Istanbul Deprem Calisma Grubu Toplantisi Ozet Raporu

İSTANBUL DEPREM ÇALIŞMA GRUBU TOPLANTISI - ÖZET RAPOR
2
İSTANBUL DEPREM ÇALIŞMA GRUBU TOPLANTISI ÖZET RAPOR
İÇİNDEKİLER
Önsöz - İBB Başkanı Sn. Ekrem İmamoğlu 2
Yönetici Özeti 10
1. Giriş 12
2. Çalışma Yöntemi ve Akış 14
3. Çalışma Gruplarının Masa Katılım Durumu 18
4. Çalışma Grupları Temel Haritalar 20
5. Çalışma Grupları Raporları 34
5.1. Lojistik Boyut 35
5.2. Mühendislik Boyutu 47
5.3. Şehircilik ve Mimari Boyut 56
5.4. Toplumsal Boyut 71
5.5. Sağlık Boyutu 80
5.6. Ekonomik Boyut 84
5.7. Yönetsel ve Hukuki Boyut 89
EK-1: Katılımcı Listesi 94
1
Değerli hocalarım,
Sevgili mesai arkadaşlarım,
Kıymetli katılımcılar;
Bugün burada hepimizi derinden sarsan,

on binlerce insanımızı yitirmemize, yüz
binlercesinin yaralanmasına ve evsiz barksız
kalmasına yol açan; çok sayıda benzersiz
ve kadim yerleşim alanını neredeyse
coğrafyadan silen bir depremin ertesinde
birlikteyiz.
Hepiniz hoş geldiniz.
Davetimizi kabul ederek bugün burada

bizimle olduğunuz için her birinize, İBB ve
16 milyon İstanbullu adına teşekkür etmek
isterim.
EKREM İMAMOĞLU
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Aslında bugün gündemimizde olan hiçbir
konu bizler için, bu salonda bulunanlar için
yeni değil.
Çünkü…
Türkiye bir deprem ülkesidir.

İstanbul bir deprem şehridir.
Binlerce yıldır böyleydi ve bundan binlerce yıl
sonra da böyle olacak.
Bunlar çok uzun zamandır, çok iyi bildiğimiz

yalın gerçekler.
Asla değiştiremeyeceğimiz, yaşamak

zorunda olduğumuz gerçekler.
Ne yazık ki devlet olarak, kurumlar olarak

ve vatandaşlar olarak üstünü örtmekle,
geçiştirmekle yetindiğimiz yalın gerçekler
bunlar.
Sık sık görmezden geldiğimiz, ısrarla, inatla

anlamak istemediğimiz bu çıplak gerçekler
bize kendisini sık sık hatırlatıyor.
Ve kendisini her hatırlattığında, bizim için,

bu ülke vatandaşları için ortaya çıkan fatura
çok daha ağır, çok daha acı oluyor.
2
Bugün burada bir araya gelmemizin nedeni Bütün çeperleriyle orada duruyor.
ve ortak paydası, bu yalın gerçeklerin altını
çizmek değil. Bizdeki endişe duygusunun nasıl çalıştığı
ve boyutu hakkında fikir vermesi açısından
Ama İstanbul’un yakın geleceğinde olacak sizlerle bir veri paylaşmak isterim:
olanları derinlemesine konuşmak.
Geçtiğimiz son üç yıl içinde İBB olarak
Çünkü bugün burada, İstanbul Planlama görevlendirdiğimiz ekiplerimiz, şehrin riskli
Ajansı’nda olan ve olmayan tüm her ilçe ve mahallesinde binaların risk
uzmanların; saygın akademisyenlerin durumlarını saptayabilmek amacıyla 107
görüş birliği ettiği ve bizleri sık sık uyardığı bin binayı tek tek ziyaret etmişti.
gibi içinde yaşadığımız, hepimizin evi olan
kadim şehir İstanbul görünür bir gelecekte O ziyaretlerde sadece 29 bin binada
büyük bir riskle karşı karşıya… oturan vatandaşımız, binasında inceleme
yapılmasını kabul etmişti.
Karşı karşıya olduğumuz depremin olacağı
kesin ama, ne zaman olacağı ve ne etkide Ama Kahramanmaraş Depremi sonrasında
olacağı belli değil. bize başvuran yurttaşlarımızın sayısı birkaç
günde 100.000’e ulaştı.
Biz ne kadar rahatlatmak istersek
isteyelim, bugün İstanbul’da yaşayan her Elbette bu kaygıyı hafife alma lüksümüz
kesimden vatandaşımız kaygılı. yok.
İnsanlarımızın en büyük kaygısı Hiç kimsenin böyle bir hakkı da yok.

evinin muhtemel deprem karşısındaki
dayanıklılığı. Vatandaşımız kaygılı olmakta haklıdır.
Öncesinde gerekli tedbirlerin alınmadığı,
İstanbulluların endişe ve kaygısı eviyle de sonrasında hızlı ve yeterli müdahalenin
sınırlı değil… yapılmadığı bir afet ve kaos ortamında…
Hemşehrilerimiz sokağı, semti, sevdiklerinin Binlerce insanımızı çaresizlik içinde bırakan,

yaşamakta olduğu mekanlar ve İstanbul’un kabul edilmesi hiçbir koşulda mümkün
tarihi yapıları için de kaygı duyuyor. olmayan koşullarda kaybettik!
İş yerleriyle, kamu binalarıyla, köprüleriyle, Bu manzarayı gören hiçbir yurttaşımız…

üst geçitleriyle, İstanbul’un tamamı için Hele ki deprem bölgelerinde yaşıyorsa,
kaygılanıyor. yaşamına hiçbir şey olmamış gibi devam
edemez.
Ama bu kaygı bugün için çok yüksek.
Aynı şekilde, bu ülkenin hiçbir yöneticisi
Zira biz millet olarak çabuk unutuyoruz. de hiçbir şey olmamış gibi yoluna devam
Belki de olumsuzlukları unutmak istiyoruz. edemez.
Ama biraz önce dediğim o yalın gerçek, Yaşadığımız bu büyük felaket deprem
biz unutsak da, unutmak istesek de, yok meselesine devlet ve millet olarak bakış
olmuyor! açımızın yanlışlığının ispatıdır.
3
Bu büyük felaket, bu inanılmaz yıkım bizi Merkezi idare, yerel idare, akademi, sivil
kendimize getirmeli. Tek tek her birimizi, toplum demeksizin güçlerimizi birleştirip,
devleti yöneten, yerel idareleri yöneten aklın, bilimin yolundan ilerlediğimizde
yöneticileri… Akademisyenleri, sivil toplum çözemeyeceğimiz hiçbir sorun yoktur.
yöneticilerini…
Ben bu umut ve bu kararlılık içerisindeyim.
Ve her bir yurttaşımızı her şeyi sil baştan
düşünmeye sevk etmeli. İlk günden beri defalarca çağrıda
bulundum…
Ama en başta da kamu adına, yetki
kullanan, karar veren, bütçe kullanan Gerek açık ortamlarda, yazılı ve görsel
insanları… medyada, dijital ortamlarda…
Siyasetin en tepesinden, arama Gerekse bire bir ilişkilerde, sözlü, yazılı

kurtarmadan sorumlu idarelere kadar… olarak defalarca çağrı yaptım…
Herkesi yeniden düşünmeye, yeniden Biz cumhurbaşkanlığı, bakanlık, valilik,

tasarlamaya ve akla, bilime ve deprem AFAD demeksizin her kurumla, her
yalın gerçeğinin tarih boyunca biz insanlığa ortamda, koşulsuz, şartsız omuz omuza
binlerce kez ödettiği faturaya bakarak… çalışmak istiyoruz dedim…
Sil baştan kararlar almaya sevk etmeli. Tarihin, bilimin ve siyasi sorumluluğun
gereği budur dedim.. Demeye devam
Ülkemizin, şehirlerimizin yönetimini edeceğim.
üstlenen herkes, hepimiz, her birimiz…
Çünkü gerek İstanbul olarak, gerekse ülke
Bize yetki veren vatandaşlarımızla bir olarak ancak bu yolla bütün zorlukların
senet imzaladık. üstesinden gelebileceğimizi görüyorum.
Vatandaşlar biz yöneticilere, canlarını, Bu ülke insanının neler başarabileceğini çok

mallarını, sevdiklerini, umutlarını, iyi biliyorum.
hayallerini emanet etti. Biz ise bu emanete
sahip çıkacağımıza söz verdik. İhtiyacımız olan tek şey, çalışmaktır.
Yöneticilik bu demektir. El birliğiyle, cesaretle, fedakârlıkla

çalışmaktır.
Yöneticiliğin ahlakı da, namusu da böyle
bakmayı gerektirir. Değerli katılımcılar,
Ama burada bir başka yalın gerçeği daha Sevgili İstanbullular,

tekrarlayalım…
Bu anlayış içerisinde İstanbul’da yeni bir
Vatandaşın bizlere yüklediği sorumluluk döneme adım atıyoruz.
hiçbir yöneticinin tek başına üstesinden
gelemeyeceği kadar büyüktür. Önümüzdeki günlerde çok kapsamlı bir
açıklamayı çalışmalarımızı ve yol haritamızı
paylaşmak için yapacağım.
4
Daha önce bu açıklamayı yapabilirdim mühendisliğinden planlamasına,

ama istedik ki yaşadığımız bu büyük ekonomik boyutundan sosyal
afetten sonra öğrendiklerimizin üzerine siz meselelerine, sağlık örgütlenmesinden
kıymetli uzmanlarımızın değerlendirme ve lojistik altyapısına kadar tüm
önerilerini de alalım… boyutları içerecek biçimde deprem
konusunda çalışan bilim insanlarımızı,
Ve sonrasında bilimsel aklın gösterdiği uzmanları bir araya getiren bir çağrı
yolda yaklaşımımızı ve yol haritamızı daha yaptık.
da etkili hale getirelim.
Hepinize teşekkür ediyorum.
Bu konudaki değerlendirmemi
tamamlarken şunu belirteyim; deprem Bugün ve önümüzdeki dönemde bir
bölgemize sık sık gittim. çalışma yürüteceksiniz.
Oraya destek vermek için gittik. Bu çalışmaları bizim birim ve

Gitmeye de devam edeceğiz. uzmanlarımızla birlikte
gerçekleştireceksiniz.
Gördüklerim, tanık olduklarım aynı
zamanda benim için bir iç hesaplaşma Nerede çalışmalarımızda eksiklikler
süreci başlattı. varsa sizlerin de katkısıyla hızla
gidereceğiz.
O iç hesaplaşmadan çıkan en önemli sonuç
şudur: 2. Deprem gerçekliği konusunda yerel
yönetimlerle merkezi yönetim
Bu trajedinin İstanbul’a ve İstanbullulara arasında bir iş birliği ve birlikte
yaşatılmasına, ne pahasına olursa olsun çalışma çerçevesine ihtiyaç var.
izin vermeyeceğim. Hiçbir siyasi kaygıya düşmeden iş
birliğine hazırız.
Bu çerçevede gerçekçi bir yaklaşıma,
durumun içtenlikle paylaşılmasına, bilimsel Üstelik şu bir gerçek; İstanbul
aklın depremin yıkıcılığına karşı verdiğimiz Depremi diye bir şey yok. Marmara
mücadelede öne çıkarılmasına, toplumun bölgesi bütününden söz ediyoruz.
ve devletin bütün güçleriyle seferber hale
gelmesine ve kaynakların en geniş ve Dolayısıyla biz hızlı biçimde İstanbul
etkili biçimde bu mücadele için harekete için toplandık. Ancak bu yaklaşımın
geçirilmesine ihtiyacımız var. bölge bütününe yayılması gerekir.
Bu bütünlüklü stratejinin bazı öğelerinin Önümüzdeki günlerde buradan

altını çizmek isterim. çıkan dersleri merkezi yönetimin
ilgili birimleriyle, Marmara Belediyeleri
1. Bilimsel bir yol haritasının en geniş ve Belediyeler Birliği ile paylaşacağız.
biçimde oluşturulması ve öne
çıkarılması gerekiyor: tam da Birlikte çalışmak için irademizi
bunun için buradayız. beyan edeceğiz.
Bugüne kadar yaptıklarımızı daha

da etkili hale getirmek için
5
Kimin hangi ölçekte nelerden gelişme ya da belirsizlik doğduğunda

sorumlu olacağını bilimsel aklın vatandaşlarımız bu siteye
ışığında belirleyip, uygulamaya girdiklerinde doğru bilgiye
konulmasının peşine düşeceğiz. ulaşacaklarını bilecek.
3. Bu seferberlik aynı zamanda kamu 5. Mali boyutu en sona bıraktım.

kurumlarıyla sivil toplumu da bir Şeffaflık, saydamlık dedim.
araya getirecektir. Bu toplantıya
olabildiğince meslek odalarını, Eğer gerçekçi olacaksak şunu en
organize sanayi tesislerinin baştan itiraf edelim.
yöneticilerini, işveren ve emek
örgütlerinin temsilcilerini çağırdık. Bugün İstanbul’u hakkını vererek
depreme hazırlıklı hale getirmek
Gözden kaçanlar olmuştur. Ancak demek Türkiye’nin gayrisafi milli
şunun bilinmesini isterim, burada hasılasının üzerinde bir kaynak
ilan ettiğimiz seferberlik dalga gerektiriyor.
dalga yayılacak.
Bir konutun maliyetinin en iyimser
Örneğin mahalle ve semt ölçeğinde haliyle 1 milyon liranın üzerinde
kapsamlı ve klasik sivil savunma olduğu bir ortamda sadece
yaklaşımının ötesine geçen bir bina stoku açısından 90 bin ağır
deprem örgütlenmesini hasarlı binadan söz ediyoruz.
gerçekleştireceğiz.
Bu binalar tek bir konut değil her
Toplum Çalışma Grubundan birinde çok sayıda bağımsız birim
gelecek önerileri de dikkate alan var.
bir örgütlenme çalışmasını en dış
semtlerimize kadar taşıyacağız. Çok iyimser biçimde bina başına 4
bağımsız birim varsaydığımızda
4. Dördüncü boyut olarak sadece sorunlu binalarımızı
bilgilendirme ve saydamlığı dayanıklı hale getirmenin faturası,
son derece önemsiyoruz. Sadece 360 milyar lira eder.
deprem konusuna odaklanan bir
web sitesini hizmete sokuyoruz. Şunu söyleyeyim, bu İBB’nin üç yıllık
bütçe büyüklüğünün üzerinde bir
Buradan toplum ve uzmanlar için rakam!
önemli gerekli her türlü bilgiyi en
hızlı biçimde paylaşacağız. 115 milyar liralık bir bütçemiz var.
Biliyoruz ki depreme hazırlıklı olmak
Her defasında görüyoruz. Spekülatif sadece bu binaların güçlendirilmesi
haberler ve manipülasyonlar demek değil! Çok ötesinde ve
toplumu gereksiz paniklere ve soru maliyeti yüksek işler yapmamız
işaretlerine sürüklüyor. gerekiyor.
Şunu mutlaka gerçekleştireceğiz; Şimdi seferberlik zamanı diyoruz.

deprem konusunda en ufak bir
6
Dört bir yandan halkımız imkanlarını Şimdi milyonlarca İstanbullunun

zorlayarak yardıma koştu, koşmaya büyük kaygı içinde yaşamını
devam ediyor. sürdürdüğü bir dönemde buradan
bir çağrıda bulunmak istiyorum.
İnsanlar, haneler, toplumlar acılı
zamanlarda, büyük felaketlerde bir Gelin bu seferberlik ve ulusal birlik
araya gelir. anında bir başka büyük proje yapalım.
Karşıtlıklar, birikmiş düşmanlıklar, Cumhuriyet tarihinin en büyük

küslükler aşılır. projesini yapalım.
Buradan hükümetimize de bir çağrı Gelin o büyük projeyi ıssızlığın

yapmak istiyorum. ortasındaki bir coğrafyaya
yapmayalım…
Gelin hep birlikte hem deprem bölgesini
hem de İstanbul gibi deprem tehdidi ile 100 milyar doları, insansız bir
yaşayan bölgeleri, kentleri rahatlatalım. coğrafyaya gömmeyelim.
İstanbul, öyle ya da böyle Türkiye Gelin bu kez yatırımı insanımıza
ekonomisinin belkemiği, GSMH’nin yapalım.
en az 1/3’ü bu bölgede üretiliyor.
Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılına
Nüfusunun yaklaşık 1/4’ü İstanbul ve başlarken…
çevresinde yaşıyor.
En büyük ve en çılgın projemiz
Tarihi-kültürel mirasının en değerli insanımıza yatırım olsun.
öğeleri bu kadim şehirde.
İstanbul’un her tarafını şantiyeye
Geçtiğimiz dönemde bu birikim çevirelim.
ve yoğunlaşma nedeniyle büyük
ölçekli denilen projelerin hedefi Ekonomiyi canlandıralım, işsizlik
haline geldi İstanbul. kıskacındaki insanlarımıza istihdam
yaratalım.
İşte orada ormanlarını ve su
havzalarını yer yer tahrip ederek Ama bu kez ıssızlığa ve bir avuç
inşa edilen 3. Havalimanı duruyor. girişimciye değil, yatırımı önce
insana yapalım.
O havalimanı için 10 milyar dolarlık
bir kaynak inşa süreci için kullanıldı. İstanbul yanında şu an eli böğründe
bekleyen deprem bölgesi için de
Günün sonunda 30-40 milyar benzer bir yaklaşıma ihtiyaç var.
dolarlık bir kaynağa karşılık gelen
yatırımdan söz ediyoruz. Bu çağrı büyük ölçekli insanlık
projesi içindir.
Bu yapıldı. Eleştirdik. Bu arada
çalışan bir havalimanını da pistleriyle
imha ettik.
7
Değerli katılımcılar, karşın 1999 Marmara Depremi bir olay, bir

milat olamamış.
Sosyal bilimcilerin “olay” dedikleri bir
kavramları var. Çok daha büyük kayıpların ve yıkımın
yaşandığı Kahramanmaraş merkezli
Diyorlar ki bazen büyük çaplı gelişmeler depremin de aynı akıbeti paylaşmasına izin
olur, ama onlardan bazıları sonra tarihe veremeyiz!
olay diye geçer.
Görüyoruz, yaşadıkları bu tür büyük
Bazıları ise önce “olay” sanılır, ama olumsuzluğu bir milat haline getiren
sonradan anlaşılır ki “saman alevi” olma toplumlar var.
ötesinde bir etkileri yoktur.
Bunu başaranlar var.
Bir şey eğer mevcut anlayışları, pratikleri,
inançları ve gerçekliği bir daha geriye Örneğin Şili yaşadığı büyük depremler
dönmeksizin değiştiriyorsa işte ona “olay” sonrası dersler çıkarmış ve yaklaşımını
diyoruz. neredeyse tümüyle değiştirmiş.
Biz de deprem dolayısıyla yaşadığımız acı Bugün bir başarı öyküsü olarak anlatılıyor.
tecrübeleri bir büyük dönüşümün itici gücü
haline getirmek zorundayız. Bizim neyimiz eksik?
Çağrım tam da bu noktada.
Çünkü, Kahramanmaraş Depremi diye
tarihe geçecek bu büyük afet, bu “olay” Gelin yerel yönetimleri, merkezi
tüm geleceğimizi değiştirecek. yönetimiyle, üniversiteleri ve meslek
kuruluşlarıyla, sivil toplum örgütleri ve
1999 yılında Marmara bir büyük deprem uzman kuruluşlarıyla, ama hepsinden
yaşadı. Orada da büyük kayıplar yaşadık. önemlisi tüm bilinçli insanlarımızla son
17 binin üzerinde insanımızı kaybettik. yaşadığımız depremi bir milat, bir olay
yapalım.
Çok sayıda yerleşim alanı etkilendi. Yer
yer kaoslar yaşandı. Altyapıda, yollarda Gelin resmi olarak 45 bine yaklaşan
sıkıntılar çekildi. insanımızın kaybıyla sonuçlanan bu büyük
trajedi bir milat olsun.
Kahramanmaraş Depremi gösterdi ki
aradan geçen 24 yılda çok şey değişmemiş Kentlerimizi yaşam ve insan merkezli hale
hatta bazı şeyler daha da kötüye gitmiş. getirelim.
İmar düzeni bunun en iyi örneğidir. Kentleri bir para basma makinası, bir rant
Devlet kurumlarının etkili müdahalesinde aygıtı olarak görmekten hızla uzaklaşalım.
yaşanan sıkıntılar bunun örneğidir. Lojistik
alanında karşılaşılan sorunlar bunun Kentlerimiz artık daha fazla beton blokların
örneğidir. değil uygarlığın yükseldiği yerler olsun.
Uzatmayayım ama belli ki 24 yıl afet Biz bunu yapabiliriz.

alanında bir zihniyet ve yaklaşım değişimini
getirmemiş. Binlerce insanı kaybetmemize
8
Hatalarımızdan ders çıkararak, daha Aklımızı ve irademizi kullanarak, bu

güvenli, daha insani ve daha parlak bir toprakları çocuklarımız ve torunlarımız
geleceği inşa edebiliriz. için dünyanın en güvenli coğrafyasına
dönüştürelim.
Bunu yapabilecek insan gücümüz,
entelektüel sermayemiz ve finans gücümüz Bu duygularla, her birinizin birikimine,
var. zamanına ve emeğine teşekkür ediyorum.
Artık milli bir hedefimiz, milli bir irademiz Bu toplantının hepimiz için verimli sonuçlar
de olsun. getirmesini diliyorum.
Binlerce yıldır ortada duran yalın gerçeği

