Chapter 7

The American Rule

The American Rule is a rule in the U.S. justice system that says two opposing sides in a legal matter
must pay their own attorney fees, regardless of who wins the case. The rationale of the rule is that a
plaintiff should not be deterred from bringing a case to court for fear of prohibitive costs.

Ang American Rule ay isang panuntunan sa sistema ng hustisya ng U.S. na nagsasabing ang dalawang
magkasalungat na panig sa isang legal na usapin ay dapat magbayad ng kanilang sariling mga bayad
sa abogado, kahit sino pa ang manalo sa kaso. Ang katwiran ng panuntunan ay hindi dapat
hadlangan ang isang nagsasakdal sa pagdadala ng kaso sa korte dahil sa kakulangan sap era.

1. War of Philippine Independence from the United States

Filipino-American relations deteriorated as the American military authorities took over

Manila in August 1898. The mandatory evacuation of the Filipino troops in the captured
districts of the city dismayed Aguinaldo and his men who joined the battle, thinking that the
Americans were on their side. The signing of the Treaty of Paris without consulting the
Filipinos heightened the tension.
Previously in Hong Kong, the Americans offered assistance to Aguinaldo in fighting the
common adversary, the Spaniards. However, the negotiations turned out to be tentative in
nature. The plan of the new colonizers was becoming more evident as the Americans
eventually controlled more areas in the country.

There was a popular belief among the supporters of Manifest Destiny that the United States
had the God-given right to help oppressed countries and build democratic nations. When US
President William McKinley issued his so-called Benevolent Assimilation Proclamation on
December 21, 1898, he expressly indicated American policy regarding the Philippines.
Although President McKinley wanted peace, the Americans occupied the Philippines inspite
of local resistance.

Lumala yung tensyon sa pagitan ng Pilipino at Amerikano nang sakupin ng mga awtoridad ng

militar ng Amerika ang Maynila noong Agosto 1898. Ang ipinag-uutos na paglikas ng mga

Pilipino sa lungsod ay ikinadismaya ni Aguinaldo at ng kanyang mga tauhan na sumama sa

labanan, sa pag-aakalang kakampi nila ang mga Amerikano. Ang paglagda sa Treaty of Paris

nang hindi kumunsulta sa mga Pilipino ay nagpaigting o nagpapalala ng tensyon sa pagitan

ng dalawa.

Noong nakaraan sa Hong Kong, nag-alok ng tulong ang mga Amerikano kay Aguinaldo sa

pakikipaglaban sa karaniwang kalaban, ang mga Kastila. Gayunpaman, ang mga negosasyon

ay naging pansamantala. Ang plano ng mga bagong nananakop ay natuloy habang ang mga

Amerikano, kalaunan ay nakontrol ang mas maraming lugar dito sa bansa.

Nang ilabas ni US President William McKinley ang kanyang tinatawag na Benevolent

Assimilation Proclamation noong Disyembre 21, 1898, tahasan niyang ipinahiwatig ang

patakaran ng Amerika tungkol sa Pilipinas. Bagama't nais ni Pangulong McKinley ang

kapayapaan, sinakop ng mga Amerikano ang Pilipinas sa kabila ng lokal na pagtutol.

On January 20, 1899, President McKinley appointed the First Philippine Commission
(Schurman Commission) to make recommendations in the administration of the country.

Bitter feelings were growing between the American soldiers in the city and the Filipino
dissidents surrounding the capital. Hostilities began on the night of February 4, 1899 at about
8 p.m. An American soldier named Private Robert Willie Grayson with two other members of
the U.S. sentry shot and killed a man who happens to be a Filipino soldier.

The man together with three other Filipino soldiers were trying to cross the San Juan Bridge
on their way home. The American soldiers tried to stop them and shouted, "Halt!" twice since
the Filipino soldiers were already entering into American lines. Unfamiliar with the word halt
the Filipino shouted "Halto!" The Americans fired on the Filipino soldiers who were caught
unprepared.

_________________________________

Noong Enero 20, 1899, hinirang ni Pangulong McKinley ang Unang Komisyon ng Pilipinas

upang gumawa ng mga rekomendasyon sa pangangasiwa ng bansa.

Lalong lumala ang tensyon sa pagitan ng mga sundalong Amerikano sa lungsod at ng mga

dissidenteng Pilipino na nakapaligid sa kabisera. Nagsimula ang mga labanan noong gabi ng

Pebrero 4, 1899 bandang alas-8 ng gabi. Isang sundalong Amerikano na nagngangalang

Private Robert Willie Grayson kasama ang dalawa pang miyembro ng U.S. sentry ang

bumaril at napatay ang isang lalaki na nagkataong isang sundalong Pilipino.

Ang lalaki kasama ang tatlo pang sundalong Pilipino ay sinusubukang tumawid sa San Juan

Bridge pauwi. Sinubukan silang pigilan ng mga sundalong Amerikano at sumigaw, "Tumigil

ka!" dalawang beses mula nang ang mga sundalong Pilipino ay pumapasok na sa mga linyang
Amerikano. Hindi pamilyar sa salitang huminto ang Filipino ay sumigaw ng "Halto!"

