ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΤΑΞΕΙΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 6η: ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ

Τρόποι έκφρασης της ποσοτικής σχέσης ανάμεσα στην ποσότητα της διαλυμένης
ουσίας και την ποσότητα του διαλύματος που την περιέχει.
Οι πιο συνήθεις ποσοτικές εκφράσεις της σχέσης αυτής είναι:
A) Συγκέντρωση ή μοριακότητα κατ' όγκο (C)
Εκφράζει τα mol της διαλυμένης ουσίας ανά 1 L (1000 mL) διαλύματος.
n
C
V
mol
Ο όγκος πρέπει να είναι σε L, οπότε η συγκέντρωση έχει μονάδες ή M.
L
Β) Περιεκτικότητα στα εκατό βάρους κατά βάρος (% w/w)
Εκφράζει τα γραμμάρια g της διαλυμένης ουσίας ανά 100 g διαλύματος.

Γ) Περιεκτικότητα στα εκατό βάρους κατ' όγκον (% w/v)

Εκφράζει τα γραμμάρια g της διαλυμένης ουσίας ανά 100 mL διαλύματος.

Δ) Περιεκτικότητα στα εκατό όγκου κατ’ όγκο (% ν/ν)

Εκφράζει τον όγκο σε mL της διαλυμένης ουσίας ανά 100 mL διαλύματος.

Βασικές σχέσεις που ισχύουν σε κάθε διάλυμα.

α) Η μάζα του διαλύματος είναι το άθροισμα των μαζών των συστατικών του.
mύ  mύ  mέ ί

β) Η προσθήκη μάζας διαλυμένης ουσίας ή διαλύτη αυξάνει ισόποσα τη συνολική

μάζα
m. ά  ή  m.   ή  mή

γ) Ο όγκος του διαλύματος θεωρούμε ότι δεν μεταβάλλεται όταν διαλύσουμε σε

αυτό ποσότητα στερεάς ή αέριας ουσίας.
V. ά  ή  V.   ή

δ) Η προσθήκη υγρής διαλυμένης ουσίας ή υγρού διαλύτη θεωρούμε ότι μεταβάλλει

ισόποσα τον όγκο του διαλύματος
V. ά  ή  V.   ή  Vή

ε) Η μετατροπή της περιεκτικότητας βάρους κατ' όγκο (% w/v) σε συγκέντρωση

γίνεται μέσω της σχέσης
m
n
C  Mr ,
V V

1
 ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

m = η μάζα της διαλυμένης ουσίας (δηλαδή η τιμή της περιεκτικότητας) και V ο

όγκος των 100 mL σε L, δηλαδή 0,1 L.

Εφαρμογή 1:
Να υπολογιστεί η συγκέντρωση διαλύματος aOH 20 % w / v .
α΄ τρόπος:
m 20 mol
n
C  Mr  40 5M.
V V 0,1 L

β΄ τρόπος:
20 g 20 g
 100 mL  /  ά 20 g ..  ί   0,5 mol ..
MrNaOH 40 g
mol
 1000 mL  /  ά x(;)
Συνεπώς, x  0,5 10 mol στο 1 L διαλύματος, άρα C  5 M .

Εφαρμογή 2:
Να υπολογιστεί η περιεκτικότητα % w/v διαλύματος aOH 2 M .
g
 1000 mL  /  ά 2 mol ..   ί 2 mol  Mr  2 mol  40  80 g ..
mol .
 100 mL  /  ά (;)
Συνεπώς,   8 ή 8 % w / v

στ) Η μετατροπή της περιεκτικότητας βάρους κατ' όγκο (% w/v) σε περιεκτικότητα

βάρους κατά βάρος (% w/w) και αντίστροφα, γίνεται μέσω της σχέσης
 (% w / v)  d   (% w / w) , όπου d η πυκνότητα του διαλύματος.

Απόδειξη της σχέσης:

m
d
m.. V m.. m..
(  (% w / v)   d  d   (% w / w) )
100 mL ύ.  100  100mL ύ.
  g ύ.
 d 
Εφαρμογή: Δίνεται διάλυμα KOH 15 % w / w , να υπολογιστεί η % w / v , δεδομένου
ότι η πυκνότητα του διαλύματος είναι d  1, 2g / mL .
α΄ τρόπος:
 (% w / v)  d   (% w / w)   (% w / v)  18g .. ά 100 mL  / 

Προσοχή! Η σχέση ανάμεσα στις δύο περιεκτικότητες και την πυκνότητα του
διαλύματος πρέπει να αποδειχθεί.

2
 ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

β΄ τρόπος:
15% w / w :  100 g ύ έ 15g KOH
m .  15g
 (1)
m /  100 g
? % w / v :  100 mL ύ έ (;) g KOH
m .  g
 (2)
V /  100 mL
m / 
d  1, 2g / mL
V / 
(2) m  g 
  /    d     18 ή 18 % w / v
(1) V /  15 mL 15

Αραίωση διαλύματος

n1 = n 2     C1 V1 = C2 V2
 V2  V1 + VΗ 2Ο
C1 , n1 , V1 C2 , n 2 , V2

Με την αραίωση η συγκέντρωση μειώνεται.

Συμπύκνωση διαλύματος με εξάτμιση διαλύτη

n1 = n 2     C1 V1 = C 2 V2
 V2  V1 - VΗ 2Ο

C1 , n1 , V1 C2 , n 2 , V2
Με τη συμπύκνωση η συγκέντρωση αυξάνεται.

Συμπύκνωση διαλύματος με προσθήκη καθαρής ποσότητας διαλυμένης ουσίας

n 2 = n1 + n x  C2 V2 = C1 V1 + n x
C1 , n 1 , V1 C 2 , n1  n x , V2
Αν η προστεθείσα ουσία είναι στερεή ή αέρια ισχύει και η εξής σχέση: V2  V1
Αν η προστεθείσα ουσία είναι υγρή ισχύει και η εξής σχέση: V2  V1 + Vx .
Με τη συμπύκνωση η συγκέντρωση αυξάνεται.

3
 ΨΗΦΙΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

Ανάμειξη διαλυμάτων της ίδιας διαλυμένης ουσίας

n 3 = n1 + n 2  C3 V3 = C1 V1 + C2 V2
 V3 = V1 + V2

Με την ανάμιξη η συγκέντρωση του τελικού διαλύματος θα έχει τιμή μεταξύ των C1
και C2 .

Ημερομηνία τροποποίησης: 26/04/2019

Επιμέλεια: Κουκουλάς Βαγιανός

Επιστημονικός έλεγχος: Αποστολόπουλος Κωνσταντίνος – Γιαλούρης Παρασκευάς