Professional Documents
Culture Documents
კნუტ ჰამსუნი - მისტერიები
კნუტ ჰამსუნი - მისტერიები
ერთ საღამოს ექვსი საათისთვის ნაპირს სამგზავრო თბომავალი მოადგა.გემბანზე რამდენიმე მგზავრი
გამოჩნდა, მათ შორის ყვითელ პიჯაკსა და თეთრ ხავერდის ქუდში გამოწყობილი მამაკაციც ერია.
მშვენივრად მახსოვს, რომ 12 ივნისის საღამო იყო, ვინაიდან სწორედ ამ დღესფრეკენ შელანდის
ნიშნობის გამო ქალაქის რამდენიმე უბანში დროშებიგამოეფინათ. სასტუმრო `ცენტრალის~ შიკრიკი
გემბანზე სწრაფინაბიჯით ავიდა და ყვითელპიჯაკიან მამაკაცს მიუახლოვდა. უცნობმაშიკრიკს ბარგი
გადასცა, ბოცმანს სამგზავრო ბილეთი გაუწოდა დათავად, გემიდან ნაპირზე ჩასვლის ნაცვლად,
ბოლთის ცემას მოჰყვა.აშკარად ღელავდა. როცა გემის საყვირის ხმა მესამეჯერ გაისმა,
მაშინღაგაახსენდა, რომ გემის რესტორანში ანგარიში ჰქონდა გასასწორებელი.
შიკრიკმა ნაგელის ბარგი ურიკაზე მოათავსა. ბევრი არაფერი იყო:მხოლოდ ორი პატარა ჩემოდანი და
ქურქი... დიახ, ქურქი,მიუხედავად იმისა, რომ პაპანაქება ზაფხული იდგა. ამ ყველაფერს თანახლდა
მცირე ზომის ხელჩანთა და ვიოლინოს ბუდე. მფლობელისმონოგრამა არც ერთ მათგანს არ ჰქონდა.
მეორე დღეს, სადილობის ხანი იქნებოდა, როცა იოჰან ნაგელისასტუმროს ორცხენშებმული ეტლით
მიადგა. მისთვის გაცილებითმარტივი იქნებოდა, უკან ისევ გემით რომ დაბრუნებულიყო,
მაგრამრატომღაც ეტლით მგზავრობა არჩია. თან მეტი ბარგი გამოეყოლებინა.ეტლის წინა
საბარგულზე პატარა ჩემოდანი, სამგზავრო ჩანთა, პიჯაკიდა რაღაც ნივთებით გატენილი პორტფელი
ელაგა. პორტფელზეპაწაწინა მარგალიტებით მფლობელის ინიციალები – `ი.ნ.ნ~ იყოამოქარგული.
ეტლიდან ჯერ ფეხიც არ გადმოედგა, სასტუმროს ოთახის ამბავი რომიკითხა. როდესაც მეორე
სართულზე აიყვანეს და თავის ნომერშიშეაცილეს, მაშინვე კედლების სისქე შეამოწმა.
უნდოდადარწმუნებულიყო, რომ მეზობელი ნომრებიდან გამოსული ხმაური არშეაწუხებდა. შემდეგ
კი, სრულიად მოულოდნელად, მოსამსახურეგოგონას მიუბრუნდა და ჰკითხა:
– რა გქვიათ?
– სარა.
– სარა, სარა... – და იქვე დაამატა: – სად შემიძლია ვისადილო? ესეიგი, სარა გქვიათ, არა?.. მითხარით,
ადრე ამ შენობაში აფთიაქი ხომ არიყო?
– დიახ, იყო, – დაბნეულად უპასუხა სარამ, – მაგრამ მას შემდეგმრავალი წელი გავიდა...
– მრავალი წელიო, ამბობთ? დიახ, დიახ... დერეფანშიშემოსვ¬ლისთანავე მივხვდი. იმიტომ კი არა, რომ
წამლის სუნი მეცა,უბრა¬ლოდ, რაღაცნაირად ვიგრძენი. დიახ, ასეა...
