Phaàn 5 BAÁT ÑAÚNG THÖÙC.

GTLN VAØ GTNN

1) baát ñaúng thöùc Cauchy.
Vôùi laø nhöõng soâù döông , ta luoân
coù

Ñaúng thöùc xaûy ra khi vaø chæ khi

2) Baát ñaúng thöùc Bunhiakoâpxki hay Cauchy-

Svaxô
Vôùi moïi , ta luoân coù

Ñaúng thöùc xaûy ra khi vaø chæ khi

Ñaëc bieät .

Chuùng ta neân nhaän bieát tröôùc ñieåm rôi cuûa

caùc baát ñaúng thöùc thò vieäc chöùng minh coù
theå deã hôn moät ít.
Ngoaøi ra coù nhieàu caùch chöùng minh baát
ñaúng thöùc nhö khaûo saùt , phöông phaùp ñoà thò
, phöông phaùp töông ñöông , vectô , tam
thöùc ,ñieàu kieän coù nghieäm ……

Cauchy ngöôïc daáu

Cho vaø
Tìm giaù trò nhoû nhaát
Giaûi
(Vôùi baøi naøy ta nhaän xeùt do tính ñoái xöùng
cuûa (a;b;c) maø ñieåm rôi cuûa ñaúng thöùc coù
theå laø )
Ta coù
Cuõng chöùng minh töông töï vaø coäng veá theo veá
ta ñöôïc

Maø
Vaäy töø vaø ta ñöôïc
Ñaúng thöùc xaûy ra khi
vaø hay

Cho vaø
Tìm giaù trò nhoû nhaát

Giaûi
Ta coù
Chöùng minh töông töï vaø coäng veá theo veá ta
ñöôïc
Maø
Töø ñoù suy ra
Ñaúng thöùc xaûy ra khi
vaø hay
Chöùng minh raèng soá döông , ta luoân coù.

Giaûi
Ta coù

Coäng veá theo veá ta ñöôïc ñpcm

Chöùng minh raèng soá döông ,ta luoân coù.

Giaûi
Ta coù

Chöùng minh töông töï ta coù.

Coäng veá theo veá ta ñöôïc ñieàu phaûi chöùng
minh

a,b,c laø ñoä daøi ba caïnh cuûa moät tam giaùc

vôùi chu vi 2p. Chöùng chöùng minh raèng :

Giaûi :
a) Aùp duïng baát ñaúng thöùc Cauchy vôùi 2 soá
döông ta coù .

Trong ñoù
nhaân veá theo veá ta ñöôïc
(ñpcm)
b) nhö chöùng minh treân ta coù .

Coäng veá theo veá ta ñöôïc ñpcm

 Baøi taäp Cauchy ngöôïc

Cho vaø
Chöùng minh raèng

Cho ø Chöùng minh

Cho vaø
Chöùng minh

Cho
Chöùng minh

Cho .
Chöùng minh :
Ñaúng thöùc xaûy ra khi naøo .

Cho laø caùc soá döông thoûa maõn

Chöùng minh raèng .

Ñieåm rôi cuûa Cauchy

Cho vaø
Tìm giaù trò nhoû nhaát
Giaûi
(Vôùi baøi naøy ta nhaän xeùt do tính ñoái xöùng
cuûa (x;y) maø ñieåm rôi cuûa ñaúng thöùc coù theå
laø )
aùp duïng Cauchy cho 3 soá döông.

Coäng veá theo veá ta ñöôïc .

Cho vaø
Tìm giaù trò nhoû nhaát
Giaûi
(Vôùi baøi naøy ta nhaän xeùt do tính ñoái xöùng
cuûa (x;y) maø ñieåm rôi cuûa ñaúng thöùc coù theå
laø )
aùp duïng Cauchy cho 4 soá döông .

coäng veá theo veá ta ñöôïc .

Vaán ñeà laø taïi sao ta bieát coäng hai soá vaø
hai soá 1 ta ñi tìm tính toång quaùt cuûa baøi toaùn .

Cho , vaø
Tìm giaù trò nhoû nhaát
Giaûi
aùp duïng Cauchy cho b soá döông ta coù .

Töông töï ta coù .

Coäng veá theo veá ta ñöôïc .

