauR;arG;av\/ pm;aomufMu&if; apmapmu tjzpftysufuav;udk pm;NrH§KYjyefum &,f&if;arm&if;?
me

ajymqkd&if;ESifh wpfa,mufESifh wpfa,muf tuRrf;w0ifjzpfoGm;&mrS wpfa,muf\taMumif; wpfa,muf


rcia

aumif;aumif;od&dSum xkdodkYawGYqHk&atmif jzpfvm&if;ukdyif 0rf;tomBuD;omí aeMuav\/


l us

pm;aomufNyD;Muaomtcg qdkifxJrS xGufvmMuNyD;vQif rnGefYwifu ]uRefr AdkvfcsKyfaps;xJrSm


ydk;xnfuav;wpfck0,fp&m &dSw,f? uRefroli,fcsif;wpfa,muf r*FvmaqmifvufzGJYzdkY? 'guav;
eo

ta&;BuD;aewmeJY xGufvmcJhwm? ta&;xJrSm t&may:aeawmhwmyJ} [k ajym&if;&,faomaMumifh


f th

ausmfjrifhu a&maESm&,farm&mrS
is b

][kwfyg&JY? jzpf&yHkrsm; qef;vJqef;ygayw,f? todausmif;om;xJursm; awGYoGm;&if ausmif;usawmh


o ok

b,favmufaemufajymifMurvJvdkY? b,folrSrawGYayvdkYaygh} [k ajymNyD;vQif ]a[h pHwif? AdkvfcsKyf


wil

aps;opfudk armif;a[h} [k trdefYcsum ESpfOD;om; um;ay:odkYwufí ygoGm;Muav\/


l be

rnGefYwif tvkd&dSaomypönf;rsm;udk ESpfa,mufom;Munfh½Ia&G;cs,f 0,fjcrf;MuNyD;aemuf qdkif&Siftm;


at y

rnGefYwif\ oli,fcsif;xHodkY wpfcgwnf; wifydkYvdkuf&ef cdkif;tyfcJhNyD;vQif


our

]udkausmfjrifhaum bmrsm;0,fp&m&dSao;vJ}
ow

]0,fp&mw,fNyD;r&dSygbl;? 0,fzdkYqdk&ifawmh tcef;em;u uav;idkovdk pmMunfhcsdefatmfwwfwJh


nr

ausmif;om;tzdkY EkdYbl;uav;0,foGm;rSyJ} [k ajymqdk&,farmojzifh


isk

]udkausmfjrifhwdkY ausmif;om;awG[m odyfNyD;aemufwJhvlcsnf;yJ}

][m rajymeJYawmh? ½IyfwJhaemufwJYb0rSawmh Adkvfcsnf;yJ? qm*sifawmifr&dSbl;} [k ajymonfhtwGuf


nGefYwifwGif &,farmaeaomaMumifh

]udkif; rnGefYwif? b,frSoGm;p&mr&dS&ifvJ ½kyf&SifoGm;Mu&atmif} [k ac:av&m nGefYwifu


tm;emvsufESifh jiif;y,faomfvnf; ausmfjrifh\ qGJiifjcif;udk ra&SmifomaomaMumifh

]tcsdefodyfNyD;aemufusaer,fxifw,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 10
]aemufrusygbl;? cyfapmapmNyD;rSmyJ? jyefawmhvJum;eJYjyefrSm? tcsdefaumif;uav;yJ jyefa&mufrSmyJ} [k
ajymonhftwGuf nGefYwifrSm ½kyf&SifodkY vdkuf&jyefav\/

um;ay:rSqif;aomtcg ½kyf&Sif½Hka&SYwGif a&mufaeMuaom ausmif;awmfom;rsm;\ rsufvHk;rsm;onf ],l


wD pD} '&def;jyovdk ausmfjrifhwkdYbufodkY wnDwnmwnf; vSnfhMunfhum pdkufíaeMuavawmh\/

]'DieJeJY b,fwkef;ursm; odaeMuygvdrfhrvJ} [k awG;awm tHhMooluvnf;r&Sm;? todxJu


ausmfjrifhudkMunfhum rsufpdwpfzuf rSdwfíajymifjyolujy? vlaemufrsm;uvnf; ]MuGm;w,fa[h?
MuGm;w,f yHkrSm;0ifBudwfvmwmyJ} pojzifh rMum;wMum;ajymolu ajymojzifhcyfjrefjref0if&ef
vufrSwfcHrnftvkyf ]q&m? "mwfqDzdk;ay;cJhygOD;} [k pHwifuawmif;aejyefojzifh
C

]rif;wdkY '½dkifbmawG 'grsKd;csnf;yJ? xrif;rpm;&ao;wmeJY? "mwfqDr&dSwmeJY} [k pwdkifxkwfí Budrf;


om

vkduf&m
me

]q&m uRefawmhftaMumif;vJ todom;yJ? r&dSvdkYajymwmyg} [k qdkrS ]ay;rSmaygh} [k qdk&if;


rcia

ausmif;om;rsm;a&SYwGif aiGpuúLrsm;udk txyfvkduf qGJxkwfvdkufNyd; cyfwnfwnf wpf&GufpDa&MunfhNyD;rS


l us

]a&mh yxrwef;uESpfapmif vufrSwfoGm;jzwfacs? ydkwm,lxm;} [k qdkum wpfq,fwefwpf&Gufudk


xkwfay;vkdufav\/ vufrSwf&aomtcg }pHwif rif;½kyf&SiftNyD; vmapmifhacs} [k rSmcJhNyD;vQif
eo

ESpfa,mufom; pwdkifxkwfum ,SOfwGJíwufoGm;NyD;vQif ausmfjrifhu todausmif;om;rsm;bufodkY


f th

vSnfhum rsufpdrdSwf vQmxkwfí NyHK;jycJhav\/


is b
o

½HkxJodkYa&mufí xkdifrdMuaomtcg a&mufESifhaeMuaom ausmif;om;tcsKdYESifh aemufxyf0ifvmaom


ok

ausmif;om;rsm;onf ausmfjrifhwkdYudkom vSnfhíMunfh½IMuNyD;vQif tcsif;csif;wD;wdk;ajymqdk&,farm


wil

Muav&m ausmfjrifhonf tpwGif rsufESmylrdaomfvnf; rMumrcP vSnhfMunfhMuonfudk awGY&awmh


ojzifh rxl;awmhbl;[k ESvHk;jyKum tvSLY&SifrSef;odatmif r@yfwdkifwufíjyouJhodkY rdrdudk
l be

rjrifjrif&atmif &ifudkaumhí wnfhrwfpGmxkdifvsuf rsufESmajymifwdkufvkdufaomaMumifh


at y

ausmif;om;rsm;rSm aemufxyfvSnfhírMunfh0HhawmhyJ &dSav\/ xkdodkY ,SOfwGJí pwdkifxkwfvdkuf&jcif;


ESifhwuG waeYcif;vHk; twlwl,SOfwGJoGm;vmae&onfrsm;rSm ausmfjrifhwGif ewfjynfodkYa&mufatmif
our

rdSef;vkdufaom bdef;pm;\pnf;pdrfrsKd;udk cHpm;&um aeYpOfeSifhtrQ xdkuJhodkY oGm;vmaeEkdifwJh


udk,fjzpf&ygapvdkY pdwfxJuusdwfíqkawmif;&if; aysmf&Tifauseyfjcif;\ t&omudk qdwfNidrfpGm
ow

cHpm;aeav\/
nr
isk

]acsmuvufpm;rvm;? atm&def;u&yfaomufrvm;} wnf; [laom avmuGwfpum;rsm;jzihfnGefYwiftm;


trsKd;rsKd;ta&;,lae&if;yif ½kyf&Sifum; píjyojzihf wpf½HkvHk; rnf;arSmifíoGm;aomaMumifh ausmfjrifhwGif
ausmif;om;rsm;\ rsufvHk;vufeufrS oufomcGifh&oGm;avawmh\/ odkYESifh½kyf&Sifum; NyD;vkeD;vmonf
wGif NyD;onfhwdkifatmif apmifhíaeacsu ausmif;om;rsm;\ txGufESifhqHkaernfjzpfí ajymifavSmifMu
OD;rnfudk BudKwifodESifhonfhtavsmuf rdrdrSmrl tajymifcH&aomfvnf; omíauseyfzG,f jzpfrnf
rSefaomfvnf; rnGefYwif &SufoGm;rnfudk pdk;&drfaomaMumifh ]NyD;rSxGuf&if vlwdk;cHae&r,f? apmapm
xGufMupdkY} [k ajymum ESpfa,mufom; xGufcJhMuav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 11
]b,fhES,fvJq&m? NyD;NyDvm;} [k apmihfaeaom pHwifu ar;&m ]NyD;vdkYxGufvmwmaygh} [k ajymojzifh
][J[J tJ'g xHk;*sefudkAs} [k ukvm;oHESifh jyefíajymvdkufrS ]rif;uawmh aemufa&mhr,f} [k qdk&if;
um;ay:odkYwufMuum ausmfjrifhu pHwiftm; t&SnfqHk;vrf;rS jznf;jznf;armif;&ef usdwfí
rSmvdkufav\/

odkYESifhausmfjrifhonf wpfvrf;vHk;pum;awG azmifzGJYatmifajymí vkdufygvm&if; Apfwdk;&D;,m;


tJAif;e,l;okdY um;0ifvkdufonfESifh wpfNydKifeuf ausmif;odkYa&mufawmhrnfudk od&ojzifh
MumMumtwlpD;&awmhrnf r[kwfawmhaomaMumifh rMumrDcGJ&awmhrnfudkawG;í 0rf;enf;csifovdkvdk
jzpfrdav\/ xdkYaemuf rdef;uav;rsm;aexdkif&m tif;vsm;ausmif;aqmifwGif;odkY um;0ifoGm;NyD;vQif
ay:wDudkatmufwGif xdk;íqdkufvkdufojzifh ]uJ uRefrqif;awmhr,f} [k rnGefYwifu ajymonfhtwGuf
ausmfjrifhu wHcg;udkzGifhay;vkduf&m rnGefYwifonf um;ay:rS qif;&if; ]aus;Zl;wifygw,f&Sif? uRefrudk
C

jyKpkapmifha&SmufwmawG} [k ajymaomaMumifh
om
me

]aus;Zl;wifavmufatmif r[kwfygbl;? wifp&mr&dSygbl;} [k ajymí ]udkif; 'DuvJ oGm;vkdufygOD;r,f}


rcia

EIwfqufonfwGif pHwifuvnf; Mum;azmufí ]udkif; rrav; *GwfpEkduf} [k vlysuf t*Fvdyfpum;jzifh


EIwfqufum OD;xkyfudkajr§mufíjyonfh[efrsKd; vkyfvkdufojzifh rnGefYwifwGif &,farmí usef&pf&mu
l us

ausmfjrifhu vufvIyfíjyonfudkjrifojzifh jyefíjyvkdufaomaMumifh ausmfjrifhu ]a[h pHwif?


ighMunhfygOD;uG} [k qdkum &if0udkvufESifhzd&if; arhajrmívJonfh[efrsKd;jzifh um;ay:odkYyHkívSJcs
eo

vdkufaomaMumifh pHwifwGif um;armif;&mu [uf[ufyufyuf &,frdavawmh\/


f th

yk*Ha[mxJodkY um;0ifoGm;NyD; avSum;&if;wGif xdk;íum;qdkufvkdufonfESifhwpfNydKufeuf


is b

avSum;wuftqifhay:wGif &yfípum;ajymaeolrsm;onf ausmfjrifhudkMunfhum ][m


o ok

udkausmfjrifhwdkYuawmh 'DuaeYawmh pwdkifyJa[h? t&rf;udkypfBuJvkdufwmyJ} [k qdkojzifh ausmfjrifhu


qdkvdk&if;udkodaomvnf; rod[efjzifh NyHK;&,fum
wil
l be

]bmrsm;jzpfvdkYvJAsm}
at y

]rodbl;rSwfvdkY? zdef;r,fawmh rBuHeJYq&m? *vkyf½HkrSmav}


our

]aMomf odNyD? EkdYaywJYAsm? 'guawmh olYukodkvfeJY oljzpfwmygAsm? remvdkwdkY r&dSygbl;} [k ajymifíajym&if;


um;cay;íwufvmav\/
ow

]'DuaeYawmh cifAsm;w,ftDwJhvlyJ} [kwpfa,mufupvkdufojzifh tjcm;oHk;a,mufu ]zdk;tDa[h? zdk;tD} [k


nr

oHao;oHaMumifESifh atmfMuaomaMumifh ]bmvJa[h? bmvJ} [kar;um ausmif;om;tcsKdY tcef;xJrS


xGufvmMuav\/ xdkausmif;om;wpfpk wdkYonfvnf; qlqlnHnHESifh ausmfjrifhaemufrSvkdufum
isk

ol\tcef;wGif;odkY qlnHpGm0ifa&mufMuav\/ ukvm;xkdifwpfvHk;? pm;yGJwpfvHk;? AD½dkwpfvHk;?


ckwifwpfvHk;om&dSaom tcef;uav;rSm ausmif;om;rsm;jzifh jynfhESufoGm;um tdyf&may:
ypfvSJtdyfolutdyf? ab;wGifxdkifoluxdkif? pm;yGJay:odkYwufoluwuf? t0wfxnfhxm;aom
oHaowåmudkqGJí wufxkdifoluxkdifESifh ½Iyf,SufcwfoGm;av\/
]udkausmfjrifhwdkYrsm; odyfNyD;pGHwmyJ? aq;aumif;uav;rsm;&dSa&mhvm;} [kar;&m ]aq;aumif;awmh&dSwmaygh}
[k &,farmí ajymvkdufojzifh

ausmif;om;wpfa,mufu ]'gjzifhAsm? aq;enf;uav;rsm; ay;ygcifAsm? zdeyfcRwfay;qdk&if ay;yghr,f} [k

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 12
ajymum [efvkyfí cRwfawmhrnfhyHk vkyfvkduf&m ]'gavmufvJ toem;cHzdkY rvdkygbl;? vdkcsifoyqdk&if
ay;&wmaygh? udkif; rSwfxm;aemf? a&eHacs;&,f? aq;&Guf&,f 'kw¦m&,f a&m . .}
]tJ'gudk vQmrxdtmrxd rsKd&rvm;}
]r[kwfbl;? tJ'gudkvdrf;? 0Jajcmufawmh aoaocsmcsmEkdifw,f} [k ajymrS ajymifonfudkodum
0dkif;í&,fMu&m ]'geJY aq;enf;aumif;vkdcsifw,fqdk} [k ausmfjrifhuajym&m wpfa,mufu
]'Daq;ar;wmr[kwfbl;? rD;,yfaq;ar;wm} [k a'goxGuf[efvkyfajymum ]awmfygAsm? cifAsm;vJ
udkodef;azeJYaygif;wmeJY ysufvmNyD/ Mum&if tElaq;½HkydkY&awmhr,f} [k ajymaepOf yk*Hausmif;aqmif\
vl&TifawmfbGJY& rsufrSefESifhausmif;om; armifodef;az a&mufvmav&m ]aocJOD;r,hfvlyJ? ajymae&if;
a&mufvmw,f} [k wpfa,mufu qD;íajymvkdufonfudk odef;azrSm *½krpdkufbJ yg;pyfrSm ]'efY'vef'efY .
C

. 'efY'vef'efY} [k qdkjrnf&if; vufESpfzufudkvIyfí0ifvmojzifh ]bmjzpfvmwkef;} [k ar;rS


om

]aoG;pkef;em*sKd tJav bif*sKdwD;vmwm} [k ajymonfhtwGuf wpfcef;vHk;yGJusíoGm;av\/


me
rcia

]udkodef;az cifAsm;vluawmh? 'DuaeY Muufuef;qeftdk;wdk; vmwmyJ? *vkyf½HkxJ ESpfa,mufom;wGJNyD;


0ifvmvkdufwm? ol[mu bmvkdvdk nmvkdvdkAs} [k awGYjrifoGm;aom ausmif;om;wpfa,mufu
l us

ajymojzifh ]b,folvJAs} [k udkodef;azu ar;rS


eo

]rnGefYwifygAsm}
f th

]tHr,f cifAsm; w,fawmfwJhvlyJ/ NrHKxm;vdkufwm tckrS ay:awmhw,f? uRefawmhftodray;bl;}


is b

]cifAsm;today;zdkYaeaeomom? uRefawmfawmif 'DaeYrS od&wm}


o ok

]NzD;raeygeJYAsm? r[kwfEkdifwmawGajymvdkY olrsm;,Hkyghrvm;As}


wil
l be

]uRefawmfBudKufwJh&nf;pm;eJY rnm;bJ &dSap&JY? wu,fhudk ajymwmyg? awGYyHkudku qef;vGef;vdkY} [k


pvkdufrS trsm;u0dkif;í ar;MuonfwGif tjzpftysuftvHk;pHkudk zGifh[ajymjyaomaMumifh waomaom
at y

&,farmMuavawmh\/
our

][kwfvJ[kwfwJh vlyJAsm? ukowdkYZGJrsKd;eJY urÇmudkajcuefydk;r,fhvlyJ? uHaumif;vdkY axmifEIwfcrf;ay:u


acsmfrusw,f? BuHBuHzefzefAsm} [k ajym&if; odef;azrSm awG;í &,faejyefojzifh ol\&,foHudk
ow

tjcm;ausmif;om;rsm;rcHEkdifbJ a&maESmí&,farmMuav\/
nr

]'gjzifh cspfjcif;tp om;a&tdwfuqdkwJh pum;topfay:vmzdkY jzpfaeawmhwmaygh} [k ajymaeqJrSmyif


isk

xrif;pm;acgif;avmif;xdk;vkdufojzifh ]a0;a[;} [laomqlnHoHBuD;ESifhwuG vlpkuGJí oGm;avawmh


ownf;/

*********************

odkYESifh ausmif;awmfBuD;wGif ausmfjrifhESifhrnGefYwifwdkY jyefíawGYMuaomtcg &SufovdkvkdjzpfíaeMuojzifh


rsufESmrxm;&Jaomfvnf; ]aumf&pf'g} wGif &ifqdkifawGYae&jcif;aMumifh rsufESmcsif;qHkrdum NyHK;&,fí
EIwfquf&mu axGxl;aomtaMumif;r&dSaomfvnf; pum;ajymae&vQifyif auseyf&rnfjzpfjcif;aMumifh

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 13
]tck rnGefYwifwdkY atmhzf&ovm;} [k ]atmhzfyD;&D;,'f} ac: pmoif&efr&dSojzifh tm;vyfaom
tcsdef&ovm;[k ar;&mwGif

]r&bl;? t*Fvdyfuvyf(pf) wuf&OD;r,f} [k ajzaomaMumifh Mum&SnfpGm qGJzifhí pum;ajymcGifhr&ojzifh


xdkrQavmufajymvdkuf&onfESifhyif auseyf&avawmh\/

odkYjzifh oifMum;&ef oifcef;pmajymif;vJonfhtavsmuf wpfcef;rSwpfcef; ul;ajymif;oGm;vm&if;


awGYqHkonfhcPav;wGif pum;ajymjzpfatmif ajymvkduf&onfudkom tom;,lí rnGefYwifwdkY
tm;aomtcsdefESifh ausmfjrifhtm;aom tcsdefrsm;wGif we*FaEGwpfywfvHk;rS wpfcsdefrQom
wlonfhtavsmuf xdktcsdefuav;twGif; vkvk,uf,ufapmifhqdkif;í ]av'DpfuGef;rGef;&Grf;} ac:onfh
rdef;uav;rsm;\pka0;&m tcef;em;wGifvnf;aumif;? pmzwfcef;wGifvnf;aumif; awGYqHkum
C

rdef;uav;rsm;\ taMumif;udk ar;jref;jcif;? aomif;ajymif;axGvm ajymqdkjcif;rsm;ESifhom


om

tcsdefukef&avawmh\/
me

rnGefYwifrSm ausmfjrifhESifh todjzpf&jcif;ü a,musfm;tod&&dSjcif;xuf wpfpHkwpf&mtvkd&dSvQif NrdKYxJodkY


rcia

uqkefajy;um tjrefqHk;&SmazG0,f,lay;rnfholwpfOD; ay:aygufvmjcif;yifjzpfayawmh\/ xdkodkY


ausmfjrifhrSm rnGefYwif\tusKd;udk trsKd;rsKd;aqmif&GufjyKvkyf ay;jcif;tm;jzifh wpfOD;ESifhwpfOD;
l us

txl;cspfcif&if;ESD;aomtajcodkY qkdufa&mufvmMuonfhtavsmuf onftcsdef? onfae&mü awGYaeus?


[dktcsdef[dkae&mü awGYaeMujzpfonfhtwdkif; xdkodkYawGYMu&efrSm tvkyf0wå&m;BuD;wpfck jzpfonfhyrm
eo

rawGYbJ raeEdkifMuaom tjzpfodkYa&muf&dSvsuf wpf&ufavmufrawGY&vQif ydkufqHr&dSwkef;rSm


f th

ausmif;tjyefwGif vufzuf&nf rrDvkdufonfxuf 0rf;tenf;BuD;enf;rdavawmh\/


is b

,if;odkYaomtajcodkY qkdufa&mufvmonfhtavsmuf ausmfjrifhESifhtwlwGJzuf odef;azu


o ok

}b,fES,fhwkef;q&m? ,ckavmuf MumvdkYrScifAsm;wdkYtajctae[m b,fc&D;rSrqdkufao;bl;vm;} [k


wil

ar;onfhtwGuf ]'gawmh cifAsm;yJ pOf;pm;Munfhav? awmfawmf c&D;a&mufaerSjzifh tckvdk


b,faevdrfhrwkef;} [kajymaomaMumifh
l be
at y

]EkdY oluBudKufyHkray:vdkYvm;}
our

]'gawmh bk&m;rSodvdrfhr,f? uRefawmfawmhjzifh rajymwwfbl;? uRefawmfhpdwfxJujzifh


BudKufvkduf&wmaovkaeNyD}
ow
nr

][m 'DvdkeJYb,fjzpfrvJ? cifAsm;[mu wpfoufvHk;ydk;&awmhrSmvm;cif&JY qdkwJYtxJa&mufaeNyD? olBudKuf


rBudKufodatmif vkyf&awmhrSmayghAs? ckawmh cifAsm;BudKufwmudkawmif olodcsifrSodrSm? 'gaMumifh
isk

w&m;awmftwdkif; pum;eJYajym&ifajym? 'grSr[kwf ajym&rSm rsufESmylovdk tm;emovdkvdk&dS&if


pma&;wmaygh} [k tMuHay;aomaMumifh &nf;pm;pma&;&ef oabmwlnDMuonfhtwdkif;

]'gjzifh&if pmaumif;aumif;eJY tonf;udkNidoGm;atmif jrefrmpm*kPfxl;,lwJhvlwpfa,muf


ta&;cdkif;&atmif} [k ausmfjrifhuajymojzifh

]tHr,fAsm? &nf;pm;pmuav;avmufeJY olwdkYudkatmufusKdYcHvkdYAsm? tvum;vlawGyg? jrefrmpm*kPfxl;


oif&wmav;eJY OD;yknaoNyD;wJhaemuf olwdkYavmufompmwwfw,f xifaewJhvlawGayghAsm? b,folYudk
b,fvdkcsKd;vdkuf&rvJ? vmygAsm? uRefawmfa&;ay;yghr,f} [k uwdxm;vkdufonfhtwdkif;
npmMunfhcsdefwGif taqmifrSL;ppfaq;vSnfhvnfMunfh½Ijcif; jyKNyD;onfhtcsdefupí 0w¦Kpmtkyfrsm;?

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 14
uAsmvuFm? arwåmpmtkyfrsm;udk ab;wGifcsí aumif;Ekd;&m&m aumufEkwfxnfhoGif;um ESpfOD;om;
wdkifyifí &nf;pm;pmuvDurm'DyeDusrf;BuD;udk tywfwukwfBudK;pm; a&;vkdufMu&onfrSm q,fwpfem&D
tcef;rD;Nidrf;vkdufonfhwdkifatmif rNyD;ao;ojzifh tcef;wGif;ü za,mif;wkdifrxGef;&[laom Oya'
&dSonfhtavsmuf xrif;pm;cef;odkY oGm;a&mufum rD;zGifhí a&;Mu&avawmh\/

NyD;MuawmhrS odef;azu ]cifAsm; tdrfudkay;r,fhpmeJYvJ rSm;NyD;awmh ray;rdapeJYaemf?


'grsKd;rSm;wwfMuvGef;vdkY} [k ajymifavSmifum vlcsif;cGJí qdkif&mtcef;rsm;xJodkY 0ifa&mufumtdyfav\/
pma&;NyD;onfhaeYrSpí ausmfjrifhonf tcgaumif;udkom apmifharQmfaeav&m vl&Sif;aomaeYwGif
nGefYwifESifh wpfa,mufcsif;awGYojzifh &yfwefYvsuf pum;tpcsDNyD;vQif

]rnGefYwifudk ajymp&mwpfck&dSw,f}
C
om

]ajymyg? ajymp&m&dS&if}
me

]ajymr,f BuHaewmawmh MumygNyD? ajymcsiforS raeEdkifatmifjzpfaewmyJ? EkdYayr,fh 'Dvdkajymvdkuf&if


rcia

½dkif;pdkif;&ma&mufaervm;vdkY tm;emwmuvJwpfaMumif;aMumifh usdwfaecJhwmyJ? EkdYayr,fh tckawmh


rrsKdodyfEkdifwJhtajctaea&mufvmvdkY? rajymbJeJY od&atmif} [k qdkum puúLtacgufuav;udk
l us

wpfyg;olrjrif&atmif uG,f0Sufum usdwfí ay;vkduf&m nGefYwif\rsufESmrSm ½kwfw&uf


trlajymif;oGm;um ]bmvJ} [k wkefwkef,if,if ar;ojzifh
eo
f th

]pm} [k jyefajymaomaMumifh t&SufaoG;rsm; rsufESmay:odkY jynfhvQrf;wufMuGum rsufESmudkapmif;vSnfhNyD;


is b

]&Sufp&mBuD;aemf? r,lyg&apeJY} [k oem;aomtoHjzifh ajymaomaMumifh ]'Dae&mwGif


igaemufqkwfvkduf&if wpfoufvHk;uef;awmhrnf? wpfa,mufrsufESmwpfa,mufMunfh&JawmhrSmr[kwf?
o ok

ZGwfESpfí ay;rSyJ} [kausmfjrifhwGif ESvHk;ydkufvdkufrdNyD;


wil

]udkausmfjrifhpdwfxJrSm cHpm;ae&wJh a0'emudkawG;NyD;oem;ojzifh ,lvdrfhr,fxifw,f? 'Duvdk arwåmr&dSvdkY


l be

pmrjyefcsif&ifvJaeygawmh? 'DrSm b,fvkdjzpfaew,fqdkwm od&if awmfavmufygNyDqdkNyD; t&SufudkiJhNyD;


at y

ay;&wmudkrS &uf&ufpufpufr,lbJae&ifjzifh tylawGaygufuGJNyD; tonf;uRrf;&awmhrSmygyJ} [k


ñd§K;i,faomrsufESmxm;jzifh oem;atmifajymrS nGefYwifwGif pdwfESvHk;rsm; t&nfaysmfonhftvm;
our

oem;pdwf0ifvmonfvnf;wpfaMumif;? tjcm;ausmif;olausmif;om;rsm;jrifí oGm;rnfudkvnf;


pdk;onfhtwGuf vufvSrf;í ,lvkdufrdonfESifh wpfNydKifeuf &SufaMumufaompdwfrsm;onf
ow

ausmfjrifhtem;wGif Mum&SnfpGm&yfae&ef pdwfroefYbJ &SefYwefYwefYjzpfvmaomaMumifh


nr

pmudkpmtkyfMum;wGif0Sufvkdufum ½kwfw&ufvSnfhoGm;NyD;vQif uGef;rGef;&Grf; (Common Room) odkY


0ifoGm;av\/
isk

ausmfjrifhrSm vrf;wGif rdrd\pmudk vTifhírsm;ypfvdkufrSmvm;[k wxdwfxdwfESifh


rsufpdwpfqHk;Munhfae&mu aumif;pGm,loGm;vsuf tcef;wGif;odkY 0ifoGm;onfudkawGY&rS pdwfat;oGm;um
0rf;wGif;üBudwfíylrdonfhtyludk oufjyif;csum rIwfxkwfvkdufpOf jAKef;ceJ ausmukef;udk
vufESifhykwfvkdufonfudk cHvkduf&ojzifh vefYzsyfí ]r[kwfygbl;} [k a,mifrdaomaMumifh vmíykwfol
odef;azu }bmr[kwfwmvJ} [k&,fíar;rS ][m vefYvdkufwmAsm? cifAsm;vkyfvkdufrSjzifh
tvefYwMum;csnf;yJ}

][J [J b,fhES,fwkef;? ae&mus&JYvm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 15
]ay;awmh ay;vkdufNyD? oHk;q,fhajcmufaumif b,faumifaygufrvJrodbl;} [kajymrS
]ae&musygaphr,fAsm? rylygeJY? udkif; &nf;pm;pma&;ay;&wJh avQmufvTmcay;} [k qdkojzifh ]tdk vdkw&
apayghAsm} [k qdkum vufzuf&nfqdkifodkY xGufoGm;Muav\/

nGefYwifrSm ausmfjrihfpmudk &onfhtcsdefrSpí pdwfxJwGif uwkefu,ifjzpfaeavawmh\/ r,lvQifrjzpfí


ausmfjrifh\pmudk ,lvkduf&aomfvnf; rdrdvufxJodkY a&mufaejyefaomtcg vTifhíypf&efvnf;pdwfudkrEkdif?
&nf;pm;pmwdkYrnfonf cspfaMumif;BudKufaMumif;udk a&;om;jcif;yifjzpfonfudk od&dSonfhwdkifatmif
ausmfjrifh\pmrSm xdkYxufyif xl;jcm;ovkdvdkatmufarhum zwfívnf;Munfhcsifao;ojzifh
vTifhypf&efa0;pG? tjrwfwEkd; aumif;rGefpGm odrf;qnf;xm;vsuf? usíaysmufrnfudk pdk;&drfum rMumcP
prf;íprf;í Munhfrdav\/ rdef;uav;rsm;tcef;wGif;ü pmudkzGifhízwfMunhfrnf[k rMumcP
C

pdwful;rdaomfvnf; trsm;a&SYwGif zGifhzwf&efpdwfr&Jojzifh csDwHkcswHkjzpfíae&if;u pmoif&eftcsdefodkY


om

a&mufí pmoifcef;twGif;odkY a&mufjyefaomtcg oifcef;pmxJwGif pdwfr0ifpm;bJausmfjrifh\pmudkom


rMumcP prf;Munhfrdav\/
me
rcia

okdYESifh ausmif;qif;ojzifh tif;vsm;aqmifodkY jyefa&mufaomtcg awGa0ai;armjcif;jzifh tcsdefukefvsuf


tjcm;ausmif;oluav;rsm; upm;qif;&modkYvnf; rvkdufEkdif? &,f&,farmarm pum;ajymaejcif;udkvnf;
l us

rvkyfEkdifbJ? pmudkzGifhzwf&efom pdwfxJü tvkyf½Iyfaeonfhtavsmuf zwfMunhfzdkY&efrSm tcef;wGif;ü


eo

twlaeol roef;Munf&dSaeojzifh atmifhtnf;íae&mu roef;Munfa&csKd;&ef xGufoGm;aomtcgrS


tcef;wHcg;aphí ausmfjrifh\pmudkzGifhav\/ nGefYwif\ ESvHk;aoG;rsm;usonfh 'dwf . . 'dwf . . 'dwf . .
f th

'dwf jrnfaomtoHrSm ol\em;xJwGif rD;&xm;ckwfoHuJhodkYxifrSwf&if; ausmfjrifh\pmudk zwfMunfh


is b

rdavawmh\/
o ok

pmudkzwfíqHk;onfhtcg &,fp&mvdkvdk? &Sufp&mvdkvdk pdwfxJwGif xl;jcm;aomcHpm;&jcif;ESifh awGYBuHKvsuf


wil

0rf;om&aumif;rvm;? 0rf;enf;&aumif;rvm;[k a0cGJír&bJ&dSaeNyD;rS pmudkzwf&onfrSm


uref;uwef;zwf&í pHkpHkvifvifrzwf&ao;ouJhodkY xifjrifum xyfrHí zwfjyefonfwGifvnf;
l be

tm;r&bJ twefwefzwfNyD;rS roef;MunftjyefwGif awGYrnfpkd;í cdk;&mygypönf; vufcHxm;&onfhtvm;


at y

odk0Sufxm;&av\/ þwGifrS nGefYwifwGif 'def;'vdef;ewf zrf;pm;pjyKívmavawmh\/ ,cifu


ausmfjrifhtay:wGif rnfokdYrQ tm½Hkrxm;rdaomfvnf; xdkpmudkzwfNyD;rS rBuHwwfrpnfwwfjzpfum
our

pdkufípdkufíawG;vsuf ai;armrdIifawGp jyKvmavawmh\/


ow

,if;odkY t,luGJjym;vmonfudk roef;MunfwGif OD;pGmr&dyfrdaomfvnf; ñOfhpmMunfhcsdefwGif pmtkyfudk


nr

a&SYwGifcsum ai;armaeonfudkawGY&rS
isk

]rnGefYwif? bmawGpOf;pm;aeovJ} [k ar;vkdufonfwGif nGefYwifrSm awG;awmjcif;yifv,fwGif


rGef;epfarhajrmae&mrS ½kwfw&uf owd&um rsufESmxm;qnfvsuf ]bmr[kwfygbl; . . t"dyÜm,f
t,ltquav;wpfck pOf;pm;aewmyg}

]rnmeJYaemf? pmudkpOf;pm;½HkeJYawmh 'gavmufpdkufNyD;awG;aerSmr[kwfygbl;? rnGefYwifrSm


cspfwJhol&dSNyDxifw,f} [k xpfvkdufojzifh rvHkonfhtdk; wkwfrdk;½HkeJY tmonfudkqdkovdk
roef;Munfar;onfhtwkdif; r[kwf½dk;rSefygu rsufESmxm;ESifh jyefíNiif;y,fajym&rnfhae&mwGif
NyHK;NyHK;BuD;vkyfí ]r[kwfwmbJ roef;Munf&,f? cspfwJholr&dSygbl;} [k ajymrdaomaMumifh

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 16
]vdrfr,fvdkYawmh rBuHeJY rnGefYwifa&? rsufESmuJcwf½HkeJYodNyD;om;yg? rSefrSefajymprf;? b,folwJhvJ?
vdrfajym&if tmykyfapmfeHwwfw,fqdkwm raMumufbl;vm;}

]tdk . . rBudKuf&ao;ygbl;&Sif} [k qkdrdonftwGuf vQdKY0Sufjcif;wpf0uf ay:aeNyD;jzpfaomaMumifh


roef;Munfu a&SYaeppfovdk qufvufí ar;cGef;xkwf&mwGif vHk;vHk;ay:íoGm;av\/

]tif; . . olYpdwfolYpdwf . . bmpdwfeJYrS rwlbl;aemf? rpm;Edkifwydefydef? raomufEkdifwydefydefqdkwmrsKd;[m


'DpdwfawGaMumifhaygh? nrsm; tdyfrSaysmfyghrvm;rodbl;} [k &,fovdk? &Tef;ovdk ajymvdkufonfh
pum;rsm;rSm aA'ifa[mvkdufbdonfhtvm; nGefYwifrSm xdknwGif tdyfír&awmhacs/ pmxJwGif
a&;xm;onfrsm;udk wpdrfhpdrfhawG;&mu ausmfjrifh\rsufESmudk jrifa,mifa,mifjyKum [kdaxmifhem;u
C

jyHK;ovdkvdk? 'Daxmifhem;u rJhjyovdkvdk rdSwfír&aom rsufpdxJwGif xifjrifívmojzifh ]udkausmfjrifh?


om

&SifuRefrudk ESdyfpufwmyJaemf? uRefrbmom at;at;ae&&if taumif;om;? tckawmh &Sif½dIYwJhpeufrD;[m


csufaumif;u NidNyD; uRefrudkrcsdatmifvkyfwmvm;} [k pdwfwGif;ü BudwfrSdwfajymqdkrd&Smavawmh\/
me

odkYjzpfonfhtwkdif; nGefYwifrSm ausmfjrifhudkawG;av awG;av wpfrdepfrS wpfrdepfodkY ul;ajymif;wdkif;


rcia

qef;jym;aompdwfrsm;0ifpm;vmum ]rcspfcsifygbl;} [lí pdwfukdwif;jcif;iSm rpGrf;EkdifaomtajcodkY


qkdufa&mufavawmh\/
l us

aemufwpfaeYwGif nGefYwifrSm rBuHwwf? rpnfwwfjzpfíaeonhftavsmuf wdk;wdk;azmfwkdifyifzuf


eo

jzpfaom roef;Munftm;
f th
is b

]roef;Munf? uRefrawmhpdwfawGayGaeNyD? olYpmudkvufcHrdwm bmrSrvkyfEkdif? rudkifEkdifjzpfaeNyD? &SufvJ


odyf&SufwmyJ? pmjyef&&ifaumif;rvm;? rjyefbJae&&if aumif;rvm;} [kar;&m
o ok
wil

]rnGefYwifu arwåmr&dS&if pmjyefzdkY vdkr,frxifbl;? zGifhNyD;ajymvdkuf½Hkaygh? 'DvdkrS rajymcsif&if


ynmoifwkef;tcgrSm 'DpdwfrsKd;rul;ao;wJhtaMumif;? armifvkdESrvdkpdwfxm;wJhtaMumif;? tcspfudk
l be

vufrcHEkdifao;vdkY 0rf;enf;aMumif;eJY pdwfvJrqdk;atmif arwåmvJysufroGm;atmifa&;zdkYaygh? rnGefYwifu


at y

arwåm&dSvdkY jyefr,fqdk&ifvJ csufcsif;jyefvkdYawmh raumif;ao;bl;? tn§mvG,fw,fvdkY xifoGm;rSmvJ


pdk;&ao;wJYtjyif a,musfm;qdkwJYvlrsKd;[m jrifwkef;cPjzifh rcspf&ifao&awmhravmuf rl,mrm,m
our

rsm;wwfwJhvlrsKd;rdkY wu,fwrf; cspf? rcspfqdkwmvJ apmifhNyD;MunfhzdkY aumif;r,fxifw,f? 'gaMumifh


udk,fhpdwfukd,fEkdifrEkdif tNyD;tydkifqHk;jzwfNyD;rS 'DtaMumif;udk pOf;pOf;pm;pm;eJY vkyfwmaygh?
ow

olwu,fwrf;cspf? rcspfqdkwm od&atmif uRefrBuHNyD;ay;yghr,f} [k ajymvdkufonfhtwdkif; nGefYwifwGif


nr

xdkudpöeJYywfoufí roef;Munfudk vHk;0tm;udk;rdav\/


isk

ausmfjrifhrSm nGefYwiftm; pmay;rdonfhaeYrSpí ausmif;wGif vlcsif;awGYrdonfhtcgwdkif; rsufESmrjy&JbJ


tvdkvdkvdyfjymvefYíaeav\/ nGefYwifrSmvnf; rsufESmcsif;qHkzdkY&efr&JbJ ausmfjrifhudkjrifwdkif;
&SufaoG;rTefum acgif;iHkYíoGm;onfhtcgoGm;í? rawGY&atmif vrf;vTJíoGm;onfhtcg oGm;aomaMumifh?
ausmfjrifhrSm jyefpmuvnf;r&onfhtwGuf tawG;&cufíaeav\/ nGefYwif\rsufESmrSmvnf;
a&S;uuJhodkY Munfvif&TifysyHkr&ojzifh ightwGufeJYyJ olYrSmtBuHtdkufaea&mhovm;? 'grSr[kwf
wjcm;pdwfnpfp&meJY BuHKaea&mhvm;} [k pOf;pm;rdonfhtwdkif; pmzwfcef;wGif nGefYwiftm;
wpfa,mufcsif;awGYonfhtcg ]rnGefYwifMunfh&wm t&ifueJYrwlbl;? pdwfraumif;yHk&w,f? b,fvdkylyif
p&mrsm;&dSvdkYvJ/ ajymoifhw,fxif&ifajymyg? ulnDEkdifwmqdk&if ulnDyg&ap} [k 0ifíajymonhftwGuf
nGefYwifrSm ausmfjrifhudkMunfhvsuf olar;aompum;udk pOf;pm;&if; taMumifom;ai;aeNyD;rS wpfpHkwpf&m

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 17
owd&onfh[efjzihf ][kwfuJh? tefrwef pdwfraumif;p&mwpfck awGYae&w,f? taMumif;awmh
ajymvdkYraumif;bl;xifw,f} [kajzojzifh

]'DtaMumif;xJrSm udkausmfjrifhudpöaum ygovm;} [kar;aomaMumifh

]ygw,fqdk&ifvJ rrSm;ygbl;}

]'gjzifh udkausmfjrifh 0rf;om&rvm;? 0rf;enf;&rvm;} [k ar;vkduf&m

]'gudkawmhjzihf ,ckrajzyg&apeJYOD;? we*FaEGaeYus tm;vdkY&dS&if ausmif;udkcPvmcJhygOD;? 'Dawmhum


taMumif;pHkajymjyyghr,f} [k ajymvdkufonfhtwGuf ausmfjrifhrSm &ifxJwxdwfxdwfESifh we*FaEGaeYudk
C

apmifhpm;&if; nwkdif;tdyfruf,lí tdyf&av\/ we*FaEGaeYodkY a&mufaomtcg ausmfjrifhrSm


om

tdyf&muEkd;onfhtcsdefupí pmar;yGJajz&rnfhaeYwGif pdwfxJü vefY&GYHaeonfxuf tjyefwpf&mrQru


&GYHxdwfíaeum ]rcspfbl;ajymrvm;? cspfw,fajymrvm;} [k tajzudkawG;í vefYaeojzifh
me
rcia

udk,hfvl bmrsm;rdIifaewmwkef;? cifAsm;Munhf&wm aqGrsKd;rvmwJhw&m;cHvdkyJ} [k udkodef;azu


ajymojzifhausmfjrifhrSm rcsdoGm;jzJ&,f&mu ]w&m;cHeJYwlqdk 'DuaeY w&m;olBuD;trdefYcswm emcH&r,fhaeYyJ?
l us

rsufcHk;awGvJ vIyfw,f}
eo

]rsufcHk;vIyf&if uRefawmfa[mr,f? nmbufuvIyf&if vmbf? b,fbufuvIyf&if udk;? atmufuvIyf&if


f th

wGJ} [k ajymonfwGif
is b

]cifAsm;aemufayr,fh uRefawmhfrSm r&,fEkdifbl;Asm? bmMum;&rvJrodbl;}


o ok
wil

]'gjzifh uRefawmf eHzdkeHraxmufMunfhr,f} [k qdkum yg;pyfxJvufn§dK;xdk;í ]azmif;*Gd} [lí


axmufvkdufNyD;vQif ][m apmif;vkdufusw,f? tJ'gtajym&cufwmyJ? EkdYaywJY cifAsm;tBuHatmifatmif
l be

aqmifzdkY[muav;awG wGufcsufay;vkdufr,f? cifAsm;bmaeYom;vJ}


at y

]tHr,f cifAsm;aA'ifwwfvm;? tpwkef;u rod&ygvm;Asm}


our

]aA'ifrSmawmh i,fi,fuwnf;u vuf½dk;ausvmwm?EGm;uefcH&vdkY} [k ajymvdkufrS ]vkyfNyD?


ow

cifAsm;uawmh vlcsif;rawGYao;bl;? r[kwfr[wfuawmh t&ifajymawmhr,f} qdkum jyHK;rdav\/


nr

ausmfjrifhtif;vsm;aqmifokdY oGm;awmhrnftjyKwGif odef;azonf tazmf av;ig;a,mufudkac:vmum


isk

]awmf..awmf..awmf..csdef..[ tdef} [k pnfawmf&Grf;olu&Grf;í aZ,swkoH aMuG;aMumfolu aMuG;aMumfvsuf?


c½koif;rIwfoH jyKvkyfolujyKvkyfaomaMumifh ausmfjrifhrSm trsm;½l;ovdkr½l;vQif rdrdom
aMumifwufwuft½l;jzpfaernfhtwGuf &Sifbk&ifxGuf[efESifh ajcudkvSrf;&m ]csDawmfrlygbk&m;? trJ½dk;awG?
vSrf;awmfrlygbk&m; ao;pdkwJht0wfawG} [k oHNydKifatmfMuaomaMumifh ausmfjrifhrSm okwfajcwifí
ajy;&avawmh\/

ausmfjrifhonf tif;vsm;aqmif{nfhcef;twGif; &Sif;aomae&mwGifxdkifí nGefYwifudk apmifharQmfae&if;


ol\pdwfwGif;ü b,fvkdpum;rsm;Mum;&ygrnfvJ[k awG;awmxdwfvefYum ESvHk;om;rS wxdwfxdwf
aoG;rsm;usaeoHudk Mum;a,mifa,mif&dSaeayawmh\/ udkausmfjrifh uRefrawmhjzifh &SifhudkrBudKufEdkifbl;
vdkYrsm; ajymvdkuf&if b,fvkdrsufESmxm;&ygrvJ[k awG;ívefYum jyefíom ajy;csifaompdwfrsm;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 18
ay:vmaomfvnf; ñ§Kd;i,faom rsufESmESifh uydku½dk0wfpm;um 0ifívmaom nGefYwifudk
jrifvkduf&aomtcg rajy;EdkifbJ&dSum idkcsifovkdvdk? 0rf;om&awmhrvdkvdk jzpfrdav\/

rdrdESifh rsufESmcsif;qdkif nGefYwif0ifíxdkifvkdufaomtcg ausmfjrifhrSmaphaphMunhf&ef rsufESmylvsuf


pm;yGJudkom iHkYíMunfhaevdkuf&av\/ twefMumrS nGefYwifu wkef,ifaeaomtoHjzifh ]udkausmfjrifh} [k
r&Jw&Jac:vkdufrS ]Asm} [k av;av;BuD;xl;um acgif;udkarmhí MunfhEdkifaomfvnf; rdrdurl
rnfonfhpum;udkrQpí ajym&efr&Jojzihf nGefYwif\pum; tvmudkapmifhae&m

]uRefr 'DuaeYpum;jyefzdkYyJaemf}

][kwf . . uJh}
C
om

]EkdYaywJh csKdw,f? cg;w,fqdkwm b,f'if;rS rajymEkdifatmif 0rf;enf;p&mwpfck ay:vmw,f?


a[m'DpmudkyJMunfhawmh? uRefrwkdYararqDu ay;vdkufwJhpmyJ} [kajym&if; pmukdvufudkify0guav;jzifh
me

ywfxm;onfudkxkwfí ay;vkduf&m ausmfjrifhrSm omíxdwfvefYvsuf wkefwkef,if,ifESifh,lNyD;


rcia

zwfMunfhav\/
l us

nGefYwifonf ausmfjrifh\rsufESmudkMunhfaeav&m pmudkzwf&if;ol\rsufESmwGif ta&miftaoG;rsm;


uG,faysmufoGm;jyD;vQif pmqHk;onfESifhwpfNydKufeuf oufrBuD;csvkdufoHudk Mum;&ojzifh
eo
f th
is b

]tJ'DpmxJrSmygwJhtwdkif;yJ udkausmfjrifh? tck 'DZifbmausmif;ydwfvdkYjyefoGm;&if uRefrwpfcgwnf;


jyefrvm&awmhbl;? uRefrudk a,musfm;ay;pm;zdkY pDpOfajymqdkNyD;MuNyD? ausmif;ydwf&if
o ok

ararudk,fwdkifvmNyD;ac:vdrfhr,f? 'DtaMumif;udk udkausmfjrifh wpfa,mufom odygap? rvTJomvdkY


udkausmfjrifhudk today;&wmygyJ? &SufvJ&Sufyg&JY}
wil
l be

ausmfjrifhrSm b,fpum;udkajym&yghrvJ[k tp&Smí r&Ekdifatmif&dSNyD; vnfwdkifodkY ydwfqdkYwufa&muf


at y

vmaom wpfwpfcJcJ 0rf;enf;vHk;BuD;udk BudwfrSdwfrsKdcsvdkufum


our

]'gjzifh udkausmfjrifhtzdkY arQmfvifhcsuf r&dSawmhbl;aygh}


ow
nr
isk

]'gawmh udkausmfjrifhvJ ynm&dSyJ? pOf;pm;Munfhawmhav? rdbpum;udk y,f&Sm;vdkYrjzpfEkdifbl;? txl;ojzifh


tckavmufynmawGoifNyD;rS rdbpum;udky,f&if wpfoufvHk; vlajymvdkYqHk;EkdifawmhrSm r[kwfbl;}

ausmfjrifhrSm acgif;idkufpdkufBuD;csvsufaeNyD; ]udkausmfjrifh[m rnGefYwiftay:rSm b,favmufarwåm


&dSw,fqdkwm rnGefYwifod&JYaemf}

]'guawmhav? udkausmfjrifhoabmudkMunhfNyD; qHk;jzwf&r,fqdk&if pmxJrSma&;wJhtwkdif; ,Hkavmufyg&JYvdkY


atmufarh&rSmyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 19
],Hkw,fyJxm;ygawmh nGefY&,f? 'Dvdkqdk&if rnGefYwifu jyefNyD;awmh udkausmfjrifhu cspfovdk
rcspfbl;vm;} [k ar;vkduf&m nGefYwifwGif ai;aw;aw;BuD; jzpfaeNyD;rS ]wpfck&dSygw,f udkausmfjrifh? ,ck
udkausmfjrifh odNyD;r[kwfvm;? uRefr a,musfm;,l&awmhr,fqdkwm? 'D[mudkod&ufom;eJY uRefru
cspfw,f? rcspfbl;qdkwm od&vdkY bmrsm;tusdK;xl;zdkY &dSao;ovJvdkY}

]rnGefYwifajymwm [kwfawmhvJ [kwfygw,f? EdkYaywJh rnGefYwifudk b,fenf;eJYrS &zdkYvrf;rjrifaomfvJ


cspfygw,fqdkwJh pum;uav;udk Mum;&&if pdwfoufom& &ao;yguvm;vkdY atmufarhNyD;
tvGrf;udkajzEkdifvdrfhrSmyJ}

]r[kwfbl;? udkausmfjrifh r[kwfbl;? uRefru cspfygw,fvdkY ajymvdkuf&if udkausmfjrifhomNyD;


C

'ku©rsm;zdkYyJaemf? aMomf udk,fuvJcspf? udk,fhudkvJcspfyg&ufueJY udk,fcspfwJholeJY raygif;&avjcif;qdkwJh


,lusHK;r&Edkifatmif waqG;wnf;aqG;aezdkY trSwftom;wpfckawmif;wmeJY twlwlygyJ? 'gaMumifh
om

'Dpum;udkrMum;csifygeJY udkausmfjrifh&,f? a&pufrqHkvdkY 'Db0rSm zl;pmrrQEdkifaomfvJ aemufaemif


me

awGYav&mb0awGrSm taMumif;rQEdkifatmifom qkawmif;ay;yg? uRefrtajzudk rMum;csifygeJY?


rcia

cspfygw,fajymvJ udkausmfjrifhrSm roufomygbl;? rcspfbl;qdk&ifvJ omNyD;qdk;zdkYyJ &dSygawmhw,f}


l us

]EkdYaywJh rkef;awmhrrkef;bl;r[kwfvm;}
eo

nGefYwifwGif twefMumawGa0íaeNyD;rS ][kwfuJh? rkef;awmh rrkef;ygbl;}


f th

]rrkef;&if cspfw,fvdkYqdk&rSmaygh} [k ZGwfar;aejyefojzifh


is b
o

]udkausmfjrifh 'Dtajzudk odyfNyD;Mum;csifovm;}


ok
wil

]Mum;csiforS rcsdbl;? 'DuaeY 'Dtajzudk Mum;&rvm;vkdYvmcJhwmyJ? 'DusrS pdwfroufomp&m awGYae&vdkY


cspfw,fvdkYMum;vdkuf&&ifvJ BuHzefNyD; pdwfudkajzazsmfEkdifrSmyJ? rcspfbl;qdk&ifvJ BudwfrdSwfNyD;jzwf½Hkaygh} [k
l be

ajymaomaMumifh nGefYwifwGif oem;ívmum ]'gjzifhav uRefr roGm;cifajymyghr,f? tckawmh


at y

cPatmifhtnf;apmifhpm;NyD; pdwfudk wjznf;jznf;ajzwmaygh} [k ajymvdkufonfhtwGuf ausmfjrifhrSm


xDxdk;&mwGif yxrqkr&aomfvnf; ysrf;rQaMu; &Ekdifao;onfudk arQmfvifh&awmhrnfjzpfvsuf
our

nGefYwiftm; EIwfqufí jyefcJhav&m ausmif;0if;tjyifodkY jznf;aES;aomajcvSrf;jzifh vSrf;um


acgif;idkufpkdufusvsuf xGufoGm;&Smaom ausmfjrifhudk nGefYwifjrif&aomtcg ae&mrS ra&TYEkdifbJ
ow

rdrdtcef;wHcg;0udkrDSum rcsifhr&J 0rf;enf;oem;rdavawmh\/


nr

odef;azrSm ausmfjrifhtjyefudk apmifharQmfav&m tawmfyifMumNyDjzpfonfhwdkifatmif jyefírvmao;onfudk


isk

axmufcsifhvsuf 'gavmuf MumyHkaxmufawmh ae&musvdkYyJ[k awG;í 0rf;omvdkYrSrqHk;rD


NyHK;&Tifjcif;uif;rJhaomrsufESmESifh ausmif;ay:odkYwufvmaom ausmfjrifh\rsufESmudk jrifvdkufvQif
rawG;wwfatmif jzpfíoGm;um tem;odkYajy;íoGm;NyD; ]b,fhES,fwkef; ae&muscJh&JYvm;} ar;onfwGif
]rar;eJYawmholi,fcsif;? cspfw,fvJ r[kwfbl;wJh? rcspfbl;vJ r[kwfbl;wJh} [k atmufar;
av;av;BuD;ESifh jyefíajymvdkufojzifh
]b,fhES,fwkef;As? cifAsm;pum;[mu &moufyef tcGJvJr[kwf? twGJvJr[kwfbJ tckrcGJao;bl;?
aemufawmhvJ rwGJbl;qdkwmrsKd;usaeNyD}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 20
]tppfyJ? tJ'grsKd;usaevdkY uRefawmfjzifh aocsifvSNyD} [k ajymaomaMumifh ]raocsifprf;ygeJYAsm?
vif;wawG zifEIdufrSm raMumufbl;vm;} [kqdkNyD;rS ]tusKd;taMumif;uav;rsm; ajymprf;ygOD;Asm} [k
ajymum ausmfjrifh\ycHk;udk ayGYzufum ¤if;\tcef;odkY ac:oGm;av\/

**************************

]tdk xx aumvdyfausmif;u xxx jyefr,fhtpfudkarmif xxx vufxyfawmhr,f xxx wu,fvm;qdk


xxx} paom aw;oDcsif;udk NrdefNrdef&Suf&SufBuD; oDqdkaeMuaom ausmif;awmfom;wdkYonfum;
'DZifbmv c&pfprwfausmif;ydwf&ufwGif &yf&Gma'oodkYjyefMuawmhrnfjzpfojzifh cGJcGm&pfcJh&ol
uav;rsm;ESifh jyefvnfawGY&awmhrnfhta&;udkarQmfawG;um 0rf;omvHk;qdkYaeMuaomfvnf; ausmfjrifhrSm
C

xdkaw;oHudkMum;vQif ]tdk xxx aumvdyfausmif;u jyefr,hfcifharmif xxx vufxyfawmhr,f


om

wu,fyJ&Sif} [k Mum;&ouJhodkYjzpfum rcsdrqefYaom twGif;aqG;a0'emudk cHpm;&vsuf rdrdtm;


me

rnGefYwifESifhapmif;csdwfí qkdouJhodkY xifrSwfum aw;qdkoludk owfíypfvdkufcsifayawmh\/


nOfYtcsdefodkY a&mufaomtcg jyefolujyef? usefoluusefvsuf qlqlnHnH EIwfqufoHrsm;onf rdrdtm;
rcia

rnGefYwif EIwfqufbdouJhodkY xifrdav\/ nGefYwifvnf; xdkaeYnwGif jyefawmhrnfjzpfojzifh


l us

ausmfjrifhrSm nGefYwifxHrS Mum;&rnfhtajzudkvnf; arQmfvifh&if; aemufqHk;Munfhjcif;jzifh Munfhvdkí


qG,fwmtuFsDudk0wfum avSavSmft0wf? bavZmtpdrf;? a&T0gBudK;uGyftuFsDudk xyfqifh0wfvsuf
eo

blwm½HkBuD;qDodkY vmcJhav\/
f th
is b

]aMomf . . udkausmfjrifh? rD;&xm;vmydkYovm;} [k NyHK;&TifpGm qD;BudKEIwfqufoHuav;onf


o

MunfvifcsKdat;oavmuf ausmfjrifh\em;xJrS tonf;xdatmif uvdíqif;oGm;av&m ][kwfuJh 'Dnjyef


ok

jzpfw,faemf}
wil
l be

][kwfuJh jyefjzpfygw,f} [lí ajzqdkoHudkom Mum;vdkuf&NyD;vQif tjcm;vkdufydkYaom


ausmif;oluav;rsm;eSifhwuG nGefYwif\tarESifhwlol rdef;rBuD;udk jrif&onfhtjyif nGefYwifrSmvnf;
at y

ausmif;olrsm;udk{nfhcHpum;ajymaeaomaMumifh &xm;wGJab;cyfvSrf;vSrf;u &yfvsufom


nGefYwif\rsufESmudk tm;&yg;& 00BuD;Munfhaeavawmh\/
our
ow

ausmfjrifh\rsufvHk;ESifhpdwftm½Hkrsm;rSm nGefYwifay:wGifompl;pdkufae&um; xdkrD;&xm;ESifh twlvdkufygrnfh


nr

ausmif;om;rsm;wGif ausmfjrifhESifhodoltcsKdYwdkYu tem;odkYuyfí aemufajymifoGm;onfudkrQ rMum;Edkif


isk

rjrifEkdif &dS&Smav\/

rD;&xm;xGufcsdef eD;ívmaomtcg ausmif;oluav;rsm;vnf; jyefMu&ef zifwMuGMuG&dSMuonfhESifh


pum;pjywfí vmaomaMumifh nGefYwifvnf; &xm;tjyifbufodkYacgif;jyLum ausmfjrifhtm;Munfhvsuf
]'DrSmpum;aumif;aewmeJY udkausmfjrifhawmif bmrSrajym&ao;bl;? vdkufydkYwm aus;Zl;wifygw,f} [k
ajymvdkufpOf nGefYwif\acgif;ay:rS yef;yGifhuav;onf uRwfíusvmojzifh ausmfjrifhu
aumuf,lNyD;vQif ay;awmhrvdkvdkvkyfNyD;rS yef;uav;udk erf;½HIYum rdrdtdwfxJodkY xnfhvdkufonfwGif
nGefYwifwGif Muifemaompdwfrsm;ay:aygufívmum ESpfoufoabmusaomNyHK;jcif;jzifh NyHK;vkdufojzifh
ausmfjrifhrSm auseyfí rqHk;Edkifatmif&dSavawmh\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 21
rD;&xm;xGuf&ef yxracgif;avmif;xdk;vkdufumrS nGefYwifwGif wpfpHkwpf&mudkowd&um
vufudkiftdwfxJrS pmtdwfao;ao;av;udkxkwfum ]wpfqdwf 'Dpmuav; . . q&mcsL;udkay; . .
ay;ygaemf} [k qdkí ay;vkdufojzifh ausmfjrifhu vSrf;í,lum tdwfxJodkYxnfhrnfvkyfNyD;rS
pmtdwfudkaocsmpGmMunfhrd&m ]ausmif;usvQif zGifhMunfhyg} [k t*Fvdyfvdk a&;xm;onfudk awGY&ojzifh
rdrdtzdkY pmjzpfonfudk olrsm;rodatmif ajymíay;jcif;udk&dyfrdum zdk;BudKif;wkwfjzpfrdav\/

wGJay:rS ausmif;oluav;rsm;qif;Muí rMumrDyif 'kwd,acgif;avmif;toHESifhqufí *gwfAdkvfc&moH


xGufay:vmNyD;vQif OMorIwfoHrSm 0rf;enf;pGm [pfatmfaMuG;aMumf vdkufouJhodkY atmufarh&um;
ausmfjrifhwGif 0rf;enf;yufvufBuD;jzpfum ]wpfcgjzifh uGJayghcifa& . . . uGJMuaygh} [k 0rf;wGif;uBudwfí
C

ylaqG;idkaMuG;rdavawmh\/ blwm½Hktrdk;&dS yefumrsm;NidrfoufíoGm;NyD;vQif &xm;wGJ&SnfBuD;\ab;wGif


vkdufydkYolrsm; pDwef;vsuf&dSum tqif;twuf&Sif;íoGm;onfhcPü &xm;wGJaemufrD;rS rD;pdrf;a&mif
om

jyvdkufonfESifhwpfNydKifeuf *sKwf*sKwfjrnfoHay:xGufvmaomtcg
me
rcia

]*Gwfbdkif 'dk&pf? *Gwfbdkif rnGefYwif? *Gwfbdkif r{&D} paomtoHqmqmuav;rsm;udk Mum;&NyD; ]oGm;NyD


l us

udkausmfjrifh? oGm;awmhr,faemf}
eo
f th

][kwfuJh oGm;awmh? oGm;awmh} [k tm;avsmhaomtoHjzifh jyefvnfEIwfqufum ai;ai;BuD;MunhfaepOf


&xm;a&GYvsm;pjyKvmav&m vufudkify0gxkwfí vIyfjyEIwfqufBuonfwGif ausmfjrifhrSmrl
is b

vufudkify0gudk udkifzkdY&efudkrS owdrjyKEdkifbJ oHwdkifudkrSDum tm;r&dSaomol\[efrsKd;jzifh nGefYwiftm;


o

vufvIyfíjy&if;yif rD;&xm;onf wjznf;jznf;a0;íoGm;um odrfjzLokomefudkausmfí b*FgvDpk


ok

vGefonfwGif aqmif;&moDtavsmuf wazG;azG;usa&mufaom ESif;jrLwdkYtMum;wGif rD;&xm;


wil

aemufrD;eDa&mifonf arS;rSdefaysmufuG,fí oGm;aomaMumifh ausmfjrifhrSm rsuf&nfrsm;0dkif;vmum


l be

oufjyif;BuD;csrdavawmh\/
at y

]vmAsm udkausmfjrifh? rjyefao;bl;vm;} [k ausmif;om;wpfOD;u ac:awmhrS ausmfjrifhwGif


jyef&efowd&um ][kwfuJh? vdkufwmaygh} [k qdkNyD;vQif xdkolESifhtwl rD;&xm;blwm½HktwGif;rS xGufum
our

wuúpDwpfpif;udkiSm;í ausmif;odkYjyefcJhavawmh\/
ow
nr

ausmfjrifhonf tcef;wGif;odkYa&mufaomtcg nGefYwifay;vdkufaompmudk zGifhízwfrnfjyKaepOf


isk

odef;az0ifívmum

]bmpmwkef;Asm}

]rnGefYwifay;wJhpmav? rD;&xm;rxGufcif ay;oGm;w,f}


][m [kwfvm;? vkyfprf;AsKdY zwf&atmif} [k qdkum tem;odkYuyfívmrS ausmfjrifhonf pmtdwfudkzGifhí
pm&Gufacgufuav;udk qGJxkwfNyD;vQif jznfMunhfvdkufaomtcg ]cspfygw,f} [lía&;xm;aom
oHk;vHk;aompmukd awGY&onfESifh wpfNydKifeuf ausmfjrifhrSm aysmfjcif;rvS&Tifaysmfvsuf
tm;&0rf;omxíckefum pm&Gufuav;udk &ifxJwGifuyfNyD;vQif vufESpfbufjzifh ayGYzuf&if;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 22
rsufpdudkarS;vsuf Zmwfvkdufrif;om; tm;&írdSef;onfh[efrsKd; vkyfvkduf&m odef;azu ]aysmfw,f?
olY&nf;pm; vif,lawmhrSmrdkY} [k ajymvdkufjzifh ausmfjrifhrSm rnGefYwif\tjzpfudk jyefíowd&um
rdIifíusoGm;av\/

]cufwmyJ udkodef;az .. cufNyD? uRefawmfcspfwJh oluav;eJYjzifh uGJ&awmhr,f? uGJNyDAsm uGJNyD/ uRefawmfvJ


olYudkcspfvkduf&wm aovkaeNyD? oluvJ cifAsm;odwJhtwdkif;yJ cspf&Smyg&JY? cspfvkdYrStm;r&cif uGJ&csuf
emvScsnf&JY udkodef;az? b,fhES,fBuH&yghrvJ? odyfpdwfnpfp&myJAsm}

]b,fvdkYrS rBuHEkdifbl; udkausmfjrifh? vrf;qHk;NyD}


C

]tif; .. tJ'DvdkvJ tm;ay;OD;rSaygh} [k qdkNyD;rS


om

]cifAsm;om 'Dtem;rSmr&dS&if uRefawmfidkcsvdkufyg&JY}


me

]Asm b,fvkdyJcspfcspf zl;pm&dSrS aygif;&rSmayghAsm? awG;NyD; 0rf;enf;ayr,fhvJ r&bJ[m?


rcia

bmxl;ao;ovJAsm? pdwftyifyef;cHraeygeJY? 'DvdkyJajz&wmayghAsm? Mum&ifarhrSmygyJAsm} [k ajymaepOf


taqmifrSL; ppfaq;&ef vSnfhvnfvmaomajcoHMum;í odef;azrSm xGufoGm;&avawmh\/
l us
eo

**********************
f th

0oefajymif;MuG aqmif;v&moD þrnfaomtcgwGif woGifoGif? wNzdKufNzdKuf? wvdIifvdIif? wa0a0


is b

apGoGefusqif;vsuf&dSaom jrLESif;&nfrsm;onf ,leDbmpDwDtufpwdwfac:aom NrKdYawmfuav;wpfNrdKYrQ


o

om,mvSonfh wuúodkvfausmif;e,fedrdwf wpf0ef;vHk;wGif vTrf;zHk;&pfodkif;? aiGESif;&nfqdkif;vsuf&dSum


ok

wpfausmif;ESifhwpfausmif; ]rjrifEdkifavmufatmif ydwfarSmifumqD;vsuf &dSayawmh\/ 'Dzifbm


wil

ausmif;ydwfxm;ojzifh ausmif;wuf&ef r&dSonfhtavsmuf apmapmpD;pD; x&efrvdkbJ umve*g;Esifh


l be

,SOfNydKifum csrf;csrf;ESifhauG;oluauG;vsuf eHeufapmapm ]bef;} ac:onfh aygifrkefYESifhvufzuf&nfudk


rrDvdkufvQif bdkifusonfhtcg pm;p&mr&dSrnfudkpdk;í apmapmEkd;ESifholu Ekd;av\/
at y

]tdkifaq; udkausmfjrifh? xavAsm? b,ftcsdef&dSNyDvJ} [k rSefudkacgufí wHcg;udk wGef;vIyfum EId;vdkufaom


our

odef;az\toHudkMum;&ojzihf ausmfjrifhrSm csrf;csrf;ESifh auG;ae&mu rxcsifxcsifESifh wHcg;udkzGifh


ay;&av&m
ow
nr

]cifAsm;u 'DuaeYn c&pfprwf'ifem xrif;pm;yGJBuD;pm;&rSmrdkY 0rf;acsmifatmif


isk

0rf;Ekwfaq;awGpm;xm;vdkY aysmhNyD;acGaewmvm;} [k odef;azuar;ojzihf

]rajymygeJYAsm . . uRefawmfjzifh wpfnvHk;tdyfraysmfbl;? reufusrS arS;ceJ tdyfaysmfNyD; pdwfnpfnpfeJY


auG;aewmyJ}

]aMomf olYpdwfaemf olYpdwf? bmeJYrSrwlbl;? w,fqdk;wJh[mrsKd;yJ? tcspfqdkwm y'dkif;oD;eJY twlwlyJAs?


pm;&ifvJ½l;? qkyf&ifvJpl; qdkwmvdk usaeNyD? EkdYaywJh udkausmfjrifh&m? rxl;wJhb0BuD;a&mufaeNyD
arhypfvkdufygawmhAsm}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 23
]pdwfudkajzvkdYvJ r&bl;Asm? arhEdkifzdkYawmha0;a&myJ} [k qdkNyD;rS ]aeygOD;As? bmudpö&dSvdkY apmapmBuD;
uRefawmfhtcef; vm&wmwkef;} [k ar;rS

]tm;vHk;u 'DuaeYnaysmfyGJBuD;rSm cifAsm;eJYuRefawmf ZmwfcHkay:wufNyD; rsufvSnfh jy&rwJhAs?


uRefawmfwdkY enf;enf;yg;yg;jywwfwm odawmh cifAsm;uq&m? uRefawmfu vlysufvkyf&rwJh? EkdYNyD;
udkausmfpdefeJY udkwifwdkYu ESpfyg;oGm;pHkwGJ? rdk[mruf[lpdef (ac:) armifarmifvSu w½kwfoDcsif;qdk&rwJh?
'gaMumifh apmapmpD;pD;ZmwfwdkufrvkdYvmcJhwmyJ}

][m pdwfnpfvdkY ao&awmhr,fhtxJ? 'D[mawG bmvkyfEkdifyghrvJAsm}

]EkdYaywJh trsm;ucdkif;&if vkyf&rSmyJ? udkif;Asm rsufESmopfacs? cifAsm;u twnfvkyf? uRefawmfu


C

t½IyfayghAsm} [k ajym&if; odef;az xGufoGm;av\/


om

aysmfaysmfyg;yg;ESifh c&pfprwfxrif;pm;yGJBuD; NyD;aomtcg ½IyfMu? aemufMu? aw;qdk


me

atmf[pfaysmfjrL;Mu&ef ZmwfcHqifí pm;yGJ ukvm;xkdifrsm; &Sif;vif;aeMupOf odef;azonf


rcia

ausmfjrifh\tcef;odkY ajy;vmaomtcg ausmfjrifhrSm 0DpuDqdk'gykvif;rsm; rm;rm;&yfwnf&m pm;yGJay:wGif


acgif;pdkufí vJaeonfudk awGY&ojzifh
l us

][m udkausmfjrifh? b,fhES,fjzpfaewmwkef;As? odyfcGuswmyJAsm? cifAsm;vlrSef;olrSef;rod jzpfae&if


eo

tm;vHk;acsmufusukefawmhrSmyJAsm? b,fhES,fvkyfyghrvJ}
f th
is b

tdk udkodef;az cifAsm;rodygbl;Asm? uRefawmf b,favmufpdwfnpfaeovJqdkwm &ifomcGJNyD;


jyvkdufcsifwmyJ}
o ok
wil

]r[kwfbl;? cifAsm; pdwfnpfaevdkY aomufayr,fh uaeYn uRefawmfwdkY rsufvSnfhjyzdkY


wm0ef&dSao;w,fAs? tck b,fhES,fvkyfrvJ w½kwfrsufvSnfhq&mBuD;qdkNyD; cifAsm;0wfzdkY w½kwftuFsDawG
l be

iSm;vmNyD;NyD tck cifAsm;'Dvdkjzpfae&if}


at y

]Ekd;rif;? uRefawmfawmh acgif;rxlEkdifbl;? bmrSrwwfEkdifawmhbl;} [k qdkaepOf uyGJtrIaqmifrsm;


our

0ifa&mufívmum ausmfjrifh\ tjzpfudkawGY&ojzifh


ow

]vkyfBuprf;ygOD;? rif;'Dvkdqdk&if tm;vHk;ysufukefawmhr,f? uaeYnae cifAsm;wkdY rsufvSnfheJY


nr

tom;,lzdkY[m tckvdkqdk&if rcufbl;vm;} [k ajymajymqdkqdkESifh a&cJrsm;&SmBuHí ausmfjrifhtm;


trl;ajyatmif ukyfudkyGwfwkdufay;Muav\/
isk

tenf;i,fayghí vmovkdvdk&dSaomtcg ]udkif; . . udkif; ya&mfzufqma[mvfwdkYawmif a&mufaeMuNyD?


cifAsm;wdkYjyifMu? qifMuygOD;} [k qdkum {nfhcH&efxGufolu xGufoGm;ojzifh usef&pfolrsm;u
ausmfjrifhtm; w½kwftuFsDrsm;0wfay;NyD;aemuf wGJ,líxkwfvmMu&m 0efBuD;tuFsDxuf &Snfvsm;aom
w½kwftusFDudk rl;&pfaeol ausmfjrifhrSm aumif;pGmrxdef;odrf;Edkifojzifh tusFDrsm;udkeif;rdí
ajcESifhwkwfNyD;vJ&mrS owdr&awmhbJ &dSaomaMumifh ol\tcef;odkYjyefydkYum tdyf&may:wGifaumif;pGm
odyfxm;&av\/

rsufvSnfhjyzdkY tpDtpOfrSm jyifqifír&awmhojzifh ausmfjrifhrygaomfvnf; odef;azrSm ausmfjrifhuJhodkY


rwwfuRrf;onfwkdifatmif olwpfa,mufwnf;ESifhjyo&ef wm0ef&dSaeaomaMumifh tcsdefusonfESifh

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 24
wpfNydKifeuf ZmwfcHay:odkY wufNyD;vQif ]wDuaeY pGefaemfvdkY cvpfprwfxrif;pm;yGJuD;rSm wDvkyfjynf
ajyuD;u arSmfq&muD;q&mpH rsufvSnfhjyr,fvdkY pDrHxm;ayr,fh q&muD;ajyuD;u rD;&xm;cdk;pD;vmwm
vrf;rSmbD;aygufvkdY ajcvsifavQmufvmwmeJY rDa&mufap;vdkY pGefawmfudk,fwdkif jy&awmhrSmyJ} [k
pum;yv’ifcHum jyo&onfwGif tvsOf;rwwfuRrf;olwpfa,muf jzpfonfhtavsmuf olvkyfjyorQrSm
bmrStNrD;tarmufrwJhaomfvnf; &,fp&m aumif;atmif jzpfaeonfhtwGuf waomaomyGJusum
wrifpDpOfxm;onf[k atmufarhum auseyfoabmus aeMuavawmh\/

odkYESifh wpfa,mufNyD;wpfa,muf ucdkif;qdkcdkif;? oDcsif;qdkcdkif; wD;rIwfckdif;ESifh xrif;pm;cef;BuD;xJwGif


aysmf&Tifp&mjzpfaejim;vnf; ausmfjrifhrSmrl ol\tcef;twGif;ü vl;vGefYum aocsifvkajrmyg;
pdwf'ku©cHae&avawmh\/ cspfolaMumifh onf;tljywf rwwf &dS&onfwGif t&ufaMumifh
tonf;uRrf;vkeD;yg; cHpm;&aom a0'emrSm aemufwpfaeYeHeufwGif ausmfjrifhü acgif;uvnf;
C

rcHr&yfEkdifatmif udkufcJrl;a0í tonf;ESvHk;rsm; aZmufxdaZmufxdk;jzpfonfhtvm; vSyfvSyf . .


om

vSyfvSyfESifh &ifwGif;ü ylavmifajcmufaoGYum trl;rajyEkdifbJ&dSonfhtavsmuf ausmif;aq;½Hkvufaxmuf


q&m0ef a'gufwma&mbwfxHodkYoGm;um tif*suf&Sif;xkd;rS oufomovdkvdk&dSoGm;av\/
me
rcia

trl;oufomaomfvnf; tcspf½l;rSm roufombJ&dSum rdwfaqGrsm;u azsmif;zsajzazsmfí vnf;r&


odef;azwnf;[laom yk*Ha[mvf\ vl&TifawmfbGJY&wpfOD;yifvQif ausmfjrifhtm; &,farmatmif
l us

jyKvkyfr&Ekdifí vufavQmh&avawmh\/ ausmfjrifhrSm nGefYwifudk pdwfxJrS azsmufzsufí r&Ekdif&onfwGif


'dkbDukvm;vmojzifh tdyf&mcif;udk xkwfay;vdkuf&mwGif acgif;tHk;atmufrS nGefYwif\pmuav;ESifh
eo

yef;yGifhuav;xGufvmojzifh omíyif tyludkyGm;zdkY&ef ay:aygufvmonftavsmuf pdwfnpfjcif;udk


f th

aysmufrSaysmufap[k oabmxm;um t&ufudkxyfrHaomufOD;rnf[k bdGKifukvm;wpfa,muftm;


is b

aiGay;í 0,fcdkif;av\/
o ok

aeYv,fcsdefavmufwGif ausmfjrifhrSm ol\tcef;wGif;ü vl;vdSrfhaeum [pfatmf nnf;nLoHrsm;udk


wil

Mum;&ojzifh ]vmMuygOD;a[h udkausmfjrifh bmjzpfaerSef;rodbl;} [k odef;azESifhwuG


tjcm;ausmif;om;rsm;onf ysmysmovJ atmf[pfac:qdkum ausmfjrifh\tcef;udk ZGwftwif;zGifhí
l be

0ifMuav&m ckwifay:acgif;pdkufíusvsuf&dSaom ausmfjrifhESifh ab;wGif&dSaom bD,mykvif;rsm;udk


at y

jrifBuav&m ][dkuf 'Dwpfcgjzifh cufukefNyDa[h? udkausmfjrifhawmh aoawmhrSmyJ? reufu


tif*suf&Sif;xdk;NyD; tck bD,mawGaomufvkdY vl;aeNyD? tif*suf&Sif;eJY bD,meJY enf;enf;rS rwJhbl;
our

tqdyfxufqdk;ao;w,f 0DpuD? b&ef'DurS awmfao;w,f? oxHka[mvfu q&mudkwifMunf


t&ifwkef;u aooGm;wm tif*suf&Sif;xdk;NyD; bD,maomufvkdYaygh? aoawmhrSmyJ vkyfMuygOD;}
ow

tcef;wGif;ü ausmif;om;rsm; ½IyfaxG;aeavawmh\/


nr

ausmfjrifhrSm tlawGjywfvkrwwf cHpm;ae&onfwkdifatmif nGefYwifudkrarhEkdifbJ ]tr,fav; cif&JY . .


isk

nGefY&JY . . wif&JY cifharmifBuD; udkjrifvSnfhygOD;cif&JY? ao&awmhr,f aoawmhr,f cifhpdwfaMumifh


ao&awmhr,f} [k nnf;nLaeojzifh odef;azu ayGYzufum ]udkausmfjrifh udkausmfjrifh owdxm;av?
owdxm;yg}
]cifAsm; . . b,folvJ}

]uRefawmfav . . uRefawmf odef;az&,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 25
]tr,fav; . . udkodef;az&JY? uRefawmfhrsufpdawG jymvmNyD? aoawmhrSmyJ xifyg&JY? nGefYnGefYudkom
ajymvdkufMuygawmh? olYpdwfeJY ao&SmNyDvdkY? tr,fav; . . raygif;xkdufwJh r,m;ayrdkY
tavmif;ydkufxm;zdkY vmcJhygOD;vm; nGefY&JY} [k ajympOf
]udkif; . . udkif; . . rjzpfbl; . . q&mhudkajymMuygOD;} [k 0dkif;íajymMuojzifh taqmifrSL;udk
tusKd;taMumif;wdkifMum;av&m csufcsif;yif ausmif;aq;½HkrS q&m0efudkac:jyonfwGif tqdyfajzaq;udk
xdk;ay;NyD; qewfwdk;&D;,rf; (ac:) ausmif;aq;½HkodkY ausmfjrifhtm; ydkYvdkuf&avawmh\/
c&pfouú&mZful;ajymif;í ESpfopfodkYa&mufojzifh wuúodkvfausmif;awmfBuD; jyefízGifhaomtcg
ausmif;om;ausmif;olwdkY yg;pyfzsm;wGif ausmfjrifh\ taMumif;udkom ajymqdkMuvsuf
]aorSmygyJAsm? tJ'g udk,fhudk,fudk udk,fowfaowmAs? tqdyfaomufwmwdkY? BudK;qGJcsaowmwdkY[m
C

½dk;aeNyD? raovdkY&Sifjyef&ifvJ tpdk;&tjypf'PfeJY ruif;bl;? a[m'Denf;u q&mrOD;&if aowmcsnf;yJ?


om

raoawmif rodvdkYaomufrdw,fqdk&if? b,folu bmajymEkdifOD;rvJAs? tppfygyJAsm? rnGefYwifaMumifh


me

owfaowmyg} [k wD;wdk;ajymqdkMuavawmh\/ ausmif;zGifhí ausmif;om;rsm; jyefívmMuav&m


tif;vsm;ausmif;aqmifa&SYwGif um;wpfpif;qdkufvmonfwGif um;wGif;ü rnGefYwifygvmav&m
rcia

roef;MunfwdkYrSm olYtm;Munfhvsuf ai;armNyD;rS roef;pdefuajy;oGm;um


l us

]rnGefYwif . . toufrDatmif vmcJhwmvm;} [k ar;ojzifh nGefYwifwGif rsufvHk;rsm;jyL;oGm;um


eo

]bmjzpfvdkYwkef;} [k ar;rS
f th

]udkausmfjrifh . . tif*suf&Sif;xdk;NyD;? pdwfnpfvdkY bD,maomufwmeJY tqdyfjzpfNyD; aoawmhrvdkY?


is b

ajrmhajrmhuav;&dSawmhw,fwJh}
o ok

][if . . [kwfvm; . . tckolb,frSmvJ}


wil

]ausmif;aq;½HkrSm aorsm;aoNyDvm;rodbl;} [k qdkaomaMumifh nGefYwifwGif toufrSrSefrSef


l be

r½SLEkdifatmifjzpfum ]'gjzifh oGm;MunfhOD;rSyJ} [k qdkum um;ay:rSyif rqif;Ekdifao;bJ


ausmif;aq;½HkodkYvkdufav\/
at y
our

zkwfvdIufzkwfvIdufeJY toufiifaewmyJ awGY&rvm;? aoaewmyJawGY&rvm; [k ylyefvsufyif aq;½HkokdY


a&mufoGm;aomtcg qdwfNidrfvsuf&dSonfudk awGY&ojzifh nGefYwif\pdwfwGif okomefwpjyifuJhodkY
ow

atmufarhrdav\/ aq;½HkxJodkY a&mufoGm;aomtcg vlemjyKpkaom tcef;0wGif rIdifawGaeaom


nr

odef;azudk awGY&ojzifh
isk

]udkausmfjrifh&dSvm;? b,fhES,faeao;ovJ} [k ar;&m odef;azonf rsuf&nfrxGufatmif


BudwfrSdwfrsKdodyfxm;&onhf rsufESmjzifh rvIyfcsifvIyfcsif acgif;udkcgNyD;vQif 0rf;enf;yufvuf
toHBuD;jzifh ]oGm;&SmNyD r&dSawmhbl;? tckwifyJ &ifcGJMunfhzdkY aq;½HkBuD;udk ydkYvdkuf&NyD; vufrwifav;
vGJoGm;wmyJ? rnGefYwif tvmaumif;ayr,fh ta&mufaESmif;aeNyD 0rf;enf;yg&JY} [k qdkum
rdrd\rsuf&nfudk rjrifapvdkbdonfhtvm; rsufESmudkvTJí rsufpdudkyGwfoyfaeojzihf nGefYwifrSm
vIdufvIdufvJvJBuD;jzpfvmum bmudkrQrvkyfwwf rudkifwwfjzpfaeNyD;rS
]r&dSawmhbl;aemf . . 'DrSm}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 26
]r&dSbl; . . oltdyfoGm;wJY ckwifyJ&dSawmhw,f? Munhfcsif0ifNyD; MunfhOD;av} [k ajymaomaMumifh
nGefYwifrSm odef;azac:&modkY ygvmum aq;½Hktcef;wGif;odkY a&mufoGm;jyD;vQif
ausmfjrifhtdyfoGm;onfqdkaom ckwifudkMunfhvsuf rsuf&nfrsm;&pf0dkif;ívmav\/ xdkYaemuf
odef;azudkMunfhvdkuf&m olr&dSawmhonfudkawGY&ojzifh 0rf;wGif;üwpfcJaeaomtvHk;BuD;udk
ajzazsmufEkdif&ef ydwfyifír&Ekdifaom rsuf&nfrsm;udk olwdkYtvkdtwdkif;usapNyD;aemuf ckwifay:&dS
acgif;tHk;atmufrS wpfpHkwpf&mxGufay:aeonfudk awGY&ojzifh vSefíMunfhvdkuf&mwGif ]cspfygw,f} [k
rdrda&;ay;xm;cJhaom pmuav;ESifh rD;&xm;rxGufrDu ausmfjrifhaumuf,lxm;aom yef;yGifhuav;udk
awGY&onfwGif rdrday:wGif rnfrQ cspfBudKufpHkruf arwåmouf&Smonfukd od&dS&um; rqnfrsKdYEkdifbJ
jzpfvmawmhojzihf ½Idufíidkum
]uGJMuaygh udkausmfjrifha& . . uGJMuaygh? uRefrrsufESmudk rMunfhcsifvdkY wrifoufouf udk,fhudk,fudk
C

owfaowmvm; udkausmfjrifh&JY? &ufpufygav&JY&Sif? uRefr udkausmfjrifhtay:rSm


b,favmufcspfw,fqdkwm? udkausmfjrifh rodbl;aemf . . udkausmfjrifh tcspfudkprf;csifvdkY?
om

uRefra,musfm;,l&awmhr,fvdkY vdrfNyD;ajymwm? wu,frSwfNyD; uRefrvmatmifrS rapmifhEkdifbJ?


me

owfaowmvm;? tcspfBuD;&JY? uRefrjyefoGm;&ayr,fh wpfaeYrS rarhbJ? vGrf;vGef;vdkY


rcia

csufcsif;jyefvmcJhwm uRefrudk rkef;oGm;vdkY 'Dvdkvkyf&ufwmayghav? uRefrjzifh rcsdbl; udkausmfjrifh&JY?


rcsdbl;? udkausmfjrifhpdwfeJY uRefrvJ ao&awmhr,f? raebl; vkdufcJhr,f . . vdkufcJhr,f} [k
l us

wwGwfwGwfajymvsuf pm&Gufuav;eJY ajcmufaoGYaeaom yef;yGifhuav;udk twefweferf;½IyfNyD;


acgif;tHk;BuD;udkzufí w½Iduf½Idufidkrdavawmh\/
eo
f th

]idkufr&Suf BudKufr&Sufqdkovkd? uRefrjzifh r&SufEkdifawmhbl;? udkausmfjrifh&JY} [k qdkum idkaeav&m


ausmudk vufwpfacsmif;wifa&mufum tomt,myGwfoyfvsuf }idkvGef;awmh udk,fEGrf;owJhcif?
is b

owdxm;NyD; w&m;eJY ajzrSaygh} [k qdkoHudk Mum;awGY&jzifh zswfceJvSnfhMunfhvdkuf&m nGefYwifrSm


o ok

MuufoD;wjzef;jzef;xNyD;vQif emembm0ESifh awGY&ouJhodkY wqwfqwfwkefum ausmfjrifh\rsufESmudk


awGY&NyD;rS
wil

]udkausmfjrifh . . &Sif udkausmfjrifhyJaemf} [k olYtm;udkifíar;&m


l be

]tppfygyJ a&ra&mygbl;} [k ausmfjrifhu NyHK;vsufajymojzifh ]&Sifuawmh &,fEdkif? armEkdifygay&JY?


at y

uRefrjzifh ao&awmhravmufjzpfoGm;wmyJ? bmjyKvkdY 'Dvdkvdrf&wmwkef;}


our

]usKyfvdrfwmu awmfygao;&JY? cifvdrfvkdufwm wu,fhudka,musfm;,lawmhr,f atmufarhNyD;


rajymygeJYawmh cif&JY? uHaumif;vkdYraow,f? w,fvJwwfEkdifygay&JY? yvDtdk;rav;&JY . .} [k qdkum
ow

nGefYwif\yg;av;udk tomt,mqGJum ]pdwfqdk;wmaemf . . odyfpdwfqdk;wmyJ? a[m'Dvdkvdrfvdkuf&} [k


nr

qdkum remrusifvdrfvdkuf&m ]awmfyg? &Sifawmhav . . arwåmr&dSvdkufwm} [k ceJYwJhwJh jyefajymvdkufpOf


isk

]tydkif; (14) NyD;ygNyD} [laom toHudkMum;ojzifh vefYzsyfum vSnfhMunfhvdkuf&m rsufrSefudk


vuf0g;ESpfzufESifh tkyfxm;aomfvnf; vufacsmif;rsm;udk NzJxm;um Munfhaeol odef;azudk awGY&ojzifh
&Sufudk;&Sufuef;jzpfoGm;Muavownf;/ /

ol&d,r*¾Zif;? Zefe0g&Dv? 1935/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 27
aa''ggv
vHk;Hk;aarrmmv
vHk;Hk;rrssmm;;v
vGeGef;f;w
w,,f f

uRefawmfESifhvSxl; ausmif;twlwlwuf wpfcef;xJ twlwl aeMuaomfvnf; rwlwmawGu rsm;ygonf/

uRefawmfu vlat;/ tpp&m&m acgif;at;at;xm;NyD; pOf;pm;qifjcifwwfolyg/ NyD;awmh vlyg;vleyf?


udk,fhtzdkYudk,fht&mvnf; aumif;aumif;wGufwwfcsufwwfonf/ uGufausmfjrifwwfonf/ wpfenf;
ajym&vQif vmbfjrifonf/ udk,fhtusKd;&Sdrnfhtvkyf [kwfr[kwfudk jrif½HkESifhqHk;jzwfwwfonf/ tusKd;
C

r&dSrnfhtvkyfudk b,faomtcgrQ rvkyfwwf/ uRefawmfu'Dvdkvlyg;/ uRefawmfhOD;aESmufu 'dkiferdkvdk


om

tm;aumif;onf/ a&TcsdefcGifvdk wdusjywfom;onf/ q&m0ef"m;vkd pl;&Sxufjrufonf/ NyD;awmhvnf;


MunfhygOD;/ uRefawmfhtoufu (18) ESpfyJ &dSygao;onf/
me
rcia

'Dtouf? 'Dt&G,fESifh 'gavmufynmÚmPftajrmftjrif BuD;rm;zdkYqdkwm vlwdkif;rjzpfEdkifygbl;/ uRefawmfh


oli,fcsif; vSxl;udkyJMunfhygav? uRefawmfESifh ol wuúodkvfrSm twlwlaeMuonf/ toufvnf;
l us

twlwl? rdbrsKd;½dk;ESifh Opöm"e tajccHcsif;vnf; twlwlyg/ 'gayr,fh oluEGm;vdk tefrwefxlwJh?


twJhtaumif/ vluawmh vlaumif;wpfa,mufygyJ? 'gayr,fh olYacgif;xJrS bmrSr&dSbl;/ vluvnf;
eo

pdwfvIyf&Sm;vG,fonfh vlpm;rsKd;/ rwnfNidrfbl;/ bmrqdkjrif½HkMum;½Hkjzifh olpdwfxJrSm pGJoGm;wwfonf/


f th

tqdk;qHk;u olwpfckckudk pGJvrf;rdNyDqdkvQif wef;wef;pGJjzpfawmhwmyJ/ onfvdk tpGJtvrf;BuD;rIrsKd;


is b

jzpfvmvQif b,fvkdrS tusKd;taMumif;jyvdkY r&bl;/ 'grsKd;[m qifjcifwHkw&m;ESifh wu,fudk qefYusif


zufyJ/ ay:yifvkdufNyD;vkyfwmawG wpfa,mufu t½l;xvdkufvQif 0dkif;NyD;xMuwmawG? zuf&Siftopf?
o ok

tawG;tac:topfay:vmvQif tJ'Daemuf0dkif;NyD;vdkufwmawG tJ'Dvdk olrsm;rdk;cg;a&aomufwkdif; vkdufNyD;


wil

vkyfwmrsKd;[m uRefawmfhtjriftm;jzifh owdorÜZOf qifjcifwHkw&m; uif;rJhjcif;rsKd;yJvdkY jrifygonf/


vSxl;uawmh onfvkdrjrif. . .
l be
at y

ausmif;rSjyefvmNyD; tcef;xJudkjyefa&mufawmh vSxl;wpfa,muf tdyf&may:wGif yufvufBuD;


vJaeonfudk awGY&ygonf/ olYrsufESmwGif BuD;rm;vSonfh 'ku©a0'em cHpm;ae&yHkudk xif;xif;BuD;
our

jrifae&ygonf/ olYa0'emudk jrif&onfESifh ]{uEÅ 'Ditawmh tlrSmtwufaygufwJh a&m*gjzpfvdkYyJ} [k


uRefawmfhtodÚmPfu vsifjrefpGm tajzxkwfvdkufygonf/
ow
nr

][m . . oli,fcsif;? rif;NidrfNidrfae? rvIyfeJY? rif;vIyfvdkufvdkY jynfaygufoGm;&if 'ku©a&mufr,f?


