4.

UNITATEA Proportzionaltasuna eta portzentajeak

2. Autoebaluazioa 5/1

Bereizten dituzu zuzenean eta alderantziz proportzionalak diren magnitudeak?

1 Esan, magnitude pare bakoitzean, zuzenen proportzionalak diren (Z), alderantziz proportzionalak (A), ez
proportzionalak ez diren (E).

— Bonbilla bat piztuta dagoen denbora eta horrek dakarren energia kontsumoa. Z A E

— Auto baten abiadura eta ibilbide jakin bat egiteko behar duen denbora. Z A E

— Pelikula batek irauten duen denbora eta sarrerak balio duena. Z A E

✮ Zailtasunik baduzu, begiratu zure testu liburuko 85. eta 88. orrialdeetan.

Erabiltzen dituzu unitatera laburtzeko metodoa eta hiruko erregela proportzionaltasuneko problemak
ebazteko?

2 Ebatzi unitatera laburtuz eta hiruko erregelaren bitartez.

Zortzi langilek lursail bateko belarra 5 ordutan ebakitzen dute. Zenbat denboratan egingo dute lan bera 10 langilek?

UNITATERA LABURTUZ HIRUKO ERREGELAREN BIDUZ

Soluzioa: ordu Soluzioa: ordu

✮ Zure testu liburuko 88. eta 89. orrialdeetan lagunduko dizun informazioa duzu.
 4. UNITATEA Proportzionaltasuna eta portzentajeak

2. Autoebaluazioa 5/2

3 Ebatzi unitatera laburtuz eta hiruko erregelaren bitartez.

Supermerkatu bateko jabeak 180 € ordaindu ditu 15 kaxa pasta. Zenbat ordaindu beharko du 13 kaxako es-
karia?

UNITATERA LABURTUZ HIRUKO ERREGELAREN BIDUZ

Soluzioa: € Soluzioa: €

✮ Zure testu liburuko 85. eta 86. orrialdeetan laguntza aurkituko duzu.

4 6 000 kg mahatsetik 4 350 litro muztio atera ditugu. Zenbat mahats beharko dugu 5 800 litro muztio lortze-
ko?

Soluzioa: kg

✮ Zailtasunik baduzu, ikusi zure testu liburuko 85., 86. eta 87. orrialdeak.

5 Automobil batek, 100 km/h-ko abiaduran joanda, 45 minutu behar ditu A herritik B herriraino joateko.
Zenbat denbora beharko du bide hori egiteko, 60 km/h-ra joanda?

Soluzioa: h min

✮ Zure testu liburuko 88. eta 89. orrialdeetan lagunduko dizun informazioa aurkituko duzu.
 4. UNITATEA Proportzionaltasuna eta portzentajeak

2. Autoebaluazioa 5/3

Badakizu proportzionaltasun konposatuko egoerak ebazten?

6 Okelatarako ehun txahalek 2 800 kg belar jaten dituzte astebetean. Zenbat kilo belar behar ditugu 60 txahali
15 egunez jaten emateko?

Soluzioa: kg

✮ Zure testu liburuko 90. eta 91. orrialdeetan, laguntza aurkituko duzu.

7 Abeltzain batek 750 kilo pentsu behar ditu 50 behiri 10 egunez jaten emateko. Zenbat egunez emango die
jaten 40 behiri 1 800 kilo pentsurekin?

Soluzioa: egun

✮ Zailtasunik baduzu, zoaz zure testu liburuko 90. eta 91. orrialdeetara.

Badakizu ehuneko bat frakzio edota zenbaki dezimal batekin lotzen? Oinarritzen zara horretan ehune-
koak kalkulatzeko?

8 Hausnartu eta ebatzi.

• Zer frakzio da % 30? ..........................................................................................................

• Zer zenbaki dezimalekin biderkatu behar dugu % 30 kalkulatzeko? ..............................

• Kalkulatu 1 400en % 30 ...............................................................................................

✮ Zure testu liburuko 92. eta 93. orrialdeetan lagunduko dizuten adibideak.

9 Osatu taula hau.

EHUNEKOA FRAKZIOA ZENBAKI DEZIMALA

13%

1
% —
4

% 0,01

✮ Zure testu liburuko 92. eta 93. orrialdeetan ariketa hau ebazteko behar duzun laguntza aurkituko duzu.
 4. UNITATEA Proportzionaltasuna eta portzentajeak

2. Autoebaluazioa 5/4

10 Kalkulatu.
40ren % 15 = 80ren % 75 = 300en % 6 = 45en % 20 =

✮ Zailtasunik baduzu, zoaz zure testu liburuko 92. eta 93. orrialdeetara.

11 Osatu.
• % 50 kalkulatzeko, zati egin behar da.

• % 25 kalkulatzeko, zati egin behar da.

• % 20 kalkulatzeko, zati egin behar da.

• % 10 kalkulatzeko, zati egin behar da.

• % 5 kalkulatzeko, zati egin behar da.

✮ Irakurri berriro zure testu liburuko 92. eta 93. orrialdeak.

Badakizu ehunekoen problemak bereizten eta ebazten?

12 25 ikasleko gela batean, gaur 4 ez dira etorri. Zer ehunekok huts egin du?

Soluzioa: %

✮ Zure testu liburuko 94. orrialdean antzeko adibideak aurkituko dituzu.

13 1 780 biztanleko herri batean, % 15ek gripearen aurkako txertoa hartu dute. Zenbat herritarrek hartu dute
txerto?

Soluzioa: herritarrek

✮ Zailtasunik baduzu, zoaz zure testu liburuko 94. orrialdera.

14 Ospitale batek 185 ohe beteta ditu, hau da, ospitaleko oheen % 74. Zenbat ohe ditu ospitaleak?

Soluzioa: ohe

✮ Zure testu liburuko 94. orrialdean antzeko problema ebatziak dituzu.

 4. UNITATEA Proportzionaltasuna eta portzentajeak

2. Autoebaluazioa 5/5

Badakizu ehuneko handiagotze eta txikiagotzeen problemak ebazten?

15 Orain 5 urte 650 bizilagun zituen herrixka batek azkenengo bost urteetan biztanleriaren % 14 galdu du.
Zenbat bizilagun ditu gaur egun?

Soluzioa: bizilagun

✮ Zure testu liburuko 95. eta 96. orrialdeetan laguntza aurkituko duzu.

16 Zenbat ordainduko dugu lehen 280 € balio zituen traje bat, % 15 merkatu badute?

Soluzioa: €

✮ Zailtasunik baduzu, zoaz zure testu liburuko 95. eta 96. orrialdeetara.

Badakizu bankuko interesei buruzko problemak ebazten?

17 Kalkulatu zenbateko interesa sortzen duen 3 urtez % 2,8an ezarri dugun 12 500 €-ko kapital batek.

Soluzioa: €

✮ Zure testu liburuko 98. orrialdean lagunduko dizuten problema ebatziak dituzu.

18 Zer interes sortzen dute 6 hilabetez urteko % 8an ezarri ditugun 400 €?

Soluzioa: €

✮ Zailtasunik baduzu, zoaz zure testu liburuko 98. orrialdera.

19 Dendari batek 20 000 €-ko mailegua lortu du, % 7an, eta konpromisoa hartu du urte bigarrenean ordain-
keta bakarrean kitatuko duela zorra. Zenbat ordaindu beharko du?

Soluzioa: €

✮ Zure testu liburuko 98. orrialdean lagunduko dizun informazioa aurkituko duzu.