EKREM İMAMOĞLU
artık görmezden gelmeyelim. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı
9
YÖNETİCİ ÖZETİ
Dünya genelinde son 20 yılda yaşanan Toplantıda öne çıkan konular detaylı
depremler nedeniyle 451.528 kişi hayatını olarak “Çalışma Grupları Raporları” başlığı
kaybetmiş ve 8 milyonun üzerinde altında sunulmuştur. Lojistik konusunda
insan evsiz kalmıştır. Toplamda 95 enerji ve iletişim altyapısının sürekliliğinin
milyonun üzerinde insanın etkilendiği sağlanmasına ilişkin hususlarla, personel
depremlerde 419 milyar ABD doları kayıp ve insan kapasitesi ve yönetimi, kıyı yapıları
meydana gelmiştir. Krizler çağında farklı ve ulaşım yapıları, yardım ve müdahale
nedenlerden kaynaklanan afetler giderek lojistiği ve envanter çalışmalarına ilişkin
çoğalırken, afet ve risk yönetiminin önemi eylem önerileri ön plana çıkmıştır.
de artmaktadır. Afet ve risk yönetimi
temel olarak önleme ve risk azaltma, Deprem mühendisliği, jeofizik ve jeoloji
hazırlıklı olma, müdahale ve toparlanma konularının tartışıldığı deprem bilimi
aşamalarından oluşan bir süreç olarak ele masası, çevre mühendisliğinin ön
alınmaktadır. plana çıktığı çevre masası ve inşaat ve
güçlendirme konularının oluşturduğu
Yaşanan Kahramanmaraş Depremi, iki masa olmak üzere toplamda dört
Türkiye’nin bir deprem ülkesi olmasına masadan oluşan Mühendislik grubunda,
rağmen, depreme karşı hazırlıklı olmadığını öncelikle geçmişte ve mevcutta yürütülen
bir kez daha göstermiştir. Olası Marmara risk senaryolarıyla hasar tespitlerinin
Depremi sonrasında benzer sonuçların bütünleşik riskleri ve farklı deprem
ortaya çıkmaması için acil olarak yapılması senaryolarını gözetecek biçimde ele
gereken çalışmaların belirlenmesi amacıyla, alınması, mikrobölgeleme ve yerbilimsel
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı etütlerin geliştirilmesi ana tartışma
Sn. Ekrem İmamoğlu’nun öncülüğünde, konuları olmuştur. Çevre konusunda
bilim ve meslek insanlarından oluşan su tedarikinin sürekliliği, sanitasyon
“İstanbul Deprem Bilim Üst Kurulu” sisteminin sürdürülebilmesi ve salgın
toplantısı 15 Şubat 2023 tarihinde hastalıkların önlenmesi adına mobil tesisler
gerçekleştirilmiştir. tartışılmıştır. Bunlara ek olarak tehlikeli
madde ve tehlikeli atıklar ile ilgili önlemler
25 Şubat 2023 tarihinde ise geniş katılımlı alınması, afet için bertaraf alanlarının
“İstanbul Deprem Çalışma Grubu belirlenmesi ve yıkıntı atıklarını işleyecek
Toplantısı” İstanbul Planlama Ajansı’nda geri kazanım tesislerinin kurulumuna
gerçekleştirilmiştir. Akademisyenler, yönelik eylem önerileri sunulmuştur. İnşaat
alanında uzman meslek insanları, ve güçlendirme odaklarında bir araya
sivil toplum kuruluşu temsilcileri, özel gelen iki masada öne çıkan hususlar,
sektör temsilcileri ile büyükşehir ve ilçe öncelikli olarak güçlendirmeye yönelik
belediyelerinden temsilciler toplantıya mevzuatın geliştirilmesi, güçlendirmenin
katılım göstermiştir. Öğleden önce açılış ekonomik fizibilitesinin ele alınması ve
ve bilgilendirme konuşmaları, öğleden yönetmeliklerin güncellenmesi yönünde
sonra ise çalışma çerçevesinde belirlenen olmuştur.
yedi temada çalışma grubu toplantıları
yapılmıştır. Bu temalar (i) lojistik boyut, Toplamda dört masada bir araya
(ii) mühendislik boyutu, (iii) şehircilik ve gelen Mimari ve Şehircilik grubunun
mimari boyut, (iv) toplumsal boyut, (v) tartışmalarında öne çıkan konular
sağlık boyutu, (vi) ekonomik boyut ve toplanma alanlarının mahalle, semt
(vii) yönetsel ve hukuki boyut olarak vb. farklı ölçeklerde ele alınması,
belirlenmiştir. bu doğrultuda özellikle hastaneler
10
olmak üzere donatı alanlarının hasar su gibi acil ihtiyaçların mevcut stoklardan
görebilirliklerinin tespiti doğrultusunda karşılanması ve bu doğrultuda bu stokları
bu alanların afet müdahalesinde barındıran üretim tesisleri ve satış
değerlendirilmesi, enerji, gıda ve su yapılarının (marketler vb.) risk tespitlerinin
tedarikine yönelik hazırlıkların bu ölçekler yapılması belirtilmiştir.
doğrultusunda değerlendirilmesine
yönelik olmuştur. Kentsel dönüşüm ve Yönetsel ve Hukuki boyutun ele alındığı
imar planları süreçlerinde afet ve risk iki masada gerçekleşen tartışmalarda
yönetimi planlamasının dâhil edilmesi, Mimari ve Şehircilik çalışma gruplarına
bununla birlikte kira ve boş konutların benzer şekilde mahalle ve semt gibi
değerlendirilmesine ilişkin öneriler farklı ölçekler ele alınmış, bu kapsamda
vurgulanmıştır. yerel örgütlenmeler ve kent konseyleri
ile iş birliğinin tesis edilmesi önerilmiştir.
Toplumsal boyutun ele alındığı iki masada Olası Marmara Depremi’nin etkilemesi
İstanbul nüfusu riski artıran bir faktör muhtemel tüm illerin belediye ve
olarak değerlendirilmiş ve bu doğrultuda kurumlarının bu süreçte birlikte hareket
nüfusun azaltılmasına yönelik stratejilerin etmesi, ilçe belediyeleri ve İBB (İstanbul
geliştirilmesine duyulan ihtiyaçtan Büyükşehir Belediyesi) arasında eşgüdüm
bahsedilmiştir. Afet ve risk yönetimi ve iş birliğinin derinleştirilmesi ve Afet
sistemine farklı toplumsal grupları Koordinasyon Merkezi’nin güçlendirilmesi
kapsayan sivil toplum kuruluşlarının hususları öne çıkmıştır.
dâhil edilmesi, mahalle ya da semt
ölçeğinde gönüllü ekiplerin oluşturulması
ve bu doğrultuda eğitim ve farkındalık
çalışmalarının düzenlenmesi konuları öne
çıkmıştır.
Sağlık konulu çalışma grubunda sağlık

sisteminin tüm öğelerinde risk tespitlerinin
yapılması, farklı kaynaklara sahip sağlık
risklerinin tespiti, mobil sağlık ekiplerinin
oluşturulması gibi hususlar önerilmiş, gıda
güvenliğine yönelik çalışmaların yapılması,
afet öncesi ve sonrası kırılgan grupların
belirlenerek öncelikli müdahalenin ele
alınması önerilmiştir.
İki masadan oluşan Ekonomi çalışma

grubunda OSB’lerdeki (organize sanayi
bölgeleri) mevcut yapı stoku ve deprem
sonrası yangın vb. risklerin araştırılması,
buna yönelik envanter sunulması, deprem
sigortaları ve bankalar tarafından
sunulan kredilerin çeşitlendirilmesine
yönelik eylem önerileri sunulmuştur.
Afete müdahale aşamasında zincir
marketlerdeki gıda, hijyen malzemeleri ve
11
01 GİRİŞ
12
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) (UNISDR, 2004). Bu doğrultuda afet ve

Başkanı Sn. Ekrem İmamoğlu’nun risk yönetiminin dört aşaması şu şekilde
öncülüğünde İBB bünyesinde sürdürülen tanımlanmaktadır:
deprem ve risk yönetimi ile ilişkili
çalışmaların İstanbul Planlama Ajansı (İPA) 1. Önleme - Riski Azaltım: Tehlikelerin
koordinasyonunda bütüncül bir şekilde ele olumsuz etkileri genellikle tamamen
alınmasına karar verilmiştir. önlenemez, ancak boyutları veya
ciddiyetleri çeşitli stratejiler ve
Bu kararla eş zamanlı olarak, eylemlerle önemli ölçüde azaltılabilir.
İstanbul Deprem Bilim Üst Kurulu Etki azaltma önlemleri, mühendislik
oluşturulması kararı da alınmıştır. teknikleri ve tehlikeye dayanıklı inşaatın
Kurulun oluşturulmasındaki temel yanı sıra iyileştirilmiş politikaları ve
amaç İstanbul’un Deprem Stratejisini kamu bilincini kapsar (ARUP, 2016).
oluşturmak ve İBB’nin bu stratejiyi en
etkili biçimde uygulanabilmesine yönelik 2. Hazırlıklı Olma: Merkezi ve yerel
ışık tutucu çalışmalar yapmasıdır. yönetimler, profesyonel müdahale ve
Deprem Üst Kurulu’nun en üst düzeyde kurtarma kuruluşları, topluluklar ve
kalıcı bir danışma kurulu görevi yapması bireyler tarafından tehlike ve risklerin
öngörülmüştür. ve bunlar doğrultusunda meydana
gelen etkilerin tahmin edilmesi, bunlara
Bu doğrultuda İBB bünyesinde hazırlıklı olunması ve toparlanma için
deprem odaklı tüm çalışmaların geliştirilen bilgi ve kapasiteleri kapsar
değerlendirilmesine yönelik bir çerçeve (UNISDR, 2007).
yaklaşım geliştirilmiş ve İBB bünyesindeki
tüm birimler ile iştiraklerin yapmış olduğu 3. Müdahale: Afet yönetimi araçlarının
çalışmalar bu yaklaşıma göre tasnif (planlar ve kurumsal düzenlemeler)
edilmiştir. Bu kapsamda oluşturulan afet ve acil durumlarda kullanılmasını
yaklaşım, deprem çalışmalarını yedi boyut kapsar.
çerçevesinde ele almıştır:
4. Toparlanma: Bir kentin, bölgenin ya da
1. Lojistik Boyut ülkenin afet sonrası, afet önceki
2. Mühendislik Boyutu işleyişine ya da daha iyi bir pozisyona
3. Şehircilik ve Mimari Boyut dönme yetisi (ve hızı) olarak ele
4. Toplumsal Boyut alınmaktadır (Holling, 1973).
5. Sağlık Boyutu
6. Ekonomik Boyut
7. Yönetsel - Hukuki Boyut
Birleşmiş Milletler tarafından “afetlerin

nedensel faktörlerinin sistematik
yaklaşımlarla analiz edilmesi ve
yönetilmesi ve bu doğrultuda afetlere
karşı maruzluğun azaltılması, insanların
ve fiziksel varlıkların hasar görebilirliğinin
azaltılması, arazi ve çevrenin yönetimi
ve olumsuz etkileri olan olaylara karşı
hazırlı olmak” olarak tanımlanmaktadır.
13
02 ÇALIŞMA YÖNTEMİ
VE AKIŞ
14
İBB bünyesinde deprem odaklı tüm çalışmaların değerlendirilmesine yönelik bir çerçeve
yaklaşım geliştirilmiş ve İBB bünyesindeki tüm birimler ile iştiraklerin yapmış olduğu
çalışmalar bu yaklaşıma göre tasnif edilmiştir.
Bu kapsamda oluşturulan çerçeve yaklaşım, deprem çalışmalarını, (1) Yönetsel - Hukuki

Boyut, (2) Mühendislik Boyutu, (3) Şehircilik - Mimari Boyut, (4) Toplumsal Boyut (5)
Sağlık Boyutu, (6) Ekonomik Boyut, (7) Lojistik Boyutu olmak üzere 7 boyutta ele almış
ve her bir boyutun afet ve risk yönetiminin 4 aşaması olan (1) Önleme - Risk Azaltım, (2)
Hazırlıklı Olma, (3) Müdahale ve (4) Toparlanma aşamaları çerçevesinde ele alınması
öngörülmüştür
Program:
10.30-11.00 Kayıt
11.00-11.30 Açılış Konuşması

Ekrem İmamoğlu
11.30-12.30 İBB Çalışmaları Sunumu

Dr. Buğra Gökce
12.30-13.30 Çalışma Yöntemine Dair Bilgilendirme

Prof. Dr. H. Tarık Şengül
13.00-14.00 Öğle Arası
14.00-16.00 Çalışma Grupları Toplantıları
16.30-17.00 Ara
17.00-18.00 Değerlendirme ve Kapanış
Çalışma grubu toplantıları yedi temada ve alt grupları ile birlikte toplam 20 masada
gerçekleşmiştir. Etkinliğe yaklaşık 400 kişi katılmakla birlikte alt grupların çalışma
oturumuna 235 kişi katılmıştır (EK-1).
15
ÇALIŞMA YAKLAŞIMI
16
ÇALIŞMA YÖNTEMİ
17
03 ÇALIŞMA
GRUPLARININ MASA
KATILIM DURUMU
18
25 Şubat 2023 tarihinde gerçekleştirilen İstanbul Deprem Çalışma Grupları Toplantısı’nın

tematik masalarında yer alan katılımcı sayıları aşağıda verilmiştir:
51
LOJİSTİK
49
MÜHENDİSLİK
45
ŞEHİRCİLİK
22
TOPLUMSAL
VE MİMARİ
16
SAĞLIK
21
EKONOMİ
31
YÖNETSEL
VE HUKUK
19
04 ÇALIŞMA GRUPLARI
TEMEL HARİTALAR
Şehir İçi Lojistik Sistem

İstanbul’da yaşanacak afet durumunda Birinci ve ikinci derece lojistik merkezler,
şehir dışından gelecek yardımların acil ulaşım yolları ile birbirine entegre
İstanbul’a kara, deniz ve hava yolu ile edilmiştir. Bu sayede yardım tırlarının
ulaşımı sağlanabilecektir. İstanbul’da afet şehir içine girmesi engellenerek, daha
durumunda şehir içi lojistiğin kesintisiz küçük yük araçlarıyla tanımlanan ikinci
devam edebilmesi için 3 ölçekli bir lojistik ve üçüncü derece lojistik merkezlerine
sistem planı yapılmıştır. Buna göre şehrin mal akışı sayesinde şehir içi ulaşımdaki
kuzeyinde birinci derece lojistik merkezler olumsuzlukların önüne geçilecek
tanımlanmış, bu merkezlerden 3’ü Avrupa ve yardımların hızlıca ulaştırılması
1’i Anadolu yakasında konumlandırılmıştır. sağlanacaktır.
20
21
Şehir İçi Lojistik Sistem

Gerçekleşen afet sonrasında arama kurtarma
ekiplerinin alanlara hızlıca erişebilmesi için acil
ulaşım yolları helikopterler ile izlenerek yolların
erişim durumları ekipler ile paylaşılacaktır. Kapalı
olan yollar tespit edilerek İBB iş makinaları
kapalı yolların açılması için sevk edilerek yolların
hızlıca ulaşıma açılması sağlanacaktır. Açılan ve
kullanılabilir yollardan itfaiye ve arama kurtarma
birimleri hızlıca olay yerine sevk edilecektir.
22
23
Sağlık Tesisleri ve Heliport Noktaları

Yaralı afetzedeler 37.700 yatak kapasiteli 291
hastaneye aktarılarak tedavileri sağlanacaktır.
59 farklı noktaya iniş yapabilecek helikopterlerle,
durumu aciliyet gösteren yaralıların hızlıca tedavi
merkezlerine ulaşımı sağlanacaktır.
24
25
Acil Toplanma Alanları

AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı)
tarafından İstanbul’da belirlenmiş olan 5.636
Acil Toplanma Alanı, nüfusun bu alanlara
erişilebilirliği ve ihtiyaç duyulan alansal büyüklüğü
sağlaması açısından analiz edilmiştir. Buna göre
İstanbulluların %99’u 1000 metre yürüyerek,
%95’i 500 metre yürüyerek Acil Toplanma Alanına
ulaşabilmektedir.
Acil Toplanma Alanları, mekânsal büyüklük

açısından analiz edildiğinde; yapı ve nüfus
yoğunluğunun yüksek olduğu bölgelerde kişi
başına düşen toplanma alanın yeterli olmadığı
görülmektedir. Toplanma alanlarının %36’sı kişi
başı 1 m²’nin altındadır.
26
27
Geçici Barınma Alanları

İstanbul’da AFAD tarafından belirlenmiş
olan mevcut Geçici Barınma Alanları 2.453
hektardır. Yaklaşık olarak 1 milyon İstanbulluyu
barındırabilecek bu alanlarla ek olarak 5.400
hektar Geçici Barınma Alanı önerilerek toplamda
7.850 hektarlık alan oluşturulmuştur. Önerilen
alanlar ile yaklaşık 2.160.000 kişilik ek alan
barınma alanı tanımlanmıştır.
28
29
Bütünleşik Deprem Riski ve

Sanayi Alanları
Bina hasarı, deprem sonrası yangın, doğalgaz
hattı hasarı, isale hattı zararı, yol kapanması,
sanat yapıları (alt ve üst geçitler, köprüler)
hasarına göre hazırlanmış olan bütünleşik
deprem riskinin yoğun olduğu İstanbul’un güney
bölgeleri, nüfus ve sanayi alanlarına yakınlığı
açısından risk taşımaktadır.
30
31
Bütünleşik Deprem Riski ve Sosyal

Ekonomik Statü
Bina hasarı, deprem sonrası yangın, doğalgaz
hattı hasarı, ishale hattı zararı, yol kapanması,
sanat yapıları (alt ve üst geçitler, köprüler)
hasarına göre hazırlanmış olan bütünleşik
deprem riskinin yüksek, sosyo ekonomik
statünün düşük olduğu alanlar afet sonrası
sosyal kırılganlığın yüksek olduğu alanları
göstermektedir.
32
33
05 ÇALIŞMA GRUPLARI
RAPORLARI
34
5.1. LOJİSTİK BOYUT
Lojistik Boyutu afet öncesi ve sonrası krizin konusunda testler yapılması ve elektrik
lojistik kurgu doğrultusunda yönetilmesine üretim, iletim ve dağıtım altyapılarının
yönelik, depolama, tahliye ve müdahale test edilmesi ile elektrik ve haberleşme
ekipleri gibi konuları kapsamaktadır. altyapısının bir arada ele alınması gerektiği
Çalışma grubu lojistik boyutunda önleme görüşülmüştür.
ve risk azaltımı, hazırlıklı olma, müdahale
ve toparlanma için gerçekleştirilmesi Enerji sürekliliğinin hem arama kurtarma
gereken eylemleri ele almıştır. Lojistik çalışmaları hem de hayatta kalanların
boyutunda gerçekleşecek çalışmalar enerji, yaşaması için önemine dikkat çekilmiştir.
iletişim, ulaşım koridorları ve kıyı yapıları ve Enerjinin sürekliliğinin sağlanması için
deniz ulaşımı konularına odaklanmıştır. mahalle ve site ölçeğinde çözüm önerileri
(jeneratör, güneş ve rüzgâr enerjisi)
görüşülmüş, sağlık tesislerine ve arama
Masa 1. Enerji kurtarma faaliyetlerine öncelik verilmesi
gerektiği ifade edilmiştir.
Enerji konusunun ele alındığı masada
gerçekleşen tartışmalarda olası Aynı zamanda depremden birkaç gün
Marmara Depremi’nin ardından enerjinin sonra sistemden ayrılması gereken
sürekliliğinin sağlanmasının hayati birimlerin tespit edilerek enerji dağıtımına
olduğu ifade edilmiştir. Bu doğrultuda devam edilmesinin önemine değinilmiştir.
enerji altyapısının depreme dayanıklılığı Toplantı süresince en çok dile getirilen
35
konular özetle; altyapılara ilişkin • Afet sırasında mutlak kesintiler göz

denetimlerin düzenli yapılması ve önünde bulundurularak İstanbul’da
altyapılar için depreme dayanıklılığın statik açıdan uygun ve depreme dayanıklı
kontrol edilmesi, enerji temini açısından olan her yapıda güneş enerji sistemlerinin
jeneratörlerin, enerji depolama tesisleri ve (GES) yaygınlaştırılması, kamu yapıları ve
bunların çalışmasını sağlayan yakıtların kurumsal binalar başta olmak üzere
envanterinin oluşturulması, deprem sonrası uygun her çatıda GES olması,
hasarlı birimlerin sistemden çıkarılarak
sistemin ivedilikle devreye sokulması İstanbul genelinde güneş ve rüzgâr
olmuştur. Bununla birlikte deprem sonrası çözümlerinin hibrid olarak düşünülmesi ve
iletişim, sağlık tesisleri ve arama kurtarma bir arada planlanması,
faaliyetleri öncelikli olmak üzere enerji
temini konusunda bir planlama yapılması • Afet durumunda da enerji sistemlerinin
önerilmektedir. güvenliğinin nasıl sağlanacağının
planlanması,
Enerji hususuna ilişkin olarak
detay eylem öneriler aşağıda • Sokak aydınlatmalarının afete
sunulmuştur: dayanıklılığı konusunda çalışma yapılması
ve arama kurtarma sırasında kullanılmak
• Deprem sonrasında enerjinin üzere taşınabilir aydınlatma üniteleri
sürekliliğinin sağlanması için kurgulanması,
yapılacaklara ilişkin bir eylem planı
hazırlanması, elektrik dağıtım şirketleri • Deprem toplanma alanları ve afet
AFAD koordinasyonuna ilişkin kontroller parklarına güneş enerji sistemlerinin
yapılması, kurulması,
• Elektrik üretim, iletim ve dağıtım • Tüm kamusal alanlarda yer alan sokak
altyapılarının depreme dayanıklılığının lambalarının solar direkler olarak
test edilmesi, sismik testler yapılarak düşünülmesi ve şarj sisteminin kurulması,
elektrik ve haberleşme altyapısının sismik
durumunun gözden geçirilmesi ve deprem • Yaşamsal ihtiyaçlar için güneş
sayılarının denetlenmesi, enerjisi sistemlerinin mikro ölçeklerde
kurgulanması ve bagaja sığabilir
• Afet öncesinden başlayarak afet ölçülerde de temin edilmesi,
sonrasına kadar hasar tespitlerini
yapabilmek için dronlar ve uydu görüntü • İstanbul ve çevre iller için jeneratör
işleme özellikli hasar tespit projesi hayata envanterinin oluşturulması ve depremde
geçirilmesi, hangi jeneratörün nerede kullanılacağının
planlanması,
• İstanbul’da bulunan 10.000’in üzerinde
trafo merkezinin deprem dayanıklılığına • İstanbul’da mahalle ve sitelerde jeneratör
ilişkin testlerinin yapılması, trafoların bulundurulması,
insan yaşamının olduğu yerden
çıkarılması, arazi elde etme konusunda • Sanayi kuruluşları, hastane, sağlık
yaşanan sorunların çözülmesi ve imar tesisleri gibi kritik alanlarda zorunlu
planlarında yer ayrılması, jeneratörlerle ilgili standartların
değerlendirilmesi ve denetimlerin
yapılması,
36
• Jeneratörlerde kullanılacak akaryakıtın • İletişim için kullanılacak enerji hatlarının

uygun koşullarda ve güvenli bir şekilde ayrıca düşünülmesi, İstanbul’un kendi
depolanması, off-grid (şebekeden bağımsız) sisteminin
planlanması,
• Arama kurtarma çalışmaları
sırasında kullanılmak üzere sessiz • Telefonlar arasında ağ oluşturulması,
jeneratörlerin temin edilmesi ve deprem internet yerine geçen bir radyo link ağı
anında kullanılması için açık alanlara kurulması ve İstanbul’un kendi iç iletişim-
yerleştirilmesi, arama kurtarma ekipleri radyo dalga sisteminin planlanması,
gerekli ekipmanın da (hilti, manivela
demir kesme makasları gibi mekanik • Bina envanteri ve güvenli bina sertifika
aletler) bu mobil jeneratörlerin yanında sistemi oluşturulması,
konumlandırılması,
• Bir binanın elektrik projesi dışında izinsiz
• Jeneratörlerin arama kurtarma ve kayıtsız değişikliklerin önlenmesi,
alanlarına veya çadır kentlere taşınması
için planlama yapılması, • Afet ile beraber bütünleşik bir iş güvenliği
sisteminin kurulması (örneğin: 50 kişinin
• Jeneratörlerde kullanılacak akaryakıt üstü yerleşim yapılarda İSG uzman ile
stoku için güvenlik önlemlerinin alınması, çalışmanın zorunlu tutulması
ISO 45001),
• Hastaneler için toplam enerji tüketimine
yönelik üretim gücünün sağlanmasına • Enerjinin sürekliliğinin sağlanması
yönelik planlama yapılması ve UPS konusunda görevli kamu personelinin
destekli enerji üretim sisteminin depreme dayanıklı alanlarda yaşamanın
kurulması, sağlanması,
• Doğal afetler için ortak kullanıma • Yerel yönetimin genel bütçesi içinde
açık iş makinalarına ait bir envanter “depreme ve diğer afetlere hazırlıklı
oluşturulması ve vergi muafiyeti olma bütçesi” kurulması ve bu bütçe
uygulaması ile iş makinası sahibi ile altyapıların dayanıklı hale gelmesi
firmaların afetlerde belediye kadar toplumun da bilinçlendirilmesinin
hizmetine destek olmalarının sağlanması, sağlanması,
• Bina içi acil aydınlatmaların şebeke • İBB’nin vatandaşlara depremde neler