0rf;Ekwfaq;vJrpm;eJY? rif;'DvdkyJ aeOD;? igq&m0efajy;ac:vdkufr,f}
isk

uRefawmfhpum;udkMum;&rS olYrsufESmrSm ydkí½IHYrJhoGm;avonf/

]om;arG; . . om;arG; . . tusÐ . . tusÐ . .}

uRefawmfonf vSxl;\pum;udk roJruGJ Mum;vkduf&onf/

]aeygOD;uG? rif;u rdef;rrdkY udk,f0efaqmiftusÐ 0wfcsifaevdkYvm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 28
]zGwfcsD;rSyJ? igu om;arG;csifvdkY rufwmewDukwftusÐawmifhwaewmr[kwfygbl;uGm? ig0wfcsifwm
om;arG;avmif;ukwftusÐuG}

þwGifrS olYa&m*grSm cE¨mudk,fESifhrqdkif/ ½kyfydkif;r[kwf? pdwfydkif;ESifhqkdifaeyguvm;[k uRefawmfawG;rd


awmh\/

]rif; . . ½l;rsm;aea&mhovm; oli,fcsif;&m? om;arG;avmif;ukwftusÐqdkwm 'DaeYumvrSm acwfrrD


awmhbl;uG? 'DacwfxJrSm om;arG;tusÐ? avmif;ukwftusÐ0wfwJholawG[m Zmwfrif;om;eJY? tnmom;
awGyJ &dSawmhw,f? wuúodkvfausmif;om; avmif;ukwftusÐ0wfw,fqdkwm bdk;awmfbk&m;vufxufu
yguGm}
C

]rif;rodygbl;? cspfaxG;&m}
om

]bmrod&rSmvJuG? [dkwkef;u aumvdyfausmif;om;awG[m acgif;aygif;eJY? ukwftusÐeJY? wkwfaumufeJY?


me

bGwf&SL;eYJ? wcsKdYrSm EIwfcrf;arG;awmif xm;vkdufMuao;w,f? tJ'gaMumifh rMunfatmifqdkwJh udkavtdk;


rcia

oDcsif;xJrSmawmif ygao;w,fr[kwfvm;? ]udkbDat NrdKYtkyfavmif;wdkY wkwfwpfacsmif;eJY vrf;udk


avQmufw,f? udkAdkau tkyfaygif;aygif;vdkY wkwfwpfacsmif;eJY vrf;udkavQmufw,f? acgif;aygif;p
l us

&SnfvGef; . . &SnfvGef;w,f? acgif;aygif;p &SnfvGef; . . &SnfvGef;w,f? [dkufpul;ausmif;om;&,f?


aumvdyfausmif;om;&,f? ae&Sife,f ausmif;om;&,fvdkYav . . }
eo
f th

]at; . . tJ'gaMumifhayghuG? iguom;arG;avmif;ukwftusÐudk tefrwef0wfcsifaewm? rif;wdkYigwdkY


is b

OD;BuD;awGacwfu zuf&Sif[m tckwpfcg jyefNyD;vnfvmNyDqdkwm rif;jrif&JYvm;? [dkwkef;u wuúodkvf


ausmif;om;BuD;awG EIwfcrf;arG;xm;ovkd tckausmif;om;awG EIwfcrf;arG;awGeJY jzpfvmMuNyD? qHyifawG
o ok

vJ t&SnfeJY? aemufrMumcif OD;zdk;usm;wdkY? OD;bcsKdwdkYvdk aoQmifxHk;eJY? acgif;aygif;eJY jzpfvmawmhr,f?


wil

avmif;ukwftusÐeJY? acgif;aygif;eJY? wkwfaumufeJY/ tdwfaqmifem&DeYJ acwf[m rMumcifa&mufvmawmh


rSmyJ? aocsmaeNyD/ tJ'gaMumifh igu acwft&if a&SYuajy;NyD; om;arG;avmif;ukwftusÐ0wfcsifaewm}
l be
at y

]rif;rdkYawG;rS awG;wwfayavw,f? oli,fcsif;&m? 'DacwfBuD;rSm avmif;ukwftusÐwum;um;eJY? rif;udk


aumifrav;awGu jrif&if iaygvdkY ac:MurSmaygh}
our

]igu iaygr[kwfyJ rif;u iwHk;jzpfaewm? 'DaeYumvrS om;arG;avmif;ukwftusÐ[m jrmawGudk


ow

tefrwefuswJhaq;yJ? od&JYvm;}
nr

vSxl;u uRefawmfhudk ,ckvkdacsyvdkufNyD; ]wpfaeY 'Dvdkjzpfvmr,fqdkwm? igodzdkYaumif;ygw,fuGm?


isk

ighudk,furdkufvdkY igh&dSwJhydkufqHtm;vHk; pmtkyfawG0,fypfvdkufrdw,f? tckawmh avmif;ukwftusÐ0,fzdkY


aiGr&dSawmhbl;} [k olYudk,fol jyefíajymaeovdkvdk? uRefawmfhtm; ajymjyaeovdkvkd vkyfae&mu
tdyf&may:rS vl;vJíxvmonf/

xdkaemuf olYtcef;xJwGif acgufwHkYacgufjyefavQmufonf/ yg;pyfrSvnf; ]ig avmif;ukwftusÐ&rS


jzpfr,f? jzpfr,f} [k ref;rIwfaeavawmhonf/

]b,fvdkjzpf&wmvJ vSxl;&m? enf;enf;rsm;vJ pOf;pm;prf;ygOD;? om;arG;avmif;ukwftusÐqdkwm


aqmif;wGif;cPav;yJ 0wfvdkY&wm? aEGus&if acgufxm;&rSmyJ? acgufrxm;csifvdkY0wfjyef&if av;uvJ

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 29
av;? acR;uvJ wNydKufNydKufeJY? eHvkdufrSmvJ rajymeJY? acR;uvJeH? tarG;uvnf;eH? tem;uyfrd&if
wd&pämef½HkxJu 0uf0Htem;uyf&ovdk jzpfaerSmaygh}

]rif;rodygbl; cspfaxG;&m? 'DacwfrSm 'Dt0wfeJYrS acwfrDwm? rif;u ighvdk acwfrrDcsifbl;vm;}

]'grsKd;awmh a0;ygao;&JY}

uRefawmfu opömpum;udk qdkvkdufonf/

]udk,fuawmh acwfrDcsifoyarmif} [k vSxl;uvnf; rSef&mudkyJ zGifh[vdkuf\/


C

]tckae om;arG;avmif;ukwftusÐwpfxnf &r,fqdk&if bmrqdk vkdcsifwmay;r,f? vdkcsifwmomajym}


om

csufqdk tuGufjrifwwfaom uRefawmf\OD;aESmufonf zswfceJ rD;yGifhvmNyD; vDAmtukefwifum


me

tvkyfvkyfygavawmhonf/ uRefawmfhrsufvHk;rsm;uvnf; vSxl;\rsufESmudk pl;pdkufMunfhum


rcia

tuJcwfvsuf&dSonf/
l us

]bmrqdk wu,fyJay;rSmvm;}
eo

]ay;r,f . . ay;r,f? igvdkcsifwm&&if rif;vdkcsifwm bmrqdkay;r,f}


f th
is b

olYpum;xJwGif tcdkiftrmajymonfhavoH ysH0Jvsuf&dSaeayonf/


o ok

odkYjzifh uRefawmfonf uRefawmfhar;aphudk vufndK;jzifhtxyfxyfukwf&if; pOf;pm;vdkufonf/ xdkodkY


wil

pOf;pm;vkduf&mwGif b,frSm om;arG;avmif;ukwftusÐ&Edkifrnfudk uRefawmf\ÚmPf0wGif rSefjyovkd


ay:vmonf/ uRefawmfhzcifNrdKYtkyfb0u acwfrDvSNyD[k 0wfcJhaom om;arG;avmif;ukwftusÐwpfxnf
l be

&dSonf/ xdkavmif;ukwfukd uRef;aowåmxJwGif y½kwfvHk;rsm;ESifh a&maxG;xnfhoGif;um tdrftay:xyfrSm


at y

odrf;qnf;xm;onf/ ,cktcg uRefawmfhzcif r&dSawmhNyDjzpf&m xdkavmif;ukwftusÐudk uRefawmftarG


cH,l &&dSxm;avonf/ xdktusÐudk0wfrnfholr&dS/ uRefawmfvnf;r0wf/ 0wfzdkYa0;pG? &dSrSef;yifowdr&/
our

vSxl;u om;arG;avmif;ukwftusÐtaMumif;udkajymrS owd&rdjcif;jzpf\/


ow

,ckvdk vSxl;vdkcsifonf om;arG;avmif;ukwftusÐ uRefawmfhrSm&dSovdk uRefawmfvdkcsifonfht&m


nr

wpfckvnf; vSxl;rSm &dSaeavonf/ wdwdususajym&vQif uRefawmfvdkcsifonfht&monf olYvufxJwGif


&dSonfawmhr[kwfyg/ xdkt&mudk OD;OD;zsm;zsm;&,l ydkifcGifholYü&dSaejcif;jzpfyg\/ onfhxufydkí &Sif;&Sif;
isk

ajym&vQif uRefawmfvdkcsifonfht&mrS olESifhtqufjzpfaeaom oufoufcdkifyifjzpfygonf/

oufoufcdkifudk uRefawmfpHkrufaeonfrSm MumygNyD/ þtrsKd;orD;uav;udk uRefawmfESpfoufjrwfEkd;


jcif;rSm ESvHk;om;\awmif;qdkcsufr[kwfaMumif;udk uRefawmftav;teufajymvdkygonf/ trSeftm;jzifh
olonf wpfzufom;\ESvHk;aoG;udk wkefatmif? ckefatmif vIHYqGEkdifoluav;wpfOD;jzpfygonf/ odkY&mwGif
uRefawmfonf ESvHk;om;\tvkdudkvdkufolr[kwfyg/ b,fcgrQvnf;uRefawmf\OD;acgif;udk tonf;ESvHk;
u pdk;rdk;cGifhray;cJhyg/ uRefawmf oufoufcdkifudk ,lvkdjcif;rSm a&SYa&;udk av;av;eufeuf awG;q
wGufcsufum OD;aESmufxJrS ay:xGufvmaom tajccHtaMumif;w&m;ay:rSm wnfav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 30
a&S;OD;pGm uRefawmhftaMumif;udk ajym&rnfqkdaomf uRefawmfonf Oaya'wef;wGif wufa&mufoifMum;
aeolwpfOD;jzpf&m rMumrDbGJY&NyD; w&m;½Hk;rsm;wGif wm0efxrf;&GufzdkY&dSaeygonf/ xdktcgwGif uRefawmfh
tzdkY Muifazmfvdkvmrnf/ xdkMuifazmfonf rnfonfhtrsKd;tpm;jzpf&rnfenf;/

a&S;u atmifjrifxif&Sm;cJhaom 0wfvHkawmf&BuD;rsm;? w&m;a&;0efxrf;rsm;udkMunhfygu olwdkY\


ZeD;rsm;onf >cif;csufr&dS ajym&avmufatmif vSyacsmarmMuonf/ ,Ofaus;odrfarGY£a`E´&Sifrsm;
jzpfMuonf/ todynmESifh jynfhpHkMuonfudkawGY&ayonf/ oufoufcdkifonf þt&nftcsif;rsm;
tm;vHk;ESifh jynfh0onf[k qdkEkdifyg\/ odkYaomf >cif;csufwpfckawmh xm;&OD;rnf/ oufoufcdkifonf
vSonf/ acsmonf/ odkYaomf vlysKdaqmifrsm;? t&ufqdkifrsm;wGif csdwfqGJxm;onfh eH&HuyftvSr,frsm;
uJhodkY 36-24-36 twdkif;txGmudkawmh rrDao;yg/ xdkt&nftcsif; rjynfh0ao;jcif;ukd tcsdefumvu
jznfhqnf;ay;vdrfhrnf[k uRefawmf,HkMunfygonf/ xdkodkYjynfh0zGHYNzdK;rnfh tvm;tvmrsm; olYwGifxif&Sm;
C

&dSaeygonf/
om

olYrsufESmonf usufoa&rsm; &Tef;a0aeovkd olYwpfudk,fvHk;uvnf; ,Ofaus;odrfarGY £a`E´&Sif


me

jzpfjcif;udk azmfjyaeyg\/ ol\ udk,faeukd,fxm; aMumh&Sif;oavmuf ol\oGm;[efvm[efrsm;uvnf;


rcia

ajcwpfvSrf; wpfoef;ru wefonf[k qdk&rnfyif/ aeyHkxdkifyHkrSvnf; rukef;raumh? ravsmhrwif;bJ


aysmif;aysmif;tdtd&dSvSonf/ pm;&maomuf&mrSmvnf; ZGef;cuf&if;udkifyHkutp pnf;urf;pepfusonf/
l us

EIwfcrf;uGufjcif;? vufayjcif;r&dS/ olYtrlt&mtm;vHk;u Zmwdykn*kPfrmeudk jyvsuf&dSonf/


eo

todtvdr®mrSmawmh vHk;0r&dS/ trSeftm;jzifh þt&nftcsif;rSm olYp½dkufESifh qefYusifbufjzpfae


f th

avonf/ odkYaomf olYudk uRefawmfyJhjyif xdef;odrf;ay;vdkufvQif olonfawmfvmrnf/ todtvdr®m?


is b

ynmt&nftaoG;wufvmrnf[k uRefawmf,HkMunfonf/ bmyJjzpfjzpf olYudkprf;NyD; yJhudkifjyKjyifay;zdkY


aumif;onf/ ukefukefajym&vQif t½kyfqdk;aomfvnf; todtvdr®mMuG,fonfh rdef;rysKdwpfOD; vSyatmif
o ok

jyKvkyf&jcif;xuf vSyaomfvnf; tydwkef;jzpfaeoluav;wpfOD;udk todtvdr®mMuG,f0atmif jyKvkyf


wil

&jcif;u ydkí vG,fulvSayonf/


l be

xdkodkYawG;rd&mu vSxl;udk uRefawmfpum;pvkdufonf/


at y

]oli,fcsif; . . oufoufcdkifeJYrif;eJY wu,fyJ BudKufaeMuovm;}


our

]ighudkawmh olpdwf0ifpm;aew,fxifwmyJ? tJ'gudk tcspfvkdY rif;wdkYac:rvm;rodbl;? aeygOD;?


ow

'DtaMumif; bmjzpfvdkYar;wmvJ}
nr

uRefawmfu olYtar;udk wdkuf½dkufrajzbJ pum;qufvkdufjyefonf/


isk

]rif;eJYoleJY twnfwus ajymNyD;qdkNyD;wmrsm; &dSaeNyDvm;vdkYyg? igqdkvdkwmu rif;wdkYwpfa,mufeJY


wpfa,muf pGJpGJNrJNrJwGJjyKaewm? [dk[mrsKd;? 'D[mrsKd;ayghuGm}

]'DvdkvJ r[kwfygbl;? oleJYigeJYawmh awGYMuwmawmh rsm;ygNyD? 'gayr,fh olYrSmvJ wjcm;tquftoG,f


awG&dSovdk ighrSmvJ &dSaewmyJ? aeygOD;? 'DtaMumif; bmjzpfvdkYar;wmvJ}

uRefawmfu olYtar;udk wdkuf½dkufrajzbJ pum;qufvkdufjyefonf/

]olYrSm rif;tjyif wjcm;ieJwpfa,mufa,mufeJY pGJpGJvef;vef;jzpfaewmrsm; &dSao;ovm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 31
]igodwmawmh wpfa,mufrS r&dSbl;? aeygOD;? 'DtaMumif;bmjzpfvkdYar;wmvJ}

olYpum;udkMum;&í uRefawmfrsm;pGmauseyfNyD; acgif;udk wqwfqwfndwfaevdkufrdonf/

]wpfenf;ajym&&if olYrSm wjcm;ieJeJY jzpfaewmvJr&dSbl;? 'DtxJ rif;vJrygbl;qdk&ifav;wifyGJrSm


b,folrqdkygEkdifaeNyD qdkygawmh? [kwf&JYvm;}

][kwfrSmayghav? tJ'g bmudk&nf&GnfNyD; rif;uar;aewmvJ}

]bmrSr[kwfygbl;uGm? bmrSr[kwfygbl;}
C
om

uRefawmfu wdkuf½dkufrajzbJ rkom;rygatmifjyefíajymvdkuf&onf/ ,if;odkYajymNyD;onfESifh AD½dkudkzGifhí


uRefawmfht0wftpm;rsm;udk xkwfNyD;c&D;oGm;vufqGJaowåmxJodkY t0wftpm;rsm;udkxnfhvdkufonf/
me
rcia

][ . . rif; b,foGm;rvdkYvJuG}
l us

]we*FaEGausmif;ydwf&uf tdrfjyefrvdkY}
eo

vSxl;onf uRefawmfvufESpfzufudk qkyfudkifNyD; rsufESmcsKdaoG;um toem;cHavonf/


f th
is b

]'DrSm oli,fcsif;? rif;tdrfjyefvdkY&dS&if rif;r,fawmfBuD;qDu aiGuav; ydkydkrdkrdkqGJvmNyD; ighudkracs;Ekdifbl;


vm;uGm? igom;arG;ukwftusÐ0,fcsifvdkYyg}
o ok
wil

][aumif&? 'DacwfrSm om;arG;tusÐb,frSm0,fvdkY&rSmvJuG}


l be

]tdkuGm . . &Sm&if&ygw,f? ta&;BuD;wmuaiGyg}


at y

]at;av . . rif;vdkcsifwm wpfckckawmh jzpf&rSmayghuGm}


our

uRefawmfu ya[VdqHqH t"dyÜm,ftrsKd;rsKd;ygaom pum;udk ajymvdkufNyD; om;a&aowåmxJodkY


ow

t0wfwpfxnfudk aemufqHk;xnfhNyD;ydwfvdkufavonf/
nr
isk

_________________

wevFmaeY eHeufwGif uRefawmf tdrfujyefa&mufvmNyD; 1925 ckESpfavmufu uRefawmfhzcif0wfaom


tarG;pkwfzGm;ESifhom;arG;ukwftusÐudk om;a&tdwfxJu xkwfí vSxl;udkjyvdkuf\/

]tyfcsavmif;}

vSxl;onf om;arG;ukwftusÐudkjrif&onfESifh ][dkif; . . &Sm;Amhpf} [k 0rf;omtm;& qdkjrnfwrf;vdkuf


avonf/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 32
olonfom;arG;ukwftusÐudk vSrf;,lí olYudk,fwGifuyfum ayGYydkuf&if; ][dkif; . . &Sm;Amhpf} [k xyfí
qdkjyefonf/

]'DtusÐ rif;oabmus&JYvm;}

]usrSus . . aumif;rSaumif;}

olonf ukwftusÐudk olYudkrSrcGmbJayGYydkufxm;&if; uvDurmrsufvHk;rsm;jzifh uRefawmfhudk pdkufMunfh


avonf/
C

]uJ . . ajymprf;? 'DtusÐtwGuf rif;udk igbmay;&rvJ}


om

]rif; . . r'Duav; ighay;aygh}


me
rcia

uRefawmfu pum;udk ed'gef;rysKd;? wefqmrqifbJ a[ma[m'dkif;'dkif;ajymcsvdkufavonf/


l us

]oufoufcdkifudkvm;}
eo

olYtoHrSm wkef,ifaeonf/
f th
is b

]rif; . . oufoufcdkifudk vdkcsifw,fvm;}


o
ok

]at; . . [kwfw,f}
wil

olonf ukwftusÐudk olYudk,frScGmí ypfay;vdkuf&if; . . ]b,fawmhrS r&bl;} [k rmrmwif;wif;jyefí


l be

ajymvdkufonf/
at y

uRefawmfu ycHk;udkwGefY? rsufESmudkrJh? vuf0g;ESpfzufjzefYjyum ]'guawmh armif&ifhoabmyJ? qefay;rS


our

aq;&r,fhOpöm? rvdkcsifvJ aeaygh} [k ajymvdkuf&\/


ow

xdkodkYajymvdkufonfhtwGuf olYpdwfxJwGif rnfodkY&dSrnfudk uRefawmfod&ef ukvm;xdkifwpfvHk;ay:wGif


nr

xdkifí pmtkyfudkzwf½Iae[efaqmifum rsufESmudkpmtkyfESifhuG,fNyD; olYudkwaphwapmif; acsmif;íMunfhae


rd\/ olYudkawGY&onfrSm tawmfyif rcsdwifuJ jzpfyHkay:aeonf/ olonf q&mawmfbk&m; bkOf;ay;
isk

ay;aeonfh 0ufom;eD? oHk;xyfom;udk oGm;a&wrsm;rsm;ESifh bkef;BuD;ausmif;om; ai;ajr§mfMunfhovdk


om;arG;tusÐudkMunfhvdkuf ][,f . . 'gBuD;udk bmvkyf&rSmvJ} [k tHcJNyD; rsufESmvTJvdkuf? aemufwpfcsD
jyefMunfhNyD; w½dIufrufrufjzpfaevdkuf? jyefvSnfhoGm;vdkuf? aemufwpfcg jyefMunfhvdkuf vSnfhoGm;vdkuf
ESifh jzpfae\/

xdkodkYMunfhvdkuf? vSnfhvkdufESifh vkyfae&mwGif tMunfhwGif wpfcgxufwpfcg rufarmrIwdk;vmNyD;


rsufESmvTJ&mwGif pdwfxJu wif;rmrI wpfpxufwpfp aysmhnHhvm\/

aemufqHk;tacgufwGif olonf vHk;vkH;rsufESmvTJroGm;awmhbJ pyg;BuD;a>r tñd§KYcH&onfhacsoli,fuJhodkY


rvIyfr,Suf? rufrufarmarm rsufaMumrjywf Munfhaerdavawmh\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 33
xdkYaemuf olYyg;pyfrS vnfacsmif;arS;uyfaeonfhtoHrsKd; xGufay:vmavonf/

]oufoufcdkifudk ighpdwfxJrSm cspfaewm [kwfcsifrS[kwfrSmygav? wu,fawmhigwdkYvJ twnftwHh


oGm;vmaeMu? [kd'if;? 'D'if;vkyfaeMuwmrS r[kwfbJ[m}

]at;aygh? 'grsKd;yJ jzpfrSmaygh}

uRefawmfu tqif;wGef;vdkufavonf/

]wu,fawmh oufoufcdkif[m ightzdkYbmvJ? iguawmh olYtzdkYbmvJ? bmrSrvJbl;? bmrSr[kwfbl;


C

[kwfvm;? wu,fawmh 'gawG[m oGm;&if; rawmfwq0ifNyD; cvkwfwdkufrdwmrsKd;yg? NyD;awmhvJ


om

NyD;wmygyJ}
me

][m . . 'godyfrSefwmaygh}
rcia

uRefawmfu olYudkaxmufcHNyD; ]'DukwftusÐvJ 0wfMunfhprf;ygOD; oli,fcsif;&m} [k qdkum tusÐudk


l us

vSrf;ay;vdkuf\/
eo

vSxl;onf [efvkyfraebJ aumufNyD;pGyfvdkuf\/ ukwftusÐonf tay:ydkif;u em;&Gufaemufa&muf


f th

onfhtxd ukyfydk;axmufaeNyD; atmufydkif;u ajczsm;xdí aeavonf/ olYudkMunfh&onfrSm 0efBuD;


is b

tusÐ0wfxm;aom vljyufESifhwlaeonf/
o ok

oluawmh ausauseyfeyfBuD;NyHK;um ]wdkif;&ufwJh . . yuúvm . . rdk;&GmwmeJY toifhqdkovdk


wil

ighudk,feJYawmh zpfzpfazmf . . azmfazmfzpf aewmyJ} [k qdk\/


l be

onfwGif uRefawmf ukvm;xdkifay:rS xvdkufonf/ NyD;vQif uRefawmhvufudk qefYwef;íay;um


at y

]'Dvdkqdk&if tay;t,lwnfhNyDaygh} [k ajymMunfhonf/


our

olu wHawG;udk tEkdifEkdifrsKdum ]tay;t,lwnfhNyD} [k qdkvsuf uRefawmfhvufudkqGJíqkyfudkifNyD;


vIyfvkdufonf/ aemufaeYwGif uRefawmfESifhoufoufcdkifwdkY pHkwGJckwfMu&avonf/ xdkodkY olESifh
ow

yxrqHk;awGYqHkjcif;rSm olYudkavhvm&efESifh tuJcwf&ef oufoufrQomjzpfygonf/ uRefawmfonf olYudk


nr

uRefawmfvkdcsifonfh tqifhtwef;odkYa&mufatmif rnfrQBudK;yrf;&rnfudk od&efvdkonf r[kwfygavm/


isk

yxrOD;qHk;olYudk [dkw,fwpfckwGif aeYv,fpmpm;&ef ac:oGm;ygonf/ [dkw,futxGufwGif olu


]'D[dkw,frSmpm;&wm odyfaumif;? t&rf;aumif;} [k qdkonf/ onfhaemuf ½kyf&SifodkYac:oGm;onf/
½kyf&Sif½HkutxGufwGif olu ]'D½Hkuawmh 'dyfyJ? *&dwfyJ} [kcsD;usL;avonf/ xdkYaemuf
olYudktrsKd;orD;aqmifodkY ta&mufvkdufNyD;ydkYvkdufonf/ uRefawmfuolYudkEIwfqufNyD; jyefrnftjyKwGif
olu ]'DaeYawmh tm;BuD;aysmf? trsm;BuD;aysmf} [k ol\cHpm;rIudk xkwfazmfajymygonf/

xdkYaemufuRefawmfonf pdwfav;av;jzifh uRefawmhftcef;odkYjyefvmcJh\/ uRefawmfhtzdkYrSm txifESifh


tjrifvGJaeavNyD/ uRefawmfxrf;&Guf&rnfh wm0ef\yrmPESifhBuD;av;rIudk uRefawmfavQmhNyD; wGufcJhrd
onf/ olESifh ,ckvdk ezl;awGY'l;awGY awGY&awmhrSyif ol\todynmacgif;yg;rIESifh aygh&Twf&Twfajymqdk
wwfonfh 0oDygaeNcif;udk tHhMoavmufatmif awGY&ayawmhonf/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 34
onftwdkif;qdkvQif olYudk todynmA[kokw jynhf0atmif jyKvkyfay;&½HkESifh NyD;rnfr[kwf/ tjrif
us,fatmif? awG;wwfatmifac:wwfatmif t&ifOD;pGm oifay;&efvdkavonf/ þwm0efrSm rao;i,f?
rEkdifreif;aqmif&Guf&rnfh udpöBuD;wpfck jzpfaeav&m yxraomf uRefawmfonf olYudkvSxl;vufodkY
jyefítyfcsifpdwfjzpfrdonf/ odkYaomf ol\jzLjzLazG;azG; a&aq;ig;ozG,f t,fíaeaom udk,fum,
tvSESifh [eftrlt&mwdkYu olYudkpdwfrysufEkdifatmif uRefawmfhtm; zrf;pm;xm;av&m olYudk uRefawmf
vkdcsifovdk rjzpfjzpfatmif yHkoGif;&ef pdwfESvHk;udk 'kef;'kef;csvdkufrdygawmhonf/

onfawmh uRefawmfbmvkyf&rnfenf;/ uRefawmfonf þudpöudk tEkvHky#dvHk pOf;pm;vdkufonfhtcg


]tvdr®mpmrSm&dSonf} qdkaom pum;onf uRefawmf\acgif;xJwGif ay:vmavonf/ uRefawmfonf
taMumif;tm;avsmfpGm Oya'ynmudkoif,laeoljzpfaomfvnf; pmay? uAsm? tvuFmwGif rsm;pGm
C

0goemxkHol wpfOD;jzpfonf/ ausmif;r*¾Zif;ESifheH&Huyfpmapmifrsm;wGif uAsmawmfawmfrsm;rsm; 0ifa&muf


om

a&;om;cJhzl;ygonf/ uAsLya'ownf; [laom uAsmenf;? qef;enf;wdkYudkvnf; tawmfuav;


ESYHESHYpyfpyf wD;rd? acgufrd&dSygonf/
me
rcia

odkYjzpf&m oufoufcdkiftaMumif;udk pOf;pm;vdkufonfhtcg uAsmwGifa'gownf;[laom tjypftqmrsm;


&dSovdk vlwdkYwGifvnf; tjypftqmrsm; &dSwwfMuonfudk EIdif;,SOfMunfhrdavonf/ uAsmwGif
l us

a'gouif;vQif *kPf&oajrmufovdk vlwGifvnf; tjypftqmuif;vQif aumif;jcif;ig;jzmESihf


jynfhpHkavonf/ xdkaMumifh oufoufcdkiftm; tvdr®mynm wdk;wufvmatmif uAsm? vuFmenf;jzifh
eo

jyKjyif,l&ef uRefawmf qHk;jzwfvdkufavonf/


f th
is b

aemufwpfBudrf oufoufcdkifESifhcsdef;&mwGif ]'Dnae oufoufeJYudk,feJY uefapmif;oGm;NyD; pum;ajymMu


&atmifvm;} [k tqdkjyKvkduf&\/
o ok
wil

]tdk . . oufoufwkdYu uefapmif;qdk&if tBudKufAvdkufaygh}


l be

oufoufcdkifESifhywfoufvdkY uRefawmfajymvdkwm wpfck&dSyg\/ onf[muawmh olYvdkazmfa&Gonfh


at y

rdef;uav;rsKd;udk urÇmukefus,foa&GY &SmvdkYjzifh rawGYEkdifjcif;jzpfygonf/


our

naebufwGif olESifhuRefawmf tif;vsm;uefapmif;rSm awGYMuygonf/ ]oufoufwkdY bmtaMumif;


ajymMurvdkYvJ} oluar;onf/ ]a'gotaMumif;} [k uRefawmfhtajzaMumihf olrsufvHk;jyL;oGm;onf/
ow
nr

]udk,fuvJuG,f bkef;BuD;vJr[kwfbJeJY? bmjyKvdkY a'goarm[taMumif;ajymcsif&wmvJ? ysif;p&mBuD;}


isk

]r[kwfygbl;? udk,fajymcsifwJh a'gou uAsm? vuFmxJrSmygwJha'gotaMumif;yg? tJ'DtaMumif;udk


em;vnfxm;&if uAsmudkydkifydkifEkdifEkdifpyfwwfw,f? pma&;wJhtcgrSm pmacsmw,f? pum;ajym&rSmvnf;
ajyjypfw,f? tESpfom&ygw,f}

oufoufcdkifonf wpfrdepfavmuf pOf;pm;aeNyD;rS qHk;jzwfcsufcsvdkuf\/

]atm½dkuf oabmBudKuf}

]uJ . . em;axmif}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 35
uRefawmfuvnf; acsmif;udk wpfcsuf[efYíU&Sif;NyD; pum;pygawmhonf/

]uAsm? vuFmrSm ravsmfwJhpum;vHk;? roHk;tyfwJhpmom;? rrSm;tyfwJh tzGJYtEGJYawGudk a&;om;oHk;EIef;


zGJYEGJYrdvdkY&dS&if a'gooifhw,f vdkYqdkw,f? tJ'DtjypftemtqmawGuif;&if *kPfajrmufw,f?
&oajrmufw,f}

}*kPfqdkwm aiGudkac:w,f [kwfvm;}

]r[kwfbl; . . r[kwfbl;? *kPfqkdwm wifhw,favsmufywfaumif;jrwfwJhoabm? &oqdkwm tESpfom&eJY


jynfh0wJhoabmudk qdkwm? a'gooifh&if raumif;bl;? tESpfom& rjynfhpHkbl;rSwf&r,f? a'gorSm
y'a'go&Spfyg;? 0gusa'goudk;yg;? 0gusw¦a'goajcmufyg;&,fvdkY &dSygw,f}
C
om

]rsm;vScsnfvm; q&mBuD;&JY? wxdkifwnf;eJY tm;vHk;ajymvdkY rSwfrdyghrvm;}


me

]wxdkifeJY tjywfrajymygbl;? ta&;BuD;wmavmuf a&G;NyD; wpfaeYenf;enf;? wpfaeYenf;enf; ajymjy


rcia

yghr,f? yxrOD;qHk; {uw¦ a'goudkajymr,f? tJ'D{uw¦ a'goqdkwm teuft"dyÜm,fwlwJhpum;jzpfjzpf?


0gusjzpfjzpf xyfwvJvJqdkwmrsKd;? Oyrm . . 'dyfyJ . . *&dwfyJ qdkwmaygh? 'Dpum;ESpfvHk;[m ukvm;BuD;eJY
l us

t&mBuD;vkd teuf"dyÜm,ftwlwlrdkY xyfNyD;qdkwm tydkpum;jzpfraebl;vm;}


eo

]tdk . . 'Dvdkvm;? aemufudk 'Dvdka'gooifhwJh pum;awG oufoufrajymawmhygbl;aemf . . aemf}


f th
is b

]aemufNyD;awmh a,bk,stm;jzifh odrf;usKH;NyD;ajymwJhpum;&Sdao;w,f? Oyrm . . udk,fvufvIyf&Sm;


avhusifhjcif;onf aumif;\/ xdkaMumifh vlwdkif;udk,fvufvIyf&Sm;avhusifhoifh\ qdkwmrsKd;}
o ok
wil

]'Dtqkdudk oufouftrsm;BuD;axmufcHw,f? ukd,fvufvIyf&Sm;avhusifhw,fqdkwm usef;rma&;twGuf


odyfaumif;wmyJ[m}
l be
at y

]tJ'gu 'Dvdk&dSw,fav? udk,fvufvIyf&Sm;avhusifhjcif;[m aumif;wmrSefygw,f? 'gayr,fh vlwdkif;


twGuf aumif;wmr[kwfbl;? ESvHk;a&m*g&dSwJhvl? tdyf&mxJu rxEkdifwJhvltwGuf aumif;w,fvdkY
our

qdkEkdifyghrvm;? rqdkEkdifbl;? q&m0efrsm;uawmif wcsKdYvlawGudk NidrfNidrfoufoufaezdkY


ñTefMum;&wm&dSw,f? 'gaMumifhoHk;oyfcsufwpfckckudk vkyfwJhtcg vHk;axG;NyD;rajym&bl;?
ow

wdusrSefuefrI&dS&w,f? udk,fvufvIyf&Sm;avhusifhrIeJYywfoufvdkYajym&&if 'g[m rsm;aomtm;jzifh


nr

olwdkYtzdkYaumif;\/ odkYr[kwf rsm;pGmaom olwdkYtzdkYaumif;\/ tJ'Dvdk ajym&&if? 'Dvkdr[kwf&if


rjywfom;wJhtwGuf oHo,a'gooifhw,fr[kwfvm;}
isk

][kwfNyD . . [kwfNyD? tJav? bGm . . bGm? [if tJovdk ajymwm {uw¦a'go oifhrsm;aeovm;}

][ifhtif; . . tJ'Dvdkajymwmusawmh a'goroifhbl;? tmar!dwf&SpfrsKd;xJu yoHoqdkwJh


csD;rGef;wJhpum;jzpfvdkY a'goroifhwJhtjyif av;eufwJhoabmudkaqmifw,f}

]tdk . . odyfNyD; pdwf0ifpm;p&maumif;wmyJaemf? qufNyD; ajymygOD;}

]ajymyghr,f? 'gayr,fh tusÐudkawmh aqmifhaqmihfNyD; rqGJygeJYuG,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 36
olutusÐpudkvTwfvdkufawmhrS uRefawmfu pum;quf&jyefav\/

]aemufwpfcku twd0k'¨a'go? tJ'gu pum;wpfckudk vGefvGefusL;usL;csJYum;NyD;ajymwm? Oyrm . .


tmumudkvTmyHkjyKygvdkY? ar,kudkwJh pkwfwHcsDqdkwmvdk rjzpfEkdifwmawG csJYum;NyD;ajymwmrsKd;}

]odyfaumif;wJhpum;awGyJ udk&,f? aemufxyfa'goawGbmawG&dSao;vJ? ajymygOD;? em;axmif&wm


aumif;vGef;vdkY odyfaysmfwmyJ}

onfpum;Mum;vkduf&ojzifh uRefawmftawmfuav; pdwfysufrdonf/ wu,fawmh olbmrQ


oabmaygufyHkr&ao;/ odkYaomf uRefawmfvufavQmhvdkufvQif bmr[kwfonfhvlwpfa,muf uRefawmf
jzpfoGm;rnf/ odkYtwGuf uRefawmfquf&jyefonf/
C
om

]tckajymrSmu twåa'go? tJ'gu xkdufwefwmxuf vGefuJNyD;csD;usL;wm? yHkpHjy&&if vrif;xufom?


xGef;vif;jzmvsuf? a&mif0guGefYjrL;? ydk;pkef;MuL; . . qdkwmrsKd;}
me
rcia

][kwfvkdufwmudk&,f? oufoufav . . 'Dpum;rsKd; b,fawmhrS rajymrdatmif owdxm;ygr,f}


l us

]aemufNyD;awmh Mopdws[deqdkwm &dSao;w,f/ tJ'gu a&SYpum;eJY aemufpum;rnDwm? EIwftrlt&m


udk,ftrlt&m rwlwm? Oyrm jy&&if ]aorSmudk armifraMumufygbl;? oufaysmuf&if armifwpfudk,frdkY?
eo

vif;wtdk zifudkEdIufrSm pdk;vdkufygbd} qdkwmrsKd;aygh? olYpum;u aorSmudkawmh raMumufbl;? vif;w


f th

qGJrSm aMumufw,fqdkawmh a&SYpum;eJY aemufpum;rnD? a&SYuBuD;us,fNyD; aemufu avQmf&Twf&Twf


is b

vkyfvkdufawmh ayghroGm;bl;vm;}
o ok

]'guawmh olYpdwful;eJYawG;NyD; aMumufwmudk ajymwmyJ r[kwfvm;}


wil

]'gudk oufouf ydkNyD;em;&Sif;atmif Oyrmwpfckay;OD;r,f? xm0&bk&m;ocif[m bmrqdkzefqif;Ekdif&if


l be

olrcsDrEkdifwJh ausmufwHk;BuD;wpfckudk olzefqif;Ekdifrvm;}


at y

]zefqif;Ekdifwmaygh}
our

]b,f[kwfyghrvJ? bmrqdk olzefqif;Ekdif&ifb,favmufav;wJh ausmufwHk;BuD;yJjzpfjzpf ol rEkdif&rSm


ow

r[kwfvm;}
nr

][kwfawmh [kwfw,f? 'gayr,fh olrEkdifwJhausmufwHk;udkyJ olzefqif;Ekdifr,f? ol rcsDEkdif rrEkdifwJh


isk

ausmufwHk;udk rzefqif;Ekdifbl;vdkYxifw,f}

]ol bmrqkdzefqif;EkdifwmyJ[m}

oufoufu olYacgif;udkukwfí pOf;pm;Munfhonf/ olacgif;rSm vSyoavmuf acgif;xJrSmbmrSr&dS?


odkYjzpfí ]oufoufawmh acgif;½IyfoGm;NyD} [k ½dk;om;pGm 0efcH&Smav\/

]½Iyfp&myJaygh? ckcHwm;qD;vdkYr&EkdifwJh tiftm;BuD;wpfck&dS&if ra&GY&Sm;EkdifwJh t&m0w¦Kr&dSEkdifbl;? a&GY&Sm;


atmifvkyfvdkYr&EdkifwJh t&m0w¦K&dS&if ckcHwm;qD;vdkYr&EkdifwJhtiftm;r&dSvdkYyJ? wpfckeJYwpfck qefYusifwm

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 37
r&dS&if tjiif;yGm;p&mr&dSovdkbJ? tJ'gaMumifh a&SYpum;aemufpum; rnD&if? EIwftrlt&m? udk,ftrlt&m
qefYusifae&if tJ'grsKd;udk Mopdws[dea'gooifhw,fvdkY qdkw,f}

]'Dxuf vG,fvG,feJYem;vnfEkdifwJh a'gowpfrsKd;udkajymjyOD;}

uRefawmfu vufywfem&DudkMunfhvkdufonf/

]tcsdefr&dSawmhbl;? 'DaeYtzdkY awmfMuOD;pdkY? tckoufoufudk taqmifjyefydkYay;r,f? [dkusawmhrS


udk,fajymwmawGudk ausvnfatmifjyefNyD;pOf;pm;? usefwmawG reufjzefusrS qufajymr,f}

xdkYaemuf uRefawmfonf olYudk trsKd;orD;aqmifodkYjyefydkYcJhNyD; acgif;½Iyf½Iyfjzifh uRefawmfhtcef;odkY


C

jyefívmcJhavonf/ tcef;xJodkY a&mufaomtcg om;arG;ukwftusÐBuD;udk0wfNyD; 0uf0HBuD;vdk


om

ckwifay:wGifvJavsmif;um ZdrfESifhrSdef;aeaom vSxl;ukdawGY&avonf/ w'*Ftm;jzifh uRefawmhfpdwfxJwGif


olYtqufuav;udk olYtm;jyefíay;tyf&ef tBuHjzpfrdonf/ oufoufcdkifonf rnfonfhtodw&m;rQ
me

olYOD;aESmufwGif;odkY azmufxGif;r0ifa&mufEkdifatmif oHrPdjzifhtvHkumxm;onfh OD;acgif;&dSolwpfa,muf


rcia

jzpfaeav&m uRefawmf\pDrHudef;rSm cRwfacsmfysufjym;zdkY&ef aocsmoavmuf jzpfíaeay\/


l us

odkYaomf uRefawmf\tBuHudk uRefawmfjyefípOf;pm;vdkuf\/ uRefawmfonf wpfaeYw&uf tv[ó


jzKef;wD;NyD;rSawmh aemufwpf&ufxyfíjzKef;&vdkY xl;NyD; qHk;½IH;p&mr&dS/ olonf rD;cJjymzHk; jzpfaumif;
eo

jzpfrnf/ xdkrD;cJrS jymrsm;udk rIwfxkwfay;vdkufvQif rD;&J&Jawmufvmp&m&dS\/ odkYjzpfí aemufwpfBudrf


f th

prf;oyf&ef uRefawmfqHk;jzwfrdavonf/ odkYESifh aemufwpfaeYwGif uefapmif;ü uRefawmfwdkY


is b

awGYMujyefonf/
o ok

]raeYwkef;u aemufqHk;ajymwJhtaMumif;u Mopdws[dea'go? tJ'gu a&SYeJYaemufeJYrnDwm? tck


wil

ajymrSmu 0da&m"da'go? tJ'gu trSefjzpfwmeJY qefYusifbufjzpfwm? awmifxdyfMumayguf?


taemufaexGuf? uGJtufjrif;rdk&f? rD;udkryl qdkwmrsKd;jzpfw,f . .}
l be
at y

]rjzpfEdkifwJh [mawGyJaemf . .}
our

]tJ . . oufouf awmfawmfuav;oabmaygufvmNyD? aemufwpfckajym&OD;r,f? tJ'gu t"dyÜm,fr&dSbJ


pum;ydkawGxnfhajymwJh[m? tJ'gudk tewåua'govdkYac:w,f? bdk;pOfabmifquf bdk;vufxuf
ow

qdkwJhpum;xJrSm abmifqdkwJhpum;vHk;[m tydkoufouf t"dyÜm,fr&dSbJ pum;awGtydkrsm;wm?


nr

ydkNyD;em;&Sif;atmifajym&&if vlwpfa,mufu tvkyfavQmufwJhtcg tvkyf&Sifu olY&JYt&nftcsif;awG


ar;wmudk vdk&if;rajymbJ olYrSm rdef;rwpfa,mufeJY uav;ajcmufa,muf&dSygw,f? olYrdef;ruvJ
isk

rD;,yfydef? rD;,yfajcmufa&m*geJY csnfhcsnfheJYeJYjzpfaeygw,f? uav;awGrSmvJ pm;p&mr&dS? 0wfp&mr&dS?


aqmif;wGif;rSm NcHKp&mqdkvdkY *kefeDpkwfawmifr&dS? tdyfawmhvJ blrdurÁvm ajrtdyf&m? rdk;&Gm&iftpdk?
aeyl&iftajcmuf}

uRefawmfhpum;rqHk;rD oufoufcdkif\0dkif;pufaom rsufvHk;uav;rsm;rSm uk@vma&tdkifvdk rsuf&nf


NzdKifNzdKifusqif;aeonfudk awGY&awmh\/

]odyfNyD;qif;&J&Smw,faemf? oem;p&mygyJ . .}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 38
]tif; . . oem;awmhoem;p&mayghav? 'gayr,fh 'Dvdkajymwm[m ar;cGef;eJYbmrSrqdkifbJ
pum;tydkawGoufoufjzpfaew,f? avm*spfvdkawmh ]tufrZÆaum'D,ef;} vdkYac:w,f? rsuf&nfcsLwJh
pum;awG? tJ'Dvdk pum;rsKd;udkvJ tewåua'gooifhw,fvdkY qdkEkdifw,f}

oufoufcdkifonf w½Iyf½Iyfvkyfaeojzifh uRefawmfu vufudkify0gxkwfay;vkduf&onf/

]aemufwpfckajymOD;r,f? tJ'gu 'k|mvuFm&a'go? 'gu vdifrwl? 0k'frwlwJhta&;tom;rsKd;?


tajymtqdkrsKd; OyrmeJY Oyrnf;,s? vdifrwlwmcsif;wGJwm? Oyrmtay;vGJwm? ,kwfwm? vGefwm?
xyfwm? rEIdif;,SOfoifhwm EIdif;,SOfwmrsKd;? ,keftdrfpef;v . . [oFmrodkY qdkovdk vdifrwlwmrsKd;udk
pyfwm? [yfwm? tJ'gawGu tvuFmudkzsuf&ma&mufwJhtwGuf 'k|mvuFm&vkdYac:w,f? em;xJrSm
Mum;vkdYraumif;wmrsKd;aygh}
C
om

]MunfhygOD;aemf? oufoufwpfoufvHk;rSm 'Dvdktzdk;wefwJhpum;awG wpfcgrSrMum;&? rrSwfom;cJh&bl;?


aemufxyfajymygOD; . . ajymygOD;}
me
rcia

]aemufwpfrsKd;u *gr®a'go? tJ'gu em;&Sufp&m pum;vHk;awGudk awmwGif;om; vl½dkif;rsm;vdk


ajymwJhtwGuf *gr®a'gooifhw,fvkdYqdkw,f? Oyrm . . r,fhudkvIdufvIduf? cspfcgBudKufvdkY?
l us

ayGYydkufESpfudk,f? aygif;zufvdk\ vdkY wJhwkd;BuD;ajymwmrsKd;}


eo

]½dkif;vkdufwmaemf . . odyf½dkif;wmyJ}
f th
is b

uRefawmfonf vlwwfvkyfNyD;ajymvdkYomajym&onf/ tm;vHk;awmhrod/ odorQ? rSwfrdorQudkvnf;


oufoufcdkifem;vnfavmufonfh Oyrm? yHkpHwdkYjzifh &Sif;jy&\/ odkYjzifhrSwfrdao;orQxJu aemufqHk;
o ok

wpfckudkajymí ed*Hk;csKyf&ef qHk;jzwfvdkuf&\/


wil

]aemufqHk;ajymrSmuawmh [dewåua'go? tJ'gu *kPfBuD;vSwJh t&m0w¦Kwpfckckudk ao;i,f


l be

,kwfnHhwJh*kPfyk'feJY csD;usL;wJh[mukd [dewåua'gooifhw,fvdkYqdkw,f? Oyrm . .orif? '&,f? acsi,f?


at y

pdkif? qwf? zGwf? ykwwfudkowfjzwfEkdifeif; jcaoFhrif;qdkwmrsKd;aygh? jcaoFhrif;[m orif?


'&,fEkdifwmuawmh [kwfygNyD? zGwf? ykwwf Ekdifw,fqdkawmh csD;rGef;&mra&mufbJ csKd;ESdrf&m
our

a&mufoGm;w,f/ od*Ða&TcGufxJ rpifwpfyJom; usovdkaygh? tJ'gudk t*Fvdyfpum;eYJawmh a&wGif;xJ


tqdyfcyfw,fvdkY qdkw,f}
ow
nr

][if . . a&wGif;xJtqdyfcyf&if aomufrdwJhvlawG 'ku©a&mufrSmayghaemf}


isk

]a&wGif;xJtqdyfw,f qdkwJhoabmu'Dvdk&dSw,f? pum;&nfvkyGJwpfckrSm wpfzufuajymwJholu


wpfzufuvludk ol[m vltE¨? bmrQynmr&dSbl;? olajymwJhpum;awG[m tvum;pum;awG? t"dyÜm,f
r&dS? tqDtESpfr&dSwJhpum;awG? olajymwmawG r,HkygeJYvdkY pum;OD;oef;NyD;ajymwmrsKd;udk a&wGif;xJ
tqdyfcwfw,fvdkYqdkw,f}

uRefawmfu oufoufcdkifudk Munhf½ItuJcwfvdkuf&m rvdkifESpfuJhodkY jzLazG;aomol\ezl;udk


vIdif;tduav;rsm;uJhodkY tvdyfvdyfjzpfatmif wGefY½IHYum pl;pl;pdkufpkduf pOf;pm;aeonfudkawGY&av\/
cPrSmyif olYrsufvHk;uav;rsm;onf MunfvifawmufyvmNyD; todÚmPftvif;a&mif0ifvmonfudk
azmfjyaeay\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 39
]'DvdkajymwmrsKd;[m b,fw&m;rvJaemf? wpfzufom;u xNyD;pum;rSrajym&ao;cifu ESmjzwfwJhoabm
rsKd;vkyfwm odyfqdk;wmaygh? 'gudka&wGif;xJtqdyfcyfw,fvdkY ac:w,f[kwfvm;? NyD;awmh 'DvdkoabmrsKd;
ygwmudk uAsm? vuFmenf;rSm [dewåua'govdkY qdkw,fvm;}

uRefawmfay;onfh OyrmyHkpHrsm;rSm rSefwmvnf;wcsKdY&dSrnf/ wdwdususrSefonf[k rqdkEkdifwmvnf;


&dSrnf/ rnfodkYyif&dSap/ oufoufcdkifoabmaygufzdkYu ta&;BuD;ojzifh olem;vnfvG,fatmif yHkaqmif
&jcif;jzpfavonf/ bmyJjzpfjzpf oloabmaygufonfudk awGY&ojzifhuRefawmfhrSm 0rf;omrqHk;jzpf&onf/

odkYjzifh uRefawmfonf pdwfavQmhawmhrnfjyKcJh&mujyefí tm;wufvmum ajym&m? qdk&m? a&;om;&mwGif


rSm;wwfonfht&mrsm;? tjypftqmrsm;udk trsKd;rsKd;yHkaqmifum qufvufNyD; oifcef;pmrsm; ydkYcsay;&
avonf/
C
om

uRefawmfhtjzpfrSm OrifvdkPfacgif;wl&onfESifh wlvSonf/ yxraomf arSmifxJwGifrjrifrprf;ESifh


acR;wvHk;vHk;jzifhtvkyfvkyf&onf/ xdkodkYvkyfudkif&if; vkdPfacgif;BuD;udkNyD;atmifwl;Ekdifyghrnfvm;?
me

wl;íjzpfOD;awmh b,faomftcgrS wpfzufudkazmufxGif;NyD; tvif;a&mifjrif&ygrnfenf;[k pOf;pm;í


rcia

r&cJhay/ ,ckrl tvif;a&mifudkjrif&onfhtufaMumif;uav;ay:vmonfudk awGYae&NyD/ a&SYqufí


r&yfrem;wl;rnf? qGrnf? azmufrnf? xGif;rnfqdkvQif xdktufaMumif;uav;onf wjznf;jznf;
l us

us,fvmum wdk;vQKd;aygufoGm;NyD; aerif;utvif;a&mifawG oGef;avmif;csvdkufovdk awmufyxdefvif;


oGm;awmhrnf/
eo
f th

odkYjzpfí ig;&ufavmufqufNyD;ydkYcsvkduf&m oufoufcdkifrSm uAsmenf;? tvuFmenf;rsm;udk aumif;pGm


is b

em;vnfvmum tawG;tac:tajrmftjrifESifhjynfh0vmonfudkawGY&avonf/
o ok

atmifNyD/ uRefawmf\pDrHudef;BuD; NyD;ajrmuftaumiftxnfazmfcJhNyD/ ,ckqdkvQif oufoufcdkifonf


wil

uRefawmfhb0c&D;wGif vufwGJavQmufEkdifonfh t&nftao;Gjynfh0oluav;jzpfvmavNyD/ olvnf;


uRefawmfhZeD;? uRefawmf\pnf;pdrftdk;tdrfudk xdef;odrf;rnfhtdrf&SifrBuD;? uRefawmfhom;orD;rsm;udk
l be

aumif;pGmarG;auR; oGefoifyJhjyifqHk;rEkdifonfhom;aumif;rdciftjzpfESifhxdkufwef aeNyDjzpfonf/


at y

þodkYqkdvkdufjcif;jzifh uRefawmfonf uRefawmf\tdrfaxmifa&;om,m ajzmifhwef;rIwpfckwnf;om


our

Munfhonf/ olYtay:arwåmouf0ifrIryg[lí txifrvGJapvdkyg/ 0dZÆmaZmf*sD wyoDonf oltoufoGif;


xm;onfh ola,mifr,fudkESpfoufpHkrufovdk uRefawmfvnf; oufoufudkcspfaeygonf/ odkYjzpfí
ow

aemufwpfBudrfolESifhcsdef;csufawGYqHk&mwGif uRefawmf\pdwfxJü jzpfay:cHpm;rIudk xkwfazmfajymjy&ef


nr

qHk;jzwfvkdufonf/ uRefawmfwdkYonf todpcef;rStonf;pcef;odkY ul;ajymif;qufqHzdkY&ef tcsdefwefaeNyD/


isk

xkdaMumifh aemufwpfBudrf uefapmif;&dS uepdk;yifBuD;atmufwGif ESpfa,mufom; csdef;qdkíawGYMu&mwGif


uRefawmfu ]'DaeYawmh oufoufeJYudk,feJY a'gotaMumif;awG? avm*spftaMumif;awG raqG;aEG;
awmhbl;} [k pum;pvkdufavonf/

]tifh. .[if. .}

oufoufcdkifu pdwfysuf[efjzifhajymojzifh uRefawmfu rsufESmcsKdaoG;NyD;jyefíajym&avonf/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 40
]udk,fwdkYtwlwl awGYMuqHkMuwmig;cg&dSNyD? awGYMuwJhtcgwdkif;rSmvJ wpfOD;eJYwpfOD; MunfMunfjzLjzL
pdwfwloabmwl&dSMuw,f? tJ'gaMumifh udk,fwdkYESpfa,muf[m a&SYoGm;aemufvdkufnDw,f? ewfzufw,f
qdkwm xif&Sm;wmaygh}

]'gqdk&if twd0kwåa'gooifhwmaygh}

]bm . . bm bmajymw,f}

]aMomf . . udkcspfaxG;ajymzl;w,fr[kwfvm;? pum;wpfckukdvGefvGefusL;usL;ajymwm twd0kwåa'go


oifhw,fvdkY}
C

][kwfw,fav . . tJ'geJY bmqdkifvdkYvJ}


om

]'Dvdkav . . oufoufeJY udkcspfaxG;eJYawGYMuwmrS ig;cgyJ&dSao;wmr[kwfvm;? 'Dig;cgavmufuav;


me

awGY½HkeJY a&SYoGm;aemufvkdufnDw,f? ewfzufw,fvdkYqdkwm[m vGefvGefuJuJajymwm twd0kwåa'go


rcia

oifhw,f r[kwfaybl;vm;vdkY? qE´apmvGef;wmaygh}


l us

uRefawmfonf rnfodkYjyefíajym&rnfudkrodbJ aMumiftrf;trf;jzpfoGm;rd\/ NyD;rS oluav;awmhjzifh


uRefawmfajymonfh awG;ac:ajrmfjrifa&;oabmawGudk aemausaeavNyD[kawG;rdum NyHK;rdavonf/
eo
f th

]oufoufpOf;pm;Munfhav? ig;cgqdkwm em&DawG? rdepfawG? puúefYawGajr§mufvkduf&if enf;wJhtcsdef


is b

umvawGrSm r[kwfbJ? aemufqHk;rSmawmh MuufoGeftaMumif; wpfawmif;vHk;pm;MunhfrS od&wm


r[kwfygbl;? wpfwufpm;vJMuufoGef? ESpfwufpm;vJMuufoGef}
o
ok
wil

]'Dvdkqdkawmh 'k|mvuFm& a'gooifhaewmaygh? oufouf[mMuufoGefr[kwfbJ rdef;uav;yJ[m? Oyrm


. . Oyrnf;,s vdifrwlwmcsif; EIdif;,SOfjy&if 'k|mvuFm&a'goqdk}
l be
at y

uRefawmfvnf; olYtajymudk oabmusí &,frdonf/ oluav;wpfa,mufawmhjzifh uRefawmfydkYcscJhonfh


oifcef;pmrsm;udk twwfvGefNyD; ygyaumvm;? odkYjzpfí enf;y&d,m,fajymif;um olYtay:ü
our

uRefawmfarwåm&dSaejcif;udk &Sif;&Sif;ESifhbGif;bGif; zGifh[ajymqdk&ef qHk;jzwfvdkufavonf/


ow

]udk,fav oufoufudkodyfcspfw,f? cspfwmrS vIdufvIdufvSJvSJtlxJtonf;xJuudk cspfw,f?


nr

oufouf[m udk,fh&JYurÇm? Mu,fawGvawGxdefxdefa0aewJh udk,f&JY pMu0VmBuD;yg? oufoufr&dS&if


udk,f&JYpMu0VmBuD;[m uG,faysmuf&rSmyg}
isk

]{uwåa'go oifhjyefNyD}

]udk,ftwnfajymaewmyg oufouf&,f? udk,f[m oufoufudkpGJrufwJhpdwfeJY rtdyfEkdifrpm;Ekdif


jzpfaeygw,f? oufoufeJYudk,feJY armifr,fpHktcspfprf;NyD; pufcef;rSm raysmf&&if armifhb0[m okn?
bmrSt"dyÜm,fr&dSwmrdkY armif[m . . a0;&murÇmudkajy;NyD; aqG;pdwfeJY ao&awmhrSmyg oufouf&,f}

uRefawmfu tvSqHk;? txdqHk;? tNidqHk;jzpfrnfh pum;vHk;rsm;udka&G;NyD; oufouf\tonf;udk


qGJívIyfvdkufygonf/ xdkodkYajymvdkufNyD; atmifyGJqif&awmhrnfhta&;udk awG;arQmfum olYpum;tvmudk
apmihfpm;&if; vufydkufxm;vkdufonf/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 41
]rsm;vScsnfvm; udk,f&,f}

]bmawGrsm;wmvJ touf&JY}

]a'goawGav? cspfwm? pHkrufwmawG rdk;rTefatmifajymwmu {uwåa'goxufydkNyD; 'Gduwå?


BwduwåawmifjzpfaeNyD? NyD;awmh tcspfprf;NyD; pufcef;rSmaysmfcsifw,fqdkawmh *gr®a'goawmif
oifhaeygayghvm;udk,f&,f? rtdyfEkdifrpm;Ekdif tonf;aqG;&ao&r,fqkdwm tewåua'gooifhw,fvdkY
rqdkawmif udkcspfaxG;ajymwJh tufrZÆ&D aum'D,ef;qdkwJh rsuf&nfcsLwm jzpfraebl;vm;? pOf;pm;ygOD;}

uRefawmftHBudwfvdkufrdonf/ uRefawmftoufoGif;xm;ol? zefqif;xm;oluav;rSm ola,mifr,f


C

r[kwfbJ uRefawmfuarSmfq&m? oufoufu uRefawmfarG;xm;onfh zkwfo&J? uRefawmfhukyfudkcJrnfh


om

emembm0jzpfaeonfudk awGY&avawmhonf/ odkYaomf onf*gxmrpkwf? oHAka'¨r&GwfbJ ½kwfw&uf


wkefvIyfrIudk tNyHK;jzifhzHk;0Suf&vdkufavonf/ NyD;rS . .
me
rcia

]oufouf u a'goawGudk awmfawmfausnufaerSyJ}


l us

]odyfrSefwmaygh}
eo

oufoufu qwfueJndwfjy&if; ajymavonf/


f th
is b

]tJ'gawG b,foloifay;ovJ}
o ok

]udkcspfaxG; oifay;w,fav}
wil

][kwfNyD? tJawmh 'gawGwwfwJhtwGuf udk,fhudkaus;Zl;rwifoifhbl;vm;? udk,feJYrawGY&if oufouf[m


l be

'gawGudk b,fenf;eJYrS odEkdifrSmr[kwfbl;}


at y

]'Dvdkqdkawmh trSefw&m;eJY qefYusifbufjzpfaewJhtwGuf 0da&m"da'go oifhawmhraygh? 'DtaMumif;awG


our

uAsmpyfenf;pmtkyfxJzwfMunfh&ifvJ odEkdifwmyJ}
ow

uRefawmfhezl;rS acR;NzdKifNzdKifusvmawmh\/ &ifxJrSmvnf; eifhovkdvdk? emovdkvdk jzpfrd\/


nr

vnfyif;wGifvnf; qdkYeifhvsuf toHrSm uGJtuftufxGufvm\/


isk

]oufouf,ckajymwmawG[m ae&mwumwdkif;rSm oHk;&wmr[kwfbl;? 'gawG[m pmayeJYqdkifwm?


ausmif;rSoif&wmawG[m tppt&m&m b0eJY[yfvdkYr&bl;}

][J . .[J . . 'gqdk&if oHo,a'go}

oufoufu ua&mfua&mfvkyfovdk olYvufñdSK;udk uRefawmfhzufxdk;í auG;vIyfjyavonf/ onfwGif


uRefawmfpdwfr&SnfEkdifawmhojzifh qwfceJrwfwyf&yfum cyfrmrmar;vdkuf&awmhonf/

]uJ . . oufoufwpfcGef;xJyJajym? udk,feJY tNrJwGJrvm;? rwGJbl;vm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 42
]rwGJbl;}

]bmjzpfvdkY rwGJcsifwmvJ}

]aeYv,fwkef;uyJ udkvSxl;udk oleJYb,fawmhrSrcGJygbl;vdkY uwday;cJhvdkY}

uRefawmfrSm aemufodkYvefum uRrf;jyefrvdkjzpfoGm;onf/ uRefawmf\cspfa&;qdkrIudk jiif;y,fcH&jcif;


aMumifh &Sufvnf;&Sufrdonf/ vSxl;\wpfywf½dkufjcif;udk cHvkduf&onfhtwGufaMumifhvnf; a'go
jzpfrdonf/

]acG;om; . . 0ufajr;}
C
om

uRefawmfonf yg;pyfrSa&&Gwfum jrufzkwfwpfckvGifhoGm;atmif uefypfvdkufrdonf/


me

]oufouf . . oleYJ tqufrvkyfygeJY? 'Daumif[m oli,fcsif;tay:rSm tefrwefopömrJhwJh vlvdrf?


rcia

vlaumuf? vlnm? r[macG;olcdk;}


l us

]'g . . udkcspfaxG;u olwpfyg;udk oufoufcsKd;ESdrfwm? a&wGif;xJtqdyfcyfwm? *kPfBuD;&Sif


wpfa,mufukd *kPf,kwfatmifvkyfwm [dewåua'go}
eo
f th

]bmajymw,f}
is b

]udkcspfaxG; oufoufudkratmfygeJY? atmfw,fqdkwmvJ a'gowpfyg;yJ}


o ok
wil

uRefawmfonf renf;BudK;pm;í toH&dSefudkavQmhvkduf&\/


l be

]oufoufwpfckpOf;pm;yg? oufoufvJ tawG;tac: ynm&Sifwpfa,mufjzpfaeNyDyJ? ,xmblwusus


at y

pOf;pm;Munfhav? udk,fhxuf vSxl;ubmrsm;omwm&dSvdkY olYudka&G;&wmvJ? udk,fhudk Munfhprf;?


ynmwwfw,f? ÚmPfaumif;w,f? twef;xJrSmawmfw,f? A[kokwMuG,f0w,f? tem*wfb0
our

zlvHka&;twGuf pdwfcsEkdifwJh a,musfm;wpfa,muf? vSxl;uqdk&if acgif;xJrSm OD;aESmufr&dSbl;?


bmpmrSrwwfbl;? tE¨Amv? uyGJwufNyD; Murf;ydk;xdk;aewJh vrf;o&J? olY0rf;pm ol&Smpm;wwfr,fh
ow

taumifrsKd;r[kwfbl;? vufaMumwif;atmif tvkyfrvkyfcsifwJhvlpm;? olYrSm bmrsm;rufp&m&dSovJ}


nr

]&dSwmaygh}
isk

]ajymprf;ygOD;? rufp&mbm&dSovJ}

]olYrSm om;arG;avmif;ukwfeJYodvm;}

ajymajymqdkqdk oufoufonf uRefawmfhtem;rS cyfoGufoGufxGufcGmoGm;avonf/ uRefawmfum;


jrufcif;ay:wGif zifxkdifusum ezl;rSacR;ap;rsm;udk okwf&if;usef&pfcJhavawmh\/

pE´mr*¾Zif;? rwfv? 1976

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 43
aa&&ppu
uf f

uRefawmf\wpfoufwmwGif xdkwdkifikwfBuD;udk b,fcgrQarhEkdifawmhrnfr[kwfyg/

xdkwdkifikwfBuD;rSm rvIyfr&Sm; pum;rajym/ toufr&dSaom t&m0w¦Kyifjzpfvifhupm; uRefawmf\


tcspfZmwfvrf;wGif vlMurf;tjzpf yg0iftoHk;awmfcHcJhavonf/ xdkikwfBuD;omvQif uRefawmfi,fpOfu
C

ausmif;oGm;&m vrf;ab;wGif r&dScJhygrl uRefawmf\tcspfZmwfvrf;rSm pmzGJYavmufatmif wefzdk;&dSrnf


om

r[kwfay/
me

uRefawmfi,fpOfuom r[kwf/ uRefawmf\rdb? bdk;bGm;rsm;i,fpOfuyifvQif xdkwdkifikwfBuD;


rcia

&dSaecJhav&m rnfonfhtcgumvu rnfolvma&muf pdkufxloGm;onfudk ,cktcgwGif ajymqdkEkdifol


wpfOD;rQ r&dSawmhay/
l us
eo

xdkwdkifikwfBuD;\tjrifh ajcmufayomomrQjrifhí vHk;ywfrSm vufwpfzufcefYrQ&dSNyD; wdkifxdyfrSm


f th

vTESifhwdkufjzwfxm;ouJhodkY wdwdjywfvsuf&dSojzifh a&S;jrefrmrsm;vufxufu eef;awmfwdkif[lí


vnf;aumif;? bkef;BuD;ausmif;wkdif[lívnf;aumif;? wpfckckjzpf&rnf [líomvQif pdwfrSef;jzifh ajymol
is b

rsm;Muayonf/ xdkwdkifikwfBuD;udk xdyfeD[laom o&JBuD;wpfaumif apmifhonf[laom pum;ydkum;


o

vltajymrsm;ojzifh ntcsdefü xdkwdkifikwfBuD;teD;tem;rS jzwfoef;oGm;0Hhol tvGefenf;yg;vSay\/


ok
wil

xdko&JBuD;\ rsufvHk;rsm;rSm vif;uGif;avmufeD;eD;&dSí tpG,frsm;rSm wpfrdkufcefY&Snfvsm;NyD; udk,frS


l be

tarG;rsm;rSm wpfxGmausmf&Snfvsuf olYvQmudkxkwfum cg;awmif;usKdufouJhodkY aygifMum;rSvQKdNyD;


i,fxdyfa&mufatmif ywfjyEkdifonf/ xdyfeDonf oloabmusolESifh awGYvQif wkdifikwfay:rSaeí
at y

pdefuwHk;trJajcmufzkwf uonfhtujzifh ujywwfí Muufvdkvnf; wGefjywwfonf/ okdYr[kwfygu


tcsdefrawmf xdkwdkifikwfem;odkY a&mufvmolrsm;udk ukwfcsKd;ípm;wwfonf/ wpfcgwpf&H xdyfeDBuD;
our

a'gojzpfvQifvnf;aumif;? vlrpm;&onfrSm MumvQifvnf;aumif; NrdKYapmifhewfBuD;tm; cGifhawmif;í


NrdKYxJü vSnfhvnfaomif;usef; NyD;vQif uyfa&m*grsm;udk jzpfyGm;ay:aygufapvsuf vltajrmuftjrm;udk
ow

zrf;pm;wwfonf[lí trsKd;rsKd;ajymqdkavh&dSMuayonf/
nr
isk

wpfcgu rsufESmjzLta&;ydkifwpfOD; ntcsdefarmfawmfum;armif;ívm&if; xdkikwfBuD;teD;odkY a&muf&mwGif


xdyfeDonf um;a&SYrS xkyfqD;ouJhodkY &yfwefYvufqefYumqD;xm;&m ta&;ydkifonf rdrdtm; yrmrcefY
vkyf&rnfvm;[k cg;rSajcmufvHk;jyL;udk qGJxkwfNyD; ypfvkduf&mwGif ajcmufcsufpvHk; 'dkif;ceJrjrnfbJ
awmufwJh . . awmufwJh . . awmufwJh [laom toHxGufaeNyD; usnfqefrD;rul;bJ &dSaeonfhtwGuf
t*Fvdyfta&;ydkifvnf; BuH&mr&awmhbJ um;udkaemufodkY jyefqkwfcJh&um tdrfa&mufí ESpfem&DcefY
tMumwGif yg;pyfxJrS tjr§yfwpDpDxGufvsuf acG;½l;jyefNyD; aoqHk;oGm;awmhonf[k tcsKdYuajymMuonf/

xdyfeD;rSm aeYcif;tcsdefürl aESmifh,Sufzrf;pm;jcif;jyKonf[lí wpfcgrQ rMum;od&bl;ay/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 44
xdkwdkifikwfBuD;rSm azmfjycJhonfhtwkdif; uRefawmfausmif;oGm;&mvrf;ab;wGif&dSae&m xdyfeDBuD;\ qdk;oGrf;
aomif;usef;yHkudk Mum;odxm;&aom uRefawmfhrSm xdyfeDonfaeYcif;ü bmrQzrf;pm;jcif;rjyK[k ajymqdk
Muapumrl xdkae&modkYa&mufwdkif; MuufoD;xrdayawmh\/ odkYjzpfapumrl xdkvrf;onf ausmif;odkY
oGm;&ef teD;qHk;vrf;jzpfaeav&m tjcm;vrf;rS auGYa&Smifí roGm;vdkbJ ausmif;wufausmif;qif;onfh
tcgwdkif; wpf&yfwnf;ae ,cktcg cifarmifarmif0if;[lí emrnfajymif;xm;aom rmrufESifhtwlwl tNrJ
oGm;avh&dSayonf/ rmrufrSmvnf; xdyfeD\&mZ0ifudk uRefawmfuJhodkYyif Mum;xm;&oljzpfojzifh
xdkwdkifikwfBuD; tem;odkYa&mufwkdif; MuufoD;xaMumif;ajymjyygonf/

wpfaeYwGif uRefawmfwdkYausmif;qif;vmMu&mu xdkwdkifikwfBuD;tem;odkYa&muf&mwGif ESpfOD;pvHk; jzef;ceJ


MuufoD;xrd&mu wpfa,muf rsufESmwpfa,mufMunfhNyD; ESpfa,mufpvHk; vefYaeMujcif;udk &dyfrdMuum
zaemifhESifhwifyg; wom;wnf;usatmif aqmifhuefí ajy;vmcJhMuav\/
C
om

þodkYajy;vmMu&mwGif wpfac:avmufta&mufü vlBuD;wpfa,mufESifhawGYNyD; xdkvlBuD;u ][Jhaumifav;


ESpfaumif? bmvefYNyD; ajy;vmMuwmvJ} [k ar;&if;jref;&if; uRefawmfwkdYESpfa,mufpvHk;udk zrf;í
me

qGJxm;vkdufav\/
rcia

uRefawmfrSmum; tvefYrajyao;ojzifh bmrQrajymEkdif/ rmrufudk Munfhvdkufjyefaomtcgvnf; zaemifhrS


l us

ajcrIefYudk vufESifh,lí ezl;okwfaeonfudk awGY&av\/


eo

][Jh . . rmruf? eifhajcaxmufu zkwfawG ezl;okwfaewm npfywfatmif bmjyKvdkYvkyfaewmvJ}


f th
is b

xkdtoHudkMum;rS xkdvlBuD;\rsufESmudk MunfhrdNyD; rmruf\ ]MumMum} (ac:) bBuD;awmfol qlvwef


(ac:) udkarmifarmif jzpfrSef;udk od&avonf/
o ok
wil

rmrufonf ol\ ]MumMum} ajymonfhpum;udkMum;í ezl;üokwfNyD;aom ajcrIefYudk jyefíyGwf&if; . .


l be

]o&Jajcmuf&if ajcrIefYokwf&w,fqdkvdkY} [k jyefíajzvkdufav\/


at y

]eifh b,folajymvdkYvJ}
our

]'DvdkyJ ajymMuwmyJ? romcsvmwmeJYawGY&if vlBuD;awGu olwdkYajcrIefYeJY uav;awG&JY ezl;okwfw,f}


ow
nr

]pl0ufubusm;? eif'Dpum;awG ,Hkaeovm;? b,frSmo&J&dSvdkY eifwkdYudk ajcmufwmvJ}


isk

][dkwdkifikwfBuD;rSm ½dIufwef&dSw,f MumMum&JY? tJ'DwdkifikwfBuD; ½dIufwef[m aeYcif;rajcmufbl;qdkayr,fh


tckuRefawmfwdkYvmwkef;u ajcmufw,f}

]b,fvkdajcmufovJ? b,fvkdajcmufovJ}

]uRefawmfwdkY tJ'DwkdifikwfBuD;tem;odkYa&mufa&m MuufoD;xw,f MumMum&JY} [k rmrufujyefíajzum


uRefawmfhbufodkYvSnfhum ][kwfw,f? r[kwfvm;} [k ar;ojzifh uRefawmfuvnf; [kwfaMumif;
0efcHonfh trlt&mtm;jzifh acgif;ndwfjyvdkufavonf/

]rif;wdkYudk b,folajymovJ? MuufoD;xwm[m o&JajcmufvdkY jzpfw,fqdkwm}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 45
][kwfw,fAs? o&J&dSwJhae&mwdkY? o&J&dSwJh opfyifatmufwkdYa7muf&if MuufoD;xw,fvdkY vlBuD;awGu
ajymxm;w,f} [k uRefawmfu rmrufudkaxmufcHum 0ifítajzay;vdkufavonf/

]rSwfxm;? o&JajcmufvkdY MuufoD;xwmr[kwfbl;? rif;wkdY ao;aygufcsifvdkY}

uRefawmfwdkYESpfa,mufpvHk;rSm &,f&TifzGufjyufvHk;rsm;udk Mum;vdkuf&bdouJhodkY NydKifwl&,frdMurS


tvefYrSm ajyaysmufovdkvdk &dSoGm;Muygawmhonf/

]bm&,faeMuwmvJ? igajymifjyD;awmh ajymaewmr[kwfbl;? rif;wkdY 'DwkdifikwfBuD;udkoGm;NyD; ao;yef;acs?


bmrSrjzpfap&bl;? wpfckck jzpf&if ighwm0efxm;vdkuf}
C
om

][m . . [ifh . . aMumufw,f? o&JBuD;udkufpm;vdkYaorSmaygh}


me

]a[h 'DwdkifikwfBuD;u o&J[m aeYcif;rSm r&dSbl;? nusrS&dSwm? 'gawmif vlBuD;awGudk rajcmufzl;? nn


rcia

avQmufvnf wwfwJh uav;awGudkom ajcmufaewm? aeYcif;tcsdefrSm xdyfeD[m i&Jrif;BuD;u BudrfvHk;eJY


½dkufac:vdkY i&JjynfoGm;NyD;? yefumqGJwJhcsmy&mpD vkyfae&w,f od&JYvm;}
l us

]MumMum tvum;yg? *Rwf'rGwfpum;awG ajymaewm}


eo
f th

]bmvJeifu *Rwf'rGwfav; bmav;ajymaewm? vmcJh? eif'DwdkifikwfBuD;udk ao;eJYryef;&if? o&Ju eifhudk


is b

rowfcif? igu eifhudk owfypfr,f} [k qdkum em;&GufudkvdrfqGJí ac:oGm;NyD;vQif uRefawmfhtm;vnf;


]a[haumifav; . . rif;yg vkdufcJh? rif;yg wdkifikwfudk ao;eJYyef;&r,f? rif;wkdYESpfa,mufpvHk; wkdifikwfudk
o ok

ao;eJYyef;NyD;&if wpfa,mufudk ig;rl;pD igydkufqH tvum;ay;r,f? vmcJh . .} [k ac:aeonfhjyif


wil

uRefawmfhrSm twlwlausmif;oGm;? ausmif;jyefzuf? rmrufudkcGJí ae&pfzkdY&ef rawmfaomaMumifh


aMumufaMumufESifhyif wkdifikwfBuD;&dS&modkY vkdufygoGm;cJh&av\/
l be
at y

]uJ . . yef;Muprf;}
our

uRefawmfwdkYrSm cdkif;onfhtwdkif; rjyKvkyf&JMubJ awGa0í &yfaerdMuavawmhonf/


ow

]rif;wkdYrvkyf&J&if . . igt&ifvkyfjyr,f? 'gayr,fh igha&SYuawmh vmrMunfheJY? aemufuae}


nr

qlvwef (ac:) armifarmifonf a&SYaemuf0J,mvSnfhí vl&dyfol&dyfudk Munfhum uRefawmfwkdYrSvGJí


isk

jrifavmufaomae&mü b,folrs r&dSonfudk od&onfESifh xdkwdkifikwfBuD;udk &Tef;pdkatmif bdodufoGef;


avawmh\/

]uJ . . igbmjzpfovJ? bmrS rjzpfbl;r[kwfvm;? uJ . . rif;wkdY yef;Muprf;}

udkudkarmif bmrSrjzpfonfudkjrif&í uRefawmfwkdYvnf; &Jwif;vmum olajr§mufay;onfhtwdkif;


olYvrf;pOfudkvkdufMu&m wdkifikwfBuD;rSm oBuFefrdk; oHk;Budrf&Gmovkd &GJ&GJpdkí oGm;avawmhownf;/

]uJ . . rif;wkdY MuufoD;xMuao;ovm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 46
uRefawmfwdkYESpfa,mufpvHk; NyHK;&,fMuvsuf acgif;cgíjyvkdufMuav\/

