E DREJTA NDERKOMBETARE PUBLIKE

1.Popullsia njerezit qe banojne ne territorin e nje shteti ku perfshihen shtetasit e tij ,shtetasit e huaj
dhe ata pa shtetesi.Pozita e popullesise eshte kompetence e brendshme e shtetit perkates .Shtetesia
eshte lidje juridike e perhershme e personit fizik me shtetin e tij ,percaktimi dhe ndryshimi jane
kompetence e brendshme e shtetit.

Menyrat e fitimit te shtetesise jane :1.me ane te lindjes parimi I truallit dhe I gjakut ne disa vende te
dy parimet.2.me ane te natyralizimit i cili eshte ne dy kuptime : ne kuptimin e gjere pas lindjes me
martese adoptim ose ndryshime territoriale (kur je pjese e territorit i kalon nje shteti tjeter.kemi
transferimin ndryshim automatik i shtetesis dhe optimi mundesi zgjedhjeje midis dy shtetesive).ne
kuptimine ngushte me ane te kerkeses se personit dhe vendimit te organit kompetent,personi ben
lutje te posacme ,hyrja ne shtetesin e re behet me akt te vecante.

Menyrat e humbjes se shtetesis:

1.Lenia e shtetesis (me deshiren e personit te interesuar)

2.Heqja e shtetesise ( pavarsisht vullnetit te personit,eshte si mas ndeshkimore ne ligjet e disa

shteteve)

3. me mbarim afati (kur personi ka qendruar jashte vendit per nje periudh kohe me te gjate se ajo qe
eshte caktuar me ligj)

4. renoncimi (zgjedhja midis dy shtetesive ne momentin qe zgjedh njeren humb tjetren)

Dyshtetesia vjen per shkak te ketyre rrethanave:

1.kur zbatohet parimi i gjakut dhe i truallit per femijet e lindur rishtaz

2.ne rast martese te ne gruaje me nje te huaj

3.nga ndryshimi i shtetesis me ane te natyralizimit

Veshtiresite e dyshtetesis:Shtetasi pavarsishte brenda ose jashte kufijeve duhet tju prgj detyrimeve
ndaj(si detyrimi ushtarak).Ketash shtetas kane pozit te veshtire nqs midis dy shtetev te ciet ata
gezjne shtetesine ekziston gjendja e luftes.

Parimi i efektivitetit:Kur nje person ka dy shtetesi,edhe ndodhet ne nje vend te trete,vendi i trete ,do
i njohi vetem 1 shtetesi ,ate qe personi ka lidhje me te ngushte. Aplikohet tek perfaqesuesit
diplomatik dhe tek kryrja e sherbimit ushtarak.

Pashtetesia (apatridizmi) gjendje e vecante e personit.

Shkaqet:1.Femija lind nga prinder pa shtetesi (keto vende i permbahen parimit te gjakut) 2.Kur
humbet shtetesin e nje shteti dhe nuk fiton shtetesi tjeter 3.Lindja e nje femije jashte martese dhe
shteti nuk e njeh. 4) Kur nje grua martohet me nje shtetas te huaj,dhe vendi i sajndjek parimin
“Gruaja fiton shtetesine e burrit” dhe shtetii tij nuk e njeh ket parim.
Anet negative te pashtetesise:Jane ne gjendje inferioriteti persa u perket te drejtave.Kane zotesi
juridike te kufizuar.U nenshtrohen ligjeve te shtetit ku ndodhen.Nuk gezojne te drejta
elektorale.Nuk kane mbrojtjen diplomatike te asnje shteti.

Gjendja juridike e te huajve –ndodhet ne territorin e nje shteti por nuk ka shtetesine e tij.Gjendja
juridike e tyre percaktohet nga legjislacioni i brendshem i shteteve por dhe nga marrveshjet qe
lidhen midis shteteve.

Regjimi i te huajve perben rregulla qe kane te bejne me hyrjen ,daljen dhe qendrimin e tyre.Kemi
tre lloje regjimesh: Regjim Kombetare: Barazon shtetasit e huaj me ato vendas ne vija te
pergjithshme. Regjim special: Trajtimi i te huajve ne baze te marreveshjeve te posacme. Regjim i
favorizimit: Marreveshje midis shteteve,per tju akorduar shtetasve te njeri-tjetrit te drejtat
maksimale.

E drejta e strehimit- mundesia qe ju jepet personave per futjen ne territorin e nje vendi ,per shkak se
ata perndiqen nga pikepamje politike dhe shkencore.

Ajo eshte nje e Drejte e shtetit dhe nje e Drejte e Personit a)Si nje e drejte e shtetit : -Per te
percaktuar vete rregullat per nje strehim te tille. b)Si nje e drejte e personit -Qe do te thote cdo
person qe perndiqet,ka te drejten e strehimit ne nje vend tjeter. *-Sesht nje e drejte absolute -
Kushtezohet nga pelqimi i shtetit. Strehimi ekstraterritorial -Strehim ne lokalet e perfaqesive
diplomatike.

Lufta kunder kriminalitetit ne shkalle nderkombetare.Ekstradim : Dorezimi i personave qe kane

kryer nje krim ,tek vendi ne te cilin ai e ka kryer. -Behet ne baze te marreveshjes qe kane lidhur
shtetet me njera-tjetren. -Ka dhe raste kur ekstradimi behet edhe pa marreveshje,ne baze te kushteve
dhe kritereve te percaktuara ne legjislacionin e vendeve. -Dorezimi behet vetem kur V.Penale eshte
e denueshme nga te dyja vendet. -Personi do gjykohet edhe ndeshkohet vetem per ate krim qe eshte
kerkuar ekstradimi.

Territori .Hapsira toksore nen sovranitetin e nje shteti.Element i domosdoshem per ekzistencen e
nje shteti dhe te qeveris se tij.Raporti mes territorit ,popullsise dhe qeverise eshte i drejtperdrejte
dhe i domosdoshem.Qeverite e merguara ne kete rast konsiderohet si territor godina ku ajo ushtron
funksionin, kjo ndodh ne raste te jashtzakonshme lufte.

Procesi i formimit te territorit shteteror.

Territori shteteror ka lindur si nocion ne periudhen e formimit te popujve dhe te organizimit te tyre.
Persa i perket kuptimit modern te krijimit te shteteve kombetare dhe shumekombeshe ai fillon ne
periudhen e zhdukjes se copezimit feudal ne shekullin e 20 kemi kohen e shembjes koloniane duke
krijuar nje shumice shtetesh te pavarura me territore te shkeputura.

Natyra juridike e sovranitetit territorial

Ne kohen e lashte kemi pronen publike te shtetit mbi token, ku shteti esht pronari dhe pjesa tjeter e
popullsise eshte e nenshtruar. Ne kohen e feudalizmit kemi pronen e monarkeve, pronar suprem qe
mund ta shisnin, dhuronin, ta fitonin nga lidhjet nderkombetare, lidhjeve martesore etj. Kemi edhe
pronen kapitaliste mbi token. Teoria e objektit ku territori ishte objekt i prones supreme nga rrjedh e
drejta e shtetit per te ushtruar pushtetin mbi territorin e vet. Shteti e disponon territorin vec per
qellime publike (e thone perfaqesuesit e kesaj teorie). Kjo u kritikua si teori sepse shteti vazhdonte
te nderhynte te pronaret per disponimin dhe zoterimin e tokes. Teoria hapesinore territori ishte
hapesira ne te cilen ushtronte pushtetin ne menyre te pavarur, gjithashtu mbronte pronen private,
dhe perjashtonte te drejten e shtetit per te sunduar mbi token. Per shkak te mangesive te te dyjave
eshte bere nje bashkim mekanik i tyre. Teoria e kompetencave territori sfere e kompetences ne
hapesire, dy lloje kompetencash mbi objektin brenda dhe jashte kufijve te shtetit dhe mbi hapesiren
brenda kufijve te shtetit. Persa i perket ceshtjes se natyres juridike te sovranitetit territorial zgjidhet
keshtu: territori shteteror eshte formuar historikisht dhe eshte prone e popullit qe banon ne te.

Ndryshimet territoriale dhe ligjshmeria e tyre

Burimi baze i se drejtes nderkombetare eshte parimi i paprekshmerise se territorit dhe respektimi i
integritetit territorial te shtetit. Por shtetet nuk mund te qendrojne gjithmone njelloj ato mund te
pesojne dhe ndryshime territoriale por ne baze te disa kritereve ku mund te dallohen: ne qofte se
jane te ligjshme ose te paligjshme

1. Okupimi vendosja e sovranitetit/ pushtetit nga e para te nje shteti mbi nje territor qe nuk
ndodhet nen autoritetin e asnje shteti tjeter (dorevenia fillestare). Vendoset nje rend pushteti
ne menyre efektive, marrje ne kontroll nga subjektet juridike, njoftimi behet me ane te nje
akti.
2. Aneksimi ose nenshtrim eshte marrja ne dore e territorit te armikut dhe nenshtrimi i
popullsise se tij per shkak te fitimit te luftes, nuk qendron ne baze te se drejtes kombetare
dhe sot konsiderohet i paligjshem dhe agresiv.
3. Zmadhimi natyror ndodh per shkak te forcave madhore natyrore, aluvionet, dalja e ishujve.
Nuk leshohet akti i posacem nga shteti qe fiton kete territor. I vetmi problem mund te jete
ndarja midis shteteve kufitare nqs dalin ne ujerat kufitar por zgjidhet me marreveshje nga
palet e interesuara.
4. Parashkrimi rezultat i ushtrimit te sovranitetit te nje shteti mbi nje territor per nje kohe te
gjate dhe pse ligjerisht territori mund ti perkasi nje shteti tjeter. Nuk ka ndonje afat te
caktuar te shprehur ne vite per kete gje.
5. Cedimi gjen me shume zbatim ne praktikat nderkombetare. Eshte shkeputjja e nje territori
nga nje shtet dhe kalimi te nje shtet tjeter nepermjet pelqimit te te dy shteteve. Jane te
ligjshme vetem kur shteti jep pelqimin.

Pjeset perberese te territorit shteteror

Territori shteteror perbehet nga toka, thellesite e saj, ujerat, dhe hapesirat ajrore mbi to.

Toka gjithe siperfaqa bashke me thellesine e saj.

Ujerat e lumenjve liqeneve deri ne vijen kufitare dhe ne ujerat e brendshem si dhe ujerat e detit, ne
porte dhe brigje.

Nentoka deri ne piken e thellesise qe arrihet nga teknika e sotme

Ajri hapesira ajrore mbi token dhe hapesirat e ketij shteti

Pjese konvencionale e territorit jane anijet detare aeroplanet, mjetet fluturuese te cilat veprojne me
ligjet dhe juridiksionin e shtetit te tyre.

Kufijte shteteror ndajne territorin e nje shteti nga territoret e shteteve te tjera, ato mund te jene vija
te verteta ose imagjinare. Procedura e caktimit te kufijve, shtetet ne kufij lidhin marreveshje mes
tyre te cilat caktojne vijen e kufirit qe ndan territoret e tyre. Delimitacionin caktimi i vijes se kufirit
n evija te pergjithshme pa hyre ne detaje. Demarkacioni caktimi ivijes se kufirit duke hyre ne detaje
behet me komisione mikse te perbera nga perfaqesuesit e shteteve. Ridemarkacioni verifikimi i vijes
kufitare te caktuar me pare.

Llojet e kufijve: 1. Orografik me ndihmen e vecorive gjeografike dhe 2. Gjeometrik me ane te nje
vije te drejte

Astronomik me ane te paraleleve dhe meridianeve.

Kufijte detare norme e caktimit te kufirit eshte largesia 3 milie nga bregu

E drejta e detit

Ujerat e brendshem lagin brigjet e nje shteti

Regjimi. Nga pikepamja juridike ujerat e brendshem i perkasin pushtetit sovran per pushtetin
bregdetar.

