1

1 MAKHRAJ HURUF

❖ MAKHRAJ HURUF : Tempat keluar sesuatu huruf

❖ MAKHRAJ HURUF dibahagikan kepada :

1.1 MAKHRAJ HALQI (halqum)

1.2 MAKHRAJ LISANI (lidah)

1.3 MAKHRAJ AL-SYAFATAIN (dua bibir mulut)

1.4 MAKHRAJ KHAISYUM (hidung)

1.5 MAKHRAJ AL-JAUF (rongga mulut)

HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 2

UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
 MACAM MANA NAK SEBUT ?

‫ا‬ ‫ت‬ ‫ق‬ ‫ى‬ ‫ظ‬

‫ث‬ ‫س‬ ‫ص‬ ‫ض‬

‫ع‬ ‫ن‬ ‫ط‬

HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 3

UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
 5 TEMPAT KELUAR HURUF YANG UTAMA

5 1

ُ‫اجلَْوف‬ 4 2
ُ‫احلَْلق‬
ُ‫اخلَْيشوم‬ ُ‫اللِّ َسان‬
3

َّ
ُ‫الش َفُتَ ْي‬

HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 4

UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
1.1 MAKHRAJ HALQI

Huruf yang keluar dari kerongkong atau halkum

PANGKAL KERONGKONG TENGAH KERONGKONG HUJUNG KERONGKONG

‫ء‬ ‫ع‬ ‫غ‬

‫ه‬ ‫ح‬ ‫خ‬

HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 5
UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 6
UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
‫‪LATIHAN‬‬

‫أَنُِّئًا‬ ‫الْم ُْؤ ُِّن َمئِّْيُُئًا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫أَأْ َنُ‬ ‫أ ِّ‬
‫َنُ‬ ‫ًءا‬ ‫أ ْوُ‬ ‫َُبْ‬ ‫أ ْوُ‬ ‫إِّ ْيُ‬ ‫َءا‬ ‫ء‬
‫الْم ُْه ِّنُ َم ِّه ْيُ ًُها َهنِّ ًُها‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫َه ْه َنُ‬ ‫َه ِّنُ‬ ‫ًها‬ ‫ه ْوُ‬ ‫َهُأْ‬ ‫ه ْوُ‬ ‫ِّه ْيُ‬ ‫َها‬ ‫ه‬

‫َعنِّ ًُعا‬ ‫الْم ُْع ِّنُ َم ِّع ْيُ ًُعا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫َع ْع َنُ‬ ‫َع ِّنُ‬ ‫ًعا‬ ‫ع ْوُ‬ ‫َعُأْ‬ ‫ع ْوُ‬ ‫ِّع ُْي‬ ‫َعاُ‬ ‫ع‬

‫حا‬ ‫ِّم َنُ الْم ْحُ ُِّن ََِّمُْي ًُ‬

‫حا َحنِّ ًُ‬ ‫َح ْح َنُ‬ ‫َح ِّنُ‬ ‫ًحا‬ ‫ح ْوُ‬ ‫َحُأْ‬ ‫ح ْوُ‬ ‫ِّح ْيُ‬ ‫َحاُ‬ ‫ح‬

‫غَنِّ ُغًا‬ ‫الْم ُْغ ِّنُ َم ِّغ ْيُ ُغًا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫غَ ْغ َنُ‬ ‫غَ ِّنُ‬ ‫غًا‬ ‫غ ْوُ‬ ‫غَُأْ‬ ‫غ ْوُ‬ ‫ِّغ ْيُ‬ ‫غَا‬ ‫غ‬

‫خا َخنِّ ًُ‬

‫خا‬ ‫ِّم َنُ الْم ُْ‬
‫خ ِّنُ ََِّمُْي ًُ‬ ‫َخ ْخ َنُ‬ ‫َخ ِّنُ‬ ‫ًخا‬ ‫خ ْوُ‬ ‫َخُأْ‬ ‫خ ْوُ‬ ‫ِّخ ْيُ‬ ‫َخاُ‬ ‫خ‬

‫– ‪HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA‬‬
1.2 MAKHRAJ LISANI (LIDAH)