]a&mh . . a[m'DaiGwpfusyfudkzsufNyD; wpfa,mufig;rl;pD,l . . aemufudk rif;wdkYo&J&dSw,fqdkwJh wkdifikwfyJ


jzpfjzpf? opfyifyJjzpfjzpf awGYwJhtcgwdkif; ao;eJYomyef;? tJ'g o&JawG tifrwefBudKufwJha&arT;?
rif;wkdYBuD;vm&if csrf;omatmif o&JawGu vkdufMunfhvdrfhr,f? em;vnf&JYvm;? tck'Dwpfcg yef;wmeJY
awmif ig;rl;pD&oGm;NyD; r[kwfvm;? uJ . . tdrfudk aumif;aumif;jyefMu? bmrSraMumufeJY? ig 'Du
apmifhMunhfaer,f}

xdktjzpftysufuav;rSm uRefawmf q,fhwpfESpfom;t&G,favmufu jzpfygonf/ xdkodkYrjzpfrDu


uRefawmfhrSm xdkwdkifikwfBuD;tem;odkYa&mufvQif aMumuf&GHYrdcJhoavmuf xdkodkYjzpfcJhNyD;aemufwGif
uRefawmfonf xdkwdkifikwfBuD;tem;odkY a&mufonfhtcgwdkif; uRefawmfrSm qD;&Tif0rf;EIwfaq; pm;xm;
C

rdouJhodkY wm;qD;í r&Ekdifawmhyg/ uRefawmfESifh xdkwdkifikwfBuD;rSm acG;ESifhyifpdrf;yifuJhodkY tNrJqufqHrd


om

Muygawmhonf/
me

þodkYjzpfjcif;rSm rqef;yg/ vlwdkif;vlwdkif; xl;jcm;aomtusifhuav;wpfck yg&dSwwfMuygonf/


rcia

aomufaeus vufzuf&nfqdkifudk awGYvQif 0ifíraomuf&bJraeEdkif/ xdkae&modkYa&mufvQif


ajcaxmufrsm;uyif tvdkvdkodum xdkqdkifbufodkY ajcqGJoGm;avh&dSygonf/ xkdtwkdif;aygufaeusae&mudk
l us

awGY&onfhtcgwdkif; uRefawmfhrSm rayguf& raeEdkifyg/ aemufqHk;ydwf pwdjzpfjzpf n§pfxkwfcJhrd


ygao;onf/
eo
f th

odkYaomf uRefawmfonf vlysKdaygufuav; jzpfvmaomtcg &SufpdwfaMumufpdwf 0ifvmNyDjzpfí


is b

i,fi,futusifhudk wwfEkdiforQ azsmufzsuf&ayawmh\/ odkYjzpfonfhwdkifatmif wpfcgwpf&H


xkdwkdifikwfBuD;tem;odkY a&mufonfhtcg ayghpGefYvTwfvdkaompdwf jzpfay:vmwwfum a&SYaemuf0J,m
o ok

Munfhrdygonf/ xdkae&muav;rSm vrf;wbufu bk&m;ysuf? vrf;wpfbufu uGufvyfBuD;? vlaetdrf


wil

r&dSonfhtjyif vljywfaomae&myifjzpfav&m i,fi,fupdwfay:vmonfhtcgwdkif; i,fi,fu


tjyKtrludk jyKrdavawmhonf/
l be
at y

,cktcg xdkwdkifikwfBuD;rSm xkdae&mwGif r&dSawmhacs/ *syefrsm;0ifa&mufvmonfhtcsdefwGif xif;tjzpfodkY


a&muf&dSoGm;cJh&SmavNyD/ odkYaomf wkdifikwfBuD;udk xif;ckwfypfvkdufaom *syefppfom;udk xdyfeDu
our

rnfodkYzrf;pm;onfudkum; rod&ay/ xdyfeDcrsmvnf; tdk;rJhtdrfrJh 'ku©onftaejzifh b,fpcef;odkY


a&mufaeonfudkvnf; rodEdkifawmhay/
ow
nr

xkdodkY toufr&dSaom wkdifikwfBuD;onf txnfj'yftm;jzifhyif ,cktcgr&dSawmhbJvsuf uRefawmf\


tcspfZmwfvrf;wGif vlMurf;tjzpf 0ifa&mufaESmifh,Sufonfqdkjcif;rSm jzpfEkdifyghrvm;[k oHo,
isk

jzpfzG,f&m aumif;oavmuf b,fyHkb,fenf;aESmifh,Sufonfudk odvdkaompdwf0ifpm;Murnf jzpfonfh


twkdif; r½dk;rqef;vSaom uRefawmf\tcspfZmwfvrf;udk qufvufazmfjy&ef omvQif &dSayawmh\/

uRefawmf tpdk;&q,fwef;pmar;yGJ 0ifa&mufajzqdkatmifjrifNyD; &efukefwuúodkvfodkY ul;ajymif;í


ynmqufvufoifMum;ae&mu ppf&dyfppfaiGYrsm; oef;vmojzifh pmoifysufum ae&yfodkY jyefvmcJh&NyD;
aemufwGif tvkyfr&dStudkifr&dS? rdb\&SmazGauR;arG;orQudk rvkyfrudkif xkdifumpm;aeaom vlydk
wpfa,muftjzpfodkY a&muf&dSaecJhay\/

xdktcsdefwGif acwfysufyGJpm;rsm; pD;yGm;vrf; ajzmifhaeMuonfudk awGY&í xdktvkyfudk vkyfudkifprf;oyf


Munfhaomfvnf; bmwpfrQ ratmifjrif½HkrQru ppfwyfxJu cdk;xkwfonfhypönf;udk ta&mif;t0,fjyKvkyf

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 47
rdojzifh t½Iyft&Sif;jzpfcJh&m *syefvufonf;cGmrcH&atmif tawmfBudK;pm;í tvGwf½Hk;cJh&awmh\/
xdktcsdeftcgrSpí acwfysufyGJpm;tvkyfudk pufqkyfaMumuf&GYHoGm;NyD; bmrQrvkyfudkifawmhbJ tdrfrSm
tacsmiform;tjzpfjzifhyif tacsmifpm;aecJh&jyefav\/

xdkuJhodkY uRefawmfonf tacsmifpm;vkduf? aomufvkduf? oli,fcsif;rsm;ESifh aysmfvkdufyg;vkdufjzifh


tcsdefukefcJh&mu uRefawmfhtm; rsufpdpyg;arG;pl;pjyKvmaom uRefawmf\zcifu uRefawmfhtm; ac:um
]a[h . . atmif'if? rif;tcktwkdif;om MumMumae&ifawmh rif;ysufpD;vdrfhr,f? rif;ynmqufoif
csifvJoif? tvkyfwpfckck vkyf&ifvJvkyf? 'grSr[kwf rif;ppfxJ0if? 'DoHk;ck rif;BudKuf&ma&G;ayawmh} [k
pD&ifcsuf csufvkdufavawmh\/

uRefawmfvnf; bmudka&G;cs,f&rSef;rodbJ awGa0ípOf;pm;aepOfrSmyif zcifuqufvufí ]rif; tck


C

tajzray;Ekdifao;&if pOf;pm;zdkY oHk;&uftcGifhay;r,f} [k ajymojzifh ][kwfuJhtaz} [k tmrcHvkduf


om

&av\/
me

,ckvkd pdwfavvGifhaecJh&m pmtkyfESifha0;cJhNyD;rS uRefawmfhtzdkYrSm qufvufynmoifMum;&ef rjzpfEkdif


rcia

awmhay/ tvkyfvkyfzdkY qdkonfrSmvnf; jrif;vSnf;orm;u &mZ0wftkyfjzpfaeí 0efaxmufu


vufzuf&nfqdkif zGifhae&aom uarmufuracwfwGif vcpm;tvkyfudk&zdkYrvG,ful? udk,fydkiftvkyfvnf;
l us

rvkyfwwfaom uRefawmftzdkY bmvkyf&rnfudk rqHk;jzwfwwfay/ ppfwyfxJodkY 0ifa&muf&efudkomvQif


qHk;jzwfcsuf csvkduf&avawmhonf/
eo
f th

t&yf ig;ayav;vufr? &iftkyf oHk;q,fhoHk;vufr&dSí toufESpfq,f? t&G,faumif;wkef;? tm;tif


is b

pnfNzKd;wkef;jzpfonfhtjyif ynmt&nftcsif;tm;jzifhvnf; q,fwef;atmifjrifonf[laom axmufcH


csufwdkYonf uRefawmfhtm; bD'Datppfom;wpfa,muf tjzpfodkY vG,fvifhwulyif ydkYaqmifvkduf
o ok

ayawmh\/
wil

uRefawmfrSm omrefppfom;uav; wpfa,mufyifjzpfaomfvnf; ]Adkvfatmif'if} acwfaumif;aeonfh


l be

tcsdefwGif uRefawmfhudk uRefawmf Adkvf . . wyfac:xm;aomtrnfESifhyif t&yfxJwGif AdkvfBuD; . .


at y

AdkvfBuD; [k [dkuac: 'Duac:ESifh tawmfrsufESmyGifhvef;vsuf &dSaeav\/


our

,cifu uRefawmfhtm; 'Daumifuav;[m tvum;aumifuav;yg? pmvnf;jzpfajrmufatmifroif?


tvkyfvnf;rvkyf? oli,fcsif;awGeJY a[;vm;0g;vm; aysmfyg;pm;aomufaeonfh vlay:aMumhuav; [k
ow

txifao;cJhMuaom om;&Sif? orD;&Sifrsm;uyif ,cktcg uRefawmfhudk txl;ta&;ay;um ac:vm;?


nr

ajymvm;ESifh uRefawmfhudk rsufpduspjyKvmMuav\/


isk

oli,fcsif;rsm;ajr§mufay;í xef;&nfuav;&DwDwDESifh &nf;pm;pum;0ifajym&mwGif tzufrwefouJhodkY


qlatmifhvTwfcJhzl;aom csif;okyfonf rdn§ufuyifvQif ]udkudkwkdYrsm; AdkvfBuD;jzpfoGm;vdkY uRefrwdkYudk
arhaeNyDr[kwfvm;} [k rsufESmay; uvDurmESifh yvDyvmajymum csif;okyfwpfyef;uefBuD; a0óEÅ&m
jyKonfhtjzpfodkYyif a&mufcJhay\/

uRefawmf\txuft&m&dS BuD;i,fwdkYuvnf; uRefawmf\½kyf&nf? ynmESifhwuG vkyf&nfBuH&nfudk


rsm;pGmauseyfvsuf&dSMuum wyfrawmfxJwGiftvm;tvm&dSaom &Jabmfwpfa,muf[k todtrSwf
jyKMuojzifh Mu,fwpfyGifhu . . ESpfyGifh? wjznf;jznf;tqifhtwef;wdk;vsuf uRefawmfhycHk;wGif Mu,fawG
vkdif;awGESifh jzpfívmav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 48
]Adkvfatmif'if} [laom trnfrSm rdef;rysKduav;rsm;&yfuGufwGif tawmfacwfpm;vmavav?
uRefawmf\zcifBuD;rSm uRefawmfhtwGuf tm;&0rf;ajrmufavavjzpf&mu wpfaeYwGif uRefawmfonf
ppfwyfxJrS tm;vyfcGifh&í tdrfodkYjyef&mwGif ]a[h . . atmif'if? rif;udk ta&;BuD;wJhpum;wpfck
wdkifyifp&m&dSw,f} [k qD;í EdkYwpfay;av\/

]b,fvkdudpövJ? taz}

]rif;aemufudk aumifrawG waumufaumufvdkufaew,fvdkYMum;w,f? 'DtxJrSm acwfysufyGJpm;r


cifvS&ifqdkwJhaumifreJY bmvdkvdk jzpfaew,fMum;w,f? 'DaumifreJYawmh igenf;enf;rS oabmrwl
Ekdifbl;? aumifru cyf½Iyf½Iyf&,f? wpfckvyfvJ jzpfwJhtjyif rif;xufvJ toufBuD;w,f}
C

]r[kwfygbl; taz&m? vlrsm;u xifaMu;eJYajymaeMuwmyg}


om

]EkdY . . rif; 'DaumifreJY b,fvdkqufrdMuwmvJ}


me
rcia

]*syef0ifpwkef;u uRefawmfta&mif;t0,fuav; prf;vkyfMunfhbl;ygaumvm;? tJ'Duwnf;u odae


Muwmyg? tckolu pyfwyfxJ bmuav;? nmuav; oGif;aew,f}
l us

]at; . . awmfawmfMum vlygoGif;vdrfhr,f}


eo
f th

]'gawmh pdwfcstaz&m? uRefawmfeJYawmh bmrSrjzpfap&bl;}


is b

]'Dvdkajym½HkeJYawmh b,fpdwfcsEkdifOD;rvJ? rif;udk igoabmwlwJh rdef;reJY ay;pm;NyD;rSyJ? igpdwfcsEkdifrSmyJ}


o ok
wil

]'gawmh tazpDrHwJhtwkdif; uRefawmf em;axmif&rSmygyJ? 'gayr,fh}


l be

]bm . . 'gayr,fhvJ}
at y

]enf;enf;awmh apmifhygOD;}
our

]bmjyKvJ? 'DaumifreJY r&Sif;ao;vdkYvm;}


ow
nr

]oleJY bmrS rjzpfygbl;? uRefawmfhpdwfxJrSm 'DaeYxd b,frdef;rrS [kwfwdywfwdrBudKufao;bl;? uRefawmfh


tdrfaxmifa&;udk tazpDrHr,f qdk&if b,ftcgrqdk emcHzdkYtoifhyJ? wpfck uRefawmfar;csifwmu
isk

uRefawmfeJYay;pm;zdkY b,folYudk tazjrifxm;vdkYvJ}

]vludkawmh rjrif&ao;bl;? 'gayr,fh olYtaz? olYtarrsm;eJYawmh igeJY i,fi,fuwnf;u


odvmMuwJhvlawGyJ? wdkwkdajymr,fuGm? 0ufxD;uefu olaX;udkpHrif;&JYorD;yJ? tazacsm? taracsm?
orD;vJacsmrSmyJ? ydkufqHvJ&dSaeNyD? bmvkdao;ovJuGm? pdwfoabmqdkwmvJ taztartwdkif; vmrSmaygh}

]'Dudpö[m tazhpdwful;eJY udk,fhbufu aocsmaewmvm;? taz&m}

]'Dudpö[m pyfNyD;[yfNyD;wJh tajctaeudk a&mufaeNyD? vGefcJhwJhoHk;&ufavmufuyJ udkpHrif; olYqefawG


wifvm&if;eJY tdrfrSmyJ wnf;oGm;&mu om;a&;orD;a&; pum;pyfrdvdkYajymMuwJhtcg? rif;taMumif;udk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 49
Mum;wmeJY olodyfoabmusNyD; olYudk,fu 'Dpum;ukdpwm? rif;udkvJ olodyfawGYcsif&Smw,f? 'DuaeYawmh
rif;a&mufvmvdrfhr,fqdkwm ajymjyNyD; olYudkawmif igwm;xm;ao;w,f? olvJ &ufMumMumraeEdkifvdkY
jyefoGm;&w,f}

]OD;pHrif; oabmus½HkeJY NyD;Edkifyghrvm;? olYrdef;ruvJ oabmwlOD;rS? olYorD;uvJ BudKufOD;rS}

]wpftdrfvHk;rSm OD;pHrif;&JY oabmwpfckyJ? olu aoqdkao? &Sifqdk&SifyJ? &Gmudka&muf&if olYrdef;reJYvJ


wdkifyif? olYorD;udkvJ em;azmuf&OD;rayghuGm? wkdif;jynfBuD;u A½kwfA&ufqdkawmh 'DorD;udkyJ ae&mcscsif
aeMuwm MumNyD? rif;udkvJ odyfawGYcsifaewm? orufavmif;vJjrif&atmif? olYorD;udkvJjy&atmif
rif;udktvnftywf vTwfvdkufzdkYawmif rSmoGm;ao;w,f}
C

xdkpum;udk Mum;&onfhtcg? uRefawmfhpdwfxJwGif tawmfuav;yif aysmfovkdvdkjzpfrday\/ ryifryef;


om

aemufrydk;&bJeJY rdef;r wpfa,mufudk vG,fvG,fESifh &OD;awmhrSmygvm;[k awG;rdum? pdwfxJü


zdk;BudKif;wkwfjzpfoGm;onfudk rsufESmü tNyHK;&dyfrygap&ef £a`E´aqmifí aevkduf&avawmh\/
me
rcia

]aumifruav; emrnfuaum b,folwJhvJ taz&JY}


l us

]rwkwf . . wJh}
eo

][m . . emrnfuvJ uAsmrqefvkdufwm}


f th
is b

]igvcGD; . . emrnfudk jyKwfpm;&wmvkdufvkdYuGm? rif;vufxJusrSm cifcifwkwfvdkY jyifrSnfhayghuGm?


uAsmqef½Hkrubl; tvuFm*kPf awmif ajrmufoGm;OD;r,f}
o ok
wil

]taztBuHay;wmawmh aumif;yg&JY? 'gayr,fh}


l be

]vmjyefNyDvm;? 'gayr,fh}
at y

]'gayr,fhqdkwmu apmapmu ajymr,fhpum;yJ taz&JY? 'Dpum;[m tawmfta&;BuD;w,f? vlrsm;vJ


our

rodapeJY}
ow

uRefawmf\zcifvnf; pdwf0ifpm;pGmjzifh a&SYem;odkYwdk;vmNyD;vQif


nr

]bmrsm;vJuGm? ajymprf;ygOD;? ajy;&vTm;&OD;r,fh udpörsm;vm;} [k ar;avonf/


isk

tck uRefawmfwdkYwawG *syefudk jyefNyD;cscsif cs&vdrfhr,f? odyfawmhrMumawmhbl;? tckuwnf;u


wyfawGudk [dkydkY'DydkYeJYydkYaeNyD; uRefawmfwdkYvnf;b,foGm;&r,fqdkwm txufutrdefYudk apmifhaeMuw,f?
tJ'gyJ taz? odyfvJ&Snf&SnfajymvdkYraumif;bl;? 'gaMumifh awmfvSefa&;rpcifawmh tazpDrHwJYudpö[m
bmrSjzpfajrmufOD;rSm r[kwfao;bl;? awmfvSefa&;NyD;vdkY uRefawmfvnf; toufraoao;bl;qdk&ifawmh
tazajymwJhudpöudk jzpfajrmufatmifvkyfzdkY&dSwmyJ}

tbdk;BuD;rSm awmfvSefa&;pawmhrnf[laom pum;udk Mum;&vQif rSifwufrdouJhodkY NidrfoufoGm;um


a&SYa&;udkawG;awm ai;pdkufaeavawmh\/ uRefawmfvnf; tbdk;BuD;xHrSaemufxyf bmpum;Mum;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 50
&rnfvJ[k apmifhpm;aeNyD;? bmrQajymvkdaom trlt&mudkrawGYonfESifh ]taz uRefawmfjyefOD;r,f?
ppfrxGufcif wpfacgufawmh vmOD;r,f} [k ajymajymqdkqdkESifhyif xvdkufav\/

]tcktwdkif;qdkawmh rif;udpöu ydkNyD;ta&;BuD;aeayoaygh? at; . . at; . . oGm;OD; . . oGm;OD;? rif;wkdY


awmfvSefa&;udpöBuD;acsmacsm armarmeJY atmifjrifygapuGm}

uRefawmhfrSm odef;xDBuD;aygufNyD;umrS aiGxkwf&ufra&mufrD BudK;rdefYay;cH&oluJhodkY zl;pmzuf


ay:vmumrS awmfvSefa&;twGuf ppfxGuf&rnfhta&;udkawG;um avmuBuD;\oa&mfcsuf'Pfudk
rcsifhr&JcHpm;&if; tbdk;BuD;xHrS xGufvmcJhayawmhonf/

odkYaomf uRefawmfonf rwkwf? cifcifwkwf? 00wkwfwkwfuav;\ta&;udk qufvufírawG;tm;?


C

awmfvSefa&;udpötwGufom tm½Hkpdwfapmaeum trdefYusvmonfESifh wpfNydKifeuf ppfxGuf&efudkom


om

toifhjyifxm;ae&av\/
me

tcspfZmwfvrf;udk zefwD;aeaom zl;pma&;ewfum; uRefawmfESifhrwkwfwdkYudk eD;pyfap&ef rsm;pGmvdkvm;


rcia

aeyHk&ayonf/ taMumif;rlum; ppfxGuf&ef trdefYusvm&mwGif uRefawmfhtm; 0ufxD;uefe,fbufodkY


ppfxGuf&rnf[k od&aomtcg wu,frS[kwf&JYvm;? tdyfrufaeava&mhovm; [líyif ½kwfw&uf
l us

r,HkMunfEkdifatmif jzpfrdav\/
eo

trdefYrSm MumMumqdkif;ae&bJ nwGif;csif;yif½kyfazsmufíxGuf&ef nTefMum;csufyg&dSav&m uRefawmfvnf;


f th

tenf;i,frQ tcsdef&oavmufuav;twGif; zcifBuD;xJodkY tjrefxGufcJh&av\/


is b

]taz . . [efusNyD? uRefawmfwdkY tcknyJ xGuf&awmhr,f}


o ok
wil

uRefawmf\pum;rSm rjynfhpHkvSojzifh tbdk;BuD;rSm em;rvnfEdkifbJ ]ppfxGufwmeJY bm[efusovJuG} [k


uRefawmfhtm; ar;awmhrS/
l be
at y

]tck uRefawmfoGm;&r,fhae&m[m 0ufxD;uefe,fbufusaew,f? tJ'Dawmh [efwmayghtaz&?


OD;pHrif;wkdY tdrfay:wufNyD; rxifr&Sm; ½kyfazsmufaeEkdifzdkYjzpfvmawmh a&iwfwmeJY a&wGif;xJuswmeJY
our

tHudkufaewmyJ}
ow

][kwfvkdufavuGm? rif;wkdYudpö[m ewfzufwmyJuG? OD;pHrif; xHuvJ raeYuyJ pmwpfapmifvmao;w,f?


nr

olYrdef;ruvJ tusKd;taMumif;Mum;&vdkY odyf0rf;omaeowJh? rif;udkvJ MunfhcsifMuowJh? tJ'gaMumifh


tjreftvnfvTwfvkdufzdkY rSmvdkufwmeJY rif;uvJ tJ'DoGm;zdkY &dSaewmeJYawmh udkufaewmayghuGm}
isk

]uJ . . taz? uRefawmfvJ odyfMumMumpum;ajymaezdkY tcsdefr&bl;? tazhvufa&;eJY OD;pHrif;xHudk


pmwpfapmif cyfjrefjrefuav;yJ aumufjcpfvkdufygawmh}

tbdk;BuD;vnf; uRefawmfhtm; OD;pHrif;xH rdwfqufpmudk a&;ay;av\/ uRefawmfvnf; pmudk,lvkdufNyD;


zcifBuD;udk uefawmh&m cgwdkif;uJhodkY rdbtm;uefawmh&jcif;wGif r,m;&Smay;aom aus;Zl;&SifBuD;taeyif
ydkítm;&yg;&BuD; uefawmhí wyfodkYjyefvmcJhav\/

uRefawmfwdkY\tpDtpOfrSm awme,frsm;odkYjzefYí xGufMuNyD;vQif &Gmol&Gmom;tMum;wGif ½kyfazsmufí


aeMuum tcgqdkonfESifh toifhxGufay:vmMu&efyifjzpfayonf/ uRefawmfwdkY\awmfvSefa&;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 51
vkyfief;ESifh ywfoufí þrQxuf ydkrdkazmfjy&efyifvkdrnfrxifyg/ uRefawmfudk,fwkdifyifvQif awmfvSefa&;
udpöBuD;udk ,cifuavmuf pdwfr0ifpm;awmhbJ rcifwkwfuav;rSm jzLovm;? rnf;ovm;? vSovm;?
oGm;acgvm; ponfwdkYudkom odvkdaom aZmxufoefvsuf tjrefqHk;awGYvkdaom qE´jyif;jyvsuf
&dSonfhtwkdif; nwGif;csif;yif c&D;jyif; csDwufcJhMuygawmhonf/

uRefawmfwdkY 0ufxD;uef&GmBuD;teD;odkY a&muf&dSaomtcgwGif a0vDa0vif;t½kPfusif;NyD;jzpfay\/


xdktcsdefwGif uRefawmfwdkY wyfpkwyfom;rsm;tm;vHk;yif t&yf0wft&yfpm;rsm;ESifh ½kyfajymif;xm;NyD;MuNyD
jzpfavonf/ þae&mwGifrS uRefawmfwdkYonf tcsif;csif;EIwfquf vlpkcGJMuavawmhonf/ &GmxJodkY
uRefawmf0ifa&mufrdaomtcgwGif wpf&GmvHk;rSm Ekd;Mum;vIyf&Sm;oGm;vmp jyKaeonfudkawGY&av\/
odkYjzpfí uRefawmfhrSm OD;pHrif;\tdrf b,frSm&dSonfudk ar;jref;pHkprf;&eftwGuf apmifhpm;ae&jcif;
r&dSawmhbJ vrf;qHkü rkefYaMumfaeonfhrdef;rBuD;wpfOD;xHrS tvG,fwulod&dSum xdkrdef;rBuD; nTefjy&m
C

bufodkY a&mufcJhav\/
om

oHk;yifav;cef; ysOfaxmifoGyfrdk;? ESpfxyf? oHwdkifwHcg;? tdrfa&SYuNcHav;ESifh[k nTefjyvkdufaom tdrfem;odkY


me

csOf;uyfrdaomtcgwGif NcHxJrS a&T'*Fg;yef;rsm;udk bk&m;wif&efcl;aeaom wkwfwkwf00rdef;r cyf&G,f&G,f


rcia

wpfa,mufudkaemufbufrSjrif&um 'Dtdrfawmh OD;pHrif;tdrfyJ? rwkwfqdkwm 'DieJrrsm;jzpfaea&mhrvm;[k


awG;rdum ayghyg;&Tifysaom pdwfuif;rJhpGmjzifh ]OD;pHrif;tdrf . . 'Dtdrfvm;} [k vSrf;í ar;vkduf\/
l us

yef;cl;aeolonf olYtvkyfudkoltm½HkpdkufvGef;aeyHk&dSvm;rod? vloHMum;onfESifhvefYoGm;yHk&um uRefawmfh


eo

tm;vSnfhMunfhum uRefawmhfudkjrifumrS xyfívefYonfhtrlt&mudk jyefjyefav\/ pifppftm;jzifhqdkaomf


f th

olu uRefawmfhudk vefY&efr&dSay/ uRefawmfuom olYukdvefYzdkY&ef&dSayonf/ taMumif;rlum; oluRefawmfh


is b

bufodkYvSnfhvkdufrS rsufESmudktaotcsmawGY&&m tom;rnf;&onfhtxJwGif rsufpdESpfvHk;pvHk;rSm


ESmacgif;bufodkY vSnfhapmif;aeNyd; tay:EIwfcrf;uGJESifh oGm;wpfacsmif; ay:aeonf udk awGY&avawmh\/
o ok
wil

xdkyHkqdk;BuD;udk jrifvkduf&aom uRefawmfhrSm igawmhjzifh aomufusKd;enf;wmyJ[k pdwftysufBuD;ysufvsuf


jyefvSnfhcsifaom pdwfay:vmcdkuf ryHkqdk;u ]b,folYar;wmvJ} [k uRefawmfhtm;ar;&m uRefawmfhrSm
l be

vefYírckefrdatmiftawmfyif owdxm;vkduf&av\/ taMumif;rlum; ryHkqdk;\toHrSm usD;uef;ESifh


at y

awmufwJh pyfíusaom owå0gwpfrsKd;\toHvm;[k xifrSm;&avmufatmif uRefawmfhtm; ausmxJu


,m;oGm;apygawmh\/
our

]OD;pHrif; tdrfudk ar;ygw,f}


ow
nr

][kwfuJh? 'DtdrfygyJ}
isk

aemufxyfxGufvmonfhtoHrSm pmuav; aMumifckyfoHuJhodkY usDvDvdvdjrnfí xGufvmav\/

oHpHkxdk;onfh ryHkqdk;onf [kwfuJh[kajz½HkrSwpfyg; uRefawmfhtm; 0ifygvnf;rac:? oGm;ygvnf;rESifbJ


tdrfxJodkY cyfokwfokwfjyef 0ifajy;av&m uRefawmfhrSm 0ifívdkufoGm;&rnfvm;? olYtareJYaemf . .
arG;wwfyav? ightazeJYaemf . . a&G;wwfyav[k idkcsif;csum jyefívSnfhxGufcJh&aumif;rvm;[k
pOf;pm;a0cGJír&atmif tlaMumifaMumifESifh &yfíusef&pfav\/

watmifhrQtMumwGif tdrfa&SYodkYvlBuD;wpfa,muf xGufvmav\/ xdkvlBuD;\ ½kyf&nfvu©Pmudk


Munfh&jcif;tm;jzifh OD;pHrif;jzpfrnf[k wpfxpfcs,lqEkdifay\/ OD;pHrif;rSm cPrQjrif½HkESifhyif pdwfESvHk;
aumif;aom vlBuD;wpfa,mufjzpfrnfudk ½kyf&nfESifhyif tuJjzwfEkdifavonf/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 52
]armif&if . . b,fuvJ? 0ifcJhav}

uRefawmfvnf; ac:onfhtwdkif;yif NcHxJodkY0ifoGm;í tem;odkYa&mufonfESifh ]uRefawmf jynfNrdKYu


OD;bdk;pH&JYom;yg? tazu pmay;vdkufygw,f} [k ajymonfwGif OD;pHrif;rSm wpfrsufESmvHk; NyHK;csKdoGm;um
]vm . . vm . . tdrfay:wufygwufyg OD;wdkYvJ arQmfaeMuw,f} [k ajym&if; uRefawmf\
txkyftydk;rsm;udk vSrf;í,lrnfjyKojzifh ]aeygap OD;&,f? uRefawmf ryifyef;ygbl;} qdkum tdrfay:odkY
wufcJhav\/

uRefawmftdrfxJodkY a&mufonfESifh wpftdrfvHk;rSm *kPfoa&&dStxl;{nfhonfawmfBuD;wpfOD; a&mufvm


ouJhodkY vIyfvIyf&Sm;&Sm; jzpfoGm;um OD;pHrif;\ZeD;onfrSmvnf; ysmysmovJjzpfíaeonfudk awGY&ay\/
C
om

uRefawmfonf cif;ay;xm;aom oifjzL;ay:wGif txkyftydk;rsm;udkcsí OD;pHrif;xHodkY zcifa&;ay;


vdkufaom pmudkxkwf,laepOf OD;pHrif;u ]rwkwfa& . . aumfzDazsmfa[h . . aumufñ§if;xkyfawG?
me

rkefYvufaumufawG vkyfraeeJY? NrdKYom;awGu rpm;wwfbl;? aygifrkefYuif axmywfokwf?


rcia

bDpuGwfuav; bmav;&&ifvJxnfhcJh} [k tdrfxJodkYrSmMum;ae&m OD;pHrif;\ rodkr0Suf


a[ma[m'dkif;'kdif;&dSyHkudk ESpfoufrdaomfvnf; rwkwf[laomtrnfudk Mum;vkduf&onfwGif ausmxJu
l us

pdrfhoGm;rdawmh\/
eo

]a[m'DrSm OD;qDudk tazu ay;vdkufwJhpm}


f th
is b

OD;pHrif;onf uRefawmf\vufxJrSpmudk vSrf;,lí ]a[h . . rzGm;ouf? usKyfrsufrSef ,lcJhprf;ygOD;} [k


ol\ZeD;tm; vSrf;íajymvdkuf\/
ook
wil

a':zGm;oufonf OD;pHrif;\ rsufrSefudk vdkufí&SmazGae&m awmfawmfESifh rawGYEkdif&dSaeaomaMumifh


pmudkzwfvkdvSNyDjzpfaom OD;pHrif; rSm apmifhqdkif;íraeEdkifawmhbJ ]orD;a& cPvmygOD;? a[m'Dpmuav;
l be

tazhudk wpfqdwfavmuf zwfjyvSnfhprf;yg} [k ac:vkdufav\/


at y

uRefawmfhrSm yHkqdk;r\rsufESmBuD;udk &ifrqdkif0Hhovdk&dSum uRefawmfhtxkyftydk;rsm;udk jyefvnf&Sif;vif;


our

ovkdvdk tvkyfrsm;[efvkyfí aevkdufav\/ pifppftm;jzifh OD;pHrif;onf pmudkod&dSvdkonfh tcsufwpfck


omru ]'gOD;orD;aygh} [k aMumfjimarmif;cwfvdkonfh tcsufyg wpfcsufckwfESpfcsufjywf ½kwfw&uf
ow

zefwD;vkdufjcif;yifjzpfonf[k uRefawmhfpdwfwGif awG;rdayonf/


nr

]uJ . . zwfprf;ygOD;? orD;&,f . .} [laompum;t& OD;pHrif;\tem;odkY rwkwfa&muf&dSaeNyD;


isk

rwkwfvufxJü pma&mufoGm;NyDudk pdwfxJu rSef;jrifum ,cktBudrfwGif ]'D . . 'D . .} [laom


pum;xuf bufx&D[Gef;EdSyfoHrsKd; oHpHkxdk;aeOD;rSmvm;[k em;ESpfzufudk vufESifh rydwfaomfvnf;
pdwfjzifhydwfí aevkdufav\/

]pma&;taMumif;Mum;vdkufygonf}

uRefawmfhrSm rMum;csifír&ay/ odkYaomf uRefawmfMum;&onfhtoHrSm uRefawmfarQmfvifhaeaom


ckESpfaxGoHpHkr[kwfbJ tawmfyif Munfvifjywfom;í em;xJücsKdat;ESpfodrfh? &ifzdkípdrfhoGm;onfhtwGuf
acgif;iJhí Munfhvdkufrd&mwGif yHkqdk;rBuD;r[kwfonfudkawGY&í Munfh&if;Munfh&if; &ifxJü zdk;BudKif;wkwf
jzpfvmrdav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 53
þae&mwGif uRefawmf\trlt&mudk waphwapmif;acsmif;ajrmif;tuJcwfaeonfh wpfOD;wpfa,muf
&dSygvQif uRefawmfhtm; ac:awmfaoí 0ifpm;olvm;[k txifrSm;rnfrSm rvGJay? taMumif;rlum;
uRefawmfonf tajctaeudkyifowdvpfum rwkwf pmzwfíNyD;onftxd awmufavQmufyif ai;pdkuf
aerday\/ xdkodkY ai;pdkufMunfhaerdrSef;udkyif udk,fhudk,fudkowdr&ao;? rwkwfonf pmzwfNyD;
onfhaemuf pmxJüygaom uRefawmfh½kyfudk tuJcwf&ef vSnfhtMunhfESifh qHkrdrS uRefawmf\rsufESmudk
rodrom vTJvdkuf&awmh\/

þodkY rsufpdcsif;qHkrd&mwGif rwkwf\pdwfxJwGif rnfodkYjzpfoGm;rnfudkrod? uRefawmf\ pdwfxJ?


tonf;xJüum; ol&d,0päomudk jrifvkduf&aom yOöoDcewfom;\ apmif;oHyrm 'def;wyfwyf'def;jrnfí
aeonf[k xifrdawmh\/
C
om

rwkwfrSm toHom,moavmuf ½kyf&nfrSm tacsmBuD;tvSBuD;[k rqdk&apumrl? ½dk;½dk;,Of,OfESifh


tcsKd;tqpf ajyjypfoluav;jzpf vsuf tysKd&nf? tysKdaoG;wufMuGí aumif;wkef;t&G,fjzpfav&m
me

uRefawmhftzdkYrSm &Srf;BudKufonfh EGm;uJhodkY tacsmBuD;acsmí aeayawmhonf/ odkYjzpfonfhtavsmuf


rcia

apmapmu yHkqdk;rBuD;udk jrif&pOfu igawmh uHqdk;wmyJ[k xifrdoavmuf ,ckrl auseyf&Tifvef;í


rqHk;Ekdifatmif&Sdum ]avmuBuD;um; om,mvSygbdawmif;} [k pdwfxJü uAsmqefqef usL;&ifh
l us

rdavawmh\/
eo

]uJ . . armifatmif'if vmygOD;uGJY? xdkifygOD;? at;at;vlvl pum;uav;ajym&atmif aemufawmhrS


f th

t0wftpm;? jyifp&mqifp&m awG&dSwm jznf;jznf;vkyfwmaygh}


is b

OD;pHrif;u ac:vdkufojzifh uRefawmfvnf; jyifqif[efaqmifaeaom txkyftydk;rsm;udk


o ok

olYtwkdif;xm;ypfcJhNyD; OD;pHrif;tem;odkY xcJhav\/


wil

]uJ . . orD;? aumfzD jrefjrefvkyfNyD;,lcJhuG,f}


l be
at y

uRefawmfvnf; OD;pHrif;teD;&dS ukvm;xdkifvGwfwpfvHk;wGif 0ifíxkdif&if; teD;rS a&GYvsm;xGufcGmoGm;aom


rwkwfudk waphwapmif;Munfhvkduf&m oGm;[ef? vm[efuav;udkyif eef;qefvSonf[líyif taumif;
our

ay:wGif taumif;ydvsuf taumif;csnf;om pdwfxJtxifa&mufrdayawmh\/


ow

]armifatmif'if . . OD;wkdYqDrSm tawmfMumMumuav; aeOD;r,f r[kwfvm;}


nr

][kwfuJh? Mumvdrfhr,fvdkYawmh xifwmyJ}


isk

]'gayr,fh ta&;&dSvm&ifawmh BudKwif taMumif;rMum;EkdifbJ oGm;p&m ay:csifay:ygvdrfhr,f}

]b,fvkdta&;rsm;vJuGJY}

]ajym&r,fhudpöuawmh . . ppfeJY ywfoufaewJhtwGuf vQKdY0SufwJhudpöwpfckjzpfaew,f? tcsKyfuawmh


tckppfa&;[m tawmhudk ½IyfaxG;aewJhtwGuf t*Fvdyf0ifvm&if jyefcscsifcs&vdrfhr,f? 'grSr[kwf
*syefudkyJ jyefcscsifcs&vdrfhr,f? tJ'g OD;wpfa,mufwnf; odzdkYygyJ? uRefawmfwdkYvm&jcif;u 'De,fudk
umuG,fzdkYyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 54
]aMomf . . ppftajctaeu tawmfqdk;aerSudk;}

]qdk;w,fvdkY qdkr,fqdkvJqdkEkdifygw,f? tck uRefawmfwdkY 'Dvdkvm&jcif;[m 'De,ftwGufwm0efusvdkY


wpfcsufckwf? ESpfcsufjywftaeeJY vmjcif;jzpfwmrdkY ppfom;wpfa,muf vmNyD;aewJhtaersKd;
vlrodapcsifbl;cifAs? aemufNyD; uRefawmfhtrnfudkvJ armifatmif'ifvdkY rac:bJ MuGufeDvdkY ac:apcsif
ygw,f}

]OD;awmhjzifh? armifatmif? tJav . . armifMuGufeDa&mufvmwm tm;wufrdwmyJ? tumtuG,ftwGuf


trsm;BuD; tm;udk;&wmaygh}

xdktcdkufwGif umzDESifhpm;zG,faomufzG,frsm;udk apmapmu awGY&aom yHkqdk;rBuD;o,f,lvmum


C

pm;yGJay:ü csav\/ ,ckürl uRefawmfhrSm yHkqdk;rBuD;udk rMunfh&JbJ r&dSawmhacs/ pdwfxJwGif rwkwfESifh


om

ouFmuif;aeNyD jzpfay\/
me

]uJ . . orD;? rkefYawGxyfNyD; ,lcJhygOD;? cyfrsm;rsm;av;vkyfrSaygh}


rcia

OD;pHrif;u yHkqdk;rBuD;udk orD;[k ac:oHMum;vkdufaomtcg uRefawmfhrSm vefYíoGm;rdjyefav\/


l us

OD;pHrif;rSm orD;ESpfa,muf&dSNyD; apmapmuorD;rSm rwkwfr[kwfbJ? þyHkqdk;rBuD;omvQif rwkwf


jzpfaeava&mhovm;? apmapmuorD;udk pmzwf&efac:pOfu rwkwf[lí xnfhNyD; ac:rSac:ava&mhvm;?
eo

orD;[líac:onfudk toHom,monfhtwGuf rwkwf[k ac:vkdufouJYodkY pdwfxJu xifrdjcif;ayavm


f th

[k tlaMumifaMumifjzpfaerdum OD;pHrif;rsufESmudk Munfhvkduf? yHkqdk;rBuD;rsufESmudk MunfhvdkufESifh


is b

Munfhrdav\/
o ok

uRefawmf\ OD;aESmufMum;rSm Munfvif&Tifvef;ae&mu xlylívmjyefav&m 'DyHkqdk;rBuD;om


wil

rwkwfjzpf&ifawmh igawmhjzifhacsmufyJ[k ylyif&jyefvsuf OD;pHrif;tm; b,folb,f0gjzpfMuonfudk


zGifhíar;awmhrnfjyKvkdufrdav\/ xkdaemufrS xdkodkYar;jcif;onf ½dkif;ys&ma&mufaernfudk
l be

jyefvnfqifjcifrdpOf ]uJ . . armifatmifMuGuf . . tJav . . armifMuGufeD aumfzD ylwkef;aomufvkduf?


at y

rkefYawGvJ pm;a[h} [k OD;pHrif;uajym&m [efvkyfraeEkdifawmhyJ &ifxJu xMuGvmaom tylvHk;udk


rkefYrsKdí zdEdSyfcs&avawmh\/
our

]rzGm;oufaum . . vmav}
ow
nr

OD;pHrif;ZeD;onf uRefawmfwkdY pm;yGJodkYa&mufvmNyD; ]uJ . . armif? tm;remeJY udk,fhaqG udk,fhrsKd;tdrfvdk


oabmxm;NyD; pm;p&m&dSwmpm;? aomufp&m&dSwmaomuf a[m'DrkefYuav;,lvkdufygOD;} [k
isk

ajymajymqdkqkd pm;yGJwGif 0ifxdkifNyD; bDpuGwfxnfhxm;aom yef;uefudk vSrf;í ay;vkdufav\/

uRefawmfrSm awGY&cgprSmyif þrQ uRefawmfhtay:ü pdwfapwemaumif;vSaom tbkd;BuD;ESifh


tr,fBuD;udk a,mu©rawmf&ef toifh&dSaomfvnf; yHkqdk;rBuD;ESifhpyfí awmf&rnfudkrl 0efav;aerday\/

xdktcdkufwGuf yHkqdk;rBuD;jyefí 0ifvmNyD; aemufxyf,lvmaom rkefYrsm;udk csay;av\/

]orD;wdkYaum vufzuf&nfaomufNyD;NyDvm;} [k ar;av\/

][kwfuJh . . uRefrwdkY aemufaz;rSmyJ aomufaeMuw,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 55
,cktBudrfwGif ryHkqdk;\toHrSm Muufvnfvdrfí jzpfñ§pfxkwf&onfh toHrsKd;xGufvmav\/

ryHkqdk;xGufoGm;onfhtcgrS a':zGm;oufu ]ta':wdkYrSm orD;ESpfa,muf&dSw,f? orD;qdkayr,fhvJ


wpfa,mufu wlr? wpfa,mufu orD;? ESpfa,mufpvHk;udkorD;&if;vkdyJ cspfae&w,f} [k ajymípum;
rqHk;rDyif ][kwfygNyD? tckrs ydkNyD;aocsmaeygNyD? 'gBuD;rS orD;tppfygyJ} [k pdwfESvHk;udk 'Hk;'Hk;csvdkufrd
av\/

]wlruav;u taztar r&dS&SmvdkY ta':wdkYuyJ i,fi,fuwnf;u Munhf½IvmcJh&w,f? rwkwfqdkwmu


ta':horD;t&if;? wlr trnfuawmh r0ufwJh}
C

þwGif uRefawmfhrSm jyóemwpfck wdk;vmjyefavawmhonf/ xdkjyóemum; r0ufESifhrwkwf[laom


om

pum;ESpfvHk;t& (0uf) ESifh (wkwf) b,foif;u ydkNyD;0aom t"dyÜm,f&dSoenf;[laom jyóemyif


jzpfay\/
me
rcia

uRefawmf\OD;aESmufrSm ajcmufuyfaeNyDjzpf&m b,folu rwkwf? b,folu r0uf[lí rqHk;jzwf


EdkifawmhbJ ]tckvmwmu} [k tqHk;rowfaompum;jzifh ar;cGef;aMumif;ar;vkdufum w&m;olBuD;\
l us

trdefYudkapmifhaeaom vlowfrIw&m;cH\ rsufESmrsKd;jzifh r0ufjzpfygap? r0ufjzpfygapbk&m;[k


qkawmif;&if; a':zGm;ouf\ pum;udkem;axmifav&m ]tJ'gu . . ta':wlruG} [k
eo

Mum;vkduf&onfwGif xDaygufaMumif; a&'D,dku toHvTifhcsufMum;&aomfvnf; ½kwfw&uf


f th

r,HkEkdifouJhodkY&dSum ]r0ufqdkwmvm;} [k xyfar;í [kwfaMumif;odumrS xrckefrdatmif


is b

renf;[efaqmif&NyD;vQif ][kwfom;yJ? ighudk,fu twm? 0ufqdkwm ydkNyD;0 ydkNyD;½kyfqdk;wmaygh? tvum;


tajcmufwdkuf ighpdwfxJu ylaewm} [k awG;NyD;? pdwfxJrSmyif NyHK;ae&av\/ rwkwfESifhr0uftwGuf
o ok

pdwfxJrSmyl&jcif;udk þrQavmuf½dk;r,fzGJYae&jcif;rSm uRefawmfESifh r0ufwdkY\ a&pufqHkMuzdkYta&;wGif


wil

tjcm;cspfolrsm;uJhodkY toufpGefY&jcif;? ylaqG;& ESdyfpufaESmuf,SufcH&jcif;rsKd;r&dSbJ ylyifaomuqdkí


þrQavmufom tckduftwefYuav;twGif; jzpfvkduf&jcif;udkyif xif&Sm;apvdkíjzpfay\/ uRefawmf\
l be

tcspfZmwftdrfZmwfuGufudk jyefajymif;íMunfhvkdufrnfqdkvQif rwkwfudk &&eftwGuf uRefawmfhrSm


at y

ukorif;uJhodkYvnf; qif;&JcHírydk;cJh&? rmw*FuJhodkYvnf; r,foHkaygufpD oDcsif;jzifh ajcqif;í


xdkifoydwf? vufeufrqifh? yOöoDcuJhodkYvnf; aAvk0apmif;ukdifí ra*:cJh&bJ zcifBuD;uyif
our

vrf;jzL;atmif tqifoifh yGJawmfcif;xm;onfvnf; wpfcsuf . . /


ow

awmfvSefa&; ppfxGuf&rnfhtwGuf a&pufqHkzdkYta&; c&D;uGma0;OD;rnf[k rSef;qae&onfhtxJrSmyif


nr

zl;pma&;ewfuyif tvdkwltvdkygjzpfum rwkwfESifh reD; eD;&atmif þae&modkY ydkYaqmifcJhonfvnf;


wpfzHk . . /
isk

a,mu©ravmif;ESpfOD;uvnf; vlrjrifcifuxuf vludkjrifrS omívkdvm;aeonfudk awGY&jcif;uvnf;


wpfenf; . . /

rwkwfudk jrifvkduf&onfESifhyif ol\trlt&muav;udku uRefawmfhtay:wGif vmyg . . vmyg


rMunf&JY oDcsif;ESifh ac:ae ouJhodkY wpfoG,f . . /

uRefawmf\ta&;rSm vufaq;í yGJawmftkyfEdIuf½HkrQ vG,fvG,fululacsmacsmarmarm tqifajyNyD;


jzpfaeav&m r0ufESifhrwkwf pdwf½Iyfvdkuf&onfh tuGufuav;wpfuGufrQomvQif ylyifaomu

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 56
jzpf&onfrSvGJí uRefawmf\tcspfZmwfvrf;pOfrSm tvGefw&m acsmarmvSygayonf[k urÇmrS
pHwifavmufp&mjzpfayawmh\/

rwkwftay:wGif uRefawmf\cspftifudk txl;0dw¦mtus,fcsJYjyae&efrvdkawmhay/ uRefawmhfbufu


wpf0ufaocsmoavmuf rwkwfbufuvnf; uRefawmfhrsufESmuav;MunfhMunhfNyD; NyHK;pdNyHK;pdESifh
EHk;csnfhcsnfh jzpfaeonfudk txift&Sm;awGYae&ayonf/

eHeufa&csKd;rnfqdkvQif rwkwfudk,fwkdif a&arT;qyfjym? rsufESmokwfy0gwdkYudk tqifoifh,lvmay;NyD;


olYrsufESmuav;rSmvnf; csKdíomaeawmhonf/

eHeufpm pm;csdefwGuf a,mu©ravmif;BuD;ESpfa,muf? orD;ESpfa,muf? uRefawmfwdkY ig;OD;om;


C

rsufESmpHknD pm;aeMuonfhtxJu tbdk;BuD;? tr,fBuD;awG avmuGufaumif;ovdk rwkwfuvnf;


om

]udkatmif'if pm;av . . tm;remygeJY} [k uRefawmf &Sufudk;&Sufuef; jzpfrae&atmif oluyif pwifí


pum;ajymygonf/
me
rcia

uRefawmfhtm; ukdatmif'ifvdkY ac:vkdufonfudk OD;pHrif;Mum;vQif ]orD;? aemufudk udkatmif'ifvkdYrac:eJY}


[k qdkvkdufojzifh udkudk vdkY tac:cdkif;rvm;[k uRefawmfhpdwfwGif xifrdNyD; rwkwfuvnf;
l us

tbdk;BuD;oifjyay;rnfh ac:yHkac:enf;udk iHharQmfaepOf OD;pHrif;u qufvufí . .


eo

]udkMuGufeDvdkYac:} [k ajymvdkufrS uRefawmfhrSm uRefawmfajymxm;onfh pum;udkowd&NyD;


f th

txiftjrifvGJrdonfudk &,fcsifrdonfxuf yHkqdk;r r0ufrSm tdtd . . tdtd ESifh 0ufoHxGufaeatmif


is b

&,fvsuf rwkwfrl NyHK;aeonfudk awGY&av\/


o ok

]r0ufuawmh 'DvdkyJuGJY? tifrweft&,foefw,f? armifatmif'if&JY}


wil

]aMomf . . rzGm;oufES,f . . ? armifMuGufeDac:ygvdkY tckyJ usKyfajymaew,f}


l be
at y

]bmjzpfvkdY udkMuGufeDjzpf&wmvJ taz&JY? aA'ift&vm;} [k rwkwfu NyHK;NyHK;uav;vkyfí


ar;vdkufav\/
our

]MuGufreufvdkY MuGufeDaygh orD;&,f . . ? tJ'gyJ rSwfxm;yg? ar;raeygeJY}


ow
nr

]udkMuGufeD pdwfqdk;aeygOD;r,f}
isk

]pdwfrqdk;ygbl; rcifwkwf&JY? tJ'gi,femrnfrdkY ydkNyD;oabmusygw,f} [k uRefawmfu 0ifíajymvkduf&m


rcifwkwfu rsufvHk;uav; rcdkYw½dkYapmif;iJhMunfhNyD; ]BuHBuHzefzef udkatmif . . MuGuf . . tJav . .
udkMuGufeD&,f} [k ajym&if; [uf[ufyufyuf &,fav\/

xdkodkY [uf[ufyufyuf &,foHuav;udku uRefawmhftzdkYrSm rcifwkwfudk cspfNyD;&if;cspfp&muav;


jzpfaeayawmh\/

þodkYvQif aysmfvkdYrqHk;? a*:vdkYrqHk;aom aeYuav;onf wpfaeukefcJhNyD; nbufodkY ul;ajymif;


vmcJhav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 57
uRefawmfESifh a,mu©ravmif;BuD;wdkYonf nOD;ü axG&mav;yg; pum;vufqHkusaeMu&mu teD;odkY
rcifwkwfa&mufvmNyD;vQif ]tdyf&m jyifNyD;NyD? tar . .} [k taMumif;Mum;av\/

]uJ . . armifatmif? tJav . . armifMuGufeDvJ c&D;yef;vmwmrdkY apmapmtdyfayawmh}

][kwfuJh . . uRefawmfh tdyf&mvdyfuav;ygygw,f}

]armifMuGufeD tdyf&mvdyfudk aeygap? ta':wdkY tay:xyfrSm arGY&mjcifaxmif tm;vkH;toifhjyifxm;w,f?


tdyf½HkyJ}

uRefawmhftzdkYrSm a,mu©rtdrfwuf om;rufozG,f rsufESmi,fqdkonfhpum;rSm rrSefawmhbJ


C

{&mrrsufESmBuD;aeonfudk awGY&ojzifh ]w,fvJ[kwfvdkufyguvm;} [k auseyfNyD;&if;auseyfjcif;


om

jzpfrdum yxraeY\tjzpf tcef;wpfudk Zmwfodrf;&ef tdyfcef;&dS&modkY xvmcJh&av\/


me

tdyf&mxJodkY 0ifrnfjyKNyD;rS a,mu©ravmif;BuD;rsm; uRefawmfhtm; cspfNyD;&if; wdk;cspfaprnfhtBuHwpfck&dSí


rcia

toHus,fus,fjzifh ]Moumo . . Moumo} [k [efvkyfNyD; bk&m;&dScdk;arwåmawG tpGrf;ukef


ydkYypfvdkufawmh\/ xkdaemufrS tdyf&mxJodkY a&muf&dScJhav\/
l us

tdyf&mrSm jcifaxmif? tdyf&mcif;? acgif;pGyfrSpí tm;vHk; 'dkbDusp topfpufpufjzpfav&m


eo

vwfqwfoefY&Sif;aom oif;&eHYuav;rSm cif;jyefYwGif uvdvsuf&dSaomaMumifh ]tdpufnufanmwJh


f th

zJarGY&may:0,f} [laom oDcsif;udk pdwfwGif;uqdkrdí yDwdBuD;jzpfvsuf ]aMomf . . rcifwkwf . . rcifwkwf


is b

. . ? olYvufuav;awGeJY cif;xm;wJh tdyf&may:wGiftawG;vHk;jzifh NyHK;NyHK;BuD; tdyfaysmfrdavawmhownf;/


o ok

aeYcif;ü pdwfxJüwpfpHkwpf&m pGJvrf;rI&dSvQif ntdyf&mxJwGif tdyfrufwwfonf[k avmu


wil

"mwfq&mBuD;rsm; ajymavh&dSonfh pum;omrSefcJhvQif xdknu uRefawmfhtzdkYrSm rcifwkwfESifh a&TvnfETJí


tcspfyGJcif;onfh r*Fvmtdyfrufaumif;udk ruf&rnftrSefyifjzpfayonf/ xdkodkYrufvkduf&vQif
l be

wlESpfudk,feD;&onfh t&omuav;udk vufawGYr[kwfapumrl ]wu,fvdkyJuG} [k ajymMuovdk


at y

yPmrtcspf t&omuav;udk cHpm;&vdrfhrnf/ xdkodkYrufvkdufvQif aumif;avpG/ odkYaomf xdktdyfrufrsKd;


rruf&ay/
our

uRefawmfhrSm wpfaeYvHk; pdwfMunfvifaysmf&TifaecJhonfhtwGuf pdwfESvHk;EkysKdvsuf&dS&m pdwfysKdudk,fEk


ow

qdkaom pum;ESifhtnD tdyfrufxJrSmyif wpfudk,fvHk;EkysKdoGm;um ]a[mvD;a'; . . a[mvD;a';} [lí


nr

0rf;ajrmuf&Tifvef;pGm [pfatmfvsuf oDwif;uRwf ausmif;ydwfvkdufonfhtwGuf uRefawmfESifh


rmrufvwpf ac: armifarmif0if;wkdYvnfyif;zufí aysmf&TifpGm ausmif;ay:rSm qif;ajy;vmMuonfudk
isk

jyefítdyfrufrufrdav\/

tdyfrufrSm wu,fyif ,kwåd&dSae&um; rEkd;Mum;aomuRefawmf\pdwfxJwGif uRefawmfhudk,fudk wu,fyif


ausmif;om;uav;jzpfae onf[k xifrdawmhonf/

uRefawmfESifhrmrufwdkYonf pmtkyfvG,ftdwfrsm;udk ezl;csdwfí ausmay:rSqGJum vrf;wpfavQmufvHk;udk


abmvHk;tjzpfuef&if; tdrfodkY jyefvmcJhMuav\/

xdkodkY uef&if;uef&if;yif tdrfjyefvrf;&dS bk&m;ysufBuD;udk ausmfvGefvmNyD; xdyfeDo&JBuD;pdk;pHonfh


wkdifikwfBuD;teD;odkY a&mufvmMuav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 58
]a[h . . wpfcsDyef;MuOD;pdkY}

rmrufonf ajymajymqdkqdk a&SYut&ifoGm;NyD; wdkifikwfBuD;udk a&zsef;r*Fvmobif qif,ifavawmh\/

tpueOD;wGif ed'gef;ysKd;cJhonfhtwdkif; uRefawmfwdkYrSm þwdkifikwfBuD;udk awGY&vQif xHk;pHtwdkif;


EIwfrquf&raeEkdifatmif ]a&puf} ygvmMuonfhtwdkif; uRefawmfvnf; rqdkif;rwG
rmruf\vrf;pOfvdkufum yef;yifpdkufovdk a&Trdk;aiGrdk; oGef;NzKd;vdkufpOfyif . .

tdyfaysmfaeaom uRefawmf\ aygifay:wGif a&aEG;ylavmif;vkdufovdk ylceJ? &dSrf;ceJjzpfum


tdyf&mrSvefYEkd;NyD; uav;rsm;tdyf&mxJ ao;ygovdk BuD;awmif;BuD;rjzpfumrS tdyfrufESifha&mNyD;
C

wu,fhudkyif r*Fvma&T>yefrS a&oGefrd&ufom; jzpfaeonfudk wpfydkif;wpfpBuD;ESifh awGYae&um


om

þtajctaea&mufcgrS wpfydkif;wpfpjzwfxm;í r&Ekdifatmif wm;r&? qD;r&jzpfvsuf rcifwkwf


vufuav;ESifh cif;xm;aom jzLazG;ysHYoif;aeonfhtdyf&may:wGif Mumyl? MumnD§? Mumig;rnfa&mpyfaom
me

taemwwftdkifBuD; ay:xGef;oGm;avawmh\/
rcia

aygifay:ü &Sdrf;ceJjzpfoGm;aom tylonf em;xifem;&if;udk wufvmNyD; ][dkuf . . aomufusKd;awmh


l us

enf;NyD} [k awG;rdum rsufvHk;jyL; rdav\/


eo

cufNyD? reufus&if rcifwkwftdyf&mudk vmí&Sif;vQif xif;ceJaeaom ao;uGufBuD;udk awGYoGm;


f th

awmhrnf/ tdyf&mxJü ao;ygaom owdkYom;udk b,ftysKd? b,funmu arwåmawmfrQEkdifyghrnfenf;/


is b

tdyf&may:rS þtrSwftom;BuD;aysmufatmif tb,fyHk azsmufzsuf&ygrnfenf;/


o ok

þae&mwGif uRefawmfonf ]BuHKao;w,f . . yHkaqG;AsmxkMuG,f . . b,fa&S;uH . . pDrHzefvmw,f . .}


wil

[k [pfatmfíom idkcsifrdygawmhonf/
l be

þwkdifikwf? xdkwdkifikwf? xdyfeD;pdk;pHonfhwdkifikwf? uRefawmfwdkYi,fi,fuESdyfpufcJhorQ ,cktcsufaumif;


at y

uscgrS uvJhpm;acs wdkifikwf/


our

uRefawmfhrSm tpdkudkajcmufatmif vkyfzkdYudk tBuHxkwf&awmh\/ eHeufrdk;vif;írS rajcmufvQif


wpftdrfom;vHk;tm; uRefawmf\rsufESmudkjy0Hhrnfr[kwfawmhay/ txl;ojzifh rcifwkwfudk ydkí&ifrqdkif0Hh
ow

jzpf&avawmhrnf/ uRefawmf\tcspfZmwfvrf;rSmvnf; &yfwef;odkYa&muf&awmhrnf/


nr

odkYjzpfí uRefawmfhrSm udk,hftrIudk udk,fr&GHEkdifbJ tdyf&mcif;udkcGmí pdk&TJaeonfhtpdwftydkif;udk vufESifh


isk

udkifí tkef;EkdYn§pfouJhodkY n§pfcsvkduf&m arGY&mrSmrl xyfípdk&TJoGm;vsuf tdyf&mcif;rSmrl pdkNrJpdkaeav&m


,yfcyfay;vQif ajcmufíoGm;aumif;oGm;rnfvm;[k cg;rS vHkcsnfudkcRwfum vHkcsnfjzifh ,yfcwfay;&
jyefav\/ wpfcef;vHk; arSmifrnf;aeíomvQif uRefawmfhrSm þuJhodkY vkyf0Hhayawmhonf/ rD;vif;
aecJhygrl pGyfus,ftusÐ0wfvsuf atmufydkif;wGifAvmjzpfNyD; ezl;rSaZmacR;jyefum ikwfwkwfxdkifNyD;
,yfcwfaeaom uRefawmf\ jzpftifrSm idktm;xuf &,ftm;oefp&mBuD;yif/

uRefawmhfrSm vufyef;usatmif ,yfcwfygaomfvnf; tenf;i,fajcmufaoGY½HkrQom ajcmufí cyfxyfxyf?


cyfxdkif;xkdif;jzpfaeao;onfudk awGY&onfjyif arGY&mudkprf;vkdufaomtcg ao;uGufrSm at;pufpufBuD;
jzpfvsuf b,fenf;ESifhrS ajcmufaoGYatmifvkyfí r&onfudk awGY&dS&um; þwGifrS pdwftysufBuD;ysufum
arGY&may:wGif vHkcsnfrygbJ arsmufxkdif xdkifvsuf ypfírdIifrdavawmh\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 59
odkYaomf þuJhodkY aeírjzpfao;? rdk;vif;bufodkY ul;vmNyDjzpf&um; wpfpHkwpfckudk jyKvkyfzdkY&ef tjrefqHk;
qHk;jzwf&awmhrnfjzpfay\/ þwGif tBuHwpfck&vmjyefum vHkcsnfudkjyef0wfNyD; jcifaxmifxJrSxGufí
acgif;&if;em;üxm;aom uRefawmf\ppfvG,ftdwfudk arSmifxJüprf;í &Sm&jyef\/

vG,ftdwfxJwGif a&arT;wpfykvif;aqmif,lvmcJh&m arGY&may:wGif a&arT;ykvif;zdwfouJhodkY wpfykvif;vHk;


avmif;csvdkufvQif tpdkcsif;wlí a&arT;aMumifhpdkonf[lívnf; xifrSwf&rnfhjyif usifi,feYHudk a&arT;eHY
vTr;fzHk;oGm;rnf[k awG;rdonfhtavsmuf vG,ftdwfxJrS a&arT;ykvif;EdIuf? tdyf&mjyefcif;? pdkaeonfh
tuGufudk vufESifhprf;NyD;xdkae&mwpf0dkufudk a&arT;wpfykvif;vHk; arSmufoGefum zsef;vdkufav\/

xdkodkYjyKvkyf&mwGif uRefawmfxifouJhodkY usifi,feHYudk a&arT;eHYESifhrzHk;bJ teHYESpfrsKd;pvHk;a&mrdum


C

uRefawmf\wpfoufwGif wpfcgrQ rawGYbl;aom pl;0g;nD§arT;onfh teYHqdk;BuD;wpfrsKd; xGufay:vmvsuf


om

tjcm;olrsm;um; rnfodkYjzpfrnfrod uRefawmfyifvQif atmf*vDqefum ysKdYtefcsifvmavawmh\/


me

uRefawmhfrSm wpfudk,fvHk;xlylvsuf ezl;rSmaZmacR;rsm;onf qD;uif;avmufBuD;rm;pGm wNzdKifNzdKif


rcia

,dkpD;aeMuawmh\/ uRefawmhftzdkYrSm tjcm;enf;vrf;BuH&mr&awmhNyD/ eHeufrdk;rvif;rD rnfolrQrodatmif


xdktdrfrSvpfí ajy;&efomvQif wpfvrf;wnf;om&dSawmh\/
l us

odkYESifh uRefawmfvnf; uRefawmf\ypönf;rsm;udk arSmifxJüprf;oyfxkwfydk;um &Sm&av\/


eo
f th

wpfcgrQra&mufbl;aomtdrfwGif arSmifxJürSef;ívrf;avQmuf&onfrSm rvG,fulvSay/ ajcuvnf;


is b

prf;prf;? vufuvnf;prf;prf;jzifh rSef;rSef;NyD;avQmufcJh&m uRefawmf\aemufem;rS cRwfceJtoH


Mum;vdkuf&ojzifh em;xifem;&if;BuD;oGm;um tom&yfaevkduf&avao;\/
o ok
wil

cPMumrQ ajcqufívSrf;vdkufpOf touf&dSaomowå0gwpfcku uRefawmf\vHkcsnfudk qwfceJ


zrf;qGJvkdufNyD; pl;0g;aomtoHjzifh ]olcdk;ygawmh} [k [pfvdkufav\/
l be
at y

uRefawmfhrS vdyfjymvGifhpifoGm;rwwfjzpfrdawmh\/ atmfvdkufonfhtoHrSm r0uf\toHjzpfae&um;


vlrdívefY&onfhtxJwGif ol\ toHaMumifh ydkívefYrdav\/
our

][Jh . . [Jh . . b,frvJolcdk;? udkpHrif;xygOD;? atmufxyfu olawmfwdkY? Mumzl;wdkY Ekd;Mu&JYvm;? olcdk;wJh .


ow

. olcdk;wJh . . b,frvJ "m; . . "m; . . rD;cGufxGef; . . rD;cGufxGef;} paom toHrsm; qlnHoGm;NyD;aemuf


nr

rD;rsm;vif;í vlrsm;0dkif;vmum uRefawmfESifh uRefawmfhvHkcsnfqGJxm;aom r0ufwdkYudkawGY&í tm;vHk;


tHhtm;oifhaeMuav\/
isk

][Jh . . b,fES,f . . bmjzpfMuwmwkef;}

]uRefr vloHMum;vdkY zrf;qGJvdkufwmyJ? udkMuGufeD wydkwyg;oGm;rvdkY qif;rSef;rodbJ}

]jzpfrSjzpf&avw,f? armifMuGufeDuvJ xr,fqdk&if toHuav; bmuav; jyKa&maygh? aeygOD;?


armifMuGufeDu txkyftydk;awG bmawG vG,fvdkYyguvm;? b,fvkdvJuGJY}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 60
]uRef . . uRefawmf . . OD;udkajymwJh awmfvSefa&;udpöeJY ta&;wBuD; pcef;wpfae&m oGm;p&mudkarhNyD;
wa&;Ekd;rS owd&vdkY OD;wkdYudkvJ tdyfa&;ysufaerSmpdk;vdkY rEdI;awmhbJ xGufoGm;rvdkYyg} [k ½kwfw&uf
tBuH&í ajzvdkufav\/

]olajymwm bmudpövJ udkpHrif;&JY}

]olYudpöudkawmh usKyfodygw,fav? 'gudkxm;ygOD;? armifMuGufeDuvJ bmtm;emp&m&dSvJuG,f? EId;a&maygh?


oGm;p&m&dSwmvJ oGm;ayghuG,f? ajymxm;&if tazmfuav;ac:oGm;zdkY pDpOfay;&raygh}

þwGif uRefawmf\ tcspfZmwfvrf;um; qHk;cef;odkY a&mufcJhygawmhonf/ uRefawmfESifh


rcifwkwfwdkY\ezl;pmum; þrQom uHqHkayawmhonf/
C
om

xdktcsdefrSpí uRefawmfvnf; rcifwkwfudk ,aeYtxd rawGY&awmhay/ þtjzpfuav;omvQif


uRefawmhftzdkY awG;awG;NyD; aqG;p&mjzpfawmhonf/ þodkYaqG;&onfxuf rcifwkwfpdwfxJwGif
me

uRefawmfhtm; Adkvfatmif'if[líwpfrsKd;? udkMuGufeD[líwpfrsKd;? awmfvSefa&;ol&Jaumif;BuD; Adkvfao;yef;


rcia

[lí wpfrsKd; trsKd;rsKd;rarhEkdifjzpfaernfudk awG;rdwkdif; i,fpOfu uRefawmfausmif;oGm;&m vrf;ab;&dS


wdkifikwfBuD;udk pdwftemBuD; emrdawmhownf;/ /
l us

aMu;rHkr*¾Zif;? Ekd0ifbm? 1951/


eo
f th
is b
o ok
wil
l be
at y
our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 61
aav
vSu
Summ;;BBu
uD;D;jjrreefjfjrreefafax
xmmiif f

awmuf . . awmuf . . awmuf . . [k cGmaqmifhíeif;vmaom av'Dcif½SL;zdeyfoHudkMum;&ojzifh


OD;½dk;azonf zwfaeaomowif;pmudk zwfíMunfhvdkuf&m ausmif;rSjyefvmaomarMunfudk awGY&av\/

arMunfonf cHkjrifhzdeyfuav;udk cyfrSefrSefeif;um tdrftwGif;odkY0ifoGm;av&m OD;½dk;azonf arMunf\


oGm;vmyHkESifhwuG t0wftpm;udk ajcqHk;acgif;qHk;MunfhNyD;vQif wpfpHkwpf&m pdwftdkufaom trlt&mjzifh
C

oufjyif;½SL½dIufrdav\/
om

OD;½dk;azonf acwfopfBuD;xJwGif arG;zGm;BuD;jyif;vmaom orD;ysKdwpfa,mufudk t*FvdyfpmoifBum;


me

ay;&onfhtwGuf ausmif;p&dwf? t0wftpm;p&dwf? auR;arG;&onfhp&dwf? toHk;tjzKef;p&dwfwdkYrSm


rcia

rdrd\yifpifvcudk 0g;rsKdaeonfhtwGuf pdwfrcsrf;romjzpfrdum xdkwm0efBuD;onf tb,ftcgrS


at;ygrnfenf;[k awG;Munfhrdav\/ xdkodkYawG;vdkuf&mwGif orD;jzpfolvif&rS rdrd\vufxJu
l us

uRwfvGwfum wm0efNidrf;awmhrSmyJ[k ESvHk;jyKrdayawmh\/


eo

odkYjzpfonfh tm;avsmfnDpGm orD;jzpfoltm; a,musfm;jrefjref&ygapawmh[k pdwfxJuqkawmif;rdvsuf


f th

acwfumv ynmwwfuav;rsm;\ ,Ofaus;aomxHk;pHt& arMunfESifhtwl tdrfodkYrMumcPvdkufygí


is b

vmwwfMuaom a,musfm;ysKduav;rsm;udk OD;½dk;azonf rnfonfhtcgrQ rESpfoufaomtrlt&mudk


rjyacs/ rdrdwm0efudk xrf;&GufMurnfh omoemh0efxrf;yk*¾dKvfuav;rsm;[k todtrSwfjyKcJhav\/
o ok

odkY&mwGif rdrdarQmfvifhaomtajctaeodkYra&mufrDuyif arMunfonf wpfa,mufNyD;wpfa,muf cGmNyJypf


wil

vkdufojzifh OD;½dk;azrS tawmfpdwfysufrday\/ odkYaomfNim;vnf; arMunfrSm ydk;yef;rnfholr&Sm;bJ


wpfa,mufESifhcGmNyJvQif aemufwpfa,mufay:vmojzifh OD;½dk;azrSm arQmfvifhcsufrukefbJ &dSav
l be

ao;awmh\/
at y

wwd,rdÜ . . oHk;a,mufajrmufaom &nf;pm;ESifh cGmNyJNyD;onfhaemuf? wpfaeYaomnaewGif arMunfonf


our

pwkw¦ajrmuf&nf;pm; wpfa,mufESifh tdrfa&SYcef;wGif pum;ajymvsuf&dSonfudk OD;½dk;az awGY&dS&av\/


ow

OD;½dk;azonf rdrd\orufavmif;\ toGiftjyif? t*Fg½kyftqif;udkMunfhrd&mwGif rdrd\orD;ESifh


nr

a&SYoGm;aemufvdkufnDrnfhol jzpfonf[k qHk;jzwfrdav\/ xdka,musfm;ysKduav;rSm ½kyf&nfoefYjyefYvsuf


aumif;rGefpGm 0wfpm;qif,ifNyD;vQif w0if;0if;ajymifvufaeaom pdefvufpGyf0wfqifxmm;onfudk
isk

awGY&aomaMumifh ¤if;ESifh&vQif rdrd\orD;rSm at;at;csrf;csrf;ae&ayvdrfhrnf[k awG;awm0rf;ajrmuf&if;


tdrfa&SYcef;odkY xGufvmav\/

]azaz . . a[m'DrSm? uRefrrdwfaqG udkwifjrifhqdkwm} [k arMunfuajymojzifh OD;½dk;azu


orufavmif;udkMunfhí NyHK;um wifjrifhuvnf; a,mu©ravmif;udk NyHK;íMunfhav\/

OD;½dk;azrSm orufavmif;udk txl;oabmusum &J&Jwif;wif;aexdkifajymqdk0Hhap&ef acwårQ &if;&if;EDS;EDS;


pum;ajymqdkNyD;aemuf rdrd\aiGpD;u&ufbl;udk xkwfíwnfav\/

xkdaemuf OD;½dk;az xoGm;aomtcg arMunfu . .

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 62
]udkudkYudk 'DaiGpD;u&ufbl;wnfwm udkudkYtay:rSm azaz tefrwefta&;,laMumif; jywmyJ? azaz[m . .
awmf½Hkwef½Hkta&;pdkuf&rnfhvlavmufjzihf b,fawmhrS 'DpD;u&ufbl;eJYrwnfbl;} [k wifjrifhtm;
ajymjyav\/

wifjrifhonf tvGefauseyfoGm;um pD;u&ufwpfvdyfñdSí aomufav\/ pD;u&ufrSm tvGefaomufí


aumif;ojzifh aemufxyfwpfvdyfñdSíaomufav\/ pD;u&ufav;vdyfavmufukefaomtcg OD;½dk;azonf
ESajrmívmav\/ ]'Dtaumif . . ighaq;vdyfudkaomufaumif;vdkYyJ rxwmvm;? pum;ajymvdkYyJ
rukefEkdifwJhtwGuf rxao;wmvm;} [k OD;½dk;az\pdwfwGifawG;rdNyD;rS ][,f'Daumif ighorD;r&cif
vmufom ighpD;u&ufawGaomuf&rSmyg? ighorD;,lNyD;wJhaemuf ighwm0efat;awmhraygh? 'gaemufqHk;
ukef&wmyJ? ukefygap} [k apwemjy|mef;vdkufav\/
C
om

odkYtm;jzihf wifjrifhonf OD;½dk;az\pD;u&ufrsm;udk naewdkif;tm;&yg;& rSefrSefBuD;wG,fíae&av\/


pD;u&ufrsm;udk arMunfudk,fwdkif,líay;? arMunfudk,fwdkif rD;ñdSíay;ojzifh wifjrifhrSm tvGefpnf;pdrf
me

awGYaeavawmh\/ OD;½dk;azonf rdrd\pD;u&ufrsm;udk wGefYwdkívmaomfvnf; ]wifjrifhrSm arMunfudk


rcia

pGJonfxuf pD;u&ufrsm;udk pGJrufí vmaeava&mhovm;} [k atmufarhum pD;u&ufrsm;udk


0Sufxm;vQif aemifudkrvmbJaeí orD;ESifhvrf;jywfoGm;rnfudkpdk;&drfum wifjrifh\pD;u&ufzdk;udk
l us

rdrdtukefcHí ae&avawmh\/
eo

xdkodkYvQif pD;u&ufESpfq,fhav;bl; ukefajrmufonfhaeYodkYa&mufonfhwkdifatmif wifjrifhonf rdrdtm;


f th

arMunfudk awmif;&rf;,lygrnf[laom pum;udkvnf;rajymao;? arMunfuvnf; wifjrifhESifh


is b

vufxyfzdkY&ef rylqmao;bJ&Sdonfhjyif wifjrifhonf pD;u&ufESifhyifrNyD;awmhbJ naewdkif; tjyef


rdk;csKyfum wpfcgwpf&H rdrdESifhtwlxrif;pm;yGJwGif 0ifíEIdufaeonfudk awGY&jyefav\/ odkYjzpfí
o ok

OD;½dk;azonf wifjrifhudkMunfh&onfrSm a&S;uESifhrwlbJ uRJaygufuav;vdk0NzdK;vmonf[k xifjrifrd


wil

aomfvnf; orufavmif;wpfa,mufjzpfonfhtwGuf apwemrysufEkdifbJ arMunfu wifjrifhtm;


naewkdif; xrif;pm;&efac:jcif;udk rwm;jrpfbJ &dSacsawmh\/
l be
at y

wifjrifhonf rdk;csKyfatmifae½HkrQru nOfheufatmifaeaomtajctaeodkY qdkufa&mufvmNyD;vQif vQyfppf


"mwfrD;rDwmudk nwdkif;jzKef;íaeavawmh\/ OD;½dk;azrS cgwdkif;rDwmc vpOf 3d-*JcefY ay;aecJh&mrS ,ckrl
our

7d-12J9ydkif;ay;&aomaMumifh pdwfwdkívmav\/
ow

OD;½dk;az\pdwfxJwGif acwfumvom;orD;udk t*Fvdyfpmoif&jcif;rSm ausmif;aep&dwf? t0wftpm;p&dwf?


nr

auR;arG;p&dwf? toHk;p&dwfomru &nf;pm;p&dwfygaxmufyHhae&onfudk awGY&aomaMumifh jrefjref


udpöwHk;atmif rnfodkYvkyf&ygrnfenf;[k tBuHxkwfav\/ xdkodkYtBuHxkwfae&mwGif arMunfESifh
isk

wifjrifhwkdY jrefjrefnm;ap&ef jyKvkyfjcif;rSwpfyg;? tjcm;pdwful;ír&bJ&dSojzifh jrefjrefnm;ap&ef


tb,fvkyf&ygrnfenf;[k enf;vrf;&Sm&jyefav\/

xdkodkYpdwful;rdojzifh twif; orufzrf;&aumif;rnfvm;[k pOf;pm;rdNyD;rS tu,fí orufzrf;írdvQif


ususeevufxyfay;OD;rSjzpfrnfjzpfav&m vufxyfrnfhtwGuf ukefus&rnfudk awG;rdaomaMumifh
aiGukefenf;rnfhenf;udk pdwful;av\/ xdkodkYpdwful;&wGif acwfumvtavsmuf cdk;&mvdkufajy;
Mujcif;onf aiGukefoufomaom enf;vrf;yifjzpfonfudk tBuH&ojzifh ¤if;wdkYESpfa,muf cdk;&m
vkdufajy;atmif rnfuJhodkY vIHYaqmf&ygrnfenf;[k pdwful;xkwf&jyefav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 63
wpfnwGif tdrfa&SYvrf;ay:rS uav;rsm; oDcsif;qdkoGm;MuoHudkMum;í em;pkdufaxmifvdkuf&m ]OD;½dk;az . .
[dk;[kd;[dk; . . rdk;xdatmif avSum;BuD;jrefjrefaxmif} [líMum;vkduf&ojzifh rdrdtwGufjzpfay:vmaom
twdwfwabmif[k ESvHk;jyKum 0rf;omrdNyD;vQif arMunftdyfaom tcef;jywif;aygufudk avSum;axmifí
ay;vdkufvQif b,fenf;ESifhrqdk wifjrifhonfcdk;ajy;awmhrnf[k ,lqNyD;vQif aemufwpfaeYwGif
tdrfeD;csif;bk&m;vlBuD;wpfOD;tdrfrS avSum;BuD;udk oGm;íiSm;av\/

]bmrsm;ta&;odyfBuD;vdkY avSum;vmNyD; iSm;&wmvJAs? OD;½dk;az} [k ar;onfudk OD;½dk;azrSm tajz&cuf


ojzihf ]ajymrjzpfwJhudpö &dSaevdkYAsm? aemufawmh od&ygapr,f} [k ajymav\/

]usKyfavSum;awmh rusKd;apeJYaemf . . usKd;&ifavsmf&r,f}


C

]pdwfcsyg? rusKd;ap&ygbl;? usKd;&ifavsmfyghr,f} [k ajymNyD;vQif OD;½dk;azonf avSum;BuD;udk udk,fwdkif


om

xrf;í,lvmNyD;vQif arMunftdyfaomtcef;\tjyifjywif;aygufwnfhwnfhwGif axmifxm; vkdufav\/


me

]azaz 'DavSum;BuD; b,fuiSm;vmovJ}


rcia

][dkbuftdrfu OD;bdk;aomifqDu}
l us

]bmvkyfzdkYvJ azaz&JY}
eo
f th

]avSum;qdkwm ta&;udpö&dS&if wuf&qif;&wmaygh}


is b

]tck bmudpörSr&dSbJ bmvkyfzdkYvJ}


o ok
wil

]tckudpör&dSayr,fh? vdkvdkr,fr,f aemifudkudpö&dS&if oHk;zdkYaygh} [kajymvdkufojzifh arMunfrSm awG;ír&bJ


NyHK;rdav\/
l be
at y

OD;½dk;az avSum;iSm;vmonfrSm ckESpf&ufajrmufaomaeYodkY a&mufvmonfhwdkifatmif arMunfESifh


wifjrifhwdkYonf xdkavSum;udktoHk;rjyKojzifh OD;½dk;azrSm 'gavmufawmift&ovm;[k ESpfa,mufpvHk;
our

tay:wGif a'goxGufrdum ¤if;wdkYtwGuf tb,fyHkBuH&rnfenf; [k rdIifawGcsrdav\/


ow

xdktcgrS OD;½dk;azonf rdrdwpfa,mufwnf;BuHírjzpfEdkif? bk&m;vlBuD;OD;bdk;aomifudk tusKd;taMumif;


nr

zGifh[ajymqdkí wdkifyifrSjzpfawmhrnf[k pdwfydkif;jzwfum OD;bdk;aomiftm; wdkifyifav\/


isk

]aMomf . . cifAsm;avSum;iSm;wm? 'DtwGufudk; [m; . . [m; . . [m; . .[m; . . orD;


vifhaemufvdkufajy;atmif vkyfzdkY[m ckacwfrSm omNyD;vG,faeao;w,f? cifAsm;orD;udkvmNyD;
aemufydk;aewJh oli,fudk tckvdk MunfMunfjzLjzL vufoifhcHaeorQ vmNyD; cifAsm;pD;u&ufawG?
xrif;awG? "mwfrD;tm;awG oHk;jzKef;aerSmyJ? tckvdkvGwfvGwfvyfvyfcspfae&wJhaemuf? bmvkyfzdkY
vdkao;vJ? b,fawmhrS cdk;zdkYpdwful;MurSmr[kwfbl;? tckae wpfa,mufESifhwpfa,muf rawGY&atmif
Muyfrwfxm;NyD; [dkoli,fvJ tdrfrvm&atmif vkyfvdkuf&if wpfa,mufESifhwpfa,mufrawGY&wJhtwGuf
raeEdkifbJ awGYEdkifwJh enf;vrf;udk&SmMuawmhrSmyJ? 'Denf;[m cdk;&mvdkufajy;apwJhenf;yJ} [k ajymjyvdkuf&m
OD;½dk;azrSm rsm;pGmauseyfNyD; jyefvmum tdrfodkYa&mufaomtcg orD;udkqlylav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 64
]eifwdkY acwfumvom;orD;awG[m rdbudktifrweft&SufcGJw,f? a,musfm;uav;eJY yl;wGJNyD;
oGm;[,fvm[,feJYwif tm;r&ao;bl;? tdrfwdkif&ma&muf ac:vmvdkufao;w,f? tckMunfhprf;?
tdrfeD;yg;csif;awG ar;aighukefNyD? igodyf&Sufw,f? eifeJYvdkufvmwJhtaumifawGuvJ tdrfOD;cef;u
pwdkifeJYxdkifNyD; ae½Hkruao;bl;? ighpD;u&ufawGvJaomuf xrif;pm;yGJvJ0ifEIduf? "mwfrD;vJjzKef;
vdkufao;w,f? 'DrsufESmawG igrMunfhcsifbl;? 'DtaumifrsLd;awG b,fawmhrS ac:rvmeJY? aemifudkawGY&if
tukefowfypfr,f? apmfapmfum;um; tdrfudkrsm; vmNyD; . . [if; . . } tp&dSojzifh wpfnaevHk;
qlylBudrf;armif;aepOf wifjrifha&mufvmNyD; tdrfay:odkYwufrnftjyKwGif qlyloHudkMum;&ojzifh jyefí
vSnfhoGm;av\/

xkdaeYrSpí wifjrifhonftdrfodkYa&mufírvmawmhbJ&dSacs\/ arMunfrSmvnf; cspfolESifhrawGY&ojzifh


wydefydefjzpfíaeum rIdifíaeonfudkawGY&av\/
C
om

oHk;av;&ufcefYMumaomtcg OD;½dk;azrSm pdwfylyefrdjyefav\/ rdrd\qlylwm;jrpfjcif;aMumifh wifjrifhrvm


awmhbJ rdrdajymqdkrdorQpum;awGom tzwfwifí aeava&mhovm;[k awG;awmum OD;bdk;aomifESifh
me

wdkifyifrdonfrSm vlaygif;rSm;aeNyD[k pdwfnpfrdavawmh\/


rcia

odkY&mwGif ajcmuf&ufajrmufaomnwGif orD;tcef;rS wdk;wdk;wdwfwdwfajymoHMum;&ojzifh tompdkufí


l us

em;axmifvdkuf&m wifjrifha&mufaeonfudkMum;od&ojzifh xívufcarmif;cwfcsif rdavawmh\/


eo

]uJ . . MunfMunf? jrefjrefvkyfyg? MunfMunfwdkYazazEkd;awmhr,f? Ekd;&if cufukefawmhrSmyJ?


f th

'DavSum;uyJqif;yg} [k ajymoHMum;&ojzifh OD;½dk;azonf tvGef0rf;om;um acsmacsmarmarmatmufodkY


is b

a&mufMuygap[k ESvHk;jyKvsuf avSum;usKd;rusygapeJYvkdY qkawmif;rdav\/


o ok

twefMumvQif OD;½dk;azonf rdrdjywif;aygufrSuJíMunfhvkduf&m avSum;ay:rSqif;oGm;Muaom


wil

arMunfESifhwifjrifhwkdYudk awGY&ojzifh rdrd0#fuRwfNyD[k 0rf;omrdpOf avSum;&if;odkY a&mufMuonfwGif


0kef;ceJavSum;BuD;vJíusav\/ arMunfESifhwifjrifhwdkYonf vl;vJí xNyD;ajy;Muav\/
l be
at y

OD;½dk;azonf tdrfay:rS ajy;íqif;um vJoGm;aomavSum;udk MunfhNyD;aemuf arMunfESifhwifjrifhwkdY


aemufodkY ajy;ívkdufum ][Jh rajy;MueJY? aeOD; . . aeOD;} [k atmfav\/ arMunfESifhwifjrifhwdkYrSm
our

aemufrSvdkufvmonffudkawGY&í aMumuftm;vefYtm;ajy;Mu&m arMunfrSm ajy;&if;cvkwfwdkufí


vJojzifh OD;½dk;azrDívmav\/
ow
nr

arMunfonf uref;uwef;xum wifjrifhtm;zufxm;NyD; ]csrf;omay;yg azaz&JY? uRefrwdkY


cspfvGef;vdkYyg? uRefrwdkY tcspfudk rcGJygeJY} [k ajymNyD; wifjrifhtm; ]udkukd&JY? uRefrudkzufxm;yg udkudk&JY?
isk

uRefrudkrvTwfygeJY} [k idkíajymav\/

OD;½dk;azonf ESpfa,mufpvHk;udk pdkufíMunfhNyD;vQif ]rif;wdkYcdk;ajy;wmudk igruefYuGufygbl;?