Ujerat e porteve, ujerat e brndshem deri ne pjesen e instalimeve portuale. Autoritetet e shtetit
perkasin vendosin vet hyrja e anijeve te huaja dhe ne cilat jo. Hyrja nuk mund te ndalohet anijeve
ne veshtiresi dhe rrezik mbytjeje.

Ujerat e gjireve brigjet qe i perkasin te njejtit shtet. Gjiret qe kane nje gjeresi jo shume te madhe
konsiderohen te brendshme por dhe gjiret qe kane gjeresi me te madhe se 24 milje.

Anijet tregtare kur ndodhet ne ujerat e nje portit te huaj I nenshtrohen juridiksionit te shtetit te cilit I
perket porti. Ndersa marredheniet midis kapitenit dhe ekuipazhit shqyrtohen nga rregullat e shtetit
flamurit te cilit I perket anija. Autoriteti I portit nderhyn ne ngjarjet qe ndodhin ne anije nqs keto
cenojne bazat kryesore te rendit juridik shtetit te cilit i perket populli, gjithashtu kane te drejte
bastisje brenda anijes per te nxjerre persona te fshehur. Por duke njoftuar konsullin e shtetit nga I
cili vjen anija.

Luft anijet hyrja e tyre behet me leje paraprake dhe mund te kete perkufizime persa i perket numrit
te tyre dhe afatit te qendrimit, ajo vazhdon te jete pjese e territorit te vet edhe ne kohen qe ndodhet
ne toke te huaj dhe per te respektuar ligjet e shtetit ku ndodhet.

Deti territorial pjesa e detit qe shtrihet gjate brigjeve te ti,j ne keto ujera veprojne ligjet dhe rregullat
e shtetit bregdetar per arsye te rendesishme qe ai ka per ekonomine dhe mbrojtjen.

Natyra juridike dy pikepamje 1. Mundohet te provoj se deti territorial eshte pjese e detit te hapur
shtetit bregdetar I njihen te drejta te kufizuara kontrolli 2. Deti territorial pjese eterritorit shteteror
por me kufizimet e sovranitetit te shtetit ne dobi te lundrimit nderkombetar.
Gjeresia e detit territorial distanca midis kufirit te brendshem dhe te jashtem matet duke filluar nga
vija e zbatices me te madhe te detit gjate brigjeve ndersa atje ku ka ujra te brendshem matet nga
kufiri i jashtem i tyre kur ka shume hyrje dhe dalje matet kur hyret nga vija baze. Per keo eshte
caktuar nje kufij prej 12 miljesh

Kalimi paqesor i anijeve te huaja jo te luftes do te kuptojme lundrim ne detin territorial me qellim
kalimin ose daljen ne det te hapur pa hyre ne ujera te brendshem. Anijet ndjekin ne kurs te
rekomanduar nga ogranet kompetente. Ato e ushtrojne kete te drejte pa u taksuar. Shtetet bregdetare
mund te mbyllin pjese te ujerave territorial (zona te ndaluara) per keto behet nje lajmerim. Shtetet
bregdetare vendosin ne detin e tyre territorial mbikqyrjen kufitare dhe doganore. Ata mund te
nderhyjne vetem per arrestimin e ndonje personi ose per zhvillim te hetimeve ne bord. Juridiksioni
penal lejohet te ushtrohet per te luftuar tregtine e paligjshme, narkotiket etj. Shteti bregdetar nuk
mund te ndale ose te ktheje nje anije per te ushtruar juridiksion civil kundrejt nje personi.

Kalimi i lufte anijeve te huaja shteti ka te drejte te mbylle detin e tij per lufte anijet e huaja kjo per
te mbrojtur interesat e tij. Luft anijet jane kategori me vete dhe kerkojne trajtim te vecante. Ato
mund te kushtezohen per te plocuar rregulla te posacme. Per te kaluar duhet leje prraprake nga
organet. Ato duhet tu permbahen urdhrave te flotes ushtarake ne rast kundershtimesh ai merr masa.

Zona ekonomike ekskluzive ky prbl trajtohet nga 24 nene te konventes se Montego Bay ZEE vjen
pas detit territorial dhe nuk duhet te kaloje 200 milje nga bregu. Shteti bregdetar nuk ushtron mbi te
sovranitetin territorial te tij por njihen disa te drejta shfrytezim ruajtje kerkime shkencore etj. Lirite
qe zbatohen ne detin e hapet zbatohen dhe ne ZEE si an lundrim vendosja e kabujve. Kur ka
mosmarreveshje ato zgjidhen mbi bazen e drejtesise dhe nga rrethanat konkrete.

Shelfi (shtrati kontinental) eshte vazhdim i bregut ne drejtim te detit, eshte fenomen gjeografik por
edhe ekonomik per shkak te pasurive ne thellesine e tij. Eshte kthyer ne nje problem juridiko-
nderkombetar. pas L2B per shkak te shfrytezimit te ketyre pasurive. Thelbi I parimeve te komisionit
nderkombetar te OKB permblidhet ne kete menyre: shteti bregdetar ushtron juridiksonin e vet
ekskluziv mbi shelfin duke I permiresuar gjithe burimet biologjike dhe minerare. Shtrirja e shelfit
nuk eshte e lidhur medoemos me ZEE. Ne parim cdo shtet e perkufizon vet dhe ne menyre te
njeanshme shelfin e tij kontinental por kur kemi te bejme me dy brigje te aferta ose perballe njeri
tjetrit. Kufijte percaktohen me ane te marreveshjeve te paleve.

Regjimi juridik I shelfit. Shteti bregdetar qe ushtron sovraniteti mbi shelf mund te shfrytezoje
pasurite minerale dhe organizmat e gjalle qe ndodhen aty. Pavaresisht kesaj persa I perket lirise se
lundrimit perputhet me parimin e lirise se detit te hapur. Gjithashtu shtetit bregdetar i njihet e drejta
qe te ngreje instalimet e nevojshme per te shfrytezuar pasurite e nevojshme por keto instalime pa
rene ne rruget detare.

Deti i hapet nuk ben pjese ne territorin e asnje shteti, eshte hapesira e oqeaneve dhe deteve qe
perdoret lirisht nga te gjitha shtetet. Perkufizimi i tij eshte bere per here te pare ne konventen e
vjenes dhe eshte plocuar me vone si perkufizim: deti i hapet perbehet nga te gjitha pjeset e detit qe
nuk perfshihen ne ZEE detin territorial, ujerat e brendshem ose ujerat arqipelagjike. Ne detin e
hapet ushtrohet lirisht cdo profesion pa cenuar te drejtat e shteteve, deti i hapet eshte dhe per shtetet
qe nuk kane dalje ne det duke ushtruar kete te drejte nepermjet nje shteti te afert qe ka dalje ne det.
Regjimi nuk ka regjim juridik ne kohen qe anijet ndodhen ne det te hapet i nenshtrohen ligjeve te
vendit flamurin te cilit ato mbajne. Kemi parimin e barazise te flamujve ne det. Dokumenti qe
verteton te drejten e mbajtjes se flamurit quhet e drejta e anijes. Anijet shenohen ne regjistrin e
shtetit perkates. Midis anijes dhe shtetit duhet te kete nje lidhje te vecante.

Kufizimet e lirise se lundrimit ne det te hapet kufizimet qe mund te zbt jane 1. Ne raste te
parashikuara nga marreveshjet nderkombetare 2. Kundrejt anijeve qe kane kryer krime ne ujerat e
nje shteti dhe qe mundohet te shpetojne duke dale ne det te hapet 3. Kundrejt anijeve qe merren me
pirateri.

Luftanijet e paleve u lejohet te nalin anijet e paleve ne rastin se shkelen kushtet e marrveshjes dhe
ne rast te demtimit te kabllove nenujore ,ndalohen gjithashtu anijet tregtare qe kane shkelur ligjin
dhe rregullat e shtetit gjate kohes se qendrimit ne ujrat e tij. Kjo ndjekje konsiderohet e
ligjshme.Gjithashtu anijet pirate ndalen dhe nqs ato bejne rezistence ato mund te mbyten

Sigurimi I lundrimit ne det te hapur.Shteteve ju krijohen kushte te pershtacme tenike.Qarkullimi

behet ne baze te rregullave qe nxjerrin shtetet e ndryshme detare te cilat unifikohen dhe fiksohen ne
menyre te qarte.Si menyra e perdorimit te dritave dhe shenjave nga anijet ne rrethana te
ndryshme.Gjithashtu jane caktuar rregulla per konstruksionin e anijeve paisjen etyre me aparate
radio, mjete shpetimi etj kjo per tju prgj realizimeve te reja te teknikes.

• b) Shprehja e vullnetit të lirë të palëve dhe përputhja e tyre në një pikë të përbashkët që është
qëllimi që kanë palët për të lidhur një marrëveshje, që do të krijojë të drejta dhe detyrime të
ndërsjella midis tyre, sepse është pikërisht ky qëllim që i dallon nga marrëveshje të natyrave të
tjera;

• c) forma e shkruar, pra një traktat duhet të jetë në formën e shkruar, pavarësisht nga mënyra e
hartimit të tij; pra, konventa duket se përjashton marrëveshjet e bëra me gojë dhe këtu krijohet një
kundërshti mes parashikimit të vetë konventës se nuk paragjykon marrëveshjet e lidhura më parë të
cilat në bazë të normave të së drejtës zakonore mund të jenë edhe me gojë, dhe kërkesës që të kemi
një marrëveshje të shkruar në mënyrë që të konsiderohet traktat

• d) të udhëhiqet nga e drejta ndërkombëtare, pra përmbajtja e marrëveshjes të jetë e bazuar

gjithmonë mbi parimet e së drejtës ndërkombëtare, traktatet të tjera apo norma të së drejtës
ndërkombëtare zakonore dhe jo nga norma të së drejtës së brendshme;

• e) të jetë i materializuar në një apo më shumë dokumente dhe kjo është kërkesë që lidhet ngushtë
me formën e shkruar të traktatit. Fakti që ai është i hartuar në më shumë se një dokument nuk cënon
fuqinë e tij juridike.

KONKLUZIONE

• Aktet e njëanshme janë shprehje e vullnetit të një shteti ose organizate, të pavarur nga vullneti i
subjekteve të tjera.

• Këto akte mund të prodhojnë pasoja juridike, por nuk janë traktate, sepse ato kanë karakter
deklarativ dhe nuk synojnë krijimin e të drejtave dhe detyrimeve mes palëve.
• Pasojat juridike që mund të shkaktojnë aktet e njëanshme, nuk i japin atyre statusin e traktatit në të
drejtën ndërkombëtare

• Traktati është sot burimi më i rëndësishëm i të drejtës ndërkombëtare.

• Nuk ka sot një dispozitë përfundimtare për të përcaktuar hierarkinë e normave të së drejtës
ndërkombëtare, megjithatë neni 38/1 i Statutit të GJND na jep një listim të burimeve, ku vendin e
parë e zë traktati.

• Po kështu, edhe KV ndonëse nuk shprehet saktësisht lidhur me epërsinë e saj ndaj zakonit, në
mënyrë indirekte, nëpërmjet dispozitave të saj e jep këtë ide.

• Megjithatë nuk ka dyshim se të dyja këto burime kanë ndërveprim me njëra- tjetrën, sepse traktati
shërben si normë e re zakonore për subjektet që nuk janë palë në të, ashtu sikundër zakoni shërben
si bazë mbi të cilin mund të hartohen traktate në të ardhmen ose plotëson boshllëqet normative që
mund të krijohen nga traktatet.

• Normat jus cogens janë norma të së drejtës zakonore të një rëndësie të veçantë dhe të njohura e të
pranuara nga komuniteti ndërkombëtar i shteteve si të detyrueshme.

• Norma të tilla qëndrojnë mbi traktatet dhe mbi çdo normë tjetër të së drejtës zakonore.

• Ato mund të ndryshohen ose modifikohen vetëm me norma të së njëjtës natyrë.

• Norma të tilla përmbajnë detyrime me karakter erga omnes.