სადილობისას ერთი სიტყვაც არ დასცდენია. ის ორი მგზავრი,რომლებიც წინა საღამოს გემით მასთან
ერთად ჩამოვიდნენ ქალაქში,სასადილოს მაგიდის მეორე ბოლოში ისხდნენ. ნაგელის
დანახვისთანავეერთმანეთს თვალით რაღაც ანიშნეს და გემბანზე მომხდარის გამომასთან გახუმრებაც
გაბედეს, მაგრამ ნაგელმა თავი ისე დაიჭირა,თითქოს ვერაფერი გაიგონა. ნაჩქარევად ისადილა,
დესერტი რომშესთავაზეს, უარის ნიშნად თავი გააქნია და ბოლოს სკამიდანმკვირცხლად წამოხტა.
სასტუმროდან გასვლისთანავე სიგარას მოუკიდადა ხალხმრავალ ქუჩაში გაუჩინარდა.
მეორე დილას იოჰან ნაგელმა ფოსტაში სასტუმროს შიკრიკი გაგზავნადა ახალი გაზეთები მოატანინა.
მათ შორის რამდენიმე უცხოურიგაზეთიც ერია. ამჯერად წერილი არ მოუტანიათ. ნაგელმა
ვიოლინოსბუდე სკამზე დადო და ოთახის შუაგულში ისეთნაირად მოათავსა, რომყველას თვალში
მოხვედროდა. თუმცა ინსტრუმენტი ერთხელაც არამოუღია ბუდიდან.
მესამე დილას თავისი ნომრიდან გამოსულ ნაგელს სასტუმროსმეპატრონე შეეგება. მან თავაზიანად და
დიდი სიყვარულით მოიკითხასტუმარი. შემდეგ ორივენი ვერანდაზე გავიდნენ და
ერთმანეთისპირისპირ დასხდნენ. საუბრისას მეპატრონემ აღნიშნა, რომ სხვა ქალაქშიერთი ყუთი
ახლად დაჭერილი თევზის გაგზავნა უნდოდა და რჩევაჰკითხა:
– როგორც ჩანს, თქვენ... ასე ვთქვათ, სულ სხვა საქმეებით ხართდაკავებული. კომერსანტი
ბრძანდებით?
– არა, მე უკვე კარგა ხანია, აღარ ვუკრავ! – ცივად მიუგო ნაგელმა,შემდეგ წამოდგა და უსიტყვოდ
დატოვა იქაურობა. რამდენიმე წუთშიკვლავ დაბრუნდა და მეპატრონეს მიმართა:
– გმადლობთ, მაგრამ ეს საჩქარო სულაც არაა, – უპასუხა მასპინძელმა, – თუ კარგა ხანს იცხოვრებთ
ჩვენთან, გადასახდზე შეღავათსაცგაგიწევთ, მაგრამ მე ხომ არ ვიცი, რამდენ ხანს აპირებთ დარჩენას?!
– რატომაც არა, შესაძლოა კარგა ხანსაც დავრჩე, – სხარტად თქვა მან, –ყველაფერი გარემოებებზეა
დამოკიდებული. ჰო მართლა, ალბათთქვენთვის არ მითქვამს, რომ აგრონომი ვარ და სოფელში
ვცხოვრობ...ახლახანს მოგზაურობიდან დავბრუნდი და შესაძლოა თქვენს დაბაშიგარკვეული დროით
გავჩერდე. ალბათ, იმის თქმაც დამავიწყდა, რომ...ნაგელი მქვია, იოჰან ნილსენ ნაგელი.
– არა, გმადლობთ... არ არის საჭირო. ბრწყინვალე ოთახია, ნამდვილადარ ვემდური. თანაც ჩემი
ფანჯრიდან ბაზრობის დანახვაც შემიძლია დაეს ძალიან მახალისებს.
– ესე იგი, ცოტა ხანს დასვენება გადაგიწყვეტიათ... ალბათ,ზაფ¬ხულის ბოლომდე მაინც აპირებთ აქ
დარჩენას, არა?
– ორი-სამი თვე, ან შეიძლება ცოტა მეტიც, ზუსტად ვერ გეტყვით, –უპასუხა ნაგელმა, – გააჩნია
გარემოებებს... ყველაფერს დროგვიჩვენებს!
ამ დროს ვერანდაზე უცნობმა კაცმა გაიარა და მეპატრონეს მოწიწებითმიესალმა. კაცი საცოდავად
გამოიყურებოდა, მეტისმეტად ტანდაბალიდა ღარიბულად ჩაცმული იყო. სიარული აშკარად უჭირდა,
მაგრამმაინც საკმაოდ სწრაფად მიაბიჯებდა. მისი გულითადი მისალმებისასსასტუმროს მეპატრონემ
ქუდის მოსახდელად ხელის აწევაც არ იკადრა,ნაგელმა კი, მისგან განსხვავებით, თავისი ხავერდის
კეპი მოწიწებითმოუხადა უცნობს და თავიც დაუკრა.