kesintilerinde devreye girmesi konusunda yapması gerektiği konusunda çalışmalar
standartlar geliştirilmesi, var olan yürütmesi,
standartların gözden geçirilmesi.
• Muhtarlar ve site yöneticilerinin afet
Enerji boyutuna ek olarak farklı anında yapacaklarına yönelik eğitim
konulara yönelik eylem önerileri alması ve pilot uygulamalar yapılması.
aşağıda sunulmuştur:
• Kamu alanlarında haberleşme
altyapıların durumlarının tespit edilmesi
ve standartlara uygun hale getirilmesi,
37
Masa 2. İletişim • Deprem tahmin uygulamaları

kapsamında fiber optik altyapıdan
Depremin iletişim boyutunun ele alındığı deprem erken uyarı sisteminin
masada öncelikle deprem sonrası en geliştirilmesi,
kritik olan iletişim hizmetinin sürekliliğinin
sağlanmasına yönelik olarak yapılması • Telekomünikasyon, ulaşım gibi
gerekli çalışmalar tartışılmıştır. Bu altyapılarda risk analizlerinin yapılması,
kapsamda iletişim altyapısının kesintisiz
olarak hizmet sağlamasına yönelik olarak • İletişim ağının sanal baz istasyonları ve
deprem öncesinde hazırlık açısından fiber optik hatlarla genişletilmesine
acil durumda hayata geçirilecek ulusal yönelik çalışmalarda yerel yönetimlerin
dolaşım (national roaming) hazırlıklarının bürokratik engelleri kaldırılması,
yapılması, fiber optik altyapısının
yaygınlaştırılması, kritik müdahale • UAVT doğrulaması olan hem merkezi
alanlarının baz istasyonu ve Wi-Fi altyapısı yönetimlerle hem de yerel yönetimlerin
ile güçlendirilmesi, sivil telsiz haberleşme uygun verileriyle ilişkilendirilebilecek kent
altyapısının kurulması ve bu teknolojilerin bina mekânsal verilerin elde edilmesi,
deprem anında hayata geçirilmesi öne
çıkan başlıklardan olmuştur. Öte yandan, • İstanbul’daki binaların deprem risk
depremden sonraki ilk saatlerde lokasyon analizi verilerinin operatör firmalarıyla
bazlı sms iletişimi ile insanların göçük paylaşılarak mevcut ve yapılacak
altında olup olmadıklarının tespit edilmesi, baz istasyonlarının etkin bir şekilde
GSM operatörlerinden elde edilecek konumlandırılmasının sağlanması,
mobil data ile depremden etkilenen kişi
sayılarının belirlenmesi ve haberleşme kriz • Mahallelere dağıtım sağlayan enerji
masasının kurulması önerilmiştir. firmalarıyla (Boğaziçi Dağıtım A.Ş.
gibi) iletişime geçilip afet sonrası için
Toplantı süresince katılımcılar tarafından GSM operatörlerinin hizmet binalarına
en çok dile getirilen iki husus iletişim ve enerji temini sağlayacak sistemlerin ve
veri akış sistemlerinin bu süreçte ayakta prosedürlerin geliştirilmesi,
kalması ve hızlıca entegre edilebilmesi
konuları olmuştur. • Hastaneler gibi kapasitenin yoğun
olduğu yerlerde afet sonrası
İletişim hususuna ilişkin olarak iletişimin sürekliliğini sağlayan çözümler
detaylı eylem önerileri aşağıda geliştirilmesi,
sunulmuştur:
• Kentsel dönüşüm projelerinde bölgede
• Eylem planında belirtilen kritik bölgelerin kurulacak baz istasyonlarının
ve konumların (valilik, hastaneler vb.) konumlarının dönüşüm planın içerisine
enerji altyapılarının kontrol edilerek dâhil edilmesi,
gerekli önlemlerin alınması,
• Belediye noktalarında Access Point
• Deprem dayanım testlerinden kurulması ve Wi-Fi frekanslarında hizmet
gelen verilerle binanın verilmesi,
dijital ikizlerinin yapılması aracılığıyla
simülasyon gerçekleştirilmesi, • Sensörlü sistemlerle mevcut yapıların
entegre edilip CBS tabanlı bir yazılımla
bir krokisinin çıkarılması,
38
• Güneş panelli destekli uydu net ve Sistemi” kapsamında standartlarının

Radionet gibi farklı teknolojilerin belirlenmesi ve bu modellerin deprem
frekanslarında iletişim sağlayan ve aynı öncesi hazır hale getirilmesi,
zamanda alarm görevi yapabilecek
sistemlerin kurulması, • Afet olasılığı olan bölgeler ile ilgili
altyapı, yapı, ulaşım, iletişim, sağlık ve
• Acil durum zamanlarında kullanılacak kolluk kuvvetlerine ilişkin verilerin
tek merkezden yönetilen çağrı merkezinin toplanıp bunların bir veri tabanında
kurulması, saklanması,
• Baz istasyonlarının elektrik kesintilerinde • Eylem yönetim yazılımlarının

afet sonrası devre dışı kalacak olmasına tasarlanması,
karşı jeneratör gibi geçici çözümler
dışında, kalıcı bir çözüm üretilmesi, • Eylem planlarının yeterliliğinin
farklı eylem senaryoları üzerinden
• Afet sonrası farklı kurumların bir simülasyonlarla sınanması,
arada koordineli bir şekilde çalışmasını
ve sağlıklı bir iletişim kurmasını • Tüm yardım kuruluşlarının ortak
sağlayacak veri tabanlı bir yazılımın kullanabileceği bir platform geliştirilmesi,
geliştirilmesi, İstanbul’daki tüm iş makinelerinin ve
filonun takibi için yazılım geliştirilmesi,
• Sahada çalışan tüm ekiplere ulaşacak
ekonomik, güvenli bir veri şebekesinin • Belediye ve kamu araçlarının takibi ve
kurulması ve bu kapsamda envanter takibi yazılımı ve envanterler
tüm İstanbul’u kapsayacak bir için RFID etiket sistemi oluşturulması,
Afet GSM Şebekesi’nin kurulması,
• Makina Mühendisleri Odası (MMO)
• Sokak aydınlatma şebekesinin elektrik üyelerine ve gönüllülere temel iş makinası
kesintilerinden daha az etkilenmesini kullanım eğitimi ve bilgi paylaşımının
sağlamak amacıyla uzaktan algılama sağlanması,
yöntemiyle hasar tespit sisteminin
geliştirilmesi, aynı zamanda her elektrik • MMO Üye Uygulaması makina mobil afet
direğine verilen elektriğin uzaktan açılıp mobil afet modülü bilgi paylaşımının
kapanmasını sağlayacak sistemlerin sağlanması,
uygulanması,
• MMO üyelerinin evlerine haberleşme
• Aydınlatma direkleri üzerinden hizmet için basit Wi-Fi modüllerinin
verecek açık bir Wi-Fi şebekesinin (Afet sağlanması,
İBB Wi-Fi) geliştirilmesi aynı zamanda
vatandaşların telefon ile iletişim • MMO üye yetkinlik durumları,
faaliyetlerinin sürdürülebilmesi için sağlık durumu ve enkaz durumu
aydınlatma direklerinin birer telefon bilgilendirilmesi,
şarj noktası haline getirilmesi,
• Deprem ve teknoloji hackhatonun
• Afetlerin çeşitli safhalarında afet düzenlenmesi,
lojistiğinin tanımlanmış kaynak yönetim
modellerinin “Ulusal Olay Yönetimi
39
• Deprem ve teknoloji hackhatonun • Afetle ilgili herhangi bir durumda afete

düzenlenmesi, özel iletişim sistemleri ekipmanlarının
belediyeye ve diğer operatörlere
• Acil durumda hayata geçirilmek sağlanması,
üzere zorunlu olarak national roaming
(ulusal dolaşım) hazırlıklarının BTK • Afet sırasında ve sonrasında iletişim
koordinasyonuyla yapılması, sistemlerinin sağlıklı bir şekilde
sürdürülebilmesini sağlayan çeşitli ağ
• Büyük hastaneler veya olası sahra sistemlerinin kurulması (Farklı frekans
hastanesi alanları (Yenikapı ve Maltepe bandı üzerinden iletişimin sağlanması,
gibi), toplanma alanları ve kriz merkezi- RadioLink, Uydu Net gibi),
lojistik koordinasyon alanlarının önceden
kurulacak baz istasyonu ve wifi • Arama kurtarma ekiplerinin
altyapıları ile donatılması, yaşayabileceği aydınlatma sorununun
kablolu aydınlatma drone’lar ile
• Sivil telsiz haberleşme altyapısının yerel çözülmesi,
yönetimler desteği ile kurulması,
• Drone sistemleri kullanılarak afet
• GSM operatörleriyle iş birliği içerisinde sonrasında şehir içinde ulaşım sistemini
deprem anında bina içerisinde kaç kişi optimize etmek amaçlı alternatif yol ve
bulunduğunu gösterecek verinin KVKK’ya güzergahların belirlenmesi,
uygun şekilde sağlanması,
• Bilgi kirliliğinin önüne geçmek adına
• Afet sonrası, önceliklendirilmiş GSM çok kanallı medya yönetimi metodunun
araçlarına; belediyenin önceden uygulanması,
belirleyeceği yerlerden yakıt temin
edilmesini sağlayacak koordinasyonun • Afet sonrası sağlık kuruluşlarının
sağlanması, doluluk durumunun veri tabanlı bir
yazılım üzerinden izlenmesi,
• Afet sonrası bölge içerisinde iletişim
sistemlerinin kurulması veya halihazırda • Ses dalgası, sıcaklık duyargaları
yıkılmayan iletişim istasyonlarının ve benzeri sonar yöntemlerle
bakımından sorumlu GSM operatörlerinin enkaz altında kalan insanların tespitini
gönderdiği ekiplerin afet kent içi ulaşımı sağlayacak sistemlerin
sırasında önceliklendirilmesi, arama kurtarma çalışmalarında
kullanılması,
• Depremde yıkılmayan telekomünikasyon
merkezlerinin çalışmalarının • Arama kurtarma operasyonları
sürdürülebilmesi için yakıt önceliğinin için geliştirilmiş küçük robotların
sağlanması, kullanılması,
• Afet sonrası toplanma alanlarına farklı • Sosyal medyada metin taraması ile
GSM operatörlerinin ortak çalışacağı baz ihtiyaçların takibinin sağlanması,
istasyonlarının kurulması,
40
• Afet sonrasında kullanılacak iletişim Masa 3. Ulaşım Koridorları

şebekelerinin afet ekiplerini ve aynı
zamanda depremzedeler göz önünde Lojistik temasında ulaşım koridorları
tutularak telsiz, telefon gibi iletişim boyutunun ele alındığı masada öncelikle
kanallarının geliştirilmesi, deprem sonrası zaman açısından en kritik
olan müdahale aşamasına yönelik olarak,
• National roaming’in hayata geçirilmesi, kritik müdahale alanlarına (sağlık tesisleri,
toplanma/barınma alanları, yardım/
• Büyük hastaneler veya olası sahra lojistik merkezleri, arama/kurtarma
hastanesi alanları (Yenikapı ve Maltepe çalışmalarının yapılacağı alanlar vb.) en
gibi), toplanma alanları ve kriz kısa sürede erişimin sağlanabilmesi için
merkezi gibi kritik lokasyonlarda Uydu yapılması gerekli çalışmalar tartışılmıştır.
haberleşmesi üzerinden Wi-Fi Bu çalışmaların sağlıklı olarak elde
hizmetlerinin sağlanması, edilebilmesi için, ilk olarak depreme ilişkin
farklı senaryoların yer, şiddet ve zamansal
• Mobil şarj istasyonlarının şehrin kritik boyutu ile günümüz koşullarına göre tekrar
lokasyonlarına dağıtılması, değerlendirilmesi ve ulaşım altyapısının
dayanıklılık envanterinin çıkarılması konusu
• Uydu görüntü işleme teknikleri ile gündeme getirilmiştir. Söz konusu kritik
depremden sonraki ilk saatte öncesi müdahale alanlarına erişimin planlanması
sonrası bina durum tespiti ile depremin ile arama-kurtarma ve ilk yardım ekiplerinin
etkilediği alanların büyüklükleri ve hasarlı bölgelere erişim ilgili tüm kurumlara
lokasyonları belirlenerek arama kurtarma ait verilerin coğrafi bilgi sistemleri tabanlı
ekiplerinin nerede çalışacaklarının dijitalleştirilmesi ve güncel tutulması,
belirlenmesi, tahliye planlarının oluşturulması ve
Atatürk Havalimanı’nın afet sonrası
• Haberleşme kriz masası kurularak mobil müdahaleye yönelik işler halde tutulması
haberleşme araçlarının tek noktadan önerilmiştir.
yönetilmesi ve daha fazla noktanın
kapsanmasının sağlanması (hastane Toplantı süresince katılımcılar tarafından
kriz masası gibi alanlara üç operatörün en çok dile getirilen iki husus kritik ulaşım
ayrı ayrı mobil araç göndermesi altyapısının dayanıklılık envanterinin
yerine bir araç göndermesi diğer çıkarılması ve raylı sistemlerin müdahale
iki aracın başka noktalara aşamasında kullanılması konuları
gönderiminin sağlanması gibi), olmuştur.
• Sms iletişimi ile (lokasyon bazlı); a-evet Ulaşım koridorları hususuna ilişkin
hayattayım göçükte değilim, b- evet olarak detay eylem önerileri aşağıda
hayattayım göçükteyim cevaplarıyla bina sunulmuştur:
içinde kalan insan sayısı tahminlemesinin
yapılması, • Atatürk Havalimanı’nın afet
sonrası müdahalede kullanılması için
• İhtiyaçların hemen karşılanabilmesi tekrar işler halde tutulması,
için afet bölgelerinde kredi
ve banka kartlarının bloke edilmeden • Deprem sonrası lojistik önemi olan
kullanılabilmesi. karayolu üzerinde bulunan sanat
yapılarının güçlendirilmesi,
41
• Olası depremde riskli yapılar Ulaşım koridoru boyutuna ek olarak farklı

sebebiyle zarar görmesi/kapanması konulara yönelik eylem önerileri aşağıda
beklenen yolların güncellenmesi ve sunulmuştur:
yol kenarı geri çekilmeyle ilgili imar/
kamulaştırma uygulamalarının yeniden • Raylı sistem istasyonlarının boş/
değerlendirilmesi, acil durumda hızlıca boşaltılabilecek
mahallerinin lojistik ekipman (çadır, su,
• Bölgesel ölçekte tahliye ve gelecek battaniye ve küçük boyutlu kurtarma
yardımların erişimlerinin ekipmanları gibi) depolama sahası,
sağlanacağı yerlerin belirlenmesive deprem sonrası barınma hastane
bu bölgelerin ulaşım bağlantılarının gibi fonksiyonlara dönüştürülebilmesi
güçlendirilmesi, ve 3 boyutlu modellerinin güncel
tutulması,
• Geoteknik izleme yöntemleri
ile deprem sonrası hasar tespitini • Mahalle muhtarlarının acil durum raylı
anında iletecek sismik sensörlerin ana sistem alanları ile ilgili bilgilendirilmesi,
ulaşım akslarındaki sanat yapılarına mahalle gönüllülerine eğitimler
yerleştirilmesi, verilmesi ve gönüllülerin
arama-kurtarma ve ilk yardım
• Deprem sonrasında hatların hızlıca ile ilgili çalışmaları için bu alanlardan
kontrol edilmesi, kontrollü bir şekilde yararlanması,
tüm şehrin lojistiği için yeraltı raylı
sistemlerinin kullanılması, • Lojistik alanlar için üç büyük
stadyumun otopark alanları ile belirli
• Deniz taşımacılığı ve raylı sistemlerin büyüklükteki park ve yeşil alanların
ana istasyonları arasındaki değerlendirilmesi,
entegrasyon değerlendirilerek raylı
sistemlerin deniz ulaşımıyla birlikte • Oluşacak enkazdan dolayı müdahale
deprem sonrası acil müdahaleye araçlarında bisiklet, elektrikli bisiklet,
ilişkin tedarik/dağıtım, ilk yardım vb. skuter, motosiklet gibi mikro ölçekli
amaçlarla kullanılması, araçların kullanımının değerlendirilmesi
ve buna yönelik olarak özel sektör ile iş
• Atatürk Havalimanı’na erişimi birliğinin geliştirilmesi,
sağlayan M1A hattının hazır olan
güçlendirme projelerine yönelik İller • Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik
Bankası’nda bekleyen kredi onaylarının Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD)
hızlıca çözülmesi, Uluslararası Nakliyeciler Derneği’nden
(UND) arama-kurtarma çalışmalarında
• Metrobüs hattının deprem sonrası kullanılabilecek destek ekip, araç-gereç
müdahalede hangi amaçla ve malzeme için envanter analizi ve
kullanılacağının belirlenmesi bölgesel müdahale konusunda görev
ve deprem sonrasında bu güzergahın paylaşımı yapmalarının
belirlenen amaç doğrultusunda sağlanması,
kullanılabilmesine yönelik
düzenlemelerin yapılması.
42
• Afet sonrası kullanılacak önemli Bölgesi olacağı düşünülerek yürütülmüş, bu

verilerin (risk haritaları, acil toplanma doğrultuda İBB’nin gerekli hazırlık planlarını
alanları, yeşil alanlar, deprem yalnızca İstanbul içindeki iş birlikleriyle
sonrasında kullanılabilecek kamu değil etkilenmesi muhtemel tüm illerle iş
binaları, makine ekipman parkları, birliği içerisinde yapması gerektiğinin altı
lojistik merkezleri, metro ağı, çizilmiştir.
küçük ölçekli depolama alanları,
acil durum ekip organizasyonu Çalışma toplantısında olası depremin
iletişimi vb.) tek bir platformda (BIG kıyı şeridi yapılarında ve kara yolu
DATA standartlarına ve yönetimine ulaşımı üzerinde oluşturacağı büyük
uygun olarak) dijitalleşmesi ve güncel tahribata dikkat çekilmiş, bu ihtimal
tutulması, karşısında lojistiğin çok büyük kısmının
deniz yoluyla ve diğer su yolları üzerinden
• Deprem sonrasında acil yardım sağlanması gerektiğinin altı çizilmiş ve bu
araçları dışındaki araçların ana yardım gerekliliğe dönük planlamaların ivedilikle
koridorundaki arterlere çıkmamasına gerçekleştirilmesi önerilmiştir. Bu amaçla
yönelik farkındalık çalışmalarının alınacak aksiyonlar mevcut su yolları
yapılması, haritasının çalışılmasının yanı sıra hangi
geminin ne şekilde işlevlendirileceği ve
• Toplanma alanlarında su, gıda, hangi limanda demirleyeceği, bu limanların
battaniye, küçük boyutlu kurtarma ne şekilde güçlendirileceği ve gemilerde
ekipmanları gibi temel malzemelerin hangi personelin görev alacağına kadar
depolanması. çok çeşitli öneriler içermiştir. Büyük
oranda önlem alma, risk azaltma ve
Masa 4. Kıyı Yapıları ve Deniz hazırlıklı olma aşamaları için tasarlanan
Ulaşımı eylemler, afet esnası ve sonrasında doğru
müdahaleyi tesis edici stratejiler üzerine
Deniz ulaşımı lojistiğinin ele alındığı kurulmuştur.
masada yürütülen tartışmalarda, yanal ve
dikey atılımlı fay kırılımlarının oluşturacağı Tüm bunlara ek olarak, olası Marmara
senaryolara karşın iskele ve liman depremi ile ilgili tsunami etkisi konuşulmuş
yapılarında ortaya çıkabilecek hasarlar, bu ve fay kırığı yapısının İstanbul’da tsunami
hasarların deniz ulaşımı üzerinde ortaya yaratmayacağı belirtilmiştir. Buna karşın
çıkaracağı olumsuz etkiler ele alınmış; afet yapılan simülasyonlar incelendiğinde,
öncesinde önleme ve hazırlıklı olmaya, oluşacak dalganın azami 2,5 m olacağı
afetin ilk 24 saatinde ve sonrasında öngörülmüş, konuşmalar esnasında yapılan
müdahale etmeye yönelik eylem önerileri öneri ve tespitlerde bu etki göz önünde
geliştirilmiştir. Masa tartışmaları olası bulundurulmuştur.
depremin odağının İstanbul değil Marmara
43
44
Kıyı yapıları ve deniz ulaşımı hususuna Feneri’nde, Boğaz hattında Beykoz ve

ilişkin eylem önerileri aşağıda İstinye/Tarabya koylarında, Marmara
sunulmuştur: Denizi kıyısında ise Büyükçekmece’de
lojistik üs kurulması, kurulacak lojistik
• Kullanılan tüm iskele ve liman üslerin hastane gemilerinin yanı sıra
yapılarının, fay yönleri ve olası otel/cruise gemilerinin de bağlanabileceği
şiddetleri dikkate alınarak, şekilde planlanması,
dayanımlarının tespiti ve güçlendirme
çalışmalarının başlaması, • Amfibik harekatın Karadeniz’de
kısıtlı yürütülebileceği ve Büyükçekmece
• Yeni yapılacak iskelelerin, deprem etkileri ve sonrasındaki kıyı şeridi de
dikkate alınarak, yüzer ya da kazıklı depremden az etkileneceği için bu kıyı
olmasına karar verilmesi, mevcutların şeridinde yardım üsleri kurulması; rıhtım,
bu kapsamda gözden iskele yapısının, toplanma ve depolama
geçirilmesi, alanları planlamasının önlem alma ve
hazırlık aşamalarında gerçekleştirilmesi,
• Deprem sonrasında deniz ulaşım özellikle dışarıdan gelebilecek (ulusal ve
araçlarını kullanacak mürettebatın uluslararası) arama kurtarma ekipleri
personel role kartlarının hazırlanması ve ve yardım ekipmanlarının bu üslerden içeri
güncel tutulması, yürütülmesi,
• Hazırlanacak role kartlarında ailesi • Atatürk Havalimanı ve İstanbul