• E drejta e traktateve udhëhiqet nga disa parime themelore, të cilat palët i respektojnë gjatë
zbatimit të traktatit. parimin pacta sunt servanda, parimin e mirëbesimit,parimi i pëlqimit të lirë,
parimin e barazisë, parimin e reciprocitetit, dhe mungesa e fuqisë prapavepruese.

• Aftësia për të lidhur traktate është një nga treguesit më të rëndësishëm të personalitetit juridik
ndërkombëtar të një subjekti.

Me këtë aftësi janë të pajisura shtetet dhe organizatat ndërkombëtare, të cilat krijojnë, ndryshojnë
ose shuajnë marrëdhënie juridike midis tyre duke zhvilluar normat e të drejtës ndërkombëtare.

• Shtetet janë kanë aftësinë të lidhin traktate në rast se ato i plotësojnë elementet për ekzistencën e
shtetit : popullsinë, territorin, qeverinë dhe sovranitetin.

Kështu aftësia e një shteti për të lidhur traktate tregon edhe personalitetin juridik të tij me zotësinë
juridike dhe zotësinë për të vepruar në planin ndërkombëtar.

• Aftësia e organizatave për të lidhur traktate ndërkombëtare përcaktohet nga Konventa e Vjenës e
vitit 1986.

• E drejta ndërkombëtare zë një vend të privilegjuar në të drejtën tonë të brendshme. Marrëveshjet

ndërkombëtare të ratifikuara janë pjesë e sistemit tonë të brendshëm pasi botohen në Fletoren
Zyrtare.
Sipas nenit 122/ të Kushtetutës ato kanë epërsi mbi të ligjet e vendit që bien në kundërshtim me to.
Po kështu, marrëveshjet ndërkombëtare të ratifikuara renditen të dytat pas Kushtetutës, si akte me
fuqi juridike në të gjithë territorin e Republikës së Shqipërisë. Megjithatë mund të themi se në disa
raste vetë kushtetuta i jep një status të veçantë, që i barazon ato me vetë Kushtetutën, si është rasti i
KEDNJ për sa i përket kufizimeve të të drejtave dhe lirive themelore.

• Në kushtetutën tonë mungon parashikimi i statusit që kanë marrëveshjet ndërkombëtare të cilat

nuk i nënshtrohen ratifikimit, por miratimit. A qëndrojnë ato mbi ligjet e vendit? Nuk dihet nëse
qëllimi i hartuesve ka qenë që nga kjo kategori të përjashtojë marrëveshjet e miratuara apo
marrëveshjet të cilat nuk kanë hyrë ende në fuqi për shtetin tonë. I njëjti përjashtim gjendet edhe tek
marrëveshjet që mund të jenë objekt i kontrollit të kushtetutshmërisë nga ana e Gjykatës
Kushtetuese. Marrëveshjet të cilat miratohen nga Këshilli i Ministrave nuk mund të kontrollohen
nga GJK.

• Kushtetuta parashikon përparësinë e normave të nxjerra nga organizatat ndërkombëtare nëse një
gjë e tillë është pranuar paraprakisht nga një marrëveshje ndërkombëtare. Norma të tilla kanë epërsi
edhe mbi vetë Kushtetutën, ndonëse nuk dihet se të cilës natyrë mund të jenë dhe se si mund të
zbatohen për shkak se nuk ka ndonjë rast praktik të një situate të tillë.

• Konventat e Vjenës parashikojnë se për lidhjen e duhet të përmbushen tre fazat kryesore të cilat
janë : a) zhvillimi i procedurave; b) shprehja e pëlqimit për të qenë i lidhur me traktatin dhe c) hyrja
në fuqi.

Zhvillimi i bisedimeve, është një fazë e rëndësishme, e cila nis me përcaktimin nëpërmjet kanaleve
diplomatike të shteteve, të temës së bisedimeve dhe nivelit të delegacionit dhe përfundon me
adoptimin dhe autentifikimin e tekstit të traktatit.

Personat të cilët zhvillojnë bisedime për lidhjen e një traktati duhet të jenë të pajisur gjithmonë më
plotfuqi.

Plotfuqia është një dokument i lëshuar nga organi kompetent shtetëror që autorizon një ose disa
persona për të përfaqësuar shtetin në negocimin, nënshkrimin e një traktati ndërkombëtar, për të
shprehur konsensusin që një shtet të jetë pjesë e një traktati si edhe të përmbushë çdo veprim tjetër
që lidhet me traktatin.

Persona të cilët mund të zhvillojnë bisedime pa u pajisur me plotfuqi janë kryetarët e shteteve,
kryetarët e qeverisë, ministrat e punëve të jashtme, drejtuesit e misioneve diplomatike, me qëllimin
e miratimin të tekstit të një traktati midis shtetit akreditues dhe shtetit tek i cili ato janë akredituar,
ose përfaqësuesit e akredituar prej shteteve në një konferencë ose organizatë ndërkombëtare ose në
ndonjë prej organeve të tyre, me qëllimin e miratimit të tekstit të një traktati në atë konferencë,
organizatë ose organ.

Megjithatë kur ndonjëri prej tyre zhvillon bisedime për një traktat i cili është kompetencë të lidhet
nga organet e tjera, atëherë është e nevojshme pajisja e tij me plotfuqi.

• Mosmarrja e plotfuqisë sjell pavlefshmërinë traktatit të lidhur nga palët nënshkruese dhe për
pasojë ai nuk mund të sjelli asnjë pasojë juridike për to. Në rast se një traktat është i pavlefshëm për
këtë arsye, mbi palët nuk rëndon detyrimi i zbatimit të parimit pacta sunt servanda.
• Në një rast të tillë nuk përdoret as ndalimi i palëve për të pretenduar pavlefshmërinë e traktatit për
shkak të një dispozite të së drejtës së brendshme, pasi ky ndalim vlen për traktatet të cilat kanë hyrë
në fuqi dhe po zbatohen.

• Traktati mund të bëhet i vlefshëm vetëm në rast se organi kompetent shtetëror që kishte
kompetencën të lidhte traktatin e të lëshonte plotfuqinë, e konfirmon atë më vonë.

Zhvillimi i bisedimeve përmbyllet me miratimin e tekstit përfundimtar të traktatit dhe autentifikimin

e tij.Miratimi zakonisht bëhet me pranimin nga të gjitha shtetet negociuese (kur në traktat ka pak
palë) ose me 2/3 e shteteve pjesëmarrëse në bisedime kur bisedimet zhvillohen në formën e një
konference.

Në konventën e Vjenës mungon parashikimi për autentifikimin nëpërmjet Aktit Final të

Konferencës që është një akt që përmban përmbledhjen e bisedimeve të zhvilluara gjatë
konferencës, propozimet e bëra, pjesëmarrësit në konferencë dhe organet e saj, tekstin e miratuar,
etj.• Mjetet e shprehjes së pëlqimit për të qenë i lidhur me një traktat janë : nënshkrimi, shkëmbimi i
instrumenteve që konstituojnë një traktat, ratifikimi, pranimi, miratimi, aderimit, apo nga çdo mjet
tjetër nëse shtetet ose organizatat kontraktuese e kanë përcaktuar.

• Nënshkrimi- i cili është i thjeshtë dhe përfundimtar.

• Kur nënshkrimi është i thjeshtë nevojitet edhe shprehja e pëlqimit me anën e ratifikimit. Kur
nënshkrimi është përfundimtar, traktati hyn në fuqi menjëherë pas nënshkrimit.

• b) Ratifikimi- është akti me anën e të cilit një shtet konfirmon angazhimin e tij për të qenë të
lidhur me traktatin që është nënshkruar nga përfaqësuesit e tij.

Ai ndërthur procesin e brendshëm shtetëror me aktin juridik- ndërkombëtar të dhënies së pëlqimit.

Një shtet nuk është i detyruar të bëjë ratifikimin dhe për këtë nuk jep shpjegime ndaj palëve të tjera
nënshkruese.

c) Miratimi dhe pranimi bëhen në kushte të ngjashme me ratifikimin;

Miratimi është akti me anën e të kryeministri ose kryetari i ekzekutivit jep pëlqimin për të qenë i
lidhur nga një traktat i nënshkruar më parë, i cili nuk i nënshtrohet procesit të ratifikimit.

d) Aderimi – është dhënia e pëlqimit për të qenë i lidhur nga një traktat shumëpalësh që ka hyrë në
fuqi më pare.

Konventa e Vjenës e le të pazgjidhur mënyrën se si duhet të bëhet nënshkrimi i traktatit apo nëse
nënshkrimi është i domosdoshëm apo mund të zëvendësohet nga mënyra të tjera.

• Po të bëjmë një paralelizëm me mënyrën e hartimit të traktatit që duhet të jetë gjithmonë në

formën e shkruar mund të dilnim në konkluzionin që edhe nënshkrimi duhej të ishte në të njëjtën
formë.
• Po mungesa e parashikimeve nga Konventa e Vjenës ka krijuar një boshllëk ku palët kanë gjetur
mundësi të bëjnë përshtatje sipas interesave të tyre duke krijuar një sërë praktikash të cilat
zëvendësojnë nënshkrimin me pranimin në mënyra të tjera si notat diplomatike.

Me zhvillimin e mjeteve teknologjike të komunikimit kur palët mund të marrin pjesë në bisedime
nëpërmjet video-konferencave apo të shprehin mendimet e qëndrimet e tyre nëpërmjet e-mail-it apo
fax-it, në kohën kur nënshkrimi origjinal mund të bëhet shumë lehtë nëpërmjet programeve
kompjuterike, na duket e përshtatshme që konventa tregohet fleksibël në këtë drejtim.

• Nëse një shtet e ka nënshkruar një marrëveshje ndërkombëtare dhe më pas për arsye të brendshme
nuk është gati të vazhdojë procedurat për hyrjen në fuqi, mund ta ndreqi këtë situatë dukë shënuar
fjalët “ad referendum” pas nënshkrimit për të sqaruar që konfirmimi do të bëhet në një kohë të
mëvonshme nga shteti.

Në një rast të tillë nëse nënshkrimi konfirmohet më vonë kjo duhet të bëhet në formë të shkruar nga
shteti apo organizata

• • Siglimi i krijon mundësinë përfaqësuesve të shteteve apo organizatave të bëjnë nënshkrimin e

përkohshëm të traktatit, duke vendosur vetëm inicialet e tyre e më pas t’i kthehen në një kohë të
mëvonshme për ta nënshkruar përfundimisht nëse e shohin të përshtatshme.

• Nënshkrimi ad referendum dhe siglimi mund të ngatërrohen si koncepte me njëra-tjetrën, por ato
kanë disa ndryshime të rëndësishme që i dallojnë.

• Nënshkrimi ad referendum, bëhet pasi është nënshkruar traktati dhe nuk mund të ketë asnjëherë
efektin e nënshkrimit përveçse kur palët e konfirmojnë më pas me shkrim këtë gjë, ndërsa

• siglimi bëhet përpara nënshkrimit dhe sipas KV mund të ketë efektin e nënshkrimit nëse kështu e
vendosin shtetet ose organizatat kontraktuese..

• Instrumenti i ratifikimit është në formë të shkruar dhe firmoset nga organi kompetent për të lidhur
traktatin.

Zakonisht ai përmban titullin e marrëveshjes, kohën dhe vendin e nënshkrimit, një përmbledhje të
shkurtër të përmbajtjes së marrëveshjes, të dhënat dhe nënshkrimin e përfaqësuesit të shtetit e
vendin ku është hartuar dhe vulën përkatëse.

Ky proces përcaktohet nga secili shtet/organizatë më vete, në varësi të mënyrës së organizimit të tij.
Instrumenti i ratifikimit ka një rëndësi të veçantë në shprehjen e pëlqimit për të qenë i lidhur me një
traktat, pasi ai lidhet drejtpërdrejtë me hyrjen në fuqi të traktatit për shtetin që dorëzon instrumentin.

ezaurimi i ratifikimit si fazë nuk nënkupton hyrjen në fuqi të këtij traktati, pasi momenti i hyrjes në
fuqi konsiderohet se është momenti i dorëzimit të instrumentit të ratifikimit.