0rf;omygw,f? EkdYaywJh rif;wdkYqif;zdkY igiSm;vmwJhavSum;usLd;oGm;NyD? rif;wkdYtwGuf igpdkufNyD;
ravsmfEkdifbl;?igukef&wmrsm;NyD} [kajymvdkuf&m ESpfa,mufom;tHhtm;oifhíaeMuNyD;wifjrifhonf aiGpuúL
wpf&Guf xkwfíay;vkdufNyD;vQif auseyfpGmjyefoGm;aoma,mu©rBuD;udk ai;Munfhvsuf usef&pfav
awmh\/

jrefrmh½kyf&Sif? atmufwkdbm? 1937/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 65
o
orru
ufafav
vmmiif;f;

]&wewå,Ht[H0E´mrdoAÁ'g}

aus;Zl;&Sif yGJpm;BuD;OD;rif;armif tedpöa&muf&dSNyD;uwnf;u yGJuawmfBuD;a':jraronf aemufxyf


tdrf&maxmif&ef pdwfrul;bJ OD;rif;armif pkaqmif;&SmazGxm;&pfcJhaom tdrf&mNcHajr? a&TaiG? ypönf;rsm;udk
ruGJrysufap&atmif acRacRwmwmoHk;pGJvsuf OD;rif;armif\ vufikwfvuf&if;jzpfaom tvkyfudk
C

wwfEkdiforQ qufvufvkyfudkifvmum orD;jzpfolvS&Dudk xdef;odrf;apmifha&SmufvmcJhonfrSm q,fESpf


om

ausmfcJhNyD jzpfay\/
me

OD;rif;armif rsufpdESpfvHk; rdSwfíoGm;pOfu vS&DrSmq,fhwpfESpft&G,fwGif usef&pfcJh&m ,cktcgwGif


rcia

vS&DrSm tysKdBuD;vHk;vHk;jzpfaevsuf tcsdefweft&G,fa&mufí vmNyDjzpfaeojzifh a':jrarrSm orD;twGuf


pdwfat;&vQif tvkyfqufvufírvkyfawmhbJ w&m;tm;xkwfí v,faxmufc&orQuav;ESifhyif
l us

wif;wdrfa&mifh&J aeygawmhrnf[k ESvHk;ydkufrdonfhtwdkif; vS&Dtm; jrefjrefae&musEdkifap&ef


eo

qkawmif;vsuf xdkufwefrnfhom;rufavmif;udk &SmazGMunfh½IcJhav\/


f th

vS&Donfvnf; tcsdefweft&G,fa&mufvmí cspf&? BudKuf&rSef;oduwnf;u rdrd\rdcifjzpfol\pdwfü


is b

om;rufavmif; tvkd&dSaeonf? r&dSonfudkrodbJ rdrdpdwftvdktavsmuf rdciftwGuf om;rufavmif;udk


o

&SmcJhav\/ xdkokdYorD;a&m? ratyg om;rufavmif;&SmMu&mwGif ESpfOD;vHk; om;rufavmif; awGY&dS


ok

Muav\/ odkY&mwGif wpfa,mufESifhwpfa,muftBudKufcsif;rwlMuojzihf om;rufavmif;rSm wpfa,muf


wil

wnf;r[kwfbJ ESpfa,mufjzpfí aeavawmh\/


l be

a':jraronf tjcm;wpfNrKdYwpf&Gm&dS rdrdrdwfa[mif;aqGa[mif;jzpfol pufydkif&SifwpfOD;\om;?


at y

atmufvTwfawmf trwfaygufpwpfOD;udk oabmusrdav\/ a':jraroabmusol bodef;rSm &efukef


wuúodkvfwGif 0dZÆmbGJYudkcH,lNyD;aemuf xkd0dZÆmbGJYESifh tvkyftudkifvG,fvifhwul &SmazGr&Ekdifonfudkodí
our

0dZÆmbGJY&vsuf tvkyftudkifr&dSonfudk vlrsm;awGYjrifMum;od&vQif &Sufp&maumif;awmhrnf[k ,lqvsuf


tdrfwGiftvkyftudkifr&dSbJ xkdifí0dZÆmbGJYudk rIdwufcHaejcif;xuf wuúodkvfwGifqufvufí Oya'ynmudk
ow

oifMum;ae&vQif ESpfESpfavmufawmhjzifh £a`E´rysufbJae&rSmyJ[k ESvHk;ydkufum bDt,fvfbGJYudk


nr

&&dScJhNyD;aemuf OD;bodef;? txufwef;a&SYae[laomqdkif;bkwfudk wyfcJhonfhaeYrSpí ESpfq,fhig;usyfxuf


ydkí&aom trIwpfrIrQrvkdufcJh&ao;aomfvnf; bDt,fvfbGJYudk rodem;rvnfolwdkYu 0wfvHk[lí
isk

ac:a0:aeMujcif;jzifh auseyfaecJh&olwpfa,mufjzpfay\/ xkdodkY0wfvHktac:cH&jcif;udk ydkrdkauseyf&jyef


onfhtcsufwpfcsufrSm tkyfcsKyfa&;topft& a&G;aumufyGJusif;y&mwGif trwfjzpfvQif wpfvESpf&m?
ESpf&mhig;q,f? rSefrSefBuD;pm;&rnfjzpfí ,cka&SYaevdkufae&onfhtvkyfxuf aeYwGufpDOD;rnf[laom
arQmfvifhcsufjzifh zcif\aiGoHk;axmifcefYudk t&if;tESD;jyKvkyfum trwfta&G;cH&mwGif 0wfvHk[laom
trnfjzifh txifBuD;? tjrifBuD;jzpfí rJqE´ay;MuonfhtwGuf trwfjzpfvmcJh&jcif;yif jzpfay\/

odkY&mwGif vS&D\tBudKufrSm t*Fvdyfpmq,fwef;rQomatmifjrifojzifh tvkyftudkif BuD;BuD;us,fus,f


r&Ekdifojzifh tpdk;&tm;ukodkvfjzifh tvkyfvkyfudkifay;ae&&Smonfh tulpma&;uav; wpfa,mufrQom
jzpfay\/ vS&Donf cifarmifudkoabmusjcif;ü tulpma&;uav;jzpfojzifh oem;ívnf;r[kwf?

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 66
rdcifjzpfol oabmusavmufonfhvdr®ma&;jcm;? rdom;zom;yDoí oabmoum,aumif;ol wpfa,muf
[k od&dS&onfhtwGufaMumifhvnf;r[kwfbJ cspfoludkawmifhw&SmazGaeqJwGif &nf;pm;pmay;&Jonfh
tpGrf;owådaMumifh vlysKd? tysKdwdkY cspfBudKufNrJ "r®wmtwdkif; cspfBudKufrdjcif;jzpfay\/

xdkodkY vS&Dü cspfBudKufol&dSaeNyDjzpfonfhtwGuf rdcifa':jraru trwfaygufpbodef;\*kPfyk'fwdkYudk


avxkwfíajymaomfvnf; vS&D\em;xJür0if? bodef;ESifhay;pm;csifonfh oabmudkajymaomfvnf;
vS&Du tif;rvIyftJrvIyfjzpfaeonfhtwGuf a':jrarrSm tBuH&cufae&mu vS&DoabmrusEkdifonfh
taMumif;&if;udk&Sm&mwGif cifarmifaMumifhjzpfonfudk od&aomaMumifh xdkodkYod&onfhaeYrSpí cifarmif
tm; tdrfodkYt0iftxGufr&dSap&[k ydwfyifa&;Oya'jzifh ESdyfuGyfxm;NyD;vQif vS&Dtm;vnf; cifarmif
vrf;avQmufvmonfhtcg xGufrMunhf&? cifarmifxHpmray;& pojzifh ynwfawmfq,fyg;jzifh wm;jrpf
xm;vkdufav\/
C
om

odkY&mwGif vS&DrSm cifarmiftm;wpfaeYrawGY&vQif raeEdkifoavmuf cifarmifuvnf; rjrif&raeEkdifonfh


twGuf ESpfOD;pvHk;uyif wpfenf;ESifhrawGY&vQif wpfenf;ESifhawGY&atmif trsKd;rsKd;BuHzefaeMuonfh
me

twdkif; wpfaeYwGif a':jraronf rdrd\aus;Zl;&Sifvifa,musfm; OD;rif;armiftm; tdyfrufrufonfudk


rcia

taMumif;jyKí a&Twd*HkapwDawmf tv,fypö,H aoG;aq;uefbuf&dSZ&yfwpfckwGif uG,fvGefol


vifa,musfm;tm;&nfpl;í qGrf;tvSLjyKMu&ef oGm;a&mufav&m vS&Donf xkdaeYwGifawGYEkdif&ef
l us

tcsufaumif; jzpfonfudk od&dSum cifarmiftm; taMumif;Mum;xm;onfhtavsmuf cifarmifonf


xkdZ&yfESifh cyfvSrf;vSrf;&dS todwpfa,mufZ&yfrSaeí vS&Dvmonfhwkdifatmif warQmfarQmfESifhapmifhí
eo

aeav\/
f th
is b

vS&Donf eufjzefeHeufwGif bk&m;&Sif udk,fawmfjrwfBuD;tm; t½kPfqGrf;uyfvSLí oHCmawmfjrwfrsm;


tm;vnf; qGrf;avmif;&eftwGuf ulnDcsufjyKwfvkyfudkifay;aeojzifh awmfawmfESifh cifarmiftm;
o ok

rawGYEdkifao;bJ&dSNyD;vQif csufjyKwfjcif;udpö NyD;Nidrf;oGm;onfhtcgüvnf; rdcifBuD;\tvpfESifh rBuHKBudKuf


wil

ao;onfhtwGuf tm;rvkdtm;r&jzpfvsufESifhyif tvpfudkapmifhae&av\/


l be

uHtm;avsmfpGm rMumrDyif vS&D\tvkdudkjynfh0ap&ef zl;pma&;ewfwdkY zefwD;vkdufava&mhovm;rod?


at y

teD;&dS Z&yfwpfckwGif a':jrar\tod Z&yftpfrwpfOD;ESifh xkdZ&yfwGif vma&mufOykofapmifhaeonf


qdkaom oN*ØK[fq&mwpfa,mufonf tvnfa&muf&dSvmMuav\/
our

Z&yftpfrESifh a':jrarwdkYonf a&S;a[mif;aESmif;jzpfwdkYudk ZmwfvSefaeMu&mrS a':jraronf uG,fvGefol


ow

aus;Zl;&SifBuD;udk owd&p&mawG wpfckNyD;wpfckyGm;rsm;vmojzihf y0gpuav;ESifh rsuf&nfwkdYudk wdkYí


nr

wdkYíae&mrS oN*ØK[fq&mBuD;u q&m*kPfjyvdkonfhtwGuf w&m;a[míem;csav&m a':jrarrSm


orD;uav;twGufpdwfat;&vQif w&m;ESifhyifaysmfawmhrnf[k ESvHk;jyKíxm;ol wpfa,mufjzpfojzifh
isk

xdkodkYw&m;oHrsm;udk Mum;&onfwGif &TifMunfaomo'¨gxufyGm;um xkdoN*ØK[fq&mBuD;ay:wGif


tawmfyif MunfndKrdav\/

]q&meJYawGY&wm uRefrrSm a&iwfwkef; a&wGif;xJusovdkyJ 0rf;omvdkY rqHk;Ekdifbl;q&m&JY? uRefrrSm


tvkyfawG? tudkifawG? orD;twGuf oHa,mZOfawG ½IyfayGaewJhtwGuf w&m;bufrSm vHk;vHk;
arYaeawmhwmyJ? 'gxuf q&mtrnf wpfqdwfavmuftrdefY&dSygOD;}

]usKyfemrnfvm; q&mazwJh}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 67
a':jraronf oN*ØK[fq&m\trnfudk Mum;NyD;aemuf Z&yftpfrbufodkYvSnfhum ]'Duausmif;tpfrBuD;eJY
b,fvdkodMuwmwkef;} [k ar;vkdufav\/

]t&ifwavm usKdufxD;½dk;oGm;Muwkef;u &xm;ay:rSmawGYcJhMuwmyJ? usKdufxD;½dk;rSm Oykofav;q,hf


udk;&uf apmifhNyD; tjyefwGif a&Twd*HkrSm w&m;tm;xkwfcsifw,fqdkwmeJY 'DuZ&yfrSmyJ aexdkifzdkY q&mBuD;
oabm&dS cGifhjyKxm;wmyJ}

]om"kyg&Sif . . om"k . . om"k} [k tlxJtonf;xJu vIdufvSJaomapwemjzifhajymvdkufonfh rdcifjzpfol


a':jrarudk Z&yfaemufab;acsmifqDrS tuJcwfaeaom vS&Donf rdrd\rdcifjzpfolonf q&maztm;
tm½HkpdkufíaeNyDudkod&ojzifh þwGifvpfNyD[k ESvHk;jyKum cifarmifxHodkY ajy;vmcJhav\/
C

]tr,fav; arQmfvkduf&wm &D&D&,f? tckrSyJ ay:vmawmhw,f}


om

]arQmfwm? ay:wmawG z,fxm;vdkufprf;ygOD;? tckawGY&wmyJ awmfvSNyD? a&SYqdk&if 'DxufMuyfawmhr,f?


me

tckawmif tvpfrenf;apmifhNyD; ajy;cJh&w,f}


rcia

]ajymprf;ygOD;? bmjyKvdkY a&SYudkydkNyD;MuyfawmhrSmvJ}


l us

]udkudkrodao;bl;vm;}
eo
f th

]aMomf . . rodvdkY ar;aewmaygh}


is b

]rod&ifomae&r,f? araru &D&DYudk udkbodef;eJY ay;pm;awmhrvdkY}


o ok
wil

]tvkdav; . . bk&m;a& . . b,fhES,fjzpf&wmwkef;}


l be

]&D&Dujzpf&wm r[kwfygbl;? ararujzpfaewm}


at y

]a,musfm;ay;pm;awmhr,fwJhvm;}
our

][kwfw,f}
ow
nr

]b,foleYJwJhvJ}
isk

]udkbodef;eJY}

]aMomf . . ukdbodef;eJYvm;}

][kwfw,f}

]b,fu udkbodef;wJhvJ}

]cufrsm; cuf&csnfawmhaemf? aMomf . . udkbodef;eJYvm; qdkawmh olyJ odaeovdkvdk} [k vS&DuajymNyD;


qufvufí ]udkbodef;qdkwm tckatmufvTwfawmftrwf? &efukefur[kwfbl;? wpfNrdKYu? aumvdyfrSm

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 68
bDatatmifNyD;aemuf bDt,fvfudk0ifajzNyD;awmh a&SYaevkyfaew,f? aumvdyfwkef;u or*¾toif;awG?
bmawGxJrSmvJ Ouú|vm;? bmvm;rodbl;vkyfcJhw,f? wcsKdYuvJ 'Dvl[maumvdyfrSm EkdifiHa&;
vkdufpm;uwnf;u ½l;wl;wl;? aygawmawmjzpfaew,fvdkYajymwmyJ? ½l;wmu udpör&dSbl;? tckbwf*suf
tpnf;ta0;rSm &efukefvm&if &D&DwdkYtdrfrSm wnf;rvdkYwJh? tJ'g b,fhES,fvkyf&rvJ rodbl;}

]tdk . . rcufygbl;? xkdoltdrfvmNyD; &doJhoJhpum;ajym&if rsufESmudk vuf0g;eJYomypfNyD; tkyfvdkuf&if


NyD;wmyJ}

]'Dvdkvkyfwdkif;om jzpf&r,fqdk&ifawmh ylyghrvm;udkudk&m? arar[m 'Dwpfckudk oloabmusw,fqdk&if


olYtvdktwdkif; rvkyfrae&bl;? oltck ay;pm;csifw,fqdkwmvJ twif;ay;pm;awmhwmyJ}
C

]'Dvkdqdk&if tckwpfcgwnf; udkudkYaemuf vkdufcJhygawmhvm;}


om

][ifhtif; . . [ifhtif; . . &D&Dcdk;&mawmh b,fawmhrS rvdkufcsifbl;? araroabmwlrS ,lcsifw,f}


me
rcia

]'Dvdkqdk&if araroabmwlaewmu wpfa,mufjzpfaeawmh udkudkarQmfvifhcsuf r&dSawmhbl;aygh}


l us

]rajymEkdifao;bl;? wpfaeYus&if arar udkbodef;tay:rSm oabmrusbJ jzpfcsifvJjzpfoGm;rSmyJ?


arar[m 'DvkdyJ vlwpfa,mufudk oabmusrd&ifvJ csufcsif;yJ? rkef;csif&ifvJ csufcsif;yJ}
eo
f th

cifarmifrSm rdrday:wGif jrifjrifcsif; trkef;cHcJh&onfukd pOf;pm;rdum ]tif; . . [kwfw,f} [k ajymav\/


is b

][kwfraeeJYOD;? BuHvJ BuHprf;ygOD;}


o ok
wil

]tckyHkawmh bmrS rBuHEkdifbl;? aemifcgvmaemifcgaps; qdkovdk aysmfaysmfyJae½Hkaygh}


l be

]udkukdomaysmfae? &D&Dawmh odyfpdwfnpfwmyJ} [k qdkum vS&Donf vufywfem&Duav;udk


at y

vSrf;íMunfhNyD;vQif ]oGm;r,fudkudk? araru Mumw,fqdkNyD; qlaeOD;r,f} [k ajymajymqdkqdk


xGufvmcJhav\/
our

vS&Donf Z&yfodkY jyefvnfa&muf&dSvmonfhtcg rdcifa':jrarESifh oN*ØK[fq&m q&mazwdkYrSm tvGefyif


ow

tvGrf;oifhaeMuonfudk awGY&½HkrQru rdcifu ]'Dvdkqdk&if q&muRefrwdkYtdrfrSmvmNyD; wpfvav;oDwif;


nr

qdkovdk w&m;tm;xkwfaeygvm;? 'DrSmqdkawmh w&m;tm;xkwf&ayr,fh pm;a&;? aomufa&;twGuf


cufao;w,f? uRefrwdkYtdrfrSmqdk&if bmrSylp&mr&dSbl;? tm;emp&mvnf;r&dSygbl;} [k ajymoHudk
isk

Mum;vdkuf&av\/ xdkodkYajymvdkufonfhtwdkif;yif aemufwpfaeYwGif vS&DwdkYtdrfodkY q&maz


a&muf&dSvmav\/

a':jraronf q&maztm; tdrfOD;cef;wGifxm;í 0wfBuD;0wfi,f jyKpkauR;arG;xm;av&m vS&DrSm


q&maza&mufonfhaeYupí q&mazpm;a&;? aomufa&;? aea&;? xdkifa&;twGuf wpfaeYrQ rtm;&atmif
jyKvkyf&&Smav\/ q&mazuvnf; ,ckuJhodkY ylyifaMumifhMur&dS aexdkif&onfhtwGuf xkdtdrfuyif
roGm;csifawmhoavmufjzpfrdum 'Dausmif;tpfrBuD; ig,l&&ifjzifh wpfoufyef at;at;csrf;csrf;
ae&awmhrSmyJ[k wpfcgwpfcgawG;rdav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 69
q&maza&muf&dSí &ufowåESpfywfrQ rMum&dSrDyif bodef;onf vTwfawmftpnf;ta0; wufa&muf&ef
a&muf&dSívmum vS&DwdkYxHüwnf;cdkav\/ bodef;onf a':jrar\tdrfa&SYwGif vlydkwpfa,muf
a&muf&SdaeonfudkawGY&ojzifh xdkoludk a':jraru,lírsm;xm;ava&mhovm;? odkYwnf;r[kwf a':jrar
vdkvdkESifh vS&Dtm; csdefaeonfh aMumifolawmfrsm;vm;[k rouFmjzpfrdum q&maz\taetxdkif?
toGm;tvm? tajymtqdkwkdYudk rMumcP acsmif;ajrmif; pl;prf; Munhf½Iavh&dSay\/

xdkodkY bodef;\ wdwfwqdwfacsmif;ajrmif;jcif;udk q&mazvnf; tuJcwfrdav&m wpf&ufxufwpf&uf


Mumívm&mwGif q&mazonfbodef;ay:wGifrESpfoufaompdwfrsm; yGm;rsm;ay:aygufvmum bodef;ESifh
rsufESmaMumrwnfhbJ &dSvmav\/ bodef;uvnf; rdrdtay:wGuf q&maz rESpfNrdKYjcif;rSm q&mazonf
a':jrarudk BuHpnfaeonfhtwGuf ¤if;\tBuHysufjym;rnfpdk;í rdrday:wGif rvdkjcif;jzpfayvdrfhrnf[k
awG;rdaomaMumifh tu,fí a':jrarESifhq&mazwdkY aygif;oif;MuvQif rdrdrSm q&maztm; a,mu©r
C

awmf&rnf jzpfonfhtwGuf bodef;rSm e*dkuq&maztay:wGif apwemaumif;r&dS&onfhtxJwGif


om

oN*ØK[fq&mwpfa,mufudk atmufvTwfawmftrwfwpfa,mufu a,mu©rawmf&rnfrSm &Sufp&maumif;


ouJhodkY oabmydkufrdvsuf q&maztay:wGif rvdkrkef;wD;aompdwfrsm; jzpfay:rdav\/
me
rcia

odkYtm;jzifh wpfa,mufudkwpfa,muf rESpfNrdKYbJ &dSaeMuonfhtavsmuf wpfaeYaomnwGif npm


pm;NyD;MuíNyD;onfhaemuf vS&Donf bodef;ESifhxkdifí pum;ajymraevdkaomaMumifh wdwfwqdwf
l us

a&SmifvTJíxGufcJhNyD; tdrfab;ywfvnf&dSjcHxJwGif a&Smifíaeav\/ odkY&mwGif bodef;rSm vS&Dudk tvGwf


rcHvdkonfhtavsmuf vS&DaemufodkYvkdufvH&SmazGav\/ a':jrarum; tdrfay:wGif usrf;pmtkyfwpftkyfudk
eo

zwf&if; usef&pfí q&mazrSmrl tdrfaemufab;&dS a&ajrmif;eHab;\ tilpGef;uav;wpfckay:wGif xkdif&if;


f th

ykwD;pdwfíaeav\/
is b

q&mazonf ykwD;pdwfíudk;ywfcefYrQ &&dSaomtcsdefwGif rdrd\aemufbuf&dS pHy,fcsKHqDrS wcRwfcRwf


o ok

rnfaomtoHrsm;udkMum;&ojzifh ½kwfw&uf ykwD;pdwf&yfíoGm;av\/ xdkaemufrS rdrdw&m;tm;xkwf


wil

aejcif;udk ysufjym;ap&ef raumif;qdk;0g;rsm; vma&mufaESmifh,SufaeNyD[k,lqum toHrxGufbJ


wzGzG&Gwfqdkum arwåmydkYav\/ odkY&mwGif wcRwfcRwfjrnfaomtoHrsm;rSm yaysmufíroGm;onfhjyif
l be

ydkíyifus,favmifvmouJhodkYMum;&ojzifh rdrd\arwåmydkY? y&dwf&Gwfjcif;udkyif raMumuf&GYHbJ ydkrdkí


at y

uJaejcif;udkaxmufaomf bkef;BuD;wapäjzpfwef&monf[k atmufarhvsuf ykwD;pdwfjcif;udk &yfvdkufNyD;


aemufodkYvSnfhMunfhvdkuf&m pHy,fcsKHqDrS cyfrnf;rnf;o@mefrsm;udk awGY&aomaMumifh ydkrdkí
our

xifxif&Sm;&Sm;odjrifvdkaompdwfjzifh ajczsm;axmufvsuf tem;odkYwdk;oGm;av\/ odkY&mwGif rnf;rnf;


o@mefrsm;udk uGJjym;pGmrjrif&ao;aomfvnf; ]cspfvGef;vdkYyg &D&D&,f? &D&DYtay:rSm wu,fharwåm
ow

xm;wJhtwGuf} pojzifh Mum;vdkuf&aomaMumifh rdrdomvQif arwåmydkYaeonfr[kwf? xdkrnf;rnf;


nr

o@mefwdkYvnf; arwåmydkYaeMuyguvm;[k awG;rdvsuf wdk;onfxufwdk;íoGm;onfwGif vS&Dtm;


bodef;u cspfBudKufpum;ajymaejcif;jzpfonfudk awGY&onftwGuf rdrdtm; jrifíroGm;ap&ef aemufodkY
isk

wjznf;jznf;qkwfoGm;&mwGif owdvpfí avQmufcJhrdjcif;aMumifh ausmufcJwpfvHk;udk eif;rdum ajcacguf


tm;vGefíoGm;NyD; a&ajrmif;xJ 0kef;ceJusoGm;av\/

bodef;rSm 0kef;ceJjrnfaomtoHaMumifh rdrd\ESpfyg;oGm;opömxm;udkqufvufí pcef;oGm;&ef tm½Hkjywf


oGm;NyD; ]a[h . . [kdrSm b,folvJ? b,folvJ} [k ysmysmovJ ar;vdkufav\/

odkY&mwGif tarSmifxJrS tajzxGufay:írvmbJ a&xJwGif ul;cwfaeonfhtoHudkom Mum;&aomaMumifh


a&ajrmif;eHab;odkY ajy;oGm;um &yfíMunfh&if; ]a[h . . b,folvJ? b,frSmvJ} [k ar;av\/ vS&Dvnf;
¤if;\aemufrS vdkufoGm;um a&xJodkY [dk[dk'D'DMunfhNyD;aemuf ]a[m . . [dkrSm? nmbufrSm? nmbufrSm}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 70
[k ajymvkdufonfESifh wpfNydKifeuf bodef;rSm pdwfjref? vljrefwpfa,mufjzpfonfh tavsmuf 'dkifAifxdk;í
qif;ouJhodkY a&ajrmif;xJodkY ckefqif;um a&xJü ul;cwfoHay:vm&m tem;qDodkY ul;oGm;av\/

bodef;rSm q&maz\teD;odkY a&mufaomtcg arSmifrnf;aeojzifh qGJrdqGJ&m twif;qGJvdkuf&m


q&maz\aoQmifudk qGJrdonfhtwGuf apmapmu ykwD;pdyfcJhonfh odu©mwdkYudk arhavsmhNyD; ][Jh rat . .?
[Jh? acG;rom;} ESifh a&&Gwf&if; rdrdtm; u,fq,f&efvmoludk jyefíwGef;xdk;vdkuf&m bodef;onf
ausmif;wGifaepOfu zwfcJhbl;aom a&ul;enf;pmtkyfxJü a&epfoludku,fq,fvQif a&epfolu ½kef;uef
aeu wpfcsufwnf;ar;½dk;udkvufoD;ESifhxdk;NyD; arhoGm;onfhtcgrS u,fq,f&rnf? odkYr[kwfvQif
ESpfa,mufpvHk; a&epfwwfonf[laomtcsufudkowd&í q&maz\ar;½dk;udkcsdefíxdk;vdkuf&m ar;½dk;udk
rxdbJ rsufcGufudkxdk;rdojzifh ]atmifr,fav;As} [k atmfum aemufodkYvefí a&xJwGif jrKyfoGm;
jyefav\/
C
om

xdktcdkufwGif vS&Donf a&xJrSvlrsm; wufEkdifzdkY&eftvdkYiSm NcHacgif;&if;ü&dSaom 0g;vHk;&Snfwpfacsmif;udk


qGJ,lum axG;vHk;aeaom olrsm;bufodkY vSrf;ay;vdkuf&mwGif ]a&epfol0g;ulíxdk;} qdkonfhtvm;
me

bodef;\Adkufudkxdk;rdonfhtwGuf bodef;rSm tifhceJwpfcsufrQatmfEkdifNyD; a&xJüzifxdkifusum jrKyfí


rcia

oGm;av\/
l us

bodef;jrKyfítoGm;wGif q&mazay:vmNyD; 0g;vHk;udkjrifojzifh vSrf;íqGJum ukef;ay:odkYwufvmNyD;


vS&DudkyifrMunfhawmhbJ acgif;idkufpdkufBuD;csvsuf tdrfbufqDodkY ajy;av\/ vS&Donf a&xJübodef;
eo

wpfa,mufwnf;om usefawmhonfudkodaomaMumifh olYxdkufESifholYuH? wufcsifovdkwufygap[k


f th

oabmxm;um 0g;vHk;udk bodef;vSrf;íqGJrnftjyK? ukef;ay:odkYqGJwifvkdufNyD; arSmifxJwGif aysmufí


is b

oGm;av\/
o ok

odkY&mwGif vS&DrSm tdrfodkYjyefíroGm;bJ rdrd\&nf;pm; ntcsdefvmíawGYaeusae&modkY a&muf&dSoGm;um


wil

toifhapmifhaeaom cifarmif udk awGY&av\/


l be

]&D&DwdkY tdrfaemufab;rSm apmapmu bmjzpfwmwkef;}


at y

vS&Donf pum;rajym&rDuyif tlESdyfí&,fNyD;aemuf jzpfysufyHkrsm;udkajymjy&m cifarmifrSmvnf;


our

a&mí&,frdav\/
ow

xdkaemuf cifarmifu wpfpHkwpf&mawG;rdí ][m . . 'gjzifh ae&muswmyJ} [k t&if;r&dS tzsm;r&dS


nr

ajymvdkufav&m vS&Du ]bmae&muswmvJ} [k ar;av\/


isk

]'Dvdkvkyfygvm;} [kqdkum cifarmifonf vS&Dtm; wpfpHkwpf&mjyKvkyf&ef oGefoiftBuHay;vkduf&m vS&DrSm


rsm;pGmoabmusoGm;um ]'gjzifhajymaeMumw,f tcsdefr&dSbl;? jrefjrefoGm;rSyJ} [kqdkum cifarmifxHrS
cGJcGmívmcJhav\/

vS&Donf tdrfxJodkYa&muf&dSonfhtcgwGif t0wftpm;vJNyD;cgpjzpfaom bodef;udk ol\tcef;


tjyifbufwGif awGY&av\/

bodef;onf pum;tcsD;píraebJ ]'DvlBuD;[m ½l;aew,fxifw,f} [k ajymNyD;aemuf vS&D\


xifjrifcsufudkvnf;aumif;? Niif;qdkcsufudkvnf;aumif; rapmifhpm;bJ ][kwfygw,f? ½l;aewm tppfygyJ?

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 71
a&xJckefcswm Munfhygvm;? r½l;&if ckefcsyghrvm;} [k rdrdajymcJhaom pum;udk rdrdudk,fwkdif
axmufcHcsufay;vkdufav\/

vS&Donf bodef;\pum;udk Mum;vdkuf&vQif wpfpHkwpf&m MunfEl;zG,f&mawG;rdouJhodkY rsufvHk;rsm;


Munfvifawmufajymifvmum ]q&maztaMumif; &Sifrodao;bl;vm;} [k ar;vkdufav\/

]tif; . . [ifhtif;}

]q&mazu udk,fhudk,fudk owfaocsifwJh pdwåZa&m*g&dSaew,f? ½l;aew,fyJ qdkygawmhav tJ . . 'g


udk,fhudk,fudkrS rowf&&if olrsm;udk vkdufNyD; owfwwfw,f}
C

bodef;rSm xdkpum;udkMum;&vQif toufr½SLEdkifbJ rsufvHk;jyL;íoGm;av\/


om

]ol½l;oGm;wm odyfrMumao;bl;? ½l;r,fqdkvJ½l;p&myJ? &SifawG;Munfhprf;? tdrftjyef om;a&m? r,m;a&m


me

xrif;pm;yGJrSm tqdyfrdNyD; aoaewmawGY&&if &Sifb,fvkdjzpfoGm;rvJ? tJ . . olvJ 'DvdkjzpfoGm;wmyJ? 'geJY


rcia

olYudkpdwfNidrfygapvdkY bk&m;w&m;tm;xkwfcdkif;jyD; pdyfykwD;ay;xm;wm? 'gayr,fhvJ wpfcgwpfcg


olYt½l;[m Murf;csif&if odyfMurf;wmyJ? tck waygif;vqkwfr[kwfvm;? tJ . . tckvdktcsdefqdk&if
l us

Murf;wwfw,f? 'gaMumifh 'Dvdkjzpfaewm}


eo

]'gjzifh ckeu olYudk,fol owfao&atmifBuHwmaygh}


f th
is b

][kwfw,f}
ook

]olraoawmh? b,fhES,fvkyfOD;rSmvJ}
wil

]olrsm;vkdufowfrSmaygh}
l be
at y

][dkuf} [k bodef;\yg;pyfrS toHxGufoGm;NyD; rdrdtm;&efNidK;xm;um vmírsm; owfaeOD;rvm;} [k


pdk;&drfNyD;aemuf ]'Dvdkqdk&ifwpfckckvkyfrS jzpfawmhraygh} [k qdkav\/
our

]b,fES,fhvkyfNyD;jzpfyghrvJ? ½l;w,fqdkwmudk vlrodatmifvkyfxm;wm? arareJY armifESpfr ESpf0rf;wnf;


ow

uGJw,f? 'gayr,fh bmrS rawmfbl;vdkY ajymxm;w,f? olYarmifxd&if tifrwefpdwfqdk;w,f? tckae


nr

&SifolYudkoGm;NyD;ajymvkdY? olxGufajy;&if ararwpfcgwnf; a'gyGrSmyJ}


isk

]'gjzifh olYudk t&dyftuJMunfhNyD;a&Smif&rSmyJ}

][kwfw,f? 'Denf;yJ&dSwmyJ} [k ajymajymqdkqdk vS&Donf tdrfay:xyfodkYwufoGm;&m }orD;a&} [k


ac:oHMum;vdkuf&ojzifh ]arar} [k jyefíxl;um a':jrar&dS&modkY avQmufoGm;av\/

]bmjzpfaeMuwmvJ? apmapmu q&mBuD;wpfudk,fvHk; a&awG&TJvdkY tdrfxJ0ifajy;wm jrifvkduf&w,f}

]aemufab;ajrmif;xJrSm owfaeMuw,farar&JY}

]owfaeMuw,f? [kwfvm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 72
][kwfw,f arar&JY? q&mBuD;u udkbodef;&efudkaMumufvdkY xGufajy;NyD; a&xJudkckefcswm? udkbodef;u
a&xJqif;vdkufNyD; q&mBuD; vnfrsKdudkn§pfNyD;awmh a&xJtwif;ESpfw,f arar&JY? olwdkYapmapmu
&efp&dSvdkYvm; rodbl;}

][kwfEdkifyghrvm; orD;&,f? 'Dtouf? 'Dt&G,fBuD;awG&dSrSyJ}

][kwfvkdYom uRefrjrifwmaygh arar&JY} [k qdkum vS&Donf ¤if;\rdcifxHrS xGufcGmoGm;NyD; q&maz&dS&m


tcef;odkY wrif oGm;a&mufum wHcg;acgufíac:av\/

q&mazonf tdyfawmhr,f[k ydwfjzLvHkcsnf? pGyfus,ftuFsD? 0wfxm;um wHcg;zGifhí xGufvmav\/


C
om

]q&mBuD; ukodkvfodyfaumif;wmyJ? bk&m;odMum;rvdkY toufcsrf;om&m&wmyJ}


me

q&mazonf vS&D\u½kPmoHjzifh ajymonfhpum;ukdem;axmifum vS&Dtm;cifrifMuifemaom trlt&m


rcia

rsm;udkjyav\/
l us

]q&mBuD;udk a&xJtwif;qGJESpfwkef;u uRefrom r&dS&if}


eo

]bmajymw,f? usKyfudk ola&xJqGJESpfwmvm;? [kwfvm;} [k rsufvHk;jyL;rsufqefjyL;vsuf ar;av\/


f th
is b

][if . . olYtaMumif; q&mBuD;rodao;bl;vm;? b,folrS owdray;xm;bl;vm;} [k ar;onfwGif


q&mazacgif;cgíjyaomaMumifh
o ok
wil

]udkbodef;wdkY wpfrsKd;vHk;[m t½l;rsKd;awG q&mBuD;&JY} [k ajymjyav\/


l be

q&mazonf twefMumawGa0aeNyD; ]'Dt½l;[m Murf;ovm;} [k ar;av\/ ]wpfcgwpfcg


at y

odyfMurf;w,fwJY? vlowfcsifpdwfawG ay:ay:NyD; vmwwfw,fwJh}


our

]'gayr,fh q&mBuD;uawmh olYudkbmrSrvkyfzl;vdkY? olq&mBuD;udk owfcsifjzwfcsifr,f rxifygbl;?


rajymEkdifbl;q&m&JY? q&mBuD; olYa&SYrSm orf;zl;ovm;}
ow
nr

]tif;}
isk

]'gjzifh NyD;ygava&m NyD;ygava&m? ntdyf&if q&mBuD; tcef;wHcg;udk tvHkydwfNyD;tdyfayawmh}

]'Dvdkqdk&if 'Dt½l;udk bmjyKvdkYvTwfxm;MuwmvJ}

]tckxufxdawmh bmrSrvkyfao;vdkY Munhfae&wmaygh? wu,fvkdY 'Dnq&mBuD;udkowf&if eufjzef


t½l;axmifydkYrSmyg}

]ausmif;tpfrBuD; rodao;bl;vm;? 'DtaMumif;awG}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 73
vS&Donf rdrdyg;pyfwGif vufñd§K;jzifhydwfvsuf ]tdk 'Dpum;awG ararhudkwpfcGef;rS ajymrjyeJYaemf? araru
vlodrSm odyfpdk;wm? q&mBuD;om *kPfawmfwpfaxmifykwD;pdyfNyD; bk&m;w&m;atmufarhNyD; tdyfayawmh}
[k ajymí xGufvmav\/

rMumrD vS&Donf bodef;\tcef;odkYa&mufoGm;NyD; wHcg;acgufíac:um ]udkbodef; q&mBuD;tcef;xJrSm


oifwkef;"m;wpfacsmif;&dSw,f? tJ . . 'gudk &atmif,layawmh? ol[m "m;udkjrifvQif owfzdkYjzwfzkdY
owd&NyD; 'Dntcef;jyifxGufNyD; vdkufowfaer,f} [k ajymjyum rdrd\tcef;odkY tdyfzdkYjyefoGm;av\/

bodef;rSm oifwkef;"m;[laom pum;udkMum;vQif rdrd\vnfyif;udkprf;íMunhfrdav\/ xdkodkYprf;


Munfh&if; rdrd\vufacsmif;rsm; vnfyif;udkxdonfESifh wpfNydKifeuf wpfausmvHk;pdrfhíoGm;um rdrd
vufacsmif;rsm;udk "m;oGm;trSwfjzifh a,mif,rf;íatmfvdkufrnfuJhodkY jyKrdNyD;rS jyefíowd&av\/
C
om

bodef;onf "m;udkowd&aeojzifh xkdifír&? xír&? tdyfívnf;pdwfrcsbJ&dS&mu q&maz\"m;udk


&atmif,lrSyJ[k pdwfudk ydkif;jzwfvkdufNyD; q&maz\tcef;odkY oGm;a&mufum wHcg;acgufvkdufav\/
me
rcia

]b,folvJ} [k tcef;xJrS q&maz\toHxGufvmav\/


l us

bodef;rSm q&maz rtdyfao;[kod&í pdwfoufomoGm;um ]uRefawmf0ifcJh&rvm;} [k ar;vdkufav\/


eo

]b,folvJ}
f th
is b

]uRefawmfyg bodef;av}
o
ok

]bmvkyfrvdkYvJ}
wil

]"m;vdkcsifvdkYyg? "m; . . oifwkef;"m; . .}


l be
at y

]bm}
our

}"m;av . . oifwkef;"m;} [k bodef;u ajzvdkufonfwGif aemufxyfbmoHrQrMum;&awmhbJ


tcef;xJüwdwfíaeav\/ bodef;onf xyfíacgufav\/ tcef;xJü tenf;i,frQ vIyf&Sm;oH
ow

Mum;&av\/ aemufxyfacgufvkdufjyefav\/ tcef;xJü cyfnHnHMum;vdkuf&NyD;aemuf tcef;wHcg;udk


nr

pm;yGJukvm;xkdifrsm;ESifh twGif;bufrSaeí um&HydwfqdkYxm;onfudk od&av\/


isk

xdktcg bodef;onf pdwfavQmhvdkufNyD;aemuf rnfodkYvkyf&ygrnfenf;[k tBuHxkwf&mu q&maz\


tcef;tjyifbuf 0&efwmESifh uyfvsuf&dSonfh jywif;aygufrSaeí q&maztdyfaysmfpOf 0ifa&mufí
,l&eftBuH&NyD; rdrdvufywfem&Dudk Munfhvdkuf&m q,fhwpfem&DausmfausmfrQom &dSao;onfudk
awGY&ojzihf nOfhESpfcsufxdk;avmufrS 0ifa&muf&ef pdwful;vsuf rdrdtcef;odkY jyefvmcJhav\/

bodef;\ajcoHrsm;aysmufuG,foGm;jyDudkodrS tcef;wGif;&dS q&mazrSm pdwfoufom&m&oGm;av\/


odkYaomfvnf; vS&Dajymonfh pum;rsm;ESifh bodef;"m;vmíawmif;jcif;udk qufpyfNyD;awG;vdkufrdonfhtcg
MuufoD;arG;nif;xoGm;NyD; pdyfykwD;udkaumufudkifum tdyf&mxJwGifvSJ&if; zk|óaumu"ar®[d?
pdwåH,ó? eurÜwd? [k txyfxyf&Gwfqdkum &Jaq;wifav\/ odkY&mwGif zk|ó
tcgwpf&mjynfhonfwkdifatmif aMumufpdwfrukefao;bJ enf;enf;rS rtdyfcsifao;bJ&dSav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 74
zk|ó wpf&mhig;q,fcefY&dSvmaomtcg tenf;i,frsufvHk;rsm;zefívmav\/ zk|ó ESpf&mwpfq,fh
ckESpfBudrfajrmufNyD;aemuf ESpf&mwpfq,fh&SpfBudrfbuf tul;wGif zk|ó avmu"ar®a&muf½HkESifhyif
tdyfaysmfavawmh\/

rMumrD atmufxyf{nfhcef;&dS wdkifuyfem&DBuD;rS ESpfcsufwD;acgufoHay:vmav\/ xdktoH


ay:vmonfESifh wpfNydKifeuf bodef;onf cRwfceJeif;um xGufay:vmum q&maztdyfaom
tcef;tjyifbuf&dS 0&efwmrSaeí jywif;aygufudkausmfí0if&ef BudK;pm;wufav\/

bodef;rSm toHrMum;&atmif jywif;aygufaygifay:odkY vSrf;wufa&muf&dSoGm;NyD;aemuf tcef;wGif;odkY


toHrMum;&atmif qif;zdkY tBuHxkwf&jyefav\/ xdkodkYqif;&mwGif ckefícsvkdufu toHjrnfíoGm;rnf
C

jzpfonfhtwGuf avQmíqif;rSyJ[k ESvHk;jyKum wjznf;jznf;avQmíqif;&if; wpfpHkwpf&mudk


om

ajczsm;axmufrdonfhtcgrS Murf;ay:wGifajcwifrdNyD[k pdwfcsum wpfukd,fvHk;zdíeif;vkduf&m rdrd


ajczsm;atmufwGif &dSonfht&mrSm Murf;jyifr[kwfbJ axG;cHjzpfonfhtwGuf ajcacsmfíusoGm;NyD;
me

axG;cHESifhol wpfywfpDvdrfhíoGm;av\/
rcia

q&mazonf tcef;xJrSqlnHoHMum;&í "mwfrD;cvkwfudkzGifhvkduf&m Murf;ay:wGif tvsm;vkdufarSmufvJ


l us

ae&mu a&SYvufESpfacsmif;axmufíxum ZmwfxJu usm;vkyfol\o@mefuJhodkYaeaom bodef;ESifh


rsufESmcsif;qdkifMunfhaerdNyD; q&mazrSm uav;udkt½kyfjyí tajcmufcH&ouJhodkY ckwifacgif;&if;wdkif
eo

bufodkY zifa&TYoGm;um aMumufqkwfqkwf vkyfaeav\/


f th
is b

bodef;onf tvsm;arSmuf vufaxmufae&mu rxao;bJ q&maztm; awmif;yefonfh[efjzifh


Munfhum ]q&m[dk . . tif;} [k ajym&if; pum;rxGufbJ&dSav\/
o ok
wil

q&mazuvnf; wpfpHkwpf&m jyefíajymvdkufaomfvnf; aMumuf&GHYjcif;jzifh toHuyfíaeaomaMumifh


vnfacsmif;xJwGif ig;½dk;pl;aeonfhaMumifatmfoHuJhodkY jrnfav\/
l be
at y

]uRef . . uRefawmf . . [dk . . [dk'if;vkdcsifvdkY} [k ajym&mu bodef;onf t0wfxnfhaom rSefwifcHkay:&dS


oifwkef;"m;udkjrifum ]a[m . . [dkrSm} [k toHxGufav\/ q&mazvnf; bodef;Munfh&mbufodkY
our

vkdufMunfh&m oifwkef;"m;udkawGY&í rsufpdrsufESmysufoGm;NyD; ESpfa,mufpvHk; wpfa,mufrsufESm


wpfa,mufMunfhvdkuf? oifwkef;"m;udkMunfhvdkufESifh&dSMuum rnfolrQrsufESmwGif aoG;r&dSawmhbJ
ow

jzpfaeMuav\/
nr

xdkYaemuf ESpfa,mufpvHk; oifwkef;"m;udkOD;atmifvkMurnftvkyfwGif txGufcsif;wlaeojzifh ESpfa,muf


isk

pvHk;jyefíqkwfoGm;um tajy;NydKif&efwmplíaeMujyefav\/ xdkodkYwmplaeMu&mu bodef;onf


i,f&G,foljzpfojzifh ydkívsifjrefzswfvwfonfhtavsmuf q&mazowdtvpfwGif twif;ajy;í "m;udk
qGJvkdufav&m bodef;\vufxJodkY "m;a&mufoGm;onfudkawGY&onfESifh wpfNydKifeuf q&mazonf
ckwifatmufodkY twif;ajy;í0ifav\/

bodef;rSmvnf; "m;&onfESifhwpfNydKifeuf q&maz ckwifatmufuxGufí wpfpHkwpf&mvkyfrnfavm[k


awG;awmaMumuf&GYHum tcef;xJu rnfodkYrnfyHk rdrdxGufvmcJh&onfudkyif rrSwfrdEkdifatmif
jywif;aygufqDodkY twif;ajy;í ckefqif;xGufcJh&av\/ bodef;xGufoGm;onfhtcgrS q&mazrSm
ckwifatmufu xGufvm&JNyD;vQif jywif;aygufudktvHkydwfum tdyf&may:wGifvSJNyD;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 75
]zk|ó avmu"ar®[d} jzifh rdrdudk,fudk rdrdjyefí odyf&av\/

xdknu tjzpftysufudk vS&DrSm bmrSrodao;bJ aemufaeYeHeufwGif xrif;pm;cef;ü vufzuf&nf


aomuf&efjyifqif&if; owif;pmzwfae&mu yxOD;qHk;0ifvmol q&mazudkawGYvkduf&í ¤if;rsufESmrSm
rMunfomonfudkjrif&rS nu wpfpHkwpf&mjzpfNyDudk &dyfrdNyD; r&,frdatmif pdwfudk renf;ESdrfeif;
xm;&av\/

]q&mBuD; nu aumif;aumif;tdyf&&JYvm;}

]rtdyf&bl; wlr&JY? tonf;wxdwfxdwfeJYae&wmyJ} [k tpcsDNyD; jzpfysufyHkudkajymjyav&m vS&DrSm


renf;£a`E´qnfum [efvkyfí aevdkuf&av\/
C
om

]tckyHkqdk&if q&mBuD;udk olrvdkbl;xifw,f}


me

][kwfw,f wlr&JY}
rcia

]'Dvdkqdk&if q&mBuD; jrefjrefxGufajy;rSyJ toufcsrf;omvdrfhr,f? b,folrSrajymbJ xGufajy;rSjzpfr,f?


l us

olodoGm;&if vdkufNyD;&ef&SmrSm pdk;&w,f? 'gayr,fh ararhudkpmwpfapmif a&;xm;cJhrSjzpfr,f}


eo

]tif; . . [kwfw,f}
f th
is b

]EkdYaywJh pmxJrSm ol½l;aewJhtaMumif; xnfhra&;eJYawmh? ararvJ todom;yJ? q&mBuD;udk


a&xJESpfowfr,fBuHwm? tcef;xJ 0ifNyD; jyL;wl;NyJwJ vkyfjywm a&;jy&if ararodw,f}
o ok
wil

]at; . . aumif;om;yJ} [k q&mazuajympOf vS&Du rdrdyg;pyfudk vufñd§K;ESifhydwfum ]wdk; . . wdk; . .


wdk;} [k ajymojzifh q&mBuD;onf NidrfíoGm;NyD;vSnfhMunfhvdkuf&m bodef;udkjrif&ojzifh
l be

rsufvHk;jymíoGm;av\/
at y

q&maz\ jyL;oGm;aomrsufvHk;onf bodef;\pdwfxJürdrdtm; a'gojzifh rsufvHk;jyL;jyonf[k


our

xifrSwfum vefYzswfNyD; jyefívSnfhoGm;rnfhtjyK vS&Du ]vmav udkbodef;} [k ac:vkdufonfhtwGuf


vufzuf&nfpm;yGJwGif 0ifíxkdifav\/
ow
nr

bodef;ESifh q&mazwdkYonf wpfa,mufudkwpfa,mufrMunhfbJ yJjyKwfESifheHjym;udk pm;aeMu&mu


vS&Donf owif;pmudkzwf&m toHus,favmifpGmjzifh ,refaeYn q,fhwpfem&DtcsdefwGif Munfhjrifwkdif
isk

xD;wef;pufajrtwGif;üaexdkifol toufav;q,fhESpfESpf&dS udkxGef;a&Tqdkoltm; vnfyif;wGif


oifwkef;"m;ESifh vDS;jzwfxm;í aoG;tdkifxJwGifvJaeonfudk ¤if;\rdef;ruawGY&dS&ojzifh ]vmMuygOD;awmh
. . vmMuygOD;} [k [pfatmf&m

zwfjyvkduf&m bodef;ESifhq&mazwdkYrSm vufvSrf;íEIdufaeaom yJjyKwfESifheHjym;rsm;vGwfusMuum


wpfa,mufudkwpfa,muf rsufvHk;jyL;íMunfhaeMuav\/ xdkodkYMunhfae&mu wpfa,mufudkwpfa,muf
aMumuf&GYHaomtrlt&mudkjyMuum xdkifaeaomukvm;xdkifrsm;udk aemufodkYqkwfMuav\/

bodef;onf nurdrd,lxm;aom "m;udkowd&í &dSr&dS tdwfxJrS xkwfMunfhav\/ bodef;


"m;xkwfonfudkjrifvQif q&mazonf aMumufvefYNyD; qGJrdqGJ&m teD;&dS eHjym;n§yfaomuwfaMu;udk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 76
vSrf;íqGJvkdufav\/ q&maz vufeufqGJonfudk awGY&vQif bodef;onf,refaeYnu vS&DrS rdrdtm;
q&mazu "m;udkjrifvQif owfcsifjzwfcsifpdwfaygufonf[kqdkjcif;udk owd&um xdkif&mrS qwfceJ
xav\/

bodef;xonfESifhwpfNydKifeuf q&mazvnf; vefYzswfíxum bodef;udka&Smif&ef pm;yGJwpfbufodkY


a&TYoGm;av\/ q&maz a&TYjcif;udk bodef;\pdwfxJü aemufodkYvSnfhí vkdufjcif;jzpfonf[k xifrSwf
apaomaMumifh bodef;uvnf; a&SYodkY cyfjrefjrefwdk;vkduf&m q&mazvnf; rdrd\aemufodkYvdkufonf[k
t,l&dSNyD; pm;yGJudkvSnfhywfíajy;ojzifh bodef;vnf; vSnfhywfíajy;ae&av\/

bodef;onf rdrdudkifxm;aom oifwkef;"m;rSm tu,fí q&maz&efrlu ckcHxkd;ckwf&ef


vG,fulaomvufeufr[kwf[k ,lqum pm;yGJudkvSnfhajy;&if; pm;yGJay:&dS i½kwfaumif;ykvif;udk
C

vufeuftjzpftoHk;jyK&ef ajy;ítqGJwGif q&mazvnf; pGwfrdpGwf&m xGufajy;av\/ bodef;rSmvnf;


om

q&mazvpfNyD[k atmufarhum aemufxyfjyefvmvQif rawGYEkdif&ef tjcm;wpfbufrS


xGufíajy;avawmh\/
me
rcia

vS&DrSm Munfhaumif;aumif;ESifh MunfhaeNyD; ESpfa,mufom;xGufajy;íoGm;MurS tm;&yg;&&,faepOf


tdrfay:rSqif;vmaom a':jrar\ ajcoHudkMum;&ojzifh [efvkyfae&av\/
l us

]orD; . . q&mBuD; qif;vmNyDvm;}


eo
f th

][kwfuJh}
is b

]vufzuf&nfaum aomufNyD;yvm;}
o ok
wil

]rajymwwfbl;}
l be

]nnf;rjrifbl;vm;}
at y

]vufzuf&nfaomufwmawmh rjrifbl;? jywif;aygufu ckefqif;NyD; xGufajy;wmawmh jrifvkduf&w,f}


our

]bmajymw,f}
ow
nr

]udkbodef;u "m;eJYvkdufvdkY vGwf&mtaygufu ajy;&wmyJ}


isk

]armifbodef;aum}

]olvJ jywif;aygufu ckefNyD;vdkufoGm;w,f}

]nnf;bmawGajymaewmvJ}

]udkbodef; pdwfaemufaeNyD; arar&JY? raeYuvJ q&mBuD;udk a&xJqGJESpfw,f? nuvJ tcef;xJ0ifNyD;


t½l;vdkvkyfjyowJh? eHeufu q&mBuD;ajymvdkY od&wmyJ? tckeHeufuawmh q&mBuD;
vufzuf&nfaomufvdkY vnfacsmif;xJrS rusao;bl;? wpfcgwnf; t½l;vdkatmfNyD; twif;vdkufwm
jrifvkduf&wmyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 77
a':jraronf pdwfarmvlarmjzpf[efjzifh ukvm;xdkifwpfvHk;wGif ypfíxdkifvdkufNyD;

]&dS&dSorQvlawG tm;vHk;½l;aeMua&mhvm;}

]udkbodef;awmh ½l;wm trSefyJeJYwlw,f? wuúodkvfrSm ynmawG odyfBudK;pm;? EkdifiHa&;vkdufwJholawG


OD;aESmufysufwwfwmyJ? owif;pmxJawmif wavmwkef;u tar&duefjynfrSm odyfxl;cRefwJhausmif;om;
wpfa,muf? olYudk wpfausmif;vHk;u txifBuD;aewkef; olYta': ajcovHk;udk ukef;udkufowJh}

]q&mBuD;aum}
C

]wpfcgwnf;ajy;NyD arar&JY}
om

][if . . [kwfuJhvm;}
me
rcia

]ol uRefrudkajymoGm;w,f? udkbodef;'Pf rcHEdkifbl;wJh} [k ajymvdkufrS a':jrarvnf; oufjyif;BuD;


csum tBuHtdkufonfh trlt&mudk jyav\/
l us

]arar . . uRefr ajymp&mwpfck&dSw,f? nwkef;u uRefrudk udkbodef;u cspfzdkY? BudKufzdkYajymawm arar&JY?


eo

uRefrvJ tif;rvIyf? tJrvIyfaewkef; q&mBuD;udk oljrifwmeJY pum;jywfoGm;NyD; a&xJqGJESpfw,f?


f th

'DvdkvlrsKd;udkawmh uRefr r,lyg&apeJY arar&,f}


is b

a':jraronf a'goxGufaomtrlt&mjzifh ]tdk . . 'grsKd;eJYawmh wpfoufvHk; ray;pm;bl;? pdwfcs} [k


o ok

ajymvdkuf&mwGif vS&DrSm &TifNyHK;í oGm;av\/


wil

]aemufNyD; arar w&m;tm;xkwfcsifw,fqdk}


l be
at y

]at; . . tJ'g bmvkyfrvdkYvJ}


our

]arar uRefrudkae&mcsr,fr[kwfvm;}
ow

]ae&mcscsifvdkY bodef;eJY pDrHwmaygh}


nr

]tckawmh oleJYae&mrusawmhbJ[m? uRefrarwåm&dSwmeJY oabmwlygawmh arar&,f}


isk

cgwkdif;ü a':jraronf xdkpum;udk jiif;y,fcJhrdav\/ odkY&mwGif ,cktcg q&mazudk rsufpdxJwGif


ajy;íjrifNyD; vS&D\pum;udk rajzao;bJ ]q&mBuD; b,foGm;r,fajymovJ} [k ar;vdkufav\/

]t&ifwke;fuawmh 'Dujyef&if ppfudkif;acsmifoGm;r,fvdkY ajymwmyJ}

]'Dvdkqdk&if ararvJ q&mBuD;aemufvdkufNyD; w&m;tm;xkwfr,fvdkY pdwful;wmyJ? orD;udkvJ?


ae&mcsxm;cJhcsifw,f? 'Dawmh nnf;wdkYtcspfudkvJ rcGJawmhygbl;? igpdwfcs&&if at;wmyJ} [k
ajymvkdufonfwGif vS&DrSm 0rf;omvHk;qdkYoGm;um

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 78
]arar . . vufzuf&nfaomufvkdufOD;av? at;ukefr,f? aygifrkefYaxmywf okwfvkduf&OD;rvm;} [k
ysmysmovJ ta&;pdkufí aeavawmh\/ /

C '*kefr*¾Zif;? {NyD? 1938/


om
me
rcia
l us
eo
f th
is b
o ok
wil
l be
at y
our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 79
[
[JhaJhaMMu
ummiif f aan
nmmiif f .. .. aan
nmmiif f

]ynwfoGm;&m . . "mwfoufyg} [laom pum;&dSonfhtwdkif;omrSef&rnfqdkvQif armifokc emrnf&dSol


onf rnfonfhtcgrQ qif;&Jjcif;ESifhawGY&rnfr[kwfbJ armifolawmfqdkolonf raumif;rI'kp½dkufwdkYrS
uif;a0;&efom &dSay\/ odkY&mwGif armifokcemrnfESifh a&xrf;a&mif;um neuf0atmif renf;&SmazG
pm;aomuf&vsuf armifolawmfemrnfESifh wHigvkyfpm;aeonfudkaxmufaomf ynwfoGm;&m emrnfESifh
usdef;ausaeMuonf[k qdkzG,f&m&dSay\/
C
om

uHxl;onfum; xdkodkYemrnfESifhusdef;ausaeMuolwdkYwGif tygt0ifwpfa,mufjzpfay\/ uHxl;vlysKd


jzpfvmuwnf;upí ,ck toufESpfq,fhajcmufESpf&dSonfhwdkifatmif vkdufvHydk;yef;onfhrdef;uav;
me

rsm;ukd vufcsKd;a&wGufvQif vufq,facsmif;omvQifukefayrnf/ rdef;uav;rsm;rSm rukefao;ay/


rcia

uHxl;ydk;vkdufvQif vif&oGm;wwfMu&um; a,musfm;r&Edkifaom tysKdBuD;rsm;rSm uHxl;tydk;cH&vQif


rMumrDpGHawmhrnfhtwdwfyif jzpfay\/ uHxl;omvQif usef&pfjzpf&av\/
l us
eo

uHxl;\taMumif;rsKd;pHkudk ay:OD; wpfa,mufwnf;omaumif;pGmodol jzpfay\/ ay:OD;? tkef;oD;? aypdESifh


uHxl;wdkYonf eHeufwdkif; ]'dkYacwfwufvl} pmMunhfcef;wGif awGYpNrJjzpfay\/ uHxl;rSvGJí tjcm;
f th

oHk;a,muftrnfrsm;rSm rdarG;wdkif;zarG;wdkif; trnfrsm;r[kwfMubJ xdkpmMunhfcef;odkY a&mufvmavh


is b

&dSaom vlrsKd;pHkwdkYu ajymifavSmifrSnfhac:aom emrnfrsm;yifjzpfay\/ odkY&mwGif xdkemrnfrsm;rSm


o

"mwfoufygí ynwfxm;aomemrnfrsm;yif jzpfayawmh\/ ay:OD;um; tajymta[maumif;ol


ok

wpfa,mufjzpfí xdkemrnfcH,l&&dSjcif;yifjzpf\/ tkef;oD;rSm um,Avbufu avhusifhtm;xkwfol


wil

wpfa,mufjzpfí oefpGrf;rmausmolwpfa,muf jzpfay\/ aypdrSmvln§ufvlyluav; jzpfayawmh\/


xdkolav;a,mufwkdYrSm xdkpmzwfoif;wGif xif&Sm;olrsm;aywnf/
l be
at y

wpfaeYwGif xdkpmzwfcef;xJodkY aMumifaygufpuav;wpfaumif 0ifvmNyD;vQif aumufñ§if;aygif;pm;rdí


toHuyfaeaom anmifememtoHjzifh vlrrmtrJajcmufawmif;ovkd atmfjrnfum ay:OD;? tkef;oD;ESifh
our

aypdwdkY\ ajcaxmufrsm;udk ¤if;\udk,fuav;ESifh yGwfoyfum cspfcifzG,f&m trlt&mudk jyKav\/


ow

&nf;pm; vifaemufvkdufajy;ol\ylyefyHk[efrsKd;jzifh vufESpfzufMum;acgif;ñ§yfí rIdifawGcsaeaom


nr

uHxl;onf wanmifanmifjrnfoHMum;í acgif;axmifMunfhvkduf&m ay:OD;wdkYrsufESmudk warmharmh


Munfhvsuf yg;pyfuav; NzJumNzJum tpmawmif;aeaom aMumifuav;udk jrif&av\/
isk

xdkodkY jrifvkduf&onfESifhwpfNydKifeuf uHxl;\rsufESmxm;rSm cufxefaom trlt&mudkajymif;oGm;NyD;


teD;&dS pmtkyfwpftkyfudk qGJí aMumifuav;udk aygufvkdufNyD;vQif xdkif&mrSxav\/

aMumifuav;rSm pmtkyf\pufuGif;rS vGwfuif;aomfvnf; vefYNyD;ajy;av\/ ay:OD;? tkef;oD; ESifh


aypdwdkYrSm tHhtm;oifhoGm;Muum awGa0pdwf½Iyfaom trlt&mjzifh MunfhaerdMuav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 80
]w,f . . tpwkef;u 'Dtcef;[m wufvlawG NidrfNidrfqdrfqdrf at;at;aq;aq;pmMunfhzdkYvm;
rSwfygw,f? wd&pämef½HkjzpfrSef;rod jzpfaeNyD? 'Dtoif;uxGufr,f} [k ajymNyD; uHxl;onf rD;owftoif;
ajcvSrf;jzifh abmufqwfabmufqwf eif;íxGufoGm;&m omíyif tHhMo&if;jzifh Munhfíusef&pfMuav\/

aypdrSm Avao;oljzpfí aoG;aMumifívefYjzefYum ykíaeav\/ tkef;oD;rlum; axmifíxNyD;vQif


]bmjzpfwmvJ} [k qdkum xdktoif;wdkufxJwGif rnfonfhtcgurQ xdkodkY a[ma[m'dkif;'dkif; jyKvkyfrIrsKd;
rjzpfcJhzl;aomaMumifh ]b,foleJY &efp&dSMuvdkYvJ} [k ar;av\/

ay:OD;onf bmrqdkolt&if odESifhNyD;oljzpfonftwdkif; xdktar;udk acgif;cgíypfvkdufNyD;vQif ]b,foleJYrS


&efp&dSvdkY r[kwfygbl;? 'DaMumifuav;eJYvJ b,fwkef;urS zufNyD; rowfcJhygbl;? EkdYaywJh [dkt&ifwpfcg
]oef;wpfaxmiftdrf} udktvnfoGm;wkef;uwnf;u pNyD; oleJYaMumifeJY urÇm&efolBuD; jzpfMuNyD;
C

aMumifqdk&if tvkdvdkae&if; rsufrkef;usKd;aewm toHMum;½HkeJY owfcsifpdwfay:aewmyJ} [k ajymjyav\/


om

]tdrftrnfu oef; . . bmjzpfw,f} [k tkef;oD;u ar;av\/


me
rcia

]wpfaxmif}
l us

]bmwpfaxmifvJ}
eo

]oef;wpfaxmif . . wJh? 'D&efukefutdrf r[kwfygbl;? jynfNrdKYu rat;jrifhwkdY aewJhtdrf}


f th
is b

]bmvkyfwJh rat;jrifhvJ}
o ok

]aumvdyfuxGufNyD; xHk;pHtwdkif; tvkyfr&dSwJh rat;jrifhyJ? olY&mZ0ifudk ajym&OD;r,fqdk&if i,fi,f


wil

wkef;u 0ufr vdkYac:w,f? BuD;awmhrS umva&GYavsmNyD; 0ufu . . at;jzpfNyD; r u . . jrifh


jzpfvmw,f? olYtazu 'kwd,puf&Sif w&m;olBuD;tjzpfeJY te,fe,fudk vSnfhNyD; puf&Sifrif;BuD;rjzpfcif
l be

yifpifay;vkdufwmeJY jynfNrdKYrSmoGm;NyD; aew,f}


at y

]aumifrav;u awmfawmfvSovm;}
our

]uRefawmfawmh rjrifbl;vdkY rodbl;? uHxl;uawmhjzifh odyfacsmwmyJwJh? udk,fxif&if ckwifajcav;acsmif;


ow

qdkwmrsKd;yJ xifyg&JY? uHxl;uawmhjzifh aumifrav;udk odyfNyD;BudKufwmyJ}


nr

]wefawmh uHxl;BudKuf&if aemufqHk;cGmNyJMuwmyJ r[kwfvm;}


isk

][m; . . [m; . . tppfaygh? aemufqHk;bdwfusawmh 'Dblwmudk qdkufwmcsnf;yJ}

xdktcgrSapmapmuNidrfNyD;awGaeaomaypdu ]uHxl;BudKufNyD;rS vGJoGm;MuwJhaumifrav;awG? wpfa,mufpD


&JwyfpDovdk pDvkduf&if ql;avbk&m;uaeNyD; bDatatabmvHk;uGif;txd &SnfrSmyJ} [k 0ifíajymav\/

]'Dvdkqdk&if ae&Sife,fa';vSnfhzdkY odyfaumif;rSmyJ} [k tkef;oD;u qdkav\/

aypdu pum;udkjyefqufvdkí ]bmjyKvdkY tJ'Dtdrfudk oef;wpfaxmifvkdY ac:wmvJ} [k ar;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 81
]'Dpum;udk ar;vdkY&dSrSajymvdkuf&OD;r,f? 'DvdkAs? rat;jrifhwdkY wpfaqGwpfrsKd;vHk;[m wd&pämefb0eJY
eD;vdkYvm;rodbl;? acG;awG? aMumifawG vufoyfarG;xm;vdkufwm wpftdrfvHk; wd&pämef½HkusaewmyJ?
acG;oef;? aMumifoef;awGqdkwmjynfhvdkYyJ? olwdkYrdkYaeEdkifw,f? {nfhonfqdk&ifoef;udkufwmeJY MumMum
raeEkdifbl;wJh? 'gaMumifh oef;wpfaxmifvdkY ac:xm;Muwm? emrnftrSefyJvm; rajymwwfbl;? uHxl;ajym
wJhtwkdif; ajymjy&wmyJ? tdrfcef;wpf0dkuf rsufpdwpfqHk;Munfhvdkuf&if [dkae&mrSmvJ acG;eJY? 'Dae&mrSmvJ
aMumifeJY? acG;uvJ olYudk,folukwfvdkY? aMumifuvJ AD½dka&m? ukvm;xkdifacgif;tHk;a&m awGYu&mukwfvdkY?
vlawGuvJ oef;udkufcH&wmeJY ukwfvdkY? wpftdrfvHk; ukwfaeMuwmyJ? ajymyJrajymcsifygbl;}

]rajymcsifayr,fh ajymprf;ygOD;Asm? 'Dtdrfudk b,fvdkudp©eJY a&mufoGm;wmvJ}

]rat;jrifheJY oleJY[m aumvdyfausmif;rSm twlwlaecJhMuzl;w,f? ieJu ½kyfacsm? jrmuswJh ½kyfrsKd;?


C

ausmif;rSmaewkef;uwnf;u rdef;uav;awGeJY awmfawmhudk ta&mw0if&dSw,f? 'Dvdk rat;jrifheJY oleJY


om

ausmif;rSmcifcifrifrif&dScJhMuwJhtwkdif; aemufwpfa,mufeJYwpfa,mufuGJoGm;MuwJhtcg rat;jrifhwkdY


jynfrSmaeMuawmh jynfudktvnfvmzkdY ac:wmeJY olvJzdk;usKdif;wkwfusoGm;NyD; oef;wpfaxmiftdrfudk
me

a&mufoGm;wmaygh? 'DtdrfudkoGm;wkef;u uHxl;u rat;jrifhzdkYqdkNyD; tdrfaxmifOD; rSwfom;zG,f&mqdkwJh


rcia

pmtkyfudkawmif vufaqmif,loGm;ao;w,f? atmifr,fav;[ . . uHxl;av; . . xl;vJxl;ygay&JY?


'geJYqufNyD; ajym&OD;r,f? tJ'Doef;wpfaxmifqdkwJhtdrf[m NrdKYeJYvJ w,fNyD;reD;bl;? awmifajc&if;rSm
l us

&dSw,f? NrdKYxJudk um;eJYoGm;&w,f}


eo

jynfrD;&xm;blwm½Hkudk (ay:OD;u qufvufajymjyonfum;) rat;jrifhudk,fwkdif ESpfa,mufpD; armfawmf


f th

um;jzifh vma&mufBudKqdkav\/ xdkodkYum;ESifh blwm½HkrS oef;wpfaxmiftdrfodkYvmMu&if; vrf;wGif


is b

axGvDumvDpum;rsm;ajymvmMuNyD;aemuf rat;jrifhu ]jrifhwdkY azazuawmfawmfcufw,f? jrifhudkvmNyD;


pyfMuwJhvlawGeJY wpfcgrStajymrwnfhao;bl;? vmNyD;pyfMuwJhvlawGuvJcGcsnf;yJ? udkxl;om azazeJY
o ok

rsufESmaMumwnfhatmif vkyfayawmh} [k qdkav\/


wil

]rsufESmaMumwnfhzdkYawmh pdwfcsyg}
l be
at y

]EkdYaywJh azazu vli,fqdk&if w,fNyD;oabmrusvSbl;}


our

]udkxl;awmh oabmusrSmyJ? ukdxl; tckvli,fr[kwfawmhbl;? wufvlNzpfaeNyD? vli,frsm;toif;u


xGufvdkufNyD}
ow
nr

]aeygOD;? azazu bmaMumifh udkxl;udkawmh oabmusvdrfhr,fvdkY xifwmvJ}


isk

]udkxl;u acsmwmudk;}

]udkxl;av . .}

][kwfw,f} [k ajymvdkufojzifh rat;jrifhwGif oabmusoGm;um uHxl;\cg;udk vufESifhxkd;vdkuf&m


uHxl;u rat;jrifh\cg;udkjyefí xdk;vkdufojzihf ESpfOD;om;auseyf&TifNyHK;pGm &,farmrdMuNyD;rS jAKef;ceJ
rsufvHk;jyL;oGm;Muum a&ajrmif;xJodkY xdk;qif;vkqq
J Jjzpfaeaomum;udk renf;qGJvSnfhí vrf;ajzmifhay;
vkdufMuav\/ xdkYaemufrS &,farmjcif;udk jyefíqufMujyefav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 82
uHxl;onf rat;jrifhajymonfhpum;twkdif; ol\zcif oabmusatmifjyKrlzdkY&ef oEéd|mefcsrSwf&if;
]oef;wpfaxmif} odkY vkdufygcJhav\/

uHxl;a&muf&dSvmonfhtcsdefü rat;jrifh\zcif OD;bdk;ajAmhtjyifodkY xGufaecdkufjzpfí olESifhrawGY&bJ


OD;bdk;ajAmh\ZeD; rif;uawmfBuD;ESifhBuD;BuD;? a':a': aqGrsKd;awmfol? uyf&yfpm;aomufum [dwf[efxkwf
aeMuonfh rdef;rom;wpfpkwdkYudk awGY&av\/ rat;jrifhu uHxl;\ tusKd;taMumif;udkajymjyojzifh
wpfOD;ESifhwpfOD; od&dSMuNyD;aemuf uHxl;aexdkif&eftcef;odkY uHxl;üygvmaom ypönf;rsm;udk ydkYapav\/

uHxl;rD;&xm;qdkufaomtcsdefrSm tawmfyifaESmifhaES;aeaomaMumifh npmpm;aomufMu&ef tcsdefeD;uyf


aeojzifh pum;pjrnfajymaezdkY tcsdefrsm;pGm r&dSawmhonfjzpfí uHxl; a&csKd;&efxGufoGm;av\/
C

a&csKd;NyD; 0wfqif&eft0wftpm;rsm;udk toifhxkwfNyD;xm;cJhav&m uHxl;a&csKd;NyD;í ol\tcef;xJodkY


om

0ifvmaomtcg &SyftusÐay:odkY tarG;zGm;zGm;ESifhaMumifxGm;BuD;wpfaumif wufíaeonfudkawGY&av\/


me

uHxl;onf aumvdyfausmif;om;b0uwnf;upNyD; t0wftpm;ay:wGif tawmfyifta&;,lol


rcia

wpfa,mufjzpf&um; toifh0wf&efacgufxm;aom aumfacsmtajymifwdkuf yif;rif;jyef&SyftusÐ &ifbwf


ay:wGif aMumifwufíaeonfudkawGY&ojzifh a'gorTefaompdwfjzifh MuufaoaoíaeNyD;rS ][Jh . .
l us

aMumif} [k armif;vkdufav\/ odkY&mwGif xkdaMumifonf uHxl;\[pfatmfjcif;udk oDcsif;qdkjyonf[k


xifívm;rod? ]anmif . . anmif} [k atmfvdkufum tusÐay:wGif aA'ifwGufaeaomaMumifh
eo

ydkrdkía'gyGNyD;vsifjrefpGmajy;vmum aMumif\ukyfudk ta&jym;rSqGJqkyfíudkifrvdkuf&m aMumifonf


f th

rnfodkYrQratmfjrnf? r½kef;uefbJ tusÐudkvufonf;ESifh ukwfxm;ojzifh tusÐygtay:odkY ygvmav\/


is b

xdktcgrS uHxl;onf aMumif\ajcvufwdkYudk ½dkufykwfum tusÐudkvTwfapNyD;vQif oabFukefwifukefcs


armif;wufjzifhqGJovkd aMumifudktomqGJvmNyD; teD;&dSjywif;aygufrS tjyifodkYypfcsvdkufav\/
o ok
wil

aMumifrSm avxJwGif uRrf;oHk;av;ywfypfusoGm;&m tdrfab;wGifaxmifhwpfaxmifhrS xGufay:í


avQmufvmaom cHhcHhnm;nm;&dSonfh vlBuD;wpfa,muf\ukyfay:odkY wnfhwnfhcsnf; usa&mufav\/
l be
at y

aMumifonf xdkvlBuD;tm; ukwfzJhum usDpm;vdkufava&mhovm;rod/ ][ . . [ . . eifhtaruvTm; . . }


[k vefYzswfa&&GwfaomtoHonf tdrfay:odkYysHwufNyD; uHxl;\em;xJodkYwpfvHk;csif; 0ifa&mufvm
our

av\/
ow

uHxl;onf bmrsm;jzpfygvdrfh[katmufarhum jywif;aygufrS acgif;jyLíMunfhvkdufonfwGif rat;jrifh\


nr

zcif OD;bdk;ajAmhtay:odkY aMumifusoGm;onfudk awGY&av\/


isk

xdktcdkufwGuf tcef;csif;uyfaeaom jywif;aygufwpfckrS acgif;wpfvHk;jyLxGufvmum ]bmjzpfwmvJ?


udkbdk;ajAmh} [k ar;oHudk Mum;&av\/

]aMumifrdk;&GmvdkY}

]bm . . b,fu rdk;&Gm&rSmvJ? Mu,fawGxGufaewmyJ} [k qdkNyD; xkdacgif;jyLwpfuav;onf


jyefí0ifoGm;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 83
uHxl;onf tbdk;BuD;auseyfoGm;atmif awmif;yefrSyJ[k ,lqum ]'DrSm} [k ac:vdkufav\/ OD;bdk;ajAmh
onf t&yfudk;rsufESmudk vSnfhywfíMunfhNyD; ]b,frSmvJ[} [k ar;í uHxl;u ]'DrSm} [k xyfrHqdkvkdufrS
uHxl;\rsufESmESifh qHkrdav\/

]uRefawmf rawmfvdkYxdoGm;wmyg? pdwfr&dSygeJYcifAsm}

]rif;vm; . . b,f[kwf&rSmvJ? ighaqmfwm aMumifuG}

][kwfygw,f? tJ'DaMumifudk uRefawmfypfcswmyg}

]a[ . . rif;vm;uG? ighaMumifudkypfcswm}


C
om

]'Dvdkyg? taMumif;uawmh . .}
me

]csD; . . ighaMumifudk rif;u . .}


rcia

]pdwfr&dSygeJYcifAsm? awmif;yefygw,f}
l us

]oGm; . . 'Dpum;awGrvdkcsifbl;} [k xyfíatmfvkdufojzifh uHxl;rSm tomacgif;vQKdNyD;


eo

tcef;xJodkYjyef0ifoGm;ojzifh xdkudpörSm wpfcef;&yfNyD; xrif;pm;&ef t0wfvJav\/


f th
is b

rMumrD xrif;pm;yGJodkY a&muf&dSoGm;aomtcg uHxl;onf OD;bdk;ajAmhESifh rsufESmcsif;qdkifxdkifvsuf


&dSaeav\/ OD;bdk;ajAmhu uHxl;\ rsufESmudk wuJuJt&dyfMunfhaeav\/ xdkodkYMunhfaeojzifh uHxl;rSm
o ok

aphaphrMunhf&JbJ ab;odkYvTJíMunfhjyef&m rsufESmayguf qdk;vSaom ta':? BuD;BuD;ESifh rif;uawmfwdkYudk


wil

awGYae&ojzifh tae&usyfaeav\/ odkY&mwGif rat;jrifhESifh pm;yGJatmufwGif 'l;csif;awhae&onfudk


tBuD;tus,f auseyfrdav\/
l be
at y

rif;uawmfBuD;onf {nfhonftay:wGuf azmfa&Gonfhtrlt&mjzifh uHxl;bufodkYvSnfhí ]b,fhES,fvJ?


