Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας, Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών/Σ.Τ.ΕΦ.

Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τ.Ε. (Τρίκαλα)

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών:

Αρχιτεκτονική και Δομοστατική Αποκατάσταση Ιστορικών Κτιρίων και Συνόλων (Α.ΔΟ.ΑΠ.)

“Παθολογία και Εντατική Κατάσταση Ιστορικών Κτιρίων” ,

Αλέξανδρος Βαγγελάκος Δρ. Πολιτικός Μηχανικός
εργασία_01: ισόγεια κατοικία στα Αμπελάκια, Λάρισας

Κωνσταντίνα Ευαγγέλου, α’ εξάμηνο

Νοέμβριος 2015
Τα Αμπελάκια είναι γνωστά για το ριζάρι, ένα φυτό από το οποίο παράγανε
κόκκινη βαφή, και για τα Μακεδονίτικου τύπου αρχοντικά. Υλικά η πέτρα,
το ξύλο, το χώμα. Οι ξυλόπηκτες κατασκευές, κυρίως ο τσατμάς αλλά και τα
“καφασωτά” έχουν έντονη παρουσία στο χωριό.

Το κτίσμα που θα μας απασχολήσει όμως δεν είναι αρχοντικό. Είναι μια απλή
ισόγεια κατοικία στο πάνω μέρος του χωριού, κοντά στα νότια σύνορα του
οικισμού. Το έδαφος είναι έντονα επικλινές και στα δυτικά, μετά το γειτονικό
χωράφι βρίσκεται ένα από τα πολλά ρέματα που περνάνε από τα Αμπελάκια.

βορεινή όψη

αεροφωτογραφία - θέση κτίσματος

Στην νότια πλευρά το κτίριο συνόρευε με ένα μισοκατεστραμένο σπίτι το οποίο
κάποτε ήταν διώροφο. Σήμερα διασώζεται μόνο ο νότιος τοίχος, ο οποίος
λειτουργεί και ως τοίχος αντιστήρηξης για το μονοπάτι (ρούγα) που οδηγεί στο
σπίτι. Στα δυτικά υπάρχει πλακοστρωμένη αυλή.
Η κύρια όψη του σπιτιού είναι βόρεια, βορειοδυτική. Μπροστά από το σπίτι
περνάει δρομάκι και από κάτω βρίσκεται το περιβόλι και δύο βοηθητικά
κτίσματα, τα ντάμια, χαμηλού ύψους, φτιαγμένα από αργολιθοδομή και
επικάλυψη κεραμοσκεπής. Το ένα είναι ερειπωμένο ενώ το δεύτερο, παρότι
κατέρευσε η στέγη, διατηρεί την τοιχοποιία του σε σχετικά καλή κατάσταση.

ιδιοκτ.
Τσαγκαλία

Ε
ιδιοκτ.
Χασιώτη -4,80

0
5,0
11,
60
70
12,

0
7,7
Δ Ζ
-4,40
-4,80
7,40
ιδιοκτ.
Γ

80
3,
Καραδόντα
-4,80

Η
ιδιοκτ. (ΑΒΓΔΕΖΗΘΙΚΛΜΝΑ)
-4,00
Ελένης και Κώ/νας Ευαγγέλου
E= 582,49 τ.μ.

10
,1
0
11,60

-3,00
4,45
-2,80 -2,20
0,76

4,30
Θ
3,10

1,60 -2,50

3,50
-2,00
-2,70
3,35
1,60

δ ρόμ
15 ος
1,65

-2,70

3,50
-2,00
1,95

Β -0,90 3,80 8,60 Κ 5,40

5,25 -1,30 Λ Ι
ιδιοκτ. 8,00
-0,80 9,25
Κεχαγιά
8,75 Μ

0.00
ιδιοκτ.
7,90

Τούλιου
6,40
6,40
6,40

+0,70

Α
6,00 9,25 Ν τοπογραφικό

ρούγα ιδιοκτ.
Κεχαγιά

Το σκίτσο της όψης βασίζεται σε αποτύπωση του 2000.