Hyrja në fuqi është një nga momentet më të rëndësishëm për një traktat, pasi ky është momenti kur
fillon të krijojë efekte juridike për palët dhe i lidh reciprokisht me të drejta dhe detyrime.
 • Zbatimi i traktateve lidhet drejtpërdrejt me sistemin të cilit i përket secili shtet. Shtetet që i
përkasin sistemi dualist zakonisht kërkojnë një ligj ose akt të brendshëm nëpërmjet të cilit të bëhet i
zbatueshëm traktati ndërsa shtetet e sistemit monist zakonisht i japin zbatim të drejtpërdrejtë
traktateve (janë të vetëzbatueshëm).

• Midis këtyre sistemeve ka edhe shtete të cilat kanë tipare të përziera të të dy sistemeve.

• Kushtetuta jonë e ka të përcaktuar në nenin 122 se marrëveshjet ndërkombëtare janë të

vetëzbatueshme, me përjashtim të atyre që 189 nga vetë natyra kërkojnë një ligj që t’i bëje të
zbatueshme.

• Kjo përcakton edhe përkatësinë e vendit tonë në sistemin monist.

• Pavlefshmëria e një traktati ndërkombëtar i prodhon efektet e saj ab initio dhe ex tunc;

• do të thotë që një traktat kur konsiderohet i pavlefshëm, do të konsiderohet sikur nuk ka ekzistuar
nga momenti i lidhjes deri në momentin kur është kërkuar pavlefshmëria apo është vendosur ajo.

• Pra, konstatimi se një traktat është i pavlefshëm ka efekt prapaveprues sepse konsiderohet nul që
nga momenti i lidhjes së tij.

• Ndërkohë, nëse shohim dispozitat e pushimit të traktatit, kuptojmë se efektet e tij janë ex nunc,
sepse fillojnë efektin që nga momenti i pushimit e në të ardhmen.

• Interpretimit është një proces intelektual nëpërmjet të cilit synohet të zbulohet ideja kryesore ose
qëllimi kryesor që shprehet në tekstin e normës apo të traktatit.

• Kështu një traktat ka dy nivele të interpretimit:

1. nivelin ndërkombëtar që lidhet më interpretimin nga organe me karakter

ndërshtetëror dhe

2. interpretimin nga organet shtetërore apo kombëtare të shteteve që janë palë në këto traktate.

➢• Interpretimi i traktateve ndërkombëtare luan një rol të rëndësishëm në mënyrën e zbatimit të

tyre dhe

➢ nga ana tjetër ka një rëndësi të veçantë sa i përket shmangies së konflikteve që mund të lindin
mes shteteve palë në këto traktate.

• Më interpretim do të kuptojmë dhënien e kuptimit të saktë të normave juridike dhe të

parashikimeve të traktatit si edhe zbatimin e tyre në përputhje me atë që vetë palët në traktat kanë
dashur të arrijnë nëpërmjet këtyre parashikimeve.

• Konventa e Vjenës jep një strukturë të përgjithshme se ku duhet të mbështetet interpretimi I

traktateve, nga palët ose nga organet e ndryshme që interpretojnë ose zgjidhin mosmarrëveshjet;
• jo rrallë ka pasur edhe interpretime duke i tejkaluar parashikimet e konventës, duke tentuar
gjithmonë që ose të zgjerohet kuptimi i normave ose të përmirësohet zbatimi i tyre.

LIDHJA E TRAKTATEVE NDËRKOMBËTARE PROCEDURA E LIDHJES SË TRAKTATIT

❑ LIDHJA E TRAKTATEVE KA NJË PROCEDURË TË CAKTUAR E CILA DUHET

NDJEKUR NGA SHTETET OSE ORGANIZATAT QË

KËRKOJNË TË HYJNË NË NJË MARRËDHËNIE NDËRKOMBËTARE.

KONVENTA E VJENËS PARASHIKON SE PËR LIDHJEN DUHET TË PËRMBUSHEN TRE

FAZAT KRYESORE TË CILAT JANË :

A) ZHVILLIMI I BISEDIMEVE;

B) SHPREHJA E PËLQIMIT PËR TË QENË I LIDHUR ME TRAKTATIN DHE

C) HYRJA NË FUQI.

Zhvillimi i bisedimeve

❑EESË I, MEGJITHATË DUHET TË KEMI PARASYSH QË LIDHJA E NJË TRAKTATI

KARAKTERIZOHET NGA NJË PROCEDURË QË ZHVILLOHET NË KANALET
DIPLOMATIKE PËRPARA SE TË NISIN BISEDIMET MES SHTETEVE E ORGANIZATAVE

Jane diplomatwt e shteteve ose organizatave qe duan te lidhin traktate qe kontaktojne me njeri
tjetrin dhe bejne propozimet e projekt marrveshjeve.

Shtetet kan te drejte te lidhin traktate por edhe te marrin iniciativen te lidhin marrveshje te tilla.

Në vendin tonë, sipas Ligjit Nr. 8371, datë 9.7.1998

“Për lidhjen e traktateve dhe marrëveshjeve

ndërkombëtare” :

• kur iniciativën për lidhjen e një traktati e ndërmerr shteti ynë, atëherë duhet që tekstet të hartohen
nga ministritë dhe institucionet që lidhen me këtë fushë e më pas të marrin pëlqimin e Ministrisë së
Drejtësisë dhe Ministrisë Jashtme.

• Nëse vendoset që projekt-marrëveshja i intereson shteteve, atëherë para fillimit të bisedimeve,

ministria, institucioni qendror ose organi i pushtetit lokal përkatës propozojnë nivelin e delegacionit
të palës shqiptare, kohën dhe vendin ku do te zhvillohen bisedimet, pasi të jetë marrë më parë
mendimi i Ministrisë Jashtme.

• Niveli i delegacionit përcaktohet nga lloji i traktatit dhe rëndësia që mund të ketë ai për shtetin dhe
zhvillimin e tij.

• Personat të cilët bëjnë pjesë në delegacionin që do të zhvillojë bisedimet pajisen me një akt që
quhet plotfuqi.
Plotfuqia dhe kuptimi i saj

• Sipas Konventës së Vjenës, plotfuqia është një dokument i lëshuar nga organi kompetent shtetëror
që autorizon një ose disa persona për të përfaqësuar shtetin në negocimin e nënshkrimin e një
traktati ndërkombëtar, për të shprehur konsensusin që një shtet të jetë pjesë e një traktati si edhe të
përmbushë çdo veprim tjetër që lidhet me Traktatin.

• Me veprime të tjera këtu nënkuptohet se bëhet fjalë për ato raste kur shteti palë në këtë traktat
kërkon pavlefshmërinë, pushimin ose pezullimin e veprimit të traktatit apo tërheqjen prej tij.

• Konventa parashikon se pajisja me plotfuqi nuk është e nevojshme për Kryetarët e shteteve,
kryetarët e qeverisë, ministrat e punëve të jashtme, drejtuesit e misioneve diplomatike, me qëllimin
e miratimin të tekstit të një traktati midis shtetit akreditues dhe shtetit tek i cili ato janë akredituar,
ose përfaqësuesit e akredituar prej shteteve në një konferencë ose organizatë ndërkombëtare ose në
ndonjë prej organeve të tyre, me qëllimin e miratimit të tekstit të një traktati në ate konferencw
organizate ose organ.

Plotfuqia dhe kuptimi i saj

Mund të ndodhë shpesh në praktikë që plotfuqitë të ngatërrohen nga ana konceptuale me letrat
kredenciale kjo per shkak se ned isa raste te lidhjes se traktateve shumepaleshe si perfaqsues te
shtetit mund te dalin perfaqesuesit e tyre diplomatik.

Letrat kredenciale jane dokumenta me te cilat kryetari I shtetit pajis perfaqsuesit diplomatik dhe me
te vertetohet emerimini tij ne rancun ecaktuar diplomatik nqs plotfuqia ka te bej specifikisht me
perfaqesimin e shtetit ne lidhjen e je traktati nderkombetar.

Organet kompetente për të lidhur marrëveshje dhe për të dhënë plotfuqi sipas legjislacionit aktual
shqiptar

•Organet kompetente shtetërore që janë të afta të shprehin pëlqimin ose mospëlqimin për të qenë të
lidhur me detyrimet e një traktati ndërkombëtar janë tëparashikuara në Kushtetutën e RSh dhe në
Ligjin Nr.8371, dt 9.07.1998 “Për lidhjen e Traktateve dhe marrëveshjeve ndërkombëtare”.

•Në nenin 3 të këtij ligji parashikohet se: “Të drejtën për të lidhur traktate dhe marrëveshje
ndërkombëtare, dypalëshe ose shumëpalëshe, e kane Presidenti i Republikës dhe Këshilli i
Ministrave, sipas normave kushtetuese ne fuqi.

Organet kompetente për të lidhur marrëveshje dhe për të dhënë plotfuqi sipas legjislacionit aktual
shqiptar

• Ministritë, institucionet qendrore dhe organet e pushtetit lokal kane të drejtë të lidhin marrëveshje
me karakter shkencor, kulturor, arsimor, teknik etj brenda kuadrit të fushës apo juridiksionit të tyre,
duke marre me pare mendimin e Ministrisë të Jashtme”, ndërsa neni 4 i këtij ligji flet për “të drejtën
e këtyre organeve për të lëshuar plotfuqi në ato raste kur nuk kanë mundësi të marrin pjesë
drejtpërdrejt në bisedimin, nënshkrimin, aderimin apo denoncimin e një traktati ndërkombëtar” dhe
është interesant fakti që në këtë ligj kategorizohen marrëveshjet ku palë është shteti shqiptar dhe për
këtë autorizohet kryetari i shtetit të pajisi me plotfuqi dhe për marrëveshjet ku palë është qeveria
shqiptare është Këshilli I Ministrave organi që pajis me plotfuqi.
Konventa e Vjenës kërkon

• kryerjen e bisedimeve nga organi kompetent ose personi i autorizuar prej tij me plotfuqi, por ia le
në diskrecion të çdo shteti mënyrën e miratimit dhe organet kompetente për të lidhur marrëveshjet
sipas kategorive dhe llojit të tyre.

• Çdo shtet ose organizatë në legjislacionin e vet përcakton se cilat janë kategoritë e marrëveshjeve
për të cilat mund të bëhet nënshkrim i thjeshtë dhe për cilat mund të bëhet nënshkrim përfundimtar.

• Në legjislacionin tonë parashikohet se mënyra për të shprehur pëlqimin për të qenë të lidhur nga
një traktat mund të jenë si nënshkrimi ashtu edhe ratifikimi, miratimi apo aderimi apo edhe
shkëmbimi i notave, ndërsa Kushtetuta në nenin 121 parashikon një sërë marrëveshjesh për të cilat
specifikisht kërkohet ratifikimi me ligj.

Nënshkrimi

• Nënshkrimi duhet të ndjekë një renditje të caktuar të firmave të përfaqësuesve të shteteve

kontraktuese.

• Në rastet e traktateve shumëpalëshe renditja e firmave bëhet sipas rendit alfabetik të shteteve që
përfaqësojnë përfaqësuesit, ndërsa kur traktatet janë dypalëshe, firmat vendosen në anën e majtë
dhe të djathtë të fletës, po gjithmonë duhet pasur parasysh që në anën e majtë që konsiderohet edhe
si vendi i parë, të vihen firmat e përfaqësuesve të shtetit ku do të mbetet ajo kopje.

