POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ

TRANSPORTU 
Zakład Podstaw Budowy Urządzeń Transportowych  
   
 
 
PODSTAWY BUDOWY MASZYN III
ROK AKADEMICKI 2022/2023 
POŁĄCZENIE SWORZNIOWE

Imię i nazwisko  Grupa/Zespół  Numer albumu 

Data wykonania 1 Data wykonania 2 Data oddania

części bloku ćwiczeń  części bloku ćwiczeń  sprawozdania  
20/02/2023  27/02/2023  06/03/2023 
 

Ocena    
 1. Własności wytrzymałościowe materiału.
Materiał, z którego wykonano elementy: stal 30
Wartości własności wytrzymałościowych [MPa] według tablicy 1.3

Własność wytrzymałościowa Symbol Wartość

Re 295
Rozciąganie Zrj 270
Zrc 150
Rc 295
Ściskanie
Zcj 270
Rg 350
Zginanie Zgj 370
Zgo 205
Rs≈Rt 185
Skręcanie i ścinanie Zsj≈Ztj 245
Zso≈Zto 120

2. Wartości współczynników bezpieczeństwa, wybrane z tablicy 1.4

 x Q=2,1
 x Z =3,7
3. Wartości naprężeń dopuszczalnych według tablicy 1.6
Dane Obliczenia Wyniki
R❑e =295 MPa Rozciąganie stałe k r=140,47 MPa
x Q=2,1 R❑e 295
k r= = =140,47 MPa
xQ 2,1
Z rj=270 MPa Rozciąganie jednostronnie zmienne k rj =72,97 MPa
x Z =3,7 Z rj 270
k rj = = =72,97 MPa
x Z 3,7
Z rc =150 MPa Rozciąganie obustronnie zmienne k rc=40,54 MPa
x Z =3,7 Z rc 150
k rc = = =40,54 MPa
x Z 3,7
Rc =295 MPa Ściskanie stałe k c =140,47 MPa
x Q=2,1 R 295
k c= c = =140,47 MPa
x Q 2,1
Z cj=270 MPa Ściskanie jednostronnie zmienne k cj=72,97 MPa
x Z =3,7 Z cj 270
k cj= = =72,97 MPa
x Z 3,7
Z cj=270 MPa Ściskanie obustronnie zmienne k cr=72,97 MPa
x Z =3,7 Z cj 270
k cr= = =72,97 MPa
x Z 3,7
R g=350 MPa Zginanie stałe k g=166,7 MPa
x Q=2,1 R g 350
k g= = =166,7 MPa
x Q 2,1
Z gj =370 MPa Zginanie jednostronnie zmienne k gj =100 MPa
x Z =3,7 Z gj 370
k gj = = =100 MPa
x Z 3,7
 Z go =205 MPa Zginanie obustronnie zmienne k go=55,40 MPa
x Z =3,7 Z go 205
k go= = =55,40 MPa
x Z 3,7
R s=185 MPa Skręcanie stałe k s=88,09 MPa
x Q=2,1 R s 185
k s= = =88,09 MPa
x Q 2,1
Z sj =245 MPa Skręcanie jednostronnie zmienne k sj =66,22 MPa
x Z =3,7 Z 245
k sj = sj = =66,22 MPa
x Z 3,7
Z so=120 MPa Skręcanie obustronnie zmienne k so =32,43 MPa
x Z =3,7 Z so 120
k so = = =32,43 MPa
x Z 3,7
k ❑s=88,09 MPa Ścinanie stałe k t=88,09 MPa
k t=k s=88,09 MPa
k sj =66,22 MPa Ścinanie jednostronnie zmienne k tj=66,22 MPa
k tj=k sj =66,22 MPa
k so=32,43 MPa Ścinanie obustronnie zmienne k ¿=32,43 MPa
k ¿=k so =32,43 MPa
k c =140,47 MPa Nacisk powierzchniowy stały ps =112,38 MPa
ps =0,8 k c =0,8∗140,47=112,38 MPa
k cj=72,97 MPa Nacisk powierzchniowy jednostronnie zmienny p j=58,38 MPa
p j=0,8 k cj =0,8∗72,97=58,38 MPa
k cj=72,97 MPa Nacisk powierzchniowy udarowy po =29,19 MPa
po =0,4 k cj=0,4∗72,97=29,19 MPa