'Dt&yfuav;[m rom,mayzl;vm;} [k ar;av\/
our

xdkodkYar;vdkufonfudk uHxl;onf rdrdtm;rif;uawmfBuD;u ta&;,lonf[k 0rf;ajrmufum


ow

pum;azmazmoDoDajymvdkufrnf[k &nf&G,fcsufjzifh ]rSefygw,f . . tifrwefrSyJ omom,m,m


nr

&dSygayw,f? opfyif? yef;yifuav;awGuvJ awmifapmif;rSmaygufaevdkufMuwm tifrwefrS


pu©Kyó'Ce0dÚmPfrSm Munfvifp&mBuD;ygyJ? awmifay:wufNyD;Munfhvkdufr,f qdk tifrwefrS vSywJh
isk

iSufuav;awG awGY&rSmygyJ? 'Dae&m[m awmvnfaoewfypfzdkY odyfaumif;wmyJ? 'DiSufuav;awG


vnfNyD;ypf&&if wpfaeYudk q,faumifxufrenf;&rSmyJ} ajymvdkuf&m uHxl;pum;ppOfu pum;BuD;
pum;us,f ygVdygXfom;ESifhMum;&í rif;uawmfBuD;\pdwfxJwGif csD;rGef;awmhrnfjyKae&mu iSufypfzdkY
aumif;onf[k ajymvdkufonfudk Mum;&jcif;jzifh wd&pämefuav;? iSufuav;rsm;udk ESpfoufwwfol
rif;uawmfBuD;rSm rsufvHk;jyL;í oGm;av\/

]b,fhES,fajymvkdufygvdrfh armif&,f? iSufuav;? Muufuav;awG owfzdkYaumif;w,fqdkwmawmh


a':a': rESpfoufEdkifaybl;? 'D[mrsKd;u taemufEkdifiHu xGifvdkufwJh taysmfxGufenf; wpfrsKd;ygyJ?
Ak'¨bmomw&m;awmfeJYqdkawmh ol&mar&d, [kwfaygif . . ygPmwdygwuH xdkufraebl;vm;? 'Dvdk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 84
aoG;oHxGufaprIudk taMumif;jyKNyD; aysmfrI&TifrI&Smr,fqdkwmrsKd;awmh a':a': tifrwefpufqkyfw,f? 'Dvdk
pdwfxm;rsKd;&dSwJhvludkvJ a':a':trkef;qHk;yJ} [k ajymvkdufojzifh uHxl;rSm yg;pyfr[EkdifbJ &dSoGm;av\/

xdktcdkufwGif OD;bdk;ajAmhonf xrif;pm;yGJrS xoGm;NyD;vQif tcef;wHcg;0odkYoGm;í &yfum ][Jh . . orD;?


tjrifh} [k ac:vkduf&m rat;jrifhonf ]&uf(pf)? ygyg} [k xl;&if; tem;odkYuyfoGm;av\/

][dk . . acG;0Jpm; rsufcGufeJY taygufcyfqdk;qdk;[m b,folvJ}

]wdk;wdk;ajymyg azaz&JY}

]bmwdk;wdk;vJ . . olb,folwkef;}
C
om

]udkuHxl;}
me

]bm *ef'l;vJ}
rcia

]uHxl;}
l us

]yDyDajymprf;yg? igem;av;w,frsm; xifaeovm;? uH'l;vm? *efxl;vm;? uHxl;vm; . . *ef'l;vm;? olY


eo

b,folac:vmwkef;}
f th
is b

]jrifhu tvnfvmzdkYac:wm? jrifhwkdYaumvdyfwkef;u tifrwefcspfMuwm}


o ok

'D½kyfrsKd;vm; cspfp&maumif;wm? rsufcGufudku t,lcHr&wJh w&m;cHrsufcGufrsKd;}


wil

]wdk;wdk;ajymyg azaz&JY}
l be
at y

]vmjyefyvm; wdk;wdk;? 'Daumif pdwfrS aumif;&JYvm;? vlay: aMumifypfcsvdk cs . .}


our

]tdk . . azazuvJ}
ow

]bm . . azazaejyefwkef;? vlay:aMumifypfcswm taumif;vm;? tuef;vm;? vSnf;eif;cH&wJh zm;jyKwfvdk?


nr

'DwpfcgyJ 'DrsufESmrsKd; jrifzl;yg&JY? b,favmufMumMumaerSmwkef;}


isk

]wevFmaeYtxd aer,f}

]zGwfwufrSmyJ? wevFvmaeY qdkawmh 'DuaeYrS aomMum&dSao;w,f? oHCmpifyg arSmufwmyJ}

uHxl;rSm acsmufusíaeavawmh\/ OD;bdk;ajAmhESifh tayguftvrf;wnfhawmhrnf r[kwfonfudkodí


rif;uawmfBuD;ESifhtvGrf;oifhatmif ajym&rSmuvnf; iSufypfzdkYaumif;onfqdkaom pum;udk tpjyKrd
ojzifh puwnf;u taESmifhtoGm;rvGwfaomaMumifh rif;uawmfBuD;uvnf; a&iHkEIwfydwfíaeojzifh
uHxl;rSm xrif;pm;NyD;aomtcgwGif vlBuD;awGESifh pum;ajymp&mr&dSbJ jzpfaeav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 85
OD;bdk;ajAmhtm;rdrdtay:wGif txiftjrifvGJonfukdajyaysmuf&ef pum;ajymrnfBuHygaomfvnf; ajymzdkY&ef
tcsufudkr&bJ rdrdtem;wGif w0J0J&pfum ]bmqdkifvdkYaMumifudk ypfcs&wmvJ} [lívnf;aumif;? ]b,fvkd
vlpm;rsKd;vJ rodygbl;} [lívnf;aumif; rMum;wMum;a&&Gwfíaeojzifh omítusyfawGYaeNyD;aemuf
OD;bdk;ajAmh tdrfay:odkYwufoGm;NyD; ]tpdaEÅ,s . . tyÜar,s . . aus;Zl;awmftpHk *kPfawmfteEÅ . .
t[Gwf . . t[Gwf . .} ESifh bk&m;&dScdk;&if; acsmif;qdk;aeoHrsm;udk Mum;&ojzihf pum;ajymzdkY&ef
vrf;qHk;aeNyDudk awG;rdNyD; reufjzeftdyf&mxpdwfvufMunfomawmhrS ajymawmhrnf[k ESvHk;jyK
vkdufav\/

xkdtcdkufwGif ]anmif a0gif; a0gif; . .} [laom toH0gBuD;udk Mum;&ojzifh ajc&if;udkiHkYMunfhvdkuf&m


,cif rdrdyifcsvdkufaom tarG;pkwfzGm;ESifhaMumifBuD;udk awGY&av\/ odkYawGY&jcif;tm;jzifh þaMumif
aMumifh abmufusukefMu&onf[k &efNidK;zGYJum pm;yGJay:u iSufaysmcGHudk vSrf;í,lvdkufNyD;vQif BuD;BuD;?
C

a':a':? rif;uawmfwdkYtvpfwGif aMumifudktpmauR;ovdkvkyfNyD; yg;pyfxJodkY iSufaysmcGHqdkYum ]atmfOD;


om

[} [k usdwfNyD; Budrf;0g;av\/
me

aMumifonfvnf; cGD;ueJjrnfum tdrfay:odkYxGufajy;av\/ xkdtcdkufwGif OD;bdk;ajAmhaygufvmNyD;


rcia

]rif;vm; aMumifudk uefvkdufwm} [k rsufESmxm;wif;wif;ESifhar;av\/


l us

uHxl;rSm b,fvdkvlBuD;rsKd; awGY&wmygvdrfh[k awGíaeNyD;rS ]ruef&ygcifAsm . .} [k qdkav\/


eo

]ruef&ifom ruef&r,f? aMumif xGufajy;vmvdkufwm wpfem&Drdkifav;q,favmuf jrefwmuyJ}


f th
is b

]uRefawmf olYudk iSufaysmoD;auR;wmyg}


o ok

]aemufxyf vkyfMunfhprf;? rif;bmjzpfrvJvdkY}


wil

]pdwf&dSawmfrrlygeJYcifAsm} [k qdkNyD; uHxl;vnf; pum;vTJz,fvkdí ]uRefawmf OD;rif;eYJod&uRrf;&wm


l be

trsm;BuD;0rf;omygw,f? rat;jrifhuvJ . . } [k pum;rqHk;rD ]igawmh 'Dvdkod&wm 0rf;rombl;a[h} [k


at y

qdkjyD; xGufoGm;ojzifh uHxl;rSm yg;pyfta[mif;om;ESifh usef&pfav\/


our

uHxl;onf ]igawmhjzifh rjzpfacsbl;? igrSef;wJha,mu©rtxD;BuD;eJYrwnfh&if trBuD;eJYawmhwnfhatmif


pum;a&mazma&m vkyfOD;rSyJ[k ESvHk;ydkufum acG;erf;rwwf rsufESmcsKdaoG;um rdef;rBuD;awGpkxdkif&modkY
ow

xoGm;&m aMumifudkauR;vdkufaom iSufaysmcGHudkeif;rdí avQmceJ atmifarmif;ajcxdk; tu[efrsKd;ESifh


nr

acsmfíoGm;ojzifhvsifjrefpGm aemufajcudkuefNyD; udk,fudk[efvkduf&m aMumifwpfaumifudkwufí eif;rd


ojzifh ]uGd} ceJ jrnfoH Mum;vkduf&av\/ odkYjzpfí tbkd;BuD;aygufívmOD;rnfav[k ½kwfw&uf
isk

vefYzsyfum em;pGifhvkduf&m ]ta0&m a[mEÅK . . tAsmypäma[mEÅK . .} ESifh bk&m;qufvuf&dScdk;NyD;


arwåmydkYae&mu ]ighaMumifawGawmh aoygawmhr,f} [laom toHudk Mum;&av\/ odkY&mwGif
tbkd;BuD;qif;í rvmonfudkawGY&í pdwfat;oGm;av\/

BuD;BuD;? a':a':? rif;uawmfwdkYvnf; rsufarSmifMuKwfum uHxl;tm; pdkufíMunfhaeMu&m uHxl;vnf;


csKdoxufcsKdum ap;íaeatmifrsufESmcsKdaoG;vsuf udk,fudka&SYodkYudkif;NyD; t½dktaojyK[efjzifh
wpfOD;pDMunfhum OD;nGwfNyD;vQif ],ckvdkawGY&wJhtcg tmvmy . .ov’my pum;pjrnfajymyg&ap} [k
ajymajymqdkqdk teD;&dS qdkzmwpfckwGif xdkifvkduf&m ]cGD;} ceJjrnfoHESifh aMumifwpfaumif zifatmufu
xGufajy;onfudkawGY&í qwfceJ&yfvdkufav\/ BuD;BuD;? a':a':? rif;uawmfwdkYvnf; uHxl;udk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 86
trIrpdkufbJ rsufESmvGJí rdrdwdkYtm½Hkpl;pdkuf&mtvkyfudkvkyfaeonfudk awGY&aomaMumifh a&maESmí
rjzpfEdkifonfudk od&dS&avawmh\/

xdktcgwGifrS wpfckaomqdkzmay:wGif owif;pmt½kyfMunfhaeaom rat;jrifhudkjrif&ojzifh pdwfoufom


oGm;NyD; rat;jrifhxHodkY uyfoGm;NyD;vQif teD;tem;wGifaMumif&dSr&dSudk aocsmpGmMunfhNyD;rS rsufESmcsif;qdkif
ukvm;xkdifwGif 0ifíxdkifav\/

xdkodkYxkdifírS toufr½SL&ao;rD zkwfceJ ukvm;xdkifausmrDSxdyfay:odkY wpfpHkwpf&m ckefwufaomtoHESifh


]anmif . .} [laom toHudk Mum;&ojzifh MuufoD;xíoGm;um ycHk;xJodkY acgif;ykí0ifoGm;NyD;vQif
acgif;aemufodkY vufajr§mufyifhaom[efjzifh aMumifudk aemufjyefykwfcsvdkuf&m 0kef;ceJ a&SYodkYckefxGufí
'dkifAifypfvkdufojzifh xdkaMumifavxJwGif&dSpOf rat;jrifhu qGJí zrf;,lvdkufav\/
C
om

uHxl;u wpfpHkwpf&majymrnfBuHpOfyif rat;jrifhuxíoGm;um aMumifudkayGYydkufvsuf rdcif


rif;uawmfBuD;xHodkY uyfoGm;NyD; ]arar 'DaMumif ,lxm;prf;yg? udkuHxl;udk taESmifht,Sufay;aew,f}
me

[k qdkav\/
rcia

]at;at; . . ararqDxm;rSyJ 'DaMumif touf&Snfvdrfhr,f? uHaumif;vdkY}


l us

uHxl;rSm a&mufonfhtcsdefrSpí ,ckxd pum;wpfcGef;rStayguftvrf;rwnfhao;ojzifh 'DntzdkY


eo

rat;jrifheJYyJ pum;ajym&awmhrSmyJ [k ESvHk;jyKvdkufaomfvnf; rdrdtem;odkY rat;jrifhjyefírvmbJ


f th

tcef;axmifh&dS yD,mEkd&dS&modkYoGm;um ]*E¨rmabG} oDcsif;udk wD;aeavaomaMumifh pdwf½Iyf&onfhtxJ


is b

awmxGufcsifpdwfay:í oGm;av\/
o ok

odkYjzpf&um; ,aeYtzdkY jyó'g; rvGwfava&mhovm;[k jyu©'defudk vSrf;Munfhvdkuf&m jyu©'defudk


wil

rawGY&bJ em&Dudkjrif&ojzifh nOfheufvmNyDudkodum tdyfrSat;awmhrSmyJ[k ESvHk;jyKNyD; tdrfay:odkY


wufoGm;um rdrdtdyfzdkY&ef jyifqifxm;onfhtcef;odkY 0ifav\/
l be
at y

tcef;xJodkYa&mufí t0wftpm;vJNyD;aemuf rtdyfrD tcef;xJwGifaMumifrsm;&dSr&dSudk wpfcef;vHk; av;zuf


axmufNyD; tBudKtMum;rusef vdkufvHMunhfav\/ xdkaemuf acG;wpfaumif? aMumifwpfNrD;rSr&dS[k
our

pdwfcs&aomtcgrS av;zufoGm;&mrSxvkduf&m rdrdtdyf&rnfhckwifay:wGif tarG;zGm;zGm;ESifh acG;eufBuD;


wpfaumif tNrdKifhom;0yfíaeonfudk awGY&av\/ acG;onf uHxl;udkjrifí qwfceJ&yfvdkuf&m
ow

tawmfxGm;BudKif;aom acG;BuD;jzpfaeonfudk awGY&í uHxl;rSm acgif;em;yef;BuD;í oGm;av\/


nr

acG;BuD;onf uHxl;udkEIwfqufouJhodkY oGm;udkNzJjyav&m uHxl;rSm xkdEIwfqufjcif;rsKd;udk arG;uwnf;u


isk

aMumufwkefcJhav\/ acG;BuD;vnf; ,cifurawGYzl;olwpfa,mufudk awGY&ojzifh rouFmaom


unhfjcif;jzifh rsufpdtjywfrcHbJ pdkufíaeav&m uHxl;rSm ZmwfyGJxJü olcdk;cRwfeif;ovdk? [kduyf'Da&GYESifh
tcef;eH&Hudkausmay;NyD; a&GYvsm;ae&av\/ acG;eufBuD;vnf; ydkírouFmbJ tdyf&may:rS
xdk;íqif;vdkuf&m uHxl;rSm aMumuftm;vefYtm;ESifh rnfodkYvkyfrdonfrod? AD½dkay:odkYa&mufíoGm;av\/
uHxl;onf rdrdb0wGif þrQvsifjrefpGmtjrifhodkY ckefwufEkdifvdrfhrnf[krxifay/ odkY&mwGif q,fhav;ESpf
om;avmufwkef;u OD;av;wpfa,muf\ pD;u&ufudkcdk;íaomufojzifh t½dkufcH&pOfu opfyifay:odkY
wufíajy;aompHcsdefudk csKd;zdkY&ef wpfpuúefY\ ig;yHkwpfyHkvkdaeonfudk aemufrSpOf;pm;rdav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 87
acG;eufBuD;onf AD½dkudkywwf&yfíwuf&m rrDEdkifonfudkawGY&rS jyefíav;zufaxmufNyD; aiGwdkufa½SYwGif
pE´vDykvdyfapmifhovdk AD½dka&SYwGif acgufwHkYacgufjyef vkyfaeaomaMumifh uHxl;rSm xdkntzdkY AD½dkay:rSmyif
rdk;vif;&awmhrnf[k xifrdav\/

wpfpHkwpfa,mufudk ac:&rnfuvnf; rdrd\ol&Jabmenf;jcif;udk azmfjy&ma&mufrnfpdk;aomaMumifh


tac:&? tajym&cufaeav\/ acG;onfvnf; xdkntzdkY trJrdNyD[laomoabmrsKd;jzifh tem;u
rcGmbJ&dSav&m uHxl;rSm aMumufaMumufESifhyif AD½dkay:rSaeí ][Jh . . cGD;? [Jh . . cGD;} [k avoHESifh
armif;ESifNyD; ajcudkqwfceJ,rf;um jyefí&kyfodrf;vkdufav&m acG;BuD;vnf; rdrdtm; yrmrcefYjyKonf[k
xifava&mhovm;rod? okeu©rmef[kefwif;NyD; rus,fravmif [def;av\/

xdk[def;oHudk Mum;vkdufava&mhovm; rod? acG;ykuav;wpfaumif 0ifívmav\/ xdkacG;uav;


C

0ifvmojzifh acG;eufBuD;vnf; uHxl;udkapmifhae&mrS tm½Hkajymif;um acG;ykuav;bufodkY vSnfhí


om

Munfhaeav\/ xdkokdYMunfhí jrifvkdufonfESifh wpfNydKifeuf acG;uav;udk oa[mufo[ vkyfjyefav&m


]vlykpdwfwdk? acG;yk&efvdk} [laom pum;ESifhrjcm;? acG;uav;vnf;jyefípGmav&m watmifhavmuf
me

twGif;ü okeu©aoe*FAsL[mcif;NyD; wpfcef;vHk; yGufavmMurf;í oGm;avawmh\/


rcia

acG;ykuav;rSm trsKd;uvnf; qwfjyef? truvnf;jzpfjyefojzifh &efjzpfoefaomaMumifh oJoJrJrJ


l us

udkufcJav&m acG;eufBuD;rSm aygifESpfacsmif;Mum; tjrD;ukyfNyD; w*def*defatmfum wyfvefíajy;&av\/


eo

acG;eufBuD;\ atmf[pfnnf;nLoHrSm uHxl;\em;xJwGif yOöoDc ewfapmif;oHuJhodkY em;0ifcsKdpdrfhvsuf


f th

auseyfíoGm;av\/ xdkaemuf acG;uav;jyef0ifvmaomtcg uHxl;rSm AD½dkay:rS atmufodkYqif;NyD;om;


is b

jzpfaeNyD;vQif acG;ykuav;tm; rdrd\toufocifaus;Zl;&Sifuav;uJhodkY aumuf,layGYydkufum zufí


erf;av\/ xdkokdY,k,jcif;cH&ojzifh acG;uav;vnf; uHxl;tm; yg;&ufem;&ufjyKvkyfum tljrL;í
o ok

aeav&m uHxl;rSm tvGeftrif; auseyfíoGm;av\/


wil

xdktwGif; uHxl;\tdwfxJrSusaeaom vufudkify0guav;udk acG;uav;awGY&dSojzifh tpmckwfí&aom


l be

iSufuav;yrm vufudkify0gudk udkufcsDqGJ,rf;um aeav\/


at y

odkYjyKvkyfaeonfudk uHxl;awGY&í vufudkify0gwpfpudk qGJíxm;vdkufonfwGif acG;uav;vnf;


our

vGefqGJouJhodkY aemufuefí½kef;qGJaeav\/ uHxl;rSm acG;uav;udk ykdícspfvmNyD;vQif tm;vGefí


oGm;atmif usDpm;vdkaomoabmjzifh y0gpudkvTwfvkduf&m acG;uav;onf 'vdrfhacgufauG;
ow

uRrf;jyefNyD;vdrfhoGm;um acgif;ESifhckwifajcaxmuf½dkufrdí ]udef udef} jrnfum emusifaom txdrf;


nr

trSwfudk jyav\/ wdwfqdwfaeaomnwGif acG;uav;\toHrSm pl;½SpGmxGufay:vmav&m uHxl;\


pdwfwGif xef;&nfrl;vmaom a*:&if*sDukvm;udkxGufí½dkufojzifh tbm; . . tbm;ESifh i,foHygatmif
isk

atmfonfxuf ydkao;onf[k xifrdav\/

odkYaomfacG;uav;onf cPyifemí aysmufoGm;ojzifh atmfjcif;&yfpJvdkufav\/ xdktcdkufwGif


tcef;wHcg;acgufoHwpfckudk Mum;&av\/

]b,folvJ} [k uHxl;u ar;vkdufav\/

]uRefawmfyg}

]b,fu uRefawmfvJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 88
]'Du uRefawmfyg? a&at;ygcifAsm}

]at;at; . . rat;at; raomufcsifbl;}

]r[kwfygbl;? uRefawmfhtrnf a&at;yg}

]bmvkyfwJh a&at;vJ}

]pm;yGJxdk;ygw,fcifAsm}
C

]bmvdkcsifvdkYvmwmvJ}
om

]rrbk&m;u aemifawmfESdyfpufaewJhacG;udk tcef;xJu xkwf,lvdkufzdkY trdefYay;vkdufvdkYyg} [k


me

qdkNyD;aemuf wdk;wdk;Mum;&av\/
rcia

]'gwif ruao;bl;? aemifawmfu uvefrqefvkyfaer,fqdk&if aemifawmfhacgif;udk wl;&Gef;jym;eJY


l us

ESuf&r,fvdkY qdkygw,f}
eo

xdkodkY wdk;wdk;ajymjyonfhpum;rSm uHxl;\em;xJwGif AHk;ESifhypfazmufvkdufouJhodkY Mum;&av\/


f th
is b

uHxl;vnf; wHcg;udkzGifhay;vkduf&m oHwl;&Gif;udkxrf;NyD; &yfaeonfh pm;yGJxdk;udkawGY&ojzifh rsufvHk;jyL;í


tHhMorNyD;Ekdifao;rD rat;jrifh? rif;uawmfBuD;ESifh ta':nGefYaygif;pkH a&mufvmMuav\/ rat;jrifh\
o ok

rsufvHk;wGif a'gorD;[kef;[kef; awmufíaeonfudk awGY&av\/


wil

]uRefawmf tpD&ifcHyg&apcifAsm;}
l be
at y

rif;uawmfBuD;u rsufESm½IHYrJhum ]awmfygNyDarmif&,f? avukefyghr,f} [k qdk&if; acG;ykuav;udk


aumuf,lcsDayGYí ]ar&D b,femoGm;ovJ? rrudkajymprf;} [k ,k,aeav\/
our

]em;qifawmfrlMuygOD;}
ow
nr

]em;vJ raxmifyg&apeJYawmh? tdyfysuf&if acgif;udkufrSm pdk;&w,f}


isk

]rSefwJhtwdkif; tpD&ifcH&rSmjzifh acG;uav;[m ckwifwdkifeJY acgif;eJY ½dkufrdvdkYyg}

]olbmajymw,f} [k ta':wpfa,mufu ar;av\/

]acG;uav;acgif;udk ckwifwkdifeJY½dkufwmygwJh} [k rif;uawmfBuD;u ajymjyav\/

]tr,fav; . . &ufpufygay&JY} [k ta':u qdkav\/

]wd&pämefcsif; rpmemvkdufwm} [k BuD;BuD;u aighav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 89
rat;jrifhurl bmrSrajymbJ olwdkYESifhtwlxGufoGm;av\/ pm;yGJxdk;rlum; wl;&Gif;udk ykvdyfaoewfxrf;
ovdkxrf;um ]a[m'geJY ½dkuf&r,fwJh} [k ajymjyNyD; vSnfhxGufoGm;av\/

][Jh . . a&at;}

]bk&m;}

]eifb,frSroGm;eJY? tcef;tjyifu oHwl;&Gif;xrf;NyD;apmifhae}

]rSefygh}
C

tm;vHk;xGufoGm;Muí a&at;wpfa,mufwnf; usef&pfav&m a&at;\ycHk;ay:u wl;&Gif;udkjrif½HkESifhyif


om

uHxl;rSm qufaep&mr&dSaomaMumifh wHcg;udk*sKH;ceJydwfvkduf&m ]anmif . . a0gif . . anmif;} [k


pl;&Sus,favmifaomtoHudk Mum;&ojzifhiHkYMunfhvdkuf&m aMumifwpfaumif wHcg;wGif tNrD;n§yf
me

aeonfudk awGY&av\/ uHxl;rSm rnfokdYvkyf7rnfrodouJhodkY&dSum em;xifem;&if;xlylvsuf rTefí


rcia

aeav\/
l us

]MunfhygOD;awmf . . vkyfjyefygNyD? ylpDaoygawmhr,f}


eo

]trav; . . cufukefygNyD? ajym&if;qkd&if; owfaejyefNyD? Mum&if usKyfwdkYwpfawGyg owfypfvdrfhr,f}


f th
is b

][ . . b,folwkef;[? aMumifudkn§if;qJaewm? a[h . . b,facG;rom;vJ? [Jh . .


0g;&if;wkwfoHk;acsmif;avmuf ,lcJhMuprf;yg? 'Dtaumifudk MumMumrxm;bl;? tqHk;pD&ifvdkufrS at;r,f?
o ok

reufjzefqdk&if aMumifwpfaumifrS&dSawmhrSm r[kwfbl;? aMumifom;[if;csufpm;zdkYyJ &dSvdrfhr,f? ,lcJhMu


wil

prf;yg . . wkwf . . wkwf}


l be

]tdk . . udkbdk;ajAmh? &SifvGefr,f? &SifroGm;eJY? tifrwefqdk;wJht½l;? aq;r&dSbl;? &SifrvGefvkdY olvGef&if


at y

aoaeOD;r,f? &SifvGef&if pufwdkifwuf&vdrfhOD;r,f? a&at;&dSw,f? a&at;udkvkyfcdkif;? olYudk


wl;&Gif;ay;xm;w,f}
our

************************
ow
nr

aemuftzdkYüum; uHxl;\taMumif;rSm tenf;i,frQom ajymjyp&m usefayawmhonf[k ay:OD;onf


isk

Zmwfvrf;ed*Hk;csDí vmavawmh\/

xdkaeYnwGif eHeufbufodkY ul;ajymif;awmhrnfhtcsdefwGif ]oef;wpfaxmif} tdrfBuD;rS vlwpfa,muf


½kwfw&ufxGufay:ívmum wpfem&D (q,fig;rdkif) EIef;jzifh zaemifhESifhwifyg; wom;wnf;usatmif
xGufajy;oGm;onfudk awGYjrifvkduf&av\/ xdkolonfum; uHxl;yif jzpfayawmh\/

uHxl;onf xdkeHeuf ig;em&Dxdk;tcsdefwGifxGufaom rD;&xm;jzifh &efukefodkYygvmav\/ uHxl;rSm


ajy;vTm;cJh&ojzifh ajcaxmufESpfzufpvHk; zdeyfaygufcH&av\/ xdkodkYzdeyfaygufonfxuf tonf;uGJ&
onfrSm ydkrdkíemMunf;pGm cHpm;&av\/ xdkodkY cHpm;&jcif;tm;jzifh tcspftaMumif;udkawG;rdavav?
aMumiftay: pdwfemavavjzpfcJhaomaMumifh apmapmu pmMunfhcef;xJwGif aMumifuav;udk pmtkyfeJY

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 90
aygufvkdufjcif;rSm ol\pdwfxJwGif aMumifudk rnfrQpufqkyf&GH&SmaMumif; t&dyft>rufxGufay:vmjcif;yif
jzpfay\/

yoDukvm;onf 0ufudkpufqkyfouJhodkY uHxl;onf xdkaeYupNyD; aMumifudkpufqkyfcJhav\/ odkYjzpf&um;


,aeYrStpjyKNyD;vQif uHxl;\a&SYü jzwfajy;aomaMumifrSeforQwdkYrSm toufudktEkdifvkí ajy;Mu&
onfom rsm;avawmhownf;/ /

ol&d,r*¾Zif;? {NyD? 1936/


C
om
me
rcia
l us
eo
f th
is b
o ok
wil
l be
at y
our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 91
&&n
nf;f;ppmm;;ppmm

uefawmfBuD;\vrf;apmif;jzpfaom txufyef;qdk;wef;vrf;&dS NcH0if;BuD;wpfckESifh tdrfwpftdrftwGif;qDrS


xGufay:vmaom pE´&m;oHonf om,maomeHeufcif;\t&omudk zsufqD;ypfvdkufouJhodkY &dSay\/
C

xdkuJhodkY om,memaysmfzG,frjzpfaom pE´&m;oH xGufay:vmjcif;rSm pE´&m;wD;aom rnGefYwifonf


pE´&m;udk rwD;wwfír[kwfbJ ol\pdwfxJwGif pE´&m;xJü pdwfr0ifpm;bJ wpfpHkwpfa,mufaomoludk
om

apmifharQmftm½Hkpdkufaejcif;aMumifh wD;rdwD;&m wD;cwfvdkufaom pE´&m;oHrsm;rSm em;axmifíraumif;bJ


me

&dSjcif;jzpfay\/
rcia

rnGefYwifpE´&m;wD;onfhae&mrSm eHeufwdkif; buGef;vrf;avQmufí oGm;&mjzpfaomvrf;ESifh rsufESm


l us

csif;qdkifjzpfonfhtwGuf nGefYwifonf pE´&m;wD;[efvkyfum xdkae&mrSmxdkifNyD;vQif buGef;udk


arQmfavh&dS\/ buGef;onfvnf; eHeufwdkif; tdrfab;vrf;u avQmufívmum nGefYwiftm;vmí
eo

Munfhavh&dSay\/ xdkodkYvQif buGef;ESifhnGefYwifwkdYrSm eHeufwkdif; tcsdefrSefrSef rsufpdcsif;awGYBuHKMu&


f th

aomfvnf; pmvnf; ray;zl;? pum;vnf; rajymzl;MubJ rsufpdcsif;jzifhom wpfa,muf\twGif;pdwfudk


is b

wpfa,muf odíaeMu&ay\/
o ok

nGefYwifonf rdrdtm; buGef;cspfBudKufaejcif;udk rsufpdtm;jzifh od&dSaomfvnf; rauseyfEdkifbJ buGef;\


vufa&;ESifh ay;onfhpmudk arQmfvifhawmifhwrdav\/ odkY&mwGif buGef;rSm vlvpfonftcgESifh wpfcgrQ
wil

rBuHKBudKufonfhtwGuf pmay;vkdvsufESifhyif ray;&bJ jyefoGm;&aygif; rsm;vSNyDjzpfav\/


l be

xdkaeYwGif buGef;onf nGefYwif\tdrfab;odkYa&muf&dSvmNyD;aemuf [dk[kd'D'D NcHxJodkYvSrf;íMunfh&m


at y

rnfolrQr&dSonfudk awGY&aomaMumifh nGefYwifMunfhíaecdkuf NcHxJodkY pmuav;wpfapmifypfíay;vkdufNyD;


our

nGefYwiftm; wpfcsufrQNyHK;íMunfhNyD; qufvufí avQmufoGm;av\/


ow

nGefYwifonf pmypfíay;oGm;onfudkawGY&onfESifhwpfNydKifeuf 0rf;omvHk;qdkYoGm;um wD;íaeaom


nr

pE´&m;udkrS jyefízHk;tkyf&efowdr&EkdifbJ pmudkaumuf,l&ef xívmav\/ odkY&mwGif nGefYwifonf


tdrfjyifokdYa&mufum NcHxJodkYqif;rdonfESifhwpfNydKifeuf uwfaMu;wpfvufESifh yef;nSyfaeaom
isk

a':at;cifudk awGY&ojzifh pmraumuf&JbJ tHhtm;oifhum &yfíMunfhaeav\/

buGef;ypfíay;vkdufaompmrSm a':at;cif&yfaeonfhae&mESifh rsm;pGmra0;vSojzihf nGefYwif\


pdwfxJwGif xkdpmudk a':at;cifawGYíoGm;rSm tvGefyif pdk;&drfrdayawmh\/ xdkpmudk a':at;cifawGYacsu
rdrd&nf;pm;xm;onfudk od&dSNyD; rdrd\azazESifhararwdkYxH jyefíydkYrnfudk awG;íaMumuf&GYHrday\/

a':at;cifrSm nGefYwif\q&mrBuD; jzpfcJhzl;onfhtjyif ,ckvnf; nGefYwif\rdbrsm;


tpdk;&tvkyfudpötm;jzifh wpfNrdKYwpf&GmodkY ajymif;a&TYaeMu&onfwGif nGefYwifvufa&;wkdynmoif
aejcif;rSm NyD;qHk;jcif;odkY ra&mufao;onfhtwGuf a':at;cifxH tyfESHxm;cJhjcif;jzpf&m i,fpOfuyif
q&mrtjzpfjzifh aMumuf&GHYcJhonfhjyif ,ckvnf; tkyfxdef;olwpfzefjzpfvmjyefNyD; a':at;cifrSm

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 92
toufav;q,fausmfq&mrtysKdBuD;wkYd\ qlylwwfaom t*Fgt&nftcsif;wkdYESifh jynfhpHkolwpfa,muf
jzpfonfhavsmuf nGefYwifrSm xdkpmawGYoGm;rnfudk tvGefyifpdk;&drfrday\/

xdkodkYpdk;&drfae&onfhtxJwGif a':at;cifonf jrufcif;ay:wGif usa&mufvsuf&dSaom aocsmpGmcsKd;acguf


xdk;ydwfxm;onfh pm&Gufacgufuav;udk awGYjrif&ojzifh xdkpmrsKd;udk ausmif;om;uav;rsm; vufxJrS
cPcPodrf;qnf;&zl;ojzifh jrif½HkESifh &nf;pm;pmrSef;odum qwfceJaumuf,lvkduf&m nGefYwifrSm
a':at;cif\tjrifudkrcH&JawmhbJ tdrfxJodkY0ifajy;NyD;vQif tdrfwGif;rSmaeí jywif;aygufMum;xJrS
t&dyftuJMunfhaeav\/

a':at;cifnf pmudkjzefYízwfNyD;aemuf cyfokwfokwftdrfxJodkY0ifvm&mwGif nGefYwifrSm tawGYcH&aumif;


rnfavm? ykef;&aumif;rnfavm[k csDwHkcswHkjzpfaeNyD;rS xdkpmrSm rdrdtm; ay;aompmjzpfonfhtwGuf
C

ykef;aevnf; xl;awmhrnfr[kwfí rsufESmysufysufESifhyif tawGYcH&ef qHk;jzwfvkdufav\/ odkY&mwGif


om

a':at;cifonf tdrfxJodkYa&mufaomtcg nGefYwiftm;Munfh½HkrQMunfhNyD; bmrQrajymbJ qufvufí


avQmufoGm;av&m nGefYwifrSm a0cGJír&EdkifbJ a':at;cifjyKrlyHkudk Munhfaevdkuf&av\/
me
rcia

a':at;cifonf qdkzmwpfckay:wGif xdkifNyD;aemuf ol\nDrrat;&Sifudk ac:vkdufNyD;vQif rat;&Sifa&muf


vmonfhtcgwGif pmudkzwfjyav\/
l us

]naeav;em&Dtcsdef uefawmfBuD;vrf;rSm awGYyg&ap? wqdwfoem;iJhn§mí vmcJhapvdkygonf/ nae


eo

ajcmufem&Dtxd apmifhygrnf/ qufqufvmyg}


f th
is b

xdkpmrSm rnfholYtm;ay;onf[lívnf;ryg? vufrSwfvnf;rxdk;xm;onfudkod&onfhtwGuf nGefYwifrSm


tawmfyif pdwfoufom&m&í oGm;avawmh\/
o ok
wil

rat;&Sifonf a':at;cifzwfjyonfhpmudk em;axmifaeNyD;aemuf ]'gb,folYudk ay;wmvJ? rrudkay;


wmvm;} [k ar;av\/
l be
at y

]nnf;ES,fat . . BuHBuD;pnf&m? ightouft&G,fBuD;eJY &nf;pm;pmay;csifwJh[mrsm; &dSyghrvm;?


ightxifawmh cdkif;wJhaumifrav;awGxJueJYwlw,f? rdpkqdkwJhaumifrudkMunfh&wm igw,fNyD;
our

rouFmbl;? 'gayr,fh b,folqdkwm twwfod&atmif&Smr,f}


ow

]olwdkYawGoGm;NyD; ar;rvdkYvm;}
nr

]olwdkYudkar;vdkYuG,frSmaygh? pma&;wJholudk igudk,fwkdifoGm;awGYNyD;ar;r,f? oif;uajcmufem&D


isk

apmifhr,fwJh? 'gayr,fh 'Dtcsdefxdrapmifhap&ygbl;? av;em&D'if'ifxdk;wmeJY wpfNydKifeuf oGm;awGY


vdkufr,f}

a':at;cifrSm tawmfyif pdwfjrefvufjrefolwpfa,mufjzpfay\/ wpfpHkwpfckvkyfrnf[kajymvQif


csufcsif;vkyfudkifwwfay\/ odkYjzpfonfhtm;avsmfpGm av;em&D'if'ifxdk;onfhtcsdefwGif tdrfxJrS
cyfokwfokwfxGufoGm;onfudk nGefYwifjrifvdkuf&um; buGef;twGuf pdk;&drfruif;jzpfrdum a':at;cif
tjyefwGif rnfuJhodkY tqltylcH&vdrfhrnfenf;[k awG;í &GYHrdavawmh\/

a':at;cifonf uefawmfBuD;ab;vrf;rSavQmufívmav&m rdrd\a&SYcyfvSrf;vSrf;qDwGif vrf;ESpfoG,f


Mum;&dS jrufcif;ay:üxm;aom wef;vsm;ay:wGif xdkifaeonfht&G,fvwfvwfESifh vlwpfa,mufudk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 93
awGYjrif&ojzifh tem;odkYuyfoGm;NyD;vQif armvdkufwmaemf[k qdkumwef;vsm;wpfzuftpGef;wGif 0ifí
xkdifav\/

xdkodkY a':at;cif0ifítxdkifwGif apmapmuxkdifaeolonf oabmrusaom trlt&mjzifh a':at;ciftm;


vSnfhMunfhvdkuf&m a':at;cifu ]xdkifwmpdwfr&dSygeJYaemf? armvGef;vdkYyg} [k ajymqdkawmif;yefav\/

]tdk . . r[kwfwmbJ? vltrsm;xkdifzdkYxm;wm uRefawmfuefYuGufp&mr&dSygbl;}

a':at;cifonf acwårQNidrfoufaeNyD;aemuf ]&Sifb,folYudk apmifhaewmvJ} [k ar;av\/

xdkolonf a':at;cifudk roFumovdkvdk ajcqHk;acgif;qHk;MunfhNyD; b,folrS rapmifhygbl;[kajzNyD;


C

bmjyKvdkYvJ[k aemufqufwGJ ar;cGef;xkwfvkdufav\/


om

]wjcm;r[kwfygbl;? pmwpfapmif 'Du vufxJa&mufvmvdkY? pmxJrSm av;em&D qufqufvmawGYvSnfhyg


me

qdkwmeJY pmay;wJhvlrsm; jzpfa&mhvm;vdkY ar;rdwmygyJ}


rcia

][if . . r[kwfygbl;? 'Dpm uRefawmfray;&ygbl;? t&ifuvJ awGYrSrawGYzl;bJ? rawGYzl;bJeJY


l us

ay;rd&ifawmif cifAsm;rSef;od&if ay;rdwmudk jyefNyD;awmif;yefrSmygyJ} [k ajymvdkuf&m a':at;cifrSm


rdrdtm; tapmfum;cH&ouJhodkY rsufESmysufoGm;av\/
eo
f th

]trSefawmh 'Dudkay;wJhpm r[kwfygbl;? tdrfrSm&dSwJh aumifrav;xJu wpfa,mufa,mufudk


is b

ay;wmeJYwlwmygyJ? uRefr[m q,fESpfru ausmif;q&mrBuD;vkyfcJhzl;vdkY 'Dvdkrav;rcefY


pmay;wmrsKd;awG qHk;rcJh&aygif;rsm;NyD? tckvJ qHk;r rvdkY vmwmyJ}
o ok
wil

xdkolonf oufjyif;csvdkufNyD; ]uRefawmfhrSmawmh 'DpmeJYywfoufNyD; bmrSrod? bmrSvJ tjypfr&dS


wJhvlygyJ} [k qdkNyD;aemuf ]aMomf . . cifAsm; ausmif;q&mrBuD; vkyfcJhzl;ovm;? uRefawmfrodygbl;?
l be

uRefawmfvJ 'Dt&yfom;r[kwfygbl;} [k qdkav\/


at y

]t&ifwkef;u vkyfcJhzl;wmygyJ? tckawmh ausmif;uxGufNyD; rdef;uav;awGudk vcpm;xrif;auR;NyD; nn


our

pmoifay;wmyJ? 'Dutdrf txufyef;qdk;wef;vrf;rSm &dSw,f}


ow

xkdolonf 0rf;omtm;&aomtrlt&mjzifh ]tHr,f? 'Dvdkqdk&if awGY&wm tqifoifhvkdufwm? uRefawmfhrSm


nr

wlrysKduav;wpfa,muf &dSw,f? om;r,m;vJqHk;oGm;vdkY Munhf½Ir,fhvlr&dSbl;? aemufNyD;uRefawmfh


tvkyfu rMumrMumc&D;xGuf&wJhtvkyfrdkY wlruav;udk xm;xm;ypfcJh&w,f? 'Dvdk auR;arG;xdef;odrf;
isk

xm;wJhvl &dSw,fqdk&if . .}

a':at;cifESifhxdkolwdkY ajymonfhpum;rsm;rSm tdrfwGif;a&;tajctaerS tvkyftudkifpum;bufokdY


ajymif;vJoGm;NyD;vQif rMumrDyif ¤if;wdkYESpfa,mufonf wpfckwnf;aompum;udk pdwf0ifpm;pGmjzifh
ajymqdkaeMuav\/ a':at;cif\pdwfxJwGif rdrd&&dSaom pmtaMumif;udk vHk;vHk;arhavsmhoGm;NyD;
rdrdwdkYxdkifae&mqDodkY a&mufvmaom a,mufsm;ysKduav;wpfa,mufudkyif owdrrlbJ &dSav\/

xdka,mufsm;ysKduav;onf a':at;cifudk jrif&onfESifh wpfNydKifeuf rsufvHk;jyL;íoGm;um csmceJ


emufodkYvSnfhNyD; cyfokwfokwf jyefíajy;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 94
rnGefYwifrSm a':at;cif xGufoGm;uwnf;u &ifxJü wxdwfxdwfjzpfaeum pdwfudkNidrfatmif
xm;ír&EdkifbJ &dSaomaMumifh pdwfoufom&m &vdk&jim; 0w¦Kpmtkyfwpftkyfudk qGJNyD;vQif NcHxJodkYqif;í
yufvufukvm;xkdifwpfckay:wGif xdkifízwfaeav\/

xdktcdkufwGif yef;yGifhuav;wpfyGifhonf rnGefYwif\&ifbwfay:odkY usa&mufvmav\/ nGefYwifonf


xkdyef;yGifhuav;udk,lí Munfhvkduf&m tay:rSaMuGusonfh yef;yGifhuav;r[kwfbJ NcHpnf;½dk;ü
pdkufxm;aom yef;yGifhuav;jzpfonfudkod&í wpfpHkwpfa,mufu xdkyef;yGifhuav;ESifh aygufvkdufonf
udk pOf;pm;rdum NcHpnf;½dk;bufodkYvSnfhMunfhvdkuf&m NyHK;&,fí&yfaeaom buGef;udk awGY&ojzifh
tHhtm;oifhíoGm;av\/

buGef;onf ]b,folrSr&dSbl;vm;} [k ar;onfhoabmjzifh acgif;udk,rf;jyvkduf&m nGefYwifuvnf;jyefí


C

acgif;cgjyvdkufojzifh buGef;onf t&JpGefYí NcHpnf;½dk;udkausmfNyD;0ifvmav\/ nGefYwifonf


om

wpfpHkwpfa,mufrsm;jrifíoGm;rnfvm;[k tdrfbufodkY vSrf;í MunfhvkdufNyD;rS ]a':a':eJY rawGYbl;vm;}


[k ar;av\/
me
rcia

]awGYcJhw,f? 'gayr,fh ol . . vlwpfa,mufeJYpum;ajymaevdkY rjrifbl;}


l us

][m . . 'gjzifh ol vlrSm;aeNyDxifw,f? oloGm;&if;u &Sifhpmudk olawGYvdkY &Sifhudkql&atmifoGm;wmyJ?


[dkvlawmh acsmufusaeNyD xifwmyJ? &,fyJ&,fp&maumif;ao;}
eo
f th

]'DuvlrSmawmhjzifh r&,fEdkifbl;? b,fvdkawGY&yghrvJvdkY csufaumif;udk&Smae&wmyJ? tckrSyJ


is b

ol[kdrSm&dSrSef;odvdkY vpfNyDqdkNyD; ajy;vmcJh&w,f} [k ajymNyD;aemuf ]'geJY rnGefYwif? 'DrSmyJ


tNrJaeawmhrSmvm;} [k ar;av\/
o ok
wil

}&Sif uRefremrnfudk b,fhES,fvkyfodovJ}


l be

]rnGefYwiftaMumif;avmufyJ tNrJpHkprf;aewJh vlwpfa,muf[m rodbJaeyghrvm;? 'Duemrnfawmh


at y

buGef;wJh? 'gxufar;wm ajymygOD;}


our

]uRefrvm; . . uRefr 'DrSm . . aemufESpfvavmufyJ ae&awmhr,f? ESpfvjynfh&if azazwdkYjyefac:r,fwJh}


ow

][if . . ESpfvxJ usefawmhovm;? tJ'grS cufwmyJ? ESpfvausmf&if rjrif&awmhbl;aygh? ESpfvqdkwm


nr

bmrSMumwmr[kwfvkdY b,f tajctaerSra&mufcifu jrefjrefBuD;uGJMu&rSm odyfcufwmyJ? a':at;cifeJY


todjzpf&&ifawmh odyfaumif;rSmyJ}
isk

nGefYwifonf buGef;\pum;rsm;udkMum;vQif &Sufovdkvdkjzpfrdav\/ rdrdrSm xkdpum;rsKd;udk


wpfcgrQrajymzl;? rMum;zl;onfhtjyif ,ck buGef;ajymvdkufonfhpum;rsm;rSm cspfNyD;BudKufNyD;
jzpfaeMuonfhtwdkif; ydkifydkifeif;eif; ajymvkdufjcif;jzpfonfhtwGuf omí&Sufrdum £a`E´rysufatmif
renf;[efaqmifíaevdkuf&NyD;rS ]a':at;cifeJYtodtuRrf;jzpfzkdYuawmh tcufom;yJ? rdef;rysKduav;awG
csnf; &dSwJhtdrfrdkY b,fa,musfm;ysKduav;rS rsufESmomray;bl;} [k ajymjyvkdufav\/

]'DrSm ESruav;&dS&ifvJ taumif;om;? uav;qdkawmh 0ifEkdifxGufEkdif&dSwmrdkY} [k ajym&if;u rnfodkYrnfyHk


BuHEkdifzefEkdifcGifhudk rajym&rDyifpum;&yfíoGm;um NcH0ifwHcg;t0qDodkY vSrf;íMunfhvkdufNyD; rsufvHk;jyL;í
oGm;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 95
nGefYwifonf buGef;Munfh&mbufodkYvdkufMunfh&mwGif a':at;cifESifh a,musfm;wpfa,muf 0ifa&mufí
vmMuonfudk awGY&ojzifh ]udkbuGef;? jyefawmh . . jyefawmh? jrefjrefjyefyg? rdoGm;vdrfhr,f} [k
ajymvkdufNyD; buGef;bufodkY vSnfhMunfhvdkuf&m rdrd\pum;rqHk;rDuyif buGef;onf ajy;ESifhNyD;
NcHpnf;½dk;ay:rS ausmfxGufoGm;onfukd awGYvkduf&av\/

nGefYwifrSm a':at;cifESifhygvmolrSm rnfolrnf0gjzpfonfudkod&ef olwdkY\tem;odkY ra,mifrvnf


uyfí oGm;&mwGif xdkolrSm apmapmu uefawmfBuD;cHkwef;vsm;ay:wGif a':at;cifESifhtwl awGYcJh&ol
jzpfNyD; ¤if;\trnfrSm udkom'if[kac:onfudk od&av\/

udkom'ifonf a':at;cifESifhtwl tdrfwGif;tdrfjyifvkdufvHMunhf½Ium xdktdrfBuD;udktawmfyif oabmus


C

onfhtrlt&mudkjyvsuf ]'Dvdk tdrfBuD;tdrfaumif;? vlaumif;olaumif;awGeJY twlwl uRefawmfhwlrav;


om

ae&r,fqdkwm odyf0rf;omwmyJ} [k ajymav\/


me

]uav;rav;udk aysmfaysmf&Tif&Tifae&atmif xm;yghr,f} [k ajymNyD;aemuf ]wlruav;emrnfu


rcia

b,folwJhvJ} [k ar;av\/
l us

]pdefpdefwJh}
eo

]b,fawmhavmuf ydkYxm;rvJ}
f th
is b

]wpf&ufESpf&uftwGif; ydkYxm;ygr,f}
o ok

xkdodkYajymqdkoabmwlnDMuNyD;onfhaemuf ESpf&ufavmuf Mumaomtcg udkom'if\wlrawmfonfqdkok


wil

pdefpdefonf a':at;ciftdrfodkY a&muf&dSvmav\/ pdefpdefrSm þodkY uref;uwef; a&TYajymif;aexdkif&vdrfh


rnf[k rxifcJhojzifh t0wftpm;rsm;udkrodrf;qnf;&ao;í om;a&tdwfBuD;wpfvHk;om yg&dSvmum
l be

aemufwpf&ufMumrS tjcm;t0wftpm;aowåmypönf;rsm; a&mufvmvdrfhrnf[k ajymjyí a':at;cifvnf;


at y

taMumif;udk od&av\/ odkYjzpfí a':at;cifrSm pdefpdef\ypönf;rsm; ra&mufvmrD pdefpdefaexkdifzkdY&ef


tdyf&mcrf;em;rsm; xkwfíay;&av\/
our

pdefpdefrSm toufESpfq,fhoHk;ESpfcefYrQ&dSNyD; ao;oG,foG,f? tom;vwfvwf w½kwfpyfuav;ESifh


ow

wlvSay\/ ¤if;\&Jwif;pGm Munhf½ItuJcwfwwfaom rsufvHk;rsm;onf xl;jcm;aomtrlt&mukdjyum


nr

a':at;cifxHwGif aexkdifcJhzl;olwdkYteuf txl;oGufvufyHk&ay\/ nGefYwifrSm pdefpdef\xl;jcm;aom


tjyKtrludk a0cGJír&&Smay/ odkY&mwGif nGefYwif\pdwfxJürlum; pdefpdeftm; cifrif ESpfoufrdav\/
isk

nGefYwif\pdwfxJü pdefpdefa&muf&dSvmjcif;onf rdrdtm;tazmf&&dSapjcif;yifjzpfí wpfcgwpf&H tjyifodkY


xGufí twlwlvnfywfEkdifcGifh&rnfjzpfaomaMumifh buGef;ESifh rMumrMumawGYEkdif&ef ewfwdkYzefwD;ay;
onf[k awG;awm0rf;ajrmufrdav\/

buGef;rSm nGefYwifESif acwåcPuav;rQ pum;ajymcJh&onfudk rausreyfBuD;jzpfíaeum aerxd


xdkifromjzpfíaeNyD; nGefYwif\tdrfab;vrf;udk cgwdkif;uJhodkY wpfaeYwpfBudrfr[kwfbJ rMumcP
a&mufrdav\/ odkY&mwGif nGefYwifudkjrif&onfhtcgrSom jrif&í xdkodkYjrif&jyefaomfvnf; b,ftcgrQ
nGefYwifwpfa,mufwnf; rawGY&ojzifh omíyif BudwfrEkdifcJr& jzpfrdavawmh\/ buGef;\ pdwfxJwGif
a':at;cifESifh todzGYJvdkcsifpdwf tvGefyifyGm;rsm;rdaomfvnf; ½dk;½dk;wef;wef;tm;jzifh todjzpfEkdif&ef

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 96
taMumif;udkrjrif? wpfpHkwpf&m&r,f&Smí tdrftwGif;odkY 0ifa&mufEkdifcGifh&&ef BuHzeftaMumif;&SmzdkY
udkvnf; rnfodkYrQ pOf;pm;í r&EkdifbJ &dSav\/

xkdodkY a':at;cifESifh todtuRrf;jzpfzkdYudk rqdkxm;bd? NcHpnf;½dk;ab;wGif&yfí nGefYwifESifh


pum;ajymcGifh&EdkifzdkYudkyif tawmfcufcJaeav&m nGefYwifrSmvnf; ESpfvMumvQif&dSawmhrnfr[kwf/
tcsdefqdkonfrSmvnf; tawmifaygufíaeonfhtvm; vsifjrefpGm ysHoef;ul;ajymif;vG,fvSojzifh
tcsdefrvifhatmifvkyfrSyJ[k pdwful;rdaomfvnf; rnfodkYvkyf&rnfudk bmrQrBuHwwfrvkyfwwfbJ
&dS&Smavawmh\/

odkYtm;jzifh buGef;rSm rwwfomonfhtqHk;ü nGefYwifESifhawGY½HkyifawGY&? nGefYwif\rsufESmuav;udk


jrif½Hkyifjrif&awmfvSNyD[k atmufarhum tcsdeftcgra&G; nGefYwif\tdrfeHab;odkY a&muf&dSvmavh&dSay\/
C
om

xdknwGif buGef;onf nq,fem&Domomtcsdefü nGefYwiftm; awGYjrifEdkifzdkY arQmfvifhcsufr&dSonfudk


odvsufESifhyif nGefYwiftm; pGJvrf;aompdwf\ qGJiifjcif;tm;jzifh a':at;cif\ tdrfab;odkYa&muf&dS
me

vmav\/ buGef;onf NcHpnf;½dk;eHab;wGif&yfum tdrfay:odkY arQmfMunfhvdkuf&m jywif;aygufwpfckwGif


rcia

rD;vif;aeonfudk awGY&aomaMumifh tu,fí nGefYwifrtdyfao;u tcef;xJwGif avQmufíoGm;vQif


t&dyfuav;udkyJjzpfjzpf jrif&ayvdrfhrnf[k arQmfvifhum xkdjywif;aygufqDodkY arQmfíMunfhaerd\/
l us

ZGJwumZGJwGif tcspfZGJrSm toefqHk;jzpfonfhtavsmuf buGef;onfwpfem&DrQMumatmif &yfíapmifhae


eo

aomfvnf; rnfonfht&dyfrQ rjrif&onfhwdkifatmif tenf;i,frQ pdwfysufjcif;r&dSbJ jcif?rSuf? ydk;rTm;


f th

udkufcJjcif;udk pdwfrysufvufrysuf qufvufí apmifharQmfaeav\/


is b

xdkodkYapmifharQmfae&mu buGef;onf pD;u&ufaomufvdkvSojzifhpD;u&ufrD;nd§vQif rD;a&mifudk vlrsm;jrif


o ok

oGm;í NcHpnf;½dk;em;wGif vluyfíaeonfudk odoGm;vdrfhrnfudk rylyifEdkifawmhbJ rD;jcpfawmhrnftjyKwGif


wil

tdrfxJrS wpfpHkwpfa,mufxGufvmonfudk awGY&ojzifh rdrdtm;awGYoGm;rnfudk pdk;&drfum xGufajy;awmh


rnfjyKNyD;rS o&JwapäuJhodkY cyfrnf;rnf;t&mudkjrifolonf rsufESmvTJNyD;rS jyefíMunfhwwfonfh
l be

tMunhfrsKd;jzifh tdrfxJrSxGufvmoludk xyfrHíMunfhrdonfwGif rdef;rysKduav;wpfa,mufjzpfaeonfudk


at y

awGY&aomaMumifh buGef;onf 0rf;omvHk;qdkYoGm;um nGefYwifyifjzpfonf[k wxpfcspGJrSwfum


nGefYwifonfvnf; rdrduJhodkYyif rawGY&raeEdkifonfhtwGuf tdrfxJrScdk;xGufvmjcif;aywnf;[k awG;awm
our

auseyfvsuf&dSav\/
ow

xkdtcdkufwGuf buGef;onfowd&í rdrdþae&mü&dSonfudkjrifap&ef pD;u&ufrD;udknd§vkduf&m tdrftwGif;


nr

rS xGufvmonfhrdef;uav;\o@mefonf rvIyfr&Sm;acwå&yfoGm;NyD;rS rdrdzufodkY wnfhwnfhBuD;


avQmufívmonfudk awGY&av\/
isk

xdkrdef;rysKduav;onf rdrdtem;odkY a&muf&dSítvmwGif bmrQrajymbJ vufxJwGifygvmaom om;a&


tdwfudk vSrf;íay;vdkuf&m buGef;rSm wpfcgwnf; rdrdESifhcdk;&mvkdufawmhrSmyguvm;[k awG;rdum
½kwfw&ufaomf tHhtm;oifhoGm;um b,fqDb,ft&yfodkY cdk;ajy;&ygrnfenf;[k awG;awmai;arm
aepOfrSmyif rdef;rysKduav;u vufESpfzufudk vSrf;íay;vdkufrS NcHpnf;½dk;tjyifodkY csDro,f,l&ef
owd&NyD; xdkrdef;rysKduav;tm;csKdif;atmufrS r,lvdkufav\/ xdkodkYr,lvdkufonfwGif buGef;\
pdwfxJü nGefYwiftm; þtcsdefumvawGY&í rMumrDuav;ü þodkY ydkifydkifeif;eif;udkifwG,fvkduf
&jcif;aMumifh xl;jcm;aom tawGYjzifh ausmpdrfhíoGm;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 97
xdkYaemuf buGef;rSm rnfodkYrnfyHkvkyf&r,f? udkif&rnfrod jzpfaeNyD; pD;u&ufudk jyif;pGmzGmvkduf
onfwGif vif;oGm;aomrD;a&miftm;jzifh xdkrdef;uav;rsufESmudk taotcsmawGY&NyD; nGefYwifr[kwfonf
udk od&onfhjyif xdkrdef;uav;vnf; buGef;\rsufESmudkjrifvkduf&onfESifh wpfNydKifeuf vlrSm;aeonfudk
odum ]trav; . .} [k wpfcGef;rQomatmfNyD; om;a&tdwfudkyif ro,fEkdifbJ xGufíajy;avawmh\/

buGef;rSm bkrodbrod tHhtm;oifhvsufaeum ajy;ívdkufzdkYudk owdr&bJ xGufajy;onfh


rdef;uav;udkom Muufaoaoí pdkufMunfhaerdpOf NcHpnf;½dk;wpfaxmifhrSm a,musfm;wpfa,mufvnf;
xdkrdef;uav;aemufodkYvkdufum xGufíajy;oGm;onfh o@mefwpfckudkyg jrifvkduf&av\/

buGef;onf om;a&tdwfBuD;udkudkifum ai;armaeNyD; xdkom;a&tdwfBuD;udk tb,fyHkpD&if&ygrnfenf;[k


tBuHxkwf&mrS xGufajy;aomrdef;uav;onf a':at;cif\tdrfxJrS ypönf;rsm;cdk;,lvmoljzpfí ol\
C

aemufodkYvkdufygoGm;olrSm olcdk;BuHazmfBuHzufjzpfonfudk pOf;pm;rdvQif xkdom;a&tdwfBuD;udk


om

a':at;ciftm; udk,fwkdifoGm;ay;í tusKd;taMumif;rsm; ajymjy&vQif rdrdtm;aus;Zl;wifí þwGifyif


todjzpfMuNyD; aemifwGif0ifEkdifxGufEkdifjzpfatmif ewfwdkYuzefwD;ay;onf[k awG;rdí tvGeftrif;
me

0rf;omtm;&jzpfum om;a&tdwfudk qGJ,lNyD; tdrfa&SY0if;wHcg;rS vSnhfí0ifoGm;av\/


rcia

buGef;onf tdrfa&SYrS&yfum ]a':at;cif . . a':at;cif} [k atmfac:vdkufav\/


l us

rMumrD tdrfa&SYwHcg;yGifhoGm;NyD; acgif;wpfckxGufvmum ]b,folvJ . . bmvkyfrvkdYvJ} [k


eo

a':at;cif\ar;vkdufonfhtoH xGufvmav\/
f th
is b

]uRefawmf armifbuGef;yg}
o ok

]b,fu buGef;vJ}
wil

]aemufawmhajymjyyg&ap? 'DtdrfrSm olcdk;0ifcdk;oGm;w,f? 'gayr,fh raMumufMuygeJY? uRefawmfeJYawGYvdkY


l be

xGufajy;MuNyD? ypönf;awGvJ jyefNyD;&vkdufygw,f}


at y

]cPaeygOD; . . vmcJhr,f? tckyJ} [k ajymoHMum;&NyD;aemuf wpftdrfvHk; rD;rsm;xdefxdef


our

yGifhvif;oGm;jyD;vQif atmufxyftdrfa&SYwHcg;yGifhvmav\/
ow

buGef;onf tdrfxJodkYa&mufonfhtcg wpftdrfom;vHk; pk½Hk;aeMuonfudkawGY&í nGefYwifvnf; rdrdtm;


nr

0rf;om&TifNyHK;aom trlt&mjzifh Munfhaeonfukd awGY&av\/


isk

xdkYaemufbuGef;onf rdrdtm;xkdif&efay;aom ukvm;xdkifwGif 0ifa&mufíxdkifNyD;vQif tusKd;taMumif;


tvHk;pHkudk tus,fw0ifh ajymjyav&m wpftdrfom;vHk; tdrfxJwGif vkdufí&SmMu&mwGif tvSwifxm;aom
aiGxnfrsm;tm;vHk; ysmufaeonfudkawGY&NyD;aemuf om;a&tdwfBuD;udk zGifhMunfhvkduf&mwGif
aysmufaeaomaiGxnfrsm;yif jzpfaeonfudk awGYMu&av\/

a':at;cifwkdY nDtpfrESpfa,mufpvHk;rSm buGef;udk aus;Zl;wifí rqHk;Ekdifatmif &dSMuav\/

]wu,fygyJ . . armifbuGef;&,f? a':a':wdkY odyfNyD;aus;Zl;wifwmyJ? b,favmufaus;Zl;wifw,fqdkwm


ajymvdkY ukefEkdifrSm r[kwfygbl;? armifbuGef;eJYom rawGY&if tm;vHk;tukef ygoGm;jyD;om;yJ} [k

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 98
a':at;cifu ajymNyD;aemuf ]'gxuf 'Dolcdk;rav;[m tdrfxJ0ifyHk qef;Mu,fvGef;vdkY b,fvdkvkyfNyD;
0ifovJrodbl;} [k qdkav\/

xkdtcgrS nGefYwifonf owd&í tdrfay:odkY wufajy;oGm;NyD; csufcsif;yif jyefíqif;vmum ]a':a':?


pdefpdefwpfa,muf r&dSawmhzl;? olYtdyf&mxJvJ rtdyfzl;} [k ajymjyav\/

nGefYwif\pum;udkMum;&onfwGif tm;vHk;NidrfukefípOf;pm;aeMuNyD;rS a':at;cif\nDr a':at;&Sifu


]tppfygyJawmf? vufpowfusawmh a>rayG;cg;ydkuf ydkufrd&ufom;jzpfaerSudk;? udkom'ifu wlr
'DtdrfrSmxm;csifw,fqdkwm 'D,kefjrifvkdY 'DcsKHxGifwmyJ? olcdk;r tdrfay:wufrd&ufom;jzpfaew,f} [k
ajymav\/
C

xkdtcgrS a':at;cifu ]tif; . . vufpowfawmh NcHxJudk pmypfxnfhwm om'ifqdkwJhtaumifyJudk;?


om

oif; wrifÚmPfqifwmyJ} [kajymojzifh buGef;ESifhnGefYwifwdkYrSm r&,frdatmif tawmfyif


£a`E´aqmifí aevkdufMu&av\/
me
rcia

twefMumpum;ajymqkdaeMuNyD;rS buGef;onftvkdufodpGmjzifh ]uRefawmfjyefygOD;r,f} [k EIwfquf&m . .


l us

a':at;cifu ]aus;Zl;wifygw,f armifbuGef;&,f? tdrfudkvJ rMumrMum tvnfvmyg?


rdef;rom;csnf;yJrdkY armifbuGef;udkyJ tm;udk;&rSmyJ} [k ajymNyD;aemuf ]reufjzefnae vufzuf&nf
eo

aomuf rvmEdkifbl;vm;} [k ar;onfwGif buGef;rSm a&iwfola&wGif;xJusonfhtvm; tMunfqdkufí


f th

oGm;um a':at;cif\pum; qHk;onfESifhwpfNydKifeuf wpfpuúefYrQrMumrDyif ][kwfuJh} [k


is b

0rf;omtm;&ajymqdkum jyefívmcJhav\/
o ok

aemufwpfaeYnae av;em&D 'if'ifxdk;onfhtcsdefwGif buGef;onf a':at;cif\tdrfaygufodkY


wil

qdkufqdkufBuD;a&mufvmavawmh\/
l be

xkdaeYrSpí buGef;onf a':at;cif\tdrfodkY tcsdefrSefrSefvma&mufaom {nfhonfwpfa,muf


at y

jzpfvmav\/ wpfcgwpf&HwGif a':at;cif\tdrfü npmpm;NyD;rSjyefí wpfcgwpfcgü npmpm;½HkrQru


NcHxJüyif nGefYwifESifh,SOfwGJvrf;avQmufí om,maom va&mift&omudk MunfEl;pGmcHpm;vsuf
our

tcspf\pdwfjzifh aysmfarGYíaeavawmh\/
ow

odkYtm;jzifh rdef&moDajymif;í waygif;tul;? wefcl;t0if Munfvifom,maom aeYwpfaeY\ naecsrf;


nr

tcsdefwGif NcH0if;twGif;ü MunfEl;pGm pmtkyfudkzwfvsuf yufvufukvm;xkdifay:wGif xdkifaeaom


a':at;cif\teD;odkY nGefYwifESifhbuGef;wdkY ,SOfwGJvma&mufMuum nGefYwifu ]a':a':?
isk

uRefrwdkYtaMumif; azazhqDudk pma&;r,fqdk? a':a':u oabmwlw,fqdk&if azazu rjiif;ygbl;}


[kajymqdkawmif;yefvkdufonfwGif a':at;cifu ]at; . . [kwfom;yJ? a':a':vJarhaew,f? uJav . .
ajymaeMumw,f? tckyJ a&;vkdufr,f} [k qdkum xdkif&mrS xíoGm;av\/

aemufckESpf&ufavmuftMumwGif a':at;cifxHodkY pmwpfapmif a&mufvmav&m pmudkzGifhzwfvkduf


onfwGif ]q&mrMuD; oifhawmfonfxifvQif jiif;y,fp&mtaMumif;r&dSygbl;? q&mrBuD;udk tppt&m&m
vTJtyfxm;ygonf} [lí yg&dSvmonfudkMum;Mu&aom nGefYwifESifh buGef;wdkYrSm xíucsifavmufatmif
0rf;ajrmufoGm;Muav\/ /

jrefrmhwm0efr*¾Zif;? ZGef? 1938/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 99
[
[dkydkyiifjfjrriifhq
fhqDu
Du

csKdat;onfhqdkaw;oHonf us,fus,fwpfrsKd;? wdk;wdk;wpfzHk wufwHkoufwHk &dSvSonf[k xifrSwfrd&mu


,dk;',m;ESJoGm;vdkvdk? w½kwfvifyef;oHvdkvdk rSwfxif&avmufatmif ajymif;vJoGm;onfESifhtwl
wifOD;onf tdyf&mrSzsyfceJEkd;vm\/ tdyfcsifrl;wl; jzpfaeao;ojzifh Mum;ae&aom aw;oHrSm armifzdk;pdef?
r,fatmifAv ESpfyg;oGm;ESifh a*:&if*sDopömxm;? b,f[mrsm;ygvdrfh[k a0cGJr&&dSaeao;NyD;aemuf
wpfvSnfhtausmhwGifrS aMumifpHkwGJ ckepfoHcsDqdkaeMujcif; jzpfonfudk xif&Sm;pGmod&avawmhonf/
C
om

eHeufoHk;em&Dzuful;aeNyDjzpfojzifh vlwdkif;tdyfarmusNrJ jzpfonfhtcsdefwGif Mum;&onfhcspfaw;oHonf


wifOD;tm; &TifjrL;ESpfoufapEkdifjcif;r&dSacs/ odkYjzifh wifOD;onf tdyf&mxJrSxí aqmifhBuD;atmifhBuD;ESifh
me

jywif;aygufqDodkYoGm;um wHcg;udkzGifhvkdufNyD;vQif aw;qdkaeMuonfh aMumifpHkwGJudk ]½SL; . . ½SL; . .} [k


rcia

Mobmay;vkdufav\/
l us

cspfyifv,faMumwGif epfarsmaeMuaom aMumifpHkwGJrSm MobmoHudk rMum;MubJ wdk;íomuJvm


eo

Muavonf/ wifOD;rSm rdrd\toHonf cspfaw;oHxJwGif epfjr§yfoGm;onfudkodaomfvnf; xdkaw;oH&Sif


wdkYESifhNydKifítEkdifrBuJvdk? aMumifr*FvmyGJudk cJcsrSawmfawmhrnf[k ESvHk;jyKum vufvSrf;rD&m cyfrmrm
f th

ypönf;wpfckudk qGJvkdufav\/
is b
o

vufypfAHk;tjzpf yxrqHk;ypfvdkufaom zdeyfwdkufonfhbD;onf tdrfcsif;uyfvsuf&dSaom jcHwGif;&dS


ok

cspfwvif;teD;wpf0dkufwGif usa&mufoGm;av\/ cspfarmifESHwdkYum; rjzHK? bD;aemufodkY riftdk;vdkufjyef


wil

av\/ cspfaw;oHum;raysmuf/ vufeufcyfav;av;eJYrS pufuGif;udkxdatmif csdefom;usrnfudk


owdjyKrdum wifOD;onf pm;yGJay:&dS pm&Gufzdaom ]AdkvfcsKyfatmifqef;} udk ZdudkifíypfvdkufawmhrS
l be

]tr,fav; . . AdkvfcsKyf yguvm;[} [laompum;udk r*"bmomjzifh ]cGD;} ceJ bmomjyefqdk


at y

atmfjrnfum A½kwfA&uf jzpfoGm;oH&NyD; wdwfqdwfoGm;Muav\/


our

aMomf . . AdkvfcsKyf . . AdkvfcsKyf? rJyHk;uyfonfht½kyfomvQif wefcdk;BuD;vSonfr[kwf?


pm;yGJwift½kyftjzpfESifhyif vHk;0Nidrf;csrf;a&;ay;pGrf; Ekdifygwum;[k wifOD;\pdwfxJwGif todÚmPfwdk;&if;
ow

jywif;aygufudk jyefydwfí tdyf&modkY0ifum ESpfNcdKufpGm tdyfaysmfavawmh\/


nr

aemufaeYeHeuf tdyf&mxí vufzuf&nfaomufNyD; vrf;avQmufxGuf&ef zdeyfpD;&if; zdeyfwdkufbD;udk


isk

&SmawmhrS wifOD;onf nutjzpfudkowd&um rdrd\ypönf;rsm;udk jyefíaumuf,l&ef jcHxJodkY


qif;cJhav\/ wifOD;onf jcHpnf;½dk;teD;odkYuyfí wpfzufaomjcHxJodkY vSrf;arQmfMunfhvkduf&m rdrd\
ypönf;rsm;udkrjrif&rD xdktdrfwGif vlopfrsm;a&muf&dSaeonfudkawGY&av\/

wifOD;onf e,fydkift&m&dSuav;wpfOD;jzpfonfhtavsmuf &ufowåywfavmuf awmwufaecJh&mu


,refaeYnurS jyefía&mufvm&m xdktdrfodkYajymif;vmMuonfh vlopfrsm;rSm rnfolrnf0gjzpfMuí
rnfonfhaeYu a&mufaeMuonfudkyif rodao;acs/

]'DrSmcifAsm}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 100


jcHxJwGifawGY&aom rdef;rysKduav;udk wifOD;u vSrf;íac:vdkufavonf/ rdef;rysKduav;onf wifOD;tm;
acwårQaMumifí MunfhaeNyD; r&Jw&JESifhcsOf;uyfvmav\/

]bmvJ&Sif}

rdef;rysKd\rsufESmESifh udk,fvHk;udk,faygufrSm rufavmufp&m jzpfonfudkawGY&ojzifh wifOD;rSm ½kwfw&uf


pum;rajymEkdifatmif jzpfoGm;avonf/

]'ku©ay;w,fvdkYvJ ratmufarhygeJY? nuaMumifatmfwm tdyfvkdYr&EkdifwmeJY uRefawmfhzdeyfwdkufwJh


bD;a&m? riftdk;a&m? AdkvfcsKyf . .}
C
om

]vufpoyfawmh &SifyJudk;}
me

rdef;rysKd\rsufESmrm a'go&dyforf;aevsuf wifOD;\rsufESmrSm usKdufxD;½dk; usD;yg;pyfuJhodkY [NyJBuD;


rcia

jzpfaeav\/
l us

]Asm . .}
eo

]&Sif[m b,fvkdvlpm;rsKd;vJ? wd&pämefeJYzufNyD; &efjzpfwm . .}


f th
is b

][if . . usKyfu wd&pämefeJYzufNyD; &efjzpfw,fqdk&avmufatmif cifAsm;ubmrdkYwkef;}


o ok

wifOD;onf &efjzpf&awmhrnfwlwl rxl;awmhygbl;[k ESvHk;jyKav\/ rdef;rysKdrSmvJ wpfrsufESmvHk;


wil

eDjref;oGm;um ]&Sifu uRefrudk wd&pämeftjzpfa&mufatmif ajymcsifwmayghav} [k ar;av\/


l be

]usKyf'DvdkvJ rpGyfpGJ&ao;yguvm;}
at y

]wd&pämefeJYzufNyD; &efjzpfwJhvlom wd&pämef&Sifh}


our

]'gjzifh usKyfwd&pämef jzpfoGm;NyD? cifAsm;usKyfeJY qufNyD;&efjzpfaevdkY rawmfbl;}


ow
nr

]&SifhudkuRefr pum;Ekdif,lcsifvkdY ajymaewmr[kwfbl;? &Sif[m vlpdwfr&dSwmudk ajymaewm? wu,fqdk&if


pum;rajymwwfwJh aMumifudk . .}
isk

]vlvdkrajymwwfvdkY awmfao;wmayghAsm? ajymrsm;ajymwwf&if noHk;em&DavmufBuD;xNyD; yGufavmMurf;


aewm[m 'Dxufawmif . .}

]'gawmh olwdkYobm0udk;? &Sifwm;jrpfvdkY&rvm;? Munfhprf;ygOD;&Sif? owå0geJYvufeufeJYrrQatmif


&SifvkyfvkdufyHk[m uHaumif;vdkY uRefr ieDBuD; cg;rusKd;w,f}

]cifAsm; ieDvkyfyHkuawmh uHaumif;vdkY usKyf AdkvfcsKyfatmifqef; ZufrusKd; . .}

]awmfyg&Sif}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 101


]awmfvdkYrjzpfao;bl;? usKyfypönf;awG cifAsm;jcHxJrSm &dSaew,f? tJ'gawG jyefay;OD;rS awmfvdkYjzpfr,f}

rdef;rysKdonf aqmifhaqmifhatmifhatmifhvkyfum wifOD;\ypönf;rsm;udk wpfckpDaumufNyD; ]a&mh . . &Sif . .


a&mh&Sif} qdkí wifOD;\ tdrfjcHzufodkY ypfay;&m wifOD;rSm rdrdudkrrSefatmif renf;a&Smif&Sm;&av\/

xdktcgrS wifOD;onf tb,fhaMumifh rdef;rysKdwpfa,mufudk rdrd&efjzpfcsifrdygoenf;/ tuRrf;w0if


&if;&if;EDS;EDS;jzpfatmiftodzGJY&rnfhae&mwGif &ef&Smrdjcif;rSm rSm;avpG[k aemifw&rdav\/ odkYjzpfí rdrd\
trSm;udk jyefvnfawmif;yefrnf[k pdwfydkif;jzwf&if; rdrd\ypönf;udk wpfckpDvkdufvHaumuf,lNyD;aemuf
jcHpnf;½dk;em;odkY jyefvnfuyf&yfvkdufaomtcg tdrfxJodkYjyefí0ifoGm;aom rdef;rysKd\ ajcovHk;azG;azG;
uav;udk jrifvkduf&½kHavmuf rDavawmh\/
C
om

wifOD;onf jzpfEkdifvQif rdrdukd,frdrdzaemifhESifhaygufí owfypfcsifrdav\/ xdkaeYtzdkY ½Hk;odkYoGm;p&m


r&dScJhvQif wifOD;onf xdkrdef;rysKduav;ESifhjyefíawGY&onfhwdkifatmif wpfaeYvHk; jcHxJwGifxdkifí apmifhae
me

vkdufcsifawmh\/
rcia

wpfaeYvHk;tzdkY wifOD;onf ½Hk;tvkyfwGif pdwfr0ifpm;acs/ em&Dudk wMunfhMunfhESifh ½Hk;qif;&ef


l us

tcsdefudkom apmifhpm;aerdavonf/ aemufqHk;wGif ½kH;qif;tcsdeftxd rapmifhEkdifawmhbJ acgif;udkufonf


udk taMumif;jyum wpfem&Domom apmíqif;cJhav\/
eo
f th

]a[h . . jrESif;? acgif;&if;zufu wnif;yifatmufrSm yufvufukvm;xdkifwpfvHk; oGm;NyD;csacsprf;}


is b

wifOD;onf t0wftpm;vJ&if; wynfhausmfjrESif;tm; tvkyfay;vkdufav\/


o ok
wil

]aeylao;w,fq&m}
l be

]a[haumif . . pum;aMum &SnfvScsnfvm;? Aeylwm rylwm rif;tvkyfr[kwfbl;? igcdkif;wmom


at y

NyD;atmifvkyfprf;yg}
our

wynfhausmfjrESif;rSm q&mhtrdefYtwdkif; tajy;tvTm;vkyfudkifay;onfhwdkifatmif ESpfrdepfavmuf


rQomvQif jcHxJodkY wifOD;xuf ta&mufOD;Ekdif&Smay\/
ow
nr

yufvufukvm;xdkifay:wGif owif;pmzwf[efjzifh wifOD;xdkifvkdufírQ watmifhwem;r&dSrDyif wpfzuf


aomjcHxJüvnf; wifOD; arQmfvifhaeoluav; a&muf&dSvmav\/ wifOD;onf jrifvQifjrifcsif; ajy;í
isk

awGYvkdufcsifaomfvnf; wrifvmíapmifhaeonfudk r&dyfrdapvdkí renf;atmifhtnf; [efvkyfae&av\/


odkYaomf MumMumrapmifhEkdif/

]'DrSm} [k jcHpnf;½dk;em;uyfí wifOD;u ac:vkduf\/

]bm . . 'DrSmwkef;}

]onf;cHygAsm? reufu udpöuav;twGuf uRefawmhfrSm wm0ef&dS&ifvJ awmif;yefyg&ap? wu,fawmh


uRefawmf[m aMumifcspfwwfwJh vlyg}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 102


rdef;rysKdonf wifOD;tm; rouFmonfhtMunhfrsKd;jzifh Munfhav\/

],&pfeJYjcpfovdk jcpfwmvm;&Sif? &Sifh[mu reufwkef;uyJaMumifudk tpdrf;vdkuf0g;pm;csifNyD; aerukef


ao;cif aMumifudkcspfw,fqdkawmh enf;enf;rS ,kwådr&dSbl;? &Sif[m bmtMuHeJY 'Dpum;ajymwmvJ}

wifOD;rSm cyf&dSef;&dSef;jzpfoGm;rdawmh\/ taygufwnfhrnfyHkawmh ray:bl;[k awG;rd\/

]t½dk;cHtwkdif; odapcsifvkdYajymaewmygyJ? aemifudkvJ 'grsKd;xyfNyD; rjzpfap&ygbl;qdkwm uwday;ygw,f}

]Munfh&ao;wmaygh&Sif}
C

rdef;rysKdonf pum;tqHk;owfNyD; cGmxGufíoGm;av\/


om

nOfhoef;acgifausmfonfESifh aMumifatmfonfhtoHrSm arG;cgpuav;wpf'gZifavmuf oHNydKif,drf;wkduf


me

ovm;[k xifrSm;&avmufatmif ,refaeYnuxuf uJawmh\/ wifOD;onf NidrfoufpGmyif em;axmif


rcia

aevkduf\/ odkYaom jymodkESifhcGmndKudk BudKqdkonfhaw;oHonf &yfroGm;bJ xyfíom yGm;vmav\/


wifOD;rSm ratmifhtnf;EkdifawmhNyD/ rdef;rysKdtm; ay;xm;onfhuwdudk owdr&EkdifawmhbJ tdyf&mrSx
l us

oGm;NyD; jywif;aygufudk zGifhvdkufav\/


eo

xdktcsdefwGif wifOD;\pdwfüjzpfouJhodkY vrf;ay:rS wpfpHkwpfa,mufaomol\ pdwfüvnf; jzpfyGm;yHk


f th

&avonf/ taMumif;aomfum; wpfpHkwpfckESifh aumufíypfvkdufojzifh avxJujzwfvmonfh &TD;ceJ


is b

jrnfo Mum;vkduf&NyD; wzufjcHxJ&dS a&xnfhaom pOfhtdk;udkxdrSefum *Grf;ceJ aygufuGJoHay:vmav\/


xdkwpfcPwnf;rSmyif aMumifpHkwGJwdkY\ yGwfobifvnf; &yfpJoGm;avawmh\/
o ok
wil

wifOD;onf tm;&auseyfpGmjzifh wHcg;ydwfí tdyf&modkYjyef0ifav\/


l be

aemufaeYeHeufwGif wifOD;onf vrf;avQmuf&if; aps;ydkif;odkY xGufvmcJh&m aps;xdyfwGif rdef;rysKdESifh


at y

&ifqdkifwkd;av\/
our

]aMomf . . [dk . . tif; . . aps;0,fvm;ovm;}


ow

olronf wifOD;ESifh awGY&onfudk &Tifysjcif;r&dSacs/


nr

]nuvJ ieDBuD;udk &SifcJeJYaygufjyefw,fayghav? &Sif[m a,musfm;wpfa,mufvkyfaeNyD; b,fhES,faMumifh


isk

pum;rwnfwmvJ}

wifOD;onf teD;tem;wGif em;axmifaeolrsm;&dSrvm;[k ywfcsmvSnfhíMunfhvdkufNyD; rnfolrQ


*½kpdkufaejcif;r&dSonfudk awGY&rS ]usLyfrypf&ygvm;Asm} [k ajzavonf/

]jywif;aygufwHcg;zGifhNyD; &Sif&yfaewmrsm; udk,fwkdifrawGYrd&if cufr,f? vufqkyfvufudkifrdaewmawmif


rkefvmOvkyfcsifao;ovm;}

]txifrSm;ygvdrfhr,f . . usKyf bmeJYrS rypfygbl;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 103


]rypfayvkdYaygh . . ypfrsm;ypf&if pOfhtdk;BuD;omru wpftdrfvHk; NydK&csnf&JY}

wifOD;onf ]tif; . . cufawmhaeygNyD} [laom oabmjzifh oufjyif;csvkdufNyD;aemuf xyfrHí xkacscsuf


wifoGif;&ef yg;pyf[vkduf&mwGif olru ]awmfygawmh&Sif . . 'DtaMumif;rajymygeJYawmh} [kqdkí
xGufoGm;awmhojzifh wifOD;vnf; wyfacgufí jyefcJh&avawmh\/

cufacsNyD/ olr\xdk;ppfrSm jyif;onfxufjyif;xefvmonfhtwGuf ppfajyNidrf;a&;pmcsKyfEkdifzdkY&efrSm


wifOD;twGuf arQmfvifhcsuf a0;cJhNyDavm . ./

]jrESif;a& . .}
C

wifOD;\wynfhonf teD;odkYvma&mufí ½dkaopGm&yfav\/


om

][dkzuftdrfu iwdruav; rif;odvm;}


me
rcia

][J . . [J}
l us

]a[haumif . . ar;wmajzprf;yg? bmNzJpyfpyfvkyfaewmvJ}


eo

jrESif;onf rsufESmydk;owfvkdufNyD;aemuf . .
f th
is b

]olYemrnfu wifar&DvdkY ac:wmyJ} [k ajymjyav\/


o ok

]acwfqefwJhemrnfyJa[h}
wil

]emrnfacwfqefayr,fh awmoluav;yg q&m&,f? e,frSm qlqlylyljzpfvkdY ajymif;vmMuwmawGyg? q&m


l be

awmwufoGm;NyD; aemufwpfaeY ajymif;vmMuwmyJ}


at y

]awmolayr,fh ½kyfvJracvSbl;? tqiftjyifuav;vJ 'Du[mawGxuf edyfw,f}


our

]olYrdbrsm;uvJ v,feJYacsmif;eJY? oluvJ 'dkiftdkrdef;uav;ausmif;rSm aezl;w,fqdkawmh b,facyghrvJ


ow

q&m&JY}
nr

]rif;u 'DtxdawmifodaerSudk;}
isk

][J[J . . uRefawmfu ola&mufvmuwnf;u 'Dowif;avmufyJ ta&;wBuD;pkHprf;aewm}

]acG;rom; . . 'gavmufyJvkyfzdkY pdwful;aew,f? oGm;prf;}

wifOD;onf olr\emrnfrSmwifar&Djzpfonfudk od&NyDjzpfaomfvnf; xdkemrnfuav;udk ac:a0:oHk;EIef;


Ekdif&ef tcGifhta&;udkyifr&&Smacs/ wpfcgwpf&HjcHxJodkYqif;&if; rsufESmcsif;qHkrdonfhtcg rsufapmif;xdk;í
vnf;aumif;? platmifhívnf;aumif; csmceJvSnfhoGm;onfudkom awGYawGYae&av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 104


&ufowåywf vGefajrmufcJhayNyD/ wifOD;tm; ZGJravsmhacs/ tm;tm;&dSwdkif; jcHxJodkYqif;í
tcGifhta&;aumif;ay:aygufvmrnfhtcsdefudkom apmifhpm;aecJhav\/ wpfckaomnaewGif ieDBuD;onf
pmuav;wpfaumifudk vkdufae&mu jcHpnf;½dk;udk cGíaygufaeaom wnif;yifay:odkY ysHoef;oGm;onfudk
awGYojzifh opfyifay:odkYwufí vkdufav\/

wifar&Donf tdrfxJrS xGufvmNyD; ][Jhaumifuav; qif;cJh? opfyifay: bmwufvkyfaewmvJ} [k


ieDBuD;udk vSrf;ac:vkdufav\/ ieDBuD;onf opfyifcGMum;rSiHkYMunhfum anmifememtoHjzifh jyefí
xl;vkduf\/

csufaumif;apmifhaeaom wifOD;onf þwGif rdrd\tcGifhta&;ay:NyDudk awG;rdav\/ ]r,m;aep?


aMumifaorS} [laompum;&dScJhvQif ]aemufydk;BudKufp? aMumif&SifrS} jzpfawmhrnf[k ESvHk;jyKNyD;vQif
C

jcHpnf;½dk;em;odkY uyfa&mufoGm;av\/
om

]ieDBuD; jyefrqif;wwfvdkY atmfaew,f? 'gayr,fh rylygeJY? uRefawmfwufNyD; ,lay;yghr,f? uRefawmfu


me

aMumifqdk&if odyfcspfwm}
rcia

wifOD;onf wifar&D\pum;udkyifrapmifhawmhbJ wnif;yifay:odkY oGufoGufvufvuf wufoGm;


l us

av\/ ta&;xJwGif ieDBuD;onf atmufodkYrqif;vkdao;ojzifh rnfol\tac:rQrcHvkdaomaMumifh


wifOD;tm; cg;ukef;í NzJajcmufjyNyD;vQif jrifh&modkYwdk;í wufajy;av\/
eo
f th

wifOD;onf tcGifhaumif;udk rvGwfvdk? cspfoltBudKufqdkvQif rkd;pGefwrGwf? Mu,fudkyif qGwfay;&½kd;


is b

tpOftvm&dS&m opfyiftxuf aMumifudkqGwf&jcif;rSm vdrfhusíaoaoaMuaMu vkyf&rnhf0wå&m;


jzpfonf[k ESvHk;ydkufí ravsmhaomvHkYvjzifh xdyfzsm;a&mufatmifyif ieDBuD;aemufodkY vdkufav\/
o ok
wil

aemufqHk;wGif ieDBuD;ukyfudk zrf;rdav&m wifOD;\pdwfxJwGif wmZHvdk ],dk&D;½dk;[D;av} [k 0rf;omtm;&


[pfíatmfvkdufcsifonfhqE´udk renf;rsKdodyfum cyfoGufoGufqif;cJhNyD; wifar&D\vufxJodkY ieDBuD;udk
l be

qufovkdufav\/
at y

]aus;Zl;wifygw,f&Sif}
our

wifar&Du NyHK;NyHK;uav;ajymvdkuf\/ wifar&D\tNyHK;onf wifOD;\ESvHk;udk ,m;usdusd


ow

jzpfoGm;apav\/
nr

]tdk . . aus;Zl;wifavmufp&m r[kwfygbl;Asm? uRefawmf[m wd&pämefuav;awG tifrwef


isk

cspfwwfw,fqdkwm ajymNyD;ygaum r[kwfvm;? tckvkd toufpGefYNyD; ieDBuD;udk toufu,fcGifh&wmudkyJ


0rf;omvdkYrqHk;ygbl;}

wifar&Donf ieDBuD;udkayGYydkuf&if; ausmuav;udkoyfum ]eDeD tifrwefqdk;w,f? tckvdk u,fhr,fhol


r&dS&if vdrfhusNyD; raoaybl;vm;} [k aMumifuav;udk qHk;rovdkvdk? wifOD;tm; ajymovdkvdkESifh
tdrfxJodkY jyefíac:oGm;av\/

wifOD;onf þodkYpGefYpm;vkduf&jcif;jzifh rdrd\emrnfrSm wifar&D\acG;a&yk&ydkufxJu aysmufíoGm;wef


aumif;NyD[k awG;í 0rf;ajrmufrqHk;&dSav\/ odkYaomf rdrdemrnfrSm rSwfyHkwifcH&zdkY BudK;pm;&ef
&dSaejyefao;\/ odkYtm;jzifh wifOD;onf enf;y&d,m,fopf rsm;udk pdwful;xkwf&jyefav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 105


pdwful;aygufwdkif;? aygufwkdif;ay:vmaomtBuHudk wifOD; rBudKufvSao;acs/ n§yfaMumif;ay;xm;onfh
twdkif;r[kwfbJ tcsKd;vGJvQiftusKd;enf;um &&dSxm;NyD;onfh rsufESmyGifhvif;rIuav;yif jyefvnf
aysmufysufoGm;rnfudk BudKwifíowdxm;ae&av\/

