15‐3‐2023

Hoofdstuk 4 : 
Btw‐reglementering

4.1. BTW reglementering in het algemeen

4.1.1. Verbruiksbelasting

Kenmerken BTW –
belasting op toegevoegde waarde:

‐ Verbruiksbelasting
‐ Indirecte belasting 
‐ Gefaseerde inning door BPL
‐ Neutraal voor de BPL, aftrekbaar 
‐ Belastingdrager draagt de belasting

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.1. Verbruiksbelasting

Overal in Europa maar nationale belasting:
• Europese wetgeving (btw richtlijn – om te zetten in nationaal
recht) 

• Inkomsten voor de natie

• Streven naar steeds meer éénvormigheid in diverse lidstaten

1
 15‐3‐2023

Werkingsmechanisme

overheid

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.1. Verbruiksbelasting
Essentiële begrippen
• Belastbaar feit
= Hierdoor wordt BTW verschuldigd.

• Opeisbaarheid van BTW
= tijdstip waarop belastbaar feit voltrekt : voor leveringen van goederen wordt de 
belasting over het gefactureerde bedrag opeisbaar op het tijdstip waarop de 
factuur wordt uitgereikt, ongeacht wanneer de uitreiking van de factuur 
plaatsvindt (art. 17 W.Btw).

• Voldoening van de BTW
= tijdstip van “storting” naar overheid nl.
Maandelijks 20ste of 
Kwartaaldata: 20/4, 20/7, 20/10 en 20/1

• Geldende Belgische tarieven:
6%, 12%, 21%

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.2. Analyse van een BTW‐transactie

Vijf vragen te stellen : 

1. Wordt de handeling verricht door een belastingsplichtige ?
2. Betreft het een belastbare handeling ?
3. Waar vindt de handeling plaats ?
4. Is er vrijstelling mogelijk ? 
5. Wie moet de btw voldoen ? 

2
 15‐3‐2023

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.2. Analyse van een BTW‐transactie
4.1.2.1. Wordt de handeling verricht door een BPL ? 

Btw‐belastingplichtige (BPL)
4 essentiële en noodzakelijke kenmerken!

a) voor iedereen
b) bij elke economische activiteit
c) geregelde uitoefening
d) in zelfstandig verband

Winstoogmerk? Bijberoep?
Rechten en plichten 

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.2. Analyse van een BTW‐transactie
4.1.2.1. Wordt de handeling verricht door een BPL ?

‐ Een onderwijzeres uit Meulebeke heeft als hobby 

‘schilderen’. Ze stelt jaarlijks ten toon waarbij er mogelijkheid
is om haar werken aan te kopen. ‐> Is juf Mieke een BPL ?

‐ Marise is een modefreak. Ze koopt regelmatig nieuwe

merkkledij, en verkoopt ook spullen die ze niet meer draagt
via tweedehandswebsites. Is Marise een BPL ?

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.2. Analyse van een BTW‐transactie
4.1.2.1. Wordt de handeling verricht door een BPL ?

‘Speciale’ BPL : (geen deel van deze cursus) 

‐ Forfaitair BPL : kleinhandel (slager,  café, …) : jaaromzet niet 

hoger dan 750 000 EUR, omzet wordt forfaitair bepaald op 
basis van aankopen
‐ ‘Bende van 4’ :  
‐ Niet belastingsplichtige rechtspersonen (gemeente)
‐ BPL vrijgestelde handelingen (arts bv) (art 44)
‐ Kleine (omzet max 25 000 EUR/j) ondernemingen (btw vrijstelling)
‐ Landbouwers die ervoor kiezen geen aangifte in te dienen

3
 15‐3‐2023

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.2. Analyse van een BTW‐transactie
4.1.2.1. Wordt de handeling verricht door een BPL ?

RECHTEN EN PLICHTEN
Registratie/ BTW‐nr aanvragen
Facturatie
Aangifteplicht (PA)
Belasting voldoen
Jaarlijkse Klantenlisting
(maandelijks/kwartaal)listing voor ICL
Boekhoudkundige verplichtingen
Recht op aftrek voorbelasting 

10

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.2. Analyse van een BTW‐transactie
4.1.2.1. Wordt de handeling verricht door een BPL ?