• Kjo procedurë quhet ndryshe edhe alternat dhe parashikohet edhe në ligjin shqiptar ku kërkohet që
secila palë të shtypi tekstin e traktatit në gjuhën e vet dy herë në alternatin dhe letrën e vet dhe dy
herë në alternatin dhe letrën e shteteve të tjera kontraktuese

Shprehja e pëlqimit me ratifikim dhe miratim

• Konventat e Vjenës parashikojnë që pëlqimi mund të jepet nëpërmjet ratifikimit, I cili

konsiderohet si një fazë përfundimtare për lidhjen e traktatit (por jo për hyrjen e tij në fuqi), pasi kjo
është një procedurë që përdoret edhe pas nënshkrimit.

fakti që ratifikimi parashikohet nga Konventa e Vjenës e nënkupton

• domosdoshmërisht karakterin ndërkombëtar të tij.

• nëse ne i referohemi nenit 2 të KV, thuhet se “ratifikimi ....... nënkupton në çdo rast aktin
ndërkombëtar të emërtuar kështu me anën e të cilit një Shtet paraqet në planin ndërkombëtar
pëlqimin e tij për të qenë i lidhur nga një traktat”. Pra konventa nuk e sheh ratifikimin si preocws
legjislativ por si akt juridik nderkombetar

Ky përkufizim përcakton shprehimisht si një akt me anën e të cilit jepet pëlqimi për të qenë i lidhur
me një traktat ndërkombëtar dhe nuk përmend në asnjë moment hyrjen në fuqi të tij.

Ratifikimi eshte nje akt diskrecional I shtetit pra nuk ka ndonje detyrim q eta ratifikoj
domosdoshmerisht nje marrveshje te nenshkruar.
Të njëjtin qëndrim mban edhe Gjykata Kushtetuese shqiptare në vendimin 15/10 ku arsyeton se

•“Në rastet kur legjislacioni i brendshëm e kushtëzon hyrjen në fuqi të marrëveshjes me ratifikimin
nga parlamenti i secilit shtet, ky proces (ratifikimi) nuk mund të konsiderohet si akt i thjeshtë
formal.

• Ai përbën një proces esencial të lidhur ngushtë me hyrjen në fuqi të marrëveshjes së nënshkruar.

• Shteti palë në marrëveshje është i lirë, nëpërmjet organeve të tij legjitime, ta ratifikojë ose jo
marrëveshjen.”

• Nga ana tjetër duhet thënë se nuk ka as sanksione në rast se një traktat ndërkombëtar nuk
ratifikohet,

• pasi duke qenë një akt tërësisht me karakter diskrecional, shteti në këtë rast nuk mund të
ngarkohet me përgjegjësi.

• kështu arsyeton edhe GJK në vendimin e sipërpërmendur, kur thotë se “për sa kohë marrëveshja
nuk ratifikohet dhe nuk hyn në fuqi nuk kemi shmangie nga detyrimet juridike ndërkombëtare” pra
mosratifikimi nuk ben shkelje ne vetvete.

Instrumenti i ratifikimit

✓Instrumenti i ratifikimit ka një rëndësi të veçantë në shprehjen e pëlqimit për të qenë i lidhur me
një traktat, pasi ai lidhet drejtpërdrejtë me hyrjen në fuqi të traktatit për shtetin që dorëzon
instrumentin.

Ezaurimi I ratifikimit si faze nuk nenkupton hyrjen ne fuqi te ketoj traktati. pasi momenti i hyrjes në
fuqi konsiderohet se eshte momenti i dorëzimit të instrumentit të ratifikimit.

Hyrja në fuqi e traktateve ndërkombëtare

• Hyrja në fuqi është një nga momentet më të rëndësishëm për një traktat, pasi ky është momenti
kur fillon të krijojë efekte juridike për palët dhe i lidh reciprokisht me të drejta dhe detyrime.

• një pjesë e madhe e traktateve shumëpalëshe përcaktojnë se traktati do të hyjë në fuqi në

momentin e dorëzimit të një numri të caktuar të instrumenteve të ratifikimit nga shtetet
nënshkruese.

• Statuti Romës ose edhe vetë Konventat e Vjenës të cilat parashikojnë se do të hyjnë në fuqi
tridhjetë ditë pas dorëzimit të instrumentit të tridhjetë e pestë të ratifikimit nga shtetet nënshkruese.

Hyrja ne fuqi lidhe me zbatimin e traktatit

❑Kështu zbatimi është njëkohësisht edhe një institut juridik edhe një proces konkret i realizuar nga
puna e përditshme e organeve kombëtare e ndërkombëtare.

❑dispozitat e traktatit nuk mund të zbatohen ndaj shteteve anëtare për periudhën përpara hyrjes së
tyre në fuqi, sepse traktatet nuk kanë fuqi prapavepruese.

Zbatimi territorial i traktateve

• Lidhja e traktateve ndërkombëtare dhe efikasiteti i tyre në zgjidhjen e çështjeve të ndryshme lidhet
në mënyrë të pashmangshme me zbatimin territorial, pra derritori ku do te zbatohen te drejta dhe
detyrime.

Territori ku zbatohet traktati eshte territori I te gjitha paleve qe jane pjese e traktatit.

Perfshin tw gjitha pjeset (perkufizimi I territorit)

Kohëzgjatja, ndryshimi dhe përfundimi i traktatit ndërkombëtar

•Kohëzgjatja e traktatit

•Kohëzgjatja e një traktati ndërkombëtar nënkupton

se në cilën periudhe kohore të drejtat dhe detyrimet e krijuara nga ky traktat do të kenë fuqi

juridike dhe do të zbatohen nga palët në të.

• kohëzgjatjen edhe si afati i një traktati ndërkombëtar dhe bën një ndarje në traktate pa afat , me
afat të pacaktuar dhe me afat të caktuar.

Amendimi dhe modifikimi i traktatit

•Amendimi i traktateve është një element i rëndësishëm për jetëgjatësinë e një traktati, pasi
shpeshherë rrethanat ndryshojnë dhe shoqëria evoluon dhe bashkë me to here pas here kanë nevojë
për amendime edhe parashikimet e traktateve, për t’iu përshtatur ndryshimeve.

Modifikimi i traktatit

➢modifikimi i traktatit nënkupton se shtetet palë në një traktat mund të vendosin të lidhin
marrveshje midis tyre me ane te se ciles te modifikojne ose ti japin nje kuptim te ri dispozitave te
traktatit fillestar. Kur palet vendosi ta bejne kete gje duhet t e njoftojne gjith palet e tjera.

Pezullimi i veprimit të traktatit

❑Pezullimi i veprimit të një traktati ndërkombëtar do të thotë se palët vendosin që përkohësisht të

mos i zbatojnë dispozitat, të drejtat dhe detyrimet, që rrjedhin nga traktati.

❑Arsyet se pse palët mund të dëshirojnë të pezullojnë veprimin e një traktati ndërkombëtar mund
të jenë të ndryshme,

Pushimi i fuqisë juridike të traktatit

• Përfundimi i fuqisë juridike të një traktati ndërkombëtar është një çështje e një rëndësie të veçantë.

•ky është edhe momenti kur të drejtat dhe detyrimet midis palëve shuhen dhe marrëdhënia e krijuar
nga vetë lidhja e traktatit nuk ekziston më.

• Me rëndësi sa i përket mbarimit të traktateve janë edhe çështjet e shkeljes së traktateve dhe pasojat
që shkaktojnë, duke pasur parasysh që shkelje të traktateve ndodhin shumë shpesh .

Pushimi i veprimit të traktatit duke nënshkruar një marrëveshje të re

• Një nga mënyrat e pushimit të veprimit të një traktati mes palëve është edhe rasti kur:

•ato nënshkruajnë një marrëveshje të re mes tyre.

❑Konventa shprehet se një traktat pushon së vepruari kur palët lidhin një traktat të mëvonshëm për
të njëjtën çështje , por që sigurisht kushti kryesor në këtë rast është që pjesëmarrëse në traktatin e
mëvonshëm .

që një traktat të zëvendësojë apo të shfuqizojë një traktat më të hershëm duhet të përmbushi pesë
kushte

• 1) të rregullojnë të njëjtat çështje,

• 2) të kenë të njëjtat palë,

• 3) traktati i mëvonshëm të jetë i të njëjtit nivel ose i një niveli më të lartë se ai më i hershëm,

• 4) qëllimi i traktatit të mëvonshëm të jetë i

• të njëjtit nivel përgjithësimi sa ai i mëparshëm,

• 5) efektet e prodhuara nga traktati I mëvonshëm të jenë të ndryshme nga ai më i hershëm.

Dalja e një norme të re jus cogens

Një mënyrë e veçantë e mbarimit të traktatit është dalja e një norme të re jus cogens.

• Normë jus cogens është norme e pranuar dhe e njohur nga komuniteti nderkombetar I shteteve
norme qe nuk duhet tw cenojet dhe nuk duhet t emodifikohet pervecse me nje norme te mevonshme
te se drejtes nderkombetare me te njejtin karakter.

KArakteristik e tyre jane njohja nga komuniteti nderkombetar dhe parimi I detyrueshem I tyre.

Pavlefshmëria e traktatit ndërkombëtar

•Pavlefshmëria e traktateve është një institut kompleks dhe jo shumë i trajtuar nga e drejta
ndërkombëtare dhe e drejta e traktateve.

➢Si shkaqe për pavlefshmërinë e traktatit parashikohen: cënimi i një norme të së drejtës së
brendshme, gabimi, mashtrimi,, korruptimi, shtrëngimi i përfaqësuesit të shtetit ose kërcënimi për
përdorim të forcës ndaj një shteti . si dhe kundershtim nje nje norme jus cogens.

Lidhur me pavlefshmërinë

•mund të themi se jo të gjitha shkaqet e parashikuar nga Konventa gjejnë një zbatim praktik,

por me një rëndësi të vecante në praktikën ndërkombëtare gjejmë pavlefshmerine si rezultat i

shtrëngimit dhe konfliktit dhe normat jus cogens. Mekanizmii krijuar për zgjidhjen e
mosmarrëveshje ne rastet e pavlefshmërisë nuk është gjithëpërfshirës, pasiai zgjidh vetëm
mosmarrëveshjet mes subjekteve të kesaj konvente.
 Sistemi I organeve te mardhenieve me jashte

Sot ka marr nje zhvillim te madhe ,ato kane detyra te caktuara ne mardheniet nderkombetare .Jane
shtuar duke krijuar nje sistem te tere mardheniesh.Teresia e organeve te specializiare ne fushen e
mardhenieve me jashete te cdo shteti tregohet me fjalen diplomaci.

Organet e mardhenieve te jashteme brenda shtetit jane:kryetari I shtetit, parlamenti qeveria

,dikasteri i puneve te jashteme.

Kryetari I shtetit mban emra te ndryshem sipas regjimit te vendit(president,mbret ,perndoretj)

Kryetari I shtetit ka funx te rendesishme branda politikes se vendit por dhe jashte duke marre
drejtperdrejte ose terrhorazi pjese ne pergatitjen dhe shpalljen e akteve shteterore..Ai ben emerimet
ne postet me te larta shteterore,dergon perfaqesuesit diplomatik te rangjeve te larta ne shtetet e
huaja dhe pret perfaqsuesit nga jasht.Por per te karakterizuar poziten etij duhete te kemi parasysh
qe qe 1. Me tendencen e rritjes se pushtetit ekzekutiv roli I tij ne mardheniet me jashte reduktohet
dhe 2. Ne vendet ku kryetari I shtetit perqendron ne duart e vet adbe pushtetin ekzekutiv ai luan rol
te dores se pare ne mardhenie me jashte.

Ne baze te se drejtes nderkombetare ai gezon te drejta dhe privilegje te posacme per udhetimet
jashte vendit.Ai gezon imunitetMbi te nuk shtrihet juridiksioni I shtetit te cilin viziton dhe te
shoqeruseit e tij .Nuk duhet t ebehte objekt sulmesh nderkombetare.

Parlamenti organi me I larte perfaqesues realizon drejtimin dhe mbikqyrjen e pergjithshme te

politikes se jashtme te shtetit gjithashtu shqyrton prob te politikes se jashtme .Gjithe organet e tjera
qe kane detyra ne fushen e politikes se jashtme mbajne pergjegjesi para tij.