&uftenf;i,fMumanmif;cJhavNyD/ aemufxyf wpfpHkwpfckvkyfjyzdkY&ef tcsdefawmfaeayNyD/ ,ckxuf


&ufMumoGm;vQif wifar&D\ ajymif;nGwfaompdwfonf rD;a0;csdyfyrm jzpfoGm;rnfudk wifOD;awG;rd
avonf/ odkYaomf xda&mufrnf[k pdwfcsavmufonfh enf;y&d,m,fopfudk awG;ír&/ odkYawG;í
r&onfhaemufqHk;wGif vufawGYatmifjrifNyD;om; enf;y&d,m,fudkyif xyfrHí toHk;cs&ef pdwfydkif;jzwf
avonf/ okdYaomf ieDBuD;onf opfyifay:odkY aemufxyfwufonfudk rawGY&ojzifh wifOD;twGuf
tcufBuHKíaeavonf/
C
om

]ig; . . ig;}
me

vrf;ay:rS atmfvkdufonfh ig;onf\[pfoHonf wifOD;tm; tzdk;wefvSaom tBuHwpfckyGifhvif;


rcia

oGm;apav\/ ]ig;aMumfrBudKuf aMumifrdkuf} [laom pum;yHkonf wifOD;\OD;acgif;xJodkY 0ifoGm;av\/


l us

]vmygOD;AsKdY} [k tajy;tvTm;ac:um wifOD;onf ig;wpfaumifudk aps;rqpfbJ 0,fvkdufNyD;aemuf


jrESif;tm; taMumfcdkif;vkdufav\/
eo
f th

aemufaeYeHeuf t½kPfwufomomavmufwGif wifOD;onf tdyf&mrSxNyD;vQif ig;aMumfwpfaumifudk


is b

oHwpfacsmif;? wlwpfvufESifh jcHxJodkYqif;cJhav\/ wifOD;onf wpfpHkwpfckaom &mZ0wfrIudk


usL;vGef&ef MuHpnfaeoluJhodkY rdrdudk vlolav;yg;jrifoGm;rnfudk pdk;&drfonfh trlt&m ay:vGifvsuf&dS\/
o ok

odkYaomf rdrdrSwpfyg; rnfonfhvl&dyfrQ rawGY&/


wil

avmu"mwfBuD;um; om,mNidrf;csrf;vsuf&dSNyD; vif;a&mifjcnfudk aw;csKdcsKdjzifh MudKqdkaeMuonfh


l be

iSufuav;rsm;\ wGefjrL;oHomvQif vIyf&Sm;jcif;&dSonfudk awGY&av\/


at y

wifOD;onf ig;aMumfudk opfyifay:wGif oH½dkufícsdwfxm;&ef wufav\/ odkYaomf omrefcsdwfxm;½HkESifh


our

rjzpf? ig;eHYudkom&apí ig;udkrjrifap&atmif csdwfxm;EdkifygrS rdrd\tBuHrSmydyd&d&d&Sdrnfudk awG;í


&Guftkyfaumif;onfh tudkif;wpfckodkY a&mufatmifwuf&av\/
ow
nr

wifOD;onf ususee ig;udkoH½dkufcJhNyD;vQif wludkcg;Mum;xdk;í qif;vmcJh&m opfyifatmufqHk;cGMum;odkY


ta&mufwGif wifar&D\tdrfzufrS wHcg;zGifhoHMum;vkduf&NyD; jcHxJodkY wifar&Dqif;vmonfudk
isk

awGY&av\/

]tdk . . apmapmpD;pD; opfyifay:wufNyD; bmvkyfaewmvJ}

wifOD;onf ½kwfw&uftMuHxkwfum NyHK;&,faomrsufESmjzifh ]uRefawmfvm; . . reufapmapm


usef;rma&;avhusifhaewm} [k ajzvkduf\/

]qef;vScsnfvm;&Sif . . opfyifwuf&wJhavhusifhcef; 'DwpfcgyJ Mum;zl;w,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 106


]'gaemufqHk;ay: tar&duefavhusifhenf;yJ? reufvrf;avQmufwm[m tanmif;omajyw,f? opfyifwuf
wm[m udk,fvuf? ajcaxmuf? wpfudk,fvHk;&dSwJh taMumtjcifawGyg oefpGrf;apwJh avhusifhenf;yJ}

]'DvdkyJ tNrJavhusifhovm;}

]wpfcgwpf&HrSyg? tNrJvJraumif;bl;}

}&Sifhavhusifhcef;[m xdyfzsm;ta&muf wuf&ovm;}

]rvdkygbl; . . atmufqHk;tudkif;avmufygyJ} [k ajymNyD;aemuf wifOD;onf opfyifay:rSqif;cJhav\/


C

atmufodkYa&mufaomtcg wifOD;onf wifar&DESifh pum;pjywfí roGm;ap&ef ajym&efpum;udk&Smav\/


om

]'Dreuf aeuav; tawmfomw,faemf}


me
rcia

]aeomwm bmjzpfovJ}
l us

][dk . . tif; . . rdk;r&Gmbl;ayghAsm}


eo

]'Dvdkqdk&if uRefr vrf;avQmufxGufEkdifwmaygh} [k qdkí wifar&DxGufoGm;av&m wifOD;rSm


f th

zwfwiHhiHhESifhusef&pfav\/
is b

xdkYaemuf wpfeHeufvHk; wifOD;onf ieDBuD; opfyifay:odkYwufonfudk awGY&rnfvm;[k apmifhpm;ae


o ok

aomfvnf; ieDBuD;udk t&dyfta&mifrQyif rjrif&acs/


wil

'DaumifBuD; b,fae&mu aomufpm;awG 0atmifpm;NyD; Adkufum;aeovJ rodbl;? 'gayr,fh rqmbJ


l be

awmhraebl;? qmOD;rSmyJ [laomtawG;jzifh wifOD;rSm pdwfajz&av\/


at y

arQmfvifhwmrjzpf? rarQmfvifhwm jzpfavh&dSonfhtwdkif; aeYv,favmufwGif wnif;yifay:odkY


our

AsKdif;wpftkyfusvmum udGuGduGuGESifh qlnHaeMuav\/ wifOD;pdwfxJwGif ig;aMumfudk AsKdif;rsm;


qdwfaygufpm;Muí ukefvQifjzifhcufawmhrSmyJ tenf;qHk;ig;eHYuav;&atmif oH½dkufxm;onfhae&m&dS
ow

tpdwftydkif;uav;avmufawmhusef&pfygap[k usdwfíqkawmif;&if; eHeufu t½kPfwufavmuf xcJh&


nr

ojzihf tdyfidkufidkuf&dSum jcHxJ&dS yufvufukvm;xkdifwGifvSJ&if; arS;rdSef;íaerdav\/


isk

]tdk&Sifh . . 'DrSm . . 'DrSm}

wifOD;onf tem;rSAHk;ESifhaygufíEId;vQif rEdk;[efaqmifíaeaumif;aeayvdrfhrnf/ wifar&D\om,maom


toHudk Mum;&onfh tcgrSmrl aigufceJacgif;axmifí jcHpnf;½dk;teD;odkY tajy;uav;xoGm;av\/

]uRefawmfhudk ac:ovm;}

]uRefraMumifuav; opfyifay: wufajy;jyefNyD&Sifh? vkyfygOD;? qif;EkdifawmhrSmr[kwfbl; . . ?


cuf&csnf&JY}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 107


wifOD;rSm rD;xdk;ípufEId;ay;ae&ef rvdkawmhacs/ rdrdaxmifxm;onfhtaygufudk ieDBuD;0ifíwkd;acsNyD[k
0rf;ajrmufpGmjzifh opfyifay: odkY zswfzswfvwfvwfwufí vkdufav\/ ieDBuD;rSm ig;teHY&xm;ojzihf
,cifwpfacgufuuJhodkY wifOD;aemufodkY tomwMunfrvkdufvdkbJ jiif;qeftmcHaeonfhtwGuf
wifOD;rSm tukwftzJhcHum r&t& Zdukyf zrf;NyD;ac:cJh&av\/

wifOD;onf wifar&DwdkY jcHbufodkYqif;NyD; 'kw,rÜd ieDBuD;udk qufo&jyefav\/

]aus;Zl;wifvkdYrqHk;ygbl;&Sif? b,fvkdqyf&rSef;awmif rpOf;pm;wwfygbl;} [k qdk&mu wifar&Donf


wifOD;\vufudkMunfhrdum ][,f . . aoG;awGpdkYaeygvm;? odyfemoGm;ovm;[if} [k pdk;&drfwBuD;
ar;av\/
C

]tkd . . enf;enf;yg;yg; jcpfrdwmyg}


om

]enf;enf;yg;yg;qdkNyD; ayghayghaevdkY rjzpfbl;&Sifh? aMumifvufonf;[m tqdyfjyif;w,f? aoG;qdyfwuf&if


me

tcufyJ? aeOD; . . aeOD;? uRefr y½kwfqD oGm;NyD; ,lvdkufOD;r,f}


rcia

wifar&Donf ysmysmovJ tdrfxJodkY0ifajy;oGm;NyD; y½kwfqDESifh t0wfpnf;uav;wpfvdyf ,lvmav\/


l us

]enf;enf;awmh pyfrSmyJ? pyfwmu ta&;rBuD;bl;? temusufzdkYvdkw,f} [k wifar&Duajymqdk&if;


eo

wifOD;vufudk y½kwfqDESifhodyfíqkyfe,fum t0wfpnf;íay;av&m wifOD;rSm wifar&D\El;nHhaom


f th

tawGYtxdcHpm;&onfudk yDwdjzpfvsuf ]ieDBuD;eJYaemf . . ighudk cyfrsm;rsm;uav; ukwfvkdufa&maygh} [k


is b

awmifhwvdkufrdav\/
o ok

xdktcsdefwGif wnif;yifay:rS AsKdif;rsm;onf ig;aMumfudkvk,uf&if; tcsif;csif;cGyfaeMuav\/ wifar&D


wil

rSm *½kjyKrdyHkr&ojzifh rdrdtMuHudkr&dyfrd[k wifOD;awG;\/ ig;aMumf\wm0efrSm ausyGefaeNyDjzpfí


AsKdif;pm;vdkY ukefcsifukefygap rvdkawmhbl;[k wifOD; pdwfwGif ylyifrI r&dSawmhacs/
l be
at y

xkdtcdkufwGuf zkwfceJ ig;aMumfBuD; jyKwfusvmav\/ wifar&Donf usvmaom t&m0w¦Kudk


aumuf,lMunfhum tHhtm;oifhaom trlt&mjzifh ][if . . ig;aMumfBuD;ygvm;} [lí yg;pyfrS
our

toHxGufoGm;rdav\/
ow

]AsKdif;awGcsDvmNyD; vGwfuswmjzpfygvdrfhr,f? tif;xJtdkifxJu ig;udk b,favmufyJa0;a0;


nr

o,fvmavh&dSw,f}
isk

]tif;xJu ig;uvJ aMumfNyD;om;BuD;ygvm;}

wifOD;onf tlaMumifaMumifjzpfvsuf ]'guawmh tif; . . tJ . .} ESifh jzpfaeavawmh\/

]&Sif . . bmrSzHk;r,frMuHeJY uRefrodw,f? reufu &Sif . . 'Dopfyifay:wufwm 'Dig;aMumfBuD;


wufcsdwfwm r[kwfvm;? nmr,fvdkYawmhrMuHeJY? &Sifhcg;Mum;u wlBuD;udkjrifvkduf&uwnf;u
&Sifavhusifhcef;,laew,fqdkwmr[kwfrSef; uRefrodw,f? &Sif ieDBuD;udk opfyifay:rwuf? wufatmif
MuHwmr[kwfvm;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 108


wifOD;rSm pHkaxmufarmifpH&Sm;vuf0,fodkY a&mufaeaom w&m;cHuJhodkY ajy;rvGwfrSef;odojzifh ]&D . .
&DajymwJhtwkdif; trSefygyJ} [k 0efcHvkdufav\/

]uRefremrnf? &Sifb,fhES,fodovJ}

]odcsifvGef;awmhvJ pHkprf;&wmaygh}

wifOD;rSm rdrdtMuHawGay:ukefNyDjzpfí wifar&D\ rESpfNrdKYrIudk cH&ayOD;awmhrnf[k &GYHrdav\/ odkYaomf


wifar&Dtm; tm;&yg;& &,fí aeavawmhonf/

wifOD;rSm rpOf;pm;wwfatmif jzpfoGm;av\/ wifar&Du &,farm&if; ][dkrSmMunfhprf;} [k qdkojzifh


C

wifar&Djy&modkY Munhfvkduf&m rdrdwdkYtvpfwGif opfyifay:odkYwufajy;NyD; ig;Muif;wpfaumifudk udkufí


om

qif;vmaom ieDBuD;udkawGY&av\/ wifOD;rSm rsufvHk;jyL;oGm;av\/


me

][m . . 'gawmh uRefawmfr[kwfbl;? uRefawmfwifxm;wm wpfaumifwnf;&,f}


rcia

wifar&Donf toHrsm;xGufatmif &,fvkdufjyefav\/


l us

]tJ'g . . &Sifwifxm;wJh ig;r[kwf&if uRefrwifxm;wJhig;aygh&Sifh}


eo
f th

xdktcgrS wifOD;rSm bmaMumifheHeufapmapm wifar&D tdyf&mxESifhaeonfudk &dyfrdum . .


is b

]'Dvdkqdk&if armifhtMuHuawmif aemufusaeao;w,f} [k ajymNyD; wifar&DESifha&mí [uf[uf


o ok

yufyufBuD; &,farmvdkufavawmh ownf;/ /


wil
l be
at y

wdkif;&if;ar*sme,f? Mo*kwf? 1951/


our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 109


v
vlplpGrGrf;f;aau
ummiif;f;

uefwdkrift&yf&dS us,f0ef;aom NcH0if;BuD;wpfckxJodkY wuúpDum;wpfpif;onf cyfrSefrSef armif;ESif


0ifa&mufíoGm;um oyf&yfcHhnm;aom tdrfBuD;\qif0ifatmufwGif &yfvdkufav\/ um;xJwGif
vkdufygvmaom toufESpfq,fhig;ESpfcefY&dS a,musfm;ysKdonf rdrda&mufvmonfudk 0rf;omtm;&
BudKqdk&ef ajy;ívmrnfavm[k wpfOD;wpfa,mufaomoludk arQmfvifhonfhtrlt&mjzifh tdrfwGif;odkY
vSrf;Munfhvkduf&m rdrdarQmfvifhol ay:rvmbJ tckdif;tapa,musfm;BuD;wpfa,mufxGufvmonfudk
C

awGY&ojzifh rsm;pGmpdwfysuftm;avsmhpGmESifh um;ay:rS qif;av\/


om

tapcHa,musfm;onf csKdNyHK;&TifysaomrsufESmxm;jzifh ]tvdk udkausmfpdefyguvm;} [k qdkNyD;rS þuJhodkY


me

&if;ESD;pGm ta&mw0ifrac:tyfonf udk owd&[efjzifh ][m . . q&m . . b,fwkef;uvmovJ} [k


rcia

a,mifa,mifrSm;rSm; ar;vdkufrdav\/
l us

]tckvmvdkY tcka&mufwmayghuGJY? rjrifbl;vm;}


eo

][kwfuJh . . q&m? jrifygw,f q&m}


f th
is b

]igvmr,fqdkwm aqGaqGwdkY rajymbl;vm;}


o ok

]rajymbl;q&m . .? ajym&if uRefawmfvmNyD;BuKdrSmaygh} [k ajymNyD;aemuf xdkolonf wuúpDxJrS


wil

ausmfpdef\om;a&tdwfudk qGJí,lvdkufav\/ ausmfpdefvnf; um;cay;cJhNyD;aemuf tapcHa,musfm;ESifh


twl,SOfí tdrfxJodkY0ifcJhav\/
l be
at y

]aqGaqGwdkYaum r&dSMubl;vm;}
our

]r&dSbl;q&m} [k ajymvdkuf&m ausmfpdefrSm rsufESmraumif;bJ jzpfoGm;NyD;rS £a`E´qnfvsuf


]b,foGm;ovJ} [k ar;vkdufav\/
ow
nr

]tjyifudk vrf;avQmufxGufoGm;w,f}
isk

]a':a':wdkYygvm;}

]rrwdkY&dSygw,f? rrav;eJY udkatmifazeJY oGm;Muw,f}

ausmfpdefonf a,musfm;emrnfwpfckudkMum;vdkuf&vQif rsm;pGmtHhtm;oifhíoGm;um ]b,fu atmifazvJ}


[k ar;vdkufav\/

]rodbl;q&m? {nfhonfwpfa,mufyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 110


]touf b,favmuf&dSNyDvJ}

]q&mhavmufyJ&dSvdrfhOD;r,f? tvGefqHk; oHk;q,frausmfbl;}

ausmfpdefrSm rsufvHk;NyL;íoGm;av\/ taMumif;rlum; rdrda&muf&dSvmjcif;rSm cifaqGESifhawGY&ef tm;xm;í


vmcJhjcif;jzpf&m cifaqGudk ½kwfw&ufrawGY&ojzifh tarmqdkYoGm;um a,musfm;wpfa,mufESifh xGufoGm;
onf[k od&jcif;jzifh tHhtm;oifhoGm;&mu xkda,musfm;rSm rdrdESifh &G,fwlwef;wljzpfonf[k od&jyefonfh
twGuf omíyifrsufjzLqdkufíoGm;NyD;vQif tdrfxJodkYa&mufonfESifh wpfNydKifeuf {nfhcef;wGif;&dSqdkzm
ay:wGif ajcypfvufypf zifaqmifhíxdkifvkdufrdav\/

xdktcgrSm ausmfpdefonf rdrda&;vkdufonfhpmrsm;udk? cifaqGrjyefMum;bJaejcif;\ taMumif;t&if;udk


C

awG;rdum xdktaMumif;aMumifh blwm½HkodkYBudKqdk&ef vlrvTwfjcif;jzpfonf[k pOf;pm;rdav\/ odkYjzpfí


om

ausmfpdefonf pdwftysufBuD;ysufrdum vmrdwmyifrSm;avNyD[k atmufarhvsuf csufcsif;yif jyefí


oGm;vdkaom pdwfrsm;ay:aygufvmNyD;vQif wuúpDjyefívTwfvkdufjcif;udkyif tvsifvdkvSonf[k xifjrifrd
me

av\/ xdkaemufrS a&mufvdkY&dSrSjzifh taMumif;pHkudkod&efpHkprf;OD;rnf/ rdrdta&;vnf; xdktaMumif;


rcia

aMumifh ratmifjrifEdkif[k rqdkEdkifao;[lí ESvHk;jyKvdkufav\/


l us

ausmfpdefESihfcifaqGrSm ausmif;aezufi,fcspfrsm;jzpfMuav\/ odkY&mwGif cifaqG\rdbrsm;rSm tpdk;&


tvkyftudkifaMumifh a&TY&ajymif;&ESifhuGJuGmíaeMuum pmjzifhom awGYíaeMu&av&m vlcsif;rSmrl vGefcJh
eo

onfh ajcmufvcefYu aemufqHk;wpfBudrfawGYcJhMu&av\/ xdktcgu cifaqGonfausmfpdeftm; rdrdudk


f th

awmif;&rf;zkdY a&vmajrmif;ay;pum;ajymcJhaomfvnf; ausmfpdefrSm tvkyftudkifr&dS? tajctaevnf;


is b

r&dSonfhtwGuf xdktaMumif;ESifhywfoufí t&dyft>rufrQyifrajymbJ pum;vTJypfcJhav\/


o ok

,ckrl rMumrDuuG,fvGefoGm;aom OD;av;jzpfolwpfa,muf\tarGtESpfudk wpfa,mufwnf; cHpm;&&dS


wil

vsuf ydk;xnfvkyfief;ydkif&SifwpfOD;jzpfvmav&m ,cktcgürl rdrdwGifOpömtajctae&dSNyDjzpfí xdktaMumif;


udkajymawmhrnf[líwpfaMumif;? rdrdaemufqHk;tBudrf cifaqGESifhawGY&NyD;onfhaemufrS a&;vkdufonfhpm
l be

rsm;udk cifaqGxHrS bmrQjyefpmr&onfhwpfaMumif;aMumifh vdkufívmcJhjcif;jzpfav\/


at y

xdkodkYvdkufvmcJh&mrS a&mufvQifa&mufcsif; pdwfysufpum;rsm;udk Mum;&NyD;aemuf qdkzmay:wGif pdwfysuf


our

vufysufxdkifrd&mrS tdrftay:xyfwufaomavSum;ESifh uyfaeonfheH&Hay:wGif csdwfqGJxm;aom


t&m0w¦Kwpfckudk awGYjrif&ojzifh pdwfroufomonfhrsufESmxm;ESifh ]a[h . . bdk;uGef;? b,fhES,f
ow

BuD;vJuG} [k ar;vkdufav\/
nr

bdk;uGef;onf ausmfpdefMunfh&mbufodkY rsufESmvkdufíMunfhum ][kwfyg&JYq&m . . ? b,fhES,f


isk

[mBuD;rSef;vJ rodbl;} [k ajymav\/

ausmfpdefESifhbdk;uGef;wdkY pdkufíMunhfaeMuonfht&mrS avSum;txuf&dS uRJvdkvdkEGm;vdkvdk csKdum;um;ESifh


owå0gBuD;wpfaumif\ OD;acgif;jzpfav\/ xdkacgif;BuD;rSm 'dkif;yHko@mef&dSonfh ysOfjym;BuD;wpfck
y:wGif wyfqifxm;um tdrfütvSqGJ&ef jyKvkyfxm;onfht&myifjzpfaomfvnf; ausmfpdef\pdwfxJwGif
vSonf[kxifjrifzdkYa0;pG? xdkt&mwpfckwnf;aMumifh wpfcef;vHk;usufoa&,kwfí aeonf[kxifjrif
rdav\/ xdkacgif;BuD;rSm ausmfpdef\rsufpdxJwGif trJowf½HkodkY twifcH&cgeD;aom qdwfodk;BuD;\
rJh&GYJaeonfh rsufcGufESifhwlonf[k atmufarhav\/

]b,fvdkaumifBuD;vJrodbl;} [k ausmfpdefu rsufESmrJhíajymav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 111


]ajymif q&m}

][kwfw,f? rsufESmBuD;udku ajymifaeovdkyJ}

]r[kwfbl;q&m}

]bmr[kwfwmvJ}

]ajymifqdkwm? 'Dwd&pämefudk ac:wJhemrnfudkajymwmq&m&JY? yJcl;½dk;ru ypfvmwJhwd&pämefwJY}


C

]aMomf . . ajymifvm;} [k qdkum ausmfpdefonf xdkacgif;BuD;udk pdkufíMunfhjyefav\/


om

]rsufESmudku rsufESmaoBuD;eJY}
me
rcia

][kwfw,fq&m? toufrS&dSawmhbJ? rsufESmaoaewmaygh}


l us

]'gajymwmr[kwfbl;uGJY? towfcH&vdkY om;r,m;eJYuGJNyD; y&da'0 q,fhwpfrD;awmufaewJh rsufESmBuD;eJY


usufoa&r&dSvdkufwm? enf;enf;rS rBudKufaygif}
eo
f th

bdk;uGef;onf ausmfpdef\tajymudk oabmusoGm;av\/ rdrdudk,fwkdifvnf; xdkacgif;BuD;udk enf;enf;rQ


is b

rESpfoufcJhay/ xkdokdYrESpfoufjcif;rSm Munfh½Iraumif;jcif;aMumifh r[kwfvS/ avSum;wGif wyfxm;onfh


ae&mrSm twuftqif;rvGwfbJ acgif;iHkYírqif;vQif rPdudkuydÜcH&av&m xdkacgif;BuD;wyfxm;onfh
o ok

tcsdefrSpí ,aeYxd rSwfrSwf&& q,fhwpfBudrftwdkufcH&NyD;jzpfjcif;aMumifh ydkrdkírESpfoufjcif;yif


wil

jzpfav\/ odkYjzpfí ausmfpdef\pum;udkMum;&aomtcg rdrdESifh 0g'csif;wlolwpfa,mufawGYNyD [k


0rf;ajrmufum ][kwfw,fq&m? uRefawmfvJ enf;enf;rS oabmrusbl;? 'gayr,fh rru 'gBuD;udkyJ
l be

tjrwfwEdk;vkyfxm;vdkYMunhfae&wm} [k ajymjyNyD;vQif rdrdajymvdkufonfhpum;rsm;udk Mum;íoGm;rnf


at y

avm[k tcef;wGif;ü tjcm;vl&dSr&dSvSnfhíMunfhvdkufNyD; rnfholYudkrQrawGY&rS ]rr oabmusrd&if b,fol


rS jyifvdkYr&bl;? 0efaxmufrif;vJ oabmrusbl;? 'gayr,fh rr pum;ukd ry,f0HhvdkY Munhfae&wm?
our

q&mtdrfay:wufwJhtcg owdxm;? uRefawmfawmh acgif;eJYaqmifhrdaygif;rsm;vSNyD} [k owday;\/


ow

]'Dvdkqdk&if wjcm;ae&ma&TYNyD; csdwfxm;ygvm;}


nr

]rjzpfbl;q&m? rru {nfhcef;xJrSmrS yeH&w,fqdkNyD; 'Dae&mrSmcsdwfxm;wmyg? uRefawmfawmh jrefjref


isk

ydk;[yfawmuf? jcudkufNyD; ysufygapvdkYom qkawmif;ae&awmhwmyJ} [k ajym&mu ajcoHMum;ojzifh


½kwfw&ufpum;jzwfvkdufNyD; ]uJ . . uRefawmf 'Dypönf;awG tay:udk o,foGm;awmhr,f} [k qdkum
om;a&tdwfBuD;udkqGJíwufoGm;&mu avSum;oHk;av;xpfra&mufrD ajymifacgif;BuD;u bdk;uGef;\
acgif;udk EIwfqufvkdufojzifh bdk;uGef;rSm aemufodkYvefíusawmhr,fuJhodkY jzpfoGm;av\/ xdkaemufrS
udk,fudk[efvdkufNyD; a'goxGufvsuf ajymifacgif;BuD;udk vufoD;ESifhypfíxdk;vdkuf&m ajymif;acgif;BuD;rSm
tenf;i,frQrsufESmr½HIYbJ bdk;uGef;rSm vufwcgcg? rsufESmwrJhrJhjzpfvsuf udk,fhtjypfESifhudk,f
a'goudkxdef;NyD; tdrfay:odkYwufí oGm;av\/

ausmfpdefonf ajymifacgif;BuD;udkMunfh&onfrSm rdrdtzdkY edrdwfraumif;[k rSwfxifrdav\/ xdkacgif;BuD;


udk yHkoGif;wyfqifxm;onfrSm yHkoGif;olonf aumif;pGmuRrf;usifyHkr&acs/ aumfuyfxm;onfhae&m

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 112


tcsKdYrSm jyefYjyefY&efY&efYr&dSbJ wGefYíaeNyD; EIwfcrf;rSta&jym;onf tay:odkY tenf;i,fvefíaeojzifh
ausmfpdefonf xdkacgif;BuD;udktaotcsmpdkufíMunfY&mwGif rdrdtm;xdkacgif;BuD;ujyL;íMunhfum EIwfcrf;
&GJYBuD;ESifh ajymifjyouJhodkY xifjrifrdvsuf cifaqGxH rdrdvm&jcif;rSm ta&;rvSp&mtaMumif;jzpfonfudk
edrdwfjya&mhovm;[k xifrdav\/

xdktcdkufwGif ausmfpdefonf rdrdaemufbufrS ajcoHMum;&ojzifh vSnfhíMunhfvdkuf&m cifaqG\rdcif


a':ausmharjzpfaeonfudk awGY&í xdkif&mrSxum ]a':a': . . rm&JYaemf} [k EIwfqufav\/

odkY&mwGif a':ausmharonf ausmfpdef\pum;udk jyefvnfajymzdkY&ef pdwfxJüroGif;bJ ajymifacgif;BuD;


udkom ta&;,laeoljzpfonfh tavsmuf ]armifausmfpdef? 'Dacgif;BuD;udkoabmusNyD; Munfhaeovm;} [k
ar;vkdufav\/ ausmfpdefrSm xdkacgif;BuD;udk oabmrusaomfvnf; a,mu©ravmif;[k arQmfrSef;xm;ol
C

tm; qefYusifírajymEdkifbJ&dSonfhjyif a':ausmharrSm ol\tvdkudk vdkufíajymoludk ta&;,lwwfonfh


om

0goem&dSaomaMumifh ][kwfuJh a':a':? 'Dacgif;BuD;eJY? 'Dtcef;BuD;eJY odyfNyD;usufoa&&dSwmyJ} [k


ajr§mufíajymvkdufav\/
me
rcia

]a':a':jzifhav 'Dacgif;BuD;&wJhaeYuwnf;u tdrfrSmwpfaeYwjcm;usufoa&wdk;NyD; vmbfaumif;0ifw,f


vdkYatmufarhwmyJ? 'gaMumifh armifatmifazudk aus;Zl;wifvdkY rqHk;EdkifbJ &dSaewmyJ} [k ajymvkduf&m
l us

atmifaz[laomtoHudk Mum;vdkuf&vQif apmapmu bdk;uGef;ajymvkdufonfh emrnfudkowd&um


acgif;BuD;udkarhoGm;NyD; ]b,fu atmif . . armif . . tif; . . udkatmifazvJ} [k ar;vdkufav\/
eo
f th

]armifatmifazqdkwm om,m0wDe,fu e,fpD;awmtkyfuav;aygh armif&JY? ta':wdkY om,m0wDudk


is b

ajymif;&wkef;uawGYMuwmyJ/ aoewfypf odyfwnfh'gyJ? trJvdkufaumif; wpfa,mufaygh? tck a':a':wdkY


'Dudka&mufvmvdkY olvJcGifh&wmeJYtvnftywfvm&if; olukd,fwdkifypfvmcJhwJhacgif;BuD;udk yHkoGif;NyD;awmh
o ok

vufaqmifay;wJh[myJ}
wil

ausmfpdefrSm e*dkuyif xdkacgif;BuD;udkoabmrus/ atmifaz\emrnfudkvnf; Mum;puwnf;u atmhESvHk;


l be

emrd&m xdkacgif;BuD;ESifhatmifazrSm tquftoG,f&dSyHkudk od&jyefaomtcg a'govnf;xGuf? pdwfysuf


at y

rdav\/
our

]'gjzifh udkatmifazqdkwm? 'DvdkyJ wd&pämefawGudk owfjzwfNyD; tukodkvfvkyfaewJh vlwpfa,mufaygh} [k


ajymvdkuf&m a':ausmharrSm rsm;pGmrESpfoufbJ&dSaomfvnf; ausmfpdef\pum;rSm w&m;ESifhoufqdkifí
ow

tjypf,lp&mr&dSaomaMumifh ]armifausmfpdef xifovdkvJ i&JyGm;aewJhvl wpfa,mufawmhjzifh r[kwfygbl;?


nr

tifrwefpdwfaumif;? oabmaumif;&dSNyD; bk&m;w&m;MunfndKwJh oli,fwpfa,mufygyJ? 'gayr,fh


&GmxJrSm vmNyD; zsufqD;&efrlaewJh wd&pämef½dkif;awGudkawmh owå0gudk vlcRwfrSuRwfw,fqdkovdk
isk

'DvdkyJvkyf&wmaygh? armifausmfpdef oleJYawGY&if olYudktrsm;BuD;oabmusrdygvdrfhr,f? tckyJ aqGaqGeJY


vrf;avQmufxGufoGm;Muw,f} [k ajymjyav\/

ausmfpdefrSm a':ausmhar\pum;udkMum;&vQif rdrd\arQmfvifhcsufrsm;wpfppuif;rJhvmouJhodkY atmufarh


rdav\/ taMumif;rSmrl a':ausmharpum;t& atmifazudkvdkvm;yHk&onfhjyif twlwloGm;vmcGifh
jyKonfudk od&jyefaomtcg aqGaqGESifhatmifazwdkY tawmfyifc&D;a&mufaeMuNyDavm[k oHo,
&dSrdav\/

xdkodkY&dS&onfhtxJu a':ausmharu qufvufí ]aqGaqGjzifh armifatmifaz pGefYpm;yHkawGajymjywm


em;axmifvdkYrNiD;Ekdifbl;} [k ajymvkdufonfwGif ausmfpdefrSm aqGaqGESifhi,fpOfu ausmif;twlwl

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 113


aecJhzl;oljzpfí aqGaqGonfowådaumif;ol? tpGrf;aumif;ol? wpfpHkwpf&m &J&J&ifh&ifh aqmif&GufpGefYpm;ol
wkdYudk rsm;pGmESpfoufoabmusaMumif; od&dS&onfhtavsmuf atmifazudkvlpGrf;aumif;BuD; wpfa,muf[k
ESpfoufoabmusí aeavNyDavm[k pdk;&drfrdav\/

xdktcdkufwGif cifaqGESifhatmifazwdkY vrf;avQmuf&mrS jyefvnfí a&mufvmMuonfudk awGY&av\/


ausmfpdefonf atmifazrSm tb,fuJhodkYaomvlpm;jzpfonfudk emrnfMum;&uwnf;u Munfhcsifjrifcsif
vSonfhtavsmuf ,cka&mufívmonfwGif ajcqHk;acgif;qHk;Munfh½I&m trJvdkufaumif;[k qdk&avmuf
aom½kyfvu©PmbmrQr&dSbJ ydefydefuyfuyf? t&yfjrifhjrifh? rsufpdarS;arS;ESifhrkwfqdwfarG;pHk jyLjyLxGufaeol
wpfa,mufudk awGY&ojzifh rsufpdrSdwfívQmxkwfNyD; ajymifíjyvdkufcsifaom ausmif;aepOfu
uav;pdwfrsKd; ay:aygufvmjcif;udk tEkdifEdkifrsKdodyfí xm;vkduf&av\/
C

cifaqGonf ausmfpdefudkjrif&vQif 0rf;omtm;&ESifh ]tdk . . udkausmfpdef? a&mufESifhaerSudk;? aqGaqGu


om

ra&mufao;bl;xifNyD; trDtjrefjyefvmcJhwmyJ} [k ajymqdkEIwfqufNyD;aemuf atmifazbufodkY vSnfhum


]a[m'g . . aqGaqGeJYausmif;aezuf tifrwefcspfwJh oli,fcsif; udkausmfpdefqdkwmaygh} [k todzGJYay;í
me

ausmfpdeftm;vnf; ]aqGaqGwkdY om,m0wDwkef;u odMuwJh awmtkyfudkatmifazqdkwmav} [k rdwfzGJYay;


rcia

av\/
l us

xkdodkYcifaqGu t*FvdyfxHk;pHjzifhrdwfzGJYonfhtwGuf ESpfa,mufom; vufqGJEIwfqufí NyHK;Muaomfvnf;


olwdkYESpfa,mufpvHk;\NyHK;yHkrSm tlxJtonf;xJuxGufay:vmonfh NyHK;jcif;r[kwfbJ vnfpvkwfavmuf
eo

qDu xGufay:vmum wrifn§pfíNyHK;&onfh tNyHK;rsKd;jzpfonfudk awGY&ay\/


f th
is b

ausmfpdefrSm rdrdMumMumMunhfíae&vQif rdrd\rESpfoufjcif;rsm;udk &dyfrdukefMurnfudk pdk;&drfí ]uJ . .


a':a':? uRefawmf t0wftpm;vJvkdufyg&apOD;} [k ajymNyD;aemuf cifaqGtm; ]awmfawmfMumrSyJ
o ok

at;at;aq;aq; pum;ajymMuwmaygh} [k rSmum atmifazudkrl arsmufajcmufovdk oGm;NzJjyaom


wil

NyHK;jcif;rsKd;jzifhNyHK;NyD; tdrfay:odkYwuf&efxGufívmcJh&m avSum;ay:odkYwufrdonfESifh wpfNydKifeuf 'def;ceJ


jrnfaomtoHjzifh rdrdacgif;ESifh ajymifacgif;BuD;0ifíEIwfqufrdav&m a'gojzpfum &Suf&rf;&rf;NyD;
l be

acgif;BuD;udk vufoD;ESifhxdk;vdkufrnfBuHrdNyD;rS bdk;uGef;jzpfyHkudkowd&í vufavsmhvkduf&um rausrcsrf;


at y

jzpfaompdwfESifh tdrfay:odkY wufoGm;av\/


our

tdrfay:odkYa&mufonfhtcgwGif bdk;uGef;onf rdrdtdyf&eftwGuf atmifaz\ckwifESifh,SOfí rdrdckwif


jyifqifaeonfukd awGY&aomaMumifh atmifazESifh,SOfítdyf&rnfudk rsm;pGmpdwfysufrdav\/ odkY&mwGif
ow

olwpfyg;tdrfü wnf;cdk&jcif;wGif rnfolESifh,SOfí rtdyfvdk? rnfonfhae&mwGifrS tdyfvkdonf[k


nr

aMu;rsm;p&mtvkyfr[kwfaomaMumifh uefYuGufonfhpum;bmrQrajymbJ bdk;uGef;xHrSa&csKd;zdkY vJvS,f&ef


t0wftpm;awmif;,lNyD; a&csKd;cef;odkY xGufoGm;av\/
isk

ausmfpdefonf a&csKd;NyD;í t0wftpm;vJvS,fzD;vdrf;um tcef;tjyifodkY xGufívm&mwGif 0efaxmuf


rif;BuD;OD;atmifuJESifh &ifqdkifawGYaeonfhtwGuf atmufzufodkYrqif;EdkifbJ OD;atmifuJESifhtwl tdrfa&SY
vomcef;odkYxGufum pum;ajymqdkíae&av\/ ausmfpdefrSm rdrdESifhrsufESmaMumvnf;rwnfh? pdwfxJ
uvnf;rvdkol atmifazESifhaemufxyfírawGYvdkbJ npmpm;onfhtcsdefusrS xrif;pm;yGJwGif
rsufESmcsif;qdkifawGYMuav\/

xkdtcgrS a':ausmharu ausmfpdeftm; ajymifacgif;BuD;taMumif;udk ajymjy&eftcsuf&NyD; atmifazbufodkY


vSnhfí ]uJ . . a':a':hwludk ajymifBuD;eJYawGY&yHkudk ajymjyvkdufprf;ygOD;? Mum;csifvGef;vdkYwJh} [k
ajymvdkuf&m ausmfpdefESifhwuG OD;atmifuJyg rdrdwdkYrMum;vdkaMumif; ydwfyif&ef yg;pyf[zdkY jyifvkdufonf

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 114


wGif a':ausmharu OD;atmifuJ rESpfoufaMumif;udkodojzifh rsufapmif;xdk;um ]NidrfNidrfaeprf;yg?
pum;r[prf;ygeJY} [k avoHjzifhajymvdkufí cifaqGuvnf;ausmfpdeftm; bmrQrajym&ef wHawmifESifh
wGufí tcsufay;vkdufNyD;vQif atmifaztm; ]ajymprf;ygOD; udkatmifaz&JY? aqGaqGjzifh em;axmifNyD;&if;
axmifcsif&if;yJ} [k qdkav\/

atmifazonf "r®uxdu w&m;a[mcgeD; acsmif;[efYí cRJ&Sif;ouJhodkY ]t[rf;} [k vkyfvkdufav\/

]'Dwd&pämefBuD;rsKd;[m tifrwefeufwJhawmBuD;rsm;rSmrS&dSw,f? ajymifqdkwm 'DtaumifBuD;rsKd;yJ? rsm;aom


tm;jzifh ttkyfvkduf? tpkvdkuf aeavh&dSw,f? 'gayr,fh wpftkyfwpftkyfrSm AdkvfvkyfwJhtaumifBuD;&dSNyD;
oluawmh oGm;csif&moGm;aewmyJ? &efoludkoljrifvdkY tcsufay;vdkufwmeJYwpfNydKifeuf usefwJhwpftkyfvHk;
ajy;wmyJ? oluawmh olvGwfatmif ajy;Edkif&ifajy;? rajy;Edkif&if wpfaumifwnf;ckcHwmyJ? tck
C

avSum;xufrSm csdwfxm;wJhtaumifBuD;udk awGY&wkef;uvJ wpfaumifwnf;yJ? yJcl;½dk;r ra&mufcif


om

awmeufBuD;xJrSm awGY&wmaygh? awGYw,fqdk&ifyJ cyfvSrf;vSrf;rSm awGY&wmrsKd;r[kwfbl;? oluvJ


vQKdxJutxGuf? uRefawmfuvJ ukef;uav;tay:twuf? yufyif;awGYMuwm? bma0;rvJ? tvGefqHk;&dSrS
me

aytpdwfoHk;q,favmufyJuGmr,f? uRefawmfvJ rxifbJ ½kwfw&ufbGm;ceJawGYvdkuf&awmh Muufao


rcia

aoaeNyD;rS csufcsif;owd&NyD; aoewfudkarmif;wifNyD; ypfvdkufwm . . }


l us

]aoewfeJYypfawmh qDawGraybl;vm;} [k ausmfpdefu ajymifovdkvdkajymvdkuf&m OD;atmifuJESifh


a':ausmharwkdYrSm ausmfpdef\jyuf&,fjyKaom pum;t"dyÜm,fudkrodMuí ai;aeMuaomfvnf; atmifaz
eo

rSmrl rsufESmysufíoGm;ojzifh cifaqGu ausmfpdeftm; wHawmifESifh wGufvdkufav\/


f th
is b

]'dkif;ceJ usnfqHxGufoGm;wmeJYwpfNydKifeuf vJa&mvdkYatmufarhvdkufwm . . ? rvJbl;cifAs? ycHk;udkxdNyD;


aoG;awGjzmceJxGufvmw,f yJ awGY&w,f? 'DtaumifBuD;vJ aoewfxdw,fqdk&ifyJ &SL;&SL;&SJ&SJ ajrudk
o ok

cGmeJYaqmifh? csKdBuD;udkaxmifNyD; vludk&efrlzdkY jyifawmhwmyJ? 'gayr,fh . . uRefawmfuvJ enf;enf;rS


wil

aMumufpdwfr&dSbl;} [k ajympOf cifaqGonf yHkajymonfudkem;axmifaeaom uav;uav; uJhodkY


atmifaz\rsufESmudk ar;axmufípdkufMunfhae&mu ausmfpdefbufodkYvSnfhum ][kwfw,f?
l be

udkatmifazu odyfNyD; owådaumif;wmyJ} [k ajymjyav\/


at y

][kwfw,f . . ? uRefawmfuvJ ae&mura&GYbJ a&SYudkrwdk;eJY? wdk;&iftypfyJvdkY csdefNyD;aewkef; jAKef;qdk . .


our

ajymifBuD;aemufem;u qifBuD;wpfaumif xGufvmjyefyga&mAsm? em;&GufBuD;vIyfvdkY}


ow

]b,fhES,fwkef; armifausmfpdef? 'Dvdkrsm; armifausmfpdefawGY&&if b,fvdkaervJ}


nr

]uRefawmfawmh 'DvdkawGY&&if tdyfrufxJu vefYNyD;Ekd;rSmyJ} [k ajymvdkuf&m a':ausmhar\rsufESmrSm


isk

rMunfrom jzpfoGm;av\/

]ta&;xJrSmcufvkdufyHkuvJ uRefawmhfaoewfxJrSm ,rf;awmifhuvJwpfckwnf;yJ usefawmhw,f?


uRefawmfawGYae&wmu wpfaumifwnf;vJ r[kwfbl;? ajymifuwpfrsKd;? qifuwpfrsKd;eJY tcufBuHKae
wmaygh? 'geJY ,rf;awmifhtjynfhtpHkxdk;NyD;om; aoewfwpfvufeJY vJ&atmif uRefawmfhaemufvkdufudk
ac:rvdkY aemufudkvSnfhMunfhvdkufawmh armifrif;BuD;om; aMumuftm;vefYtm;eJY aoewfyg,lNyD;
zifaqmifhajy;awmhwmyJudk;? 'Dvdkaewkef;rSmyJ qifBuD;vJ wpfcgwnf; ESmarmif;BuD;axmif? tNrD;BuD;wef;
NyD;awmh uRefawmfhudkxdk;&atmif wpfem&D rdkifajcmufq,favmufjrefwJht[kefeJY wpf&dSefxdk;ajy;vmyga&m?
uRefawmfvJ [,f . . ? wwfEdkifygbl;? olYuHyJqdkNyD; ½kwfw&uftBuH&wmeJY ab;udkenf;enf;uav;
a&TYvkdufawmh ajymifeJY qifBuD;u wpfwef;wnf;wnfhoGm;wmaygh? tJ'DawmhrS wpfcgwnf;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 115


rsufpdrdSwfypfvdkufwm usnfqH[m b,favmufjyif;w,f rjyif;w,f rajymeJY? ajymif&JY udk,fxJu
xkwfcsif;cyfazmufNyD; qifBuD;&JY OD;acgif;udk wnfhwnfhBuD;0ifNyD;rSefwmyJ}

]trav; . . tonf;xdwfp&m aumif;vdkufwmaemf? armifausmfpdefrsm; tckvdkBuHK&&if b,fvdkvkyfrvJ}

]uRefawmfawmh MuHKao;w,f? yHkaqG;AsmxkMuG,fqdkNyD; tJ'Dae&mrSmyJ csKH;csKH;NyD; xdkifidkvdkufrSmyJ}

]tJ'geJY ajymifBuD;uawmh ae&mrSmyJ yGJcsif;NyD;aooGm;awmhwmyJ? qifBuD;uawmh OD;aESmufrSefuwnf;u


toufvGifhoGm;ayr,fh ajy;vmwJht&dSefu ½kwfw&ufrajyao;bJ [yfxdk; . . [yfxkd;eJY a&SYudk pdkufvmNyD;
uRefawmfhajc&if;em;rSmyJ acgif;pdkufNyD; aoawmhwmyJ}
C

xdktcdkufwGif a':ausmharu trTef;wifOD;rnfBuH&m ausmfpdefu t&ifOD;pGm }a':a':? xrif;xnfhygOD;} [k


om

xrif;xnfhaom aMuGZvHkudk vSrf;íay;vkdufojzifh a':ausmharrSm ajymrnfhpum;udk arhíoGm;av\/


atmifazrSmrl rdrd\pum;udk csD;rGef;jcif;rcH&onfhjyif zsufvdkzsufqD; aESmifh,Sufjcif;cH&onfhtwGuf
me

jyufvHk;xkwfonfudk y&dowfwdkY\&,farmjcif;rcH&aom vljyufuJhodkY aMumifawmifawmifBuD; jzpfí


rcia

oGm;av\/
l us

xrif;pm;íNyD;Muaomtcg ausmfpdefonf pdwfysufysufjzifh {nfhcef;xJodkYoGm;íxkdifaepOf cifaqGa&mufí


vmav\/
eo
f th

]udkausmfpdef ysif;aeovm;? wpfa,mufwnf; bmvkyfaewmvJ}


is b

]aqGaqGudk apmifhaewmyJ? txl;ta&;BuD;wJh pum;ajymrvkdY}


o ok
wil

cifaqGonf rsufvHk;uav;rsm;vSefí pOf;pm;ovdkvkyfaeNyD;aemuf NyHK;&,fum ]bmpum;rsm;ygvdrfh} [k


ar;vdkufav\/
l be
at y

ausmfpdefrSm cifaqG\NyHK;&,fjcif;udk rouFmovdkvdkjzpfum rdrdajymrnfhpum;udk&dyfrdí oa&mfovdkvdk


jyKvkyfjcif;ayavm[k pdwfroefYbJ&dSNyD; ajymrnfhpum;udkyif rxGufcsifbJ &dSrdavawmh\/
our

]aqGaqG . . ? udkausmfpdefay;wJhpmawGudk tckwavm bmvdkYrjyefovJ}


ow
nr

cifaqGonf pOf;pm;aeNyD;rS ]jyefzdkYrvkdawmhbl;xifvdkY} [k ajzvdkufojzifh ausmfpdefrSm


tHhtm;oifhíoGm;av\/
isk

]bmjyKvdkYvJ aqGaqG? udkausmfpdefudk aqGaqGcspfw,f r[kwfvm;}

]cspfw,fav . . cspfom;yJ? rcspfzl;vdkY b,fwkef;uajymovJ? 'gayr,fh udkausmfpdefudk ,lzdkYqdkwm


rjzpfEdkifvdkY aemufay;wJhpmawGudk jyefzdkYrvdkawmhbl;qdkwm . . ajymwmyJ}

]aqGaqG t&ifwkef;uqdk&ifudkausmfpdef&JYpum;udk vdkufemrdcsifvdkufemrdrSmyJ? 'gayr,fhtck udkatmifazudk


awGYNyD;rSawmhjzifh udkausmfpdef&JY pum;udk rvkdufemEdkifawmhbl;xifw,f? aqGaqG[m &J&J&ifh&ifhvlrsKd;udkrS
oabmuswwfw,fqdkwm udkausmfpdeftodom;yJ? txl;ajymaezdkY rvdkbl;xifw,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 116


]pOf;pm;ygOD; aqGaqG? aqGaqG[m &J&ifhw,fqdkwmeJY a,mufsm;yDow,fqdkwJhpum;udk t,ltq
vGJaeNyDxifw,f? wd&pämefawGowfwm? jzwfwmeJY a,musfm;yDow,fvdkY qdkEdkifygrvm;? a,musfm;
aumif;pdwfxm;&dSrS . . } [k ausmfpdefajymírS pum;rqHk;ao;rD cifaqGonf pdwfqdk;onfhtrlt&mjzifh
]udkausmfpdef 'DtaMumif;udk aemufxyfrajymygeJYawmh? aqGaqGYpdwfxJrSm 'gqdk&if'gyJ? pdwfwpfrsKd;wnf;
xm;w,f? jyifvdkYr&bl;? 'gaMumifh udkatmifazuvGJNyD; b,folYrS arwåmr&dSEdkifbl;qdkwm ajymNyD;wJYaemuf
xyfNyD;ar;aezdkY rvdkawmhbl;? 'DtaMumif;eJYqdk&if aemufxyfem;raxmifcsifawmhbl;} [k qdkum
vSnfhxGufíoGm;onfhtwGuf ausmfpdefrSm tcH&cufcufjzifh 0rf;enf;a'gojzpfum usef&pfav\/

xdkodkYausmfpdefrSm rBuHEdkifrcHEdkifjzpfvsuf&dS&mu tBuH,louJhodkY [dk[dk'D'DMunfh&mwGif teD;&dS pmtkyf


wpftkyfudkawGY&ojzifh aumufíMunfhvkduf&m ]cifcifaqGodkY txl;arwåmvufaqmif} [k pmwef;xkd;vsuf
]az} [k vufrSwfxdk;xm;onfudk awGY&ojzifh ydkía'gojzpfum pmtkyfudkudkif&if; bmvkyf&ygrvJ[k
C

tBuHxkwfaepOf ajymifacgif;BuD;udk oGm;íjrifjyef&m ajymifacgif;BuD;\ oa&mfovdkvdk rsufESmBuD;onf


om

rdrdtm; ]r&Sufzl;vm; . . cifaqGu rBudKufzl;wJh} [k ajymifavSmifouJhodkY xifjrifrdojzifh vufxJü&dSaom


pmtkyfudk wtm;vTJNyD; ajymifacgif;BuD;udk aygufvkduf&m a'gufceJ i,fxdyfwnfhwnfhudk rSefíoGm;av\/
me
rcia

xdktcdkufwGif ]*Gwfa&Smhvf . . } [k qdkum rus,fhwus,f vufckyfMobmoHay;vsuf ]w,fNyD;


vufwnfhyguvm;uG} [k qkdvkdufoHudk ausmaemufqDrSMum;&ojzifh ausmfpdefonf vefYzsyfoGm;NyD;
l us

vSnfhMunfhvkduf&m OD;atmifuJudkawGY&í tHhtm;oifhum rdrdtm; tjypfwifavrnfvm;[k


&ifwxdwfxdwfESifh Munhfaerdav\/
eo
f th

OD;atmifuJonf NyHK;&,fvsuf ]a[h . . rif;w,f[kwfvSouGJY? igvJyJ 'Dacgif;BuD;udk enf;enf;rS


is b

MunfhvdkYr&bl;uG? b,fvdkvkyf&rvJ vdkY BuHaewm tckrS tMuH&w,f/ igvJyJ vufwnfhprf;OD;r,f} qdkrS


ausmfpdefrSm pdwfoufom&m &&dSoGm;av\/
o ok
wil

xdkodkYajymNyD; OD;atmifuJonf pmtkyfudkaumuf,lí aemufodkY av;ig;ajcmufvSrf;rQvSrf;um taotcsm


csdefqNyD;vQif wtm;ukef ukef;íypfaygufvkduf&m pmtkyfonf avxJwGif AsKdif;ysHouJhodkY pm&Gufrsm;
l be

tawmifcwfí ysHoef;um ajymifacgif;BuD;udk 0kef;ceJ wnfhwnfhBuD; xdrSefav\/


at y

]edyf[ . . } [k OD;atmifuJonf 0rf;omtm;&qdkvdkufum xíyif ckefawmhrnfuJhodkY jyKvkyfvkdufNyD;rS


our

acgif;BuD;udk pdkufíMunfh&if; . . rsufvHk;jyL;oGm;vsuf ][dkuf . . aomufusKd;awmh enf;awmhwmyJ} [k


qdkvkdufojzifh ausmfpdefonf OD;atmifuJpdkufMunhf&mzufodkY pl;prf;&SmazGaomrsufvHk;jzifh Munhfvdkuf&m
ow

ajymifacgif;BuD;üwyfxm;aom rsufvHk;wpfvHk;rSm pmtkyfrSefí uRwfxGufvGifhpifoGm;onfudk awGY&


nr

avonf/
isk

]tJ'grS cGuswmyJa[h . . ? igeJY rausmhareJYawmh urÇm&efBuD;awGYMu&awmhrSmyJ? olawmhjzifh 'DtaMumif;eJY


ywfoufNyD; pum;rsm;vdkY qHk;awmhrSm r[kwfbl;? b,fhES,fvkyf&yghrvJ BuHprf;ygOD;uG}

ausmfpdefonf acwårQpOf;pm;aeNyD;? ]tdk . . udpör&dSygbl;OD;&,f? uRwfoGm;wJhrsufvHk;[m arSmif&dyf


uswJhzufu rsufvHk;yJ MunfhvdkY rjrifygbl;} [k ajymav\/

][m . . nrdkYvdkY arSmif&dyfusaewm aeYcif;qdk&if aoaocsmcsmjrifEdkifwmayghuGJY} [k qdkNyD;aemuf


pdwf½Iyfonfhtrlt&mjzifh acgif;ukyf pOf;pm;aevdkufNyD; ]aeOD; . . 'Dvdkvkyf&if raumif;bl;vm;?
tckwavm 'Dbufydkif;rSm olcdk;xaew,f? olcdk;0ifNyD; rsufvHk;jzKwfoGm;w,fqdk&if} [k ajymNyD;rS?
rdrdtBuHredyfaMumif; jyefípOf;pm;rdum ]olcdk;qdk&ifvJ ypönf;om cdk;rSmyJ? bmr[kwfwJh rsufvHk;udkawmh

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 117


cRwfoGm;rSmr[kwfbl;? pdwfaemufaewJholcdk;rSyJ rsufvHk;udkcRwf,lrSm b,fvdkvkyf&yghrvJ} [k ajymum
ausmfpdeftm; tBuHawmif;jyefav\/

]'Dvdkvkyfygvm; OD;&JY? wpfckvHk; olcdk; cdk;wJhoabmrsKd;vkyfNyD; vufpwHk; azsmufypf&atmif} [k


ajymjyonfwGif OD;atmifuJrSm rsufESm&TifívmNyD; ]b,fvkdvJuGJY? ajymprf;ygOD;} [k pdwftm;xifoefpGm
ar;av\/

]'Dn tm;vHk;tdyfaeMuwkef; uRefawmf wdwfwdwfuav; wufNzKwfNyD; NcHxJrSm wGif;wl;jr§yfypfvdkufr,f?


raumif;bl;vm;}

OD;atmifuJonf tBuH& 0rf;omtm;&pGmjzifh ]edyf[ . . 'DtBuHodyfaumif;w,f? igjzifh 'Dvdkenf;enf;rS


C

rBuHrdbl;? at; . . aumif;w,f . . aumif;w,f . . vkyfprf;uG,f? rif;udkig odyfaus;Zl;wif&rSmyJ?


om

rif;'DvdkvkyfwJhtwGuf ighrSm rdef;rtqltylcH&rSm b,favmufoufomoGm;r,fqdkwm rif;rdef;r&awmhrS


aumif;aumif;odr,f} [k ajymjyav\/
me
rcia

]uRefawmfawmh b,fawmhrS rdef;r&awmhr,f rxifygbl;}


l us

][if; . . b,fhES,fwkef;? aeprf;ygOD;uGJY? igar;prf;yg&apOD;? rif;eJY aqGaqGeJY BudKufaeMuw,fvdkY


igxifwmyJ r[kwfbl;vm;}
eo
f th

]uRefawmfvJ aqGaqGBudKufw,fvdkY tpuxifrdwmaygh? 'gayr,fh tckrS uRefawmf[m olBudKufavmufwJh


is b

vlpGrf;aumif;r[kwfbl; vkdY od&w,f}


o ok

OD;atmifuJonf acwåawGa0aeNyD;rS ]aMomf . . odNyD odNyD aqGaqGeJY atmifaz BudKufaeMuw,fvdkY


wil

rif;xifvdkY ajymwmr[kwfvm;? 'gayr,fh pdwfrysufygeJYuGJY? aqGaqG[m 'DvdkyJ vlpGrf;aumif;vdk[mrsKd;udk


rufarmwm[m cPyef;avmuf pGJvrf;wwfwJh pdwfrsKd;uGJY? awmfawmfMum 'DpdwfawG aysmufoGm;rSmygyJ?
l be

wu,fawmh ighrdef;r&JY taMumif;udk odwJhvlrSeforQ oltifrwef rufarmaewJY acgif;BuDudk


at y

tpwHk;azsmufypfEkdifwJhvlxuf vlpGrf;aumif;[m r&dSawmhbl;vdkY atmufarhMurSmyJ} [k ajymjyav\/


our

xdknwGif ausmfpdefonf tdyfaysmfíroGm;ap&ef txl;BudK;pm;í pdwfudkwif;vsuf rsufvHk;udk


NzJxm;&av\/ oef;acgifausmftcsdefavmufodkYa&mufonfwGif [dkzufcef; 'Dzufcef;qDrS wacgacg
ow

a[mufoHrsm;onf ,drf;orawG oHNydKifaw;qdkouJhodkY wnDwnmwnf; xGufay:vmonfudkMum;&í


nr

tm;vHk;tdyfaysmfukefNyDudkodum tdyf&mxJrS xav\/


isk

ausmfpdefrSm ajymifacgif;BuD;&dS&modkYa&mufatmif arSmifxJwGif wjznf;jznf;prf;ívm&m? ajymifacgif;BuD;


teD;odkY a&mufonfhtcg cJ,Of;pGmr&Sm&bJ rSefjywif;rS0ifa&mufonfh tjyiftytmum"mwf\
tvif;a&mifjzifh rIefrIefrTm;rTm;awGY&jrif&um acgif;BuD;udk toHrMum;&atmif jzKwf,lvdkufav\/
ausmfpdefrSm yifyef;BuD;pGm rjzKwf&aomfvnf; acgif;BuD;rSm tvGefBuD;rm;av;vHonfhtwGuf vufxJwGif
rEdkifhwEkdifjzpfum avSum;ay:wGif ,drf;,dkifíoGm;&mu avSum;xpfajc&if;odkYeif;rdNyD; ajcacsmfí
oGm;ojzifh w0kef;0kef;jrnfvsuf avSum;ajc&if;odkY zifavQmíusoGm;av\/ ausmfpdef\vdrfhusoHrSm
tawmfyifus,favmif&onfhtxJwGif avSum;&if;&dS yef;tdk;wifxm;aom pifuav;udkyg vdrfhus&if;
ajcESifhxdk;uefrdonfhtwGuf AvHk;vHk;vHk;'dkif; . . *Grf; . . [laom toHudk jzpfay:apNyD;
wpftdrfom;vHk;vdkvdkyif tdyf&mrS Ekd;ukefMuapavawmh\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 118


ausmfpdefrSm tcufBuHKum rsufvHk;jyL;íoGm;&mu a':ausmhar\ ar;oHjref;oHrsm;udkMum;&NyD; ol\tcef;
qDrS vufEdSyf"mwfrD;a&mifudk jrif&aomaMumifh rdrdudkawGYaeawmhrnfudk pdk;&drfrdum ajymifacgif;BuD;udk
NcHxJüoGm;írjr§yfrD rdrdykef;aezdkYt&ifvdkonfudkawG;rdum rEkdifhwEkdifjzifh ajymifacgif;BuD;udkrí avSum;
ay:odkYwuf&m aMumufpdwf\wkdufwGef;jcif;aMumifh av;vHyifyef;onfrxif&bJ vsifjrefpGm
tdrfay:xyfodkY a&mufoGm;av\/

tdrfay:odkYa&mufaomtcg tcef;wpfckxJodkY rjrifrprf;0ifí oGm;&m ckwifwpfckESihfwdk;rdawmhrnfjzpfNyD;rS


ckwifay:ü tdyfaysmfaeolwpfa,muf\ touf&SLía[mufoHudkMum;&ojzifh tcef;rSm;NyD[k pdk;&drfum
ajymifacgif;BuD;udkudkif&if; ckwifatmufodkY 0ifíykef;aevdkufav\/

ckwifay:ü tdyfarmusaeolrSm atmifazyif jzpfay\/ atmifazrSm tjcm;olrsm;tm;vHk; Ekd;aomfvnf;


C

ttdyfBuD;olwpfa,muf jzpfojzifh rEkd;bJ wacgacgjzifh ESmacgif;yavGrIwfí aeav\/


om

ausmfpdefonf ckwifatmufwGif ajymifacgif;BuD;udkzufvsuf Nidrf0yfpGmae&mu ajymifacgif;BuD;rS


me

tarG;rsm;onf ESmacgif;udkuvdojzifh pdwfudkcsKyfwnf;ír&EkdifbJ [cGD; . . [cGD; . . ESifh [wfcsKd;NyD;


rcia

rqHk;EkdifbJ&dSav\/
l us

ausmfpdef\[wfcsKd;oHudkMum;&rS atmifazonf tdyf&mrS vefYíEdk;NyD;vQif ]a[h . . b . . b . .


b,folvJ} [k ar;vkdufav\/ xdktar;udk ausmfpdefonf bmrQjyefírajym wkwfwkwfrQrvIyfbJ
eo

NidrfNrJNidrfíaeav\/ odkY&mwGif atmifazrSmrl NidrfíraebJ&dSum ausmfpdefrSm rdrdacgif;ay:rS ckwifay:wGif


f th

vIyf&Sm;oHudkMum;&NyD;aemuf acsmufceJ "mwfrD;zGifhvkdufoHudk Mum;&av\/


is b

]a[h . . ckwifatmufrSm bmvJ b,folvJ} [k atmifazu ar;jyefav\/


o ok
wil

ausmfpdefrSm rdrdykef;aeívnf;rvGwfawmhNyDudk od&av\/ odkYjzpfíckwifatmufrS rxGufbJae&rnfvnf;


r[kwf? rawmfwq atmifazu rdrdar;r&íaoewfESifhypfvQif þae&mwGif vlYjynfrae pkawí
l be

ao&awmhrnfjzpfonfhtwGuf qGJírxkwfcifu xGufvkdufrS aumif;awmhrnf[k ESvHk;jyKum vlrxGufcif


at y

ajymifacgif;BuD;udk OD;pGmwGef;í xkwfav\/


our

xdkodkY ajymifacgif;BuD;udk xkwfvkdufonfESifh wpfNydKifeuf ]atmifr,fav;av;As . .} [laom


i,foHygBuD;ESifh atmfvkdufonhf toHudkMum;vkduf&ojzifh ausmfpdefonf ckwifatmufrSjyLí
ow

Munhfvkduf&m ykqdk;rEdkifhwEdkif vufwpfzufjzifh wef;vef;BuD;qGJudkifum tcef;wHcg;0qDodkY aMumuftm;


nr

vefYtm; tl,m;zm;,m;ESifh xGufajy;aom atmifazudk jrifvdkuf&av\/


isk

atmifazrSm wHcg;aygufodkYtajy;wGif tcef;wGif;odkY0ifvmaom a':ausmharESifh &ifqdkifwdk;rdojzifh


wpfa,mufudkwpfa,muf tajcmufwkdufvefYum vufum;&m;ajcum;&m;ESifh yufvufvefívJusMu
vkrwwfjzpfoGm;&m a':ausmharudkrl ol\aemufrSvdkufvmaom cifaqGuzufíxm;vkduf&NyD;
atmifazrSmrl renf;udk,f&dSefowfum rdrd\taMumufBuD;jcif;udk &Sufudk;&Sufuef;jzifh £a`E´qnfí
aevdkuf&av\/

a':ausmharrSm tenf;i,f &ifckefjcif;oufomíoGm;aomtcgusrS rsufESmxm;BuD;jzifh ][if . .


b,fhES,fwHk;? bmawG jzpfMuwmwkef;} [k ar;vdkufav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 119


]taumifBuD; . . taumifBuD; . . enf;wJh taumifBuD;r[kwfbl;As? w&SL;&SL;toHBuD;eJY
ckwifatmufuaeNyD;awmh . .} [k pum;rqufEkdifbJ &dSav\/

a':ausmharonf atmifaztm; rESpfvkdaomrsufESmjzifh? ½Iwfcsovkd ajcqHk;acgif;qHk;pdkufí


Munfhaeav\/ yJcl;½dk;rawmeufBuD;xJwGif ajymif? qif? usm;awGESifh &ifqdkifowfjzwfvmcJhol
wpfa,mufonf ,ckavmuf taMumufBuD;jcif;udk pOf;pm;ír&EkdifbJ&Sdojzifh ]taumifBuD;awGY&wmeJY
'gavmufyJ i,foHygatmif atmf&ovm;} [k ar;av\/

cifaqGuvnf; Mum;0ifí ]bmaumifBuD;vJ MuGufpkwfvm;? yk&Gufqdwf} [k oa&mfovdkvdk ar;vdkuf


av\/
C

]bmaumifBuD;vJawmh rodbl;? taumifBuD;awmh taumifBuD;yJ? enf;wJhtaumifBuD; r[kwfbl;As}


om

]aeygOD; . . armifatmifaz&JY? wu,fyJ [kwfvkdYvm;? 'DtdrfxJudk b,futaumifBuD;0if&rSmvJ?


me

xrif;vHk;wapärsm; ajcmufaewmvm;}
rcia

][kwfygw,f . . a':a':&JY? [dkatmufrSm} [k atmifazu ajymí vufñd§K;xdk;jyvkduf&m


l us

a':ausmharESifhcifaqGwdkYvnf; atmifaz jy&mqDodkY MunhfvkdufMuonfwGif ajymifacgif;BuD;udkydkufvsuf


ckwifatmufrS xGufvmaom ausmfpdefudkjrif&ojzifh cifaqGrSm [uf[ufyufyuf&,farmrdí
eo

a':ausmharrSmrl ]b,fhES,fawGrsm; jzpfMuwmvJ [½dk . .} [k t"dyÜm,fpOf;pm;í em;rvnfaom


f th

trlt&mESifh Munhfaeav\/
is b

cifaqGrSm &,farmírwdwfEkdifbJ ]Munfhprf;ygOD; udkatmifaz&JY? &Sifudk,fwdkif ypfowfcJhw,fqdkwJh


o ok

ajymifaoBuD;&JYacgif;udkyJ? udk,fh[mudk,f jyefNyD;vefYwm tHhMoyg&JY} [k ajymav\/


wil

ausmfpdefonf acgif;BuD;udkydkufíxvmNyD; ]b,folajymvJ? 'Dacgif;BuD;udk olypfowfw,fqdkwm


l be

tvum;nmwm} [k qdkvkduf&m atmifazrSm rsufESmysufíoGm;av\/


at y

]b,fhES,faMumifh olypfwmr[kwfbl;vdkY odwmvJ} [k a':ausmharu ar;av\/


our

ausmfpdefonf acgif;BuD;\vnfukyfay:wGif opfom;ESifhruyfbJaumfuGmonfhae&mu vnfyif;a&udk


ow

vSefíjyum ]'DrSmMunfhygvm; a':a':&JY? wd&pämefcsKdawG? acgif;awG? om;a&awGudk yHkoGif;wJhqdkifu


nr

wHqdyfBuD;tygom;uyJ? ol0,fvmNyD;awmh oludk,fwdkifypfowfcJh&ovdkvdknmNyD;ay;wm} [k ajymí


jyvdkufonfhtwGuf a':ausmharwdkYrSm tvdrfay:íaeNyDudk odMu&avawmh\/
isk

]b,fhES,farmifatmifaz? tpuawmh armifatmifazypfwmqdk}

atmifazrSm pum;rajymEdkifawmhbJ ]uRef . . uRefawmf . .} ESifh pum;txpfxpf jzpfíaeonfudkawGY&rS


a':ausmharu ]uJ . . armifatmifaz? t&SnfajymraeeJYawmh? taMumufajyoGm;atmif tdyf&m0ifNyD;
tdyfraysmfrcsif; *kPfawmf&Gwfaeayawmh} [k ajymvdkufNyD;aemuf ausmfpdeftm; ]armifausmfpdef?
b,fvkdjzpfwmvJqdkwm a':a': ar;raeawmhygbl;? vlvdrfwpfa,mufudk ay:atmif vkyfay;wmudkyJ?
aus;Zl;odyfwifwmyJuG,f} [k qdkum tjyifodkY xGufoGm;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 120


xdktcgrS cifaqGu ausmfpdeftm; ]udkausmfpdef? awmfawmfyJ ttdyfysufoGm;w,fxifw,f? tm;&dSatmif
EGm;EdkYuav;wpfcGufavmuf aomufvkdufygOD;vm;? aqGaqGazsmfay;r,fav} [k ac:ojzifh ausmfpdefvnf;
cifaqG\aemufodkY ygíoGm;ojzifh atmifazrSm aMumifawmifai;NyD; usef&pfav\/

vufzuf&nfcef;xJwGif cifaqGonf ausmfpdeftm; udk,fwkdif EGm;EkdYxnfhay;&if; ]udkudk . . aqGaqGudk


pdwfrqdk;eJYaemf? aqGaqGudktjypfvTwfyg? aqGaqGtxifrSm;NyD; jzpfwmygaemf? aqGaqG udkudkYtjyif
b,folYudk cspf&OD;rSmvJ? udkudkYudkyJ cspfwmaygh? [kwfvm;aemf} [k ajymvdkufojzifh ausmfpdefrSm
0rf;omauseyfírqHk; NyHK;NyHK;BuD;vkyfum . .

]cspfwJholtay:rSm b,fawmhrS tjypfrjrifygbl;? udkudk aqGaqGudkyJ tonf;pGJcspfw,fqdkwm


aqGaqGtodom;r[kwfvm; tcspf&JY} [k ajymum 0rf;omtm;&pGm cifaqGtm;ayGYzufrnftBuHwGif . .
C
om

]a[h . . b,fvkdjzpfMuwmvJuGJY? ajymMuprf;ygOD;} [lí ar;vdkufaom OD;atmifuJ\toHudk


Mum;vkduf&aomaMumifh ausmfpdefrSm udk,f&dSefowfí aevdkuf&av\/
me
rcia

OD;atmifuJrSm tdyfaysmfaeí jzpfyHkysufyHk tvHk;pHkwdkYudk bmrQrodvkdufbJ&dSNyD; qlqlnHnHMum;&rS


tdyf&muEkd;vmNyD;vQif "m;jyrsm; 0ifa&mufwdkufcdkufava&mhovm;[k atmufarhum ESpfvHk;jyL;
l us

aoewfBuD;udk udkifqGJNyD;xGufvmcJhav&m cifaqGonf rdrdzcifudkjrifvkduf&onfwGif [uf[ufyufyuf


&,farmNyD; ]azaz 'DaoewfBuD;ESifh bmvkyfrvdkYvJ} [k ar;vdkufav\/
eo
f th

]rodbl;av . . "m;jywdkufvdkYvm;vdkY}
is b

]"m;jytBuD;pm;awmh r[kwfbl;azaz&JY? at;"m;jyyJ}


o ok
wil

]b,fvkd at;"m;jyvJuGJY? ajymprf;ygOD;}


l be

xdktcgrS cifaqGu atmifaz\ vdrfyHknmyHkwdkYESifhwuG tvdrfay:NyD; ol&Jabmenf;olwpfa,muf


at y

jzpfaMumif;udk &,fumarmumESifh tvHk;pHkjyefíajymjy&m OD;atmifuJrSm rdrdtvGefw&m rESpfoufaom


ajymifacgif;BuD;ESifh rdrdrsufrkef;usKd;aeaom atmifazudk a':ausmharuyg pdwfysufrkef;wD;oGm;jyDudk
our

od&aomaMumifh tm;&0rf;om&,farmvsuf ]acG;rom; . . 'DvdkrSef;tpu igrod&ygvm;? 'Dvdkomod&if


arSmifxJrnf;xJrSm "m;jy0ifwkdufygw,fqdkNyD;? aygifudk aoewfeJY zrf;NyD; rypfvkduf&ygvm;} [k
ow

ajymvdkufNyD;aemuf ]tckb,frSmvJ} [k ar;vdkufav\/


nr

]olvJ &Suf&SufeJY tdrfay:wufoGm;NyD}


isk

]acG;rom;? eufjzefcg rsufESmjy&JygOD;rvm; rodbl;} [k OD;atmifuJu wpfukd,fwnf; ajymaejyD;aemuf


]'gxuf orD; aqGaqG . . armifausmfpdefudk bmwkdufaewmvJ}

]EGm;EkdY} [k cifaqGu jyefíajzav\/

cifaqG\tajzudkMum;vQif OD;atmifuJof rsufvHk;jyL;oGm;um ][if . .EGm;EkdY? [kwfvm;} [k ajymvdkufNyD;rS


wpfpHkwpf&mudk awG;rdovdkvdk&dSí rNyHK;wNyHK;vkyfum ]tif; . . EGm;EkdYvJ tm;&dSwmyJuGJY} [k
qdkíxGufoGm;ojzifh cifaqGESifh ausmfpdefwkdYrSm wpfa,mufrsufESm wpfa,mufMunfhí &SufNyHK;
NyHK;rdMuav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 121


xkdaemuf cifaqGu ]udkudktckn udkudkYtdyf&m jyefrtdyfeJYawmh? atmifazu tnd§K;xm;NyD; tdyfaysmfaewkef;
owfypfae&if cufaer,f} [k ajym&m ausmfpdefuNyHK;vsuf ][kwfyg&JY? aMumufvdkufwm aqGaqGeJYyJ
twlwltdyfawmhr,f} [k ajymonfwGif ][if;tif; . . r&bl;q&m . . r&bl;} [k qdkojzifh
]trav;aMumufw,f} [k qdkNyD; cifaqGtm; aMumuftm;vefYtm; tzufrsKd;jzifh twif;zufvdkufav\/

jrefrmhtvif;r*¾Zif;? atmufwdkbm? 1938/


C
om
me
rcia
l us
eo
f th
is b
o ok
wil
l be
at y
our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 122


o
omm;;rru
ufo
folclcdk;dk;x
xiif f

va&mifuav;u w0if;0if;? avjynfuav;uvnf; wnif;nif;? yef;&eHYuav; woif;oif;&dSaom


tcsdef0,f cyfjyif;jyif;rIwf&aom yavGoHonf wwDwD? wwmwmESifh &Gmv,fvrf;rBuD;ay:rS
xGufay:vmav\/ yavGrIwfol armifcsdwfonfum; rdrdwdkY&GmwGif topftqef;qHk;jzpfaom
OD;uvdefoDcsif;udkrIwf&onfrSm vQmüwpfrsKd;yif t&om&dSouJhodkY atmufarhrdav\/ armifcsdwfonf
xdkoDcsif;udk rdrdwdkY&GmwGif yxrOD;qHk; &&dSoljzpfojzifh emrnftawmfBuD;av\/
C
om

wpf&GmvHk; tdyfvsuf&dSaomtcsdefrSm armifcsdwfonf tb,fhaMumifhwpfa,mufwnf; yavGwdkYudk


rIwfoGm;ygoenf;[k awG;awmzG,f&m&dSaomfvnf; taMumif;udk&dyfrdolrsm;rSmum; ol\&nf&G,fcsufonf
me

wpfzufaomyGifhjzL&Gm&dS trd a':tkyf? tz OD;wvkyfwdkY\ orD; pdefwkwfudk vlysKdvSnfh&ef oGm;onf[k


rcia

tvG,fwul &dyfrdMuayvdrfhrnf/
l us

armifcsdwftm; nwdkif; EIwfqufavh&dSaom usm;Adkvfonf &GmolBuD; OD;MuGufeD\ wJukyfatmufrS


eo

w0kwf0kwfa[mifum EIwfquf&if; xGufívmav&m armifcsdwfu ][Jh . . usm;Adkvf? igyg[} [k jyefí


EIwfqufvkdufrS . ./
f th
is b

usm;Adkvfonf xHk;pHtwdkif; nwdkif;uJhodkY ujyifatmufodkY jyefí0ifoGm;av\/ usm;Adkvfonf


o

armifcsdwf\yavGoHudk em;Mum;jyif;uyfojzifh xGufía[mifonfudk r&dyfrdbJ armifcsdwfonf


ok

rIwfNrJqufí yavGrIwfum &GmjyifokdY a&mufoGm;av\/


wil

usm;Adkvfonf ,ckrS em;at;ygaygh[k ESvHk;jyKum *kefeDtdwfcif;onfh yx0Dqdkzmay:wGif tdyfaysmf&Sm


l be

av\/ armifcsdwfonf yGifhjzL&GmxdyfodkYa&mufaomtcg yavGudkcg;Mum;odkYxdk;xnfhvdkufNyD; wdwfqdwfpGm


at y

&GmxJokdY0ifoGm;av\/
our

pdefwkwfonf &GmxdyfrSrIwfvkdufaom yavGoHudkMum;ojzifh em;pGifhíaxmifaeav&m yavGoH&yfpJoGm;


aomtcg armifcsdwf&GmxJodkY 0ifvmNyDudkodojzifh tdyf&mrStomxí cavmufqGJwHcg;udk toHrMum;
ow

&atmif zGifhjzKwfNyD; aemufab;odkY cyfjznf;jznf;xGufcJhav\/


nr

NcHxJodkYa&mufaomtcg wrmyifatmufü vlwpfa,muf&yfaeonfudkawGY&av\/ oif;[m . .


isk

olcdk;vm;? vlqdk;vm;? EkdYr[kwf&ifvJ pdefwkwfudk cdk;ajy;r,fvdkY BuHaewJhvlvm;? igeJYtBuHwlwJh


&efolyJvm; paomawG;awmjcif;onf armifcsdwf\OD;aESmufxJodkY 'va[m0ifívmojzifh armifcsdwfonf
teD;&dS bl;pifatmufokdY 0ifa&mufcdkatmif;um acsmif;ajrmif;Munfhaeav\/ igtoHay;vkduf&vQif
aumif;rvm;? toHay;rdvdkY oif;wdkYxGufajy;NyD; igwpfa,mufwnf;awGYae&ifvJ 'ku©yJ[k qifjcifum
NidrfoufpGmyif aeav\/

rMumrD opfyifay:rS aumh . . aumh . . aumh . . zvyf . . zvyf . . jAwf . . jAwf . . uD;uD; . . *d
[laomtoHudkMum;&NyD; atmufüaeaomolu &TDceJavcRefvkdufí ykqdk;pudkrNyD; cg;ydkufaxmif
vkyfvkduf&m opfyifay:rS wpfpHkwpfck ypfcsonfudk jrif&NyD; atmufuvl xGufajy;onfudk awGY&av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 123


pdefwkwfonf xdktjcif;t&mudk jrif&ojzifhMuufolcdk;yg&Sifh? Muufolcdk;[k atmfav&m wrmyifay:u
vlonf apGYceJckefcsNyD; xGufajy;av\/ armifcsdwfrSm tHhtm;oifhvsuf ai;armum usef&pfav\/

OD;wvkyfonf tdyf&mrSvl;vJxNyD; eHab;üxm;aom "m;&SnfudkqGJíxGufvmNyD;rS rdrdrSm vHkcsnfrygvm


onfudkod&ojzifh tdyf&may:ü uRwfusef&pfcJhaom vHkuGif;udk ,lí0wfum r,m;tkyftm; EId;írD;cGuf
xGef;cdkif;NyD; tdrfaemufab;odkY xGufívmav\/

][Jh pdefwkwf? b,frvJ[ Muufolcdk;}

]taumifwpfaumifawmh xGufajy;wm jrifvkdufw,f}


C

]oif; . . tazmfawmh usef&pfcJhrSmyJ? acG;rom;awG rd&ifawmh taoyJ? wpfaeYuvJ arG;vdefrwpfaumif


om

ygoGm;NyD} [k qdkum [dk[kd'D'Dvdkufí&Smav&m? bl;pifatmufü ykíaeaom icsdwfudk awGY&ojzifh


"m;&Snfudkajr§muf&G,fum ]ratay; xGufcJhprf;} [k qdkum ckwfrnfjyK&m pdefwkwfu ]taz
me

vufvGefaeOD;r,f} [k qdkNyD; OD;wvkyf\vufudk qGJxm;av\/ pdefwkwfu qGJavav? OD;wvkyfu


rcia

uJavav jzpfvmav\/
l us

armifcsdwfonf aMumufaMumuf&GHY&GHYESifh bl;pifatmufrS xGufvmav\/


eo

][Jh . . acG;rsKd;? b,frvJ ighMuuf}


f th
is b

]uRefawmf . . Muufolcdk;r[kwfygbl;? cdk;wJhvl ajy;NyD}


ook

]rif;u . . ighudk bmrSwfvdkY vdrfaewmvJ? rif;rcdk; b,folcdk;rvJ? a[h . . rtkyf? rD;cGufeJY rsufESmudk
wil

taotcsmxdk;Munfhprf;}
l be

rtkyfonf rD;cGufudk a&SYodkYxdk;íjy&m pdefwkwfrSm tHhtm;oifhí oGm;av\/ OD;wvkyfrSmvnf; pdwfwpfrsKd;


at y

jzpfíoGm;av\/
our

]a[h . . rif;? anmifyifomu udkbdk;vl&JYom; r[kwfvm;}


ow

armifcsdwfonf acgif;udkndwfNyD; iHkYvsufaeav\/


nr

pdefwkwfonf armifcsdwfudkMunfhNyD; ]udkcsdwf . . &Sifhudktpu uRefr vlaumif;rSwfvkdY BudKufrdw,f? tckrS


isk

xbDawmif ra&Smif cdk;rJh olcdk;yJ} [k qdkvkdufcsifaomfvnf; rsKdodyfíxm;&av\/

]rif; Muufuav; wpfaumifcdk;zdkY[m? wpf&Gmuawmif vm&ovm;? vkdcsif&if ajymNyD;awmif;ygvm;?


udkbdk;vleJYawGYrS rif;taMumif; ajym&OD;r,f} [k qdkNyD; armifcsdwfudk aphpyfpGmMunfh&if; ]rif;cg;Mum;u
yavGwdk[m bmvkyfzdkYvJ? Muufcdk;wm yavGeJYcdk;&ovm;} [k ajymav\/

]uRefawmf Muufcdk;zdkYvmwm r[kwfygbl;}

]EkdY . . bmvkyfzdkY 'DNcHxJ a&mufvmwmvJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 124


]iSufrodawmh Z&ufcsKd;xifqkdwmvdk . .}

]aeygOD;? Muufcdk;wm Z&ufxifvdkYav;? csKd;xifvdkYav;eJY ighudknmOD;rvdkYvm;? oGm;oGm; vQm&SnfraeeJY?


jrefjrefoGm;Muawmh? igvkyfvkdufrdvdrfhr,f}

armifcsdwfonf pdefwkwfukdrQ vSnfhrMunfh0HhbJ xGufoGm;av\/ watmifhavmufMumaomtcg


OD;wvkyfxH Muufolcdk;owif;pum; Mum;em&atmif tdrfeD;csif; armifa&Tzm;u vmíar;av&m
OD;wvkyfu ]tdk . . 'Daumif aemufrvm&ygbl;? usKyf yg;oG,fem;oG,f cyfememESufvkdufwm yg;pyfu
acs;tefxGufwmyJ} [k tBuD;tus,fvkyfí ajymav\/ a&Tzm;vnf; ]'grS rSwfr,f} [k qdkí
jyefoGm;av\/
C

pdefwkwfonf ightm; trSefyiftxifvGJrSmyJ? ightay:rSm arwåmysufava&mhrvm;? 'DvdktxifrSm;wm


om

raysmufao;orQ ig\rsufESmudk rjy0Hhyguvm;[k armifcsdwfonf wtHkaEG;aEG;awG;awmum pdwfxJü


rausreyfbJ&dSav\/ ightay:ü pdefwkwftxifrSm;onfudk b,fvkdaysmufatmif vkyf&ygrvJ[k
me

awG;awmjcif;jzifh tBuHxkwfav&m tjcm;vrf;rjrif Muufolcdk;udkom vufyl;vufMuyfzrf;ay;EdkifrSom


rcia

at;rSmyJ[k ESvHk;jyKí nwkdif; pdefwkwf\tdrfaemufaz;odkYvmí olcdk;apmifh&av\/ yxrnü


olcdk;udkrawGY&ojzifh jyefcJh&\/ 'kwd,nü olcdk;rvmí qefjyKwfjzpfcJh\/ odkY&mwGif armifcsdwfonf
l us

pdwfravQmhbJ apmifhNrJapmifhav&m wwd,rÜd oHk;BudrfajrmufaomnodkY a&mufav\/


eo

armifcsdwfonf naeapmapmuyif a&muf&dSvsuf pHy,fcsKHatmufodkY0ifum ,kefi,fudkusm;acsmif;ovkd


f th

apmifhpm;acsmif;ajrmif;vsuf &dSav\/ wu,fvdkY wpfa,mufa,muf aemufaz;xGufvmvdkY yufyif;


is b

igeJYawGY&ifjzifh bkef;BuD;ESpfcg&Sufqdkovkd jzpfaeOD;rSmvm;[k awG;awmaMumuf&GYHrdaomfvnf;


rdrdykef;atmif;ae&mrSm vHkjcHKojzifh pdwfudkoufomap\/
o
ok
wil

aMumufp&mjcifaumifrsm;onf em;üuyf0Jvsuf xufpGmaom tpG,fESpfacsmif;jzifh armif;rJum


w0D0Dvkyfí vnfukyfudkxdk;Muav\/ armifcsdwfrSm rcHcsdaomfvnf; ydjym;pGmNidrfíae&av\/
l be