FACTURATIE in principe altijd verplicht bij levering goed of 
verrichting dienst

Uitz: ‐ geen factuur door BPL/art 44
‐ geen factuur bij levering aan privé‐persoon
(hierop uitz op de uitz: wel factuur aan privé‐persoon voor 
autosector/luchtvaart/plezierboten, gebouw, kopen op 
afbetaling, verhuizing en meubelbewaring) 

! Factuur 15de werkdag volgende maand + vormvereisten

11

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.2. Analyse van een BTW‐transactie
4.1.2.2. Betreft het een belastbare handeling ? 

4 Belastbare handelingen

1. levering van goederen
2. verrichting van diensten
3. Intracommunautaire verwerving (ICV)
4. Invoer uit een niet‐EU‐lidstaat

Opgelet: aantal vrijgestelde handelingen bv. verhuur onroerend goed en vrij beroep

Wat is GOED of DIENST?

12

4
 15‐3‐2023

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.2. Analyse van een BTW‐transactie
4.1.2.2. Betreft het een belastbare handeling ? 

• Goederen:
‐ Lichamelijke, tastbare (on)roerende goederen 
‐ Elektriciteit, gas, warmte, koude
‐ Zakelijke rechten op onroerend uitz eigendomsrecht
• Diensten
= alles dat geen levering van een goed is
Knelpunt: werk aan een lichamelijk roerend goed ?
Waarde geleverd goed > 50% van de totaal gefactureerde prijs excl. 
BTW vb installatie van autoradio
= geheel is goederenprestatie en vice versa
Want levering met installatie & montage is steeds levering !!

13

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.2. Analyse van een BTW‐transactie
4.1.2.3. Waar vindt de handeling plaats ?
Plaatsbepaling bij levering van goederen (Heylens, 2016)
• De levering van een goed is slechts belastbaar volgens het Belgisch btw‐
stelsel indien ze in België plaatsvindt. 

Op deze hoofdregel bestaan een aantal afwijkingen :
• Goederen worden verzonden of vervoerd (ongeacht door wie) ‐> plaats 
waar verzending/vervoer naar verkrijger aanvangt
• Goederen worden geïnstalleerd of gemonteerd (materieel werk) door of 
voor rekening van leverancier ‐> plaats waar installatie/montage wordt 
verricht
• Levering van goederen door invoerder ‐> plaats van invoer van goederen
• Verkoop op afstand ‐> lidstaat van bestemming van goederen indien vervoer 
voor leverancier
• Levering vindt plaats aan boord van een schip, vliegtuig of trein tijdens 
(deels) binnen EU verricht passagiersvervoer ‐> plaats van vertrek van 
vervoer van passagiers = eerste punt in EU waar passagiers kunnen 
inschepen

14

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.2. Analyse van een BTW‐transactie
4.1.2.3. Waar vindt de handeling plaats ?

Plaatsbepaling bij verrichting van diensten (Heylens, 2016)
Voor diensten die worden verstrekt aan een BPL, is de plaats van 
de dienst het land waar de ontvanger van de dienst is gevestigd. 
Voor diensten die worden verstrekt aan een niet‐BPL, is de plaats 
van de dienst het land waar de verrichter van de dienst is 
gevestigd.
(Op deze hoofdregel bestaan een aantal afwijkingen, zie verder).

15

5
 15‐3‐2023

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.2. Analyse van een BTW‐transactie
4.1.2.4. Is er vrijstelling mogelijk ?
Het is belangrijk om rekening te houden met een aantal belangrijke 
vrijstellingen binnen het btw‐wetboek: 
‐ Handelingen onder een douaneregeling of een regeling BTW‐
entrepot
‐ Intracommunautaire leveringen van goederen 
‐ Uitvoer van goederen
‐ Handelingen voor rekening van ambassades en internationale 
instellingen
‐ Internationaal goederenvervoer
‐ Douaneformaliteiten
‐ … 