Huruf yang keluar dan melibatkan lidah : 18 huruf

‫ظ‬ ‫د‬ ‫ج‬ ‫ق‬

‫ص‬ ‫ط‬ ‫ر‬ ‫ض‬ ‫ك‬
‫ز‬ ‫ث‬ ‫ت‬ ‫ل‬ ‫ي‬
‫س‬ ‫ذ‬ ‫ن‬ ‫ش‬
HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 8
UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 9
UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
‫ق‬ Pangkal lidah berhampiran dengan
kerongkong menyentuh anak tekak. ‫ض‬ Tepi atau sisi lidah ( kiri/kanan )
dirapatkan pada gigi geraham atas
(dalam)

‫ك‬ Pangkal lidah menyentuh lelangit

belakang ‫ل‬ Hujung lidah ditekan ke gusi diatas gigi
depan

‫ش‬ ‫ن‬ Hujung lidah ditekan ke lelangit depan

( belakang sedikit dari gusi atas)

‫ج‬ Tengah lidah ditekan ke lelangit atas

‫ي‬ ‫ر‬ Hujung lidah diangkat ke lelangit atas

HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 10

UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
‫ص‬ ‫ذ‬
‫ز‬ Hujung lidah diletakkan ke belakang
gigi depan bahagian bawah
‫ث‬ Hujung lidah dikeluarkan sedikit dan
ditekan ke hujung gigi depan
bahagian atas

‫س‬ ‫ظ‬

‫ت‬
‫ط‬ Hujung lidah diletakkan ke pangkal
gigi depan bahagian atas

‫د‬
HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 11
UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
‫‪LATIHAN‬‬

‫قَنِّ ًُقا‬ ‫الْم ُْق ِّنُ َم ِّق ْيُ ًُقا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫قَ ْق َنُ‬ ‫قَ ِّنُ‬ ‫قًا‬ ‫ق ْوُ‬ ‫قَُأْ‬ ‫ق ْوُ‬ ‫قِّ ْيُ‬ ‫قَاُ‬ ‫ق‬

‫الْم ُْك ُِّن َم ِّكُْي ًُكا َكنِّ ًُكا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫َك ْك َنُ‬ ‫َك ِّنُ‬ ‫ًكا‬ ‫ك ْوُ‬ ‫َكُأْ‬ ‫ك ْوُ‬ ‫كِّ ْيُ‬ ‫َكاُ‬ ‫ك‬

‫شا َشنِّ ً‬
‫شُا‬ ‫ِّم َنُ الْم ُْ‬
‫ش ِّنُ َم ِّشُْي ًُ‬ ‫ش َُن‬
‫َش ُْ‬ ‫َش ِّنُ‬ ‫ًشا‬ ‫ش ُْو‬ ‫َشُأْ‬ ‫ش ُْو‬ ‫ِّش ُْي‬ ‫َشا‬ ‫ش‬

‫جا َجنِّ ًُ‬

‫جا‬ ‫ج ِّنُ ََِّمُْي ًُ‬
‫الْم ُْ‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫َج ْج َنُ‬ ‫َج ِّنُ‬ ‫ًجا‬ ‫ج ْوُ‬ ‫َجُأْ‬ ‫ج ْوُ‬ ‫ِّج ُْي‬ ‫َجا‬ ‫ج‬

‫يَنُِّيًا‬ ‫ال ِّْم ْ ِّ‬

‫يُ َميِّْيُُيًا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫يُ‬
‫يَ ْ َ‬ ‫يَ ِّنُ‬ ‫ًَيُ‬ ‫ي ْوُ‬ ‫َُيْ‬ ‫ي ْوُ‬ ‫يِّ ْيُ‬ ‫ََيُ‬ ‫ي‬

‫ضنِّ ًُ‬
‫ضا‬ ‫ضا َ‬ ‫ضُ ُِّن م ِّ‬
‫ضُْي ًُ‬ ‫الْم ْ َ‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫ض َنُ‬
‫ض ُْ‬
‫َ‬ ‫ض ِّنُ‬
‫َ‬ ‫ضا‬
‫ً‬ ‫ض ْوُ‬ ‫ضُأْ‬
‫َ‬ ‫ض ْوُ‬ ‫ِّ‬
‫ض ْيُ‬ ‫ضاُ‬
‫َ‬ ‫ض‬