Qeveria organ kryesor I mardhenieve te jashtem brenda shtetit ralizon drejtimin e pergjithshem
politik dhe operativ te mardhenieve te jashtme.Qeveria ka fituar prej kohesh te drejten e lidhjes se
marrveshjeve nderkombetare ne emrin e saj.Forme e zakonshem e veprimtaris se qeveris ne fushen
e politikes se jashtme jane :notat qeveritare ,msg e kryetarit te qeveris drejtuar kryetarit te qeveris se
shtetit tjeter,pritja e delegacioneve qeveritare ,zhvillimi I traktateve ,perfundimi I
marrveshjeveKryetari i qeveris merr dhe funx e ministrit t epuneve te jashtme.Kryetari i qeveris
zhvillon bisedime merr pjes ne konferenca nderkombetare .Gezon te gjitha te drejtat dhe
provilegjet qe u njihen perfaqesuesve diplomatik

Dikasteri i puneve te jashteme.

Perbehet nga nje aparat i centralizuar qe realizon politiken e jashtem te shtetit dhe trajton prob
konkrete.Ai mban emrin “Ministria e puneve te jashtme”.Ai I drg direktiva dhe I jep udheszime
perfaqsuesve diplomatik,mbikqyr veprimtarin e tyre.Mban lidhje dhe zhvillon bisedime me
perfaqesite diplomatike ose delegacionet e huaja ,grumbullon perpunon info qe vejn ngaperfaqesite
diplomatike.Mbron interesat e shtetit dhe shtetasve te vete ne vendet e huaja.Ne te vend te vecant ze
kryetari/ministri I puneve te jashtme kur shkon ne detyre jashte ai gezon te gjitha te drejtat dhe
privilegjet diplomatike.Kur zhvillojne bisedime me diplomatwt bashkpunetoret e tij duhet ta vene
ne djeni.Pervec tij asnje funxionar nuk mund te nenshkruaj marrveshje me nje shtet te huaj pa
autorizim.
Organe te tjera te mardhenieve me jashte brenda shtetit

Hyjne dhe disa dikastere ose organe te tjera te administrates shteterore me veprimin e tyre ato nuk e
angazhojne shtetin ne te gjitha sferat e veprimtarise por vetem ne ate te cilen jane te
autorizuara.Kemi dikasteret e tregtise se jashtem,komunikacionit,financave et jato krijojne dhe dege
te posaceme per te trajtuar problemet qe dalin ne mardheni me dikasteret perkatese te shteteve te
huaja.Ka dhe organe te posacme qe merren me lidhjet kulturore me jashte struktuar dhe
organizimi I tyre esht I ndryshem per cdo shtet

Organet e mardhenieve me jashte jashte shtetit

Rendesia e tyre niset nga karakteri I funksioneve te tyre dhe rrethanat ne te cilat ato zhvillojne
veprimtarien.Ato I kryejne detyrat e tyre ne shtetet e huaja dhe per te zgjidhur prob te tyre ehste
krijuar dhe e drejta diplomatike.

Klasifikimi I organeve te mardhenive te jashteme jashte shtetit

Ndarja sipas karakterit te funx te tyre:

1.perfaqesite diplomatike lane karkater perfaqsues pra e angazhojne shtetin ne te gjitha sferat e tij
ata zhvillojne bisedime lidhin dhe marrveshje te vecanta ne cdo fushe te mardhenieve
ndershteterore duke vepruar nee mer te shtetit.(ambasaday,legatat)

2.perfaqesite jodiplomatike nuk kane karakter perfaqesues pra ato e angazhojne shtetin vetm ne nje
fushe te caktuar(konsullatat)

Ndarja sipas kriterit te kohes:

1.te perhershme zhvillojne veprimtarine etyre jashte shtetit per nje kohe te fjate(ambasadat ,legatat
,konsullatat)

2.te perkohshme e kryejne detyren brenda nje kohe te caktuar(delegacionet)

Perfaqesuesit diplomatik.

Organe individuale te mardhenieve te jashtme.Sot ato shikohen si organe kolegjiale teresore dhe
komplekse

Rangjet e perfaqesie diplomatike behet fjale per perfaqsuesit diplomatik si titullare.Te cilet jan
edalliar prej kohesh sipas rangjeve.Dy rangje:1.perfaqesues te jashtezakonshem ambasadoret te
cilet priteshin dhe percilleshin ne menyre solemne dhe kishin perparesi nga perfaqesuesit e tjere
dhe 2.perfaqesues te zakonshem rezidente
Sipas marrveshjes se Vijenes perfaqesuesit diplomatik u ndan ne kater rangje:

1.ambasador I jashtezakonshem dhe fuqiplote perfaqesues zyrtare te shtetit por edhe personal te
kryetarit te shtetit objekt I nderimeve te posacme .Ka gjithashtu te drejten per te kerkuar audience te
kryetarit t eshtetit nw te cilin ai eshte I akredituar

2.i derguar I jashtezakonshem dhe misister fuqiplote dergohet nga kryetari I shtetit te kryetari I
shtetit prites nuk konsiderohet si perfaqesues personal I kryetarit dhe nuk I behen t enjejtat nderime
si ambasadorit .Dhe ai mund te zhvilloj bisedime direkte me kryetarin e shtetit por kjo nuk e shte
nje e drejte e tij

3 ingarkuari me pune dergohet nga ministria e jashtme nuk ka nderime trajtohet si protokollar .Por
ai gezon te drejtat q eu njihen perfaqesive diplomatike..Ndryshimi mes te ngarkuarit me pun edhe
ad interim eshte se ky I fundit eshte zevendes I perkohshem I titullarit te perfaqesise diplomatike.
Dhe eshte pjestar I personelit diplomatik funx e tij pushohen kur ne pune kthehet titullari

Rangu I titullarit percakton dhe rangun e perfaqesise diplomatike ne ambasad ambasadori dhe kur
ne krye eshte nje minister perfaqesia diplomatike quhet legate.

Klasat e perfaqesive diplomatike

Klasa eshte ceshtje e brendshme e cdo shteti ne baze te rregullave te tij .Diplomateve u caktohen
klasa te ndryshme sin e perfaqesim perjashte ashtu dhe be dikasterin qendror te puneve te jashtme
si atashe,keshilltar,minister sekretar 1,2,3 etj .Dhe brenda klasave ka shkallzime.

Personeli I perfaqesive diplomatike

Numri I punonjesve qe perfshijne perfaqesite diolomatike kjo ne baze te marrveshjeve midis

shteteve te interesuara.Ka 3 kategori: 1 Personeli diplomatik hyjne funksionaret e larte te
perfaqesive ,hyne minstir ,I ngarkuari me pune,diplomatet,sekretaret etj

2.personeli tekniko- administrativ punonjesit qe kryejne funx ndihmese si llogaritar,perkthyes etj

ata mund te ngarkohen dhe me ceshtjet administrative te dites

3.personeli sherbyes shoferi, pastrues etj

E drejta e emerimit dhe kembimit te perfaqesive diplomatike

Ndahet ne dy aspekte:1.e drejta diplomatike aktive pra e drejta e cdo shteti per te drg perfaqesues
diplomatik ne shtete te tjera dhe 2. E drejta diplomatike pasive e drejta e cdo shteti per te pritur
perfaqesite diplomatike.Te dy keto shfaqin personalitetin juridiko-nderkombetar te shtetit.

Procedura e caktimit te perfaqesive diplomatike

Perbehet nga normat e brendshem dhe nga normat e se drjetes nderkombetare.Nuk ka kushte apo
kritere fikse por duhet teplotesohen dy kerkesa themelore:besimi politik dhe aftesi per te qendruar
detyres ne krye.Para se te se te behet emreimi I titullarit qeveris se shteti ku do shkoj perfaqesuesi
I kerkohet zyrtarisht pelqimi pwr personin.Kur prgj eshte negative kantidati konsiderohet non
grata.
Ne vendin tone emrimi I ambasadorit behet me dekret te vecant te presidentit ndersa emerimi I te
ngarkuarit me pune me vendim te ministris se financave.Pas emerimit ai merr udhezimet e qeverise
apo dikasterit te puneve te jashtmeAi merr me vete dhe letra kredenciale nga kryetari I shtetit per
kryetarin e shtetit tjeter.Ai merr em vete dy nje te cilen e dorzon pas mberritjes ne vendin ne detyre
behet me ane te nje ceremonie ku perfaqsuesi diplomatik bashke me bashkpuntoret e tij te ngusht
shkon ne seline e zyres se kryetarit te shtetit .Gjate kesaj ceremonie shkembehen dhe fjalime te
shkutra.Momenti I paraqitjes se letrave eshte I nje rendesie te madhe juridike duke shenuar fillimin
e misionit zyretar te perfaqesuesit.Akreditun paisja e perfaqesuesit diplomatik me letra kredenciale
nga ana e shtetit dergues dhe paraqitja e tyre te kryetari I shtetit prites.Kjo behet vetm nje here ne
shumicen e rasteve porn dosh te paraqiten dhe me shume.

Kumulim I misioneve kur I njejti perfaqesues e perfaqeson shtetin ne dy ose ne shume shtete te
tjera.

Funksionet e perfaqesive diplomatike

1.te perfaqesoj shtetin e vet

2.te siguroj lidhje te rregullta dhe te vazhdueshme midis qeverive

3 te mbroj interesat e shtetit dergues dhe shtetasve te tij

4.te zhvilloj bisedime

5 te kryej veprime percapjeje prane organeve kompetente

6 .te nxit lidhjet ne fusha te ndryshme ekonomike ,kulturore etj

7.vrojtojne zhvillimin e ngjarjeve ne vendin ku ndodhen

Detyrat kundrejt shtetit ku ndodhen

1.nuk duhet te perfitoj nga trjatimi I posacem

2.te respektoj lidhjet e vendit ku ndodhet

3.mos te perfshihet ne jeten politike te vendit

Trupi diplomatik

Perbehet nga gjithe perfaqesuesit diplomatik te shtetev te huaja qe ndodhen ne detyre ne nje shtet te
caktuar.

Merret ne dy kuptime:1.ne kuptimin e ngushte titullaret e perfaqesive diplomatike te akredituar ne

vend 2.ne kuptimin e gjere gjith personeli diplomatik I ambasadave dhe legatave ata jane t epaisaur
me psaport diplomatike dhe gezojne imunitet

Ne krye te trupit diplomatik qendron dekani nje diplomat I huaj me I larti ne rang dhe me I vjetri be
detyre.Perfaqesuesit diplomatik veprojne vec e vec per llogari te shtetit t evet.Dekani eshre nje lloj
kujdestaru me rol te kufizuar kryesisht ne ceshtje te karakterit protokollar.Trupi diplomatik bhk
eshte organ me karakter juridik prandaj dhe dekani juk ka funx te kesaj natyre .Ai ka detyre te
kujdesohet per respektimin e privilegjeve e nderimeve qe u perkasin perfaqesive diplomatike te
huaj ne nje shtet te caktuar.

