De derde weg voor oplossingen in het gemeentelijk domein
Vraagstukken in het gemeentelijk domein worden steeds complexer. Om deze effectief aan te vliegen is inbreng van zowel gemeenten als de samenleving nodig. Decennia van werken vóór de samenleving heeft echter gezorgd voor polarisatie in de relatie tussen gemeente en samenleving. Steeds vaker zijn gemeenten en hun samenleving tegenover elkaar komen te staan. Daardoor komen top-down of bottom-up oplossingen tot stand, waarbij partijen niet op elkaar aangesloten zijn. Er is behoefte aan een andere benadering, community-up biedt die derde weg.
Top-down bottom-up werken. Daarbij gaat de
Organisaties in het gemeentelijk domein zijn samenleving zelf aan de slag en kan haar gewend om top-down te opereren. Op basis expertise effectief inzetten. Nadeel daarbij is van expertise binnen die organisaties worden echter dat de expertise die organisaties oplossingen ontwikkeld, die vervolgens aan de meebrengen, niet meer benut wordt. De rol van samenleving worden aangeboden of opgelegd. organisaties blijft doorgaans beperkt tot Het probleem daarbij is dat de expertise die in faciliteren van het proces. Als gevolg daarvan de samenleving aanwezig is – bijvoorbeeld ten blijven ze naast de bottom-up trajecten met hun aanzien van de leefomgeving – niet wordt top-down benadering actief, wat in de praktijk benut. Vraagstukken zijn tegenwoordig vaak tot fricties leidt. dermate complex geworden, dat deze expertise onontbeerlijk is. Community-up De oplossing zit in het overstappen van óf-óf Bottom-up naar én-én. De expertise wordt van beide In een poging om de samenleving actief te kanten ingezet. Professionals vanuit betrokken betrekken, wordt steeds vaker ingezet op organisaties en de mensen uit de samenleving ontwikkelen samen plannen en voeren die ook bij te dragen. Daarbij hebben we wereldwijd samen uit. Dit wordt wel community-up keer op keer ervaren dat er een enorme power genoemd. Op basis van gelijkwaardigheid in gemeenschappen zit, ook als er sprake is van ontdekken alle partijen hoe hun perspectieven lastige omstandigheden. Het is onze overtuiging elkaar versterken en hoe iedere partij een stukje dat juist door bewoners buiten het proces te van de totaalpuzzel kan invullen en realiseren houden de problematiek blijft bestaan. vervolgens samen de oplossing in een proces van co-productie. Fundamenteel andere manier van werken Veel processen binnen gemeenten zijn Veelgehoorde misvattingen gebaseerd op debat, terwijl voor co-creatie Community-up werken is echt anders dan we dialoog nodig is. Openstaan voor elkaars gewend zijn. Veel mensen kijken echter vanuit ideeën en die verbinden. Dat vereist een hun bestaande manier van werken naar gelijkwaardige opstelling. community-up. Dat leidt vaak tot misvattingen. Enkele veelgehoorde misvattingen op een rij: Daarnaast zijn veel bestaande processen gericht op grip houden. Er wordt een koers “Community-up is een ander woord voor bottom- uitgezet, waarna alles erop gericht is die koers up.” vast te houden. Co-creatie vereist loslaten en Nee. Bij community-up zijn “top” en “bottom” ruimte geven voor het op andere manieren beiden betrokken en ontwikkelen samen bereiken van gemeenschappelijke doelen. oplossingen. Er ontstaat gezamenlijk Sturen wordt indirecter: minder sturen op eigenaarschap van projecten waarin iedere concrete output en meer sturen op “heelheid”, partij een duidelijk omschreven bijdrage levert. het goed functioneren van het samenspel tussen alle partijen. “Community-up betekent dat bewoners een plan bedenken en de gemeente vervolgens de Nieuwe kansen in een complexe wereld portemonnee mag trekken.” Vraagstukken in het gemeentelijk domein Nee. Bij community-up bedenken alle betrokken worden steeds complexer. Om deze effectief partijen samen een oplossing en zijn samen aan te vliegen is inbreng van zowel gemeenten verantwoordelijk van begin tot eind. Dus ook als de samenleving nodig. In de praktijk sluiten voor het regelen van eventueel budget. de systeemwereld van gemeenten en hun Vaak is de gemeente de partij met de meeste netwerkpartners en de leefwereld van mensen financiële middelen. Als die via een community- uit de samenleving nu niet goed op elkaar aan. up proces worden aangewend, dan is dat omdat de gemeente participeert in het co- Juist op dit punt biedt community-up nieuwe creatieproces en daarin ontdekt hoe hun kansen. Community-up brengt de systeem- middelen kunnen worden ingezet op een manier wereld en de leefwereld weer in verbinding. die optimaal aansluit bij gemeentelijke Door samen te verkennen hoe een bepaald doelstellingen. vraagstuk kan worden aangevlogen, wordt de expertise uit beide werelden gebruikt en “Bij community-up haal je behoeften op bij samengebracht tot een integrale aanpak bewoners, zodat je ze beter kan helpen.” waarin zowel systeempartijen als mensen uit de Nee. Bij community-up help je geen mensen. Je samenleving een rol hebben. laat bewoners en medewerkers van de gemeente en haar netwerkpartners ontdekken Omdat iedereen meedenkt ontstaan hoe ze samen oplossingen kunnen ontwikkelen oplossingen waar afzonderlijke partijen nooit voor (lastige) vraagstukken in de samenleving. aan gedacht zouden hebben. En omdat Bewoners en organisaties verbinden hun iedereen bijdraagt aan de oplossing voelen respectievelijke doelstellingen en ontdekken hoe alle betrokkenen zich eigenaar. Dat gevoel van ze elkaar kunnen versterken. eigenaarschap is de beste voorspeller voor een duurzaam effect! “Community-up in probleemwijken is niet realistisch. Van bewoners in lastige omstandig- heden kan niet worden verwacht dat ze gezamenlijk een probleem gaan oppakken.” Nee. De beste manier om uit lastige omstandigheden te komen is om daar zelf aan