Professional Documents
Culture Documents
İM Î Ankara ve Etimesgut-Batıkent havzalarım kaplayan Pliyosen ve Holosen yaşlı toprak zeminlerin kann-
İık değişimi ,bir izopak haritası üzerinde, havza tabanlarının morfolojisi ise bir yapi-kontur haritası üzerinde
incelenmiştir ,Bu çalı§malann ve saha gözlemlerinin ışığında, Pliyosen'de Ankara ve Etimesgut-Batıkent hav-
zaları arasında KD-QB doğrultusunda uzanan, Jura yaşlı kiregtaslarmdan ve Miyosen yaşlı volkanitlerden olu.
§an bir paleosırtın varlığı ortaya konmuştur. Son olarak da, havzalardaki toprak zeminlerin çökelim sü-
re gleri tartışılmıştır,
ABSTEAOTı TMotaess variations and topographic structure of the baükı floor >ùî the PMöcene and;
»QM deposits in Ankara and Etîmesgut-Batakeııt basins have bmm œmimned on an ïsopaeh map ancï m struc-
ture-contour map, According to these studies and the field observations, presence of a püeoridge which
extended in NB-SW dla*ection between Ankara and Efenesgut-Bafakent basms during PUocene, and that con-
siste of Jurassic aged İtaestanıeg and Miocene aged volcaniitea has b&m recognized, E1n,allyf deposlMon prooes-»
ses of the sol deposits have been discussed to tMs study.
îzppak haritasında toprak zeminler adı altında, lenebilir. Bu hat KD-GB doğrultusunda uzanmaktadır ve
Pliyosen ve Holosen çökellerinin kalınlıkları birlikte, bölgedeki Mvnm eksenlerinin genel gidişi (Krol, 1954,
toplam olarak gösterUmigtir, Şekil 2fde görüldüğü gibi, J961) ile uyumludur, Yine Şekil 3>de, bu paleosırtm
yöredeki toprak zeminlerin en kaim olduğu yerler, Eti« güney kesiminin Jura yağlı kireçtaglarından, kuzey
mesgut kuzeybatısı (175 m.) ve A,O, Çiftliği (135 m.) kesimlerinin ise Miyosen yaşlı volkanitlerden oluştuğu
kesimleridir, Yine haritadan, toprak zeminlerin kalınlı- görülmektedir,
ğının Bahçelievler-de ve Batıkent'de yaklaşık 75 m,,
Beytepe'de ise 25 m, kadar olduğu söylenebilir. SONUÇLAR ve TABOTŞMA
Bugünkü topografik yükseklik değerlerinden, im* Ankara ve Btimesgut-Batıkent havzalarını doldu-
pakların deferleri çıkarıldığında, Pliyosen yaşlı çökelme ran Pliyosen ve Holosen ya|lı toprak zeminlere ilişkin
havzalarının taban topofrafyasını kabaca belirlemek izopak ve yapı-kontur haritaları oluşturulmuş, bu ha-
mümkün olmaktadır. Şekil 3?de görülen harita bu yol- ritalar üzerinde söıskonusu Will topraMarm kalınlık
la elde edilmiştir ve haritadaki eıyükseklik eğrileri, Pli- değişimi ve iki havzayı KD-GB doğrultusunda uza-
yosen havzalarının taban topofrafyasinı yansıtmakta* r,arak ayıran bir paleosırttm varlıfı belirlenmiştir.