Trajtimi I perfaqesive diplomatike

Pershkak te detyrave delicate dhe te rendesishme per te krijuar mundesite qe te kryejne me sukses
detyrat qe u jane ngarkuar perfaqesive diplomatike u jane njohur nje varg te drejtash te cilat
trajtohen me termin imunitet.Imuniteti diplomatic percaktohet nga marrveshjet midis shteteve dhe
ligjet e tyre te brendshme.Ai zberthehet ne disa pika kryesore:

1.E drejta e paprekshmerise personale(marrin mbrojtje te posacme dhe ruhen nga cdo sulm)

2.Paprekshmeria e baneses(godina,selia,mjetet e qarkullimit)

3.Perjashtohen nga juridiksioni penal,civil,administrrativ i vendit prites.(nqs kryen nje shkelje te

rende ceshtja behet object shqyrtimi midis shteteve perkatese.Perfaqesuesi nuk mund te hidhegt ne
gjyq per ceshtje me karakter civil keto ceshtje gjejne zgjidhje me ane te bisedimeve)

4.Edrejta per te komunikuar lirisht me qeverine e tije(me ane te mjeteve te vendosura ne seline e
perfaqesise dhe me ane te postes diplomatike ku korrieri i saj eshte i paprekshem dhe gezon
imunitet diplomatik)

Dallimi midis imunitetit diplomatik dhe privilegjeve diplomatike

Privilegjet diplomatike jane avantazhe plotesuese qe u njihen perfaqesive diplomatike

,konsiderohen te dores se dyte por jane gjithnje te nevojshme per kryerjen e funx te tyre
zyrtare.P.sh perdorimi jashte radhe i mjeteve nderlidhese,perjashtim nga pagimi i taksave direkte
,doganave etj. Te gjitha te drejtat qe perbejne imunitetin dhe privilegjet diplomatike nuk kane
karakter personal.Ato jane te lidhura ngusht me veprimtarine zyrtare prandaj perfaqesuesit nuk
mund te heqin dore nga keto vete pa marre pelqimin e qeverise.Imuniteti diplomatik gezohet nga
tre tri kartegorite e por plotesisht e gezojne perfaqesuesit e kategorise se pare bashke me grate dhe
femijet ,ndersa ata te kategoris se dyte dhe te trete e gezojne ne baze reciprociteti.Imuniteti
diplomatik fillon nga momenti kur diplomati hyjne ne territorin e shtetit deri ne castin kur del
jashte kufijeve te shtetit .ata e ruajne imunitetin dhe ne periudhe lufte.

Perfaqesuesit konsullore

Perfaqesia konsullore merret ne teresi si nje organ shteteror i ngarkuar per kryerjen e funksioneve
konsullore.Institucioni eshte konsullata e ne krye konsujt dhe nje personel te cilet kryejne
veprimtarine konsullore.

Procedura e emerimit te konsujve

Formaliteti per kryerjen e ketij veprimi cakrohet nga legjislacioni i brendshem.Para emerimit te
konsullit ne nje stet tehuaj duhet te kete mbaruar marrveshja per ngritjen e nje konsullate ne nje
pike tecaktuar teterritorit te ketij shteti.Fillon nga puna pasi ka marre pelqimin e qeverise
vendase.Pasi emerohet nga organet kompetente te shtetit te vete konsulli paiset me nje dox te
posacem i cili eshte patenta konsullore.Kjo percakton vendin ku do te sherbeje, rrethin konsullor ku
do te shtrij funksionet dhe rangu i tij.Patenta paraqitet nga konsulli ne dikasterin e jashtem te vendit
prites dhe ata i japin konsullit ekzekuature(dokument ne formen e dhenies se pelqimit per te kryer
funx te tij)

Trajtimi i perfaqesive konsullore

Konsujt jane nenpunes te nje shteti te huaj te ngarkuar per kryerjen e detyrave zyrtare keshtu qe ata
nuk gezojne gjithe privilegjet dhe imunitetet qe u njihen perfaqesive diplomatike por disa te drejta
te posacme te domosdoshme per plotesimin e detyrave te tyre pra imuntetin konsullor8thelbi i tij
eshte paprekshmeria e godines se konsullates dhe aktivitetit te saj)

1.Paprekshmeria e godines8hyrje vetem me kerks ose pelqim te titullarit konsullor)

2.Paprekshmeria e dokumentave dhe korrespondences zyrtare qe lidhet me ushtrimin e
veprimtarise konsullore(askush nuk ka te drejte te preki arkiven e konsullates)
3.Paprekshmeria personale e konsullit(por mund te ndalet dhe te arrestohet nqs eshte
pergjegjes per krime dhe i hiqer ekzekuatura.,masa e arrestit merret nga organet
kompetente,pe shkelje gjat detyreS(rryshfet) nuk i nenshtrohen juridiksionit vendas,per te
deshmuar ne salla gjyqi ai duhet te marre nje ftese)
4.Privilegjet dhe imunitetet e punonjsve te sanksioneve konsullore ne perberje te
perfaqesive diplomatike.

Zgjidhja paqesore e mosmarrveshjeve nderkombetare

Mosmarrveshjet nderkombetare lindin si rezultat I kerkesave konkeret ose qendrimeve
parorake te nje shteti qe I refuzon ose konteston nje shtet tjeter.Mosmarrveshje te natyres
juridike dhe politike.
Mosmarrëveshjet e natyrës juridike-përkufizohen si mosmarrëveshje në të cilat kërkesat ose
këndveshtrimet e veta palët i bazojnë mbi rregullat e pranuara të së drejtës ndërkombëtare;
•Mosmarrëveshjet e natyrës Politike, janë konflikte të interesave ose nënkuptohen si
mosmarrëveshje që kanë të bëjnë me interesat jetike, pavaresinë ose nderine ndonjërës palë.
•Konflikti mund te perkufizohet si nje ndryshim ne perfundimet e arritura te parapelqyera te
nje rrethane perpjekjesh per marreveshje.
Konflikti mes shteteve nuk eshte nje rrethane e pazakonshme;
• Ne te tilla konflikte te perpjekjeve per marreveshje, shtetet zhvillojne aftesi qe u japin
atyre mjete ndikimi per te fituar perfundime me te pershtatshme se sa cmund te kishin fituar
pa kete mjet.
Te zgjidhjes se konfliktit ne menyre paqesore ose ne kundershtim me te paren eshte rruga
e dyte, lufta.
• Praktika ka treguar se zgjidhja e konflikteve me menyren e pare, pra zgjidhjen paqesore te
tyre, eshte kurdohere rruga me e thjeshte me ekonomike dhe si rrjedhoje me e drejte.
Detyra me e rendesishme e se drejtes nderkombetare eshte te veje ne dispozicion te gjitha
mjetet e pershtatshme per ti zgjidhur mosmarreveshjet e konfliktet ne menyre paqesore.
Cfare kuptojme me zgjidhje paqesore te mosmarrevshjeve nderkombetare?
• E drejta nderkombetare ka sherbyer dhe sherben si nje mjet per te shmangur rreziqet qe
mund ti kercenohen paqes dhe sigurise ne shkalle boterore.
• Kuptohet qe ndodh midis shteteve te lindin edhe mosmarrevshje per asrye te ndryshme.
• Por jo vetem, edhe organizatat nderkombetare
1. MJETET DIPLOMATIKE
NEGOCIATAT
SHERBIMI ME QELLIM TE MIRE
NDERMJETESIMI
KOMISIONET
2. MJETET GJYQESORE
ARBITRAZHI
GJYKATA NDERKOMBETARE

Negociata
Zhvillimi dhe zbatimi I strategjive paqesore per zgjidhjen e konflikteve, nepermjet
perdorimit te formave te tjera te ndikimit te ndryshme nga dhuna, njihet me termin e
pergjithshem zgjidhje konflikti..Eshte e bazuar mbi pelqimin e paleve te perfshire ne
mosmarrveshje.Perjashtoj perfshirjeb enje pale te trete.Ne kete faze palet shkembejne
pikpamjet e tyre
Marrveshja arrihet mbi bazen e leshimit te nje pale ose leshimeve reciproke
Pjesa me e madhe ne zgjidhjen e konflikteve perdorin nje pale te trete, roli I seciles eshte
ndermjetesimi, midis dy paleve qe jane ne konflikt.
Ne parim, ndermjetesimi perfshin sjelljen e drejtperdrejte te shtetit te trete;
II. ai merr pjese dpd ne bisedime;
III.Ben propozime per zgjidhje;
IV.Nuk luan rolin e gjykatesir;
V. Nuk ka te drejte te imponoje propozimet e tij;
VI.Palet mund t’i pranojne ose jo zgjidhjet e tij;

Sherbimi me qellim te mire

Ne praktike shpesh ndodh qe shtetet ne konflikt nderkombetar te mos mund t’i shfrytezojne
bisedimet diplomatike, per shkak se nuk kane kontakte te drejtperdrejta diplomatike, per
shkak te marredhenieve jo te mira qe kane/ose nuk arrijne ne ndonje mv nga negociatat
atehere:
I. E Dr Nder ka parashikuar qe nje pale te trete qe ka ndikim moral mbi palet, t’u ndihmoje
shteteve ne konflkikt, per gjetjen e zgjidhjes .
II. Sherbimi me qellim te mire, nenkuptohet veprimi i nje pale te trete mike, qe ndihmon ne
gjetjen e nje zgjidhjeje paqesore te mosmarreveshje (grindje, konflikti).
Sherbime te mira mund te ofroje nje shtet ose nje grup i shteteve e edhe org. nderkombetare
, si (OKB , EU)
1. Hyn nje shtet I trete I cili nuk ka interes per ceshtjen;
2. Ofron sherbimin e tij;
3. Ka detyre te kufizuar;
4. Ai nuk merr pjese dpd ne bisedime;
5. Nuk ben propozime mbi thelbin e ceshtjes;
6. Perpiqet te afroje palet, te ule tensionet e situates mes tyre.
Komisionet
Nga pikepamja e detyrave, ndahet ne: 1. Komisionet e hetimit
2. Komisionet e pajtimit
➢Nuk ben propozime ➢Kufizohet ne vertetimin/hetimin e fakteve
qe ka sjelle konfliktin;
➢Nuk jep mendime per ceshtjen ne thelb;
➢Mund edhe te merren per baze konkluzionet e tij per zgjidhje.
➢Nuk Kufizohet vetem ne vertetimin/hetimin e fakteve qe ka sjelle
konfliktin;
➢Ka si detyre te propozoje zgjidhe te mosmarreveshjes;
➢Zgjidhja per palet eshte facultative per palet;
Gjykata dhe arbitrazhi
•Për nga vështrimi, si gjykata po ashtu edhe arbitrazhi kryejnë funksion të njëjtë juridiko-
gjykimi dhe se vendimet e tyre përfundimtare gëzojnë fuqi të njëjtë juridike.
Edhe përkundër kësaj ngjashmërie këto dy institucione thelbësisht dallojnë mes vete
Dallimi ndërmjet këtyre dy institucioneve është se në gjykatë të rregullt gjykimin e kryen
gjyqtari i zgjedhur apo i emëruar në përputhje me ligjin e shtetit,
1.1 ndërsa në arbitrazh perberja caktohet nga palet...
2. Gjyqtari është bartës i funksionit publik, ndërsa arbitri nuk është bartës i funksionit
publik.
2.2 Gjyqtari gëzon besimin e shtetit, ndërsa arbitri besimin e palës të cilin rendi juridik
shtetëror ia respekton.
3. Misioni i gjyqtarit është i përhershëm, ndërsa
• 3.1 misioni i arbitrit është i kufizuar dhe përfundon me nxjerrjen e vendimit përfundimtar
për çështjen.
4. Dallimi tjetër dhe më thelbësor është se gjyqtari është i obliguar të gjykojë vetëm në bazë
të ligjit në fuqi, ndërsa
4.1 arbitri mund të gjykojë në bazë të së drejtës kompetente (materiale dhe procedurale) të
cilën e zgjedhin vetë palët, por edhe sipas drejtshmërisë nëse ashtu e kërkojnë palët me
kontratën e tyre për arbitrazhin.
5. Gjykatën e organizon shteti perkates me ligjet e tij ndërsa
5.1arbitrazhin e iniciojnë dhe koncepojnë vetë palët me kontratën e tyre për arbitrazhin.
Arbitrazhi
1. Ka fleksibiletet me te madhe se GJND;
2. Eshte parardhes I GJND;
3. Mjet per zgjidhjen e nje konflikti midis dy paleve, me ane te nje vendimi te dhene nga nje
I trete;
4. Perdoret si mjet per zgjidhjen e mosmarreveshjeve midis shteteve, porrrr edhe midis
shteteve dhe institucioneve nderkombetare;
5. Nga ana tjeter, GJND, VETEM SHTETET mund te dalin perpara saj;
Arbitrazhi

