Pasowania

Właściwe pasowanie zapobiega przedwczesnemu zużyciu

Dobór właściwego pasowania jest ważny dla zapobieżenia poślizgowi pomiędzy pierścieniem
i otaczającą go strukturą. Jeżeli wystąpi pełzanie tego rodzaju, powierzchnie pasowania ulegają
zużyciu i powodują uszkodzenie wału. Starte cząstki metaliczne mogą także znaleźć się w łożysku,
powodując jego uszkodzenie i niepożądane nagrzewanie i drgania. Przy doborze właściwego
pasowania należy uwzględnić szereg czynników, takich jak wielkość i rodzaj obciążenia łożyska,
różnice temperatur oraz narzędzia stosowane podczas montażu i demontażu.

Zasadą jest, że pełzaniu można zapobiec mocując pierścień z właściwym wciskiem. Jeżeli łożysko jest narażone
wyłącznie na obciążenie punktowe, pierścienie nie muszą normalnie być pasowane na wcisk. Czasami, pasowania
dobierane są bez żadnego wcisku dla pierścienia wewnętrznego i zewnętrznego, celem dostosowania do właściwych
warunków pracy lub dla ułatwienia montażu i demontażu. W takich przypadkach uszkodzeniu powierzchni pasowanych
można zapobiec stosując smarowanie.

Warunki obciążenia i pasowanie

Prawidłowe pasowanie dobiera się z uwzględnieniem obciążenia i warunków pracy

1 2
Obciążenie Wirujące

Obciążenie

Stacjonarne

3 4

Obciążenie

Wirujące
Obciążenie Stacjonarne

TECHNICAL INSIGHT · Publikacja NSK Europe · www.nskeurope.com · 1/3 Ref: TI/PL/0109

 Rodzaj pracy łożyska Warunki Pasowanie
Zastosowane
obciążenia
obciążenie Pierścień Pierścień Pierścień Pierścień
wewnętrzny zewnętrzny wewnętrzny zewnętrzny

Obciążenie
1. Obciążenie nieruchome Obrotowa Stacjonarna wirujące pierścienia
wewnętrznego
Pasowanie ciasne Pasowanie luźne
Obciążenie stacjonarne
2. Obciążenie wirujące Stacjonarna Obrotowa pierścienia
zewnętrznego

Obciążenie wirujące
3. Obciążenie nieruchome Stacjonarna Obrotowa pierścienia
zewnętrznego
Pasowanie luźne Pasowanie ciasne
Obciążenie
4. Obciążenie wirujące Obrotowa Stacjonarna stacjonarne pierścienia
wewnętrznego

Kierunek obciążenia
nieokreślony z powodu
Obrotowa Obrotowa Kierunek obciążenia
zmian kierunku Pasowanie ciasne Pasowanie ciasne
lub stacjonarna lub stacjonarna nieokreślony
lub niezrównoważonego
obciążenia

Wielkość obciążenia i wcisku

d –
F 10 3 . . . . . . . . (N)
& dF = 0.08
d r ⋅ –3
B
& dF = 0.08
Fr ⋅ 10 . . . . . . . . (N)
Wcisk pierścienia wewnętrznego jest nieznacznie redukowany przez
B obciążenie łożyska. Zmniejszenie wcisku oblicza
d –3
się za pomocą następujących równań: & dF = 0.25 F ⋅ 10 . . . . . {kgf}
d r
B –
& dF = 0.25 F ⋅ 10 3 . . . . . {kgf}
B r

d –
–3
& dF =0.08 Fr ⋅ 10 . . . . . . . . (N) & d F : Zmniejszenie wcisku pierścienia wewnętrznego (mm)
B
d –3
& dF =0.08 F ⋅ 10 . . . . . . . . (N) d d F : Średnica otworu łożyska (mm)
&
B r
d ⋅ 10 –3 . . . . . {kgf} d
B : Nominalna szerokość pierścienia wewnętrznego (mm)
& dF =0.25 F
d r
B
& dF =0.25 F ⋅ 10 –3 . . . . . {kgf} B
Fr : Obciążenie promieniowe zastosowane na łożysko (N), {kgf}
B r
Fr

& dF
d dF
& Fr –3
Efektywny wcisk Δd powinien być większy niż wcisk & d≥0.02 przy⋅ pomocy
wyliczony . . . . . . (N)
10 . . . . równania.
d
B F
B r –3
& d≥0.02 ⋅ 10 . . . . . . . . . . (N)
B B
Fr Fr –3
& d≥ 0.2
Jeśli obciążenie promieniowe przekracza 20% statycznej nośności ⋅ 10
bazowej . . . . ,{kgf}
. . . . .C
Fr F
Br –3 0r  wcisk może być za mały w tych
& d≥0.2 ⋅ 10 . . . . . . . . . {kgf}
warunkach pracy. Mając to na uwadze, wcisk powinien być wyliczany
B przy pomocy następujących równań:
&d
Fr 3 –3
& d≥0.02
r
⋅ 10 . . . . . . . . . . (N) Fd
& : Efektywny wcisk (mm)
Br
F –3 r
& d≥0.02 ⋅ 10 . . . . . . . . . . (N) F : Obciążenie promieniowe łożyska (N), {kgf}
B Br
Fr 3 –3
& d≥0.2
r
⋅ 10 . . . . . . . . . {kgf} B : Nominalna szerokość pierścienia wewnętrznego (mm)
Br
F –3
& d≥0.2 ⋅ 10 . . . . . . . . . {kgf}
B
&d
& d T = (0.10 ~ 0.15) ⋅ & T ⋅ α ⋅ d
Frd
&
r & d T = (0.10 ~ 0.15) ⋅ & T ⋅ α ⋅ d
F
Br
B = 0.0015 & T ⋅ d x 10 –3
= 0.0015 & T ⋅ d x 10 –3