4. Obliczenia średnicy.
 P=65 kNα =1,5 Warunek wytrzymałościowy na zginanie: d=66 mm
β=0,4 M
σ g= g <k go
γ=0,5 Wx

( ) ( )
k g=166,6 MPa P b l l P b l
M g= + − = +
k go=55,4 MPa 2 2 2 4 2 2 4
P
∗2 b+l P
2 P ( 2 β +1 ) αd
¿ = ( 2 b+l )=¿ 8
4 8
π
∗d 4−d o4
32
W x=
4

P
( 2 β +1 ) αd
8
σ g= <k g 4 P ( 2 β+1 ) α
π 4 4 < kg
∗d −d o π ( d
2
−γ
4 2
d )
32
4
4 P ( 2 β+1 ) α
< kg
d π ( 1−γ )
2 4

Po przekształceniu, uzyskano następujący wzór

pozwalający na obliczenie średnicy:

d>
√ 4 P ( 2 β +1 ) α
k go π ( 1−γ 4 )
d>
√ 4∗65∗103∗( 2∗0,4+ 1 )∗1,5
55,4∗3,14∗0,9375∗106
d >0,0656 m
d >65,6 mm
Przyjmuję, że d=66 mm

5. Obliczenia pozostałych wymiarów.

d=66 mm l=αd=66∗1,5=99 mm l=99 mm

α =1,5 b=βl=0,4∗99=39,6 mm b=40 mm
β=0,4 Przyjmuję, że b=40 mm D=132 mm
γ=0,5 D=2d =2∗66=132 mm d o =33 mm
d o =γd =0,5∗66=33 mm

6. Obliczenia sprawdzające.
Naciski powierzchniowe:

 Sworzeń – ucho

P=65 kN P P p=9,95 MPa

p= = ≤ Pdop
d=66 mm A dl p≤Pj
l=99 mm Pdop =P j Nacisk
P j=58,38 MPa 65∗103 powierzchniowy
6
p= −6
≤ 58,38∗10 spełnia warunek
99∗66∗10 wytrzymałościowy.
9,95 ≤ 58,38
  Sworzeń – widełki

P=65 kN P P p=24,62 MPa

p= = ≤ P dop
d=66 mm A 2 bd p≤Pj
b=40 mm Pdop =Ps Nacisk
P j=58,38 MPa 65∗103 powierzchniowy
6
p= −6
≤58,38∗10 spełnia warunek
40∗66∗10 wytrzymałościowy.
24,62 ≤58,38
Rozciąganie w przekroju m-n:

 Dla ucha

P=65 kN P σ r=9,95 MPa

σ r= ≤k
d=66 mm ( D−d ) l r σ r≤ k r
l=99 mm 65∗10
3
6 Warunek na
D=132 mm σ r= −6
≤140,47∗10 rozciąganie jest
k r=140,47 MPa ( 132−66 )∗99∗10
spełniony.
9,95 ≤ 140,47

 Dla widełek

P=65 kN P σ r=12,43 MPa

σ r= ≤k
d=66 mm ( D−d ) 2 b r σ r≤ k r
k r=140,47 MPa 65∗10
3
Warunek na
6
b=40 mm σ r= −6
≤ 140,47∗10 rozciąganie jest
( 132−66 )∗2∗40∗10
D=132 mm spełniony.
12,31 ≤140,47

Naciski powierzchniowe na powierzchnię sworznia i ucha oraz sworznia i widełek są mniejsze od

dopuszczalnych, więc konstrukcja nie ulegnie zniszczeniu pod wpływem zadanej siły P.
Siły rozciągające konstrukcję w przekroju niebezpiecznym m-n są mniejsze od dopuszczalnych, w
związku z czym konstrukcja nie ulegnie rozerwaniu.