Cho , vaø
Tìm giaù trò nhoû nhaát
Giaûi
Goïi soá laø soá döông giaû ñònh vaø aùp duïng
baát ñaúng thöùc Cauchy cho 3 soá döông .

Coäng veá theo veá ta ñöôïc.

(*)
Ñaúng thöùc xaûy ra khi .
do ñoù töø (*) ta ñöôïc

Khi ñoù giaù trò nhoû nhaát laø .

Baøi taäp ñieåm rôi cuûa Cauchy

Cho , vaø
Tìm giaù trò nhoû nhaát

Cho , vaø
Tìm giaù trò nhoû nhaát

Cho , vaø
Tìm giaù trò nhoû nhaát
Cho , vaø
Tìm giaù trò nhoû nhaát

Cauchy thuaän- pheùp töông ñöông-Bunhiacoâpxki

hay Cauchy-Svaxô

Cho ba soá baát kyø . Chöùng minh raèng

Giaûi

Caùch1
Aùp duïng Cauchy cho hai soá döông ta luoân coù .

Töông töï .

Coäng veá theo veá ta ra ñieàu phaûi chöùng minh .

Caùch2
Duøng pheùp bieán ñoåi töông ñöông ,ta chöùng
minh
Baát ñaúng thöùc luoân luoân ñuùng vôùi moïi
Caùch3
duøng tam thöùc baäc hai

Ta caàn chöùng minh

Vaäy hay

Cho ba soá döông thoûa maõn ñieàu kieän .

chöùng minh raèng
Giaûi
Töø giaû thuyeát ta coù .

aùp duïng Cauchy cho hai soá döông ta coù .

Töông töï ta coù .

Nhaân veá theo veá ta ñöôïc .

Cho ba soá . Chöùng minh raèng .

Giaûi
Ta coù .

aùp duïng Cauchy vôùi ba soá döông ta ñöôïc.

Cho ba soá . Thoûa maõn .

CMR: (*)
Giaûi
Töø giaû thuyeát ta coù

1 1 1 1 1 1 1 1 1
* 
a 2
 2 2  2 2 2  2 2 2  3
b b b c c c a a
aùp duïng baát
ñaúng thöùc Bunhiacoâpxki ta coù .

Do ñoù ta coù .

Coäng veá theo veá ta ñöôïc .

Cho ba soá baát kyø . Chöùng minh raèng

Giaûi
Duøng pheùp bieán ñoåi töông ñöông.

Baát ñaúng thöùc cuoái cuøng luoân luoân ñuùng

neân baát ñaúng thöùc caàn chöng minh ñuùng .
Cho ba soá baát kyø . Chöùng minh raèng

Giaûi
Ñaët töø ñoù baøi toaùn ñöôïc chöùng
minh laø
Vôùi chöùng minh .

aùp duïng Cauchy cho ba soá döông ta coù

Nhaân veá theo veá ta ñöôïc .

( )( )
(ñpcm)
 Baøi taäp Cauchy vaø Cauchy-Svaxô

Cho ba soá döông thoûa maõn ñieàu kieän

chöùng minh raèng

Chöùng minh raèng vôùi moïi döông ta coù

Chöùng minh raèng vôùi moïi döông ta coù

Cauchy - Cauchy-Svaxô keïp khaûo saùt

Giaû söû laø nhöõng soá döông thoûa maõn

ñieàu kieän :

Haõy tìm giaù trò nhoû nhaát cuûa bieåu thöùc

Giaûi
aùp duïng baát ñaúng thöùc Cauchy cho hai soá
döông
ñaët
Cho thay ñoåi tìm giaù trò lôùn
nhaát , vaø nhoû nhaát cuûa
Giaûi
aùp duïng baát ñaúng thöùc Bunhiacoâpxky ta coù

Ta laïi coù .

Ñaët
treâ ñoaïn
Ñaïo haøm

Baûng bieán thieân.