İstanbul ve Marmara dışında yaşayan Havalimanı ile entegrasyonun
personelin önceliklendirilmesi, bunun yanı sağlanacağı en yakın deniz yollarının
sıra sadece İstanbul’da değil komşu illerde tespiti ve uygun kıyı yapılarının inşa
çalışacak personelin bilgisinin de hazır edilmesi,
edilmesi,
• Olası Marmara depreminde ihtiyacı
• İBB gemi envanterine en az dört adet karşılayacak gemileri ve bu gemilerin
hastane gemisi eklenmesi, bağlanması için hangi iskele ya da
limanların kullanılacağının listelenmesi ve
• İBB gemi envanterine yakıt ve su belirlenmesi,
gemilerinin eklenmesi,
• Mümkün olan her noktada, iskelelerde
• Afet durumunda su yollarının etkin gemi bağlama planlarının fay hatlarına
kullanımının planlanabilmesi için su yolu paralel olacak şekilde yapılmasına özen
haritası çıkarılması, gösterilmesi,
• Karadeniz kıyısında sefer yapılması, • İskele bağlama ekipmanlarının (baba)

bağlama ve/veya kurtarma operasyonları deprem sırasında gemiye gelecek yükü
yürütülmesinin deniz şartları açısından de taşıyacak şekilde boyutlandırılması,
zor olması sebebiyle Boğaz içerisindeki mevcutlarının dayanımının bu yönde olup
uygun lokasyonların belirlenmesi, olmadığının tespiti,
deprem açısından en az hasar
göreceği beklenen Karadeniz
çıkışında yer alan ve hali hazırda
rıhtımı bulunan Rumeli Feneri ve Anadolu
45
• Kazıklı iskele sisteminde zeminin • Afet durumunda deniz ulaşım

sıvılaşması ve iskelenin zarar araçlarının aktif kullanımının
görerek kullanılamaz hale gelmesi temini için (uzun vadeli bir hedef
durumu ile yüzer duba iskele kullanımı olarak) suni (yapay) su yolları inşa
konularının detaylı bir çalışma edilmesi,
ile tespit edilmesi, yüzer iskelelerin
de deprem anında kopma riskleri ile • Acil durumlarda kullanılmak üzere
birlikte değerlendirilmesi, duba inşa edilmesi,
• Yeni ve dayanıklı kıyı rampa alanlarının • Özel sahipli küçük teknelerin

tespiti ve inşa edilmesi, (yatların) deprem sonrası taşımacılık
faaliyetlerinde kullanılabilmesi için
• Yıkımın yüksek olacağı düşünülen koordinasyonun şimdiden kurulması ve
Maltepe, Pendik ve Tuzla’ya deniz planlanması.
üzerinden ulaşımın planlanması ve
bu kapsamda özellikle kıyı yapılarının
gözden geçirilmesi,
• Depremden daha az etkilenecek

olan Karadeniz ve kıyılarında, üs ve
diğer lojistik planlamaları yaparken
denizin genelde sert seyretmesinin
dikkate alınması,
• Haliç’te bulunan köprülerin zarar

görme ihtimaline karşın, Haliç su
yolunun İstanbul Denizi ile irtibatının
kesilmesi ve kıyıya bağlı küçük
teknelerinde batma riski nedeniyle
Haliç’in deniz ulaşım planlarında
önceliklendirilmemesi,
• Manevra ve hareket kabiliyeti

yüksek olan özel sektöre ait motor
olarak tabir edilen mevcut küçük
teknelerin ve gemilerin iskele yapılarına
bağlı biçimde görevlendirilmeye
hazır edilmesi ve kıyılarda rampa
yapılarının tesis edilmesi, bu teknelerin
koordinasyonu için ayrı bir çalışmanın
yürütülmesi,
• Kıyı şeridindeki gemiler üzerinde seyyar

baz istasyonları kurulması, böylece 35
km’lik çevrede iletişim altyapısının tesis
edilmesi,
46
5.2. MÜHENDİSLİK BOYUTU
Mühendislik Boyutu afet ve etkilerine genişletilmesi gerektiği olmuştur. Aynı

yönelik farklı alanlardaki teknik bilgilerin, zamanda veri üretimi ve veri paylaşımı
risk tespitleri ve risk azaltma yöntemlerinin konusunda kurumlar arasında mutlak iş
üretilmesini kapsamaktadır. Çalışma birliği olması gerektiği vurgulanmıştır.
grubu mühendislik boyutunda önleme ve Üretilen zemin haritalarından yola çıkarak
risk azaltımı, hazırlıklı olma, müdahale depremin yapısal çevrede yaratacağı
ve toparlanma için gerçekleştirilmesi etkinin en aza indirilmesi için imar planları
gereken eylemleri ele almıştır. Mühendislik ile getirilecek yapılaşma kısıtlamalarının,
boyutunda gerçekleşecek çalışmalar yer bilimciler ile ortak çalışmalar sonucu
deprem ve jeoloji, inşaat ve çevre ve her alt bölgenin zemin özelliklerine özgü
mühendisliği konularına odaklanmıştır. farklılaştırılarak belirlenmesi gerektiği de
ayrıca üzerinde durulan önemli konular
Masa 1. Jeoloji, Jeofizik ve Deprem arasında olmuştur.
Mühendisliği
Yer bilimleri hususuna ilişkin olarak
Mühendislik boyutunun yer bilimleri detay eylem önerileri aşağıda
açısından ele alındığı masada katılımcıların sunulmuştur:
ortaklaştığı en önemli eylem önerisi; zemin
haritalarının ve tsunami modellerinin • Konuyla ilgili İstanbul’da yapılmış tüm
gereken tüm teknik detaylar dikkate pilot projeler, hazırlanmış raporlar,
alınarak güncellenmesi ve kapsamlarının mevcut yönetmelikler, eylem planları
47
ve master planların incelenerek eksik • İBB veri tabanına konuyla ilgili tüm
ve güncellenmesi gereken konuların verilerin işlenmesi, ilgili personelin
tespiti, bu konular özelinde çalışmak sayısının ve niteliğinin geliştirilmesi,
üzere ekip kurulması ve çalışma modeli
oluşturulması, • Tabaka eğim ve doğrultuları, folyasyon
(foliasyon), hâkim çatlak sistemlerinin
• Erken uyarı ve acil müdahale kayma yüzeylerinin tespitinin yapılması
sisteminin belirli protokoller ve bu tespitlerin yansıtıldığı güncel
kapsamında birlikte çalışan bir haritaların İstanbul ve yakın çevresi de
modelde kurulması, sistemlerin dâhil edilerek üretilmesi,
kontrolünün yapılması,
• Örtülü fayların net tespitlerinin
• Afet Risk Yönetimi ve Kentsel ve detaylı incelemelerinin yapılıp
İyileştirme Daire Başkanlığı’nın haritalara aktarılması, üstü kapalı
kurulması, fayların hareket yönlerinin tespiti için
arazi çalışması yapılması, eksiklerin
• Kocaeli ve TÜBİTAK deprem haritalandırılması,
istasyonlarının eşgüdümlü çalışması,
• Mevcut mikrobölgeleme çalışmasının
• İBB ile Kandilli Rasathanesi ve Deprem geliştirilmesi ve tamamlanması,
Araştırma Enstitüsü (KRDAE) imar planlarının bu haritaya uygun
arasında kurumsal iş birliğinin şekilde hazırlanması, İstanbul’un
oluşturulması, kuzey alanlarında da mikrobölgeleme
çalışmasının yapılması ama
• İRAP (ve bağlamında TARAP) yapılaşmayı tetikleyecek bir araç
raporunun detaylı bir şekilde olarak kullanılmasına engel olacak bir
incelenmesi, eksiklerinin belirlenmesi ve sistemde tutulması,
güncellenmesi, İBB ve diğer kurumlara
aktarılan görevlerin kapsamının, • İBB Deprem ve Zemin İnceleme
kurulması önerilen iş birliklerinin ve Müdürlüğü’nün İstanbul il sınırları
görev dağılımlarıının güncellenmesi, içerisinde zemin özelliklerini ayrıntılı
yer mühendislik araştırmaları ile
• Hasar dağılımın tespit edilmesi, arama sınıflandırdığı bulgulara göre deprem
kurtarma ekiplerinin nitelik ve nicelik riskli alanlara uygun imar kararları
yönünden iyileştirilmesi, eğitimlerin vermesi,
düzenli olarak yenilenmesi, İBB iş
makinelerinin yerlerinin tespit edileceği • Zemin haritasından ivmelerin
bir sistem oluşturulması ve AFAD ile hesaplanması ile oluşturulmuş
İBB arasında iş birliğinin kurulması, olan deprem tehlike haritasının
güncellenmesi,
• Tüm verilerin toplandığı bir veri bankası
oluşturulması ve bu merkezlerde • Jeofizik haritalarının tüm ili
sistemin takibini yapacak ve yönetecek kapsayacak ölçekte ve yüksek
sorumluların belirlenmesi, çözünürlükle en riskli bölgelerden
başlayarak yapılması,
48
• Tsunami haritasının güncellemesi, • İstanbul kara alanında olan bazı fay

zonlarında ayrıntılı jeolojik, jeofizik ve
• Parsel bazındaki uygulamalardaki jeodezik araştırmaların geliştirilmesi,
zemin etütlerinde mesleki şartların
güncellemesi için İBB’nin yer bilimleri • Kentsel dönüşüm çalışmalarında
uzmanlarıyla ve meslek odalarıyla bir zemin-etüt kalitesinin artırılması ve
araya gelmesi, belediyelerin zemin madencilik uygulamaları denetiminin
etüt raporlarında meslek ayrımcılığının daha etkin yapılması,
engellenmesi, meslek odalarının
temel etütlerde ortak bir sonuca • İlçe belediyeciliğinde zemin etütlerini
varması konusunda yeni düzenlemeler denetleyecek jeolog ve jeofizik
yapılması, mühendislerinin istihdam edilmesi,
• Acil müdahale anında kullanmaya • Jeofizik ve jeolojik çalışmaların

hazır bir helikopter filosunun mevzuatta bir arada ele alınmasının
belirlenmesi (Bu filo İBB mülkü sağlanması,
olmadan bazı protokol anlaşmalarla
özel şirketlerden temin edilebilir), • Afet sonrasında ikincil afet
bağlamında heyelan olabilecek
• Marmara’da deniz tabanında bulunan alanların izlenmesi,
deprem kayıt noktalarının sayısının
artırılması, mevcutların iyileştirilmesi, • Jeoteknik çalışmalarda afet risk
KRDAE’nin bu konuda desteklenmesi, yönetimi anlamında özellikle önemli
sanat yapılarının (ulaşılabilirliği
• Deprem erken uyarı sistemi yönetimi etkileyecek) zemin parametrelerinin
ve aletsel nitelikleri ile tsunami uyarı yapı ile ilişkilerinin kontrolleri
sisteminin işlev kazanması için teknik yapılarak güçlendirme çalışmalarının
ve akademik çalışmalardan destek başlatılması,
alınması,
• Yeraltı suyu, tarım alanları,
• Mikro sismik incelemelerde karşılaşılan biyoçeşitliliği korunması gereken
kirlilikten arınmak için yapılacak olan alanlar vb. kriterler dikkate alınarak
taş ocağı patlamaları gibi çalışmaların enkaz kaldırma müdahale planının
bildirilmesinde eksiksiz çalışan bir yapılması,
sistem oluşturulması ve mevcut
sistemin revize edilmesi, • Senaryo depremle ilgili farklı
senaryoların çalıştırılarak olası tüm
• Mikrobölgeleme sonuçlarının imar hasar bölgelerinin belirlenmesi,
planlarına aktarılması,
• İBB’ye özgü deprem yazılımının
• İstanbul’un en zayıf zeminlerinde ivme geliştirilmesi,
değerleri ortaya konarak, zeminlere
oturan üst yapıların belirlenmesi ve • Afet anında jeoloji/jeofizik esaslı ön
gerekli kontrollerin yapılması, tahmin metodunun geliştirilmesi, Coğrafi
Bilgi Sistemi (CBS) tabanlı sisteme
entegre optik yöntemle hasar dağılımı ve
ulaşım analizlerinin yapılması,
49
• Erken uyarı sistemlerinin özellikle denetim çalışmalarını yapacak bir

altyapı, doğalgaz ve raylı sistemler için oluşumun sağlanması,
çalışır hale getirilmesi ve düzenli olarak
kontrol edilmesi, • İBB’nin kurumları olan İPA-KİPTAŞ-
BİMTAŞ ve İMAR A.Ş. iş birliğinde
• Bütünleşik afet sisteminin bütün yapılan parsel ve ada ölçeğinde kentsel
çalışmalarda baz alınması, afet yenileme ve dönüşüm projelerinde
anında kapanacak yolların, kentin olumsuz zemin özelliklerini ve olası
tahliye modelinin, geçici toplanma yer hareketlerinin etkisini yok etmeyi
ve barınma alanlarının belirlenmesi, amaçlayan, yaşanabilir ve afet dirençli
geçici toplanma ve barınma alanlarının yerleşimler üretilmesi.
ilk anda ihtiyaçları karşılayacak
kapasitede düzenlenmesi ve Masa 2. İnşaat ve Güçlendirme
korunması,
Mühendislik temasında İnşaat ve
• İlk yardım ve kurtarma çalışmaları Güçlendirme Boyutu’nun ele alındığı
için itfaiye teşkilatının yeniden masada yer alan uzmanlar deprem
yapılandırılması, bölgesindeki gözlemlerini paylaşırken,
yapıların depremden etkilenme
• Afet dirençli şehir oluşturma durumlarına dair değerlendirmelerini ve
çalışmalarının hızla hayata olası Marmara depreminde İstanbul’daki
geçirilmesinde ve bu konuda finansal yapı stokunun hasar tespit ve güçlendirme
kaynaklara erişimde karşılaşılan çalışmalarına dair görüşlerini dile
bürokratik engellerin alışması, getirmişlerdir. Şehirlerin yapı stoku,
iletişim, ulaşım ve yaşam hatlarının
• İBB’ye özgü bir yazılım modeliyle afet deprem ve her türlü afete karşı dayanıklı
anı ve hemen sonrasında ön tahmin olması, fonksiyonlarını yitirmeden çalışır
yönteminin geliştirilmesi, CBS tabanlı durumda olmasına dair yapılacak hazırlık
bir ortamda entegre optik yöntemle çalışmalarının önemi masadaki uzmanlar
hasar dağılımı ve ulaşım analizlerinin tarafından vurgulanmıştır.
yapılmasının sağlanması,
İBB tarafından bugüne kadar
• İstanbul’u ve Marmara’yı tehdit eden gerçekleştirilen projeler listesi incelendiğinde
büyük deprem olasılığını daha iyi toplam 220 projenin en az 40 adedinin
anlamak ve yer bilimsel olayları günü İnşaat Mühendisliği konuları ile doğrudan ya
gününe izlemek amacıyla İstanbul da dolaylı olarak ilgili olduğu belirtilmiştir.
kara ortamında ve deniz tabanında Toplantı süresince İstanbul’da yürütülecek
deprem etkinliğini izlemek ve deprem hasar tespit çalışmaları, güçlendirmeye
ve tsunami erken uyarı sistemini daha uygun yapıların seçim yöntemleri, hasarlı
etkin ve duyarlı duruma getirmek için yapılarda yürütülecek güçlendirme
alt yapıya ve yönetime yönelik proje çalışmalarındaki mevzuat eksiklikleri ve
çalışmalarının desteklenmesi, yöntem seçimleri, ruhsatsız yapıların
güçlendirilmesi için seçilebilecek yöntemler
• İnşaatların zemin özelliklerinin ve üniversiteler/meslek odaları ile iş birlikleri
proje ve yerinde denetiminde ilçe kurularak yetkin mühendislik konusuna dair
belediyelerinde jeoloji, jeofizik ve yürütülecek çalışmaların önemi katılımcılar
geoteknik mühendislerin ortak tarafından sıklıkla dile getirilmiştir.
50
İnşaat ve Güçlendirme hususuna • Köprüler başta olmak üzere (Haliç,

ilişkin olarak detay eylem önerileri Unkapanı, Galata Köprüleri) ulaşım
aşağıda sunulmuştur: strüktürlerinin güçlendirilmesi için
çalışmaların başlatılması,
• Mesleki eğitimin kalitesinin artırılması
adına üniversite, yerel yönetim ve • Deprem sonrası ulaşım ve iletişimin
meslek odaları iş birliği ile meslek içi kesilmemesi için alternatif yöntemler
eğitimler yürütülmesi, geliştirilmesi,
• Kalifiye yapı ustaları yetiştirmek için • Heyelan alanlarının sürekli izlenmesi

eğitimler verilmesi, için bir sistem kurulması,
• Risk azaltma konularında yasal • Sıvılaşma potansiyeline sahip alanların

mevzuatın sorunlarının irdelenmesi belirlenmesi,
ve İmar Yönetmeliği, Şantiye
Şefleri Hakkında Yönetmelik, Yapı • Sıvılaşma çalışmaları sadece üst yapı
Güçlendirme Yönetmeliği gibi stoku açısından değil, aynı zamanda
yönetmeliklerin iyileştirilmesi adına buralarda bulunan gömülü boru
çalışmalar yürütülmesi, sistemleri (lifeline hayat damarları)
için de ele alınması,
• Yapıların hasar tespit çalışmaları
için hızlı tarama yönteminden daha • Mikrobölgeleme çalışmalarının parsel/
kapsamlı ve doğru sonuç verecek ada bazında sürekli izlenmesi için yapı
bir yöntem seçimi için çalışmalar izleme sistemlerinin zorunlu olarak
yapılması, kullanılması ve ulaşılabilir biçimde
yayınlanması,
• Güçlendirme projelerinde seçilecek
yöntemlerin yönetmelikte • 10 kat ve üzeri yapıların özellikle
tanımlanması için çalışma yürütülmesi, gökdelenlerin sürekli izlenmesi için yapı
izleme sistemlerinin zorunlu olarak
• Kısmi güçlendirme projelerine uygun kullanılması ve bu bilgilerin AKOM
yapıların belirlenmesi için yöntem ve (Afet Koordinasyon Merkezi), AFAD,
model belirlenmesi, vb. kuruluşlarla paylaşılması,
• Güçlendirme projelerinin denetlenmesi • Risk yönetimi ve güçlendirme

için birim kurulması, konusunda teknik ve finansal destek
alınmasına yönelik çalışmaların
• Yapı malzemesi imalatlarının yapılması,
denetlenmesi için bir model
oluşturulması, • Altyapı sistemleri ve tarihi-kültürel
miraslarda oluşabilecek riskleri
• Yıkılmadan deprem dayanımı önlemeye yönelik güçlendirme
sağlanabilecek ruhsatsız yapıların işlemlerinin programlanması,
güçlendirilmesi için yöntem ve model
belirlenmesi,
51
• Deprem riski oluşturan fay kullanılabilir olması konuları gündeme

sistemlerinin, parsel bazında yapılan gelmiştir. Bu doğrultuda yapılardaki risk
yapı ve statik hesaplanmalarında azaltımının yalnızca kentsel dönüşüm
dikkate alınması, odaklı olmayıp güçlendirme konusuna
da önem verilmesi, insanların bu konuda
• Hasar azaltma çalışmalarında bilinçlendirilmesi ve hızlı tarama yapılması
Coğrafi Bilgi Sistemleri/Kent Bilgi hususları öne çıkmıştır.
Sistemlerinin etkin olarak kullanılması, Toplantı süresince en çok dile getirilen
hususlar, binalarda sismik riski azaltacak
• İstanbul ili Marmara kıyı ilçeleri bir proje ortaya konularak süre ve maliyet
için hazırlanmış olan tsunami risk açısından kapsamlı güçlendirme yerine
haritaları, tahliye haritaları, bilgi kısmi güçlendirmenin sağlanması ve bunun
panoları ve tahliye tabelalarının önünü açacak mevzuat düzenlemelerinin
Karadeniz kıyı ilçeleri için de yapılması olmuştur.
hazırlanması,
İnşaat ve Güçlendirme hususuna
• UNESCO tarafından desteklenen ilişkin olarak detay eylem öneriler
ODTÜ ve KRDAE tarafından yürütülen aşağıda sunulmuştur:
CoastWAVE projesi kapsamında
Büyükçekmece ilçesi tsunami hazır • Risk azaltma çalışmalarına altlık olmak
yerleşim olarak belgelenmesi sürecinin, üzere hızlı tarama yönteminin İstanbul
Marmara kıyısındaki diğer ilçeler için genelinde yaygınlaştırılması,
de sürdürülmesi ve Karadeniz kıyı
ilçeleri için de gerçekleştirilmesi, • İstanbul’daki yapı stoku göz önüne
alındığında kentsel dönüşümü
• Yer altı suyu havzaları ve kaynakları, sağlanamayacak sorunlu yapı stoku
yüzey suları kaynaklarının için güçlendirme esaslı bir seçeneğin
bütünleşik su politikası çerçevesinde topluma sunulması,
değerlendirilmesi.
• İBB’nin güçlendirmeyi önceleyecek
Masa 3. İnşaat ve Güçlendirme uygulamalarıyla toplumsal
farkındalığı arttırması, gerekiyorsa
Masada gerçekleşen tartışmalarda pilot uygulamalarla topluma
yapı tarama ve güçlendirme yöntemleri güçlendirmenin önemini anlatması,
ele alınmış; bu kapsamda taramada
önceliklendirmenin sağlanması, deprem • İBB güçlendirme yönetmeliği
güvenlik oranlarına göre güçlendirmenin çalışmasının güçlendirmeyi teşvik edici
bir seçenek olarak değerlendirilmesi, mülk hale getirilmesi,
sahiplerinin onayıyla güçlendirmenin
derecelendirilerek uygulanabilir olması, • Güçlendirmenin tercih edilmesi için
kapsamlı güçlendirmenin bir süreç vergi teşviki gibi mekanizmaların
içerisinde yapılması şartı ile hızlı şekilde geliştirilmesi,
kısmi bir güçlendirmeye olanak sağlanması,
güçlendirmenin ekonomik boyutunun ele • İBB İmar ve Şehircilik Dairesi’nde
alınması, bina deprem güvenliğini iyileştirici ve ilçe belediyelerinin teknik
uygulamaların yasal altlığının hazırlanması, birimlerinde güçlendirme odaklı eğitim
İstanbul senaryo depremi verilerinin çalışmalarının başlatılması,
52
• Deprem yönetmeliği ve mevzuatının etkilenmeden hizmet verebilmesinin esas

güçlendirmenin kolaylaşmasını olduğu ortak kararı üzerinden eylem
sağlayacak şekilde güncellenmesi, önerileri sunulmuştur. Bu doğrultuda,
acil önlem alınması gereken bölgelerde
• Deprem yönetmeliğinin İstanbul depreme dayanıklı malzemeler kullanılmak
senaryo depremi kullanılabilecek suretiyle, acil ihtiyaçlara yetecek
şekilde revize edilmesinin sistemlerin kurulumu büyük önem
değerlendirilmesi, taşımaktadır.
Masada yürütülen tartışmalar sonucunda,
• Deprem yönetmeliğinde önleyici deprem sonrasında su teminin ilk
nitelikte kısmi müdahalelere yer etapta tankerler ile sağlanmasının ve
verilmesi, atıksuların bölgede herhangi bir sağlık
sorunu yaratmaması için güvenli hatlar
• İstanbul özelinde deprem riskini ile toplanması ve uzaklaştırılmasına
azaltacak, yapılara kısmi müdahale imkan sağlanmasının altı çizilmiştir.
ile göçmeyi önleyecek bir uygulamanın Buna göre, toplanma ve barınma
projelendirilmesi ve bunun yasal yerlerindeki kişi sayısına bağlı olarak su
mevzuatta karşılığının oluşturulması, ihtiyacının belirlenmesi, uygun hacim ve
yöntemler ile atıksu arıtma sistemlerinin
• Güçlendirmenin derecelendirilmesi kurulumu eylem olarak önerilmiştir. Afet
ve bu derecelere ait basitleştirilmiş sonrasında oluşacak yıkıntı atıklarının
süre, yöntem ve maliyet tablolarının hukuki süreç tamamlandıktan sonra
sunulması, ivedilikle depremden etkilenen bölgelerden
uzaklaştırılması; mümkünse yerinde,
• İBB güçlendirme kontrol ofislerinin mümkün olmadığı durumda ara depolama
kurulması, bu ofisler tarafından alanlarında ayrıştırılarak kurulacak geri
projelerin ve sahanın kontrol edilmesi, kazanım tesislerinde işlenmesi de atık
konusunda önerilen bir başka öne çıkan
• İstanbul genelinde yapı stokunun çalışma olmuştur.
niteliği hakkında çalışma başlatılması Olası Marmara Depremi’nden zarar
ve yapıların ruhsatlı olup olmadığının, görmeyecek kardeş şehirler ile eşleştirme
ruhsat sonrası müdahale edilip yapılarak çevre hizmetlerinin bu
edilmediğinin tespit edilmesi, şehirlerden gelecek personel ve ekipmanlar
ruhsatsız yapıların statik durumunun ile sağlanmasının planlanması da
incelenmesi. konuşulanlar arasında öne çıkmıştır.
Masa 4. Çevre Mühendisliği Çevre mühendisliği hususuna

ilişkin olarak detay eylem önerileri
Mühendislik temasının çevre mühendisliği aşağıda sunulmuştur:
odağında ele alındığı masada gerçekleşen
tartışmalar temel olarak su temini, • Deprem durumunda kişi başına günlük
atıksuların uzaklaştırılması ve atık 15-25 L kullanma suyu, 2-3 L içme suyu
yönetimi (evsel, tehlikeli ve yıkıntı atıkları) verecek şekilde planlama yapılması,
başlıklarında yürütülmüştür. altyapı değerlendirilmesi (Hastanelerde
Masada, depremden etkilenen bölgelerde ve ilk yardım merkezlerinde 40-60 L/
yaşamın sağlıklı bir düzende devam kişi.gün, yemek dağıtım merkezlerinde
edebilmesi için altyapının hasardan 20-30 L/kişi.gün),
53
• Barajların, su dağıtım hatlarının • Yangın hidrantlarının su ihtiyacı

