FƏSİL 1.

ƏSAS ÜMUMİ REAGENTLƏRİN XÜSUSİYYƏTLƏRİ

İstiqamət altında (0-50 m) qazma zamanı PBMV bentonitindən hazırlanmış gil

məhlulundan istifadə etmək tövsiyə olunur. Filtratın bərpasını azaltmaq və
özlülüyünü artırmaq üçün gil məhlulunu kaustik soda və CMC-600 ilə müalicə
etmək tövsiyə olunur.

İstiqamət və dirijor altında qazma üçün 160 m3 qazma mayesi tələb olunur.

Dirijorun altında qazma zamanı (50-1200 m) əvvəlcədən hazırlanmış bir həll

istifadə etmək tövsiyə olunur. Qazma mayesini müalicə etmək üçün CMC-600,
KhV-polimer, kaustik soda, unifloc, FK-2000 istifadə edin.

Konduktorda sement stəkanlarını qazarkən, qazma məhlulu 1-dən ən azı 12 m3

məhlulun işləmə müddəti ilə 50 kq miqdarında soda külü (qazma mayesinə
sementin təsirini neytrallaşdıran) ilə müalicə edilməlidir. ton bentonit. Bir-birini
əvəz edən kimyəvi maddələrin istifadəsinə icazə verilir. qazma məhlulunun
konstruktiv parametrlərinin saxlanılması şərti ilə reagentlər.

İstehsal zolağının altında qazma (769 - 2080 m) dirijorun qazılmasından sonra

qalan məhlulda başlamaq tövsiyə olunur, sentrifuqa vasitəsilə işlənir və texniki su
ilə seyreltilir. Quyu lüləsini sabitləşdirmək və gil nəmlənməsinin qarşısını almaq
üçün məhlulu NTF ilə müalicə edin. 10 m3 hidravlik qarışdırıcı üçün: NTF 10 kq.
Sonrakı müalicənin kompleks reagent CMC + NTP və ya CMC + NCL ilə aparılması
tövsiyə olunur. Gil məhlulunun udulması və ya itirilməsi halında, həcmi 10 m3-ə
əsaslanan bir gil qarışdırıcıda hazırlanmış aşağı gil məhlulu ilə doldurmaq tövsiyə
olunur:

bentonit - 100-150 kq;

CMC -50-60 kq + GKZh - 15-20 litr.

Bir sürtkü əlavəsi olaraq, məhlulun həcminin 0,5% -ə qədər Sprint, FK-2000
reagentlərindən istifadə etmək tövsiyə olunur.

Karboksimetilselüloz (CMC) sellüloza efiri və qlikolik turşunun natrium duzudur.

CMC polimerləşmə dərəcəsi nə qədər yüksək olarsa, onun istilik müqaviməti və
qazma mayesinə stabilləşdirici təsiri bir o qədər yüksəkdir, buna görə də ən təsirli
reagentlər CMC-600 və CMC-700-dür. Ağ və ya qaymaqlı rəngli, rütubəti 10% -dən
çox olmayan (aşağı dərəcəli məhsullar üçün 15%) incə dənəli toz materialını təmsil
edir. Suda yaxşı həll olunur, qızdırıldıqda həll qabiliyyəti yaxşılaşır. Təzə və
minerallaşdırılmış NaCl qazma mayelərinin filtrasiya xüsusiyyətlərinə nəzarət
etmək üçün istifadə olunur, lakin ikivalentli metalların duzlarının, xüsusən də
maqneziumun təsirinə qarşı qeyri-sabitdir. CMC neytral və az qələvi mühitlərdə
təsirli olur - pH 6-9. Adətən pH 8-9 aralığında istifadə olunur. 130-160 ° C
temperaturda və xüsusi əlavələrlə birlikdə - 180-200 ° C-ə qədər istifadə olunur.
Təzə məhlulların müalicəsi üçün tövsiyə olunan konsentrasiyalar 0,5%-ə qədərdir.
Qazma qurğusunda CMC-nin sulu məhlulunun hazırlanması gil qarışdırıcıda və ya
GDM-1 hidravlik qarışdırıcıdan istifadə etməklə aparılır. MG2-4 gil qarışdırıcı 2/3
su ilə doldurulur, hesablanmış reagent miqdarı yüklənir, vahid konsistensiya əldə
olunana qədər hər torbaya 10-15 dəqiqə sürətlə qarışdırılır, tam həcmdə su ilə
doldurulur və əlavə olaraq 20-30 dəqiqə qarışdırılır. CMC məhlulunun
hazırlanması 2-5% sulu məhlulun alınması əsasında həyata keçirilir. Təcrübədə
adətən CMC-nin 1-2% sulu məhlulu istifadə olunur.

CMC-nin həlli əlavə bir qabda (10 m3 suya 25-50 kq) 20-30 dəqiqə sürətlə və 20-
30 dəqiqə qarışdıran bir hidrofunnel istifadə edərək həyata keçirilə bilər.
Hazırda CMC-nin müxtəlif əmtəə nişanları həm ölkəmizdə (Kamtsel, KMTs-N və s.),
həm də xaricdə (Tylose, Fin-Fix və s.) istehsal olunur ki, onların xassələri müvafiq
spesifikasiyalar və sertifikatlarla müəyyən edilir.

Soda külü - natrium karbonat - 2,5 q / sm3 sıxlığı olan, əsas maddənin tərkibi 99%
olan, suda həll olunan ağ rəngli incə bir tozdur. Əsas məqsəd, qazma mayesi
onlarla çirkləndikdə aqressiv kalsium və maqnezium ionlarının bağlanmasıdır.
Kimyəvi gil dispersant kimi məhlulun pH-nı tənzimləmək üçün də istifadə olunur.
Soda külü, əsasən 5-10% konsentrasiyalı məhlullar şəklində istifadə olunur.

Soda külünün sulu bir həllinin hazırlanması CMC-nin hazırlanmasına bənzər bir
texnologiyaya uyğun olaraq həyata keçirilir, əlavə qarışdırma müddəti 10-15
dəqiqədir.

Natrium hidroksid (NaOH) (lat. Natrii hydroxidum; digər adlar - kaustik soda,
kaustik, kaustik soda, kaustik qələvi) - ən çox yayılmış qələvi, NaOH kimyəvi
formulu. Dünyada hər il 57 milyon tondan çox kaustik qələvi istehsal olunur və
istehlak olunur.

Həm natrium hidroksid, həm də digər qələvilərin mənasız adlarının tarixi

maraqlıdır, "kaustik qələvi" adı dərini, kağızı və digər üzvi maddələri korroziyaya
uğratmaq, ağır yanıqlara səbəb olmaq qabiliyyəti ilə bağlıdır. 17-ci əsrə qədər
natrium və kalium karbonatları qələvi (fr. qələvi) də adlanırdı. 1736-cı ildə fransız
alimi A. L. Duhamel du Monso bu maddələri ilk dəfə fərqləndirdi: natrium
hidroksid kaustik soda adlandırılmağa başladı, natrium karbonat soda külü
(külündən çıxarılan Salsola Soda zavodundan sonra) və kalium karbonat adlandı.
kalium. Soda ümumiyyətlə karbon turşusunun natrium duzları adlanır.