Το νότιο πέτρινο κτίσμα έχει κατεδαφιστεί. βορεινή όψη
Το σπίτι είναι ορθογωνικό, διαστάσεων 8.75x6.40μ. Οι εξωτερικοί τοίχοι,
πάχους 60 εκατοστών, είναι κατασκευασμένοι από αργολιθοδομή εκτός
ενός τμήματος του νότιου τοίχου ο οποίος φαίνεται να έχει επιδιορθωθεί
μεταγενέστερα με συμπαγείς πλίνθους. Μεταγενέστερο είναι και το εξωτερικό
επίχρισμα με τσιμεντοσοβά. Οι μεσότοιχοι από ξυλόπηκτη κατασκευή, τύπου
τσατμά, χωρίζουν το κτίσμα σε τέσσερις χώρους, μεσαυλή - χαρακτηριστικός
χώρος των αμπελακιώτικων σπιτιών-, δύο δωμάτια και κουζίνα. Τα παράθυρα
είναι μικρά, με ξύλινα κουφώματα και υαλοπίνακες. Στο μεγάλο δωμάτιο
δημιουργείται πάνω από το πρέκι των παραθύρων, στο πάχος του τοίχου,
σχεδόν τεταρτοσφαιρική κόγχη που επιτρέπει περισσότερο φως να μπει στο
χώρο. Στο ίδιο δωματιο φαίνεται να υπήρχε τζάκι το οποίο έκλεισε. Στην κουζίνα
υπάρχει εστία για τη μαγειρική σε εσοχή στον τοίχο. Το δάπεδο της μεσαυλής
είναι στρωμένο με τσιμέντο ενώ στην κουζίνα και στα δωμάτια υπάρχει ξύλινο
δάπεδο με φαρδιές σανίδες. Το ταβάνι πιθανώς να είχε ξύλινα πηχάκια αλλά
κάποια στιγμή αντικαταστάθηκαν με φύλλα κόντρα πλακέ. Η στέγη, ξύλινη με
κεραμίδια, είναι τρίκλινη και σχηματίζει στο νότιο τοίχο καλκάνι. Η απόληξη της
στέγης διαμορφώνεται εκφορικά με δύο στρώσεις από σχιστόπλακες.

άποψη της μεσαυλής, ένα είδους εσωτερικής αυλής ή

χώρου υποδοχής.

παράθυρο με θολωτό πρέκι

είσοδος στην αυλή

νότια όψη από το δρόμο

ανατολική όψη
Το κτίσμα παρουσιάζει διάφορες ρηγματώσεις στην τοιχοποιία αλλά και στο
δάπεδο της αυλής. Η πιο σοβαρή βρίσκεται στον βορειο τοίχο όπου φαίνεται
να αποκολλάται η βορειοδυτική γωνία του σπιτιού. Η ρωγμή αυτή βρίσκεται σε
αντιστοιχία και στο εσωτερικό του κτίσματος.

Άλλη σημαντική ρωγμή βρίσκεται σε ένα

από τα παράθυρα του μεγάλου δωματίου. Η
ρηγμάτωση φαίνεται πιό έντονη και βαθειά
στο πρέκι του παραθύρου αλλά παρατηρείται
και ρηγμάτωση του σοβά στην ποδιά.
ρωγμές στην ποδιά του παραθύρου στο ρωγμές στην αυλή
βορειοδυτικό δωμάτιο

Το βοηθητικό κτίσμα (ντάμι) που βρίσκεται στην

αυλή. Μέρος της στέγης έχει καταρεύσει. Διακρίνεται
θολωτός, χτιστός φούρνος από χώμα και μικρές
πέτρες.
κάτοψη, (αποτύπωση 2000)
Τομή, (αποτύπωση 2000)