Hisse Geri Alımı Nedir?

Borsaya kote olan şirketlerin halka arz ettikleri dolaşımdaki hisse senetlerini,
spot piyasa fiyatını ödeyerek borsadan satın almalarına hisse ya da pay geri
alımı denir. Şirketlerin paylarını geri alması yatırımcılar ve şirketlerin yararına
olan bir durumdur.

Şirketlerin pay geri alımı yapmasının hisse fiyatı üzerindeki mekanik ve psikolojik
etkilerinin kavranması yatırımcılar açısından büyük önem arz eder. Hisse geri
alımı şirketin kendi hisselerini satın alarak piyasadaki hisse senedi sayısını
azalttığı bir süreçtir. Şirketler hisselerini ucuz buldukları için yahut hisse fiyatını
yukarı çekmek için satın alırlar.

Birçok duayen yatırımcı şirketlerin hisse geri alımı yapmasına büyük sempati
duyduklarını dile getirir. Peter Lynch, Joel Greenblat ve William Bernstein gibi
duayen yatırımcılar, hisse geri alımlarının uzun vadede hisse fiyatını yukarı
çekmek gibi mucizevi bir etkiye sahip olduğunu ifade ediyor.

Bir şirket geri alım programıyla kalıcı veya geçici bir süre için hisselerini geri
aldığında dolaşımdaki hisse senedi sayısı azalır ve bu da hisse başına düşen kârı
önemli ölçüde arttırır; buna hisse geri alımının mekanik etkisi denir. Hisse başı
kârı matematiksel olarak sağlıklı bir şekilde hesaplayabilmek için “net
kâr/ödenmiş sermaye” formülü doğrudan kullanılmamalıdır. Hisse başı kârı “net
kâr/(ödenmiş sermaye-geri alınan paylar)” şeklinde hesaplamak daha doğru
olacaktır; kaldı ki duayen yatırımcılar da uluslararası muhasebesel farklılıkları
minimize etmek için hisse başına düşen kârı bu şekilde hesaplamayı tercih
ederler.

Öte yandan belirtmek gerekir ki yönetim kurulu başkanlarının bireysel olarak

hisse alımı yapması geri alım programı kapsamına girmez; çünkü hisse geri alım
programlarının aksine bireysel satın alma işlemlerinde dolaşımdaki hisse senedi
adedinde bir değişme olmaz.

1/3
Hisse geri alımının mekanik etkisinin yanı sıra bir de psikolojik etkisi vardır.

Öncelikle bir şirket hisse geri alım programı başlattığında değer yatırımı
stratejisini benimseyenlerin derhal radarına girer; çünkü Deadman'ın yaptığı
araştırma sonuçlarına göre hisse geri alımlarında değer ile fiyat arasındaki
makas yatırımcılar lehine açılır. Bu da değer yatırımı stratejisini benimseyenlere
aradığı hazineyi verir.

Bu şirketler yalnızca değer yatırımcılarının değil, aynı zamanda karşıt yatırım

stratejisini benimseyen yatırımcılar ile kaliteli şirketlere yatırım yapma
stratejisini benimseyen yatırımcıların da radarına girer. Çünkü karşıtların en
büyük gurusu olan David Dreman' ın da ifade ettiği gibi karşıtlar hisse geri alım
programlarını güçlü bir al sinyali olarak algılar. Buffett ise yalnızca kaliteli
şirketlerin hisse geri alımı yaptığını söylüyor.

Bu şirketler ayrıca büyüme yatırımı stratejisini benimseyen yatırımcıların da

radarına girer. Price, Fisher ve Lynch gibi birçok büyüme gurusu, hisse geri
alımının büyüme şirketlerinin önemli özelliklerinden biri olduğunu belirtiyor.
Haklılar da; zira, muazzam bir büyüme göstereceğini faaliyet raporlarında iddia
eden bir şirketin öncelikle kendi hisselerini satın alması son derece makul bir
beklenti olacaktır.

Görüldüğü üzere, hisse geri alımları mekanik etkisinin yanı sıra muhteşem bir
psikolojik etkiye de sahiptir.

Şirketlerin atıl nakitlerini yatırım yaparak kullanması, kapasite arttırmaktan

sonra en faydalı stratejidir. Hisseleri 10 liradan fiyatlanan bir şirket 20 lira üst
limitine kadar geri alım yapacağını açıkladığında, bu 20 liralık üst limit piyasada
psikolojik bir etki oluşturur. Yatırımcılar şirketin hak ettiği değerin bu üst limit
olduğunu düşünmeye başlar ve hisse fiyatı yukarı yönlü bir hareket gösterir.
Normalde hisse geri alımı nakit akışıyla ilgili bir olgudur; fakat aynı zamanda
tıpkı temettü gibi öz kaynaklarla da ilişkilidir. Normal şartlarda öz kaynakların
azalmamasını isteriz, ama bunun iki istisnası vardır; biri hisse geri alımları, diğeri
ise temettü ödemeleri.

2/3
Hisse geri alım programları şirketin bulunduğu ülkenin kendine has mevzuat
yapısına uygun bir şekilde gerçekleştirilir. Yatırımcıların bu hukuki yapıyı bilmesi
önemlidir; çünkü ülkeler arasındaki muhasebe yahut mevzuat farklılıkları, hisse
geri alım programları ve bunların finansal tablolara yansımasını farklı şekillerde
etkileyebilir. Bu kapsamda 2014 yılında resmî gazetede yayımlanan geri alınan
paylar tebliği, Türkiye'de hisse geri alım programlarının hem şirketler hem de
yatırımcılar bazında borsaya kote olmuş ve olmamış şirketler üzerindeki etkilerini
ve uygulanış biçimlerini çok açık bir şekilde ifade ediyor. Bunu okumanın yarar
sağlayacağı açıktır.

Hisse geri alımı ve hisse fiyatı üzerindeki etkilerine yönelik fikir sahibi olabilmek
için bu bilgilerin idrak edilmesi ve de yatırım stratejilerine entegre edilmesi hayli
yararlı olacaktır.

3/3