Edebi Metinlerin Özellikleri

1. Edebi metinde yapı dil ile kurulur. Edebi metin, malzemesi dil olan güzel sanat etkinliğidir.

2. Edebi metin kurmacadır. Dış dünyadan alınan gerçeklik; sanatçının iç dünyası, duyguları, birikimi ve
dönemin özellikleri ile harmanlanarak kurulur. Diğer bilim ve bilgi alanlarının ortaya koyduğu sonuçlar
edebiyatın gerçekliğine kaynaklık eder, medeniyet bu verilerden yararlanır.

3. Edebi metin bir sistemdir. Bu sistem, metnin iskeleti olan yapının çevresinde oluşur. Metnin
yapısını oluşturan olay örgüsü, mekan, zaman, dil-anlatım gibi unsurlar, metnin iletisini vermek için
en iyi şekilde bir araya gelir.

4. Edebi metinlerde dil günlük kullanımıyla değil, çağrışımları ile kullanılır ve şiirsel işlevi ile öne çıkar.

5. Edebi metin, yazıldığı dönemle ilişkilidir ve yazıldığı dönemdeki her türlü gerçeklikten yararlanır.

6. Edebi metnin oluşmasında üç temel ifade şekli vardır: anlatma, gösterme ve coşku ile dile getirme.

7. Anlatmaya ve göstermeye bağlı edebi metinlerde olay örgüsü yaşanmaz, düzenlenir. Amaç
yaşanmışı anlatmak değildir. Gerçek hayattan alınan ögelerle, insana özgü bilinmeyen bir gerçekliği
kurarak okuyucuda estetik haz uyandırmaktır.

8. Coşku ve heyecana bağlı edebi metinlerde birimler ses ve anlam kaynaşmasından oluşur. Bu
birimler dize, dörtlük ve benzerleridir. Bu birimler bir tema etrafında birleşir. Bir bütün meydana
getirir.

9. Edebi metin organik bir birliktir, bir bütündür.

10. Edebi metin her okunduğunda yeni anlamlar kazanabilir. Edebi eserin anlamlandırılmasında
kişilerin bireysel farklılıkları, kültürel birikimleri, eğitim seviyeleri, ve yaşları etkili olur. Kişisel
anlamlandırma bilimsel inceleme değildir.

11. Edebi metin yoruma açıktır, her okuyanda ve her okunduğunda farklı çağrışımlar uyandırır.

12. Edebi metin güzeli amaçlar. Öğretici olma özelliği taşıyabilir ama öğretici olma amacı taşımaz.

13. Edebi metin özgündür, tektir.

14. Edebi metin evrensel değerler taşır.

15. Edebi metinlerin geniş kitlelere ulaşması gerekir.

16. Edebi metin yazıldığı dönemin dışına çıkar ve değerini yedirmez. Yazıldığı dönemin dışında da
beğeni kazanır.

17. Diğer sanatlarda olduğu gibi insanı toplumu konu edinir. Bunu kurmaca olarak iletir.

18. Edebi eser bir zihniyetin ürünüdür.

19. Diğer edebi metin yaratıldığı dönemin zevk anlayış ve düşünce özelliklerini taşır

20. Her edebi metnin bir iletisi vardır, bir iletişim aracıdır.