(isale ve şebeke hatları) ve su dikkate alınarak şebekenin hasar
arıtma tesislerinin afet dayanıklılık görmesine karşılık ya ana depodan ya
durumunun incelenmesi, gerekli da ara depolardan depreme dayanıklı
durumda (kırılması muhtemel hatlarda yedek hatlar döşenmesi,
vb.) güçlendirme çalışmalarının
yapılması, • Yağmur suyunun toplanması ve
yeniden kullanılmasına yönelik
• Su terfi merkezleri ve depolarının sistemlerin geliştirilmesi ve kurulumu,
dayanıklılık incelemesinin ve gerekli
güçlendirme çalışmalarının yapılması, • Atıksu uzaklaştırma ve kanalizasyon
hasar görmemiş mevcut depolardan sistemlerinin incelenmesi, gerekli
besleme bölgelerine cazibe ile durumda güçlendirme çalışmalarının
su dağıtımı alternatifine hazırlık yapılması,
yapılması,
• Atıksu arıtma tesislerinin incelenmesi
• Mobil su arıtma sistemlerinin ve gerekli durumda güçlendirme
hazırlanması (10-100 m3/saat çalışmalarının yapılması,
kapasiteli),
• Toplanma ve/veya barınma yerlerine
• Küçük/orta kapasiteli mobil atıksuların toplanması için foseptik
desalinasyon tesisleri/ünitelerinin (sızdıran sistem) veya taşımalı
kurulması (100 m3/saat kapasiteli), sistem (tank sistemi) uygulaması için
destek hizmetlerinin ve ekipmanların
• Tankerle su taşınması gerekliliğine hazırlanması,
bağlı olarak tanker sayı ve kapasite
envanterinin yapılması, • Belediye atıklarının (ağırlıklı evsel
atıklar, barınma alanlarından ve zarar
• Toplanma alanlarında görmemiş evlerden gelen atıklar)
konuşlandırılacak acil durum depoları uygun şekilde toplanarak bertaraf
ve/veya şebekeye bağlı acil durum edilmesi için önceden mevzuata
çeşmelerinin yapılması, ayrıca şehir uygun yedek depolama alanlarının
içindeki sokak çeşmelerinin afet belirlenmesi,
durumunda kullanıma hazır hale
getirilmesi, • Tehlikeli madde ve tehlikeli atıkların
dökülme, saçılma ve sızma tehlikesine
• Yerleri saptanan sahra hastanelerine karşın özel önlemler alınması (OSB’ler
depreme dayanıklı yedek su hatları ve yoğun kullanımlı münferit sanayiler
döşenmesi, vb.),
• Afetlerden hemen sonra geçici yerleşim • Tıbbi atıkların uygun şekilde

sağlanıncaya kadar içme suyu temininin toplanması ve bertarafı için yakma
ambalajlı sularla karşılanması için tesislerinin kontrol edilmesi, tesislerin
İstanbul’daki ve Marmara Bölgesi’ndeki hasar görmesi durumunda kireçle
su dağıtım firmalarının (şişelenmiş su) depolama için alternatif alanların
saptanması, depolama imkanlarının belirlenmesi,
tahkik edilmesi,
54
• İkincil tehlikeleri önlemek için şehir hayvanlara yönelik ihtiyaçlar için

içerisindeki benzin istasyonları ile ilgili su temini depolarının ve atık/atıksu
yangın önlemlerinin alınması, bertarafı sistemlerinin kurulması,
• Yıkıntı atıkları için mobil kırıcı alımı, • Afet sonrasında kurulacak sistemler
İstanbul için her iki yakada yıkıntı için tankerlerin, yedek jeneratörlerin ve
atıklarını işleyecek geri kazanım pompaların alınması,
tesislerinin kurulumu,
• Afet sonrasında dezenfeksiyon hazırlığı
• Yıkıntı atıklarının yönetiminde yapılması; içme suyu için arıtma
hukuki süreç tamamlandıktan sonra ihtiyacı durumunda kullanılmak üzere
mümkünse yerinde mümkün değilse küçük klor tabletlerinin stok yapılması,
ara depolama ve nihai depolama
alanlarında ayrıştırılarak geri kazanım • Salgın hastalıkları önlemek amacıyla
tesislerine gönderilmesi, kullanım/içme suyu, seyyar tuvaletlerin
kullanımı gibi çeşitli hususlarda bilgi
• Geçici depolama ve nihai depolama broşürlerinin dağıtılması.
alanlarına ilişkin alan alternatiflerine
yönelik çalışmalar yapılması,
• Depolama alanlarından kaynaklanan

sızıntı sularının kontrolüne yönelik
önlemler alınması,
• Atık yönetiminde ve barınma alanı

kurulumunda su havzalarından, tarım
arazilerinden ve tüm hayvanların uğrak
alanlarından uzak yapılmasına dikkat
edilmesi,
• Afet süresince su-atık-atıksu ana

başlıkları altındaki faaliyetleri
sürdürecek/sağlayacak destek
hizmetlerinin (personel, ekipman, tesis,
lojistik vb.) ve kurumlar arası ilişkileri
düzenleyecek planların hazırlanması,
• Depremden zarar görmeyecek kardeş

şehirlerin belediye ve ilgili birimlerini
(fen işleri, itfaiye, SUKİ’ler - su
kanal idareleri) eşleştirilerek bu tür
hizmetlerin oralardan gelecek personel
ve ekipmanlar ile sağlanmasının
planlanması,
• Su, atıksu ve atık ana başlıklarında

yazılan eylemler doğrultusunda
55
5.3. ŞEHİRCİLİK VE MİMARİ BOYUT
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
5.4. TOPLUMSAL BOYUT
Toplumsal boyut, birey ve toplulukların gerekli önlemler alındığında yerin

afetler ve afet neticesinde ortaya çıkan üstünde büyük yıkımlara sebep olmasının
etkilerle baş edebilmesi, afet öncesi önüne geçilebileceği gerçeğinin göz ardı
durumlarına ya da daha iyi bir duruma edilmesine ve depremin aynı zamanda
dönebilmesini kapsamaktadır. Toplumsal toplumsal boyutlarının da hesaba katılarak
boyut çalışma grubunun katılımcıları bir planlama yapılması gerektiğinin
dört ayrı fazı (önleme ve risk azaltımı, yeterince gündeme getirilmemesine sebep
hazırlıklı olma, müdahale ve toparlanma) olduğu aktarılmıştır.
göz önünde bulundurarak tartışmalarını
yürütmüş ve her bir faz için düşünce ve Toplumsal boyutun hesaba katılması için,
önerilerini ifade etmişlerdir. enkazın altında kimin kalacağı ve oradan
kimin çıkacağının mevcut sosyo-ekonomik
Masa 1. Toplumsal eşitsizlikler ile büyük oranda ilişkili olduğu
gözetilerek, toplumsal kırılganlıklar ile
Toplumsal boyut kapsamında fay kırıklarının üst üste geldiği yerlerin
değerlendirmelerin yapıldığı oturumda, tespit edilmesinin iyi bir başlangıç olacağı
öncelikli olarak depremin bir doğal afet konusunda uzlaşılmıştır.
olarak ele alınmasının bazı konularda
yanlış anlaşmalara sebep olan bir yaklaşım Benzer bir çalışmanın yine bir afet olarak
olduğu vurgulanmıştır. Bu yaklaşımın; tanımlanabilecek COVID-19 salgını
bir yeraltı hareketliliği olan depremin, sonrasında hayata geçen İstanbul
71
Yoksulluk Haritası için yapıldığı, ekonomik • Semtlerde sadece toplanma alanları

kırılganlıklar ile sağlık risklerinin üst üste gibi mekânsal çözümlerin değil, insan
bindiği bir İstanbul tablosunun çıkarıldığı kaynağının da envanterinin çıkarılması,
ifade edilmiştir. Önleyici çalışmalarda bu •
üst üste binen kırılganlıklar ve katmanlar • MEB iş birliği ile, semtlerde çocuklar
gözetilerek planlanma yapılması gerektiği için oyunlaştırılmış afete hazırlık
hususunda mutabık olunmuştur. eğitimleri verilmesi ve yine semtlerin
içinde, gençler için ilk yardım ve afette
Diğer yandan, farklı yerellerde afetle çalışabilme becerileri başta olmak
birlikte farklı ihtiyaçların ortaya üzere, alet-edevat kullanma vb.
çıkacağının ve afete hazırlık içeriklerinin eğitimlerin yaygınlaştırılması,
toplumsallaşması için yerel dinamiklere
uygun eğitim ve yaygınlaştırma • İstanbul’un nüfusunun azaltılması
yöntemlerinin geliştirilmesi gerektiği için bazı gruplara özel “tersine göç”
üzerinde durulmuş, yerelleşmenin afet teşviklerinin verilmesi,
yönetimini ciddi ölçüde kolaylaştıracağı
vurgulanmıştır. Katılımcılar, • Tersine göç politikasının çalışması için,
merkezileşmenin lojistik açıdan yarattığı güvenli ve elverişli illerde tekno tarım
sorunlar kadar toplumsal boyutun köyleri oluşturulması, yönlendirilen
yönetilmesinde de büyük sorunlara yol bölgede yapılan üretim sonucunda
açabileceğini örneğin, afet eğitimlerinin çıkan ürünlerin belediye tarafından
nasıl aktarılacağının dahi semtten semte satın alınması,
değişmesi gerektiğini aktarmışlardır.
• Afet anında örgütlenecek komşu
Toplumsal boyut hususuna ilişkin dayanışmasının maksimum fayda
olarak detay eylem önerileri sağlayabilmesi için mahalledeki
aşağıda sunulmuştur: gönüllülere Enstitü İstanbul İSMEK’ler
(İstanbul Sanat ve Meslek Eğitimi
• Dönüşüm projelerinin öncelikle sosyo- Kursları) ve İstanbul İtfaiyesi üzerinden
ekonomik kırılganlığı yüksek, yani sağlık ve ilk yardım sertifikasyonu
kentte hareket etmeye dair seçenekleri yapılması,
daha kısıtlı olan mahallelerden
başlaması, • Mahallelerde arama kurtarma
ekiplerinin yarıştığı “müsabakalar”
• Kentlerin tüm dokusuna, mekânına, yapılarak gençlerin afet gönüllülüğüne
mimarisine vs. depremin hafızasını teşvik edilmesi,
tutacak, kollektif unutmayı önleyecek,
kenti bir açık hava müzesine • İBB’nin 2019 Yerel Seçimleri
dönüştürecek çalışmalar yapılması, vaatlerinden olan “Mahalle
Meclisleri”nin hızlıca oluşturulmaya
• Depremde daha güvenli olacak başlanması,
yerler ile daha riskli olan yerlerin
birbirine iletişimsel olarak bağlanması • İstanbul’da kiraların makul bir seviyeye
(semt kardeşliği), bu bölgelerin çekilmesi için belediye tarafından bir
belediyelerinin şimdiden koordinasyon üst limit belirlenmesi yasal olarak
planlarını yapmaya başlaması, mümkün olmasa da, İBB’nin ev
sahiplerine çeşitli teşvikler (vergi
72
indirimi vb.) uygulayarak kiraların daha depreme dayanıklı lojman vb.),

fazla yükselmesinin önüne geçmesi, • İBB personelinin büyük İstanbul
depreminde afete müdahale ve
• Belediyenin itfaiye başta olmak üzere afet yönetimi hususunda güvenilir,
afet sonrası hayat kurtarıcı nitelikte öncü ve kolaylaştırıcı bir ekip haline
olan insan kaynağının yaşamlarını getirilmesinin sağlanması,
güvence altına alması, lojmanları
yaygınlaştırması, • İBB’nin bir afet durumunda hangi
kurum ve kuruluşlarla, ne tür bir iş
• Hemşehri dernekleri başta olmak üzere bölümü içinde, nasıl bir koordinasyon
yereldeki organik ilişkilerin afetlere yapısıyla çalışacağını netleştirmek
hazırlık planlarına dâhil edilmesi, amacıyla büyükşehir, ilçe ve mahalle
düzeyinde haritalama çalışmalarının
• Semt bazlı afet yönetimi için belediye yapılması, İstanbullulara 4 kilit alanda
öncülüğünde bir “fon” oluşturulması, (arama-kurtarma, barınma, hijyen
ve su, gıda) kendi mahallelerindeki
• Sivil toplumun vatandaşların sorumlu kişi ve kurum listesinin
dayanıklılığını artıracak çalışmalarının verilmesi,
desteklenmesi, başta “izcilik kültürü”
olmak üzere, çadır kurmak, jeneratör • Afet sonrası mikro sorun çözümlerinde
çalıştırmak ve ilk yardım gibi afet sivil topluma büyük bir hareket alanı
sonrası becerilerin canlı tutulması, açılması, sivil toplumun çözümün
çok güçlü bir partneri olduğu bir afet
• Belediyelerin sosyo-ekonomik planlaması yapılması,
kırılganlığı yüksek mahallelerde,
haneye özel tam teşekküllü deprem • Afetten daha fazla etkilenmiş ve
çantası dağıtımı yapması, yeniden inşaya ihtiyaç duyacak
kentlerde/bölgelerde gerçekleşecek
• Kamunun, “Kim, nerede yaşıyor?” kalkınma projelerinde toplumun tüm
sorusunun cevabını veriye dayalı bir bileşenlerinin katılımının sağlanması ve
şekilde verebilmek için için sosyo- ihtiyaçlarının gözetilmesi,
demografik analizler ile mekânsal
analizleri bir araya getirmesi, mevcut • Afetten yıkıcı bir şekilde etkilenmiş
karar destek mekanizmalarının bölgelerde oluşan kamu hizmeti
süzülüp bir araya getirilip karar ihtiyacında gerekli olan iş gücünün
alma süreçlerinde bu bilginin işlevli yine afetten etkilenen kişilerden
bir şekilde kullanılmasının koordine karşılanması, geçici kamu istihdamı
edilebilmesi için entegre bir platformun modelleri ile deprem bölgesinde
oluşturulması, ekonomik olarak desteklenmesi
gereken kişilerin kamu hizmetlerinde
• İBB personelinin tümünün (önümüzdeki uygun pozisyonlara yerleştirilmesi,
6 ay içinde tamamlanmak üzere)
olası İstanbul depreminde güvende • Akrabalarını, komşularını ve yaşadıkları
kalmalarının sağlanmasına yönelik tüm yerdeki toplumsal dayanışma ağlarını
önlemlerin hızla alınması ve personele yitiren afetzedelerin yaralarını
bu konuda gereken tüm desteklerin sarmaları ve hayatlarını yeniden
verilmesi (ücretsiz bina denetimi, kurmaları için ekonomik ve sosyal
73
açılardan desteklenmesi; bunun için • Afet sonrasında ortaya çıkacak bakım

hak temelli, bedelsiz eğitim, sağlık, ve çocuk koruma krizine yönelik olarak,
çocuk bakımı, psiko-sosyal destek gibi bölgede görev yapacak PDR uzmanı
doğrudan hizmet sunumu biçimindeki ve okul öncesi öğretmenlerin belirlenip
sosyal politikaların hayata geçmesi, eğitilmesi ve deprem sonrasında
• afet bölgesinde bu tür bir teşkilatın
• edevatları değil; mobil duş, mobil kurulması için plan ve ön hazırlık
tuvalet, mobil çamaşırhane, çok yapılması,
fonksiyonlu direk ve güneş panelleri,
güneş enerjisi ile çalışan sokak • Kızılay ve Aile ve Sosyal Hizmetler
lambaları, sokak aydınlatması için Bakanlığının depremzede kimsesiz
kullanılabilecek hidrojen balonları için çocuklarla ilgili bakım, kimlik tespiti,
de satın alımlara başlaması,• • aileyle birleştirme gibi faaliyetleri ile
Kamu kurumlarının şeffaflık ve hesap koordinasyon halinde olunması,
verebilirliğinin artırılması amacıyla
afete hazırlık, müdahale ve afet • Okul çağındaki çocukların okula
yönetimi konusunda her üç ayda bir erişimlerinin kesintiye uğramaması
gelişmelerin kamuoyu ile paylaşılması, için okulların barınma alanı olarak
kullanılmaması, eğitim alanlarının
• Afetzedelere nakit gelir desteği rehabilitasyonu ve sıfırdan kurulması
sağlanması, afetzedelerin ekonomik gerekiyorsa bunun öncelikli alanlar
yoksunluklarının enformel çalışma arasına alınması,
ilişkileri içinde istismar edilmesine ya
da olumsuz başa çıkma biçimlerine yol • Gerek kurtarma, gerekse yardım ve
açmasına engel olunması, destek faaliyetlerinin afet bölgelerinde
yaşayan engelli bireylere ulaştırılması
• Eylem planlarının kriz için önceden planlama yapılması,
koordinasyonunun gerektirdiği hız ve çalışmalara ilgili STK’ların etkin
esneklik göz önünde bulundurularak biçimde katılımının sağlanması,
net adımlar biçiminde hazırlanması,
her adımın sorumlusunun ve yedeğinin • Deprem sonrası depremzedelere
tanımlanması; sorumlu kişilere eriştirilecek olan yardımların (özellikle
koordinasyonda inisiyatif alanının da barınma konusunda) aile odaklı
tanımlanması, düşünülmemesi, yalnız yaşayan
bireylerin, özellikle de kadınların
• İBB 153 Çözüm Masasının yükünün yardımlara ulaşabileceğinden emin
deprem anında hızlı bir şekilde olunması için denetleyici mekanizmalar
Ankara’da oluşturulacak “yedek çözüm kurulması; yaşlılar ve göçmenler gibi
masası” tarafından devralınması, ihtiyaçlarını dile getirmekte daha
çekingen olabilecek toplumsal grupların
• Özellikle kadınların ve çocukların ihtiyaç da desteklere erişip erişemediğinin özel
duyacağı sosyal hizmetlerin hızlıca olarak izlenip denetlenmesi,
hayata geçmesi, göçmenlere ve farklı
toplumsal gruplara yönelik ortaya • Afet sonrası koşullarda taciz
çıkacak ayrımcılık, şiddet vb. risklerin vakalarında artış olmaması için,
önüne geçilmesi için özel önlemler deprem sonrasında kadınların
alınması, sığınabileceği güvenli alanların
• oluşturulması.
74
Toplumsal boyuta ek olarak farklı • Kurulacak sahra mutfakları için

konulara yönelik eylem önerileri mahalle envanterlerine dayanarak
aşağıda sunulmuştur: kapasite ve kalori hesaplamalarının
şimdiden yapılması, satın alımlarına
• İstanbul’un 39 ilçesinde gönüllü ofisleri başlanması,
kurulup mahalle kriz merkezleri
haline getirilmesi, bu ofislerin içinde • İlk yedi gün paketli gıda dağıtıldıktan
arama kurtarma faaliyetlerinde sonra toplu mutfaklara geçildiğinde
kullanılabilecek alet-edevat stokunun oluşacak gıda güvenliği sorunu için
olması ve bu ofislerde güneş enerjisi önlemlerin alınması,
panellerinin bulunması,
• Afet sonrası psikososyal desteklerin
• İstanbul’un bilhassa destek/dayanışma ve kolektif travmayı sağaltıcı
çağrı hattı, arama kurtarma ekipleri müdahalelerin planlaması, kültür-
ve çadır/gıda vb. kritik ürünlerin stoku sanat sektörünün yas sürecinin sağlıklı
bakımından yedeklenmesi (yedek bir şekilde tamamlanmasına katkı
şehirler) için daha az deprem riski sunmasına alan açılması,
taşıyan bir çevre ilde büyük bir lojistik
destek ve koordinasyon merkezinin • İBB’nin büyük İstanbul depreminde tüm
kurulması, yerel, ulusal ve uluslararası paydaşlarla
yakın iş birliği ve eşgüdüm içinde
• Belediyelerin yalnızca gıda, çadır, çalışması
hijyen malzemeleri ve arama kurtarma
alet-edevatları değil; mobil duş, mobil
tuvalet, mobil çamaşırhane, çok Masa 2. Toplumsal
fonksiyonlu direk ve güneş panelleri,
güneş enerjisi ile çalışan sokak Toplumsal boyutun ele alındığı 2. masada,
lambaları, sokak aydınlatması için olası Marmara Depreminde oluşacak
hasarı azaltmak için en önemli iki husus;
• Kamu kurumlarının şeffaflık ve hesap ilçe düzeyinde dirençliliği geliştirmek
verebilirliğinin artırılması amacıyla üzere mahalle organizasyonu ve gönüllü
afete hazırlık, müdahale ve afet yönetimi ile afet bilinci ve kültürü için
yönetimi konusunda her üç ayda bir eğitim olarak ortaya çıkmıştır. Yapılan
gelişmelerin kamuoyu ile paylaşılması, tartışmalarda İstanbul’un doğal yapı
koşulları çerçevesinde, afet karşısında
• Afet sonrası gıda teminine yönelik maruziyet ve zarar görebilirliği ele
önlemlerde kültüre göre afet hazırlığı alındığında, risklerin yönetilmesindeki
yapılması, yerelin yeme-içme en etkin yolun ilçe düzeyinde ve halkın
alışkanlıklarının gözetilmesi, katılımcı olduğu planlama süreçlerinin
yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi olduğu
• İlk yedi gün için, paketli gıda ve paketli belirtilmiştir.
su tedarik edebilecek bir hazırlığın
yapılması, bunun için yeterli bir gıda Afet yönetimi bakış açısıyla
stokunun olması, bu stokun güvenliği deprem seferberliği kampanyasının
için gerekirse çevredeki daha güvenli sürdürülebilirliğinin başarısı için
illerde lojistik merkezleri kurulması, toplumsal yaklaşımın öncelikli olduğu
vurgulanmıştır.
75
Toplumsal boyuta ek olarak farklı • Yetişkin eğitimlerinin verilmesi ve çeşitli

konulara yönelik eylem önerileri teşviklerle desteklenmesi,
• Bilinçlendirme çalışmaları için, çok
• İstanbul İl Risk Azaltma Planının sayıda bireyin bir araya geldiği ve aktif
(İRAP) afet öncesinde ilçe belediyeleri katılım gösterdiği toplu etkinlikler
düzeyinde hazırlanması. Bu planların organize edilmesi,
mahalle gönüllü organizasyonları,
STK’lar ve özel sektör gibi katılımcıların • Okul-aile birliklerinin ve sınıf
aktif yer alacağı şekilde kurgulanması, annelerinin bilinçlendirilmesi ve
bilinçlendirme çalışmalarında rol
• Afet sonrası için risk yönetimi alması,
odaklı bir kriz yönetimi (afet sonrası
müdahale ve toparlanma) planlaması • Deprem öncesi ve sonrasına yönelik
yaklaşımı benimsenmesi, halk ve çalışmaları izlemek ve bu alanlarda
özel sektörün katılımcı olarak eylem savunuculuk üzerine eğitim çalışmaları
planlaması için toplumsal, bireysel yürütülmesi,
bilinçlenme ve gönüllülük ile mahalle
bazlı organizasyonların oluşturulması, • Engelliler, yaşlılar gibi kırılgan
geliştirilmesi ve İBB tarafından gruplara yönelik eğitim ve farkındalık
desteklenmesi, programlarının oluşturulması,
• Belediye risk yönetimi çalışmalarında • Afete ilişkin tüm süreçlerde cinsiyet

halkın aktif katılımının sağlanması için dengesinin sağlanması,
Kent Konseylerinin ilçe belediyeler ile
iş birliği ve eşgüdüm içerisinde görev • Eğitimler için meslek odaları
alması, ve üniversitelerle iş birliklerinin
oluşturulması; halka açık eğitimlerin bir
• Olası bir afetin ardından yerel kısmının üniversitelerde düzenlenmesi,
küçük işletmelerin ve esnafların iş
sürekliliğinin sağlanması için fiziksel • Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğu
dirençliliğe ek olarak sosyoekonomik farkındalığını korumak için, Afet Müzesi
dirençliliğin de sağlanması, konu ile ilgili gibi “bellek merkezleri” oluşturulması,
hazırlanacak risk yönetim planlama kamusal alanlarda, örneğin fay kırığı
çalışmalarının Sürdürülebilir Kalkınma görselleştirmesi gibi hatırlatıcı öğelerin
Amaçları ile ilişkili olarak ele alınması, sergilenmesi,
• Bilinçlendirme ve eğitim çalışmalarının • Bilinçlendirme çalışmalarının pozitif

temel olarak yerel düzeyde örgütlenme mesajlarla ve ilan panoları, MODYO
modeli oluşturularak yürütülmesi, TV, dizi-filmler gibi çok çeşitli medya
araçları kullanılarak gerçekleştirilmesi,
• Anaokulu seviyesinden itibaren güvenli
yaşam kültürünün bireyler düzeyinde • Depremi simüle eden teknolojik ürünler
benimsenmesine yönelik ders içeriğinin yaygınlaştırılarak olay anına dair
müfredata eklenmesi, eğitimin hayata geçirilmesi,
76
• Deprem ve diğ er afetlere dair (Sağlık çalışanları, kepçe operatörleri,

dezenformasyonu önlemek için, bazı TV moto kuryeler, inşaat işçileri,
yayınlarının denetlenmesi ve özellikle psikologlar vb.),
şehir plancıları, jeoloji mühendisleri,
mimarlar gibi meslek odalarının bu - Deprem müdahale, insani yardım gibi
hususta aktif rol alması, ekipmanların yerlerinin işaretlenmesi,