‫– ‪HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA‬‬
‫‪LATIHAN‬‬

‫لَنِّ ًلُ‬ ‫الْمُْل ِّنُ َملِّ ْيُ ًلُ‬ ‫ِّم َُن‬ ‫ْن‬
‫لَل َُ‬ ‫لَ ِّنُ‬ ‫ًلُ‬ ‫ل ُْو‬ ‫َُلْ‬ ‫ل ُْو‬ ‫ِّ ْلُ‬ ‫َلُ‬ ‫ل‬

‫نَنُِّنًا‬ ‫الْمُْن ِّنُ َمنُِّْي ُئنًا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫نَ ْن َنُ‬ ‫نَ ِّنُ‬ ‫ًنُ‬ ‫ن ْوُ‬ ‫َُنْ‬ ‫ن ْوُ‬ ‫ِّ ُ‬
‫نْ‬ ‫َنُ‬ ‫ن‬

‫َرنًُِّرا‬ ‫الْمُْر ِّنُ َم ِّريًُُْرا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫َرْر َنُ‬ ‫َر ِّنُ‬ ‫ًرا‬ ‫رْوُ‬ ‫َرُأْ‬ ‫رْوُ‬ ‫ِّر ْيُ‬ ‫َراُ‬ ‫ر‬

‫صنِّ ًُ‬
‫صا‬ ‫صا َ‬
‫ص ِّنُ م ِّ‬
‫صُْي ًُ‬ ‫الْم ُْ َ‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫ص َنُ‬
‫ص ُْ‬
‫َ‬ ‫ص ِّنُ‬
‫َ‬ ‫صا‬
‫ً‬ ‫ص ْوُ‬ ‫صُأْ‬
‫َ‬ ‫ص ْوُ‬ ‫ِّ‬
‫ص ْيُ‬ ‫صاُ‬
‫َ‬ ‫ص‬

‫َزنًُِّزا‬ ‫الْمُْز ِّنُ َم ِّزيًُُْزا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫َزْز َنُ‬ ‫َز ِّنُ‬ ‫ًزا‬ ‫زْوُ‬ ‫َزُأْ‬ ‫زْوُ‬ ‫ِّز ْيُ‬ ‫َزاُ‬ ‫ز‬

‫سا َسنِّ ًُ‬

‫سا‬ ‫ِّم َنُ الْم ُْ‬
‫س ِّنُ َم ِّسُْي ًُ‬ ‫س َنُ‬
‫َس ُْ‬ ‫َس ِّنُ‬ ‫ًسا‬ ‫س ْوُ‬ ‫َسُأْ‬ ‫س ْوُ‬ ‫ِّس ْيُ‬ ‫َساُ‬ ‫س‬

‫– ‪HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE‬‬ ‫‪13‬‬

‫‪UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA‬‬
‫‪LATIHAN‬‬

‫تَنُِّتًا‬ ‫تُ َمتِّْيُُتًا‬

‫الْم ْ ِّ‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫تُ‬
‫تَ ْ َ‬ ‫تَ ِّنُ‬ ‫ًَتُ‬ ‫ت ْوُ‬ ‫َُتْ‬ ‫ت ْوُ‬ ‫ِّ ُ‬
‫تْ‬ ‫ََتُ‬ ‫ت‬

‫الْم ُطْ ِّنُ َم ِّطُْي ُطًا طَنِّ ُطًا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫ْنُ‬
‫طَط َ‬ ‫طَ ِّنُ‬ ‫طًا‬ ‫ط ْوُ‬ ‫طَُأْ‬ ‫ط ْوُ‬ ‫ِّط ْيُ‬ ‫طَاُ‬ ‫ط‬

‫الْم ْدُ ُِّن َم ِّدُيْ ًُدا َدنِّ ًُدا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫َد ْد َنُ‬ ‫َد ِّنُ‬ ‫ًدا‬ ‫د ْوُ‬ ‫َدُأْ‬ ‫د ْوُ‬ ‫ِّد ْيُ‬ ‫َدا‬ ‫د‬

‫الْم ْذُ ُِّن َم ِّذُيْ ًُذا َذنِّ ًُذا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫َذ ْذ َنُ‬ ‫َذ ِّنُ‬ ‫ًذا‬ ‫ذ ْوُ‬ ‫َذُأْ‬ ‫ذ ْوُ‬ ‫ِّذ ْيُ‬ ‫َذاُ‬ ‫ذ‬