16

4.1. BTW reglementering in het algemeen
4.1.2. Analyse van een BTW‐transactie
4.1.2.5. Wie moet de btw voldoen ? 
In principe wordt de BTW voldaan door de leverancier van de 
goederen of de dienstverrichter. 
Voor sommige handelingen zal het de medecontractant (koper van 
goederen of afnemer van de dienst onder bepaalde voorwaarden) zijn 
die de btw dient te voldoen. 
Dit is onder andere zo voor werk in onroerende staat in België 
wanneer de afnemer van de dienst periodieke btw‐aangiften indient. 
Wanneer een handeling in België wordt verricht door een niet in België 
gevestigde leverancier of dienstverrichter zal de btw, in vele gevallen 
ook moeten voldaan worden door de Belgische afnemer of door de 
aansprakelijke vertegenwoordiger van een niet in België gevestigd 
persoon.  (Demeulemeester, Lahousse en Walters, 2013)

17

Overzicht
GOED  of  DIENST

GOED   DIENST

Binnenlandse  Levering uit 

levering  IC   3e landen B2B B2C
‐ fact incl btw
‐ btw lidstaat BTW bij 
‐ via PA indien BPL  inklaren  door 
iedereen (BPL  BTW ontvanger BTW dienstverrichter
‐ niet recupereren  als 
en particulier)
particulier
‐ bende van 4 : geen 
deel cursus tenzij (uitzondering voor B2B en B2C) :
‐ dienst mbt onroerend goed : plaats ligging onroerend  goed
‐ personenvervoer  : plaats waar vervoer  plaatsvindt  naar verhouding  tot 
afgelegde  afstand
ontvanger is  ontvanger is  ‐ verlenen  toegangsrecht cultuur, sport, wetenschap,  beurs, tento, ... plaats 
ontvanger is 
gewone particulier waar activiteit plaatsvindt
bende van 4  ‐ restaurant en catering : plaats waar dienst materieel  wordt verricht
(geen deel v cursus) ‐ restaurant en catering schip, vliegtuig, trein bij IC personenvervoer  : plaats 
vertrek  personenvervoer
‐ kortlopende  verhuring  van vervoersmiddelen  (≤30 d) : plaats waar 
vervoersmiddel  ter beschikking  gesteld wordt
‐fact excl btw ‐fact incl btw
tenzij (uitzondering  voor B2C) :
‐btw  ‐btw  ‐ goederenvervoer  :  in verhouding  tot afgelegde  afstand behalve  IC vervoer 
bestemming  herkomst   (plaats van vertrek)
goed goed ‐ activiteiten  gelinkt  aan goederenvervoer  (bv laden en lossen) : plaats 
‐via PA ‐uitz : bij 
levering door 
leverancier 
eventueel 
verkoop op 

uitzondering : installatie of montagegoederen : 
btw van plaats waar installatie of montage wordt verricht

18

6
 15‐3‐2023

4.2. Binnenlandse levering van een GOED

• Btw‐regeling van de  Binnenlandse 
lidstaat is van toepassing.  levering van 
een goed
Factuur inclusief btw 
wordt opgemaakt. 
• BTW wordt voldaan via PA 
(door BPL). Voor een  ‐ fact incl btw
‐ btw lidstaat
particulier is de BTW niet  ‐ via PA indien BPL 
aftrekbaar/terug te  ‐ niet recupereren als 
particulier
krijgen.  ‐ bende van 4 : geen 
• Bende van 4 : geen deel  deel cursus
cursus

19

4.3. Intracommunautaire GOEDERENhandel

GOED IC

ontvanger is  ontvanger is 

Ontvanger is :  gewone particulier ontvanger is 

BPL bende van 4 

(geen deel v cursus)

‐fact excl btw ‐fact incl btw

‐btw  ‐btw 
bestemming  herkomst   
goed goed
‐via PA ‐uitz : bij 
levering  door 
leverancier: 
btw 
bestemming 
goed