• Bilimsel veri paylaşımlarında medya - Toplanma alanları, gıda, lojistik
kuruluşlarının konunun uzmanlarına destek merkezi gibi noktaların
danışması ve bu alanda uzmanlaşmış yerlerinin işaretlenmesi,
editörleri istihdam etmesi, buna bağlı
olarak afet konusunda bilimsellik dışı - Depremin hemen ardından ihtiyaç
içerikle mücadele edilmesi, duyulabilecek malzemelerin temin
edilebileceği nalbur, market gibi
• Güvenli yaşam kültürünü çocuklara alanların haritalandırılması,
aşılamak amacıyla “Deprem İzcileri”
organizasyonunun yaratılması, • Mahalle gönüllüleri arasından
uygun hedef kitle eşleştirmelerine
• Halkın güvenilir haber alabileceği göre, Enstitü İstanbul İSMEK’lerin
merkezi bir yayın organının de katkısıyla aşağıdaki eğitimlerin
oluşturulması veya bu konuda verilmesi:
yayın yapan kanalların bilinirliğinin
artırılması, - 36 saatlik afet gönüllüsü eğitimi
Eğitim İçeriği: Afet Bilinci ve
• Afet durumunda dışarıdan gelecek Gönüllülük, Hafif Arama Kurtarma,
müdahaleye bağımlılığı en aza Afet Psikolojisi, Temel Yangın
indirgemek için, mahalle/sokak Söndürme, İlk Yardım, Afet
düzeyinde gönüllü örgütlenmelerinin Haberleşmesi (Telsiz Eğitimi)],
oluşturulması ve yaygınlaştırılması,
- İleri düzey arama kurtarma eğitimi,
• Yerel örgütlenme ölçeklerinin nüfus ve
yerleşim yoğunluğuna göre mahallenin - Veri işleme eğitimi,
tamamı, site ya da belirli bir sayıda
kişinin ikamet ettiği alanlara göre - Çocuk koruma,
belirlenmesi,
• 36 saatlik temel eğitimi alan
• Örgütlü gönüllülerin ve Mahalle gönüllülerin “Mahalle Afet Gönüllüsü”
Meclislerinin; risk azaltma, hazırlıklı olarak tanımlanması, sonrasında
olma, müdahale ve toparlanma yetenek ve uzmanlıklarına göre
süreçlerine ilişkin sürekli eğitimler aşağıdaki mahalle gönüllü
alması ve çalışmalar yürütmesi, komitelerinde yer alması:
• Belirlenen yerel ölçekte; - Mahalle afet gönüllüsü,

- Gönüllülerin ikamet/çalışma
yerlerinin, afete müdahalede etkili - Arama kurtarma gönüllüsü (özel
olacak mesleki uzmanlıklarına ve diğer kriterler/AFAD Akreditasyonu),
yeterliliklerine göre haritalandırılması
77
- Veri gönüllüsü, • Afet sonrasında ihtiyaç sahibinin

konumu ve ihtiyacı ile bu ihtiyacı
- Psikososyal destek gönüllüsü, karşılayabilecek gönüllü arasında
eşleştirmeyi yapacak bir akıllı
- Sağlık gönüllüsü, uygulama geliştirilmesi,

- Çocuk koruma gönüllüsü, • Mahalle Evlerinin yaygınlaştırılması,
- Lojistik gönüllüsü, • Belediye ve halkın ortaklaşa Mahalle

Risk Belirleme (town-watch)
- Gönüllülerin; yaşlı bakım, engelli çalışmalarının geliştirilmesi,
bireylerin ihtiyaçları, toplumsal
cinsiyete duyarlı afet bilinci, itfaiye • Belediye organlarının halkla
semt gönüllülüğü ve doğal çevreyi çalışabilmesi ve halkın katılımcılığını
koruma alanlarında da bilinçlendirilmesi, sağlaması için aktif bilinç eğitimi
verilmesi,
• Afet Gönüllüsü olarak tüm grupların
savunmasız ve dezavantajlı gruplar • Eşyaları sabitleme gibi bireysel çabalar
olarak ayrıştırılmadan aktif özneler için gerekli teçhizatın hanelere dağıtılması,
olarak katılımcı planlamaya dâhil
edilmesi, • Muhtarlık, cami, okul vb. kamu kurumları
arasında ortak anons sisteminin
• Gıda tedarik zincirinin korunması için kurulması.
ihtiyaç tespitlerinin yapılması,
Toplumsal boyuta ek olarak farklı
• Tatbikatların düzenli yapılması; konulara yönelik eylem önerileri
mahalle içi ve mahalle dışı ortaklaşa aşağıda sunulmuştur:
uygulamaların kullanılması,
• Nitelikli bir belge olan İstanbul Deprem
• İhtiyaç Haritası’nın ilçe/mahalle Master Planının uygulanması,
sokak/site bazında kırılganlık ve
kapasite (mevcut durum, gösterge) • İlk müdahalede kullanılacak fiziki
belirlemek için geliştirilmesi, araçların daima güvende, göçük
altında kalma riskleri asgari düzeyde
• Enkaz kaldırma, arama kurtarma gibi olacak şekilde muhafaza edilmesi,
ilk müdahaleleri gerçekleştirecek •
personelin veya gönüllülerin barınma • Afetlere ilişkin tüm çalışmalar için
koşullarının iyileştirilmesi için lojman bütçe düzenleme, kaynak aktarımı
gibi seçeneklerin değerlendirilmesi, gibi hususlarda önceliğin risk azaltma
çalışmalarına verilmesi,
• AKUT, İhtiyaç Haritası gibi sivil
toplum kuruluşlarının Kahramanmaraş • Afet sonrasında dışarıdan gelecek
Depremi sonrası geliştirmiş müdahalenin Belediye tarafından
olduğu, yapay zeka tabanlı teknolojik önceden düzenlenmesi, belediyeler
uygulamaların incelenmesi, arasında karşılıklı yardımlaşma
desteklenmesi, geliştirilmesi ve anlaşmalarının yapılması,
yaygınlaştırılması, •
78
• İstanbul kıyılarının çeşitli noktalarına,

denizden tahliyeyi ve/veya içeri yardım
ekip ve malzemelerinin girişini mümkün
kılacak rampalar oluşturulması,
• 153 İBB Çözüm Merkezi bünyesinde

Afet Birimi oluşturulması/oluşturulmuş
hattın sürekli hale getirilmesi, afet
durumunda farklı bir ilden bu hizmetin
kesintisiz devamının sağlanacağı bir
sistemin kurulması,
• İBB’nin olası bir afet durumunda

yardım ve müdahaleleri koordine
edebilmek adına ilçe belediyeler ve
çevre illerdeki belediyeler ile iş birliği ve
eşgüdüm içerisinde çalışması.
79
5.5. SAĞLIK BOYUTU
Sağlık Boyutu, afet öncesi ve sonrası dair katılımcılar görüşlerini ve önerilerini

sağlık risklerinin tespit edilmesi, bireylerin aktarmışlardır.
kırılganlarının azaltılması, sağlığın psikolojik Toplantı süresince katılımcılar tarafından en
ve fiziksel boyutlarını kapsar. Çalışma grubu çok dile getirilen hususlar;
sağlık boyutunda önleme ve risk azaltımı, Mevcut kamu ve özel sağlık kurumlarının
hazırlıklı olma, müdahale ve toparlanma tümünün depremsellik açısından risk
için gerçekleştirilmesi gereken eylemleri ele değerlendirmesinin yapılması,
alacaktır. İstanbul’da geçici ya da dönüştürülebilir
Sağlık boyutunun ele alındığı masada afet sağlık alanlarına yönelik yer tespitinin
yönetiminin dört aşamasına (önleme ve yapılması,
risk azaltım, hazırlıklı olma, müdahale, İstanbul’un, Marmara Bölgesindeki diğer
toparlanma) ilişkin yapılması gerekenler illerde bulunan sağlık kurumları ile kuracağı
tartışılmıştır. Gerçekleşen tartışmalarda iş birlikleri ile bir müdahale mekanizması
İstanbul’un olası bir depreme birçok oluşturulması,
başlık altında hazırlıklı olması gerektiğine Afet sonrasında ihtiyaç duyulan bakım
yönelik vurgu yapılmıştır. Sağlık hizmeti hizmeti için eğitimlerin verilerek bu konuda
verilen kuruluşların yapı denetimi, sahra gönüllü sayısının artırılmasıdır.
hastaneleri ve eczaneleri, ruh sağlığı Yapı denetiminde 2000 yılı öncesi ve sonrası
hizmetleri, afet gönüllülüğü, toplumda ayrımının doğru olmayacağı böyle bir
farkındalığı artıracak çalışmalar, referans ile hareket etmenin sonuçlarının
kırılgan gruplara yönelik çalışmalara olumsuz olabileceği ise ayrıca belirtilmiştir.
80
Sağlık hususuna ilişkin olarak • Geçici ya da dönüştürülebilir sağlık

detay eylem önerileri aşağıda alanlarının yer tespitinin yapılması ve
sunulmuştur: bu alanların altyapı gereksinimlerinin
hazır hale getirilmesi,
• İBB’nin sağlık hizmeti sunulan
mekânlarında depremsellik açısından • Var olan sağlık kuruluşlarına ek olarak,
risk değerlendirmesinin yapılması; deprem sonrasında karada ve denizde
riskli yapıların belirlenmesi halinde bu hizmete alınabilecek sağlık birimleri
yapıların hemen boşaltılması, seçeneklerinin oluşturulması,
• Kamu ve özel tüm sağlık kurumlarının • İBB Sağlık Koordinasyonu için mobil
depremsellik açısından risk birimin hazırlanması,
değerlendirmesinin yapılması ve bu
değerlendirmelerin bir veritabanında • Depremden hemen sonra sağlık
toplanması, hizmeti sunmak amacıyla Marmara
Bölgesi dışından gelecek kurum/
• Sağlık alanıyla ilgili olarak “Stratejik kuruluşların hazırlıklarının yapılması,
Risk Değerlendirme”nin yapılması, müdahale ekiplerinin önceden
bu amaçla Dünya Sağlık Örgütü belirlenmesi,
tarafından önerilen Riskleri
Değerlendirme Stratejik Aracının (The • İstanbul’un mevcut sağlık durumunun
Strategic Tool for Assessing Risks, güncel olarak izlenmesi,
STAR) kullanılması,
• Halk sağlığına yönelik yeterli bir
• Afetle ilgili farkındalığın artırılması laboratuvar ağının kurulması,
ve sağlık tutum ve davranışlarının
geliştirilmesi için davranış değişikliği • Mobil sağlık ünitelerinin şimdiden
sağlayacak eğitim etkinliklerinin oluşturulması (laboratuvar, radyoloji,
düzenlenmesi, diş hekimliği vb.), bu ünitelerin
• İBB olağandışı durumlarda sağlık ortak kullanımı amacıyla girişimde
politika metninin oluşturulması, bulunulması,
• İstanbul’da var olan kamu/özel tüm • Geçici barınma alanlarının sağlık

sağlık kuruluşlarının yapı güvenliği açısından gözden geçirilmesi, tuvalet
ve insan kaynağı bakımından gözden ve duş üniteleri için altyapı hazırlığının
geçirilmesi, envanterinin çıkartılarak yapılması,
bir veritabanına işlenmesi ve bir harita
üzerinde işaretlenmesi, • Olası afetlere yönelik rezerv defin
alanlarının ve ek personel ihtiyacının
• İstanbul’da kamu sağlık hizmetleri belirlenmesi,
açısından yetersiz olan mahalle/
ilçelerin belirlenmesi; hem birinci • Diş hekimliği için gerekli ekipmanların
basamak hem de ikinci ve üçüncü hazır olması ve bölgede diş sağlığı
basamak sağlık kuruluşları yetersiz hizmetlerinin verilmesi,
olan ilçeler için yer tespiti yapılarak
Sağlık Bakanlığı’na bildirilmesi,
81
• İstanbul’da dezavantajlı grupların • Sağlıkla ilgili STK’ların bir

CBS bilgilerinin oluşturulması ve afet veritabanında toplanması, hizmet
anında hızlı erişimin sağlanması, sunabilecekleri yerleşkelerin
haritalandırılması, insan gücü ve
• Yeti yitimi söz konusu olan tüm mekânsal kapasitelerinin belirlenmesi
hastalar için palyatif bakım eğitimi ve dönüşüm potansiyellerinin
verilecek ekiplerin oluşturulması, düşünülerek müdahale basamağında
nasıl kullanılabileceklerine dair
• Evde sağlık hizmetlerinin mobil fonksiyon kazandırılması,
uygulama planının hazırlanması,
• Kişisel kullanım için kar amacı
• Belirlenen noktalara sahra güdülmeyen bir biçimde düşük
eczanelerinin hazırlanması, maliyetli deprem çantası”
ekipmanların hazır hale getirilmesi, ilaç oluşturulması ve dağıtılması,
sevkiyatı için acil planın hazırlanması,
• Acil dönem sağlık hizmeti için
• Önceden belirlenmiş alanlarda kronik eşgüdümün sağlanması,
hastalık ve temel ilaç/malzemelerinin
depolanması, • Geçici sağlık ünitelerinin altyapı
gereksinimlerinin karşılanması,
• Gönüllü sağlık bakım hizmeti sunacak
kişilere eğitim verilmesi, • Su kontrolü ve sanitasyonun
sağlanması,
• Belediye sağlık çalışanlarına ve arama
kurtarma ekiplerine afet psikolojisi, • Bulaşıcı hastalık ve salgın kontrolünün
psikolojik ilk yardım eğitimleri yapılması,
verilmesi,
• Gıda güvenliği ve gıda güvencesinin
• Arama kurtarma ekiplerine ve tüm sağlanması,
sağlık çalışanlarına çocuk hakları
eğitimlerinin verilmesi, • Üreticilerin elindeki hayvanların sağlık
kontrolünden geçirilmesi,
• Sağlık meslek birliklerinin (Türk
Tabipleri Birliği, Türk Dişhekimleri • Hayvansal gıdanın bozulmasının
Birliği, Türk Eczacılar Birliği, Türk önlenmesi,
Veteriner Hekimler Birliği) Türkiye
ölçeğinde afet gönüllü havuzu • Geçici barınma için seçilmiş yerlerde
oluşturması ve periyodik şekilde kampların (çadır, konteyner vb.)
eğitimlerin verilmesi, kurulması,
• Sağlık ve ruh sağlığı hizmeti verecek • Hayvan barınaklarında yürütülen

sağlık çalışanlarının eşgüdümünü hizmetlerin devamlılığının sağlanması,
sağlayacak bir örgütlenme yapısının
oluşturulması, • Defin hizmetlerinin sunulması,
• Mobil hastane hizmeti sunacak deniz • Gereksinimi olan kişilere N95 maske
araçlarının sağlanması, dağıtılması,
82
• Sahra Hastaneleri ve eczanelerinin Sağlık boyutuna ek olarak farklı

bilgilerinin yurttaşlara ulaştırılması, konulara yönelik eylem önerileri
• Afet bölgesinde bulunan sağlık
çalışanları, arama kurtarma ekipleri ve • İş yerlerinde, okullarda ve evlerde
gönüllülerin aşılanması, deprem tatbikatlarının yapılması,
• Sağlık Bakanlığı ve ilgili STK’larla iş • MEB iş birliğiyle okullarda çocuklara ve

birliği içinde cinsel sağlık konusunda gençlere afet eğitimi verilmesi,
çalışmaların yapılması,
• İBB bünyesinde çalışanların afet
• İncinebilir gruplara yönelik afet sağlık eğitimleri ve afet tatbikatlarının
hizmetlerinin sunulması, yapılması,
• Tıbbi ve psikososyal rehabilitasyon • Tüm alanlara katkı sağlayacak şekilde

hizmetlerine katkı sağlanması, iş birliği, eşgüdüm ve dayanışma
kültürünün geliştirilmesi için çaba
• Vektörlerle mücadele edilmesi, harcanması,
• Artan sağlık yüküne yönelik altyapı • Tüm alanlarda tasarlanan tüm

desteğinin sağlanması, planların hakkaniyet bakımından
değerlendirilmesinin yapılması,
• Geçici olarak il dışına çıkmış eşitsizliklerin saptanması ve
depremden etkilenen kişilerin sağlık ve giderilmesine ilişkin İBB’nin bir eylem
sağlığın sosyal belirleyicileri açısından planı oluşturması,
izlenmesi,
• Planların basitlik ve sadelik içerecek
• SGK tarafından karşılanmayan fiziksel şekilde hazırlanarak bilgi edinmeyi
engellilik ve psikolojik ihtiyaçları devam kolaylaştıracak şekilde hazırlanması,
eden kişilere yönelik ödeme güçlüğü
yaratmadan tedavi devamlılığının • İstanbul İl Afet Risk Azaltma Planı’nın
sağlanması, gözden geçirilmesi, İBB’ye düşen
görevlerin yerine getirilmesi,
• Okullarda travma sonrası stres
bozukluğu (TSSB) için rehabilitasyon • İletişimin kesintisiz sağlanabilmesi
derslerinin verilmesi, amacıyla sağlık çalışanları için
telsiz şebekesi ve şarj ünitelerinin
• Birinci basamak sağlık hizmetlerine oluşturulması,
dayalı dayanıklı bir sağlık sistemi
kurulması. • Marmara Bölgesinde belediyelerin
donanımlı helikopter ağı oluşturması.
83
5.6. EKONOMİK BOYUT
Ekonomi Boyutu, ekonomik sistemin etkilemesinin muhtemel olduğu üretim

afet ve farklı faktörlerden doğan bölgelerinin bu süreçte ayakta kalması
etkileri zarar görmeden atlatması, bu ve hızlıca üretime devam edebilmesi için
etkilerden olumsuz yönde etkilense çözüm önerileri geliştirilmiştir.
bile eski pozisyonuna geri gelebilmesini
kapsamaktadır. Çalışma grubu ekonomi
boyutunda önleme ve risk azaltımı, Ekonomi hususuna ilişkin olarak
hazırlıklı olma, müdahale ve toparlanma detay eylem öneriler aşağıda
için gerçekleştirilmesi gereken eylemleri ele sunulmuştur:
almıştır.
• Öncelikli olarak Marmara sanayi
bölgeleri ve İstanbul kent alanındaki
Masa 1. Ekonomi diğer üretim sektörleri (küçük ölçekli
sanayi, hizmetler) için çok boyutlu risk
Depremin ekonomik boyutunun ele alındığı analizi içerecek envanter çalışması
masadaki tartışmalarda genel olarak, olası yapılması; bu envanter çalışmasının
deprem karşısında önleme-risk azaltma Marmara Bölgesi/İstanbul coğrafi risk
ve hazırlıklı olma hususları ağırlıklı olmak analiz ölçekleri ile uyumlu olması, İSO
üzere, Marmara Bölgesini kapsayacak (İstanbul sanayi Odası), İTO (İstanbul
şekilde sanayi ve hizmetler sektörleri Ticaret Odası), OSB veritabanlarının
ele alınmış, olası Marmara Depremi’nin kullanımının söz konusu olması, bu
84
• kapsamların dışındaki işyerlerinin de Bölgesi’nde bu derece yoğunlaşmış