,if;odkYrSufjcifawGxkd;cHaeonfhtxJwGif aeYv,fu udkomMuG,fom; &SifjyKtvSLwGif &Smvywf&nf


at y

AdkufNyJatmifaomufcJhojzifh acsmif;qdk;csifívmav&m toHxGufrnfpdk;í yg;pyfudkydwfav&m acsmif;oHrSm


wcGD;cGD;ESifh aeav\/
our

]a[h . . o&Jacsmufw,fxifw,fuG? £wdydaom . . t&[H t&[H}


ow
nr

]o&J r[kwfygbl;uG? cgwkdif;rS racsmufbJ}


isk

]cGD; . . cGD; . . t[l; . . t[l; . . cGD; . .}

]igawmh MuufoD;xvmNyDuGm? jyefMupdkY}

]rif;bmomjyefayawmh? igazmif;wpfaumif&rS jyefr,f}

]at; . . igjcHjyifbufu apmifhaer,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 125


usef&pfcJhaom olcdk;onf wrmyifudk zufíwufav\/ armifcsdwfonf taotcsmapmifhpm;
acsmif;ajrmif;aepOf MuGufpkwfwpfaumifonf armifcsdwf\ykqdk;xJodkY wkd;í0ifav&m icsdwfrSm
aMumufvefYNyD; 0l;0J . . 0l;0J atmfvsuf xíckefav\/

Muufolcdk;vnf; toHMum;&ojzifh ]o&JBuD;As} [k atmf[pfum opfyifwpf0ufu vefYíusav&m


opfikwfwpfckwGif vHkuGif;Nidaeojzifh ajray:odkYrusbJ vif;EkdYuJhodkY wGJavmif;BuD;jzpfvsufaeav\/

OD;wvkyfonf tdrfaemufaz;rS vloHMum;í cg;awmif;udk ajymifatmifusKdufNyD; "m;&SnfBuD;udkqGJí


rD;cGufudk wpfzufuudkifum xGufvmav\/ armifcsdwfonf ½kwfw&uftBuH&NyD; wGJavmif;aeaom
olcdk;\qHyifudkqGJxm;NyD; ]olcdk;rdNyD? olcdk;rdNyD} [k atmfav\/
C

OD;wvkyfonf onfwpfcgicsdwfawmhZufjzwf&vdrfhr,f[k Budrf;0g;NyD;vmav&m icsdwfrSm olcdk;zrf;ay;ol


om

jzpfonfudk awGY&av\/
me

]icsdwf . . rif; 'Dwpfcg olcdk;zrf;ykvdyf vkyfaeovm;}


rcia

]t&ifcdk;wmvJ olyJAs? tckrSrdw,f}


l us

]OD;wvkyfonf tHhtm;oifhpGmaeNyD;rS armifcsdwf\ausmudkykwfí ]awmfayhuGm? rif;zrf;ay;ayvdkYyJ?


eo

'Dtaumif olBuD;bdk;wufwltdrfudk ydkY&r,f} qdkNyD; olcdk;udkwkyfaESmifxm;í armifcsdwfukd


f th

tdrfodkYac:oGm;av\/ tdrfay:odkYwufoGm;&m avSum;&if;ü NyHK;aeaom pdefwkwfudk jrifhcJh&ojzifh


is b

armifcsdwfonf tdrfxJodkYa&mufí rMumrD tjyifxGufOD;rnfqdkí xGufvmav\/


o ok

OD;wvkyfonf twefMumí armifcsdwfjyefrvmonfudk awGYojzifh aemufaz;odkYqif;íMunfh&m icsdwfESifh


wil

pdefwkwf acsmifukyfí aeonfudk awGY&rS ]tcsufrodvdkY om;rufolcdk; xifcJhrdwmudk;} [k awG;rdav\/


/
l be
at y

ol&d,½kyfpHkowif;? 'DZifbm? 1930/


our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 126


aaiiGw
Gwppfu
fussyyf f

]a[h . . bwif? rif;ightuÐs,lNyD; 0wfjyefNyDxifw,f? Munhfaumif;ao;&JYvm;? tusÐudk


acG;0Jpm;usaewmyJ? vufEDS;pkwfavmuf usufoa&r&dSbl;} [k b&Sifu rdrd\tay:tusÐudk
jzefYudkifíjy&if; ajymvdkufonfwGif bwifrSm rsufESmxm;ysufíoGm;um rnfodkYjyefvnfajym&rnfudk
½kwfw&uf rpOf;pm;wwfbJ ai;íMunfhaerdav\/
C

xdknDtpfudkESpfa,mufrSm t0wftpm;rIESifhywfoufNyD; aeYpOfvdkyif wusufusuf pum;rsm;avh


om

&dSMuay\/ b&SifrSm t0wftpm;udk tvGef½dkaoolwpfa,mufjzpfNyD;vQif rdrd\t0wftpm;rsm;udk


rdrduvGJí rnfolrQ r0wfapcsif/ olwpfyg;\t0wftpm;udkvnf; b,faomtcgrQ iSm;&rf;í0wfcsifpdwf
me

r&dSay/ bwifrSmrlum; rdrdt0wftpm;udk ½dkaool r[kwfonfhtavsmuf rnfonfhtcgrQ t0wftpm;


rcia

aumif;aumif;[lír&dSbJ ta&;taMumif;BuHK&SdvmvQif tpfudkjzpfol b&Sif\ t0wftpm;rsm;udk qGJí


0wfwwfonfhtusifhaMumifh xdkokdY0wfonfudk b&SifawGYonfhtcgwdkif; pum;rsm;avh&dSMuay\/
l us

odkY&mwGif tqHk;owfü b&Sifuom tavQmhay;&avonf/


eo

,cktBudrfrl b&Sifonf rdrd\taumif;qHk; ouúvwftusÐudk xdcdkufaeNyDjzpfojzifh tavQmhray;[k


f th

qHk;jzwfum a'gyGaomtrlt&mjzifh vufxJwGif udkifxm;aomtusÐudk tjyeftvSefMunfhav\/


is b

xdkokdYMunfh&mwGif tusÐrSm aMuEGrf;vdkuf? uGrf;aoG;ayaeonfhae&mu ayí tuGufawG


o

pGef;xif;onfhae&mwGif pGef;xif;aeonfudk awGY&ojzifh xkdtuGufrsm;udk ouFmruif;jzpfum erf;íMunfh


ok

NyD;vQif rsufESmrJhvsuf ]Munhfprf;? bD,mawGaomufNyD; tusÐay: zdwfuswJhtuGufawG?


wil

aumif;ao;&JYvm;? 'DtusÐ bmtzdk;wefOD;awmhrSmvJ} [k ajymav\/


l be

bwifu oa&mfaomrsufESmjzifh ]tzdk;awmh wefygao;w,f? tckaygufaps;qdkif ESpfusyfyJwif;eJY


at y

taygifvufrSwfwpfapmif wefygao;w,f} [k qdkav\/


our

]bmajymw,f . . rif;u? ightusÐudk0,fwkef;u q,fh&Spfusyfawmifay;&w,f? bmrSwfvkdYvJ?


rif;0wfvdkuf&if oGm;a&m}
ow
nr

]rvkyfygeJYAsm? usKyfr0wf&ygbl;}
isk

]rif;r0wf&if b,fol0wfOD;rSmvJuG? rif;wpfa,mufyJ 'DtdrfrSm 0wfr,fhvl&dSwm? rif;[mu


udk,fhrSm&dSwmrS udk,fh[mvdkY ratmufarhbl;? olrsm;[mvJ udk,fh[mvkdY atmufarhaewm? b,faumif;rvJ}

]bmvJAs? cifAsm;BuD;u? wpfqdwfuav;&dS xbDaysmuf&if bdef;pm;csnf; pGyfpGJwmvdkyJ? olaX;orD;


vlckd;awmh b,folrS bdef;pm;udk rpGyfpGJMubl;? cifAsm;tusÐwpfxnf [dkwkef;u wpfcgwnf;
,l0wfzl;wmeJY bmyJjzpfjzpf usKyfudkcsnf; pGyfpGJawmhwmyJ? [dkwkef;u q,fhig;&ufavmuf
,lNyD;0wfrdayvdkY? wpfvavmufrsm;0wfrd&if *wfudkwdkifrvm; rodbl;}

]'grif;0wfwmrS tppfygyJuGm? igodygw,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 127


]cifAsm;'gavmuf yg;&if? eyf&if bmvdkY pHkaxmufrvkyfvJ}

]a[h . . rqkdifwmawG0ifNyD; rawmprf;ygeJYuGm? [dkwpfaeYuwnf; 'DtusÐudk rif;0wfcsifvdkY


iSm;aew,fr[kwfvm;? xrif;pm;yGJ &dSvdkYqdkvm;? bmqdkvm; rif;rajymbl;vm;? rif;wdkY xrif;pm;yGJawG[m
b,fvkd[mrsKd;qdkwm igodvdkY riSm;bl; ajymvdkufao;w,f? raeYu igr&dSwkef; rif;wdwfwdwfuav;
cdk;0wfoGm;wmr[kwfvm;? bmajymcsifao;ovJ}

]aeygOD;? cifAsm;ajymwm cifAsm;yJ jyefNyD;pOf;pm;ygOD;? tckyJ cifAsmajymw,fr[kwfvm;? [dkwpfaeYu


uRefawmfiSm;wmudk ray;bl;vkdY? cifAsm;rS ray;bJeJY uRefawmfb,fhES,fvkyfNyD; 0wfEkdifrvJvdkY}
C

]rif; rvdrfprf;ygeJYuGm? rif;0wfw,fqdkwm igajymEkdifw,f? [dkaeYwkef;u ightusÐtaumif;BuD;


om

bmwpfuGufrS tpGef;txif;r&dSbl;? rif;0wfvkdYom 'Dvkdjzpfwmaygh? rif;r0wfbJeJY 'Dvdk b,fhES,fh


vkyfjzpfyghrvJ? ajymprf;ygOD;}
me
rcia

]MuGufawGaMumifh jzpfrSmaygh}
l us

]MuGufeJY bmqdkifvdkYwkef;}
eo

]cifAsm;MuGuftaMumif; bmodovJ? 'DtaumifawG[m tifrwefnpfywfwm? tdrfudk odyfNyD;zsufqD;wJh


f th

taumifawG? cifAsm;tusÐayaewm qD;vGefwJha&m*g&dSwJhMuGufeJY awGYoGm;ovm;rS rodbJeJY/ t0wftpm;


is b

aumif;aumif;xm;wJhvl[m MuGufaxmifacsmuf aumif;aumif;xm;&w,f? y½kwfvHk;xuf aumif;w,f


rSwfxm;}
o ok
wil

]rif; 'Dvdkajymwkdif; igu ,Hk&awmhrwJhvm;uG} [k qdkNyD;aemuf b&Sifonf 'Dwpfcgawmhjzifh


tavQmhray;awmhNyD[k ESvHk;NyKum ]bmrS rif;rajymeJYawmh? ighukd aiGwpfusyfay;&r,f} [k awmif;av\/
l be
at y

]bm . . aiGwpfusyf? bmqkdifvdkYay;&rSmwkef;? cifAsm;u udk,fhudk,fudk orm"dNrdKY0efrSwfvkdY? usKyfudk


aiGwpfusyf 'Pfwyf&wmvm;}
our

]ig tvum;awmif;wmr[kwfbl;? '½dkif;uvif;eif; yif;rif;ay;&r,f em;vnfvm;? wpfusyfay;yg?


ow

aMu;rrsm;eJY}
nr

]usKyfajymNyDaumAs? cifAsm; tusÐudk vufzsm;eJYawmifrS rwdkY&ygbl;vdkY qdkaerSyJ? rauseyf&if *gwfudkwdkif


isk

bmta&;BuD;vJ? udk,frS r0wfbJeJY[m? axmifvJraMumufbl;? i&JvJraMumufbl;? bk&m;pl;usdef&Jw,f?


wpfqlwnf;eJY rauseyfao;&if tmaomurif;BuD; wnfcJhwJh bk&m;aygif; &Spfodef;av;axmif pl;&ap&JYvkdY
usdef&rvm;}

b&Sifuvnf;ravQmh? bwifuvnf; jiif;NrJjiif;íaeum a*:&if*sD &efjzpfovkd pum;rsm;aepOf ][vkd . .


'DnDtpfudkawGuvJ tckrS tcspfemvefxaeMujyefNyD} [k ajymajymqdkqdkESifh vlwpfa,muf0ifívmojzifh
pum;jywfoGm;NyD; xdkoltm; vSnfhMunfhMuav\/

]a[h . . bdk;cuf? rif;tckrS vmawmhwmudk;uG? iguapmapmu vmrvm;vkdY atmufarhw,f} [k


bwifu b&Sifudk *½krpdkufawmhbJ pum;jzwfypfvkdufav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 128


]bdk;cuf . . tomz,fxm;vkdufprf;ygOD;? igawmif;wJhaiGwpfusyf ay;prf;yg? NyD;awmhrs rif;wkdYajymcsifwm
tm;&atmifajym? ighaiGwpfusyfu ta&;BuD;w,f}

]usKyfodygw,fAsm? em;yif;r[kwfygbl;? bdk;cufeJY pum;ajymyg&apOD;? olYudk acs;xm;wJh


aiGESpfusyf&dSw,f}

]bdk;cufonf 0ifívmNyD; bwif\ausmudkykwfum ]rif;raeYnu tawmhudk xdkoGm;wmyJayghav} [k


ajymav\/

bdk;cufpum;udk Mum;&í b&Sifu ]rif;vJraeYu xrif;pm;yGJ oGm;w,fayghav} [k ar;av\/


C
om

]bwifheJY twlwlayghAs? uRefawmfwdkYuvJ cyfxdkxdk? tNidrfhrif;orD;uvJ uvufwufwufeJYqdkawmh?


wpfcgwnf; t&rf;usaeMuwmyJ? cifAsm;vmzdkY odyfaumif;wmyJ}
me
rcia

]ightpm; . . ightusÐawmh oGm;w,fxifwmyJ}


l us

bwifu rMum;csifa,mifaqmifí bdk;cuftm; ]a[h . . oli,fcsif;? rif;ighqDu acs;oGm;wJh


aiGESpfusyfjyefNyD;ay;OD;armif? Mum&if arhaeOD;r,f}
eo
f th

]tHrm . . armifrif;BuD;om;? rvkyfygeJY? ay;NyD;ygaumvm;vkdY b,fEScg xyfNyD; ay;ae&OD;rSmvJ}


is b

]ray;&ao;ygbl; armif&m . . ? tacsmif tqHk;rcHyg&apeJY}


o ok
wil

]rif;[mrif; pOf;pm;prf;ygOD;uGm? raeYnuyJ xrif;pm;yGJtNyD;rSm bm;udkoGm;NyD; aemufqHk;wpfcGufpD


aomufMuwkef;u? ig;usyfwef puúLzsufvdkY jyefNyD;trf;wJhtxJu rif;udk ESpfusyfxkwfay;vdkufwm
l be

arhaeNyDvm;}
at y

][kwfvm;? EkdY . . igb,frSm xm;vkdufrdygvdrfh}


our

]rif;rl;rl;eJY tay:tusÐtwGif;tdwfxJ xnfhvkdufwmaum} [k ajymvdkufojzifh bwifvnf; owd&um


ow

]aMomf . . [kwfom;yJ? igarhvdkYyguGm? pdwfrqdk;ygeJY} [k awmif;yefNyD;vQif b&SifbufodkY rsufESmvSnfhum


nr

wpfpHkwpf&m ajymrnfh[efudkjyKvsuf ajymírxGufEkdifatmif wHawG;oD;í aebdonfhtvm; rsufvHk;


ysmuvwf? ysmuvwfESifh vnfwkdifwqefYqefY vkyfaeav\/
isk

bwifyg;pyfxJrS ][dk'if; . . tif; . .} [laompum;om xGufEkdifNyD; qufíajym&rSm


cufovdkjzpfaeav\/

b&Sifum; NyHK;csifvSaomfvnf; £a`E´ESifh ]tif; . . qdkprf;? bmajymcsifvkdYvJ} [k ar;vkduf&m bwifrSm


tajym&cufvSaomaMumifh ]bmrSr[kwfygbl;} [k qdkvkduf&av\/

xkdtcgrSm b&SifuNyHK;um ]uJ . . bmrSajymp&mr&dS&ifvJ igoGm;vkdufOD;r,f? yif;rif;qdkifudk? igapmapmu


rif;udktxifrSm;vdkY pGyfpGJaewm? tpuwnf;u rif;ajymwJhpum;twkdif; [kwfvdrfhr,fvdkY
atmufarhzdkYaumif;wm? igajymvdkY rif;0rf;renf;eJYuG? 'DvkdyJ vlqdkwm wpfcgwpfcgawmh rpOf;pm;bJ

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 129


a'gojzpfcsifjzpfwwfwm? at; . . at; . . rif;wdkYae&pfMuOD;? igyif;rif;qdkif ajy;vkdufOD;r,f?
ydwfcgeD;NyDxifw,f? rrD&if cGusaeOD;r,f? qdkifa&mufawmhrSyJ tdwfxJu[mawG xkwfNyD;Munhf&OD;r,f?
wpfcgwav yif;rif;ay;vkdufwJh tusÐxJrSm wpfckckygcsif&ifygwwfw,f? rajymEkdifbl;odvm;}

bwifrSm rcHcsdrcHomjzifh acgif;ndwfvkduf&av\/ rdrdvdrfíajymxm;rdaompum;aMumifh tusÐtdwf


xJwGif rdrd\aiGESpfusyfygoGm;onfudk tajym&cufaeouJhodkY b&Sifurl aemifudk bwifrSwf
avmufatmif aiGESpfusyfygvmonfudk ]bHk;} íxm;vdkuf&ef pdwfydkif;jzwfNyD;vQif auseyfaeav\/

bwifrSm rdrd\aiGESpfusyfudk tb,fuJhodkY jyefí&atmif vkyf&ygrnfenf;[k BuHvHk;xkwfNyD;vQif


]tpfudkYtuÐs uRefawmfacgufay;r,fav? yif;rif;qkdif ,loGm;wmayr,fh oyfoyf&yf&yfacgufNyD;
,loGm;wm aumif;wmaygh} [k tcsKdowfav\/
C
om

odkY&mwGif b&Sifu þtcsufwGif yg;eyfoGm;um ]aeygap ighnD&m? 'ku©r&SmygeJY? ighnD vufanmif;wm


tpfudkrjrifcsifygbl;} [k ajymqkd&if; tusÐudkacgufudkifNyD; ]igoGm;vkdufOD;r,f? rif;cPaeOD;} [k
me

bwifudkajymav\/
rcia

][kwfuJh EkdYaywJh . . aeygOD; . . ? [dk'if;uav; . .}


l us

]bmvJajymav}
eo
f th

]bmrSr[kwfygbl;} [k 0rf;enf;pGmjzifhajymum ygoGm;aomaiGESpfusyfudkESajrmum b&SifxGufoGm;NyD;


is b

aemufü bdk;cuftm; ]oli,fcsif;a& . . trQom,layawmh? bmaMumifhawmhjzifh rar;ygeJY} [k qdkojzifh


bdk;cufvnf; taMumif;rod&bJvsufESifhyif ]om"k . . om"k . . pmOwdkY tar? bmjyKvkdYao? ajymygeJYat?
o ok

a&m*geJYao? ½dk;rSrom? aqGrsKd;urSrvm} [k aemufvkdufaomaMumifh bwifrSm rcsdoGm;NzJ


wil

NyHK;&&Smavawmh\/ /
l be
at y

BuD;yGm;a&;r*¾Zif;? atmufwkdbm? 1935/


our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 130


ccssppfo
fov
vdkv
dkvdk dk

]uJAsm . . udkcspfaz? wpfvrf;vHk; wa,mBuD;ydkufvm&wm ranmif;ao;bl;vm;As? oDcsif;wpfyk'favmuf


xdk;prf;ygOD;}

]EkdY cifAsm;urS oDcsif;rqdkbJeJY? bmawGavQmufNyD; xdk;&rSmvJvkdY? cifAsm;uvJ qdkOD;rSaygh? qdkavAsm


udkbwif}
C

]awmfygAsm? aemufraeygeJY? oDcsif;qdkrSm qdkprf;ygAs}


om
me

]t[if; . . ysif;w,fwJhysif;w,f? wlev,fw,f . . b,foDcsif; b,f[mqdk&ygh rdwfaqGwdkYa&?


rcia

pm;BuOD;rvm;As? rkefYxkyfBuD; ylylaEG;aEG;] [k oDcsif;tcswGif bwifu ajymifavSmifí qdkojzifh . .


l us

]cufwJhvlyJAsm? twnfqdkaew,frSwfvkdY wa,meJY vkdufaewm? tJ'Dvdk MuyfMuyfqdk? t&yfxJu


xGufNyD;cJeJYaygufvdrfhr,f? [dk'if; qdkavAsm? vS,Ofaus;} [k cspfazu ajymvdkufrS/
eo
f th

]tif; . . tif; . . [kwfNyD? vS,Ofaus; a[; ath a[;? b,fhES,fwHk;? 'DtoH}


is b

]aumif;ayghAsm? toHuav;u eEGif;a&mifuav;}


o ok

]toH0gvdkYajymyg}
wil
l be

]b,ftoH0grvJAs? 0gwJhtjyif [dkbufvGefaevdkY eEGif;a&mifxaewm}


at y

]'gjzifh&if rqdkawmhygbl;Asm}
our

]tvum;ajymifwmyg udkbdk;pdefBuD;&m? pdwfrqdk;ygeJY? qufqdkyg}


ow
nr

]vS,Ofaus; . . a[; ath a[; . . rcifav;wdkYu csKdif;arG;xl}


isk

][m . . redwfwmbJ? aumif;aumif;qdkrSaygh}

]EkdY . . cifAsm;qdkcdkif;vdkY qdk&wm? 'DoDcsif; uRefawmfrSr&bJ}

]uJ . . awmfygawmhAsm? uRefawmfhwa,m uRefawmfxkd;ygawmhr,f} [k qdkNyD; cspfazu wa,mxdk;í


bwifu pnf;0g;vkdufum urf;em;vrf;wpfavQmufwGif qdwfNidrfjcif;udk NzdKzsufí oGm;Muav\/

tcsdefrSmrsm;pGm nreufvSao;aomfvnf; aqmif;&moDtcgjzpfonfh tm;avsmfpGm rsm;pGmaomtdrfwdkYrSm


apmapmpD;pD; wHcg;ydwfvsuf tdyfolu tdyfuefMuí rtdyfao;olrsm;uvnf; tdrfwGif;ü ukyfvsufom
aeMuonfjzpfaomaMumifh wvrf;vHk;rSm qdwfNidrfjcif;udk azmufxGif;í ay:aygufvmaom cRJcRJyspfyspf

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 131


qGJ&pfwD;rIwfaom wa,moHonf rtdyfEkdif? rxdkifEkdif &SdMuukefaom azmfuGma0;olwdkYtm; aqG;ylatmif
vIHYaqmfay;onftvm; xifrSwfzG,f&dSonfhjyif ESif;awGa0vsuf&dSaom avmu"mwfBuD;udk rIef&DpGm
xGef;vif;vsuf&dSaom va&mifonf vGrf;tm;udkulí tylwdkYudk wdk;atmifzefwD;aeay\/

cspfazESifh bwifwdkYrSmum; rdrdwdkY\*DwoHaMumifh wpf&Hpmaom olrsm;rSm MunfEl;jcif;? vGrf;qGwfjcif;?


ylaqG;jcif;jzpfpdrhfaomiSm wa,mxdk;oDqdkí oGm;Muonfr[kwf? a&TNrKdYawmfol? a&TNrdKYawmfom;rsm;tm;
ajzazsmf&efvnf; r[kwfbJ tdyfcsdefrSvGJí tdrfxJwGif ig;rdepfwdwdae&vQif acgif;udkufwwfaom
vlpm;rsKd;jzpfMuaomaMumifh umvom;wdkYbm0 vnfywfMujcif;jzpfonfhtavsmuf wpf&yfNyD;wpf&yf
vSnfhywfum olrodigydk; wa,mxdk;íoGm;Muav&m us,f0ef;aom jcHBuD;rsm;ESifh tdrfrsm;&dS&mt&yfodkY
a&muf&dSoGm;Muav\/
C

]tdkifaq; . . udkcspfaz? [dka&SYujcHBuD;xJrSm jr wpfa,mufjrif&JYvm;? tJ'g cifAsm;wa,moHMum;vdkY


om

jcHxJudkqif;vmwm od&JYvm;? udkif; . . aumifrudk wpfcgwnf; vGrf;usef&pfatmif xdk;avAsm}


me

]bmeJYxdk;&rSmvJ}
rcia

]wa,mudkajymwmygq&m? wa,mudk}
l us

]tJ'Dvdk &Sif;&Sif;vif;vif;ajymyg? cifAsm;ajymyHku em;vHk;bl;rxGif;}


eo
f th

]bl;vHk;em;rxGif;ovdk vdkY ajymyg? udkif; . . wa,mxdk;Asm}


is b

]tqkduav;vJ ygOD;rSmayghAsm? omNyD;pGJrSm}


o ok
wil

]bmudkqdk&rSmvJ}
l be

]qdkcsifwmqdkAsm? tckvdkvomwkef; abmv,fqdkwm aumif;w,f} [k qdkNyD; cspfazu wD;vHk;ysKd;í


at y

ay;av\/
our

]pdefjcL; . . Mumanmif . . Mumanmif . . va&mifawGvif; . . tif; . . [ifh . . vif;ygvdkY?


a[m[dkjcHwGif;&,fu r,fckarQmf . . atmh . . a[mh . . aMomf . . oHk;csufpnfawmf? pnfawmf
ow

½dkufaqmfumnif;w,fav; . . vif;jyefvkaemf . .} [k qdkvdkufojzifh jcHwGif;rS rdef;rysKduav;onf


nr

onf;cHíraevdkonfh trlt&mjzifh jcH0wHcg;qDodkY xGufvmNyD;vQif ]oGm;ygawmh&Sif . . ? xrif;usef


wmawG acG;auR;ypfvdkufNyD} [k qdkaomaMumifh cspfazESifhbwifwkdYrSm tHhtm;oifhí aeMupOf . .
isk

]xrif;awmhr&dSbl;? ydkufqHvdkcsif&if a&mh} [k qdkum tdwfxJodkYEIdufí jzL0if;aomt&mwpfckudk


ypfay;vdkuf&m xdkt&monf cspfazwdkY ajc&if;wGif cRrf . . csyf [laom toHjzifh a&SYuRrf;aemufuRrf;ypfí
usav\/

ydkufqHypfvkdufaom rdef;rysKduav;vnf; zswfceJrsufESmvTJí tdrfxJodkY jyefvSnfhoGm;onfESifh


wpfNydKifeuf bwifu ]aumfwmyJa[h? '*Fg;BuD; xef;&nf&Spfykvif;awmh xef'g;aeNyD} [k qdkum
0rf;omtm;& '*Fg;udk ajy;íaumuf&m cspfazu rESpfNrdKYaom trlt&mESifh . .

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 132


]aeprf;ygOD;As? cifAsm;u uaZmform;rSef; vlodatmifrvkyfprf;ygeJY? tckydkufqHypfay;wm? usKyfwkdYudk
olawmif;pm vkyfrSef;rod vkyfoGm;wm? od&JYvm;}

]odwmayghAs? 'gaMumifh cifAsm; uRefawmfhtem; odyfNyD;ruyfeJY? uRefawmfu olawmif;pm;qdkayr,fh


xrif;0aevdkY}

]awmfygAsm? cifAsm; 'DvdkaemufwmawGaMumifh tckvdkjzpfwm? oDcsif;qdkwmyJ ½dk;½dk;wef;wef; rqdkbl;?


aemufawmufawmufvkyfNyD; qdkawmh tckvkdtvkyfcH&wm aumif;ovm;? ay; . . '*Fg;}

]bmvkyfzdkYvJ? uufqGJzdkY ydkufqHr&dSvkdYvm;}


C

]vmvmcsnfao; . . ay;ygAsm? olY[m olYudkjyefay;NyD; ememBuD; ajymypfcJhr,f} [k qdkaomaMumifh


om

bwifu ]ukefygNyDAsm? xef;&nfzdk;uav;} [k qdkNyD; ay;vkduf&m? cspfazvnf; '*Fg;udk,lí NcHxJodkY0ifí


vkduf&efoGm;&m wHcg;ydwfxm;vkdufonfudk awGY&ojzihf rauseyfaom rsufESmESifh jyefíxGufcJh&av\/
me
rcia

]odyfcGuswmyJAsm? cifAsm;pum;aMum&SnfaewmeJY [dkrSm wHcg;ydwfoGm;NyD? b,fhES,fvkyfrvJ}


l us

]bmxl;xl;axGaxG vkyfaep&m&dSovJ? aemufawGYawmhrS ay;wmayghAs? azmufonfqdkwm


taMuG;xm;vkdY&ygw,f}
eo
f th

]wefyg zdk;apm&m . . vomwkef;&dSao;w,f? udkif; . . ajymae&Mumw,f? vSnfhNyD;jyefMur,f}


is b

]tif; . . 'DvdkeJY NyD;&rSmvm;vdkY? uRefawmfh'*Fg; jyefay;Asm? uRefawmft&ifaumufawGYwm}


oko
wil

]ray;bl;? cifAsm;ay;&if uaZmfpkyfypfrSm? olYjyefay;&r,f}


l be

]a&tqHk; ukef;wpf0ufwJh? ig;rl;awmhay;ygAsm? av;ykvif;zdk;}


at y

]atmifr,fav;av; . . aemufay:wJh bdef;pm;xJ cifAsm;tcRJqHk;ygvm;? 'gavmufawmif aomufcsif&if


our

uRefawmfyJ oyfoyfwdkufyghr,f? olYydkufqHudkawmhrxdeJY? olYjyefay;zdkY xHk;wdkYNyD; odrf;xm;rSm}


ow

]edyfwmyJ? aomuf&r,fqdk&if auseyfNyD? udkif; . . vmoGm;pdkY} [k qdkí ESpfOD;om;


nr

qufvufavQmufcJhMu&m cspfazrSm jzpfcJhonfhtaMumif;rsm;udk wpdrfhpdrfhawG;&if; NidrfoufpGm


vkdufygvmojzifh bwifwpfa,mufvnf; udk,hfoDcsif;ukd,fqdkí udk,fhyg;pyfqdkif;wD;um . .
isk

]"r®wmbHkrSmav . . umr*kPfpdwfwlrQ&SmvdkY? umr*kPfpdwfwlrQ&SmvdkY? bdu©LeDrBuD;&,f?


b,folYeJYvkdufpm;jyefowkef;? rifhAdkufw&m; rSefrSefa[m? aMomf . . igtpu rajymbl;vm;uGJY? rif;rSm
iguvGJ&if Munfhr,fhvl r&dSbl;qdkwm tajymom;eJY? tckawmh aumif;Muao;&JYvm;uGJY r[0g&JY?
uyfurÇmtajcrSmav; . . av? owå0gawGrSwfp&m ta&;ygyJ . . t[Jh . . (udkavmf . . udkavmf
owdxm;rSaygh? udkavmf&JY? NydwåmwdkY rsuf&nfp? ajr0,frusaumif;bl;wJh udkavmf&JY) *AÇao,s
oaE¨rDSaqmifvkdY {uoDawmif tv,fuwif;ygaygh . . wif; . . ygaygh? aemufwpfzef
azmufjyefwJhtcif;udkvS? tr,frif; . . rl&if;yxr ruif;MuwJhoabmudkjzifh? r,fbdu©L&,f . .
olawmfpifrBuD;&,f? rif;Adkuf b,fol ujrif;qGvdkY? ,ckvkd ig;ylwif;r jzpfwmudk rSefrSefajym . . ajym . .?
,ckrSawmh usKyfudk r&SufeJYawmh? rif;Adkufw&m; rSefrSefa[m? (armifBuD; armifi,f . . armifBuD;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 133


armifi,f? zdk;olawmfay;wJhydkufqH? r,folawmfoHk;vdkYukefwm? armifhpdwfaMumifh raeEkdif?
aiGNrdKifwkwfeJYxdk;)} [k awGYu&m&Spfaomif; yg;pyfqdkif;wD;í wpfa,mufwnf; idkcsif;cs vmpOf . .

]AsKdY . . udkcspfaz . . udkbwif? vmavAsm? vufzuf&nf aomuf&atmif vmyg} [k


vufzuf&nfqdkifwpfqdkifxJrS vSrf;íac:oHudk Mum;&ojzifh qdkifxJodkY vSnfhíMunfhMu&m . .

]a[m . . udkbdk;csdefyguvm;? ae&muswmyJAsKdY? udkbwifa&? [dkiwdrtaMumif;ukd olYar;Munfh&ifodrSmyJ?


olwdkYt&yfxJuyJ} [k cspfazu ajymajymqdkqdk 0ifa&mufoGm;ojzihf bwifvnf; vdkufygíoGm;av\/

]udkif; . . bmaomufMurvJ? vufzuf&nfvm;? aumfzDvm;} [k bdk;csdefuar;&m bwifu ][m . .


vufzuf&nf? aumfzDavmufawmh taysmhayghAsm? csrf;wJhtcg tmoGu©,ÚmPfawmf a&uav;rS
C

awmfr,f}
om

]bmvJAsm? tmoGu©,ÚmPfawmfa&qdkwm}
me
rcia

]cifAsm;w,fNyD; *Ekdifuswmao;wmudk;As? tmoGu©,ÚmPfawmfa&qdkwm t&ufudk ajymwmavAsm?


'gudkaomufvkduf&if tmoGuf? vQmoGufNyD; ÚmPfawmfyGifhvmwmyJ? tmoa0gw&m;vJ ukefoGm;wmyJ}
l us

][m; . . [m; . . w,fvJqef;Mu,fvkdufwm? 'DtcsdefusrS r&bl;q&m? qdkifydwfoGm;NyD} [k


eo

bdk;csdefuajymonfwGif cspfazu ]'DuaZmftdk;udk ta&;,lraeygeJYAsm? vufzuf&nfvJ rrSmygeJY? aeygap}


f th
is b

]'geJY bmvkyfzdkY0ifNyD; vmMuao;ovJ}


o ok

]cifAsm;ar;csifwm wpfck&dSvdkY}
wil

ar;ygAsm? ar;p&m&dS&if ar;Ekdifygw,f? rodar;? rpif udkbwif auR;wmaygh? [m; . . [m;} [k


l be

aemufojzifh bwifrSm rJhíoGm;av\/


at y

]ar;csifwmu wjcm;r[kwfbl;? cifAsm;wkdYtdrf aemufaz;wef;u qif0ifeJYtdrfu aumifruav;


our

taMumif; ar;csifvdkY}
ow

][m; . . [m; . . cifAsm;usaeNyDxifw,f? b,fwkef;u awGYMuovJ}


nr

]usaevdkYr[kwfygbl;? awGYwmvJ tckwifyJ? usKyfwdkYoDcsif;qdkNyD; wa,mxdk;vmwm zrf;NyD;


isk

aemufvkdufvdkY}

][m . . 'DaumifrtaMumif;awmh rajymeJYawmh? awmfawmfxwJY aumifrAs? 'gawGaMumifh olYudk


'DydkYxm;wm}

]olu b,furdkYvdkYvJ}

]'DvdkAs? olu&efukefu? olYrdbawGu &efukefrSmaew,f? 'DieJru pdefar&DrSmqdkvm;? pdefAif;qifhrSm


qdkvm;? &Spfwef;txd aezl;w,fwJh? ieJru bdkqefNyD; a,musfm;uav;awGeJY r&SufraMumufoGm;vm;
vmvm; vkyfavh&dSvdkY olYrdbawGu pdwfrcswmeJY 'DudkydkYxm;wm? tck olaewm olYta':eJY? 'Dtdrf[m

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 134


olYta':tdrf? tJ'Drdef;rBuD;[m tysKdBuD;As? ydkufqH&dSw,f? wpftdrfvHk;rSm olwdkYESpfa,mufeJY cdkif;wJhapwJh
vlawGyJ&dSw,f? ol 'Dudka&mufvmwm odyfrMumao;bl;? tvGefqHk; av;ig;&ufyJ &dSOD;r,f? ol
'Da&mufuwnf;u awmf½HkZGJaumif;wJh aemufydk;rsm; 'Dvrf;udk ESpfacgufravQmuf&Jatmif zrf;NyD;
ajymifvm;? avSmifvm;vkyfwmyJ}

]'gjzifh awmfawmfvG,fr,fh ieJryJxifw,f}

]rxifeJYq&m? 'Dvdk[mrsKd; omNyD;tp&cufao;w,f? cifAsm;u BuHcsifvdkYvm;}

]MuHcsifvdkY r[kwfygbl;Asm? taMumif;wpfckaMumifhyg? 'DtaMumif;awmh rajymawmhygbl;? EkdY . .


olYemrnfaum od&JYvm;}
C
om

]b,folwJhAsm . . aMomf . . cifav;wJh? rcifav;} [k ajymjy&m bwifu ]vS,Ofaus;rcifav;wdkYu


csKdif;arG;xl} [k qdkjyefojzifh cspfazu rsufapmif;xdk;um ]awmfaemf . . awmf? cifAsm;rSm 'gawGyJ&dSw,f}
me

[k qdk&m . .
rcia

][kwfw,f? 'gawGyJ&dSw,f? [kd[mawG taygifqdkifrSm} [k avmifaomaMumifh . .


l us

]rjzpfygbl;Asm? 'Dn? cifAsm;eJY cyfjrefjrefcGJrSyJ} [k qdkNyD;aemuf ]udkif; . . udkbdk;csdef? reufjzefrSyJ


eo

awGYMuOD;pdkY? uaeYnawmh tcsdefr&dSbl; oGm;OD;r,f}


f th
is b

]vufzuf&nf aomufoGm;MuygOD;vm;Asm}
o ok

]raomufawmhbl;Asm? udkif; . . oGm;OD;r,faemf} [k qdkum EIwfqufí vufzuf&nfqdkifxJrS


wil

xGufcJhMuav\/
l be

aemufwpfaeYnaewGif cspfazonf ,refaeYnu tjzpftysufudk rauseyfEdkifí cifav;ESifhawGY&ef


at y

oGm;rnf[k aumif;aumif;rGefrGef 0wfpm;í tdrfrSxGufvm&m vrf;wGif bwifESifhawGYaeojzifh a&Smif&Sm;í


r&EkdifbJ&dSaomaMumifh ZGwftwif; rjrifcsif[efaqmifí a&SmifoGm;&m . . /
our

]a[hvl udkcspfaz? b,fvJAs? uRefawmfvJ vdkufyg&ap}


ow
nr

]'DwifyJAs? bmvdkY vkdufcsif&wmwkef;}


isk

]tJ'D . . 'DwifyJ vkdufyga&apAs? ysif;vGef;vdkY}

]&dSBuD;cdk;yg&JYAsm? vkdufawmfrrlygeJY? uaZmfaomufzdkYr&dS&if ,loGm;NyD; tyif;qkdYawmfrlprf;yg} [k qdkum


ydkufqHig;rl; twif;xdk;í ay;cJhrS bwifusef&pfcJhav\/

cspfazvnf; ]'Daumifar awGY&ifawmh twif;0ifpum;ajymNyD; olYydkufqHjyefay;&if; ememBuD;


qdkajymypfcJhr,f} [laompdwfxm;ESifh cifav;\tdrfa&SYodkYa&muf&m ol\t&dyftpudkrQrjrif&ojzifh
wHkYjyefíavQmufygaomfvnf; rxl;aomaMumifh tpOf;pm;&cufíaeNyD;rS bdk;csdefudkowd&í bdk;csdefxHodkY
ajy;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 135


]udkbdk;csdefvmprf;ygOD;As? cifav;wdkY b,foGm;MuvJ? od&JYvm;}

]bmrsm; zkwfylrD;wdkuf jzpfvm&jyefwmwkef;? bk&m;udkoGm;Muw,f . .}

]'gyJ odcsifwmyJ? uRefawmfajy;vkdufOD;r,fAsm} [k qdkum vSnfhíoGm;awmhrnftvkyfwGif ]aeprf;ygOD;As?


'gavmufawmif tavmoHk;q,fjzpf&atmif[m bmrsm;ta&;BuD;vdkYvJ}

]aemufawmh od&a&mayghAsm}

][m . . aemufawmhrvdkcsifbl;? tckodcsifw,f? cifAsm;odcsifwmawmh uRefawmfu csufcsif;ajym&NyD;


uRefawmfodcsifwmvJ vkyfOD;rSayghAs? qdkprf;ygOD;? cifAsm;wdkY tqufjzpfaeMuNyDvm;}
C
om

]tqufawmh rjzpfao;bl;? EdkYaomfvJ BuHwkef;qdkygawmh}


me

]'grsKd;BuH&if cyfEkEkeJYawmh r&bl;q&m? wpfrsKd;vkyfrS} [k qdkaomaMumifh cspfazwGif bdk;csdef\xHrS


rcia

aemufydk;enf;edó&nf;udk emcHvdkaompdwf ay:aygufvmojzifh xGufroGm;ao;bJ . .


l us

]udkif;Asm . . enf;aumif;uav;rsm;&dS&if ukodkvfjzpf ay;prf;ygOD;? wynfhcHyg&ap? umvD'goBuD;&JY . .}


eo

]uRefawmfajymwJhtwkdif; vkyfrvm;}
f th
is b

]aumif;w,fqdk&if vkyf&wmayghAsm}
o ok

]aemufydk;w,fqdkwm vG,fvG,fuav;rrSwfeJYAs? awmfawmhudk cJcJ,Of;,Of; qnf;yl;&wJhynmrsKd;As?


wil

bmrodnmrod aqGrawmf rsKd;rpyfwJh rdef;uav;wpfa,mufu udk,fhtay:rSm arwåm&dSvmatmif


vkyf&w,fqdkwm awmhfawmhyg&rDeJY r&bl;rSwfxm;? ukowdkYrsm; zl;pmzufrSefae&ufom;eJY
l be

b,ftxdydk;&w,f qdkwmomMunfhawmh? 'gawGajymae&if avukefwmyJ? aemufydk;enf;rSm


at y

vlwpfa,mufudk wpfrsKd;pDvSnfh&wmawGudk #DumcsJYraeawmhbl; . . [kwfvm;? 'Dawmh cifAsm;tzdkY


tckpOf;pm;p&m&dSwmu b,fenf;eJY arwåm&dSvmatmif vkyf&yghrvJqdkwmyJ r[kwfvm;? vlwpfa,mufu
our

arwåm&dSvmatmif[m cifAsm;udk 'DvlpdwfxJu ESpfoufvmapzdkY ta&;rBuD;bl;vm;? tJ . . tckajymovkd


ESpfoufatmifqdkwmrSm oloabmusatmifvkyfzdkYyJ? aemufqHk;awGY&dSwJY ]qdkufudkavmf*sD} enf;opfrSm
ow

&,farmaysmf&Tifp&m vkyfEkdifwm[m vlrsm;oabmtusqHk;? tESpfoufqHk; qdkxm;awmh 'Dvdkvkyf,lrS


nr

ae&musr,f? rdef;uav;wpfa,mufudk awGYvdkY? ]tr,fav;ESr&,f . . ESrtwGuf armifhrSm rpm;Edkif?


raomufEdkif? rtdyfEdkifeJY bmjzpfnmjzpfw,f} vdkY ajymaewmtydkyJ? nmrSef;vJ olodwmyJ?
isk

vrf;rSmawGYvdkYajymr,fqdk&if cifAsm;pum; wpf0ufra&mufao;bl;? olYtdrfol jyefa&mufaevdrfhr,f?


olYrSmvJ cifAsm;pum;udk tptqHk; em;axmifEkdifatmif tcsdefr&dSbl;? tckacwfBuD;[m tjrefacwfqdkawmh
tjrefeJYNyD;&vdrfhr,f? cspfw,fBudKufw,fqdkwm ESpfcGef;xJeJYvdk&if;a&mufwmyJr[kwfvm;? 'Dawmh
vkd&if;udk twdkusOf;NyD; ajymvdkufr,f? cifAsm;BudKufwJhaumifrudk &,f&Tef;zwf&Tef;eJY udk,fhzufygatmifom
qGJayawmh? 'DvdkvkyfEdkif&if yD,aq; txl;aqmif zdkYrvdkbl;? usKyfvJ 'Denf;eJYvkyfwm tckawmh
r,m;ESpfa,mufeJYuav;awG xrif;rauR;EdkifjzpfaewmyJ? udkif; . . oGm;aya&mh . .}

cspfazvnf; ]aus;Zl;wifvkdufwmAsm? uRefawmfvJ b,fvdkvkyf&r,fqdkwm tpu &nf&G,fcsuf


rxm;rdbl;? cifAsm;awGYrS owday; ovdkvdk jzpfoGm;wmyJ? cifAsm;enf;eJYyJ prf;Munhf&OD;r,f? ae&mus&if

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 136


q&m&,fvdkY uefawmhyghr,f? udkif; . . oGm;r,fAsm? MumaevkdY rawGY&if armwm tzwfwifaevdrfhr,f}
[k qdkNyD; xGufoGm;av\/

cspfazvnf; bk&m;ukef;ay:odkYa&mufí vuf,m&pfwpfywfvSnfhírqHk;rD pG,fawmfwdkufa&SYwGif


bk&m;tm½HkjyKvsuf&dSaom cifav;udk wpfa,mufwnf;awGY&vQif rsm;pGm0rf;omtm;&&dSum
tem;odkYuyfNyD; ajymvdkufrnf[k BuH&G,fNyD;rS xdkodkY url;½SL;xdk;jyKvkyfjcif;iSm roifhavsmfonfudk
qifjcifrdí bdk;csdefajymvkdufonfh pum;rsm;udkvnf; pOf;pm;rdaomaMumifh rnfodkYjyKvkyf&ygrnfenf;[k
tMuHxkwfvkduf&m taumif;qHk;enf;vrf;onf cifav;\tem;odkY eD;EdkiforQ csOf;uyfí
bk&m;0wfjznfhjcif;u pwifjcif;onfomvQif pum;tp &dSEdkifaomenf;vrf;jzpfaMumif;udk pOf;pm;rdonfh
tm;avsmfpGm cifav;ESifh wpfawmifuGmrQjcm;um ab;csif;,SOfíxkdifvsuf bk&m;udkOD;oHk;Budrfcsum
0wfjyKNyD;vQif ig;yg;aom xdjcif;BuD;jzifh xdapvsuf ]tpdaEÅ,s . . tyÜar,s . .} tpcsDum
C

bk&m;udk;qlq&m\ toHenf;yg;wrQ us,favmifpGm &Gwfqdk&dScdk;av&m ol\xl;jcm;aomtoHaMumifh


om

cifav;onf cspfaztm;vSnfhMunhfum rESpfNrdKYaom rsufESmudkjzpfap&if; pl;pdkufum Munfh½Iaerdav\/


me

odkYaomf cspfazrlum; cifav;tm; *½krpdkufonfhtaejzifh bk&m;&SifapwDawmfjrwf\ pdefzl;BuD;udkom


rcia

MunfndKa0jzm o'¨gxufoefonfh tm½Hkpdkufonfhyrm armhízl;ajrmfvsuf bk&m;&dScdk;wpfyk'fvHk;


NyD;qHk;atmif &GwfqdkNyD;rS ]t&Sifbk&m; . . bk&m; wynfhawmf ,ck &dScdk;ylaZmfzl;ajrmfrmefavsmh
l us

uefawmh&aom ukodkvfuHapwemwdkY\ tusKd;tm;aMumifh b0qufwdkif;qufwdkif; a[m'Dab;rSm&dSwJh


oli,frav;uav;vdk acsmwJh? vSwJholrsm;eJY aygif;Edkif? oif;EdkifwJYudk,f jzpf&ygvdk\ t&Sifbk&m;?
eo

vdktyfawmifhw tyfaomqk? jrwfaomqkeJY wpfvHk;wpf0wnf; jynfhpHkatmif ay;oem;awmfrlygbk&m;} [k


f th

qkawmif;0wfjyKvkdufaomaMumifh cifav;rSm &,fcsifvGef;tm;BuD;í £a`E´q,fr&ojzifh yg;pyfudk


is b

ydwfí&,fav&m ]cGd} ceJ toHxGufoGm;onfudk cspfazMum;ívSnfhMunfhpOf cifav;vnf;


£a`E´[efaqmifí aevdkufaomfvnf; rsufESmvTJí r&EdkifbJ&dSojzifh trlt&mrysufapbJ
o ok

wpfa,mufudkwpfa,muf Munfhí aerdMuNyD;rS cspfazu ]aMomf . . r[0gyghvm;} [k qdkvdkuf&m . .


wil

]b,fu r[0g&rSmvJ&Sifh} [k cifav;u rsufESmxm; wnfwnfESifhajymvdkufrS . .


l be
at y

]½kwfw&uf emrnfarhaevdkYyg pdwfrqdk;ygeJY} [k awmif;yefpum;a&SYcHNyD;rS wpfzefjyefí ]aMomf . .


rcifav;ygvm;}
our

][if . . &Sifb,folwkef;? uRefremrnfrsm;awmif odvdkYygvm;}


ow
nr

]aMomf . . emrnfBuD;wJhvl acsmwJhvlvSwJhvlqdkwm odwJhvl r&Sm;ygbl;? usKyfudkaum rodbl;vm; . .}


isk

]rodaygif? 'gaMumifh ar;wmaygh? &Sifb,folwkef;vkdY}

]armifarmifrSmum; . . qdkawmh OaZÆeDwdkif;jynf awmifjyifolaX;BuD; OD;abm*&JY . .} [k pum;pNyD;rS


rdrdpum;udk cifav;u r&,fbJ t½l;wpfa,mufudkawGYí Munhf½Ienf;rsKd; MunhfumaeaomaMumifh
cspfazvnf; rsufESmydk;owfum ]usKyfu wjcm;vl[kwf½dk;vm;? raeYnu wa,mxdk;vmwJhvlaygh}

]b,frSmwa,mxdk;wmvJ? uRefreJYwa,mxdk;wmeJY bmqdkifvdkY od&rSmvJ} [k rodcsifa,mifaqmifí


ar;vdkufrS . .

]ESpfq,fav;em&DrS rvGefao;bl;? arhNyDvm;? raeYnu aiGwpfusyfypfay;vdkufwm usKyfwkdYudkaygh}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 137


xdktcgrS cifav;u owd&[efjyKum ]aMomf . . &SifwkdYvm;? uRefru olawmif;pm;rSwfvkdY? tif; . .
tJ'gbmjyKovJ? bmvkyfzkdY &SifuRefrtem; uyfvm&wmvJ}

]uyfcsifvdkYuyfwmyg} [k qdkNyD;rS cspfazwGif rdrdpum;rSm;onfudkodí ]uyfcsifvdkYr[kwfygbl;?


aA'ifq&mu Ak'¨[l;N*dK[fvIyf&Sm;aevdkY Ak'¨[l;eHaxmifhuaeNyD; &dScdk;&r,fqdkvdkYyg} [k ajymonfhtwGuf . .

]EkdYayr,fh &Sif'DvdkuRefreJY yl;yl;uyfuyfxdkifaeawmh wjcm;vlawGjrifoGm;&if b,fhES,fxifrvJ . .}

]vifr,m;vdkYxifrSmaygh} [k ajzvdkufaomaMumifh cifav;rSm rsufvHk;jyL;íoGm;um a'gyGonfh[ef


trlt&mESifh xdkif&mrSxíoGm;aomaMumifh cspfazu ]'DrSmxdkifygOD;? cP} [k qdkvkdufav&m ]&Sif b,fhES,fh
C

vkdufvmjyefwmwkef;}
om

]rif;raeYuay;vkdufwJh '*Fg;udk jyefay;rvdkY} [k ajymNyD; tdwfxJüuspfuspfygatmif vufudkify0gESifh


me

xkyfxm;aom '*Fg;udkxkwfí ay;&m . .


rcia

][iftif; . . rvdkcsifbl;}
l us

]b,fhES,f rvkdcsif&rSmwkef;? rif;'*Fg;rif;jyef,lyg? usKyfwkdYudk olawmif;pm;vkyfwm rcHEdkifbl;}


eo
f th

]rcHEdkifvdkY &Sifu bmvkyfcsifao;ovJ} [k cifav;uar;aomaMumifh cspfazrSm tajz&usyfvSojzifh


is b

pum;wpfrsKd;vTJí ]a&mhyg? jyef,lvdkY? rsufpdrpGefygbl;} [k ajymonfhtwGuf cifav;rSm


NyHK;oa,mifa,mifjyKvkyf&if; ]rvdkcsifbl;&Sifh? &Sifhay;wm? &SifbmyJvkyfvkyf &SifhoabmyJ} [k
o ok

ajymaomaMumifh . .
wil

cspfazwGif pOf;pm;ÚmPfwpfrsKd;ay:vmum ]a[m'D'*Fg;[m rif;'*Fg;jzpfwJhtwGuf rif;vJqdkifw,f?


l be

usKyfuvJ rvdkcsifjzpfaevdkY ESpfa,mufpvHk; ukodkvf&atmif bk&m;udkvSLr,f} [k qdkNyD;


at y

tvSLcHaowåmxJodkY acsmufceJjrnfatmif xnfhvdkufNyD;vQif ]t&Sifbk&m;? ,ckvSL&aom '*Fg;rSm


bk&m;wynfhawmf? wynfhawmfrwdkY\ ESpfOD;ydkifqdkifwJh? ypönf;jzpfwJhtwGuf þodkYjyK&aom ukodkvftzkdY
our

bk&m;wynfhawmf? wynfhawmfrwkdYonf þb0rSpí edAÁmefr&ao;rDtMum;wGif usifvnf&aom


b0wkdif;b0wkdif; qifjzpfvJ wpfudkif;xJem;yg&ap? iHjym&nfjzpfvJ wpfykvif;xJ0ifyg&ap? b0wdkif;
ow

b0wdkif;vJ a&pufqHk aygif;oif;&onfjzpfí xdkodkYaygif;oif;&aom cspfvSonfhcifyGef;ESifh


nr

zifyGef;atmifaygif;&ygvdk\bk&m;} [k qkawmif;aomaMumifh cifav;rSm &,fcsif&mwGif a'gopdwfuav;


ygívmojzifh . .
isk

]&Sifb,fhES,fwHk;}

]tjrifom;yJ? ar;ae&ao;ovm;}

]r[kwfygbl;? &SifhrsufESmuav;u oem;urm;? &SifvkyfyHkudkifyHkawGu ½l;aMumifaMumifeJY} [k ajympOf


pG,fawmfwkdufxJrSm cifav;\ ta':BuD; xGufvmNyD;vQif ]cif? bmjzpfwmwkef;} [k ar;vdkuf&m
cspfazrSm £a`E´ysufvsuf rdrdawmhjzifh tajymtqdkcH&awmhrnf[k xdwfwvefYvefY&dSaepOf cifav;u
]bmrSrjzpfygbl; a':a':cif? bk&m;ay:rSm a&onf rjrifzl;vm;vdkY ar;aewm} [k jyefajzvkdufrS cspfazrSm
pdwfat;oGm;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 138


cifav;\pum;udk a':a':cifMum;&vQif ][dka&SYrSm a&onfwpfa,mufvHk;&dS&ufom;eJY
ar;ae&ao;ovm;} [k qdkum rvSrf;rurf;&dS a&onfudkjyaomaMumifh cifav;rSm
rsufESmxm;cufíaecdkuf a&onfvnf; toHMum;í tem;odkYuyfvmNyD;vQif ]a&csrf;oyÜm,f MuOD;rvm;}
[k ar;aepOf cspfazvnf; vGwf&mvGwfaMumif;ajy;av\/

wefaqmif;wpfckxJodkY cspfaz0ifa&mufum acwårQpdwfat;atmif xdkifaeNyD;aemuf ,cifae&mwGif


cifav;wdkYtm; oGm;a&mufMunfh½I&m rawGYbJ&dSav\/ odkYrawGYaomfvnf; cspfazonf
pdwfukdravsmhao;bJ bk&m;udk oufaphvSnfhywfí&Sm&mwGif rawGYbJ&dSaomtcgusrS pdwfudk'Hk;'Hk;cs
vdkufNyD; ukef;awmfay:rS qif;cJhav\/
C

acwfumv a,musfm;ysKd? rdef;rysKduav;rsm;\ cspfBudKufjcif;onf ujrif;&mrSponf[kqkdvQif


om

rSm;Edkifvdrfhrnfr[kwfacs/ taMumif;rlum; rsm;pGmaoma,musfm;ysKduav;rsm;onf rdef;uav;


wpfOD;wpfa,mufudkjrifvQif pifppfcspfBudKufaompdwf a&S;OD;pGm ay:aygufvmonfr[kwfao;bJ
me

&nf;pm;pmvkdufíay;jcif;? pmaxmifíjyjcif;? rsufpypfjcif;? NyHK;jyjcif;? vQmxkwfjyjcif;rsm;jzifh


rcia

taESmifht,SufwpfrsKd;rsKd; jyKvkyfMujcif;yif jzpfav&m xdkodkYjyKvkyfonfudk rdef;uav;rsm;u


taumif;xifí pmudkvufcHjcif;? jyefí NyHK;jyjcif;? Mumrlvkyfjcif; ponfwdkYudk jyKvkyfjcif;tm;jzifh
l us

wpfa,mufESifhwpfa,muf NidrSef;rodNid? xdrSef;rodxd? wPSmaESmifBudK; &pfywfcsnfaESmifrdNyDjzpfí


½kef;xGufaomiSm rwwfEdkifbJ pGJrSef;rod pGJvmMujcif;udk cspfonf? BudKufonf[k ac:a0:todtrSwf
eo

jyKMujcif;yifjzpf&um; cifav;tm; ½Iyfovdkvdk? aemufovdkvdk vkyfvkdufjcif;rsm;onf ol\pdwfü


f th

cifav;tm; cspfovdkvdk jzpfay:ívmapawmh\/


is b

xdkodkY cspfovdkvdkpdwfrsm; jzpfay:ívm&jcif;aMumifh cspfazonf cifav;\tdrfa&SYvrf;ay:wGif


o ok

wpfaeYvQif tenf;qHk;wpfacguf ravQmufbJ raeEdkifovdkvdk pdwfrsm;ay:aygufvmonfhtwGuf


wil

wpfcgwpf&H bwifudkac:ívnf;aumif;? wpfcgwpf&H bdk;csdefudkac:ívnf;aumif;? wpfcgwpf&H


wpfukd,fwnf;aonfvnf;aumif; usepGm 0wfpm;íavQmufum rdrdydk;aerSef; cifav;odapvdkaom
l be

t&dyft>rufrsm;udk jyav\/
at y

,if;odkY cspfaz\trlt&mrsm; azmufjym;ívmjcif;aMumifh bdk;csdefwGif cspfaz\tpm; oem;vSojzifh


our

]cifAsm;uvJAsm? wpfaeYvmvJ tdrfa&SYuavQmufNyD;jyef? wpfaeYvmvJ tdrfa&SYujyefNyD;avQmufeJY


armyJrarmEkdifao;bl;vm;? cifAsm;tpm; uRefawmfoem;vSoAsm? 'gxuf ar;yg&apOD;? cifAsm;udk olu
ow

cspfyHkay:&JYvm;vdkY}
nr

]olYtrlt&m Munfh&wmawmhjzifh cspfovdkvdkyJAs}


isk

]aeprf;ygOD;? b,fvdk[mawGjrif&vdkY cspfovdkvdkxif&wmwkef;}

]Munhfygvm;As? bk&m;ay:wkef;u uRefawmfu awGYu&mawG avQmufajymNyD; aemufawmufawmuf


vkyfaewm? olu bmrSpdwfrqdk;wJYtjyif olYta':BuD;uar;wmawmif pum;vTJNyD;ajymao;wmyJ/
EkdYNyD;awmh uRefawmfwdkY avQmufavQmufNyD;oGm;wJhtcg olYrsufESm trlt&mMunfh&wm rxl;jcm;bl;vm;vkdY}

][kwfawmh[kwfom;yJAs? EkdYaywJhvJ cifAsm;tckvdk vkyfaeyHkrsKd;eJYawmh aoawmif&rSmr[kwfbl;}

]EdkY . . b,fvkdvkyf&rSmwkef;? 'DudpörSmcifAsm;udk q&mwifxm;wmyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 139


]tif; . . q&mh0wå&m;twdkif; tMuHÚmPfay;&rnfqdk&if oleJY aemufxyfawGY&atmif MuHzdkYvdkwmyJAs?
tckacwfBuD;rSm &nf;pm;pmay; wmawG? bmawG[m ZmwfxJu 0efBuD;xGufwmvdk tcsdefudk r&Snf?
&SnfatmifqGJwJhenf;wpfrsKd;yJAs? 0efBuD;xGufvJ aemufqHk;awmh ESpfyg;oGm;cef;yg&rSmyJ? 0efBuD;rxGufvJ
ESpfyg;oGm;cef; yg&rSmyJjzpfwmvdk &nf;pm;pm ay;aevJ cspfzdkYBudKufzdkYyJ? pmray;vJ vlcsif;awGYatmif
BuHNyD;pum;ajymwmvJ cspfzdkYBudKufzdkYyJ/ 'Dawmh cspfzdkYBudKufzdkYcsif; twlwlrSm pum;eJYajymwmu
tjrefc&D;a&mufw,f? cspfw,f? rcspfbl;qdkwmvJ ylylaEG;aEG;od&w,f? 'gudkjrifNyD; vlcsif;awGYatmif
BuHapcsifw,f? aemufqHk;rwwfomrS &nf;pm;pmay;wmaygh}

]EkdYaywJh cifAsm;odwJhtwdkif;yJ? olYudkbk&m;ay:rSm awGYNyD;aemuf aemufxyfrawGY&bl;? olvJtdrfxJu


tjyifrxGufawmh awGYzdkYqdkwm tcufom;vm;As}
C
om

]trav; vl&m? vlMuH&if x&Hawmif wkwfacsmif;jzpfao;wmyJ? 'gavmufrsm;awmh bmrSrcJ,Of;ygbl;?


aeYwdkif;tdrfa&SYvrf;u avQmuf&wmu yifyef;ao;w,f}
me
rcia

]'gjzif&ifvJ enf;vrf;udkajymjyOD;rSayghAs}
l us

]'gavmufrSvJ rpOf;pm;wwfawmhbl;vm;Asm? oltjyifudkrxGufvdkY cifAsm;rawGY&bl;qdk&if cifAsm;txJ


0ifNyD;awGY&if NyD;wmyJ}
eo
f th

]rvkyfygeJYq&m? cifAsm;u acsmufwGef;aewmvm;? txJ0ifrdvdkY olcdk;qdkNyD; 0dkif;½dkufrSjzifh bkrodbrodeJY


is b

rPdtufaeygOD;r,f? cifAsm;[mu tonf;xdwfp&m}


o
ok

]aMomf . . cufygbdawmh udkcspfaz&m? vltvpf0ifrSayghAs? vlawGtjynfheJY a&SYarSmufrSm0ifNyD;


wil

&nf;pm;pum;ajymr,fqdk&if rPdtuf½Hk wifawmfao;w,f rPdjyKwfrSmawmif pdk;&ao;oayghAs? tJ'Dvdk


cifAsm;0ifNyD;ajym&r,fqdk&if olwdkYtdrf'Dbufu EGm;wif;ukyfeJY uGufvyfwpfck&dSw,f? tJ'D
l be

uGufvyfab;uaeNyD; jcHem;uyfoGm;&if aemufaz;yef;jcHeJYwef;aewmyJ? yef;jcHxJawmh olrqif;bJ


at y

aerSmr[kwfbl;? 'Dvdkqif;vmwJh tcgyef;vdkcsifovdkvdk? bmvdkvdkvkyfNyD;? cifAsm;jrifvdkY oltem;udk


a&mufvmwJhtcg zrf;NyD;pum;ajymwmayghAsm? EdkYaywJh pum;ajymwJhae&mrS vdkao;w,f? awGYawGYcsif;
our

rif;ighcspf&JYvm;vdkY ar;vdkYvJ ae&mrusao;bl;? wavmwkef;u ajymzl;wmvdk rifhtwGufeJY


yifhtoufuav; tEkdifEkdif½SL&ygawmhw,f? bm&,f? nm&,f qdkwmawGvJ ajymaezdkYtcsdefr&dSbl;? olYrSm
ow

cifAsm;udkBudKufonfjzpfap? rBudKufonfjzpfap cifAsm;pum;udkawmh em;axmifcsifrSmyJ? EkdYaomfvnf;


nr

vlrawGYatmif pum;ajym&rSmrdkY cifAsm; pum;aMum&Snfae&if rjzpfbl;? vdk&if;vJa&mufatmif?


wJhwdk;BuD;vJ rusatmif? EkdYNyD;awmh ysif;ysif;&d&dBuD;vJ em;axmifrae&atmif cifAsm;u
isk

pifppfrBudKufbl;xm;OD;? 'DvdkajymwJhtcg wu,fhudkBudKufvGef;vdkY aoawmhrwwfjzpf&wJh tajcrsKd;


a&mufaewJhtrlt&meJY? olYpdwfrSmvJ cifAsm;ucspfw,fvdkY wu,fxifatmif? tcsdefvJ tvum;
rukef&atmif} [k ajym&if;wef;vef; cspfazujzwfí . .

]awmfygawmhq&m? rdef;uav;wpfa,mufu cspfzdkYta&;udk tcsufaygif; wpf&mh&Spfq,feJY


nDnGwfrSqdk&ifjzifh}

]EkdYcifAsm;u olYudkBudKufaerdwmudk;? 'DvdkawmhvJ vkyfOD;rSaygh? t&yfysufrS r[kwfbJ? [Jh . . vmygvdkY


ac:½HkeJY&Ekdifyghrvm;? t&yfysufawmif awmf½Hkwef½HkEl;enf;rsKd;eJY udk,fhzufrygao;bl;} [k ajymaomaMumifh
..

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 140


]aumif;ygNyDav? cifAsm;ajymovdk vdkufem&rSmaygh} [k cspfazrSm 0efcHvkduf&av\/

odkY0efcHvkdufonfhtwdkif; cspfazonf aemufaeYtzdkYü cifav;wdkY\0ifjcHtjyifbuf &GufvSyef;yiftMum;ü


a&muf&dSum jcHxJodkY cifav;qif;vm&ef arQmfvifhapmifhpm;aeav\/ &GufvSyef;yifrsm;onfvnf;
tawmfyif oefpGrf;xGm;BudKif;onfhtavsmuf vlwpf&yfxuf jrifhonfhjyif wpfyifESifhwpfyif t&Gufcsif;
,Sufcsvsuf&dSaomaMumifh? yef;yifESpfyifudk tv,frSvufESifhNzJí jcHxJodkYMunfh½Iae&aomaMumifh
cspfaztm; jcHxJrSmaeí jrifEdkifzdkY&ef cJ,Of;ovdkvdk&dSay\/

xdkYaMumifhvnf; jcHxJodkY cifav;qif;ívmaomtcg cspfazbufodkYvSnfhí rMunfh½Irdjcif;tm;jzifh


cspfazrSm rdrd&dSonfudk cifav;odatmif tb,fyHk vkyfudkif&ygrnfenf;[k acgif;½Iyfatmif
C

pOf;pm;rdavawmh\/ odkYjzpfí cspfazrSm cifav;udkom pl;pdkufMunfh½Ird&um; rdrd\ywf0ef;usifwGif


om

rnfodkYjzpfysufvsuf &dSaeonfrsm;udk ta&;rjyKEdkifbJ &dSav\/


me

twefMumatmifyif cspfazonf NidrfoufpGm apmifhpm;aeaomfvnf; cifav;onf cspfazbufodkY


rcia

vSnfhrMunfhrdbJ ]a'vD,m} yef;yGifhuav;rsm;udk pdkufMunhfaeonfudkawGY&ojzifh cspfazu acsmif;[efYí


toHay;&m xdktoHudkMum;í cifav;onf rdrd0ef;usifudk vSnfhMunfhNyD; bmrQrxl;jcm;ouJhodkY
l us

yef;cl;NrJcl;aejyefaomaMumifh cspfazwGif BudwfrEdkifcJr&&dSum teD;&dS ausmufp&pfcJ uav;rsm;udk


aumufí cifav;teD;odkYypf&m vTJíypfvkdufaomvufonf yef;jcH\umuG,fjcif;aMumifh wjzKef;jzKef;?
eo

w0kef;0kef;toHjrnfapvsuf jcHaygufrSacG;wdk;onfhtoHrsKd;vdk jzpfay:aponfhtcdkufwGif AGrf;ceJrnfaom


f th

toHjzifh txJrS yufavmif;vdkufaom a&vHk;onf cspfazwpfukd,fvHk;udk oBuFefusíoGm;apav\/


is b

cspfazvnf; ½kwfw&uf bmvkyf&rnfroduJhodkY &dSNyD;rS jcHaygufuNzJítxJudkMunfh&m a&yHk;udkudkifvsuf


o ok

cufxefaomrsufESmESifh rdrdtm;pdkufMunfhaeaom cifav;\ta':ESifh &ifqdkifwdk;íaeaomaMumifh


wil

xGufajy;&awmhrvdkvdk vkyfaepOf ]vmcJh . . vmcJh . . rif;yJ aeYwdkif;yef;yifawG cdk;aewm? 'DuaeYrSrdw,f?


rajy;eJY} [k qdkaomaMumifh cspfazrSm a&ESifhvnf;tyufcH&? olcdk;vnf;tac:cH&ojzifh tcufESifhBuHKaeNyD;
l be

0ifcJh[k aemufxyfqdkaomtoHaMumifh jcHaygufrSwdk;0ifí txJodkY a&mufoGm;av\/


at y

]rif;r[kwfvm;? aeYwdkif; ighjcHxJu yef;yifawGcdk;aewm}


our

]r . . r[kwfygbl;? vlvJMunhfygOD;? uRefawmfhbmom uRefawmf aewm? oufoufr,fh a&eJYyufNyD;


ow

olcdk;vdkY . .}
nr

]EdkY? 'Dyef;awG cdk;&atmif r[kwfbJ? bmjyKvdkY jcHem;vmwmvJ} [k ar;onfhtwGuf cspfazrSm


isk

tajz&cufaeNyD;rS . .

]vS . . vS . . vSvkdYMunfhaewmyg}

]bmajymw,f? rif;uvm; ighudk rcdk;rcefYeJY? vSw,fav; bmav;eJY ajymwm}

]yef;uav;awG vSvkdYMunhfaewmyg? cifAsm;udkvSw,fvdkY rqdk0Hhygbl;? cifAsm;uvJ vSwmrSr[kwfbJ} [k


abmufajymaomaMumifh a':a':cifrSm omía'gyGvmNyd; wpfpHkwpfck ajymawmhrnftjyKwGif a':a':cif
bmjzpfaewmvJ [laomtoHudkMum;vkduf&í ¤if;wdkY tem;odkY cifav;a&mufvmNyD;vQif cspfazudk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 141


cifav;jrif&í tHhtm;oifhoGm;NyD;rS ]a':a':cifuvJ b,fhES,fvkyfvdkufwmwkef;? olYrSvJ a&awG&TJvdkY?
opfyifa&yufwm Munhfyufa&maygh} [k qdkojzifh . . /

]bm . . nnf;uighudk tuef;vdkYqdkcsifovm;? iguef;vdkY olYudk a&yufrdwmr[kwfbl;? opfyifcdk;&atmif


olwrifvmvkdY igwrif a&eJYyufwm? w,fav . . nnf;yg? igajymvdkuf&&efaum . .}

xdktcg cspfazu cifav;bufodkYvSnfhí ]MunfhygOD;awmh yef;yifuav;awG vSvdkY vmNyD;Munfhaewm


'Dvdka&eJY yufwm aumif;Edkifygawmhrvm;} [k ajym&if; wpfukd,fvHk; a&jzifh&TJ&TJpdkaeonfudk
avwdkufvmojzifh csrf;cdkufcdkufwkefíoGm;um cspfazrSm iSufzsm;rdoluJhodkY enf;enf;csrf;onfudk
odyfNyD;csrf;ovdk vkyfjyvkdufojzifh . .
C

][kwfom;yJ? yef;yifuav;awGvSvdkYMunfhaewm olYrSmbmtjypf&dSovJ? MunfhygOD; oem;p&m olYrSm


om

a&awG&TJvdkY tat;rdNyD; zsm;rSemrSjzifh} [k qdkNyD;aemuf ]tdk . . 'DvdkaeMuvdkY b,fjzpfEkdifyghrvJ?


&Sifht0wftpm;awGvJp&mvJ tdrfxJrSm xbDuvGJvdkY wjcm; 0wfp&mr&dSbl;? &SifhtdrfudkjyefydkYrSyJ? udkif; . .
me

vm} [k qdkí cspfaztm;ac:oGm;&m a':a':cifrSm tvGeftrif;a'gyGvsuf vufxJu a&yHk;udk


rcia

w*sKH;*sKH;jrnfatmifvIyf&if; ]a[h . . rda&Tcif? nnf;b,fhES,fvkyfwmwkef; 'grsKd;awG igrBudKufygbl;?


rdef;uav;vkyfNyD; t&Sufr&dS taMumufr&dSeJY? 'grsKd;awGaMumifh nnf;udk 'DydkYxm;wm rrSwfao;bl;vm;?
l us

nnf;vkdufrydkY&bl;}
eo

]EkdY . . a':a':vkdufydkYrvdkYvm;}
f th
is b

]iguvm; olYudk ta&;w,lvdkufydkY&rSm}


o ok

]a':a':cifrS rydkYbJeJY[m? uRefrydkY&rSmaygh} [k armfawmfum;½HkqDodkY ajy;oGm;ojzifh cspfazvnf;


wil

aemufrSvkdufoGm;av\/
l be

]nnf;aemf . . nnf;? awmfawmfxae nnf;tdrfudk jyefydkY&rvm;} [k jrnfwGefawmufwD;íajymqdkaom


at y

a':a':cif\pum;udk cifav;u ta&;r,lbJ ]jyefydkY&if omNyD;oabmusao;w,f} [k qdkum um;udk


xkwfvmNyD; cspfaztm; um;ay:odkYwufapí ZGwfw&Gwfarmif;ESifíoGm;aomaMumifh a':a':cifrSm
our

ai;íusef&pfcJhav\/
ow

]aeygOD; rcifav;&JY? awmfawmfMum tdrfjyefvkdY pum;rsm;aeMuOD;rSmvm;}


nr

]tdk . . pum;rsm;&atmif wrifvkyfwmyJ? 'grS pum;rsm;NyD; tdrfudkjyef&rSm} [k ajymvdkuf&m cspfazu


isk

xdkpum;\taMumif;udkodaomfvnf; rod[efaqmifí ]aMomf . . rcifav; 'DrSmraebl;vm;}

]uRefr 'Dur[kwfbl;? &efukefu 'DudkydkYxm;wm? 'gaMumifh uRefr 'DrSmae&wm enf;enf;rSraysmfvdkY


pum;rsm;NyD; jyef&ygapvdkY qkawmif;aewm? jyefyJrjyef&ao;vdkY wrifZGwfwdkufNyD; &Sifhudkum;eJY
wifvmwm}

]EkdY . . &efukefrSm bmjyKvdkYrae&ovJ}

cifav;u tusKd;taMumif;tenf;i,fajymjyum ]tJ'Dvdk a,musfm;uav;awGeJY oGm;vm;vmvm;vkyfwm


tdrfu enf;enf;rSrBudKufbl;? 'gaMumifh a0;&ma0;aMumif;qdkNyD; 'DudkydkYxm;wmyJ? uRefruvJ

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 142


a,musfm;uav;awGayr,fh aMumufp&m? vefYp&m&,fvdkY enf;enf;rS *½krpdkufwm[myJuvm;?
olwdkYeJYtwlwloGm;vmayr,fh uRefru ujrif;wmrS r[kwfbJ? olwdkYu bmwwfEkdifao;ovJ?
twlwloGm;wm? vmwmeJYvJ yJhusrSmrS r[kwfygbl;}

cspfazrSm cifav;\avoHudkMum;&í olYudkyif a':a':cifavmuf &GYHwGHYwGYHjzpfvmum


NidrfoufívkdufvmNyD;rS . .

]'Dvdkysif;&ifvJ tazmfuav; bmuav;&Smygvm;? ½dk;½dk;wef;wef; todrdwfaqG usKyfwdkYvdkvlaygh}

]atmifr,f . . &Sifhudk,f&Sif vl½dk;BuD;ayghav}


C

]'Du oabm½dk;ajymwmyg}
om

]tif; . . qef;vm&ifawmh [if;} [k atmufEIwfcrf;uav;udkoGm;ESifhiHkudkufí cspfaztm;


me

rsufapmif;xdk;vsuf MunfhvkdufaomaMumifh cspfazrSm b,fvdkaysmfrSef;rodaom aysmfjcif;rsKd;jzifh


rcia

aysmf&TifMunfEl;um&dSpOf ol\tdrfem;odkY um;qdkufívmojzifh cifav;ESifh cGJ&awmhrnfjzpfí


0rf;enf;ovdkvdkjzpfvsuf
l us

]udkif; . . &yfawmh tdrfa&mufNyD? aus;Zl;wifygw,f? um;eJYvdkufydkYwm} [k qdkpOf um;&yfvkdufojzifh


eo

um;ay:rSqif;í
f th
is b

]oGm;awmhr,faemf . . aemufudk 'DvdkawGY&ygapvdkY qkawmif;ygw,f} [k NyHK;pdpdvkyfíajymvdkuf&m


cifav;u
ook
wil

]&Sifhqkawmif;rsKd;awG bk&m;ay:rSm Mum;&uwnf;u vefYyg&JY? udkif; . . oGm;OD;r,f} [k qdkNyD;vQif


um;armif;xGufoGm;av\/
l be
at y

xdktcgrSpí cspfazonf a&SYuxufydkí 'def;'vdef;ewfzrf;ívmav\/ cifav;ESifhawGYqHk&ef


yef;jcHab;qDu apmifhpm;vdkygaomfvnf; a&SYuxuf ydkrdkí&TJatmif a&yufcH&awmhrnfjzpfí ]Zmjcifaxmif
our

rD;avmifaygufw,f? rvmcsifaygif rif;ta':aMumufw,f} [k qdk&rnfjzpfaom


b0odkYa&mufíaeNyD;vQif vrf;ay:uavQmufvmaomfvnf; cifav;udk rjrif&atmif
ow

apmifhMuyfíxm;aomaMumifh rMuHEkdifawmhbJ rdrd\aemufydk;ynm ]y½dkzufqm} cefYxm;aom bdk;csdefxHodkY


nr

ajy;&jyefav\/
isk

]vm&jyefNyD zl;pma&;ewfBuD;&,f? uRefawmfhrSmjzifh uBuD;&r&pfbJ uyfrSuyf&yavjzpfaejyefNyD}

]'gjzifh usKyfvJ ztkyfxkyf&r&pfbJ zpfrSzpf&av qdkvkdufcsifawmhwmyJ? b,fvdkrsm;jzpfvdkY


Muyfae&wmwkef;} [k ar;rS cspfazvnf; jzpfvmcJhaomtusKd;taMumif;udk ca&aphwGif;us
jyefvSefíajymjyav\/

]'gavmufrsm; rMuHwwfawmhbl;vm;? a,musfm;wdkYpGrf;&nf 'dkbDukvm;vufavQmh? tJav . .


a,musfm;wdkYpGrf;&nf aocgrSavQmh&r,f vdkYqdkxm;wm? rif;[m olYudkMuHrdvdkYrS r&rcsif; vufravQmhbJ
BudK;pm;&rayghAsm? wpfenf;r& wpfenf;eJYMuHrSaygh}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 143


]tJo[m rMuHwwfvdkY cifAsm;qDvmNyD; tMuHawmif;aewmayghAs? ydkYr,fhydkYvJ ul;wdkYa&mufatmif
ydkYygawmhAsm? vkyfprf;ygOD; aemifBuD;&}

]tif; . . tck cifAsm;rSm taygufusOf;eJY wdk;aeNyDqdkygawmh}

]tppfayghAsm}

]jcHem;vJruyf&awmhbl; r[kwfvm;}

][kwfuJh}
C

]jcHem;ruyf&&ifvJ ta0;uaeNyD; 0g;vHk;eJY xbDawG csL,lwmaygh}


om

][m . . cifAsm;uvJ ½IyfaejyefNyD? twnfvkyfprf;ygAsm}


me
rcia

]udkif; . . 'Dawmh cifAsm;pmwpfapmif a&;&vdrfhr,f}


l us

]tif; . . a&;NyDqdkygawmh? a&;NyD;awmh bmvkyf&rvJ}


eo

]bmvkyf&rvJudk tomxm;ygOD;? bmudka&;&zdkYu t&ifvdkao;w,f}


f th
is b

]aMomf . . [kwfom;yJ? tif; . . bma&;&rSmvJAs? ajymygOD;}


o ok

]'guawmh cifAsm; olYudk awGYcsifvkdY[myJ? awGY&atmifMuHzdkYa&;rSaygh}


wil

]'guawmh [kwfyg&JY? EkdYaywJh wpfa,mufeJYwpfa,muftwdtwif;BudKufaeMuwmr[kwfao;awmh?


l be

'Dvdka&;vkdY vmrwJhvm;}
at y

]EkdY . . cifAsm; tckajymaeyHkujzifh BudKufaeMuNyD; nm;MuvdkY uav;yJ arG;awmhr,fhyHkrsKd; ajymaewmudk;As}


our

]olYMunfh&wmu uRefawmfhudk cspfovdkvdkudk;As}


ow
nr

]cspfovdkvdkqdk&ifvJ cspfw,fqdkwmeJY wpfblwmavmufyJ jcm;wmygyJ? 'Dawmh cifAsm;pdwful;eJY


cifAsm;MuHzefNyD; oleJYawGY&atmif pma&;ayawmh? b,fvdk[mrsKd;a&;zdkY? bmvkyfzdkYqdkwmawGawmh ar;raeeJY?
isk

'Dtxdawmh cifAsm;tpGrf;eJY cifAsm;vkyfzdkYyJ? tJ'Dpma&;NyD;&if cifAsm;udk,fwkdif ay;EkdifwJhvrf;udkrjrif&if


uav;wpfa,mufudk ac:NyD;ay;ckdif;? cifAsm;udkcspf&if vmrSmyJ? rcspf&if rvmbl;qdkwmawmh
txl;ajymzdkYrvdkbl;? pma&;wJhtxJrSm tydkawGxnfhra&;eJY? awGYcsifw,fqdkwJhtaMumif;? bmaMumifh
awGYcsif&w,fqdkwJh taMumif;avmufyJa&;? olvmvdkY awGY&awmhrS cspfw,f? BudKufw,ftaMumif;awG
zGifhajymayawmh? tJ'gaemufqHk; ay:wJh avmu"mwfynmenf;opft& aemufydk;enf;yJ} [k ajymonfudk
cspfazu pOf;pm;ovdkvdkvkyfae&m bdk;csdefu qufvufí ]bmvJ? cifAsm; 'Dvdkrvkyfcsifbl;vm;} [k ar;rS

]vkyf&wmayghq&m? q&moifMum;wJhtwdkif;aygh}

]EkdYaywJh cifAsmhudku e*dkur[efvkdY ae&mrus&if wynfhraumif; q&mhacgif;vJ csraeeJYOD;}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 144


]tdk . . ae&mrus&if q&mhacgif;tjypfrcsygbl;? wkwfeJYomcsrSm} [k ajymaepOf

]a[hvl? cifAsm;u cJzdk;ay;&rSmpdk;vdkY ykef;aewmvm;? &Smvdkuf&wmarmvdkY? cifAsm;udkawmhjrifygw,fAsm?