20

4.3. Intracommunautaire GOEDERENhandel

2.1. Verrichtingen tussen BPL/PA
levering van goederen “tussen 2 BTW‐nrs”

ICL : vrijgesteld van BTW in lidstaat van herkomst

Vrijstelling bewijzen door: bewijs van vervoer met geheel van 
documenten + geldig btw‐identificatienummer van de koper. 
Vermelding op factuur ‘BTW verlegd’  (art 5,§1,9°bis KB nr.1)
leverancier :  factuur zonder btw (met vermelding eigen btwnr en btwnr klant)
in PA (periodieke aangifte) : ICL aangeven (vak 46)
Intracommunautaire lijst ICL per klant (info naar land ICV)

verwerver :  in PA : btw ICV aangeven (vak 55 / vak 86)

maar btw is ook aftrekbaar (vak 59 / vak 81/82/83) dus neutraal

21

7
 15‐3‐2023

4.3. Intracommunautaire GOEDERENhandel

2.2. Aankopen door particulieren
2 situaties:
→ Particulier regelt zelf vervoer van goederen:
Particulier betaalt btw lidstaat van herkomst goederen
Onbeperkt bedrag uitz accijnsgoederen
Algemene uitzondering: nieuwe voertuigen (geen deel 
cursus)

→ Leverancier is verantwoordelijk voor vervoer:
Verkopen op afstand : binnenlandse BTW verschuldigd i.p.v. BTW 
land van herkomst  (zie verder bij ‘bijzondere regelingen’).

22

4.3. Intracommunautaire GOEDERENhandel

2.3. Bijzondere regelingen
‐ ICV door ‘Bende van 4‐BPL’ 
(geen deel cursus)
‐ installatie of 
montagegoederen (plaats is 
daar waar de installatie of 
montage wordt verricht) vb
machine wordt geïnstalleerd 
in bedrijf in Frankrijk ‐> 
Franse BTW
‐ nieuwe vervoersmiddelen 
(geen deel cursus)
‐ regeling ‘Verkopen op 
afstand’  
‐ andere (geen deel cursus)

23

4.3. Bijzondere regelingen

1. Installatie of montagegoederen : 
Plaats van levering is plaats waar de installatie of montage gebeurt → 
BTW te verschuldigen in lidstaat van installatie m.a.w. buitenlandse 
leverancier wordt dan BPL in lidstaat van installatie.
Hoe?
‐ Als klant gewone BPL, kan deze de BTW verschuldigen via zijn PA 
(leverancier maakt factuur excl btw)
OF
‐ Leverancier vraagt btw nummer aan in LS van plaatsing, maakt 
factuur incl btw en dient PA in.
OF
‐ Leverancier wenst geen btw nummer aan te vragen en werkt met 
fiscaal vertegenwoordiger in die lidstaat. Leverancier maakt factuur 
excl btw en fiscaal vertegenwoordiger hangt hier een btw nota aan.

24

8
 15‐3‐2023

4.3. Bijzondere regelingen

2. Regeling “Verkopen op afstand” (vanaf 1/7/2021)
Wanneer?
‐ Verkoop met vervoer aan een particulier of lid bende van 4 in 
een andere lidstaat
‐ Vervoer voor rekening van verkoper
Regel: leveranciers zijn btw verschuldigd in land van 
bestemming
Waarom? goedkope BTW – handel tegengaan
Hoe? Oss aangifte

25

4.4. Handel met derde landen

Algemene regel met 3de landen:
‐ Invoer  = Btw land van bestemming Levering uit 
3e landen
‐ Uitvoer = Btw land van uitvoer 
vrijgesteld 
BTW bij 
6.5.1. Btw bij invoer uit derde landen inklaren door 
‐ Invoer met betaling van btw iedereen (BPL 
en particulier)
‐ Invoer met vrijstelling van btw
6.5.2. Btw bij uitvoer naar derde 
landen

26

4.4.1. Btw bij invoer uit derde landen

• Invoer met betaling van BTW:
Berekend op waarde goederen op de eindbestemming:

Maatstaf van heffing=
Douanewaarde van de goederen (zie douaneformaliteiten/IHBT)
+ verschuldigde rechten, heffingen en andere belastingen, 
(uitz Btw)
+ bijkomende kosten tot eindbestemming (gekend op ogenblik van 
invoer)
(douaneformaliteiten, verpakking, vervoer, verzekering)

Bewijs van import: enig document ex 8. 