– ამ კაცს ხალხმა `ემწუთა~ შეარქვა. ცოტა სულელია და ყველასძალიან ეცოდება. ისე, საოცრად
კეთილი ადამიანია.
– კაცია და გუნება! ამით იმის თქმა მინდა, რომ ზოგიერთის ვერსიით,ცხონებული თურმე დანით
ხელში მიაბიჯებდა, მოულოდნელად ფეხიდაუცდა და ისეთნაირად დაენარცხა მიწაზე, რომ
უცაბედად ორივემაჯა გადაესერა. ჰა-ჰა-ჰა! ჩემი აზრით, ეს ვერსია სულელური დადაუჯერებელია.
რაც უნდა იყოს, სასაფლაოზე მიწას მაინცგამოუყოფენ, მაგრამ, სამწუხაროდ, ვერავინ დამარწმუნებს,
რომ იმუბედურს ფეხი დაუცდა და წაიქცა!
– თქვენ ამბობთ, დანა მხოლოდ გუშინ იპოვესო... განა დანა თავიდანვეგარდაცვლილის გვერდით არ
ეგდო?
– არა, რამდენიმე ნაბიჯის მოშორებით ნახეს. როგორც ჩანს, ვენები რომგადაიჭრა, დანა მოისროლა. ამ
სამხილს პოლიცია სრულიადშემთხვევით წააწყდა.
– გასაგებია... და ვენები თუ უკვე გადაჭრილი ჰქონდა, დანისგადაგდება რაღა საჭირო იყო? მაინც ხომ
ყველა მიხვდებოდა, რომ ამსაქმისთვის სწორედ დანა გამოიყენა?
– მართალია, მაგრამ მხოლოდ უფალმა უწყის, გონებაში რა აზრიუტრიალებდა. გარდა ამისა, როგორც
გითხარით, ამ ამბავსსასიყვარულო ისტორიასთან უნდა ჰქონდეს კავშირი. ნამდვილისიგიჟეა. რაც
უფრო მეტს ვფიქრობ, მით უფრო საშინლად მეჩვენება ესყველაფერი.
– კი მაგრამ, რატომ არ შეიძლება დავუშვათ, რომ მართლა ფეხიდაუცდა და წაიქცა? ის ხომ საკმაოდ
უცნაურად ეგდო, მუცელზე იწვადა სახე გუბურაში ჰქონდა ჩაყოფილი.
– ასეა... და თავიან-ფეხიანად ტალახში იყო ამოსვრილი, თუმცა ესბევრს არაფერს ნიშნავს. ალბათ
ამითაც რაღაცის დაფარვას ცდილობდა.შეიძლება უნდოდა, რომ სახეზე სიკვდილისწინა ტანჯვის
ნაკვალევიდაემალა. ვინ იცის!
– იმ დღეს, როგორც ამბობენ, მიაბიჯებდა და თან პატარა ფურცელზერაღაცას წერდა. სხვათა შორის,
სიარულისას წერა ჩვევად ჰქონია.ამიტომაც ფიქრობენ, რომ ის ჯაყვა შესაძლოა ფანქრის, ანდა
რაღაცამგვარის გასათლელად ამოიღო და როდესაც წაიქცა, ჯერ ერთი მაჯაგადაესერა, მერე მეორე,
თანაც ორივე ზუსტად ვენასთან და ზუსტადერთდროულად. ჰა-ჰა-ჰა! რაღაც ჩანაწერი მართლაც
დაუტოვებია.ხელში თურმე პაწაწინა ქაღალდის ნაგლეჯი ჰქონია ჩაბღუჯული,რომელზეც ეწერა:
`ნეტავ შენი ფოლადის პირიც ისეთივე ბასრი იყოს,როგორც ის უკანასკნელი `არა~.
– დიახ, ასეა.
– აჰა. ეს ყველაფერი საკმაოდ უცნაურია. მსგავსი რამ არასოდესმსმენია. ნუთუ ის ახალგაზრდა ასე
ძლიერად იყო შეყვარებული?
– კი, როგორც ჩანს, ასეა. სხვათა შორის, იმ ქალზე მარტო ისცხონებული კი არა, სხვა ყმაწვილებიც
არიან შეყვარებულები.