- +
Töø baûng bieán thieân ta coù :

Cho thay ñoåi thoûa maõn ñieàu kieän

haõy tìm giaù trò lôùn nhaát vaø nhoû
nhaátcuûa bieåu thöùc :
Giaûi

Ñaët
ta khaûo saùt haøm soá treân ñoaïn
ñaïo haøm

Ta coù
Baøi taäp

Cho thay ñoåi laø nhöõng soá döông sao cho

tìm giaù trò lôùn nhaát , vaø nhoû nhaát
cuûa
tìm giaù trò lôùn nhaát , vaø nhoû nhaát cuûa haøm
soá

Phöông phaùp vectô

Thoâng thöôøng ñöôïc söû duïng khi trong caên baäc
hai coù toång cuûa hai bình phöông

Cho laø nhöõng soá döông .Chöùng minh

raèng :

Giaûi
Trong maët phaúng oxy goïi ba vectô coù toïa ñoä

Theo baát ñaúng thöùc vectô ta coù:

hay

Chöùng minh raèng vôùi moïi x vaø y ta ñeàu coù

Giaûi
Trong maët phaúng oxy goïi hai vectô coù toïa ñoä
Khi ñoù.

Theo baát ñaúng thöùc vectô ta coù: vaäy.

Cho ba soá . Thoûa maõn .

CMR: (*)
Giaûi
Töø giaû thuyeát ta coù

(*)
Trong maët phaúng oxy goïi ba vectô coù toïa ñoä

Theo baát ñaúng thöùc vectô ta coù:

hay
 Baøi taäp vectô

Cho ba soá . Thoûa maõn .

CMR: (*)

Cho ba soá . Thoûa maõn .

tìm giaù trò nhoû nhaát cuûa
(*)

Cho ba soá laø nhöõng soá thöïc , chöùng minh

raèng :

Cho ba soá laø nhöõng soá tuøy yù , chöùng

minh raèng

Cho ba soá , chöùng minh raèng :

Chöùng minh baát ñaúng thöùc Cauchy – Svaxô .
Vôùi moïi , ta luoân coù

, chöùng minh raèng :

Moät soá coâng thöùc thöôøng gaëp trong baát

ñaúng thöùc vectô
 Ñaúng thöùc Lagrange

Ñònh lí Lagrange
Neáu haøm soá lieân tuïc treân ñoaïn vaø
coù ñaïo haøm treân khoaûng thì toàn taïi moät
ñieåm sao cho :

yù nghóa hình hoïc cuûa ñònh lí Lagrange

Neáu haøm soá lieân tuïc treân ñoaïn vaø
coù ñaïo haøm treân khoaûng thì toàn taïi moät
ñieåm maø heä soá goùc taïi baèng vôùi
heä soá goùc cuûa caùt tuyeán AB nhö hình veõ .
y
f(b) ------------------------------------B
f(c) ------------------C

f(a) --------- A

a c b

töø ñoù ta coù baát ñaúng thöùc sau

baát ñaúng thöùc caàn chöùng minh
Tìm c trong coâng thöùc Lagrange.
treân
Giaûi
haøm soá lieân tuïc treân ñoaïn vaø coù ñaïo
haøm treân khoaûng neân theo Lagrange ta coù

Chöùng minh raèng neáu thì :

Giaûi
Xeùt haøm soá .
treân ñoaïn
Ñaïo haøm .

Theo Lagrange ta coù

Maø
Töø vaø
Chöùng minh raèng neáu thì :

Suy ra :
Giaûi
Xeùt haøm soá .
treân ñoaïn
Ñaïo haøm .

Theo Lagrange ta coù

Maø
Töø vaø
Suy ra :

Coäng veá theo veá , ta ñöôïc :

Cho haøm soá f(x) lieân tuc treân coù ñaïo haøm
trong khoaûng vaø chöùng minh
raèng :
vôùi
 Giaûi
Ta coù :

Xeùt haøm soá :

thoûa maõn caùc ñieàu kieän cuûa ñònh
thöùc Lagange
Ñaïo haøm :

Theo Lagrange ta coù

Töø vaø

Cho phöông trình: . Bieát raèng :

. Chöùng minh raèng phöông trình coù ít
nhaát 1 nghieäm trong khoaûng
Giaûi
Xeùt haøm soá

Ñaïo haøm :

aùp dung Lagrange treân ñoaïn

Vaäy phöông trình : coù ít nhaát 1
nghieäm trong

Baøi taäp Lagrange

Cho baát kyø thoûa maõn .

Chöùng minh raèng phöông trình
coù nghieäm thuoäc khoaûng

Cho phöông trình: . Bieát raèng :

. Chöùng minh raèng phöông trình coù ít
nhaát 1 nghieäm trong khoaûng