27

9
 15‐3‐2023

4.4.1. Btw bij invoer uit derde landen

• Invoer met betaling van BTW:

2 mogelijkheden: Betaling bij invoer of verlegging van de btw

• Verlegging van heffing = de te betalen btw mag aangegeven 
en betaald worden via de PA in plaats van ze aan de douane te 
betalen op het moment van de invoer.
• Mits vergunning dienst btw van de Federale Overheidsdienst 
Financiën  (Financiën Belgium, sd)

28

4.4.1. Btw bij invoer uit derde landen

• Invoer met (voorlopige) vrijstelling van Btw
• Immers BTW te voldoen als je de goederen onttrekt aan 
bepaalde opschortende regelingen 
Art 40, 41 en 42 Btw‐wetboek:
Limitatieve lijst oa:
– Doorvoer
– Opslag douane‐entrepot of btw‐entrepot
– Tijdelijke invoer met vrijstelling rechten
– Schorsingssystemen (bv. Actieve veredeling)
– Wederinvoer
– Met vervoer samenhangende diensten (laden, lossen, behandeling,..)
– Diensten m.b.t. douaneformaliteiten

29

4.4.2. Btw bij uitvoer derde landen

• Vrijgesteld art 39 bis Btw‐wetboek

Verplichtingen:
‐ Te vermelden op uitvoerfactuur
‐ Uitvoer kunnen bewijzen met uitvoeraangifte (ex 3 van het 
enig document met datum van uitgang + exporteur (vak 2) = 
verkoper) en andere documenten (kopie factuur, …)

Ook hier: vrijgestelde diensten cfr art 41

30

10
 15‐3‐2023

4.5. Dienstenprestaties
DIENST

B2B B2C

BTW ontvanger BTW dienstverrichter

tenzij (uitzondering voor B2B en B2C) :
‐ dienst mbt onroerend goed : plaats ligging onroerend goed
‐ personenvervoer : plaats waar vervoer plaatsvindt naar verhouding tot 
afgelegde afstand
‐ verlenen toegangsrecht cultuur, sport, wetenschap, beurs, tento, ... plaats 
waar activiteit plaatsvindt
‐ restaurant en catering : plaats waar dienst materiaal wordt verricht
‐ restaurant en catering schip, vliegtuig, trein bij IC personenvervoer : plaats 
vertrek personenvervoer
‐ kortlopende verhuring van vervoersmiddelen (≤30 d) : plaats waar 
vervoersmiddel ter beschikking gesteld wordt

tenzij (uitzondering voor B2C) :
‐ goederenvervoer :  in verhouding tot afgelegde afstand behalve IC vervoer 
(plaats van vertrek)
‐ activiteiten gelinkt aan goederenvervoer (bv laden en lossen) : plaats 
verrichting

31

4.5.1 Hoofdregels inzake dienstenprestaties

Hoofdregel:
Voorbeelden : 
1. Franse groothandel in pc’s vraagt aan Belgisch bedrijf om 
marktonderzoek voor Frankrijk uit te voeren.
Plaats: Frankrijk; B2B => Vestiging ontvanger (Franse btw)
Belgisch bedrijf factuur excl BE‐BTW, Franse BPL geeft de Franse BTW aan in 
zijn Franse aangifte (verlegging).

2. Een Nederlandse particulier vraagt aan het Nieuwsblad een advertentie 
te plaatsen. 
Plaats: België; B2C => Dienstverrichter nl. het Nieuwsblad
Factuur voor Nederlander incl BE‐BTW 

32

4.5.2. Algemene uitzonderingen (B2B en B2C) : 

Dienst m.b.t. onroerend goed 
=> btw van ligging 
onroerend goed
Welke diensten? 
– Werken verricht door aannemer
– Verhuur van garages, bergruimte 
en magazijnen
– Logies in hotels
– Verhuur van campingplaatsen
– Tolheffing in tunnels, bruggen e.d. 
– Verlenen van gebruiksrechten op 
onroerend goed (o.a. gewone 
verhuur)
– Diensten van experts en makelaars 
in onroerende goederen 
(voorbereiden, coördineren, 
toezicht)

33

11
 15‐3‐2023

Algemene uitzonderingen (B2B en B2C) : 

Dienst mbt onroerend goed => 
btw van ligging onroerend 
goed
Voorbeeld:
‐ Stabiliteitsstudie m.b.t. tot 
gebouw in België, in opdracht 
Finse vastgoedmaatschappij: 
ligging goed is België, dus BE‐BTW

‐ Naar aanleiding handelsbeurs 
verblijft de vertegenwoordiger 
op hotel in Parijs:
FR – BTW op hotelfactuur. 