• Arbitrazhet e të drejtës publike janë të gjitha ato arbitrazhe përmes të cilave zgjidhen
kontestet e natyrës publiko- juridike.
• Palë pranë këtij lloj arbitrazhi janë shteti dhe institucionet e tij.
• Arbitrazhi i të drejtës publike ndahet në arbitrazh publik nacional dhe publik nderkombetar
• a) Arbitrazhi i së drejtës publike nacionale.
Me këtë lloj arbitrazhi zgjidhen kontestet e natyrës publike brenda territorit të një shteti si
fjala vjen kontestet ndërmjet punëdhënësit dhe punëmarrësit, apo kontestet të cilat lindin nga
mosrespektimi i kontratës kolektive të punës, si dhe kontestet tjera të kësaj natyre të cilat
janë arbitrabile për t’u zgjidhur me arbitrazh.
b) Arbitrazhi i të drejtës publike- ndërkombëtare.
Me anën e këtij lloj arbitrazhi zgjidhen kontestet e shfaqura ndërmjet shteteve sovrane, ku
shtetet dhe institucionet e tyre prezantohen si palë në kontest.
Me arbitrazhin e të drejtës publike ndërkombëtare zgjidhen kontestet e natyrave të ndryshme
ndërmjet shteteve sovrane si kontesti rreth përcaktimit të vijës kufitare apo siç ishte rasti me
pengjet amerikane në Iran në vitin 1979, i cili u zgjodh përmes tribunalit të formuar nga këto
dy shtete në Hagë.
• Ad-hoc arbitrazh (apo i përkohshëm) quhet arbitrazhi i cili shqyrton vetëm një rast të
parashtruar për zgjidhje.
• Organizimi dhe koncipimi i ad-hoc arbitrazhit (arbitrazhit të përkohshëm) tërësisht u takon
palëve në kontest.
• Ky lloj arbitrazhi pasi të nxjerrë vendimin për rastin, automatikisht pushon së ekzistuari.
• Meqenëse përgjegjësia rreth organizimit dhe koncipimit të tij u takon vetëm palëve;
• Arbitrazhet e përhershme apo institucionale quhen ato arbitrazhe të cilat posedojnë një
aparat administrativ ...ndonjë asociacioni tjetër të brendshëm apo ndërkombëtar.
• Arbitrazhet institucionale edhe pse posedojnë një organizim të mirë administrativ si dhe
rregulloret e tyre prapëseprapë nuk mund të barazohen me gjykatat sepse edhe tribunalit të
këtij arbitrazhi pas nxjerrjes së vendimit përfundimtar i pushon misioni.
• Në botë veprojnë një numër i konsideruar i arbitrazheve institucionale të tregtisë
ndërkombëtare e ndër to më të njohurat janë ICC arbitrazhi me seli në Paris dhe LCIA
arbitrazhi me seli në Londër etj
GJN
Drejtësia ndërkombëtare është shqyrtimi i mosmarrëveshjeve midis subjekteve të së drejtës
ndërkombëtare:
• është e mundur të gjurmohet lidhja midis problemeve të organizimit dhe veprimtarive të
Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë dhe problemeve themelore të së drejtës
ndërkombëtare dhe institucioneve të saj:
• - sovraniteti i shtetit, themelor të drejtat dhe detyrimet e pjesëmarrësve në komunikimin
ndërkombëtar, barazia e shteteve në arenën ndërkombëtare, mosndërhyrja reciproke në
punët e brendshme dhe një numër të tjerëve.
• Kjo lidhje manifestohet në aktivitetet praktike të Gjykatës
Ndërkombëtare të Drejtësisë.
• Në praktikën e saj, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë
ballafaqohet me të gjitha këto çështje kur vendos raste të veçanta.
• E njëjta lidhje ekziston në zhvillimin e problemeve teorike të
drejtësisë ndërkombëtare.

• Marrëdhënia midis parimeve të drejtësisë ndërkombëtare dhe parimeve themelore të së

drejtës ndërkombëtare, pajtueshmëria me të e normave që rregullojnë aktivitetet dhe
organizimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë - e gjithë kjo zë një nga vendet
qendrore në zhvillimin e problemeve ndërkombëtare drejtesia.
• Për më tepër, çështja e kompetencës së Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë ka një
rëndësi të madhe për zgjidhjen e këtyre problemeve.

• Bazuar në nenin 92 të Kartës së OKB -së, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë është

organi kryesor gjyqësor i OKB -së.
• Themelimi i tij nënkuptonte zbatimin e paragrafit 1 të nenit 33 të Kartës së OKB -së në
pjesën që parashikonte mundësinë e organizimit të procedurave gjyqësore si një nga mjetet
paqësore të zgjidhjes së mosmarrëveshjeve ndërkombëtare.
• Qëllimi i tij kryesor është se ai duhet të zgjidhë çdo mosmarrëveshje ndërkombëtare që do
t'i referohen atij nga shtetet kundërshtuese.
• E përbërë nga 15 gjyqtarë të zgjedhur nga Asambleja e Përgjithshme dhe Këshilli i
Sigurimit, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë zgjidh mosmarrëveshjet midis shteteve.
• Pjesëmarrja e shteteve në procedurat gjyqësore është vullnetare, por nëse shteti pajtohet
me këtë, atëherë ai është i detyruar t'i bindet vendimit të Gjykatës.
• Gjykata gjithashtu përgatit opinione këshillëdhënëse për kërkesat e Asamblesë së
Përgjithshme dhe Këshillit të Sigurimit.
Gjykata është e vendosur në Hagë, megjithatë, kjo nuk e pengon atë të kryejë funksionet e
saj diku tjetër.
Kompetenca e Gjykatës shtrihet vetëm në mosmarrëveshjet midis shteteve.
Gjykata nuk mund të marrë parasysh mosmarrëveshjet midis individëve dhe shtetit, dhe aq
më tepër mosmarrëveshjet midis individëve.
Por mosmarrëveshjet midis shteteve mund të konsiderohen vetëm me pëlqimin e të gjitha
palëve.
Kështu, kompetenca e Gjykatës nuk është e detyrueshme për shtetin, por facultati

Institucionet nderkombetare
• Qellimi i krijimit te tij ishte qe me krijimin e nje grupi ne Angli, jo zyrtar, me qellim
perpunimin e nje projekti te lidhjes per zhdukjen e luftes. Botuan edhe propozimet e tyre dhe
pas tyre lindi edhe nje levizje.
Ideja e krijimit te nje organizate nderkombetare me pjesmarrjen e shume shteteve
paqedashese po fjente terren
Pas perfundimit te Luftes se I Boterore, nje nga aktet e para te Konferences se Paqes bente
fjale per krijimin e nje organizate nderkombetare.
• Prandaj nje nga komisionet u ngarkua per hartimin e stautit.
• Ku me hyrjen ne fuqi te Traktatit te Paqes hyri ne fuqi edhe statutit, pra statutit i te pares
organizate nderkombetare politike me karakter universal, i cili u quajt Lidhja e Kombeve
Struktura
Kishte ne perberje anetare themelues dhe anetare te pranuar me vone.
• Per nga ana strukturore ajo perbehej nga tre organe kryesore: ASambleja; Keshilli dhe
Sekretariati.
1. Asambleja :perbehej nga perfaqesuesit e te gjitha shteteve antere. Kishte kompetence te
shqyrtonte cdo problem qe hynte ne sferen e paqes ne teresi.
2.Keshilli: ishte organ ekzekutiv
3.Sekretariati : organ i perhershem. Me detyre te siguronte vazhdimin e e punes se krejt
Lidhjes se Kombeve.
OKB
Shperndarja e Lidhjes se Kombeve I la vend OKB.
➢ • Iniciatore te se ciles ishin Fuqite e Medha te koalicionit Antifashist.
➢ • U projektua si nje organ me karakter universal.
➢•Vendimet e Konferences se Moskes konsiderohen si pikenisja e veprimtarise praktike per
themelimin e OKB, ndertimin e nje paqeje e cila do te miratohej nga shumica e popujve te
globit per ti dhene fund, per te evituar tmerret e luftes per gjenerata te tera.
➢ • 1945 konsiderohet viti i themelimit te saj.
➢ • Karta e Kombeve te Bashkuara eshte dokumenti baze I saj.
➢ • Ajo permban parimet,, qellimin, strukturen dhe menyren e funskionimit te saj.
➢• Tipar i pergjithsem eshte karakteri i saj demokratik.
➢• Anetaresimi i vendit tone.
➢Pra, Konferenca e San Franciskos i zhvilloi punimet e saj nga 25 prilli 1945 deri me 26
qershor të vitit 1945. Ajo pranoi dështimin e Lidhjes së Kombeve për pengimin e Luftës së
Dytë Botërore. Me 26 qershor 1945 u miratua Karta e Kombeve të Bashkuara, e cila hyri në
fuqi me 24 tetor 1945. Kjo datë u shpall si Dita Ndërkombëtare e OKB-së.
Ajo është vazhduese e Lidhjes së Kombeve, por me një strukturë, organizim dhe antarësi
shumë më të gjërë dhe më të plotë.
Forcimi i bashkëpunimit ndërmjet kombeve, zhvillimi ekonomik,, dhe ruajtja e sigurisë
dhe e paqes në botë.
Struktura
ASAMBLEJA E PERGJITHSHME
➢Të gjitha shtetet anëtare të OKB-së janë të përfaqësuara ne Asamblenë e Përgjithshme.
➢ Pra, i vetmi organ qe perbehet nga te gjithe anetaret.
➢ Vendimet e saj kane karaketer rekomandues(si rregull).
➢ Detyra kryesore eshte te shqyroje ceshtjet mbi ruajtjen e paqes dhe
sigurimit nderkombetar.
➢ Nuk eshte organ I perhershem, punon me sesione.(sesione te
zakonshme, te posacme te jashtezakonshme)
➢ Nuk mund te shqyrtoje ceshtje qe ne te njetjen kohe po shyrtohen
nga Keshilli I Sigurimit.
-ja përbëhet nga 7 komitete të fushave përkatëse që mblidhen për të shqyrtuar çështje
të caktuara.
KESHILLI I SIGURIMIT
✓ Eshte I vetmi organ qe mund te vendose cfare masash duhen marre per ruajtne e paqes
dhe sigurimit nderkombetar.
✓ Eshte I vetmi qe vepron ne menyre te perhershme.
✓ Ka per detyre te hetoje cdo gindje apo situate qe mund te sjelle konflikte
nderkombetare.
 ✓ Percakton masat dhe kerkon zbatimin e tyre .
✓ Mund te kerkoje hejqen e te drejtave apo privilegjeve .
✓ Vendimet e këtij organi quhen rezoluta dhe janë të obligueshme.

urinë. Pra, merr vendime dhe vepron

KESHILLI I SIGURIMIT
✓ FUNKSIONET

(rekomandon),

KESHILLI EKONOMIK - SOCIAL

• Ai është në shërbim të asamblesë së Përgjithshme në tejkalimin e problemeve ekonomike,
sociale, kulturore, humanitare në botë.

• Veprimtaria e tij zhvillohet për vendet më pak të zhvilluara përmes organeve të specializuara të
OKB, si: UNDP , UNHCR , UNICEF, UNESCO , ILO.

• Ndermer studime, raporte, rekomandime qe te respektohen te drejtat dhe lirite themelore te njeriut.

KESHILLI EKONOMIK - SOCIAL

FUNKSIONET

KESHILLI I KUJDESTARISE

institucioneve vendore shtetërore.

pothuaj nuk kanë mbetur më.

– 70.

SEKRETARIATI

✓Sekretariati udhëhiqet nga Sekretari i Përgjithshëm i ndihmuar nga ekipa e shërbyesëve civil
ndërkombëtar.
✓Ai ofron informata, studime, analiza, propozime të nevojshme për trupat e OKB-së për mbledhjet
e tyre...

✓Karakter administrativ

GJND

✓Eshte organi kryesor gjyqesor I OKB.

✓Vepron ne baze te Statutit dhe Kartes se OKB.

9 vjeçar me një rotacion

prej 5 gjyqëtarë për çdo 3 vjet qe zgjidhen nga Asambleja.
.