ayrıca veri tabanının oluşturulması, olmasının getirebileceği çok boyutlu ve
kapsamlı risklerin vurgulanması,
• Envanter çalışmasına konu olacak
işyerleri için (sanayi üretim tesisleri de • Marmara Bölgesi ve İstanbul içinde
dâhil olmak üzere) ortaya konacak risk istihdamın yapısına yönelik durum
analizinde konut ve üretim tesisi ayrımı tespitinin yapılması, olası bir depremde
yapılmadan konutlar için söz konusu büyük ölçekte etkilenebilecek iş
olan kriterlerin kullanılması, kollarının belirlenmesi ve ihtiyaçların
tespit edilmesi; etkilenecek, gelirsiz
• Envanter çalışması sonucunda kalacak grupların deprem öncesinde
ortaya çıkacak coğrafi/sektörel/ belirlenmesi ve envanterinin tutulması,
ölçek gibi farklı kırılımlarda, risk
analizi sonucunda belirli sektörlerin • Tüm sanayi bölgelerinde yapılacak
kısa-orta-uzun vadede taşınmasının anket çalışması ile felaket anında
değerlendirilmesi, bu değerlendirme işletmelerin nelere öncelik vereceğinin
için öncelikle sahada anket/ belirlenmesi (enerji, iş gücü kaybı,
mülakat çalışması yapılması, yerinde tedarik zincirlerine bağımlılık, vs.),
dönüştürülmesi ve güçlendirilmesi
gereken alt sektörler ile taşınması • Etki analizi sonucunda dönüşümün
gerekebilecek alt sektörlerin planlanması, risk önceliklerine
değerlendirilmesi, uzun dönemli olarak göre farklı finansman modellerinin
sanayinin taşınmasının düşünülmesi, ölçeklendirilmesi,
uzun dönemde sanayinin farklılaşması
ve dağıtılması, bu bağlamda İstanbul • Şili ve Japonya örneklerinin analiz
için yeni bir vizyon oluşturulması, edilmesi, Marmara Bölgesi’nin
neredeyse tamamını etkileyen
• Emek yoğun sanayide mevcut çalışanlar konusu nedeniyle mevcudun
üretim alanının yer değiştirmesinin hızlı bir biçimde dönüşümünün
önündeki engellerin değerlendirilmesi sağlanması,
ve bu sebeple buralardaki üretim
ekosistemini değiştirmeden yerinde • Deprem sonrası çalışacak iş gücü
dönüşüme dair senaryoların temininin şimdiden planlaması,
geliştirilmesi, özellikle nitelikli esas iş gücünün barınmasındaki
kalifiye iş gücüne dayalı sektörlerin sorunun çözülmesi, İstanbul’da sanayi
taşınmasının zor olabileceğinin bölgelerinin yanında prefabrik işçi
göz önünde bulundurulması, her lojmanlarının şimdiden planlanması,
bölgenin dinamiklerinin yerinde projenin gerektirdiği tüm malzemenin
değerlendirilmesi, 9 (8+1) Organize güvenle depolanması ve sanayi
Sanayi Bölgesi için ayrı ayrı yerinde tesislerinden talep toplanarak
çalışma yapılması, bunun finansmanının hesaplanması;
geliştirilecek bu projede toplanan talep
• Envanter ve taşıma için uygun ile tesislerin bu maliyete katılması,
sektörlerin değerlendirilmesinin
orta-uzun vadede Türkiye için
bölgesel kalkınma dinamikleri ile
birlikte ele alınması, Türkiye toplam
katma değerinin İstanbul/Marmara
85
• İstanbul’da yüksek oranda var olan barınma sorunu çözülen çalışanların

beyaz yakalı çalışan için alternatif ücret almaya devam etmelerinin
çalışma modellerinin geliştirilmesi, sağlanması; firmaların rezerve ettiği
böyle bir kriz anında dönüşebilen ve parasını ödediği çalışan kotasını
sektörlerin uzaktan çalışma modeline doldurmadığı durumlarda yakın
dönüştürülmesi ve bunun için teknolojik illerden (Kocaeli, Yalova, Bursa,
altyapının oluşturulması, Sakarya, Kırklareli, Edirne, Çanakkale,
vb.) iş arayanların boş lojmanlara
• Sigorta sektörünün tekrar elden yerleştirilerek cazip üzretlerle istihdam
geçirilmesi, yeni sigorta poliçelerinin/ edilmelerinin sağlanması; OSB’lerin
ürünlerinin hazırlanması, bu illerin İŞKUR’ları ile önceden eylem
planları hazırlaması.
• İmalatını Anadolu’ya gönderen
firmaların sadece Ar-Ge merkezlerini Ekonomi boyutuna ek olarak farklı
İstanbul’da tutmasının önerilmesi, konulara yönelik eylem önerileri
bölgede sanayi yoğunluğunun aşağıda sunulmuştur:
azaltılması,
• Özellikle ağır riskli olarak tespit edilen
• Kent içinde barınmadan ziyade OSB işyerleri/üretim birimleri için yıkım gibi
yakınlarında barınma alanlarının olasılıkları da içerecek şekilde mevzuat
kurgulanması, çalışanların ailelerine düzenlemesi ve yaptırım/finansman
yakın noktalarda üretime devam için hukuki/yönetsel modeller
edebilmelerinin sağlanması, düşünülmesi,
• Olası Marmara depremi sonrasında • Eğitime ve sağlığa erişimin kolay

çalışacak iş gücü için prefabrik olacağı konfor alanlarının yaratılması
lojmanların oluşturulması; bunun için yoluyla bölgede çalışan insanların
merkezi ve yerel yönetimlerin OSB’lere da taşınmayı kabul etmelerinin
komşu konumda prefabrik lojmanlar sağlanması,
için bedelsiz arsa tahsis etmeleri;
OSB yönetimlerinin, bölgelerindeki • Dengeli kalkınma için, İstanbul’daki
firmalardan deprem sonrası bu sanayinin Anadolu’ya kaydırılması
arsalar üzerinde kurulacak prefabrik amacıyla bu bölgedeki iş gücünün
lojmanlar için kota (yerleştirmek eğitilmesinin önceliklendirilmesi,
istedikleri çalışan sayısı) talebi
toplaması, İBB’nin OSB yönetimleri ile • Deprem vergisinin bütçe dışı özel fon
iş birliği yaparak bu arsalar üzerinde olarak değerlendirilmesi, şeffaflık
kurulacak prefabrik lojmanlar için proje gerekçesi çerçevesinde bir fon
geliştirmesi ve lojmanlar için gerekli kurgulanması,
tüm malzemenin toplam kota talebine
göre birim maliyetinin belirlenmesi, • İhtiyaçlar hiyerarşisi için iletişim ağının
her firmanın talep ettiği kotaya geliştirilmesi,
göre bu malzemelerin finansmanının
karşılanması, bu malzemelerin arsada • İstanbul Atatürk Havaalanı’nın acil
güvenli bir şekilde depolanması ve müdahale için etkin halde bırakılması.
deprem sonrası sürattle inşa edilmeleri
için plan hazırlanması; burada
86
Masa 2. Ekonomi desteğinin sağlanması,
Ekonomi boyutunun ele alındığı bu masada • İstanbul’a yapılacak en önemli yatırımın

gerçekleşen tartışmalarda ağırlıklı olarak Türkiye’nin yoksul bölgelerine yapılacak
önleme - risk azaltma, hazırlıklı olma ve yatırım olacağı gerçeğinden hareketle,
müdahale eksenleri üzerinde durulmuştur. Türkiye ekonomi coğrafyasının parçalı
Söz konusu eksenler kapsamında İstanbul ve dışlayıcı yapısal sorunlarının
için alınacak tedbirlerin uygulanması giderilmesine yönelik ivedi bir bölgesel
konusunda yalnızca yerel yönetimin kalkınma planının kamu sektörü
çabalarının yeterli olmayacağı, merkezi öncülüğünde kurgulanması ve hayata
hükümetin de bu çabalara destek vermesi geçirilmesi; bölgesel kalkınmaya önem
gerektiği katılımcılar tarafından birçok kez verilmesi ve bölgesel cazibe merkezlerinin
vurgulanmıştır. Masada, yerel yönetimin yaratılması; İstanbul’un bulunduğu bölge
yetkisini aşan ancak gerçekleşmesi büyük ve ülke içinde ekonomik anlamda başat
önem taşıyan hususlar da önerilmiş; merkezi konumda olmasını önleyici tedbirlerin
hükümetin olası Marmara Depremi’ne yönelik alınması; istihdam yaratan iş kollarının
çalışmalarını ilçe belediyelerine kadar inen bir ve özellikle sanayi tesislerinin farklı
düzlemde iş birliği kurmasının gerekliliğinin illere dağıtılması; İstanbul’un giderek
altı çizilmiştir. Tartışmalarda iş gücü ve yalnızlaşan ve ülke coğrafyasından
sektörel yapıya ilişkin öneriler, ekonomik kopuk, parçalanmış bir finans merkezi
faaliyetlerin kentteki mekânsal dağılımına odağı konumuna sürüklenmemesi
ilişkin öneriler, sektörel risk yönetimi, çeşitli için gerekli düzenlemelerin hayata
finansal önlemler ile finansal destek modelleri geçirilmesi; bankaların merkez
üzerinde durulmuştur. Bu önerilerde, ofislerinin İstanbul dışında kalmalarının
şeffaflık ve denetime açıklık ilkesinin özendirilmesi, deprem anında
benimsenmesinin gerektiğinden, sürecin oluşabilecek olası nüfus kayıplarını
bütünü hakkında toplumun bilgi edinebileceği azaltmak üzere özellikle beyaz yaka
ve denetim sağlayabileceği platformların ağırlıklı sektörlerde faaliyet gösteren
oluşturulmasının öneminden bahsedilmiştir. firmaların çalışanlarını diğer illerde
ikamet etmeye yönlendirmeleri,
Ekonomi hususuna ilişkin olarak
detay eylem önerileri aşağıda • Deprem sonrası çalışabilir durumda
sunulmuştur: olan sanayi tesislerinin fonksiyonlarını
sürdürebilmesi için işgücü temininin
• Deprem simülasyonu yapılması; sağlanması,
istihdamın yapısına yönelik durum
tespiti yapılması ve depremden en fazla • Ekonomik faaliyetlerin kentteki mekânsal
etkilenecek işkollarının ihtiyaçlarının dağılımına ilişkin eylem önerileri olarak,
tespit edilmesi, sanayi ve ticaret alanları kent merkezinde yer alan ağır sanayi
ile altyapı ve ulaşım sektörlerinde alanlarının deprem riski bulunmayan
olası riskleri belirlemek üzere envanter illere dağıtılması; desantralize edilecek
tespitinin yapılması; işsiz ve gelirsiz kalma büyük ölçekli sanayi alanlarının müdahale
tehlikesiyle karşı karşıya kalabilecek ve toparlanma eksenleri kapsamında
çalışanların envanter kaydının tutulması, değerlendirilmesi, riskli alanlarda
olası ekonomik kayıplara ilişkin maliyet faaliyet gösteren işyerlerinden ek vergi
hesabı yapılması; deprem riski bulunan talep edilmesi, deprem sonrasında
illerde bölgeye yönelik vatandaşlık temel kullanılmak üzere OSB ve diğer sanayi
geliri vb. politika araçları ile asgari yaşam alanlarının yakınında tahsis edilmek
87
üzere prefabrik çalışma lojmanlarının envanter kaydını tutması, yapım ve

hazırlanması, bu kapsamda sanayi yıkım faaliyetlerinde bu şirketlerin
tesislerinin ihtiyaç taleplerinin alınması desteklenmesi.
ve taleplerin projelendirilmesi; İstanbul’da
yapılacak yeni yerleşim alanlarının risksiz Ekonomi boyutuna ek olarak farklı
alanlarda, kendi gıdasını üretebilecek konulara yönelik eylem önerileri
ve yeşil ekonomiye katkı verecek şekilde aşağıda sunulmuştur:
tasarlanması,
• Bir başka finansal destek modeli
• Sektörel risk yönetimine ilişkin eylem önerisi olarak, İBB çatısı altında afet
önerileri olarak, riskin erken tespiti destek fonu oluşturulması; belirli bir
konusunda risk mühendisliği hizmeti gelir grubunun üstündeki kişilerden
verilmesi ve sigorta firmalarının bu toplanan veraset ve intikal vergisi gibi
hizmeti teminat poliçelerine eklemesine bazı vergi gelirlerinin belirli bir oranından
yönelik düzenlemelerin yapılması; orta ayrılacak kaynaklardan beslenen bir
ve küçük ölçekli işletmeler arasında afet destek fonu oluşturulması; İller
yalnızca ihracat yapanların değil, diğer Bankası’nın afet destek fonuna katkıda
tüm firmaların uluslararası risk yönetimi bulunması; BES sistemi üzerinden
standartlarını benimsemesine yönelik kesintiler ile fona kaynak sağlanması;
özendirme çalışmalarının yapılması; İBB’nin vatandaşlardan topladığı ilan ve
İBB’nin ruhsat verdiği tüm yapıların reklam vergisi gibi gelir kaynaklarından
sigortalanması konusunda belirli şartlar bu fona kaynak aktarması ve bu konuda
öne sürmesi; iktisadi birimlerin acil kamuoyuna örnek oluşturması; İBB’nin
durum eylem planlarının bütünleşik kurumlar vergisinden aldığı payın
bir gözle değerlendirilmesi ve birbirine artırılması ve bu payın bir kısmının afet
entegre edilmesi; finansmana erişimin destek fonuna aktarılması; böylesi
kolaylaştırılması için çalışmalar yapılması; bir fonun şeffaf, halk denetimine
İller Bankası’nın yerel yönetimlere eşit açık ve hesap verilebilir biçimde
mesafede destek vermesi, kurumsallaştırılması,
• Finansal önlemler ve finansal destek • Deprem anında acil ihtiyaçların stok

modelleri kapsamındaki eylem önerileri bilgilerini elde tutacak bir gıda bankasının
olarak, karbon elyaf ile güçlendirme kurulması ve gıda tedarikinin sağlanması
yöntemi gibi düşük maliyetli güçlendirme için İBB içinde sorumlu bir birimin
projelerinin faaliyete geçmesi konusunda belirlenmesi; ekmek, su, hijyen malzemesi
bankaların finansman desteği vb. acil ihtiyaçların üretimlerini yapan
sağlamasına yönelik iş birliği modelleri işyerlerinin depreme hazırlık düzeylerinin
geliştirilmesi; deprem sigortası haricinde gözden geçirilmesi; fırıncılar, gıda
diğer sigortaların da zorunlu hale üreticileri, hijyen üreticileri gibi temel
getirilmesi, sadece konut sigortasının ihtiyaç malzemeleri üreticilerinin
özendirilmemesi; farklı konut tipleri için İBB’nin kurumsal birimleri öncülüğünde
DASK’a sınıflandırmalar getirilmesi, örgütlenmesi; gıda bankasının acil
sigorta kapsamının genişletilmesi ve durumlar haricinde sosyal yardımlar için
sürekli olarak yenilenmesi için çaba faaliyet göstermesi, olası bir depremde
gösterilmesi; İBB’nin sigortalanma ise gıda tedarik zincirinin devreye
oranını artırmaya yönelik destek sokulması.
sağlaması; İBB’nin akredite şirketlerinin
88
5.7. YÖNETSEL VE HUKUKİ BOYUT
Yönetsel ve Hukuki Boyut, uluslararası ölçekler ele alınmıştır. Bu kapsamda,

düzlemden birey ölçeğine farklı mahalle ve semt ölçeğinde örgütlenmeye
katmanlarda sorumluluğunun paylaşılması, gidilmesi ile yerel örgütlenmeler ve kent
bütüncül yaklaşım ve etkin koordinasyonun konseyleri ile iş birliğinin tesis edilmesi
sağlanması, afet öncesi ve sonrası elzem önerilmiştir. Güçlendirilmiş bir yerel
olan hukuki süreçlerin tanımlanması. yönetim yapılanmasına ihtiyaç olduğu
Çalışma grubu yönetimsel ve hukuki ifade edilmiş, hazırlıklar, yerinde müdahale
açıdan önleme ve risk azaltımı, hazırlıklı ve koordinasyon hususlarında yerel
olma, müdahale ve toparlanma için yönetimlerin desteklenmesi gerektiği
gerçekleştirilmesi gereken eylemleri ele belirtilmiştir. Ayrıca tüm afetleri kapsayan,
alacaktır. afete özgü bir kurumsal yapı mekanizması
kurulması ile ilgili tüm mevzuatı bir araya
Masa 1. Yönetsel ve Hukuk / Masa 2. getiren ve revize eden bir çerçeve yasa
Yönetsel ve Hukuk tasarısı üzerine çalışılması gerektiği ifade
edilmiştir.
Yönetsel ve hukuki boyutun ele alındığı
masalarda gerçekleşen tartışmalarda, Toplantı süresince katılımcılar tarafından
ağırlıklı olarak afete ilişkin mevzuat ve en çok dile getirilen hususlar, afetler
idari yapılanma başlıkları görüşülmüş, ile mücadelede yerel yönetimlerin
Mimari ve Şehircilik çalışma gruplarına güçlendirilmesi, semt ölçeğinde
benzer şekilde mahalle ve semt gibi farklı örgütlenen yerel yapılarla iş birliği ve
89
koordinasyon kurulması ile, afetlere özgü Bu çerçevede AKOM’un güçlendirilmesinin

bağımsız kurumsal yapıların hayata sağlanması,
geçirilmesi ve bu hususta kapsamlı bir
mevzuat çalışması yapılması gereklilikleri • Veriye dayalı planlama ve farklı deprem
olmuştur. senaryoları üzerinden, ilçe belediyeleri
ile birlikte kriz yönetimi süreçlerinin
Yönetsel ve Hukuki düzenlenmeler çalışılması,
hususuna ilişkin olarak detay eylem
önerileri aşağıda sunulmuştur: • Kent konseylerinin güçlendirilmesi
ve bu süreçte afet konusunda çeşitli
• Afete ilişkin dağınık haldeki düzenlemeleri sorumluluklarını üstlenmek üzere
bir araya getirecek bir çatı afet kanunu semt konseylerinin kurulması
düzenlemesinin yapılması, için gerekli girişimlerin yapılması ve
olanakların sağlanması,
• İstanbul özelinde mevcut ranta dayalı
kentsel dönüşüm kurgusunun ötesinde, • İBB mahalle/semt koordinasyon
“Olağanüstü Deprem Kanunu/ ekiplerinin kurularak dayanışma
Olağanüstü Afet Dönüşüm ağları, sivil toplum örgütleri,
Kanunu” çalışmasıyapılması, emek örgütleri ile birlikte çalışmasının
sağlanması,
• Kentsel dönüşüme ilişkin mevzuat
kurgusunun ülkenin sosyo-ekonomik • Yasal mevzuatın geliştirilmesi,
gerçeklerini gözeten bir anlayışla yeniden çalışmalarının afetlere ilişkin
ele alınması ve gerek dönüşüm gerek bölgesel farklılıkları gözeten şekillerde
güçlendirme çalışmalarında semt ve gerçekleştirilmesi,
kent konseylerinin ve semt kuruluşlarının
katılımının sağlanması, • Deprem sonrası yapılan uygulamalar
öncelikli olmak üzere tüm
• Afet düzenlemelerini de içerecek biçimde kentsel dönüşüm süreçlerinde imar hakkı
ve güçlü yerel yönetim modelini transferi, trampa, gayrimenkul sertifikası
hedefleyen kapsamlı bir yerel yönetim ve gayrimenkul yatırım fonu gibi hukuki
reformu yapılması, araçların değerlendirilmesi ve
kooperatifler üzerinden gelişmeye ilişkin
• AFAD’ın yerine geçecek bir altyapının oluşturulması,
afet kurumunun kurulması ve kurumun
merkezi ve yerel düzeyde özellikle • Afet fonu oluşturulması ve bu fonun
belediyeleri de içerecek biçimde kentsel dönüşüm ve deprem bölgesinde
örgütlenme ve işleyiş esaslarının yapılacak konutların üretimine ilişkin
belirlenmesi, finansmanı sağlaması,
• İBB ana koordinatör • İBB’nin acil müdahale birimleri başta

olmak üzere ilçe belediyeleriyle olmak üzere afet sonrası ayakta kalma
güçlü bir afet iş birliği master planının yapılması,
çerçevesinin belirlenmesi, bu
yapılanmanın aynı zamanda müdahale • İBB’nin afet/deprem sonrası gerekli
aşamasını da dikkate alacak bir işlevlerine devam edebilmesi
donanıma sahip olmasının sağlanması. için gerekli minimum alt yapı envanterinin
90
belirlenmesi ve buna bağlı olarak gerekli deprem sonrasında hazırlanan plana

güçlendirmelerin yapılması, uygun biçimde yönetim ekiplerinin
süreci ele alması hususunda hazırlık
• Yerel yönetimlerde afet hazırlığı yapılması,
ve müdahalesi alanında uzmanlığı
bulunan norm kadroların istihdam • Madenciler, AKUT(Arama Kurtarma
edilmesi, Derneği) gibi aktörlerin, İstanbul
dışındaki ekiplerinin hazır olması yönünde
• İlçe belediyelerinde afet/sivil planlama yapılması,
savunma biriminin ayrı bütçesi ve norm
kadrosu olan bir birim veya müdürlük • İBB’nin planlama aşamasından
şeklinde konumlanması noktasında başlayarak, tüm süreçleri yerelde
yerel yönetim mevzuatında değişiklik ilçe belediyeleri ile ortak çalışmalarla
yapılması. yürütmesi,
Masa 3. Yerel Yönetim • Mevcut deprem senaryolarının

Temsilcileri ilçelerle paylaşılarak kısa, orta ve
uzun vadedeki eylemlerin eşgüdümlü
İlçe Belediye Başkanlarının sırayla söz çalışılması,
alarak yöntem ve aksiyonlara ilişkin
önerilerini sundukları oturumda başkanlar • İBB’nin resmi yollardan ilçe
tarafından en çok dile getirilen iki husus; belediyelerinin sorun ve önerilerini
İstanbul’un dışarıdaki yapılarla iş birlikleri talep etmesi, takip etmesi ve bakanlıkla
kurarak bir müdahale mekanizması paylaşması,
oluşturulması ve İBB’nin ilçe belediyeleri
ile görev paylaşımı yapması konuları • İmar yönetmeliklerinin
olmuştur. acilen ilçeler bazında ele alınarak
güncellenmesi,
Ayrıca yapı denetim sürecinin tüm
aşamalarının çeşitli disiplinler tarafından • İmar planı revizyonlarında imar
farklı açılarda yapılacak düzenli yoğunluklarının azaltılması, usule uygun
kontrollerle yürütülmesi gerektiği üzerinde olmayan yapıların değerlendirmeye
ortaklaşılmıştır. alınması,
Yönetsel ve Hukuki düzenlemeler hususuna • Kısa kolon sorunu, çatı katlarına ilişkin
ilişkin olarak detay eylem önerileri aşağıda sorunlu durumlar gibi konular ve iskan
sunulmuştur: sonrası aşama ile ilgili
denetimlerin artırılması,
• Deprem sonrası yönetim planının
hazırlanarak, yönetsel sürecin • Özel sektör eliyle yürütülen yapı
İstanbul dışından gelecek aktörlere denetimlerine mutlaka belediyeler
bırakılması gibi ortaklıklara tarafından denetim zorunluluğu
yönelik hazırlık yapılması, getirilmesi, yerel yönetimlerin
bu alanda yetki ve bütçe bakımından
• Özellikle Marmara deprem risk alanı güçlendirilmesi,
dışında kalan yakın il ve ilçeler ile
kardeş şehir protokolleri yapılması ve • İnşaat aşamasında yapılan
91
denetimlerin hazır beton firmalarının •Yaz sezonunda gerçekleşebilecek bir

