54 åwiczenia wprowadzajàce

„Balladyna”
Juliusz Słowacki

1 åwiczenia wprowadzajàce
Co wiem o „Balladynie”?
Prezentowany zestaw çwiczeƒ odwołuje si´ do pod-
stawowych wiadomoÊci o  lekturze. Mo˝e zostaç
wykorzystany na dwa sposoby:
• w  trakcie czytania lektury – w  celu zwrócenia
uwagi uczniów na najistotniejsze elementy Êwiata
przedstawionego i przygotowania do interpretacji
tekstu;
• po przeczytaniu dramatu – do sprawdzenia stop-
nia znajomoÊci utworu.
Urozmaicona forma zadaƒ z  pewnoÊcià zach´ci
uczniów do weryfikowania lub porzàdkowania wia-
domoÊci na temat lektury. Zestaw mo˝na zrealizo-
waç w całoÊci lub wybraç cz´Êç çwiczeƒ, odpowiednio
do poziomu klasy lub własnych preferencji.

• Z podanych propozycji wybierz imiona bohaterów • Zamaluj kratk´ przy właÊciwej odpowiedzi na ka˝de
„Balladyny”. Zapisz je w wyznaczonym miejscu. pytanie.
• Dlaczego Goplana wpłyn´ła na losy Balladyny?
GuÊlarz, Balladyna, Zakonnik, Grabiec, A Była zazdrosna o Kirkora.
Malina, Wdowa, Kirkor, Alina, Starzec, B Chciała ukaraç złà dziewczyn´.
Gralon, Pustelnik, Ogrodnik, Kostryn,
C Była zazdrosna o Grabca.
Goplana, Wiedêma
D Miała zamiar skłóciç jà z rodzinà.

• W jaki sposób Balladyna wyjaÊniła matce znik-

..........................................................................
ni´cie Aliny?
..........................................................................
A Powiedziała, ˝e siostra nie ˝yje.
.......................................................................... B Przyznała si´ do morderstwa.

.......................................................................... C Okłamała matk´, mówiàc, ˝e Alina uciekła

z domu rodzinnego.
D WymyÊliła, ˝e siostra zabłàdziła w lesie.

• Uzupełnij plan wydarzeƒ przedstawionych w utwo- • Jak Balladyna zachowała si´ wobec matki?
rze „Balladyna”.
A Przyj´ła jà z radoÊcià pod swój dach.
1. Przybycie Kirkora do chaty wdowy. B Zamkn´ła staruszk´ w wie˝y, gdzie kobieta
2. ...................................................................... zmarła z głodu.
C Dała jej garÊç złotych monet i odprawiła
3. ......................................................................
do chaty w lesie.
4. Âlub Balladyny i Kirkora.
D Wyparła si´ matki i wygnała jà z zamku,
5. ...................................................................... nie troszczàc si´ o los staruszki.

6. ......................................................................
• W co Goplana zamieniła Grabca?
A W wierzb´.
7. Zdobycie władzy przez Balladyn´.
B W grabie.
8. ......................................................................
C W kruka.
D W starca.

• SkreÊl w ka˝dym zdaniu jeden z wyrazów zapisa- • Jak zgin´ła Balladyna?

nych pochyłà czcionkà, tak aby wypowiedzenia A Zabił jà Kostryn.
zawierały prawdziwe informacje.
B Została pora˝ona piorunem.
• Goplana / Alina zakochała si´ w Grabcu.
• Balladyna otruła Kostryna / Kirkora. C Otruła jà słu˝àca.

• Królem dzwonkowym został Gralon / Grabiec. D Uton´ła w jeziorze.

 åwiczenia wprowadzajàce 55

• Uzupełnij tekst zgodnie z treÊcià lektury. • PodkreÊl linià prostà okreÊlenia Aliny, a linià fali-
stà – Balladyny.
Za radà . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do chaty Wdowy przy-
szczera, dobra, pos´pna, leniwa, pracowita, harda,
jechał . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , który chciał o˝eniç si´
zazdrosna, okrutna, naiwna, wra˝liwa, nieuczciwa,
z jednà z dwóch jej córek: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wesoła, fałszywa, mÊciwa, prostolinijna, oboj´tna, czuła
lub ............................... . Dziewcz´ta poszły do
lasu, by nazbieraç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ˚onà ksi´cia
• Wybierz jednego bohatera utworu i  podaj trzy
miała zostaç ta z sióstr, która przyniesie wi´cej wydarzenia, w których uczestniczyła ta postaç.

owoców. W  lesie .................................... zabiła ..........................................

. Od chwili popełnienia • ......................................................................

.....................................

zbrodni na morderczyni • ......................................................................

................................

pojawiła si´ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • ......................................................................

• Wymieƒ trzy miejsca, w  których rozgrywa si´ • Odszukaj hasło ukryte w diagramie. Rozpocznij od
akcja dramatu. drugiego pola i przeskakuj za ka˝dym razem o t´
samà liczb´ kratek, aby odczytaç kolejne litery.
• ......................................................................
Zapisz odgadni´tà nazw´ i wyjaÊnij, która z postaci
• ......................................................................
dramatu przebywała w tym miejscu.

• ......................................................................
B J T A E K L Z
I
• Odpowiedz, kto i do kogo wypowiada podane słowa.
R T D O U A I O

O panie! jeÊli w zamku sà czeluÊcie,

A
Z czeluÊci ogieƒ bucha, a ty ka˝esz
Wskoczyç? to wskocz´. JeÊli na odpuÊcie
K O K T G I H O
Ksiàdz nie rozgrzeszy, to wezm´ na siebie
C
Âmiertelne grzechy, którymi si´ zma˝esz.
O T I Ł C H P A
..........................................................................
Hasło: ..............................................................

3.
• Rozwià˝ krzy˝ówk´ i odczytaj hasło. WyjaÊnij, jaki jest jego zwiàzek
z treÊcià „Balladyny”.

Poziomo:
1. Drzewo, w które został zamieniony Grabiec.
2. Tak zwracała si´ do Balladyny matka.
3. Jezioro Goplany.
1. 2.
Pionowo:
1. Imi´ posłaƒca Kirkora, który przywiózł 1.
1 5 3
do zamku skrzyni´.
2. Według ludowej màdroÊci jej
konsekwencjà jest kara.
3. Imi´ pomocnika Goplany. 2.
4 6

3.
2

Hasło: ......................................