[dkwpfaeYwkef;u [dkiwdreJY um;twlwlpD;oGm;wm} [k ajymajymqdkqdk0ifvmaom bwifESifhawGY&ojzifh
pum;pjywfoGm;NyD;vQif ]vmygAsm? r*FvmaMu;uav; enf;enf;yg;yg;ayghAsm? xef;&nfpOfhtdk;wpfvHk;zdk;}
[k qdk&if; twif;qGJac:aomaMumifh cspfazrSm uefYvefYuefYvefYESifhygoGm;av\/

cspfazonf tdrfodkYjyefa&mufaomtcg pma&;pm;yGJwGif tcefYom;xdkifNyD;vQif EkdifiHausmf0w¦Ka&;q&mBuD;


wpfOD;onf urÇmausmf 0w¦Kwpfyk'fa&;&ef pOf;pm;cef;xkwfonfxufeufeJaom rsufESm[eftrlt&mjzifh
cifav;xHodkYay;&ef pmwpfapmifa&;av\/
C
om

xdkpmudka&;írS rqHk;rD oabmrawGYbJ qkwfNzJjcif;cH&NyD;aemuf topfwpfapmif xyfrHía&;jyefav\/


xdkpmrSmvnf; vHk;axG;vTifhypfjcif;cH&aomb0odkY a&mufav\/ odkYtm;jzifh pmq,fapmifxufrenf;
me

tedpöoabmodkY a&mufNyD;aemuf tqHk;owf pmwpfapmifwGif . .


rcia

cif . .
l us

þpmudk awGY&jcif;tm;jzifh tb,frnfaomt&yfu rsufpdvnfvrf;rSm;í a&mufvm


eo

aompmayenf;[k cifhpdwfwGif awG;rdrnfrvGJaomaMumifh rnfolay;aompm jzpfonfudk


f th

azmfjy&efrSm þpma&;olonf cif\jcHxJodkY 0ifítvmwGif a&csKd;ay;jcif; cH&ol


is b

jzpfygonf/ þuJhodkY pma&;onfhtwGuf twifh&JvSonf[k ratmufarhapvdkonfhjyif


a&;rnfhtaMumif;rsm;udkvnf; zwf½Ií &Jwif;vSyguvm;[k rxifapvdkyg/
o ok
wil

pma&;vkdufonfhtaMumif;rSm cifESifhwdwfwqdwf awGYqHkajymqdk&ef ta&;BuD;aom


pum;wpfcGef;&dSygaomaMumifh cifuawGYqHkEkdifvdrfhrnf[k arQmfvifhaompdwfrsm;&dSjcif;jzifh
l be

cifwdkYtdrfaemufaz;vrf;Mum;wGif najcmufem&DcGJavmufwGif awGYvdkygonf/ ciftrSef


at y

vmvdrfhrnf[k arQmfvifhjcif;tm;jzifh apmihfíaeygrnf/ rvmvdkygvQifvnf;


þpma&;jcif;udk tjypfr,lapvkdyg/
our

cspfaz
ow
nr

þpmudka&;NyD;rS cspfaz\pdwfwGif rsm;pGmESpfoufjcif;rjzpfvSaomfvnf; xdkYxufwdk;íaumif;atmif


pOf;pm;ír&aomaMumifh xdkpmESifhyif wif;wdrfvdkuf&av\/
isk

aemufaeYwGif cspfazonf cifav;\tdrfa&SYvrf;odkY avQmufoGm;&mvrf;wGif vHkcsnfuGif;okdif;í


oHacGvdSrfhvmaom uav;wpfa,mufudk awGYí ]a[h . . rif;ydkufqHwrl; ,lrvm;}

],lr,f? bmvkyf&rvJ}

]pmwpfapmifay;? ay;&vdrfhr,f}

]ay;r,fq&m? b,faumifrvJ} [k ar;aomaMumifh cspfazrSm oli,fudkMunfhírsufvHk;jyL;aepOf


]ay;aeMuygq&m? vefYraeygeJY . .}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 145


][J . . [J . . rif;vlvnfygvm;}

]tr,f . . 'Dt&yfxJrSm uRefawmfAdkvfaygh? csufBuD;wdkYu wynfhawG}

]aumif;ygNyDuGm? a[m[dkqif0ifeJYtdrf} [k qdkaepOf . .

]odNyDq&m . . odNyD? ay;ay;? jrefjref} [k jyefíajymum pmudkqGJí,lvdkufNyD;vQif ydkufqHudkawmif;í


taotcsmwD;acgufae&m . .

]a[h . . taumif;yguG}
C
om

]rvkyfeJYq&m? wavmu cJrl;aphBuD;eJY vlwpfa,mufESyfoGm;vdkY? aemufydk;ay;wJhbdkifawGtaygom;} [k


qdkNyD;vQif nTefMum;vdkufaomtdrfodkY wef;aqmifhíajy;aomaMumifh cspfazrSmNyHK;&,fvsuf MunfhaeNyD;rS
me

rdrdudktjcm;vlrsm; jrifrnfpdk;aomaMumifh a&SmifíoGm;av\/


rcia

cspfaz\pmonf cifav;\vufxJodkY aumif;pGma&muf&dSoGm;onfhwdkifatmif cifav;vmrnf?


l us

rvmrnfudk rodEkdifay/ odkYaomf xdkpmrSm cifav;\vufxJodkY ra&mufbJ ol\ta':u vrf;rSaeí


qD;,lvdkufonfjzpfaomaMumifh xdkaeYn ajcmufem&DcGJwGif aemufaz;vrf;Mum;rS cspfazonf
eo

cifav;vmcJ? vmcJESifhapmifhpm;aepOf arSmifxJrSxGufvmaom vl&dyfudkjrif&ojzifh tvGeftrif; 0rf;omí


f th

oGm;NyD;rS rdrdxHodkYavQmufvmolrSm cifav;r[kwfbJ ol\ta':jzpfaeaomaMumihf rsufvHk;rsufqefjymí


is b

oGm;av\/ a':a':cifonf pmwpfapmifudk vufxJu axmifívIyfum&Sm;um tem;odkYa&mufvm


NyD;vQif ]'Dpmukd rif;a&;wmayghav? rif;u ighudk yrmrcefYvkyfwmvm;} [k ar;av&m . .
o ok
wil

cspfazrSm yg;pyfta[mif;om;ESifh aMumifíMunfhaeNyD;rS ]'g . . 'g . . a':a':udkay;zdkY a&;wm


r[kwfygbl;}
l be
at y

]EkdY . . cifqdkwmbmvJ? ighemrnfrSm cifrygvdkY bmwJhwkef;vdkY}


our

]a':a':hwl . . wlruav;udk ay;zdkYa&;wmyg? 'gudk a':a':u a':a':hpmvdkYvkyfNyD; ,lcsif&ifvJ


rwwfEkdifbl;}
ow
nr

]bmajymw,f . . bmajymw,f? tr,f . . rif;uvm; ighudk}


isk

]uRefawmfu cifAsm;udk bmrSr&nfpl;ygbl;? cifAsm;wlrudk . .}

]bm . . rif;u ighwlrtay:udk vTJcsvdkY? rif;oufomr,fxifovm;? [if; . . roufombl;?


rif;'ku©rsm;ap&r,f? rif;b,frS rajy;eJY? igykvdyfvufxJudk . .}

]aeygOD;a':a':&JY? uRefawmfwpfck tpD&ifcHyg&ap}

]*wfxJusrS tpD&ifcH? ighudkbmrS qifajcuefraeeJY? rif;udk ykvdyftyfNyD; wpftcsuf . .


ighukd&efn§dK;xm;NyD; touftEÅ&m,fjyK&atmif BuHpnfrI? ESpftcsuf . . ighwlrudk aoG;aqmif

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 146


jzm;a,mif;NyD; cdk;,l&atmif tm;xkwfrI? oHk;tcsuf . . rouFmp&mjzpfzG,f&m tcsdefrawmfrSm
jcHBudKjcHMum;u acsmif;ajrmif;apmifhpm;rI? trSefrif;rSm olrsm;tdrfudk azmufxGif;cdk;,lzdkY &nf&G,fcsuf&dSw,f}

]pGJr,fhpGJ&ifvJ trIav;atmif vlowfrIyg xnfhNyD;pGJygvm;}

]tr,f . . rif;u ighudkyrmrcefYajymaewmvm;? rif;aeESifhOD;? rif;udkigrSwfrdw,f? ykvdyfbufu


t&m&dSBuD;udk oGm;ac:vmNyD; rif;udkawmh 'ku©awGY&aphr,f} [k qdkum a'gufa'guf . .
a'gufa'gufESifhajcaqmifhí a'goxGufyHkudkjyum xGufoGm;onfudk cspfazrSm ai;íMunfh&if;
usef&pfcJhav\/

rMumrD ay:ay:jrnfum tdrfxJrS um;wpfpif;xGufoGm;oHudk Mum;&í a':a':cifygoGm;onfudk


C

od&aomaMumifh ¤if;tvpfwGif tdrfxJodkY0ifum cifav;udkawGY&efpdwful;rdojzifh jcHab;rSvSnfhí


om

tdrfa&SYvrf;odkYjyefum tdrfa&SYaygufrS 0ifav\/


me

tdrfa&SYodkYa&mufaomtcg wHcg;ydwfxm;onfudkawGY&ojzifh a':a':cifESifhtwl cifav;vdkufygí


rcia

oGm;ava&mhovm;[k pdwfxJü pEkd;paemifhjzpfum jyef&vQif aumif;avrnfvm;[k acwårQ


awG;awmaeNyD;aemuf &dSvdk&dSjim; vlac:aomacgif;avmif;udk ESdyfvkdufav\/ odkYaomfvnf; tdrfwGif;rS
l us

ajcoHrQrMum;&avaomaMumifh rnfodkYrQ rpOf;pm;wwfbJ aemufxyfrHíESdyfjyefav\/


eo
f th

xdktcdkufwGif tdrfa&SYrS armfawmfum;qdkufoHvkdvdkMum;vkduf&ojzifh a':a':cifvm;[k vSrf;í


MunfhvdkufNyD;rS tdrfbufodkYjyeftvSnfhwGif cifav;udkawGY&av\/
is b
o ok

]vmjyefyvm; &Sif? a&yufcHcsifao;w,fxifw,f}


wil
l be

][dk . . [dk . . ajym . . ajym} [k qdkpOfrSmyif tdrfa&SYrSavQmufvmMuaom ajcoHrsm;udkMum;&í


cspfazrSmpum;qufvufí rajymEkdifbJ ajcrudkifrdvufrudkifrd jzpfouJhodkY Muufaoaoíaeav&m
at y

cifav;u awGYjrifí . .
our

]vm . . vm . . &Sifhudk 'Dwpfcgrd&if rGef;aeatmif tavmif;cH&vdrfhOD;r,f? vm . . tdrfxJ0ifcJh} [k


ow

ac:NyD;vQif tdrfxJodkYa&mufrS ]a[m'Dtcef;uav;xJ cPavmuf NidrfNidrfykef;aeacs} [k qdkítcef;xJodkY


nr

xdk;oGif;vkdufojzifh cspfazrSm bkrodbrodtcef;xJodkY a&mufoGm;av\/


isk

cspfazonf tcef;xJodkYa&mufírMumrDuyif tdrfxJwGif us,favmifus,favmifESifhqlnHaom toHrsm;


0ifa&mufí vmMuav\/

]raebl; . . raebl;? 'DtaumifawGY&if ESpfvHk;jyL;aoewfeJY &if0wnfhwnfhcsdefNyD; ypfowfenf;rsKd;


owfypfvdkufr,f? wpfcgwnf; t½dk;wjcm;? tom;wjcm;jzpfoGm;aphr,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 147


xdktoHrSm tmPmoHygaom a,musfm;BuD;toHrsKd;jzpfí &mZ0wfbufu t&m&SdBuD;wpfOD;wpfa,muf\
toHjzpfaMumif;udk &dyfrdí cspfazrSm 'l;wkefvsuf&dSav\/
]tefwDuvJ b,fhES,fwHk;? vl&,fp&mawG odyfNyD;vkyfaewmyJ? olubmrsm;&efrlvdkYwkef;} [k
cifav;\ar;oHudk Mum;&av\/

]at; . . bmrS &efrrlao;vdkYaygh? &efrl&if 'Dxuf'ku©rsm;&raygh? rD;qdkwm ravmifcifu


Nidrf;&w,fod&JYvm;? nnf;vJ MuyfMuyfowdxm;? nnf;tazu nnf;udkrEkdifvdkY vGwf&mvGwfaMumif;
qdkNyD; 'DudkydkYxm;wm? 'DusrS nnf;u omNyD;rif;rlaewmayghav . .} [k cifav;tm; ajymoHMum;NyD;aemuf
]0efaxmufrif;vJpOf;pm;Munfhyg? 'Dvdkcdk;aMumif cdk;0SufvmNyD; acsmif;wJhajrmif;wJhtvkyf[m vlaumif;
vkyfwmr[kwfbl;? tck olvkyfyHk[m "m;jyaomfvJ? *VKefaomfvJ vkyfwJhtrlt&mrsKd;yJ? {uEÅ *VKefygyJ?
C

t&ifwavmu xGufajy;aewJh *VKefbdk;NrdKifqdkwm olyJxifyg&JY}


om
me

][m . . [kwfvdrfhr,f? 'Dtaumif {uEÅyJ? b,fvdk{uEÅvJqdkwm awGYMu&ifodMua&maygh? *wfxJusrS


tn§if;cdkif;&OD;r,f? ausmwpf&m &ifwpf&m Budrf'Pf½dkufNyD; 'l;ysHwpf'gZifavmuf wkdufay;vkdufOD;r,f}
rcia
l us

[laom 0efaxmufrif;[k tac:cH&ol\ pum;rsm;udk Mum;&vQif cspfazrSm


eo

trsKd;rsKd;awG;awmvefYaMumufvmum ]ighudk 'Dtcef;xJ trdzrf;NyD; 0dkif;½dkufMuzdkY cifav;uyJ


f th

ÚmPfqifa&mhovm;} [k r[kwfr[wf awG;awmvefYaMumufum tu,fí þtcef;xJodkY


0ifa&mufvmvQif ½kwfw&ufrawGYEkdifatmif ykef;atmif;&ef acsmifaumif;aomae&mudk &Smrnf[k
is b

arSmifxJwGif prf;w0g;0g;ESifh a&TYía&TYíoGm;aepOf tcef;xJwGif vlwpfa,mufESifhwdk;rdí xdkolu


o

vefYíatmfrnftjyK twif;yg;pyfudkydwf&m arSmifxJwGif t&rf;toef;udkifrdaomaMumifh yg;pyfudk


ok

rydwfrdbJ vnfrsKdudk n§pfrd&ufom;jzpfaeojzifh tn§pfcH&olu vefYaMumufíatmf&m toHyDopGm


wil

rxGufbJ 0l;0l;0g;0g;jzpfaeonfhtwGuf cspfazu tvefYBuD;vefYum twif;wdk;ín§pfrdav\/


l be
at y

tcef;xJü ½kef;&if;qefcwfjzpfaeonfudk tjyifuMum;MuvQif a':a':cifupí ]olcdk;ygawmh . . olcdk;yg?


vl . . vl} [k [pfatmfNyD;vQif tcef;twGif;odkY "mwfrD;cvkwf ajymif;vJxGef;n§dNyD;vQif
our

tcef;udkzGifhvdkuf&m cspfazESifh tjcm;vlwpfOD;rSm eyef;vHk; csefyD,HvkaeMuonfudk awGYMu&av\/


ow
nr

cifav;\pdwfwGif ][dkuf . . cufawmhwmyJ? wpfcgjzifh rdjyefNyD} [k atmufarhaepOf a':a':cifu ]olygyJ


. . olygyJ . . olcdk;qdkwm} [k cspfaztm; vufn§dK;xdk;íjyaomfvnf; 0efaxmufBuD;u *½krpdkufbJ
isk

eyef;vHk;yGJudk tm;wufoa&m MunfhaeNyD; cspfazu tjcm;vl\ tay:wGif cG&ufom;&dSrS ][ . . cspfaz?


eifb,fhES,fjzpfaewmwkef;} [k ar;&m . .

][m . . OD;av;ygvm; . . vmvkyfygOD;? 'Dtaumifzdxm;yg} [k jyefajymonfudk a':a':cifESifhwuG


cifav;ygMum;&í a':a':cifrSm cspfaz\rsKd;½dk;udk od&aomaMumifh pdwfqdk;ajyíoGm;ojzifh
0efaxmufrif;u a':a':ciftm; ]olcdk;qdkwm b,folYudkajymwmvJ} [k ar;aomtcg
a':a':cifujyHK;vsuf ]atmufu jym;aewJh[maygh? aeYwdkif;vmvmNyD; aESmifh,Sufcdk;0Sufaewmolaygh?
udkif; . . 0efaxmufrif; MunfhompD&ifygawmh? [J . . [J . . 0efaxmufrif;wlu olcdk;zrf;taumif;om;yJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 148


xdktcg 0efaxmufrif;u NyHK;&,fauseyfpGm ]'guawmh rsKd;½dk;vkdufvdkYudk;? tckt*Fvdyfrif;vufxufrSm
ykvdyfbufrSm usKyfwkdYtrIawmf xrf;aewm? a&S;jrefrmrif;vufxufwkef;u usKyfwdkYrdbbdk;bGm;awG[m
ppfrSL;wdkY ppfuJBuD;wdkYaygh? rsKd;eJY½dk;eJYjzpfvmwm? tckvJ 'Dtaumifudk &mZ0wfbufoGif;zdkY pDrHNyD;aeNyD} [k
ajymaeqJrSmyif tckdif;taprsm;a&mufvmojzifhcspfazrdxm;olukd csKyfaESmifzrf;qD;&ef apcdkif;&av\/

taMumif;tm;avsmfpGm xdkolrSmvnf; bdef;pm;olcdk;jzpfaeaMumifh a':a':cifrSm cspfazay:wGif


,cifuajymxm;aom pGyfpGJcsufrsm;udk xdkolcdk;tay:wGif pkyHkícs&ef jzpfay:vmayawmh\/

olcdk;udk Ekdifeif;pGm zrf;qD;&rdaomtcg? ]udkif; . . 'Dtaumifudk *wfac:oGm;&OD;r,f? cspfaz . .


rif;vJvdkufcJh} [k qdk&m a':a':cifu armifcspfazudk ]aeygap? olYcrsm tawmfyifyef;oGm;&Smw,f?
C

xrif;awmif rpm;&ao;bl;xifw,f? 'DrSmyJpm;ygap? 0efaxmufrif;yJ 'DtrIudk MunfhNyD;pDrHvkdufwmaygh?


om

olcdk;udkvJ rSwf½HkavmufqHk;rNyD; vTwfvdkufwmaygh&Sif} [k ajymaomaMumifh cspfazrSm


tMunfqdkufíoGm;av\/
me
rcia

aemufrsm;rMumrD cspfazonf bdk;csdefESifh vrf;wGifawGY&m bdk;csdefu ]b,fhES,fwHk;q&m? cifAsm;wkdYu


l us

tckawmh ae&musaevdkY usKyfudk arhaeNyDayghav}


eo
f th

]arhawmhrarhygbl;Asm? EkdYayr,fh cifAsm;ajymwJh qdkufudkvdk*sDwdkY? avmu"mwfynmwdkYqdkwJh


is b

aemufydk;enf;awGeJY ae&muswmrSr[kwfbJeJY . .}
o ok

]EkdY . . cifAsm;tpGrf;aMumifhvm;}
wil
l be

]uRefawmhftpGrf;aMumifhvJ rqdkvdkygbl;? vlBuD;csif; aphpyfoabmwlNyD; vli,fcsif;vJ rjiif;aecsifwmeJY


at y

&MuwmyJ}
our

]tr,f . . cifAsm;u jiif;csifaeao;vkdYvm;}


ow
nr

]rjiif;csifygbl;Asm} [k qdkNyD;rS ]EkdYayr,fhvJ cifAsm;enf;eJY&wmr[kwfaomfvJ cifAsm;ajymwJhenf;awG


isk

r[kwfu[kwfu avQmufNyD;vkyf&if; jzpfcsifovkdjzpfNyD; ae&muswmaxmufawmh


cifAsm;ajymovkdrvkyf&if 'Dtajca&mufrSmr[kwfvdkY cifAsm;udk wpfenf; aus;Zl;wifp&mjzpfwJhtwGuf
a&mhAsm? usyfoHk;'*Fg;jym;a& wpfq,fwefwpfcsyf} [k qdkíay;&m . .

]cifAsm;puúL aumif;rSaumif;yghrvm;}

]tHrm . . rBudKufao;&if topfvJ,lOD;? tckyJn§yf yHkvkyfvmwmawG} [k ajymifíajymrS bdk;csdefwGif


oabmusNyHK;&,fum ]udkif; . . qkawmif;vkdufyghr,f? þuJhodkYay;urf;&aom tusKd;tm;jzifh
udkcspfazqdkaom cifyGef;eJY zifyGef;atmif aygif;&ygapAsm;} [k qdkaomaMumifh . .

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 149


cspfazu ]ay;aomqkeJY jynfhpHk&ygvkd\? qkawmif;jynfh ukd,fawmfBuD;bk&m;} [k qdkonfhtwGuf . .

]rvkyfygeJYAsm? *dkPf;oifhvdkY acs;ygNyD; aoaeygOD;r,f} [k qdk&if; xGufcGmoGm;avownf;/ /

u0dwHcGefr*¾Zif;? Zefe0g&D? 1933/


C
om
me
rcia
l us
eo
f th
is b
o ok
wil
l be
at y
our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 150


aao
oeew
wfo
foH H

]xdkif; . .} [lí jrnf[nf;oGm;aom aoewfoHwpfckonf pufolaX;BuD;OD;vwf\ jcH0if;BuD;xJrS


xGufay:vmNyD;aemuf rSefjywif;aygufwpfckudk usnfqefxdrSefum wcGrfcGrfjrnfaom toHrsm;jzifh
rSefrsm;uGJusvGifhpOfoGm;av\/

tygonf xdktjcif;t&mudk jrif&onfESifhwpfNydKifeuf vufxJ&dS avaoewfudk ausmaemufodkY


0Sufvkdufum tHhtm;oifhaom trlt&mjzifh a[mif;avmif;aygufjzpfoGm;aom rSefjywif;aygufudk
C

pdkufíMunhfaerdav\/ rMumrD xdkjywif;aygufrS wHcg;csyfrsm; yGifhívmum rdrd\tbGm;jzpfol


om

a':a':pk\rsufESm ay:xGufvmonfudk jrif&onfwGif teD;&dS yef;csKHwpfckokdY0ifí ykef;atmif;


me

aysmufuG,foGm;av\/
rcia

OD;vwfonfvnf; yef;yifrsm;udk jyKjyifae&mu aoewfoHESifh rSefuGJoHrsm;udkMum;&í tdrfbufodkY


vSnfhMunhfvkduf&mwGif rdrd\ESrjzpfol rpkudk awGYjrifvdkuf&ojzifh tomacgif;iHkYí aevdkufavawmh\/
l us
eo

avmuwGif rdrdu &SmazGauR;arG;oljzpfvsufESifh r,m;udk aMumuf&aomol? om;orD;udkaMumuf&ol


f th

pojzihf vlxl;vlqef;rsm; &dSMuonfhtxJwGif OD;vwfrSm ESrudk txl;aMumuf&ol wpfa,mufjzpfay\/


odkYjzpfjcif;aMumifh rdrdajr;jzpfol tyg\vufcsufaMumifh rSefjywif;uGJíoGm;&mwGif udk,fxdvufa&muf
is b

usL;vGefjcif;tm;jzifh rdrdütjypfuif;aomfvnf; rdrdu aoewf0,fay;onfhtwGuf xdkodkY


o ok

jzpf&jcif;aMumifh rdrdrSm tm;ay;tm;ajr§mufjyK&m a&mufaeonfhtwdkif; þudpöwGif rdrdyga&maESmí


ajymqdktjypfwifjcif;rS uif;vGwfEkdiforQ uif;vGwfatmif rodvkdufrodbmom trlt&mrsKd;vkyfí
wil

aevdkufav\/
l be

xdkodkY rdrdbmrQroduJhodkY acgif;iHkYíaevkdufaomfjim;vnf; OD;vwf\pdwfxJüum; pdk;&drfjcif;ruif;ao;bJ


at y

rnfonfhtcsdeftcgwGif þudpöESifhywfoufí rdrdtm; qlyljcif;cH&ygrnfenf;[k vmvwHhaomab;&efudk


apmifharQmfaMumuf&GYHvsuf &dSaerdav\/ odkY&mwGif uHtm;avsmfpGm wpfem&DcefYMumonfhwdkifatmif
our

rdrdxHodkY a':pkvnf;a&mufírvm? þudpöESifhywfoufí pHkprf;ppfaq;jcif;r&dSonfudk awGY&rS


ow

pdwfoufom&m&um yef;jcHxJrS xívm&ayawmh\/


nr

xdkodkYxívm&mwGif tdrfa&SYqif0ifatmufü rdrd\ESr rpkESifhtoufESpfq,fhajcmufESpfcefY&dS a,mufsm;ysKd


isk

wpfa,muf pum;ajymaeonfudk awGY&í rsm;pGmtHhtm;oifhoGm;um olwdkY&dS&mbufodkY roGm;bJ


aemufodkYjyefqkwfrnf[k tjyKwGif OD;vwftm; a':pku jrifojzifh . . ]udk&if vmprf;ygOD;? 'Dukd} [k
ac:vkdufaomaMumifh rvmcsifhvmcsifESifhavQmufívmcJhav\/

OD;vwfrSm a':a':pk\trdefYtmPmudk rzDqef&Jojzifh vmcJh&aomfvnf; rdrd\orD;jzpfol jrciftm;


ydk;yef;aeonfukdod&aom xdka,musfm;ysKd\rsufESmudkvnf; rMunfhcsif? rdrd\ESru aoewfypfrIESifh
ywfoufí wpfpHkwpf&m ajymavrnfvm;[lívnf; pdk;&drfrdjcif;aMumifh &ifxJüwxdwfxdwfckefí
aeav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 151


]udk&if . . a[m'DrSm armifpdk;armif &,fav} OD;vwfonf pdk;armifrSm tNrD;ESpfacsmif;aygufolr[kwfí
tHhMop&mr&dS/ awGY&í 0rf;omp&mvnf; r&dSouJhodkYaom trlt&mjzifh ]aMomf} [k qdkvdkufav\/

]aMomf . .}

OD;vwfonf rdrd\orD;jzpfoltm; pdk;armifESifhay;pm;&ef ESrjzpfol\ vdkvm;csufudk odaeNyD;


xdktaMumif;ESifhpyfvsOf;í a':a':pku pum;pwkdif; tif;rvkyf? tJrvkyfaecJhonfhtwGuf ,ckuJhodkY
]aMomf} wpfvHk;ESifh NyD;aejcif;\taMumif;&if;udk a':a':pkrSm aumif;pGmem;vnf &dyfrdonfhtwdkif;
OD;vwftm; ESpfoufoabmusjcif;r&dSaom rsufESmxm;ESifh MunfhíaevdkufNyD;aemuf pdk;armif;bufodkY
vSnfhum ]udkif; . . armifpdk;armif cPaeygOD;? rif;OD;av;eJY a':a':pum;wpfcGef; ajymp&m&dSvdkY} [k
ajymNyD;vQif OD;vwftm; yef;jcHxJodkY ac:oGm;av\/
C
om

]udk&if . . b,fhES,fvkyfwmwkef;}
me

]tdk . . igbmvkyfvkdYvJ rpk&}


rcia

]armifpdk;armifvmwm aexdkifaumif;&JYvm;? rm&JYvm;? om&JYvm; rar;bJ? aMomf . . aMomf vkyfaewm


l us

bmvkyfwmvJvdkY}
eo

]EdkY . . olaevdkY? xdkifvdkY? aumif;vdkY? usef;rmvdkYom tvnfvmEkdifwJhtvkyfudk iguaeaumif;ovm;


f th

ar;aevdkY tvum;aygh? aeaumif;wm jrifom;yJ r[kwfvm;}


is b

]bmudpöeJYvmovJ? bmvJ nmvJar;rSaygh}


o ok
wil

]rif;eJY pum;ajymaewmyJ? bmaMumifhvmw,fqdkwm rif;od&if NyD;a&maygh}


l be

]usKyfuawmh odwmaygh? usKyfwrifac:vdkufwmyJudk;awmh}


at y

OD;vwf\rvIyfr&Sm; rxl;jcm;ouJhodkY &dSíaecJhaom rsufESmrSm ,ckrS trlt&majymif;vJvsuf


our

rESpfoufouJhodkYjyav\/
ow

]bmvkyfzdkY ac:wmwkef;}
nr

]rac:vdkYjzpfyghrvm;? udk,fhajr;udkrS rEkdifEdkif? reif;Ekdif? rxdef;Ekdif jzpfaewJh[m tdrfrSm pmvJoif? qHk;vJ


isk

qHk;ray;zdkY ac:&wmaygh? 'DvdkrS rvkyf&if udk&if tvkdvdkufxm;wmeJY uav;vJ wjznf;jznf;wdk;NyD;


ysufpD;zdkY&dSawmhwmyJ? 'DaeYqkd&if olYavaoewfwpfpif;eJY [dkypf'DypfeJY tm;vHk;uGJ&SukefNyD}

]bm . . olYudk tdrfrSm pmoifay;zdkYvm;} [k ar;um OD;vwfonf oabmrwlonfh trlt&mjzifh acgif;udk


,rf;cgav\/

]ajymqdkNyD;NyD? rvdkcsifvkdY rjzpfawmhbl;} [kajymum a':pkonf pdk;armif&dS&mbufodkY vSnfhxGufoGm;ojzifh


OD;vwfrSm ai;íusef&pfcJhav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 152


a':pkonf rdrdtBuHatmifjrifouJhodkY 0rf;ajrmuf0rf;omjzpfaomrsufESmESifh pdk;armifxHodkYa&mufvm
NyD;vQif ]rif;OD;udk a':a': tusKd;taMumif;ajymjyvdkY oabmusoGm;NyD? uav;udkom Munfh½INyD;
oGefoifqHk;rayawmh} [k ajymav\/

xdktcdkufwGif tdrfxJrS jrcifxGufívmav&m a':pkrsufESmrSm ydkí&Tifvef;oGm;NyD;vQif ]a[h . . jrcif?


tygzdkYawmh tdrfrSmpmoifay;r,fh q&m&aeNyD? armifpdk;armifu aeYwdkif;vmNyD; pmoifay;r,fwJh} [k
ajymjyvkdufav\/

jrcifrSm xdkowif;udk Mum;&í tawmfyif pdwfysufvufysufjzpfoGm;aomfvnf; ,Ofaus;jcif;tvdkYiSm


NyHK;&,fí pdk;armiftm; EIwfqufNyD;vQif 0rf;ompum;ajymvdkuf&av\/
C

xdkokdY jrcifESifhpdk;armifwkdY awGYqHkay;vkduf&jcif;tm;jzifh a':pkrSm pdwfBudKufESifhawGYoGm;um pdk;armif


om

ajymvdk&majymEkdifcGifh&ap&ef ]uJ . . pum;ajymaeMuOD;? a':a':tdrfxJ0ifvdkufOD;r,f} [k qdkía&SmifNyD;


xGufoGm;av\/
me
rcia

jrcifrSm rdrdrawGYcsifqHk;aom olwpfa,mufESifh awGYae&½Hkru vufcHpum;ajymíae&jyefonfhtwGuf


tawmfyif pdwftdkufíoGm;um rnfodkYa&Smifajy;&ygrnfenf;[k pdwful;xkwfae&mu tBuH&vmNyD;vQif
l us

wpfpHkwpf&m ½kwfw&ufowd&rdouJhodkY trlt&mrsKd;jyum ]aMomf . . tygwpfa,muf


b,fa&mufaeygvdrfhrvJ? olYq&ma&mufvmwm ac:jy&OD;r,f? cPaeOD;aemf/ tygudkvkduf&Smvkduf
eo

OD;r,f} [k ajymajymqdkqdk cyfokwfokwf xGufíoGm;av\/


f th
is b

xdktcdkufwGif OD;vwfonf pdwfysufvufysufjzifh jcHpnf;½dk;uJhodkY pDwef;nDnmpGm pdkufxm;aom


yef;yifrsm;qDodkYavQmufí vmcJhav\/ OD;vwfonf e*dkuyif rsufpdrIefíaeonfhtxJwGif pdwfysuf
o ok

jcif;jzifh wpfpHkwpf&mudk eufeJpGmtawG;vGefí vmjcif;tm;jzifh rdrda&SYwGif cvkwfuefoif; wpfpHkwpf&m


wil

bm&dSonfudk rjrifEdkifbJ&dSav&m yef;csKHxJrS wjznf;jznf;wdk;xGufívmaom t&mwpfckudk AdkufESifh


0ifwkdufrdNyD; ]0l;0l;0g;0g;} tvefYwMum;[pfatmfum aemufodkYckefí qkwfvdkufav\/
l be
at y

xdkodkY ckefvkduf&mwGif uHtm;avsmfpGm rsufrSefrSmuRwfírusbJ em;&Gufwpfzufuom jyKwfíoGm;NyD;


usefwpfzufwGif csdwfíaeao;aomaMumifh aumif;rGefpGmjyefíwyfNyD;vQif rdrdAdkufESifh0ifí aqmifhrdonfh
our

&mudkMunfhvkduf&m yef;jcHxJrS wdk;xGufívmaomt&mrSm avaoewfav; jzpfíaeNyD;vQif


xdkavaoewfxGufvmNyD;aemuf tyg\ wpfudk,fvHk; vkdufygay:xGufvmonfudk awGY&av\/
ow
nr

][J . . [J . . bbBuD;vefYoGm;ovm;? uRefawmfrjrifvdkY}


isk

]ighvcGD; . . a&SYudkMunfhOD;rSayghuG}

]uRefawmfrjrifvdkYyg bbBuD;&JY}

]aemufudkowdxm; . . Mum;vm;}

]tif; . .}

]bm tif;vJ . . [kwfuJhvdkY ½dk½dkaoaoajym&w,f}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 153


]tif; . . [kwfuJh}

]OD;vwfonf tygtm; tcH&cufonfh trlt&mjzifh Munfhaevdkufrdavawmh\/

]bbBuD; . . [dkrSm apmapmu ararBuD;eJYpum;ajymaewJh vlBuD;[mb,folvJ} [kajymum


tdrfbufqDodkY vufn§dK;xdk;í jyvdkufojzifh OD;vwfvnf; olnTefjy&mbufodkY MunfhonfwGif pdk;armifudk
jrif&av\/

]olYemrnf . . udkpdk;armifvdkYac:w,f}

tygonf aocsmpGmMunfhaeNyD;vQif ]½kyfudku b,fvkd½kyfBuD;vJ rodbl;} [k qdkav\/


C
om

][Jh? tyg . . 'DvdkrajymeJY? tJ'grif;udk tdrfrSm pmoifay;r,fh q&myJ}


me

][if . . q&muvJ b,fhES,fq&mvJ}


rcia

xdkodkYajymaeMupOf jrcifonf olwdkY\tem;odkYa&mufvmNyD;vQif ]tyg . . vmprf;? rif;udk


l us

a':av;ajymp&m wpfck&dSvdkY} [k ac:oGm;ojzifh OD;vwfonf aemufaz;bufrSvSnhfí tdrfxJodkY0if&ef


xGufoGm;av\/
eo
f th

jrcifonf tygtm;ta&;,l*½kpdkufonfh[efjzifh NyHK;NyHK;&,f&,f acsmhacsmharmharmhvkyfum ]tyg . .


is b

rif;aoewfypf odyfwnfhw,fxifw,f} [k ajr§mufyifhonfhavoHjzifh ajymav\/


o ok

]uRefawmfvm; . . odyfwnfhwmaygh a':av;&JY? bmypf&rvJ}


wil

]a[m[dk opfyifBuD;udk ypfvdkufprf;}


l be
at y

tygonf jrcif nTefjy&mbufodkY ypfíjyvdkufav\/


our

]tr,f . . 'gawmh? eD;eD;uav;udk;uGJY? rSefrSmaygh? a[m[dkrSm qif0ifatmufu vlavmufa0;a0;udk


rSefyghrvm;} [k qkdum jrcifonf pdk;armif&dS&mbufqDodkY vufnd§K;xdk;íjyav\/
ow
nr

]Munfhaeyg . . uRefawmfaoaocsmcsm csdefypf&ifrSefrSmaygh} [k ajymí tygonf pdk;armifbufodkY


aoewfudkvSnfhícsdefpOf jrcifonf yg;pyfudkvufESifhydwfvsuf &TifNyHK;aomrsufESmESifh vpfíajy;av\/
isk

rMumrD ]xdkif;} ceJ jrnfoHMum;&ojzihf jrcifonf cyfvSrf;vSrf;rS vSnfhíMunfhvdkuf&m qif0ifatmufwGif


arsmufzdk;pdefuvdk ajcum;&m; vuf&m;&m;ESihf xíckefvkdufaom pdk;armifudkjrif&ojzifh rsufESmvSnfhum
usdwfí&,faeavawmh\/ tygrlum; yef;csKHxJodkY ikHYvQKd;í aysmufoGm;av\/

]xdkif;} ceJjrnfoHudk Mum;&ojzifh a':pkonf tdrfxJrSxGufívmum ½IHrJhaomrsufESmESifh


ukyfudkyGwfaeaom pdk;armif\rsufESmudk jrif&vQif tHhtm;oifhíoGm;av\/

OD;vwfonf tdrfxJodkYa&mufí pdwftdkufjcif;aysmufap&ef pmtkyfwpftkyfudk ,lízwfrnftjyKrSmyif


]xdkif;} ceJjrnfoHaMumifh vefYzsyfNyD; vufxJupmtkyf vGwfusoGm;av\/ aoewfoHMum;aomfvnf;

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 154


wpfpHkwpf&m uGJ&SoHrMum;&aomaMumifh rnfokdYaom ouf&dS oufrJhowå0gonf rm&S,favm
rdavNyDenf;[lí pOf;pm;rdav\/

odkY&mwGif tenf;i,fMumonfhwdkifatmif wpfpHkwpf&m xl;jcm;jcif;r&dSonfudk awGY&rS OD;vwfrSm


pdwfat;csrf;pGmjzifhpmudkjyefízwfav\/

xdkodkYpmzwfaepOf tcef;xJodkY w&Syf&Syfjrnfí 0ifvmaom zdeyfoHudkMum;&ojzihf rdrd\ESravm[k


vefYzsyfíoGm;um r&Jw&Jjzifh pmtkyfay:rS rsufvHk;ay:½Hk ausmfíMunfhvdkuf&m jrcifjzpfaeonfudk awGY&rS
touf½SLrSefoGm;av\/

]azaz . . b,frvJ uRefrtzdkY wl;vDwm armfawmfum;uav; 0,fay;r,fqdkwm b,favmufMumNyDvJ}


C
om

]aeygOD; orD;&,f . . 0,fay;rSmaygh? tckaeygOD;? tukeftusawGrsm;vGef;vdkYyg? aemufNyD; rif;a':a':u


'gawG0,fay;wm enf;enf;rS oabmrusbl;? olrodbJ0,fay;&if qlvdkYNyD;rSmr[kwfbl;}
me
rcia

]azaz . . 'Dvdknm&if bmaumif;rvJazaz&JY? 0,fay;r,fvdkY ajymNyD;&if 0,fay;ygawmhvm;}


l us

]aeygOD;? rif;a':a': ajymjyyg&apOD;? olu oabmus&if0,f}


eo

]'gyJ . . paeaeYrS r&&ifawmh azazeJY uRefreJY oda&maygh} [k qdkum jrcifxGufíoGm;av&m OD;vwfrSm


f th

ai;íusef&pfcJhav\/
is b

OD;vwfonf xdkodkY ai;armawGa0vsufaerdonfrSm rnfrQ MumjrifhoGm;onfudkyif owdr&EkdifbJ&dSum


o ok

tcef;xJodkY wpfpHkwpfa,muf 0ifívmonfudk t&dyfta&mifjrifvkdufojzifh pdkufíMunfh&mwGif


wil

vl,HkawmftapcHBuD; udkolawmfjzpfaeonfudkawGY&ojzifh tHhtm;oifhaom trlt&mudkjyum ]a[h . .


xrif;pm;csdefawmifa&mufNyDvm;} [k ar;vkdufav\/
l be
at y

udkolawmfonf OD;vwf\tar;udk rajzao;bJ tcef;xJodkY awmufavQmuf 0ifa&mufívmNyD;aemuf


OD;vwf\a&SYü rm;rm;&yfum 'gbmyGJwGif bk&ifcHqkwHqdyf csD;jr§ifhonfh[efrsKd;jzifh vufxJwGifygvmaom
our

avaoewfESifhpuúLaowåmuav;udk OD;vwftm;vSrf;íay;vdkufav\/
ow

OD;vwfonf rdrdtm; uav;oli,frSwfíaemufajymifavoavm[k rESpfNrKdYaomrsufESmjzifh


nr

udkolawmftm; twefMumpdkufMunfh tuJcwfaevdkufNyD;rS olvSrf;íay;aomavaoewfESifh


puúLaowåmuav;udk jyefípdkufMunfhum ]'gawGu bmvkyfzdkYvJ} [k ar;vkdufav\/
isk

]avaoewfygcifAsm}

]avaoewfrSef;awmh usKyftjrifom;yJ? bmvkyfzdkY,lvmwmvJ}

]rrpku 'gawGoGm;ay;acsvdkY cdkif;vkdufvkdYvmwmyg? odrf;xm;zdkYeJYwlygw,f}

]'gb,folYaoewfwkef;}

]rlvu tygydkifwJhypönf;ygyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 155


]bmjzpfvkdY uav;upm;wmudk twif;,l&wmwkef;}

]bmtaMumif;aMumifh uav;vufxJu ,lvdkufw,fqdkwmawmhjzifh rrpkajymrjyvkdY rod&yg?


ydkYcdkif;vkdufvdkY ,lvmcJh&wmyJ}

xdktcdkufwGuf a':a':pk0ifívmav\/ OD;vwfonf rdrd\ESrjzpfoludk jrifvkduf&ojzifh


tusKd;taMumif; &Sif;vif;awmhrnf[k arQmfvifhonfhrsufESmjzifh pdkufíMunfhaeav\/

]udk&if . . a[m'DaoewfeJY [dkpuúLaowåmuav;xJu usnfqefawGudk wpfae&m&mrSm aomhcwfNyD;


odrf;xm;prf;yg? tygudk 'Daoewf b,fawmhrS rudkifapeJYawmh}
C
om

]bmjyKvkdYwkef;}
me

]'Daoewfay;xm;&if pdwfrcs&bl;? tckbmvkyfw,f rSwfovJ 'DaoewfeJY armifpdk;armifudk


rcia

ypfvkdufw,fodovm;}
l us

]aMomf . .} [k OD;vwfonf tHhMoonfhoabmjzifh ajymvdkufaomfvnf; ol\rsufESmtrlt&mrSm


pdwfxJüusdwfí tvGeftrif;auseyfoGm;jcif;udk renf;zHk;zdxm;&yHk ay:íaeav\/
eo
f th

xdkYaemuf wpfcPrQ wpfa,mufESifhwpfa,muf pum;rajymbJ aeMuNyD;aemuf OD;vwfonf


is b

avaoewfudk aumufíudkifMunfhvkdufav\/ xdkodkY aoewfudk udkifvdkufrdonfESifh wpfNydKifeuf


OD;vwf\rsufESmrSm xl;xl;jcm;jcm; ajymif;vJíoGm;um EkysKdaom pdwfrsm; ay:aygufívmNyD;vQif
o ok

tcef;wpfzufaxmifh&dS a&Tig;xnfhaom zefcsKdifhuav;bufodkY csdefvsuf yg;pyfrS ]'dkif;} [k qdkvdkufNyD;


wil

NyHK;NyHK;BuD;vkyfí aevkdufav\/
l be

]tdk . . udk&ifhES,f? aoewfudk [dk,rf;'D,rf; vkyfraeprf;ygeJY? rawmfvdkY usnfqefxGufoGm;rSjzifh . .}


at y

]pdk;armifudk tygypfvkdufrSyJ? usnfqef&dSygOD;awmhrvm;} [k qdkí cvkwfudkvufn§dK;ESifhqGJjzKwfí


our

jyvdkufav\/ xdkodkYvkyfMunfhvkdufrdonfwGif OD;vwf\pdwfrSm aysmf&Tifvmum ]tif; . . 'DaoewfrsKd;


rudkif&wm tawmfMumNyD? q,fESpfom;avmufuwnf;uyJ} [k udkolawmftm; vSrf;íajymvdkufav\/
ow
nr

a':pkrSm OD;vwfESifhudkolawmf pum;aMum&SnfNyD;vQif aoewfESifh oli,fjyefíaeMurnfudk &dyfrdí ]'gyJ .


. udkolawmf? ay;NyD;NyD r[kwfvm;? oGm;awmh} [k qdkvdkufav\/
isk

udkolawmfxGufíoGm;NyD; tenf;i,fMumrS a':pku ]uJ . . udk&if? usKyftygudk vTwfvkdufr,f?


rSwfoGm;avmufatmif qHk;qHk;rr ajymvdkufprf;? usKyfawmhrajymcsifbl;} [k qdkí xGufoGm;av\/

twefMumaomtcg ]bbBuD; . .} atmfíac:vsuf NyHK;NyHK;&,f&,fESifh 0ifívmaom tygudk


awGY&jyefav\/

tygonf tem;odkYa&mufvmNyD;vQif rdrdaoewfudkjrif&ojzifh ][if . . 'g uRefawmfhaoewfygvm;} [k


qdkum vSrf;íqGJ,lvdkufrnf tjyKwGif OD;vwfu t&ifOD;pGm,lí qkwfz,fvkdufav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 156


]bbBuD; . . uRefawmfhaoewfeJY bmvkyfrvdkYvJ}

]bmrSrvkyfygbl; . . rif;udkar;rvdkY? rif; 'DaoewfeJY vlawGudk vdkufypfaew,fqdk? rif;q&mudkvJ


ypfw,fqdk? 'DvdkvkyfaevdkY b,fjzpfrvJ? rawmfvdkY rsufpdrSef&if rcufaybl;vm;}

]rsufpdrrSefygbl; bbBuD;&JY? uRefawmfypfwm ukyfudkrSefwm? wpfcgwnf;atmfvdkufwm rajymygeJYawmh}

][m;[m; . . [m;[m;} [k toHrsm;xGufatmif OD;vwfonf oabmuspGm &,fvdkufrdav\/ OD;vwfrSm


tygtm; qHk;rzdkYudkyif owdr&bJ rdrdMunfhír&ol pdk;armiftm; xdkodkYcsKd;ESdrfvdkufjcif;udk od&onfhtwGuf
tygtm; ydkrdkESpfoufum tcspfwdk;íoGm;av\/
C

]igvJ i,fi,fu rif;vdkayghuG? aoewfwpfvufeJY[m}


om

]bbBuD; i,fi,fwkef;u aoewfay:NyDvm;}


me
rcia

]wkdY t&ifOD;qHk; ay:ay:csif; udkifzl;wmayghuG}


l us

]'gjzifh bbBuD;aum uRefawmfhvdk vufwnfh&JYvm;}


eo

]igvm;? [dkwkef;u odyfwnfhwmayghuG? BuGufawG? usD;uef;awG? EGm;awG ypfvkdufwdkif; rSefwmyJ?


f th

tckawmh rudkifwmMumvdkY usnfqefawmif b,fvdkxnfh&rSef; rodbl;}


is b

]uRefawmfjyr,f} [k qdkum tygonf aoewfusnfqefxnfhoGif;íjyNyD;aemuf ]uJ . . uRefawmf


o ok

bmudkrSefatmif ypfjy&rvJ} [k ar;av\/


wil

]rSef;prf;? igypfprf;r,f}
l be
at y

]aeygbbBuD;&JY? uRefawmfypfyghr,f}
our

]ay;yg? igt&ifypfprf;yg&ap} [k qdkum OD;vwfonf tyghvufxJu aoewfudk,lNyD;vQif


tcef;axmifhwpfzufodkY csdefum ]a[m[dk rSm jrifvm;} [k yg;pyfuajymajymqdkqdk cvkwfudkjzKwfcsvdkuf&m
ow

cGrf;ceJ jrnfaomtoHjzifh a&Tig;xnfhxm;aom zeftdk;uGJí oGm;NyD;vQif a&ESifhig;rsm;


nr

zdwfpOfíoGm;av\/
isk

tygonf 0rf;omtm;&pGm vufckyfvuf0g;wD;vsuf Mobmay;av\/ OD;vwfvnf; NyHK;NyHK;BuD; vkyfum


]uJ . . igb,favmufawmf ovJ? odyfvufwnfhw,f r[kwfvm;} [k qdkvdkufav\/

]tr,f . . bbBuD;u eD;eD;uav;rdkY rSefwmyg? ta0;BuD;qdk&if b,frSefrvJ}

OD;vwfrSm aoewfwpfcsuf ypfvdkuf&ojzifh vufaoG;qlíaeum tvGefypfcsif? cwfcsif&dSaeqJwGif


ajr;jzpfol\ ajr§mufyifhay;jcif; aMumifh ]uJ . . igta0;BuD;ypfjyr,f? vmMunfhvSnfh} [k qdkum
jywif;aygufqDodkYxoGm;&m tygvnf;uyfí ygoGm;av\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 157


OD;vwfonf jywif;aygufuaeíMunfh&m ypfp&mcwfp&m uRJ? EGm;? Muuf? iSuf wpfpHkwpf&m
bmudkrQrjrifbJ yef;jcHxJwGif pdk;armif wpfa,mufwnf; &yfíaeonfudk jrif&av\/ OD;vwfrSm
ypfcwfcsifaompdwf jyif;xefae&onfhtxJwGif pdk;armifrSwpfyg; tjcm;ypfp&m bmrQrjrif&aomaMumifh
]uJ . . Munhfae? iga[m[dku vludk zifwnfhwnfh rSefatmifypfvdkufr,f} [k qdkum cvkwfudk
jzKwfcsvdkufav\/

pdk;armifonf pl;&SpGmatmf[pfum avxJodkYvufajr§mufvsuf ausmaumhíoGm;NyD; ajcwpfzuf


ajray:rSMuGoGm;av\/ xdkodkYjrifvkduf &onfESifh wpfNydKifeuf ESpfa,mufom; tcef;xJodkY
qkwfajy;MuNyD; OD;vwfonf aoewfudk pm;yGJay:odkYcsxm;um £a`E´rysuf pmzwf aevdkufav\/
tygvnf; vsifjrefpGmtcef;xJrS xGufajy;av\/
C

OD;vwfrSm [efvkyfí pmzwfae&aomfvnf; pdwfxJüum; rsm;pGmrNidrfroufjzpfum rdrd\ESrodoGm;vQif


om

tqltyGufcH&awmhrSmyJ[k &ifwxdwfxdwfESifh &dSaerdojzifh uav;r[kwf? oli,fr[kwf


rdrdjyKvkyfvkdufonfh trlt&mrSm rdrdESrtzdkY tvGefqlylíaumif;rnfh taMumif;wpf&yfjzpfonfudk
me

awG;awmrdav\/
rcia

xdkodkYpdwfxJü pdk;&drf&GYHxdwfjcif;ay:í rqHk;ao;rD tcef;xJodkY 0ifvmaom rdrdESrudkjrifvkduf&onfwGif


l us

wpfudk,fvHk;usKHYíoGm;um acgif;razmf&Jatmifjzpfaeav\/
eo

]udk&if . . usKyfajymwJhtwkdif; tygudk aumif;aumif;Budrf;vdkufovm;}


f th
is b

OD;vwfrSm rdrdtm;csufcsif; tqltylrcH&ao;í pdwftenf;i,foufom&m&oGm;NyD;vQif


]ajymvdkufw,fav? [Jh . . tyg? rif; 'Daoewfudk b,fvkdusnfqefxnfhovJuGJY? Igawmh rxnfhwwfbl;?
o ok

EkdYNyD; rif; bmjzpfvdkY rif;q&mudk aoewfeJYypf&ovJvdkY . . ajymvkdufw,f}


wil

]udk&ifajymwm . . 'gyJvm;} [k a':pku cufxefpGmar;av\/


l be
at y

]'gu tp&dSao;w,f? 'DvdkajymNyD; . .} [k OD;vwfpum;rqHk;rDyif tcef;xJodkYpdk;armif0ifí vmav&m


OD;vwfrSm olYudkjrifvkduf&vQif 0&rf;eJYvkdufvmaom ykvdyfudkjrif&onfhw&m;cHuJhodkY
our

aemufwGefYaMumuf&GYHíoGm;av\/
ow

a':a':pkonf ½SL;½SL;&Sm;&Sif;ESifh0ifívmaom pdk;armifudk jrif&vQif tHhtm;oifhvsufMunfhaeNyD;


nr

teD;odkYa&mufvmrS ]armifpdk;armif bmjzpfvdkYvJ} [k ar;vdkufav\/


isk

]bmjzpfovJqdk [dkuav;[m aoewfeJY xyfNyD; ypfjyefNyD}

]b,fhES,f}

]rMumao;bl;? tckwifuav;yJ? uRefawmfjcHxJrSm &dSaewkef;ypfw,f}

OD;vwfonf rdrd\&GYHaMumufaomtrlt&mudk renf;azsmufum £a`E´qnfvkdufNyD;vQif ]r[kwfygbl;?


rif;pdwfxifvdkYeJY wlygw,f} [k umuG,fíajymvdkufav\/

]b,fhES,f pdwfxif&rSmvJ? wifyg;udk aoaocsmcsmrSefwm}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 158


][m . . 'gjzifh rif;udkysm;wkyfwmyJ? tckvdk &moDrSm jcHxJrSm ysm;tifrwefaygw,f? [kwfygNyD? rif;wifyg;
ysm;wkyfwmyJ}

a':pkrSm a0cGJír&Ekdifonfh trlt&mrsKd;jzifh wpfa,mufwpfvSnfhpDMunhfaevkdufNyD;aemuf ]tygawmh


[kwfr,frxifbl; armifpdk;armif&JY? tck armifpdk;armifudk aoewfrSefw,fqdkwJhtcsdefrSm tygaoewfudk
a':a':,lNyD; odrf;xm;ESifhNyD;om; jzpfaew,f} [k qdkav\/

][kwfw,f? 'DrSmMunfhygvm;} [k OD;vwfuvnf; 0ifí axmufcHav\/

]udk&if 'Dtcef;xJu b,frSrxGufao;bl;[kwfvm;}


C
om

]rxGufaygif? &dSaewmMumvSNyD}
me

]'gjzifh tygr[kwfygbl; . . armifpdk;armif? tygypf&if rif;OD;av;jrifrSmaygh}


rcia

]'gaMumifhajymwmaygh ysm;wkyfcH&wmygvdkY? trSefawmh ysm;u wkyfcsifvdkY [kwfr,frxifbl;? rif;zif


l us

ysm;pGJcsifvdkYeJYwlwmyJ}
eo

pdk;armifrSm tcH&cufouJhodkY a'goESifh wpfudk,fvHk;awmifhíaeav\/


f th
is b

]tygawmhr[kwfbl;uGJY armifpdk;armif&JY? aoewf 'Dtcef;xJrSm &dSaewmyJ} [k ajym&mu a':a':pkonf


wpfpHkwpf&mudkawG;rdum wif;rmaomtoHjzifh ]udk&if} [k ac:vdkufav\/
o ok
wil

]bmwkef;}
l be

a':pkonf ½kwfw&uf bmrQrajymao;bJ ]armifpdk;armif? a':a': rif;OD;av;eJY wdk;wkd;ajymp&m&dSaew,f}


at y

[k ajymvdkufojzifh pdk;armif vnf; tjyifodkY xGufoGm;&av\/


our

]udk&if? armifpdk;armifudk avaoewfeJY ypfw,fayghav}


ow

OD;vwfrSm xdkpum;Mum;&rnfudk arQmfvifhNyD;om;jzpfaeonfhtm;avsmfpGm tajzudkpOf;pm;xm;NyD;om;


nr

jzpfonfhtwdkif; tHhMoaom rsufESmxm;udkzefqif;vdkufNyD;vQif ]bm . . ig . . [kwfvm;? igu pdk;armifudk


ypfw,f . . [kwfvm;? igu bmvkyfzdkYypf&rSmvJ} [k qdkvdkufav\/
isk

]bmaMumifhypfw,fqdkwJYtaMumif;&if;udk aemufrSazmfr,f? tckar;wm t&ifajymprf;yg? udk&ifypfw,f


r[kwfvm;}

]usm;om;rdk;BudK; . . ? r[kwf&yguvm; trd&,f}

]'Dtcef;xJrSm aoewfvJ&dSw,f? armifpdk;armifudk aoewfrSefwJhtcsdefrSm udk&if 'Dtcef;xJrSm&dSw,f?


aemufNyD; 'Daoewfudk b,fvdk usnfqefxnfh&w,fqdkwm udk&ifodw,f? 'gaMumifh udk&ifyJypfrSmyJ}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 159


]olYudktypfcH&wm 'DaoewfeJYyJvdkY b,fhES,fvkyfajymEdkifovJ? urÇmay:rSm 'Daoewfwpfckwnf;yJ
&dSovm;? wjcm;uav;awGaum aoewfrudkifEdkifbl;vm;? awmfuGm . . awmfawmf? rif;wdkYwpfawG
wpfqdwf&dS ighudkyJ vmvmNyD; taESmifht,Sufay;aeMuw,f? b,ftcgrS at;at;vlvlrae&bl;?
awmfygawmh? ighbmomig yef;jcHxJqif;aeawmhr,f} [k OD;vwfonf t&JpGefYí avoHcyfrmrmjzifh
ajymum &efa&Smifí xGufajy;av&m a':pkrSm ai;íusef&pfav\/

a':pk\pdwfxJwGif aoewfypfrIBuD;rSm BuD;us,faom vlowfrIBuD;wpfckxufyif ½IyfaxG;aeum


armifpH&Sm;uJhodkY yg;eyfaompHkaxmuf iSm;&rf; axmufvSrf;cdkif;&awmhravmuf jzpfíaeav\/ oufaocH
taxmuftxm;[lí rsufjrifoufaor&dSaomfvnf; tcef;xJüaoewfESifh OD;vwfwdkY&dSaejcif;rSm
tawmfyif cdkifvHkaom oufaojzpfaeonfudk a':pk\ pdwfwGif ,HkMunfpdwfcsrdav\/ odkY&mwGif
xdkudpöESifh tpGyfpGJcH&ol OD;vwfu ]bl;} cHíaeonfhtwGuf a':pkrSm tjcm;oufaocH r&dSí tcH&usyfum
C

tcef;xJrSxGufcJh&av\/
om

a':pkonf tcef;xJrS xGufívmNyD;rS tcef;xJwGif avaoewfESifhusnfqefrsm; xdef;odrf;olr&dSbJ


me

usef&pfaeonfudk owd&í tyg\ vufxJudkjyefía&mufoGm;rnfudk pdk;&drfaomaMumifh ]vQKdY0Sufaom


rcia

aoewfypfrIBuD;} \ oufaocHypönf;jzpfonfh tqdkygaoewfESifh usnfqefrsm;udk jyefíodrf;,l


oGm;av\/
l us

OD;vwfonf yef;jcHxJodkY xGufoGm;vdkaom pdwfr&dSbJ a':pk\em;ylem;qm oufomap&eftwGuf


eo

tcef;xJrSa&SmifvTJí xGufvmjcif;jzpfav&m tcef;xJrS a':pkxGufoGm;onfudk jrif&onfhtcgrS


f th

rdrd\tcef;xJodkYjyef0ifíaeNyD; ,cifpmtkyfudk aumufí udkifaeav\/


is b

OD;vwfonf ,ckrS pdwfat;csrf;om&dSoGm;um ,cifu zwfvufpjzpfaompmtkyfudk qufvuf


o ok

zwfaeav\/ xdkodkYpmzwf½Iaeonfh tcgusrS OD;vwfrSm pmtkyfxJwGif pdwf0ifpm;íaejcif;tm;jzifh


wil

apmapmujzpfysufcJhonfh taMumif;t&mrsm;udk vHk;0arhavsmhí oGm;av\/


l be

xdkodkYwpftdrfvHk; Nidrfoufat;csrf;pGm &dSoGm;NyD;rS rsm;pGmrMumrDrSmyif ]xdkif; . .} ceJjrnfoH


at y

ay:xGufvmjyefav&m OD;vwfrSm vufxJ u pmtkyf vGwfusíoGm;onfhwdkifatmif vefYzsyfíoGm;NyD;vQif


þtBudrfwGif rnfolYtm;xdavoenf;[k odvkdaomaZmjzifh jywif;aygufodkYxGufí Munfhvdkuf
our

aomfvnf; jcHxJwGif rnfolYrQ rawGYjrif&aomaMumifh rdrdMumMum&yfaevQif tacsmifoufouf


w&m;cHtjzpf pGyfpGJcHae&rnfudk pdk;&drfum vsifjrefpGm tcef;xJodkY0ifajy;NyD; pmtkyfudk aumufíudkifum
ow

[efrysufpmzwfí aevkdufav\/
nr

wpfcPrQtMumwGif ]xdkif; . .} ceJ jrnfoHay:vmjyefav\/ OD;vwf\vufwGif;&dS pmtkyfonf


isk

'dkifAifxdk;p&dSvQif xdk;csifcsifjzpfaeonfhtvm; Murf;ay:odkY ckefcsvkdufjyefav\/ OD;vwfrSm


wxdwfxdwfwvefYvefY&dSaeum rdrd\ tdrftwGif;odkY bk&ifcH\trdefYESifh ppfykvdyfwyf0ifa&muf
ypfcwfaeavNyDavm[k atmufarhrdav\/

rMumrDtcef;xJodkY wpfpHkwpfa,mufaomol 0ifívmav&m rdrdtay:wGif pGyfpGJ&ef rdrdESr0ifa&mufí


vmavovm;[k pdk;&drfvefYzsyfoGm;rdNyD;rS 0ifvmolrSm udkolawmfjzpfaeonfudk awGY&í tenf;i,f
pdwfoufom&m&avawmh\/

udkolawmfonf avaoewfESifh usnfqefxnfhxm;aom puúLxkyfuav;udk a&S;enf;twdkif; ,lí


vmjyefum OD;vwftm; bmrQrajymbJ vSrf;íay;vkdufav\/ udkolawmf\rsufESmrSmvnf; tawmfyif

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 160


romr,mjzpfaeonfudk awGY&av\/ odkYjzpfí OD;vwfrSm pum;rajymEkdifbJ Muufaoaovsuf
udkolawmf\rsufESmudkom pdkufíMunfhaerdav&m tawG;jzifh pdwful;vGefvsuf&dSjcif;aMumifh udkolawmf\
yg;pyfu vIyfíaeaomfvnf; bmajymvdkufonfudk em;xJodkY r0ifaomaMumifh ]udkolawmf? usKyfudk
pum;ajymaevm;} [k ar;vdkufav\/

][kwfuJh? uRefawmfhudk cGifhjyKygawmh? tvkyfuxGufawmhr,f}

]bm} [k OD;vwfonf tHhtm;oifhpGm ar;vdkufav\/

]uRefawmf eufjzefupNyD; tvkyfrvkyfawmhbl;}


C

]bmjyKvdkYvJ . . usKyfwdkYay;wJhvcudk rauseyfvdkYvm;? b,folqlvdkYvJ}


om

]b,folrSvJ rESdyfpufygbl;? vcvJauseyfygw,f? trSefawmh 'DrSm tvkyf vkyfNyD;aevmwm


me

q,fESpfausmfNyD? tckavmufMumrS cGJ&r,fqdkwm wu,fhudk 0rf;enf;ygw,f? 'gayr,fh ajymrjyEdkifwJh?


rcia

rjzpfEdkifawmhwJh taMumif;wpfck&dSaevdkYyg}
l us

OD;vwfrSm OD;aESmufysufí oGm;awmhrnfuJhodkY &dSoGm;um acgif;udk vufESpfzufESifhtkyfum ukvm;xdkif


vuf&ef;wGif wHawmif axmufíaevdkuf&if; ]tif; . . tif; . .} [líom qdkvdkufEdkifavawmh\/
eo

udkolawmfvnf; OD;vwf\ oabmwlnDcsufudk&í xGufoGm;av\/ OD;vwfrSmum;


f th

udkolawmfr&dSonfhaeYrSpí 0ufom;tdtduav;csufauR;rnfhol r&dSawmhNyD[kawG;í pdwfraumif;


is b

jzpfrdav\/
o ok

OD;vwfonf acgif;iHkYvsuf idkifrIdifaeonfhtwGuf udkolawmfxGufoGm;onfudk rodvdkufrdbJ ]udk&if} [k


wil

ac:vkdufonfhtoHudk Mum;&rS rdrdESra':pka&mufaeonfudk od&um wpfukd,fvHk; wkef,ifvsuf


acgif;axmifNyD; Munfhrdav\/
l be
at y

OD;vwfrSm AHk;aygufuGJawmhrnf[k pdk;&drfxdwfvefYonfh rsufESmjzifh a':pkum;Munhfvdkuf&m ol\rsufESmü


cufxefjcif;r&dSonfudk awGY&í tHhMordav\/
our

]udk&if . . ckeu udkolawmf bmvmNyD;ajymovJ}


ow
nr

]tvkyfxGufawmhr,fwJh}
isk

]bm}

]eufjzefupNyD; tvkyfrvkyfawmhbl;wJh}

a':pk\rsufESmwGif tawmfyifpdk;&drfonfh trlt&may:xGufvsuf&dSum ]udk&if olYudk bmrsm;vkyfvdkuf


vdkYvJ} [k ar;av\/

][if . . bmrSrvkyf&yguvm; . . rif;aum}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 161


a':pkonf tajym&cufouJhodkY awGa0íaevdkufNyD;rS ]usKyf olYudk aoewfeJY ypfvdkufrdw,f} [k
avoHaysmhaysmhESifhajzav\/

]avaoewfeJYypfrdw,f}

]aoewfeJYypfw,f . . [kwfvm;}

]aMomf . . ypfygw,fqdk xyfxyfar;aejyefNyDvm;}

]bmjyKvdkYypf&wmwkef;}
C

]rajymwwfbl;? udk&if 'Dtcef;xJu xGufoGm;NyD;wJhaemuf aoewfeJYusnfqef usef&pfcJhwm pdwfrcsvdkY


om

udkolawmf&JY vufxJrS tyfxm;&atmif ,ltoGm;rSm aoewfudk udkifrd&ifyJ ypfcsif? cwfcsifwJhpdwf


ay:aygufvmNyD; &ifqdkif ajcmufaytuGmavmufuaeNyD; udkolawmfh AdkufudkypfvkdufrdwmyJ}
me
rcia

OD;vwfrSm apmapmuMum;vdkuf&aom aoewfoHESpfcsufteuf yxrtcsuf\w&m;cHESifh "m;pmcHjzpfol


wkdYudkawGY&NyDjzpfí 'kwd,tcsuf\ w&m;vdkw&m;cHwdkYudkom odzdkY&efusefav\/ odkY&mwGif 'kwd,trIudk
l us

odzdkY&efta&;xuf yxrtrIudk tpHktvifodzdkY&ef OD;pGm ta&;BuD;onfhtavsmuf ]EkdY . .


rif;olYudkypfvdkufawmh olubmrS rajymbl;vm;} [k ar;vdkufav\/
eo
f th

]b,foluvJ}
is b

]udkolawmfu}
o ok
wil

][ifhtif; . . bmrSrajymbl;? usKyfvJ ypfNyD;wJhaemuf olYvufxJudkyJ aoewftyfvkdufwmyJ[k


ajymNyD;onfhaemuf ]'Daoewf wpfcktwGuf tawmfcufaewmyJ? udkifrdwJholwdkif; ypfcsifcwfcsif
l be

jzpfaewmyJ? 'gxuf udkolawmfudk tvkyfu rxGuf&atmif vkyfzdkY ta&;BuD;w,f? olxGufwm olYudk


at y

typfcH&vdkYjzpfwmyJ? 'Dawmh oltvkyfxGufoGm;vdkY vlwdkif;u olYudkbmjyKvdkYxGufovJar;&if 'Dvkd


usKyfuypfw,fvdkY avQmufajymaerSmjzifh usKyfwdkYwpfrsKd;vHk; emrnfysuf&awmhrSmyJ/ 'gaMumihf
our

olYudkrxGuf&atmif acsmharmhNyD; vcwdk;ay;rS jzpfrSmyJ} [k ajymjy&m OD;vwfonf ]tif; . .} [k


&Snfvsm;pGmnnf;nL&if; acgif;wndwfndwfESifh vkyfaeavawmh\/
ow
nr

xdkodkY ajymaeMupOftwGif; jrcifonf uref;uwef; tcef;xJodkY 0ifa&mufvmNyD;aemuf


[dkMunfh'DMunfhESifh jyL;aMumifaMumifMunfhí aeNyD;vQif ]a':a': . . udkpdk;armifvdkuf&Smaew,f} [k
isk

ajymav\/

]'DudkvTwfvdkuf? 'DrSm &dSw,fvdkYajym}

jrcifonf xGufoGm;rnftjyKrSmyif pdk;armiftm; vdkufíac:rae&bJ tcef;xJodkY 0ifa&mufvmav\/


OD;vwfrSm pdk;armiftm; aoewfESifh ypfrduwnf;u pdk;armifukdjrif&wdkif; tvdkvdk&GYHxdwfíaeav&m
,ckpdk;armif0ifvmonfudk jrif&onfwGif ukvm;xdkifay: wGif &dSaeaomzifrSm Murf;ydk;txdk;cH&ouJhodkY
½dk;wdk;&Gw jzpfíoGm;avawmh\/

]a':a': . .}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 162


]bmjzpfjyefovJ armifpdk;armif}

]uRefawmf tygudk tdrfrSmpmoifay;zdkY vufcHwJhtvkyfudk vufrcHawmhbl;}

][if . . bmjzpfvdkY}

]'DrSm MumMumae&if wpfaeYaeY rsufpduef;vdrfhr,f? 'DuaeY wpfaeYvHk; aoewfeJY typfcH&wm


oHk;Budrf&dSNyD} [k ajymvdkuf&m a':pkESifh OD;vwfwdkYrSm tHhtm;oifhvsuf ][if} [k qdkrdMuav\/
OD;vwfrlum; rdrdwpfBudrf? tygwpfBudrf tm;vHk;ESpfBudrfomypfonfudkom a&wGufí&aomaMumifh
pdk;armifpum;udk r,Hkovdkvdk&dSrdav\/
C
om

]b,folypfvdkYvJ} [k a':pku ar;vdkufojzifh . .


me

]udkolawmf&,f} [k pdk;armifu ajzvdkuf&m . .


rcia

][dkuf} [lí armifESrESpfa,muf wpfNydKifwnf; qdkvdkufrdMuav\/


l us

]uRefawmfhudk 'DrSm q&mtvkyfay;r,fqdkNyD; ac:vdkYvmcJhwm? tckawmh wpftdrfvHk;vufwnfhprf;zdkY


eo

pufuGif;tjzpf toHk;awmfcH&atmif a&mufaewmeJY bmrSrjcm;atmif jzpfaeNyD? yxrOD;qHk;


f th

tyguypfw,f? 'kwd,tBudrf . .} [k qdkum pdk;armifonf a':pktm;ar;ouJhodkY vSrf;Munfhvdkuf&m


is b

a':pku ]awmfr[kwfvm;} [k ar;ouJhodkY OD;vwftm; wpfqifhMunfhvdkuf&m OD;vwfonf


ESpfa,mufpvHk;udkMunfhí acgif;cgjyNyD; ]a[h . . igrygbl;aemf} [k qdkvdkufav\/ jrcifrSmrl
o ok

rdrdzcifudkMunhfNyD; usdwfí&,fonfudk awGY&avonf/


wil

]'kwd, aoewfypfrIrSm vufonfray:ao;bl;? wwd,ypfrIrSm udkolawmf} [k pdk;armifu


l be

tpD&ifcHav\/
at y

OD;vwfonf ,ckrSpOf;pm;rd[efjzifh ]aMomf . . apmapmu aoewfESpfcsuf Mum;vdkufwm wpfcsufu


our

'gyJudk;} [k qdkav\/
ow

]tJ'Dawmh MumMumae&if aorvm;? uef;rvm; wpfckckyJ? 'gaMumifh uRefawmfq&mtvkyfudk


nr

jyeftyfcJhygw,f} [k qdkíxGufoGm;av&m a':pku ]armifpdk;armif aeygOD;} [k wm;&if; aemufu


vdkufoGm;av\/
isk

OD;vwfrlum; rdrdrMunfh½Ivdkolwpfa,mufudk rjrif&awmhNyD[k 0rf;omjcif;jzifh usdwfNyHK;NyHK;í


aevdkuf&mu rdrdpdwfudk rcsKyfwnf;EdkifbJ w[m;[m;toHxGufrdav&m ]azaz . .} [k ac:oHudkMum;rS
tcef;xJwGif rdrdwpfa,mufwnf;omr[kwf? jrcif&dSaeao;onfudk owd&um renf;£a`E´qnfvsuf
]bmwkef; orD;} [k ar;vkdufav\/

]azaz[m trJvdkufaumif;wJh rkqdk;BuD;wpfa,mufjzpfEkdifw,fqdkwm uRefr tpurxifrdbl;}

]bm . .}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 163


]uRefr rjrifbl;rSwfvdkYvm;}

]b,fhES,f . . bmajymw,f}

]tr,f . . azaz rodcsifa,mifaqmif raeprf;ygeJY? azaz jywif;aygufuaeNyD; udkpdk;armifudk aoewfeJY


ypfvdkufwm uRefr rjrifbl; rSwfovm;? rsufjrifoufao uRefr wpfa,mufvHk;&dSw,f}

OD;vwfrSm rdrd\&mZ0wfrIBuD; ay:awmhrnfudk pdk;&drfum rsufvHk;jyL;íoGm;um ESvHk;aoG;rsm;


ckefíaeavawmh\/

]uRefr tptqHk;jrifae&w,f? 'DtaMumif;udk azazhajymrvkdY[m azazhtcef;xJ vlvpfwm rawGY&bJ


C

wpfa,mufNyD;wpfa,muf 0ifaeMuwmjrifvdkY tomMunfhaewm? wu,fvdkY 'DtaMumif;


om

a':a':odoGm;&if}
me

orD; . . orD;? rif; a':a':udk 'D[mudkawmhjzifh rajymvdkufygeJY}


rcia

]bmjyKvdkYrajym&rSmvJ . . ajymr,f? udkpdk;armifudkvJ ajymjyr,f}


l us

]tr,fav; . . awmif;yefyg&ap orD;&,f? rajymygeJY? rif; ta':od&if ightouf zufeJYxkyfxm;awmif


eo

rcsrf;ombl;? pdk;armif odoGm;&ifvJ raumif;wmbJ}


f th
is b

]azazawmh ajymrSjzpfr,f? tqlcH&rSaumif;w,f}


o ok

]bmjyKvdkYvJ}
wil

]uRefrawmif;wJh armfawmfum;uav;udkrS 0,fray;bJ}


l be
at y

]tr,fav; . . ay;yghr,forD;&,f? ay;yghr,f? oGm;oGm; . . 'DaeYoGm;? orD;BudKufwJhum;wpfpif; oGm;NyD;


a&G;,lcJhayawmh}
our

]uJ . . 'gjzifh&if azazpma&;ay;vdkuf} [kqdkum jrcifonf OD;vwf\pma&;pm;yGJay:rS


ow

puúLESifhazmifwdefudk,lvmNyD;vQif rdrdyg;pyfu pmpDay;onfhtwdkif; OD;vwftm; ta&;cdkif;av\/


nr

OD;vwfrSm jrcif\ tEkdifrdíaeonfhtavsmuf jrcifajymonfhtwdkif; a&;ay;vkduf&av&m jrcifonf


pm&Gufuav;udk,lvsuf 0rf;omtm;&pGm xGufoGm;av\/
isk

OD;vwfrSm pdwftysufBuD;ysufum usef&pfcJhNyD; xdkif&mrSxí tcef;xJwGif acgufwHkYacgufjyef


avQmufaepOf rdrdavQmufonfhzuf rsufESmcsif;qdkif&Sd jywif;aygufrS acgif;wpfck wjznf;jznf;
ay:xGufvmonfudk awGY&um o&Jwapäudkjrifvdkuf&ouJhodkY MuufaoaoNyD; &yfMunfhaerdavawmh\/

acgif;axmifíxGufvmolrSm pdk;armifjzpfav&m OD;vwfrSm rdrdESifh jrcifajymaompum;rsm;udk pdk;armif


Mum;íoGm;avNyD[k pdk;&drfxlylíoGm;um wpfudk,fvHk; wkefwkef,if,ifESifh jzpfaeav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 164


pdk;armifrSm xdktdrfBuD;rS ½kwfw&ufxGufíroGm;ao;bJ pdwfysufvufysufjzifh xdkjywif;aygufteD;ü
&dSaomyef;jcHbuf&dS wef;vsm;ay:wGifxdkifí pdwful;xkwfaepOf jrcifESifh OD;vwfwdkYajymonfh pum;rsm;udk
Mum;&aomaMumihf acgif;axmifí xvmjcif;jzpfayawmh\/

]vQKdY0Sufaom aoewfypfrIBuD;} wGif vnfonfay:aygufcJhavNyDjzpf&m w&m;cHjzpfolESifh w&m;vdkwdkY


rsufESmcsif;qdkifawGYqHkMu&mwGif olwdkY\ ajymqdkonfhpum;rsm;rSm tvGefrSwfom;pdwf0ifpm;zG,f
aumif;vdrfhrnf[k vlwdkif;xifjrifzG,f&m&dSaomfvnf; pdk;armifESifh OD;vwfwdkYrSm ½kwfw&uf
pum;wpfcGef;wpfyg'rS rajymEkdifMubJ OD;vwf\yg;pyfrS xGufonfhtoHrSm ]t[rf;} [k cRJ&Sif;oHjzpfí
pdk;armifyg;pyfrSxGufonfh toHrSm ]t[if;} [k a'gozdESdyfoHomjzpfav\/

OD;vwfrSm þae&mwGif wpfa,mufESifhwpfa,muf ,SOfNydKifowfykwfvufa0SYxdk;jcif;xuf tMurf;rIudk


C

tEkESifhatmifzdkY&ef y&d,m,foHk;zdkYvdkavNyD[k ESvHk;jyKum ]aMomf . . armifpdk;armifyguvm;} [k csKdom


om

acsmharmhaomavoHjzifh ac:vdkufav\/
me

pdk;armifonf bmrQrajymao;bJ pdkufMunfhaeav\/


rcia

]rm&JYaemf}
l us

][kwfuJh? avaoewfavmufeJYawmh awmf½HkeJY raoEkdifao;ygbl;}


eo
f th

]tif; . . vmygOD; armifpdk;armif? txJudk tJ'DuyJ ausmfNyD; wufcJhyg}


is b

wpfcPrQMumvQif pdk;armifonf tcef;xJodkYa&mufí vmav\/


o ok
wil

]xdkifygOD;uG,f? wpfaeYcif;vHk;rif;eJY pum;aumif;aumif;rajym&ao;bl;? tif; . . 'gxuf


OD;eJYorD;rjrcifeJY ajymaeMuwm armifpdk;armifMum;rdw,fxifw,f}
l be
at y

][kwfuJh}
our

]'DvdkMum;vkduf&awmh 'kwd,tBuDrf armifpdk;armif aoewfypfcH&wm OD;ypfwmyJvdkY rxifrdbl;vm;}


ow

]xifaezkdY rvkdbl;? wpfcgwnf;odwmaygh}


nr

]odw,fqdk&if armifpdk;armifrSm;vdrfhr,f? taMumif;uawmh rjrciftxifrSm;vdkYyJ? wpfenf;tm;jzifh


isk

olvdkcsifwm&dSvdkY wrifvDq,fNyD;ajymwmvJjzpf&r,f? tckumvrdef;uav;awG[m tckvdkyJ r[kwfr[wf


tifrwefajymwwfw,fuGJY? trSefuawmh OD; jywif;aygufrSm &yfaepOf vufxJrSm aoewf&dSwmuawmh
trSefyJ? aoewfxJrSm usnfqef&dSwmvJrodbl;? cvkwfudk vufnd§K;eJYcsdwfxm;rdwmvJ owdr&bl;uGJY?
'gxuf wpfcgwpfcg owif;pmxJrSm ygw,fr[kwfvm;? rawmfwq aoewfusnfqef
xGufoGm;w,fqkdwJhowif;av}

]'gjzifh OD;u rawmfwqjzpfw,fvdkY qdkcsifwmaygh[kwfvm;? rawmfwqrdkY zifwnfhwnfhrSefwmyJ?


wu,fqdk&if rsufvHk;rSefrvm;? vnfpvkwfxdrvm; rodbl;}

]wu,fyguG,f? rawmfvdkYjzpfwmyg}

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 165


]aMomf . .} [k pdk;armif;u oa&mfovdkvdk vkyfvkdufav\/

]NyD;wm NyD;ygapawmhuG,f? b,fvdkrSvJ ratmufarhygeJY? 'DtaMumif;udkvJ b,fvdk[meJY


ywfoufvdkYyJjzpfjzpf b,folYrS rajymygeJY? rif;udkawmif;yefyg&ap}

][kwfuJh? OD;vkyfcsifovdk vkyforQ NidrfcHae&rSmyJvm;}

OD;vwfonf rsufESmxm;ydkí csKdompGmxm;NyD;vQif ]'gxuf igar;prf;yg&ap? rif;eJY rjrcif


arwåm&dSaeMuw,fqdk} [k pdk;armif\ tBudKufudkvdkufí acsmhav\/
C

pdk;armifvnf; aoewftrSefcH&jcif;rsm;udk vHk;0arhoGm;ouJhodkY&dSum tenf;i,fNyHK;vmNyD;vQif ][kwfuJh?


om

trSefrSmawmh olYoabm b,fvdkrajymEkdifbl;? uRefawmfuawmh arwåm&dSwmyJ} [k &Sufovdkvdk


trlt&mjzifh jyefajymav\/
me
rcia

]at;uG,f? cspfw,f BudKufw,fqdkwm a&m*gwpfrsKd;yJuGJY? vlwdkif; 0ufoufausmufjzL raygufbJ


rae&ovdk tcspfqdkwmvJ vlwdkif; wpfoufwpfcg tenf;qHk;jzpfwwfwJha&m*gyJ? 'Dawmh rif;wdkY
l us

arwåm&dSwmvJ igrwm;qD;ruefYuGufvdkygbl;? tdrfudkvJ oGm;vmNrJwdkif; oGm;vmayghuGJY}


eo

][kwfuJh} [k ajymum pdk;armifrSm wpfrsufESmvHk; csKdNyHK;oGm;av\/


f th
is b

xdktcdkufwGif ]xdkif; . .} ceJ jrnfoHay:xGufvmNyD; ESpfa,mufpvHk; xíckefrdMuav\/ pdk;armifonf


rdrdwpfudk,fvHk vkdufvHprf;oyfMunfh½I&m xdckdufemusifjcif;&dSonfudkvnf;rawGY? zl;a&mifaejcif;vnf;
o ok

r&dSonfhtwGuf ½kwfw&ufaomf ]igaoewftrSefcH&vGef;vdkY aoewfrsm;NyD;aea&mhovm;} [k


wil

atmufarhNyD;rS OD;vwftm;MunfhrdonfwGif ½IHYumrJhumjzifh em;&Gufzsm;udk vufacsmif;rsm;jzifh


yGwfoyfESdyfe,faeonfudk awGY&rS ]OD; . . OD; rSefoGm;ovm;} [k ar;vdkufav\/
l be
at y

OD;vwf\em;&GufrSm avaoewf\pufuGif;rdíoGm;onfudk pdk;armifvnf;tjrif? OD;vwfvnf;


udk,fawGYod&dSMuonfhtwdkif; ar;aezdkYrvdk? ajz&efvnf;r&dSaomfvnf; pdk;armif\tar;udkMum;&ojzifh
our

OD;vwfu ]ighvcGD;? em;&Gufzsm;rS aoaocsmcsmrSefwm? emvkdufwm? odyfemwmyJ} [k ajymum


emusifjcif;jzifh rsuf&nfrsm;yif vnfívm&mu ]rif;wkef;uaum awmfawmfem&JYvm;} [k
ow

ar;vkdufav\/
nr

pdk;armifonf acgif;ndwfum ]rajymygeJYawmh} [k qdkvkdufav\/


isk

xdkaemufrS OD;vwfonf vufonfudk &SmazGonfhtvm; ]w,f . . 'Daoewf? b,folYvufxJ


a&mufoGm;jyefNyDvJ} [k qdk&if; [dk[dk'D'DMunfh&m tyg\vufxJwGif oufaocHypönf;ESifhwuG
txift&Sm; awGYjrif&aomaMumifh a'goxGufíoGm;av\/

]b,fhES,f? 'Daoewf[m udkolawmfvufxJu tygqDa&mufaejyefygyaumvm;} [k qdkNyD;vQif ]w,f . .


'Daoewfawmh rjzpfacsbl;? udkifrdwJhvlwdkif; ypfcsifcwfcsif&dSwmyJ? tck tygvufxJa&mufNyD;
aemufqHk;ydwf ighudkawmifypfaeNyD? 'Duav;awmh aumif;aumif; qHk;ray;OD;rSyJ} [k qdkum tHudkBudwf&if;
tBuHxkwfíaeav\/

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 166


xdkaemufrS tBuHay:aygufvmum ]uJ . . rjzpfbl;a[h? rif;yJ olYudk qHk;rayawmh? tdrfrSmq&mvmvkyfzkdY
tvkyfudkvufcHyg? uav;udkvJ aumif;aumif;qHk;ray;yg? [kwfvm;} [k qdkav\/

pdk;armifrSm 0rf;ajrmufaomtrlt&m rjzpfay:bJ ]'Dvdkqdk&if uRefawmhfudk cdkifvHkwJhukrÜPDwpfckrSm


touftmrcHyg xm;ay;rSjzpfr,f} [k qdkav\/

]tdk . . rylygeJYuG,f? olYaoewfudk ig,lNyD; zsufqD;ypfvkdufyghr,f}

]'gjzifh&ifvJ oabmwlygNyD} [k pdk;armifutajzay;í pum;qHk;onfESifhwpfNydKifeuf aemufxyf ]xdkif; . .}


ceJ toHxGufvmNyD; OD;vwfonf vdyfacgif; ½IHYouJhodkY ukyfwdkí0ifoGm;onfudk jrif&av\/ /
C
om

jrefrmhtvif;r*¾Zif;? {NyD? 1940/


me
rcia
l us
eo
f th
is b
o ok
wil
l be
at y
our
ow
nr
isk

Z0e jrefrmusL;ypfuGefjrLewD 167

You might also like