üretim aşamasından başlayarak depremin, daha riskli olan sahil kesimleri
tanımlanması, için büyük bir risk olduğu ve uygun
olmayan zeminlere (Esenyurt,
• Belediyeler tarafından yapılan Haramidere örneği)
denetimlerin saha ekiplerinin yanı yapılan büyük inşaatların acilen
sıra uzman ve yetkili kişiler tarafından incelenmesi.
da yakından takip edilmesi için gerekli
çalışma modellerinin, yönetmeliklerin
güçlendirilmesi,
• 6306 sayılı kentsel dönüşüm yasasının

güncellenmesi, özellikle sistemin
ilerlemesinde pürüz oluşturan hususların
tekrar gözden geçirilmesi, tebligat
süreçlerinde yaşanan sorunlar ve bina
boşaltma kararının uzatılmasını sağlayan
süreçlerin önüne geçilmesi,
•Kentsel dönüşümün finansal boyutunda

finans kuruluşlarının da devreye
girmesiyle hem vatandaşa hem
de devlete sıfır maliyet yaratacak,
İBB tarafından planlanan faiz
desteğine benzer olarak
tanımlanan modelin, devlet eliyle hayata
geçirilmesi üzerine çalışmalar yapılarak
değerlendirilmesi,
• Hızlı ve ekonomik bir model olarak kısmi

güçlendirmenin acilen hayata geçmesi,
ilgili meslek odalarının güçlendirmenin
standartları konusunda
çalışma yapması
ve mülkiyet sorunlarından
kaynaklı olarak güçlendirmenin
önündeki hukuki süreçlerin gözden
geçirilmesi,
• Kent konseyleri ve sivil inisiyatiflerin

sürece dâhil edilmesi,
• Toplanma alanları ve barınma alanlarının

nasıl hazırlanacağı, bu alanlarda tuvalet,
yemek vb. ihtiyaçların nasıl
karşılanacağına dair ön çalışmaların
yapılması ve hazır edilmesi,
92
93
EK-1 KATILIMCI
LİSTESİ
94
Lojistik 1-2 Enerji ve Bilişim

Yüksel Yalçın (Moderatör) Enerji İstanbul Genel Müdürü
Emrah Kalkan Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş. GMY
Sadet Nur Güleç TMMOB Elektrik Mühendisler Odası
Erol Özgüner (Moderatör) İBB Bilgi İşlem Daire Başkanı
Filiz Doğan İBB Teknoloji Danışmanı
Prof. Dr. Eşref Adalı Akademik Bilişim Vakfı
Prof. Dr. İbrahim Soğukpınar Akademik Bilişim Vakfı
Prof. Dr. Şule Öğüdücü Akademik Bilişim Vakfı
Taner Duman Ericsson
Deniz Özgür HUAWEİ
Mesut Kızıl İSBAK A.Ş Genel Müdürü
Dr. Öğr. Üyesi Levent Aksoy Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi
Hatice Zeynep Selen TMMOB Bilgisayar Mühendisleri Odası
Ekrem Gültekin TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası
İbrahim Tataroğlu TMMOB Makina Mühendisleri Odası
Gülay Yardım TURKCELL
Mustafa Tekin TURKCELL
Fatih Berber TURKCELL
Ahmet Halim Kömürcü Vodafone
Bora Çelik Vodafone
Özkan Özen Vodafone
95
Lojistik 3 - Ulaşım Koridorları

Prof. Dr. Bahar Yetiş (Moderatör) Bilkent Üniversitesi
Utku Cihan İBB Ulaşım Daire Başkanı
Ayhan Türkmen Ekol Lojistik
Hüseyin Çağlar Hamidiye Su Genel Müdür
Erdinç Turan İBB Avrupa Yakası İtfaiye Müdürü
İbrahim Orhan Demir İPA
Doç. Dr. Pelin Alpkökin İBB Genel Sekreter Yardımcısı
Dr. Suat Sarı İBB Meclis Üyesi (İyi Parti, Trafik Komisyonu)
Ceyhun Avşar İBB Raylı Sistemler Daire Başkanı
İBB Raylı Sistemler Dairesi Başkanlığı
Setenay Uludağ
(Raylı Sistem Projeler Şube Müdürü)
Melda Horoz İBB Ulaşım Planlama Müdürü
Ayhan Taş İBB Yol Bakım ve Alt Yapı Koordinasyon Daire Başkanı
Hakan Orhun İspark Genel Müdür
Prof. Dr. Haluk Gerçek İstanbul Teknik Üniversitesi
Prof. Dr. Burcu Balçık Özyeğin Üniversitesi
Hüseyin Aytuğ Tekfen Mühendislik (Raylı Sistem Departman Müdürü)
Lojistik 4- Deniz Ulaşım

Sinem Dedetaş(Moderatör) İBB Şehir Hatları Genel Müdürü
Gemi Makineleri İşletme Mühendisleri Odası Başkanı
Ahmet Yaşar Canca
(GEMİMO)
İstanbul Teknik Üniversitesi Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri
Prof. Dr. Serdar Beji
Fakültesi, Gemi ve Deniz Teknolojisi Mühendisliği Bölümü
Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü,
Prof. Dr. Cem Gazioğlu
Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Bölümü
Kaptan Levent Akson Kaptan
Dilruba Söylemez Kaptan, GEMİMO İKK Temsilcisi
Sinejan Kurtbay Şehir Hatları A.Ş Pazarlama Satış Birim Yöneticisi
Yağız Yetkin Azizler Şehir Hatları A.Ş Tersane Müdürü
Olcay Serkan Fidan Şehir Hatları A.Ş. Deniz Ulaşım Hizmetleri Müdürü
Şule Merve Tuna Şehir Hatları A.Ş. Yapı Hizmetleri Müdürü
Deniz Güler Uzman/Araştırmacı
Irkın Çubuk Yankı Akademi - Afet Acil Durum Birimi
Kısmet Deniz Polat KUDENFOR, Deniz Kızları Platformu
96
Mühendislik 1- Yerbilimleri
Prof. Dr. Haluk Özener (Moderatör) Boğaziçi Üniversitesi
Prof. Dr. Haluk Eyidoğan (Moderatör) 24. Dönem İstanbul Milletvekili
Kemal Duran İBB Deprem ve Zemin İnceleme Müdürü
Prof. Dr. Naci Görür İstanbul Teknik Üniversitesi
Prof. Dr. Okan Tüysüz İstanbul Teknik Üniversitesi
Prof. Dr. Celal Şengör İstanbul Teknik Üniversitesi
Prof. Dr. Ziyadin Çakır İstanbul Teknik Üniversitesi
Prof. Dr. Şerif Barış Kocaeli Üniversitesi
Mersin Büyükşehir Belediyesi, İklim Değişikliği ve
Dr. Kemal Zorlu
Sıfır Atık Daire Başkanlığı
Doç. Dr. Şule Gürboğa MTA Genel Müdürlüğü
Hakan Kerim Yavaş Muğla Belediyesi, İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı
Muğla Belediyesi, Deprem ve Risk Yönetimi Şube
Nevras Yağcıoğlu
Müdür Vekili
Cansu Başak TMMOB Fizik Mühendileri Odası
TMMOB Fizik Mühendileri Odası İstanbul Şubesi
Erdost Arzuman
Yönetim Kurulu Üyesi
İsra Bostancıoğlu TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
S.Sami Teymurtaş TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası
Mühendislik 2 - İnşaat/Güçlendirme
Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner (Moderatör) ODTÜ
Ufuk Serdar Özmen Aydın BB Fen İşleri Daire Başkanı
Prof. Dr. Uğur Ersoy Boğaziçi Üniversitesi
Pınar Çalışkan İBB
Recep Korkut İBB Fen İşleri Daire Başkanı
Emine Gülizar Emecan İstanbul Milletvekili
Prof. Dr. Barış Binici ODTÜ İnşaat Mühendisliği
Prof. Dr. Erdem Canbay ODTÜ İnşaat Mühendisliği
Prof.Dr. Ahmet Yakut ODTÜ İnşaat Mühendisliği
Prof. Dr. Güney Özcebe TED Üniversitesi
TMMOB - Harita ve Kadastro Mühendisleri
M. Tevfik Özdemir
Odası / İTÜ Geomatik
TMMOB - Harita ve Kadastro Mühendisleri
Rahmi Nurhan Çelik
Odası / İTÜ Geomatik
97
Mühendislik 3 - İnşaat/Güçlendirme
Oktay Özel (Moderatör) Kültür Varlıkları Daire Başkanı
Prof. Dr. Kutay Orakcal Boğaziçi Üniversitesi
Bozkurt Nazilli Gedik Üniversitesi
Ramazan Gülten İBB İmar Şube Müdürü
Serdar Ayhan İMAR AŞ Proje Geliştirme Müdürü
Dr. Cem Demir İstanbul Teknik Üniversitesi
İstanbul Teknik Üniversitesi -Geomatik
Prof. Dr. Himmet Karaman
Mühendisliği
İstanbul Teknik Üniversitesi -İnşaat Mühendisliği
Prof. Dr. Alper İlki
Bölümü
Berrin Takavcı KİPTAŞ AŞ Genel Müdür Yardımcısı, Uygulama
Ahmet Murat Türk Kültür Üniversitesi
Dr. Mustafa Cömert Rise Mühendislik
Sami Gültekin TMMOB - İnşaat Mühendisleri Odası
TMMOB - İnşaat Mühendisleri Odası, Yönetim
Elif Ersoy
Kurulu Üyesi
Mühendislik 4 - Çevre
Prof. Dr. Seval Sözen (Moderatör) İstanbul Teknik Üniversitesi
Prof. Dr. Ayşen Erdinçler İBB Çevre ve Koruma Daire Başkanı
Prof. Dr. Tuğba Ölmez Hancı İSKİ
Murat Kapıkıran TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası
Prof. Dr. Melek Türker Saçan Boğaziçi Üniversitesi
TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şube
Selahattin Beyaz
Başkanı
Prof. Dr. Barış Çallı Marmara Üniversitesi
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası İstanbul
Gürkan Ergin
Şubesi
98
Şehircilik ve Mimari - 1
Doç. Dr. Seda Kundak (Moderatör) İstanbul Teknik Üniversitesi
Güler Işık Cevahir CHP İstanbul İl Başkan Yardımcısı
Gökhan Zeybek CHP İstanbul Milletvekili
Hakan Gümüş GİSP
Prof. Dr. Alper Ünlü İstanbul Teknik Üniversitesi, Özyeğin Üniversitesi
Rahmi Hızır İBB İstanbul Şehircilik Atölyesi
Prof. Dr. Yüksel Demir İstanbul Teknik Üniversitesi
İzmir Büyükşehir Belediyesi Risk Yönetimi ve
Banu Dayangaç
Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanı
Ali Kurt KİPTAŞ Genel Müdürü
Bahar Bayhan Mekanda Adalet Derneği
Gürkan Akgün (Moderatör) İBB İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanı
Özgür Bora Yaprak BİMTAŞ Genel Müdürü
Doç Dr. Tayfun Salihoğlu Gebze Teknik Üniversitesi
Murat Yün İBB Kentsel Dönüşüm Müdürü
Prof. Dr. Aliye Ahu Akgün İstanbul Teknik Üniversitesi
Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu İstanbul Üniversitesi
Gürkan Kaya KİPTAŞ - Projeler
Eyüp Muhcu TMMOB Mimarlar Odası Genel Merkez
Prof. Dr. Sırma Turgut Yıldız Teknik Üniversitesi
Prof. Dr. İclal Dinçer (Moderatör) Yıldız Teknik Üniversitesi
Süleyman Balyemez Aydın Üniversitesi
Nilay Gülmez Bahçeşehir Üniversitesi
Doç. Dr. Deniz Çalış Bilgi Üniversitesi - Mimarlık Bölümü
Emre Dayan Büyükçekmece Belediyesi Kentsel Dönüşüm Şefi
Sema Reyhan İBB Şehir Planlama Müdür Yardımcısı
Fatih Doğan İBB Şehir Planlama Müdürü
Onur Soytürk İMAR A.Ş. Genel Müdürü
Prof. Dr. Handan Türkoğlu İstanbul Teknik Üniversitesi
Hanife Zorlu Serbest Mimar
99
Sevince Bayrak (Moderatör) SO? Mimarlık Fikriyat
Serap Öbekci İBB Etüd Projeler Dairesi Başkanı
Pınar Aktaş caps.
Emre Arolat EAA
Arzu Erdem Kadir Has Üniversitesi
Arda İnceoğlu MEF Üniversitesi
Han Tümertekin Mimarlar ve Han Tümertekin Proje Danışmanlık
Nevzat Sayın NSMH
Ahmet Mucip Ürger Özer+Ürger Mimarlık Ofisi
Pınar Gökbayrak PAB Mimarlık
Kerem Piker Piker
Devrim Çimen Sekizartı Mimarlık ve Kentsel Tasarım
Oral Göktaş SO? Mimarlık Fikriyat
Derya İyikul Superpool
Ege Sevincli Superpool
Ertuğ Uçar Teğet Mimarlık
Toplumsal 1
Prof. Dr. Biray Kolluoğlu (Moderatör) Boğaziçi Üniversitesi
AHDER- Afete Hazırlık ve Deprem Eğitimi
Mehmet Ersin Satı
Derneği
Prof. Dr. Ulaş Sunata Bahçeşehir Üniversitesi
Şamil Altan HDK
Yavuz Saltık İBB Muhtarlıklar Dairesi Başkanı
Mert Fırat İhtiyaç Haritası
Tülin Hadi İstanbul Kent Konseyi
Esra Huri Bulduk İstanbul Planlama Ajansı
Tansu Toprak Mekanda Adalet Derneği
Cemil Gülsu TMMOB Gıda Mühendisleri Odası
100
Toplumsal 2
Zelal Yalçın (Moderatör) İstanbul Planlama Ajansı
Gürhan Ertür Açık Radyo - İstanbul Kent Konseyi
Serhat Akbel AKUT
Ersel Aydoğdu CHP İstanbul İl Başkan Yardımcısı
İlknur Birol HDP İstanbul Eş Genel Başkanı
Nazlı Enif Dipşar İBB Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanı
Evren Aydoğan İhtiyaç Haritası
Banu Saraçlar İSPER A.Ş. Genel Müdürü
İstanbul Teknik Üniversitesi Afet Yönetimi En-
Prof. Dr. Nilgün Okay
stitüsü
Onur Gökulu Mersin Büyükşehir Belediye Başkan Danışmanı
Ebru Ataca Okul Destek Derneği

Sinop Üniversitesi Öğretim Görevlisi - Afet Yöne-
Samet Dinçer
timi Doktora Derecesi
Sağlık
Prof. Dr. Kayıhan Pala (Moderatör) Uludağ Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı
Dr. Saffet Ercan Aile Hekimliği Uzmanı İTO YK
Uzm. Psikolog Fatoş Kınay Ataşehir Belediyesi
Prof. Dr. Nergis Erdoğan İstanbul Tabip Odası Başkanı
Prof. Dr. Ejder Yıldırım Türk Tabipleri Birliği
Dr. Öğr. Üyesi Önder Yüksel Eryiğit İBB Sağlık Daire Başkanı
Hikmet Arısal İstanbul Diş Hekimleri Odası Başkanlığı
Sedat Güçlü İstanbul Eczacı Odası
Pınar Özcan İstanbul Eczacı Odası Başkanı
Bilge Çalışkan İstanbul Tabip Odası
Kübra Kurtuluş Klinik Psikolog
Dr. İlker Kayı Koç Üniversitesi
M. Cemil Arslan Marmara Belediyeler Birliği
Prof. Dr. Doğan Şahin Travma Çalışmaları Derneği
Prof. Dr. Osman Elbek Türk Tabipleri Birliği
Prof. Dr. Murat Aslan Türk Veteriner Hekimleri Birliği Başkanı
101
Ekonomi - 1
Prof. Dr. Ebru Voyvoda (Moderatör) Sabancı Üniversitesi, ODTÜ
Murat Çökmez Anadolu Yakası OSB Başkanı, Sofra Grup
Prof. Dr. Seyfettin Gürsel Bahçeşehir Üniversitesi
Dr. Mehmet Çakılcıoğlu İBB İş Dünyası Platformu
Güven Erten İBB Şehir Planlama Müdürlüğü
Ömer Tarık Duman İMAR A.Ş. Kentsel Dönüşüm Müdürü
Erdal Bahçıvan İstanbul Sanayi Odası Başkanı
Özlem Gül Er İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Üye
Prof. Dr. Murat Şeker İstanbul Üniversitesi
Dr. Pelin Olcay Kent Üniversitesi / TMMOB Şehir Plancıları Odası
Prof. Dr. Erol Taymaz ODTÜ
Ramazan Tezcan Reform Enstitüsü Ekonomi Programı Direktörü
Ekonomi - 2
Prof. Dr. Alp Erinç Yeldan (Moderatör) Kadir Has Üniversitesi
Soner Akkaya Ak Sigorta GMY
Prof. Dr. Ayşe Buğra Boğaziçi Üniversitesi
Tuğba Figankaplan İBB Mali İşler Dairesi Başkanı
Vahide Uyar İş Bankası GMY
Vedat Özden KİPTAŞ AŞ - Genel Müdür Yardımcısı
Prof. Dr. Kamil Yılmaz Koç Üniversitesi
Kevser Ertürk Mimar Sinan Üniversitesi
Hayri Telekoğlu TEB GMY
Yönetsel ve Hukuk - 1
Prof. Dr. H. Tarık Şengül (Moderatör) ODTÜ
Ahmet Buğra Ceylan DASK
Erol Köktürk Harita Mühendisi
Emir Yunus Dinçer İmar A.Ş. Genel Müdür Müşaviri
Dr. Selcen Ataç İstanbul Barosu Afet Hukuku ve Koordinasyon Merkezi
Turan Aydoğan İstanbul Milletvekili
Doç. Dr. Cenk Şahin İstanbul Üniversitesi
TBMM Anayasa Hukuku Komisyonu Üyesi- İstanbul
Prof. Dr. İbrahim Özden Kabaoğlu
Milletvekili
Mehmet Hışır TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası
Şeyda Dağlı TÜRKONFED
102
Yönetsel ve Hukuk - 2
Barbaros Büyüksağnak (Moderatör) İBB Dış İlişkiler Dairesi Başkanı
Erdal Celal Aksoy İBB Hukuk Danışmanı
Ülkü Sakalar İBB Meclis Üyesi - İBB Başkan Vekili
Doğan Subaşı İBB Meclisi CHP Grup Başkan Vekili
Abbas Yaşar İBB Teftiş Kurulu Başkanı
Dr. Yusuf Can Delipınar İstanbul Barosu
Doç. Dr. Seda Yurtcanlı Duymaz İstanbul Üniversitesi
Çiğdem Akkoyun KİPTAŞ - Genel Müdür Müşaviri
Doç. Dr. Mustafa Kemal Bayırbağ ODTÜ - Siyasal Bilimler ve Kamu Yönetimi
Sevgi Atalay Sarıyer Belediyesi Başkan Yardımcısı
Belediye Başkanları
Buğra Gökce (Moderatör) İBB Genel Sekreter Yardımcısı
Battal İlgezdi Ataşehir Belediye Başkanı
Turan Hançerli Avcılar Belediye Başkanı
Mehmet Murat Çalık Beylikdüzü Belediye Başkanı
CHP Yerel Yönetimlerden Sorumlu İl Başkan
Özgür Nas
Yardımcısı
Kemal Deniz Bozkurt Esenyurt Belediye Başkanı
Şerdil Dara Odabaşı Kadıköy Belediye Başkanı
Kemal Çebi Küçükçekmece Belediye Başkanı
Şükrü Genç Sarıyer Belediye Başkanı
Muammer Keskin Şişli Belediye Başkanı
Hasan Akgün Büyükçekmece Belediye Başkanı
103
ipa.istanbul

Istanbul Deprem Calisma Grubu Toplantisi Ozet Raporu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Istanbul Deprem Calisma Grubu Toplantisi Ozet Raporu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

İSTANBUL DEPREM ÇALIŞMA GRUBU TOPLANTISI - ÖZET RAPOR

2. Çalışma Yöntemi ve Akış 14

3. Çalışma Gruplarının Masa Katılım Durumu 18

4. Çalışma Grupları Temel Haritalar 20

5. Çalışma Grupları Raporları 34

5.1. Lojistik Boyut 35

5.2. Mühendislik Boyutu 47

5.3. Şehircilik ve Mimari Boyut 56

5.4. Toplumsal Boyut 71

5.5. Sağlık Boyutu 80

5.6. Ekonomik Boyut 84

5.7. Yönetsel ve Hukuki Boyut 89

EK-1: Katılımcı Listesi 94

Bugün burada hepimizi derinden sarsan,

Hepiniz hoş geldiniz.

Davetimizi kabul ederek bugün burada

Türkiye bir deprem ülkesidir.

Bunlar çok uzun zamandır, çok iyi bildiğimiz

Asla değiştiremeyeceğimiz, yaşamak

Ne yazık ki devlet olarak, kurumlar olarak

Sık sık görmezden geldiğimiz, ısrarla, inatla

Ve kendisini her hatırlattığında, bizim için,

İnsanlarımızın en büyük kaygısı Hiç kimsenin böyle bir hakkı da yok.

Hemşehrilerimiz sokağı, semti, sevdiklerinin Binlerce insanımızı çaresizlik içinde bırakan,

İş yerleriyle, kamu binalarıyla, köprüleriyle, Bu manzarayı gören hiçbir yurttaşımız…

Siyasetin en tepesinden, arama Gerekse bire bir ilişkilerde, sözlü, yazılı

Herkesi yeniden düşünmeye, yeniden Biz cumhurbaşkanlığı, bakanlık, valilik,

Vatandaşlar biz yöneticilere, canlarını, Bu ülke insanının neler başarabileceğini çok

Yöneticilik bu demektir. El birliğiyle, cesaretle, fedakârlıkla

Ama burada bir başka yalın gerçeği daha Sevgili İstanbullular,

Daha önce bu açıklamayı yapabilirdim mühendisliğinden planlamasına,

Oraya destek vermek için gittik. Bu çalışmaları bizim birim ve

Bu bütünlüklü stratejinin bazı öğelerinin Önümüzdeki günlerde buradan

Bugüne kadar yaptıklarımızı daha

Kimin hangi ölçekte nelerden gelişme ya da belirsizlik doğduğunda

3. Bu seferberlik aynı zamanda kamu 5. Mali boyutu en sona bıraktım.

Şunu mutlaka gerçekleştireceğiz; Şimdi seferberlik zamanı diyoruz.

Dört bir yandan halkımız imkanlarını Şimdi milyonlarca İstanbullunun

Karşıtlıklar, birikmiş düşmanlıklar, Cumhuriyet tarihinin en büyük

Buradan hükümetimize de bir çağrı Gelin o büyük projeyi ıssızlığın

Değerli katılımcılar, karşın 1999 Marmara Depremi bir olay, bir

Uzatmayayım ama belli ki 24 yıl afet Biz bunu yapabiliriz.

Hatalarımızdan ders çıkararak, daha Aklımızı ve irademizi kullanarak, bu

Binlerce yıldır ortada duran yalın gerçeği

Sağlık konulu çalışma grubunda sağlık

İki masadan oluşan Ekonomi çalışma

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) (UNISDR, 2004). Bu doğrultuda afet ve

Birleşmiş Milletler tarafından “afetlerin

Bu kapsamda oluşturulan çerçeve yaklaşım, deprem çalışmalarını, (1) Yönetsel - Hukuki

11.00-11.30 Açılış Konuşması

11.30-12.30 İBB Çalışmaları Sunumu

12.30-13.30 Çalışma Yöntemine Dair Bilgilendirme

13.00-14.00 Öğle Arası

14.00-16.00 Çalışma Grupları Toplantıları

17.00-18.00 Değerlendirme ve Kapanış

25 Şubat 2023 tarihinde gerçekleştirilen İstanbul Deprem Çalışma Grupları Toplantısı’nın

Şehir İçi Lojistik Sistem

Şehir İçi Lojistik Sistem

Sağlık Tesisleri ve Heliport Noktaları

Acil Toplanma Alanları

Acil Toplanma Alanları, mekânsal büyüklük

Geçici Barınma Alanları

Bütünleşik Deprem Riski ve