& dT
& d TT = (0.10 ~ 0.15) ⋅ & T ⋅ α ⋅ d
& dT
& d T = (0.10 ~ 0.15) ⋅ & T ⋅ α ⋅ d
TECHNICAL INSIGHT · Publikacja NSK Europe · www.nskeurope.com · 2/3 Ref: TI/PL/0109
&T
= 0.0015 & T ⋅ d x 10 –3
–3 &T
 & d≥0.2 B ⋅ 10 . . . . . . . . . {kgf}
Fr –3 B B
& d≥0.2 ⋅ 10 . . . . . . . . . {kgf}
B
&d
&d
& d T = (0.10 ~ 0.15) ⋅ & T ⋅ α ⋅ d
&d Fr
Fr
B & d T = (0.10 ~ 0.15) ⋅ & T ⋅ α ⋅ d
Zmiany F
wcisku
r spowodowaneBróżnicą temperatury między łożyskiem = 0.0015 & a T wałem
⋅ d x 10 –3lub obudową
B
= 0.0015 & T ⋅ d x 10 –3
Efektywny wcisk zmniejsza się ze wzrostem temperatury łożyska podczas pracy. Zmniejszenie wcisku pierścienia
wewnętrznego w wyniku tej różnicy temperatury Δd może być obliczane przy pomocy poniższego równania:
d dT
& d T = (0.10 ~ 0.15) ⋅ &T T ⋅ α ⋅ &
& d T = (0.10 ~ 0.15) ⋅ & T ⋅ α ⋅ d
& d T = (0.10 ~ 0.15) ⋅ & T ⋅ α ⋅ d & d T : Zmniejszenie wcisku pierścienia wewnętrznego
= 0.0015 & T ⋅ d x 10 –3 &T w zależności od różnicy temperatury (mm)
= 0.0015 & T ⋅ d x 10 –3

= 0.0015 T ⋅ d x 10
& –3
& T Różnica temperatury między wnętrzem łożyska
:
α a otaczającymi częściami (°C)
& dT α : Współczynnik rozszerzalności liniowej stali
& dT
& dT
d łożyskowej = 12.5 × 10 -6 (1/°C)
&T d : Średnica nominalna otworu łożyska (mm)
&T
&T
Wcisk może również wzrosnąćα αw zależności od różnicy temperatury między pierścieniem zewnętrznym a obudową
lub różnicy
α ich współczynników rozszerzalności liniowej.
d
d
d
Efektywność wcisku a wykończenie powierzchni wałka i obudowy
d
& d= & da
Efektywny wcisk staje się mniejszy niż wcisk pozorny, ponieważd +chropowatość
2 pasowanych powierzchni jest
d
& d= & da
zmniejszana podczas pasowania. Wielkość tego wcisku zmniejsza d się różnie w zależności od chropowatości
& d = d + 2 & da
d + 3 równań:
powierzchni i może być określona przy zastosowaniu następujących
d
& d= & da
d+3
d
Dla wałów szlifowanych: & d= d & da & d : Wcisk efektywny (mm)
& d= d + 2 & da
d d+2
& d=
Dla wałów & da & & dda : Wcisk pozorny (mm)
d+2 d
& d= d & da d& d : Ś  rednica nominalna otworu łożyska (mm)
obrabianych maszynowo: & d= d + 3 & da a
d d + 3
& d= & da d
d+3
Zgodnie z powyższymi równaniami, efektywny wcisk łożyska o średnicy otworu 30 do 150 mm wynosi około 95 %
wcisku pozornego. &d
&d
&d & da
& da
& da d
d
Naprężenia montażowe oraz rozprężanie się i kurczenie pierścienia
d

Kiedy łożyska są montowane z wciskiem na wał lub do obudowy następuje albo rozprężanie albo kurczenie
pierścienia. Powstają także naprężenia. Nadmierny wcisk może doprowadzić do uszkodzenia łożyska, dlatego
przyjmuje się, że maksymalny wcisk nie powinien być większy niż około 7 / 10 000 średnicy wału.

Zalecane pasowania

Jeżeli obudowa jest cienka lub łożysko jest montowane na wale drążonym, konieczne jest zastosowanie ciaśniejszego
pasowania niż zwykle. Dzielona obudowa często deformuje łożysko nadając mu kształt owalny, zatem jeżeli wymagane
jest ciasne pasowanie pierścienia zewnętrznego, powinno się unikać dzielonych obudów.

Pasowanie zarówno pierścieni wewnętrznych jak i zewnętrznych powinno być ciasne w zastosowaniach, gdzie wałek
jest poddawany poważnym wibracjom.

Zalecane pasowania wałów i obudów dla łożysk poprzecznych, łożysk wzdłużnych i łożysk stożkowych w popularnych
zastosowaniach podano w katalogach łożysk NSK. W przypadku nietypowych warunków pracy zaleca się
skonsultowanie się z firmą NSK.

TECHNICAL INSIGHT · Publikacja NSK Europe · www.nskeurope.com · 3/3 Ref: TI/PL/0109