dır, Yersel jeolojik ve jeomorfolojik veriler (Erol, 1973,
Bu paleosırtm jAnkara ve Etimesgut-Batıkent hav-
D.S.I., 1976) ile ıenfinle|tirilmi§ olan bu harita» aynı
zalarım keskin bir biçimde ayırdığı söylenemez, Çün-
zamanda Pliyosen çökellerinin altındaki aîskordans yü-
kü her İki havzayı da doldurmuş bulunan çökellerin
zeyinin yapı-kontur haritası niteliğindedir,
jeo-mühendialik özellikleri önemli benzerlikler göster-
îzopakların ve yapukonturların genel görünümü, mektedir (Ordemlr ve dif,, 1065; Kasapoflu, 1980, 1982;
Ankara ve Etimesgut-Batıkent havzalarının, birbirleri» Kiper, .1983 a,b). Bununla birlikte, havzaları dolduran
ne dar bir boğazla bağlanmış iki ayrı bütünlük oluştur- sökellerin özellikleri arasındaki kimi ayrılıkların, bu
tiukları izlenimini vermekterir, Başka bir deyişle, Pli- paleosırtm varlığı ile açıklanması mümkün olmaktadır,
yosende Ankara ve Btimesgut-Batıkent havzalarının, Örneğin Ankara havzasında akarsu ve göl çökelleri içi-
Kutufun-Çimento FabrtkasuYenimahalle hattı boyunca Qe bulunurken (Kasapoğlu, 1980), Btimesgut-Batıkent
uzanan bir paleosırt tarafından ayrılmıı oldukları söy- havzasını dolduran Pliyosen gökelleri salt akargıı orta-
Pliyosen ba§lannda Btİmeflgut»Batıkent havzası, Frol, O,} 1954^ Ankara civarının jeolojisi hakkında ra-
Macun Üyesi olarak adlanan sarımsı bej ve gri renkli por: M.IVA, Genel Müdürlüğü, Rapor If o: 2401,
akarsu çökelleri ile dolmuıtur. Bu sırada Ankara kesimi, 28İ s,
bir paleosırt ile Btimesgut-Batıkent havzasından ayrıl-
mı§ durumdaydı ve belki de henüz bir çökelme çanağı Fırol, O,, 1961, Ankara bölgesinin tektonik gelişmesi:
özellifi kazanmamıitı, Orta Pliyosen'deki Radonik fazı Türkiye Jeol, Kur, Bülteni, 7, 57-85,
hareketleri (Erol, 1961) ile Macun üyesi ef imlenmiş ve Erol, O,, 1978? Ankara Şehrî Çevresinin Jeomorfolojik
Ankara havzası bu a§amada bir çanak niteliği kazanmif-
tır. Üst Pliyosen'de bu kez Ankara havzası kırmızı = Anabilimleri: AeÜ. Dil ve Tarih-Cogr, Fak, Ya-
kahverengi Balgat Üyesi çökelleri ile dolmaya ba|lamı§- y m No: 240, 29 s.
Erol, Os, 1979, Türkiye'de Neojen ve Kuvaterner a§ı- Kasapof lu, K,B,, 1982, Ankara kenti zeminlerinin jeo -
nim dönemleri, bu dönemlerin a§ımm yüzeyleri mühendislik Özellikleri: Yerbilimleri, 9; 19-40.
ile ya|it (kof elan) tortullara göre belîrİtnnıei! :
Jeomorfoloji Dergisi, 9, 1-40, Kiper, O,B„ 198E a, Etİmesgut-Batıkent Yöresindeki Üst
Pliyosen Çökellerinin Jeo-mühendislik Özellikleri
Erol, Ö,, 1ÔS1» Neoteçtonie and geomorphological evolu-
tion of Turkey: Z, Geomorp. N.F., Supplé-Br. ve Konsolidasyonu: Doktora-Tezi, H,ÜS Jeoloji
40, 103-211, Mühendisliği Bölümü, Ankara, 160 s.
Erol, O., Yurdakul, E,, Algan Ü,, Gürel, N,, Hereee, E.-, Kiper, O3. ? 1983 h} Btimesgut«Batıkent yöresindeki
Tekirli, E., Unsal, Y .ve Yüksel, M., 1980, Anka, Pliyosen çökellerinin jeo-mühendislik özellikleri:
ra Metropoliten Arazi Kullanım Haritası: M.T.A. Yerbilimleri, 10, 59-70s
Genel Müdürlüğü Raporu, 99 s,
Ordemir, I., Alyanak, T, and Birand, A, 1965, Report
Kasapof lu, KM,, 1980, Ankara Kenti Zeminlerinin Jeo «
mühendislik Özellikleri- Doçentlik Tezi, H.Ü. Jeo- on Ankara Clay: M.E.T.U. Faculty of Enginering
loji Mühendisliği Bölümü, Ankara, 206 s . Publ. noè 12, 27 p.