‫ثَنُِّثًا‬ ‫الْمُثْ ُِّن َمثِّْيُُثًا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫ثَُثْ َنُ‬ ‫ثَ ِّنُ‬ ‫ًثُ‬ ‫ث ْوُ‬ ‫َُثْ‬ ‫ث ْوُ‬ ‫ثِّ ُْي‬ ‫َثُ‬ ‫ث‬

‫الْم ُظْ ِّنُ َم ِّظُْي ُظًا ظَنِّ ُظًا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫ْنُ‬
‫ظَظ َ‬ ‫ظَ ِّنُ‬ ‫ظًا‬ ‫ظ ْوُ‬ ‫ظَُأْ‬ ‫ظ ْوُ‬ ‫ِّظ ُْي‬ ‫ظَاُ‬ ‫ظ‬

‫– ‪HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE‬‬ ‫‪14‬‬

‫‪UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA‬‬
1.3 MAKHRAJ DUA BIBIR MULUT

Huruf yang keluar daripada bibir mulut

‫ف‬ ‫ب‬ ‫م‬ ‫و‬

Bibir bawah ditekan ke gigi Bibir bawah dan atas
kapak bahagian atas posisi rapat

HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 15

UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 16
UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
‫‪LATIHAN‬‬

‫فَُنِّ ًفا‬ ‫الْم ُْف ِّنُ َم ِّف ْيُ ًُفا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫فَ ُْف َنُ‬ ‫فَ ِّنُ‬ ‫فًا‬ ‫ف ْوُ‬ ‫فَُأْ‬ ‫ف ْوُ‬ ‫ِّ ْفُ‬ ‫فَاُ‬ ‫ف‬

‫بَُنِّبًا‬ ‫بُ َمبِّْيُُبًا‬

‫الْم ْ ِّ‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫بُ‬
‫بَ ْ َ‬ ‫بَ ِّنُ‬ ‫ًبُ‬ ‫ب ْوُ‬ ‫َُبْ‬ ‫ب ْوُ‬ ‫ِّ ْبُ‬ ‫َبُ‬ ‫ب‬

‫َمنِّ ًُما‬ ‫الْم ْمُ ُِّن ََمُِّْي ًما‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫َمَْ َنُ‬ ‫َم ِّنُ‬ ‫ًما‬ ‫م ْوُ‬ ‫َمُأْ‬ ‫م ْوُ‬ ‫ِّم ُْي‬ ‫َما‬ ‫م‬

‫َونًُِّوا‬ ‫الْم ُْو ُِّن َم ِّويُْ ًُوا‬ ‫ِّم َنُ‬ ‫َوْو َنُ‬ ‫َو ِّنُ‬ ‫ًوا‬ ‫وْوُ‬ ‫َوُأْ‬ ‫وْوُ‬ ‫ِّو ْيُ‬ ‫َوا‬ ‫و‬

‫– ‪HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE‬‬ ‫‪17‬‬

‫‪UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA‬‬
1.4 MAKHRAJ KHAISYUM

Hukum yang keluar dari rongga hidung

‫غنة‬
Dengung

HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 18

UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 19
UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
LATIHAN

َْ ‫إِنه‬
‫ك‬ ِ
ْ‫ِمهن‬ ْ‫إِ هَّنُم‬

ُْ‫ُُثهْْأََمراتَه‬ ‫َولَ همرا‬ ِْ ‫ههرا‬

َْ ‫َوالن‬

HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 20

UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
1.5 MAKHRAJ RONGGA MULUT

Huruf yang keluar dari rongga mulut :

khas untuk 3 huruf mad

‫ي‬ ‫و‬ ‫ا‬

‫ي‬ َ ‫و‬ َ ‫ا‬ َ

HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 21
UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 22
UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
LATIHAN

ْ‫ُِو‬ ْ‫ِِب‬ ْ‫ََن‬

ْ‫ُسو‬ ِْ
‫ف‬ ْ‫َكرا‬

HAK MILIK PENUH KELAS QURAN ONLINE – 23

UNTUK KEGUNAAN DALAMAN SAHAJA
24