34

Algemene uitzonderingen (B2B en B2C) : 

Personenvervoer => in 
verhouding afgelegde 
afstanden
(deze uitzondering niet voor goederenvervoer 
in B2B)

Voorbeeld:
In kader van 
teambuildingactiviteit wordt 
een personeelsuitstap 
geregeld naar Amsterdam.

Tot aan Belgisch‐Nederlandse 
grens: BE‐BTW
Vanaf grens: Nederlandse BTW

35

Algemene uitzonderingen (B2B en B2C) : 

Culturele, artistieke, sportieve, 
wetensch, … activiteiten => 
Waar de dienst effectief 
verricht wordt 

Voorbeeld:
Je bestelt via internet vip‐tickets 
voor de Champions League. De 
finale vindt plaats in Madrid.

Dienst in Spanje => Spaanse BTW

! Ook aanverwante diensten zoals 
beurzen en tentoonstellingen 

36

12
 15‐3‐2023

Algemene uitzonderingen (B2B en B2C) : 

Restaurant‐ en cateringdiensten => 
Waar de dienst effectief verricht 
wordt 

Voorbeeld:
Franse traiteur verzorgt receptie voor 
Bekaert in Zwevegem. 
BE‐BTW is verschuldigd.

Bijzonder geval: restaurant/catering aan 
boord schip, vliegtuig of 
trein => PLAATS VAN VERTREK
Voorbeeld: TGV van Brussel naar 
Eurodisney => BE‐BTW

37

Algemene uitzonderingen (B2B en B2C) : 

Kort verhuur van vervoersmiddelen (max 30 d) => Plaats 
terbeschikkingstelling van het voertuig 

Verhuur korte termijn = ononderbroken bezit max 30d

Vervoermiddelen:
– Auto’s, motorfietsen, fietsen, trekcaravans, schepen
– Luchtvaartuigen, al dan niet gemotoriseerd
– Voertuig voor ziekenvervoer of mech/elektrische 
aandrijving voor gehandicapten 
– Landbouwtractoren ed
– Aanhangwagens, opleggers en treinwagons
Geen kranen, bulldozers of containers
Langer dan 30d, zoals leasing => Gewone regeling!

Voorbeeld:
‐ Via Avis huur je tijdens je zomervakantie in Rome een auto 
=> Italiaanse BTW
‐ Je verhuurt een kraan aan een Nederlandse 
bouwonderneming  
=> gewone regeling: B2B dus ontvanger, NE‐BTW
‐ Belgische onderneming least een Audi van Duitse 
leasingmaatschappij 
=> BE‐BTW is verschuldigd

38

Algemene uitzonderingen (alleen B2C) : 

Goederenvervoer voor particulieren 

Voorbeeld:
Als Belgisch vervoerder help je een student 
verhuizen van Leuven naar Helsinki. 
=> BE‐BTW op factuur

39

13
 15‐3‐2023

Algemene uitzonderingen (alleen B2C) : 

Activiteiten gelinkt aan 
goederenvervoer (bv laden en 
lossen) : plaats verrichting dienst

Voorbeeld:
Belgische firma slaat goederen 
over in haven van Antwerpen in 
opdracht van Nederlandse firma. 
Goederen bestemming Hamburg. 
B2B‐transactie dus plaats 
ontvanger nl. Nederlandse BTW.

Indien B2C wel Belgische BTW, 
vermits Antwerpse haven

40

Algemene uitzonderingen (alleen B2C) : 

Telecommunicatie, radio‐
en televisiediensten en 
langs electronische weg 
verrichte diensten B2C
Btw lidstaat van de 
consument.
Dienstverrichter kan deze
voldoen via MOSS 
aangifte in het land waar
deze gevestigd is.

41

14