Pinaputukan ng mga Amerikano ang mga sundalong Pilipino nang hindi nakahanda.

The next day, Sunday, General Arthur MacArthur issued his order to advance against the
Filipino troops without investigating the shooting incident. Aguinaldo tried to avoid war. He
sent an emissary to inform Governor General Elwell Otis that the firing on their side had been
against his order.

Governor General Otis answered that since the fighting had begun, it must go on to the grim
end. On the same day, Aguinaldo issued a declaration informing the Filipino people that they
were now at war. This turned out to be the seven-year Filipino-American War (1899-1906).
The Filipino civilians, caught between the Americans and the Filipino revolutionaries, also
suffered badly. More than 200,000 Filipinos died during the war, most often by famine and
disease.

The Muslims, uncertain of both Christian Filipinos and Americans opted to remain neutral.
They signified their non- involvement in the Filipino-American war. On August 20, 1899,
John Bates and Sultan Jamalul Kiram II of Sulu with three datus signed the Bates Treaty.
This treaty provided that the rights and dignities of the sultan and his datus shall be respected.
Likewise, the Muslims shall not be interfered with on account of their religion.

Kinabukasan, Linggo, inilabas ni Heneral Arthur MacArthur ang kanyang utos na sumulong

laban sa mga Pilipino nang hindi nag-iimbestiga sa insidente ng pamamaril. Sinubukan ni

Aguinaldo na umiwas sa digmaan. Nagpadala siya ng isang emisaryo upang ipaalam kay

Gobernador Heneral Elwell Otis na ang pagpapaputok sa kanilang panig ay labag sa kanyang

panuntunan.

Sinagot ni Gobernador Heneral Otis na dahil nagsimula na ang labanan, dapat itong

magpatuloy. Noong araw ding iyon, naglabas ng deklarasyon si Aguinaldo na nagpapaalam

sa mamamayang Pilipino na sila ay nasa digmaan. Ito ang pitong taong Filipino-American

War (1899-1906). Ang mga sibilyang Pilipino, na nahuli sa pagitan ng mga Amerikano at
mga rebolusyonaryong Pilipino, ay nagdusa din nang husto. Mahigit 200,000 Pilipino ang

namatay noong digmaan, kadalasan sa taggutom at sakit.

Ang mga Muslim, hindi sigurado kung kaya’t nagpasyang manatiling neutral sa pagitan ng

Kristiyanong Pilipino at Amerikano. Ipinapahiwatig/ipinapaalam nila ang kanilang hindi

pagkakasangkot sa digmaang Pilipino-Amerikano. Noong Agosto 20, 1899, nilagdaan nina

John Bates at Sultan Jamalul Kiram II ng Sulu kasama ang tatlong datu ang Bates Treaty.

Ang kasunduang ito ay nagsasaad na ang mga karapatan at dignidad ng sultan at ng kanyang

mga datu ay dapat igalang. Gayundin, ang mga Muslim ay hindi dapat makikialam dahil sa

kanilang relihiyon.

_______________________________

Nevertheless, the Muslim province remained under American military rule until 1914.
Schools that taught non-Muslim curriculum were established. The United States, seen as a
challenge to Islam, intensified armed resistance in the region. Panglima Hasan led a rebellion
against the American authorities. His fight for freedom ended on March 4, 1904.

In the suburbs of Manila, the American fleet started bombarding the Filipino fort north of San
Juan del Monte on February 5, 1899. In the afternoon of that day, a fierce battle in La Loma,
near the Chinese cemetery ensued. Major Jose Torres Bugallon, one of General Antonio
Luna's gallant officers fell mortally wounded. After capturing La Loma, General MacArthur
headed for Caloocan.

In Kaloocan a fierce battle followed, with the Americans once again victorious. Undismayed
by his defeat, Luna prepared for a February 22, plan for the recapture of Manila by burning
American occupied houses in Tondo and Binondo. This took place on Washington's birthday
(an American national holiday). American fire brigades rushed to the area and fought the
flames. They repulsed Luna's men with heavy losses. Luna then retreated to Polo where he
established his headquarters.

Gayunpaman, nanatili ang lalawigang Muslim sa ilalim ng pamamahalang militar ng

Amerika hanggang 1914. Ang mga paaralang nagtuturo ng kurikulum na hindi Muslim ay

itinatag. Ang Estados Unidos, na itinuturing na isang hamon sa Islam, ay nagpatindi ng

armadong paglaban sa rehiyon. Pinangunahan ni Panglima Hasan ang isang paghihimagsik

laban sa mga awtoridad ng Amerika. Ang kanyang pakikipaglaban para sa kalayaan ay

natapos noong Marso 4, 1904.

Sa Maynila, nagsimulang bombahin ng armada ng mga Amerikano ang kuta ng mga Pilipino

sa hilaga ng San Juan del Monte noong Pebrero 5, 1899. Sa hapon ng araw na iyon, naganap

ang isang matinding labanan sa La Loma, malapit sa sementeryo ng mga Tsino. Isa sa mga

magiting na opisyal ni Heneral Antonio Luna ay namatay at nasugatan. Matapos makuha ang

La Loma, si Heneral MacArthur ay nagtungo sa Caloocan.

Sa Kaloocan ay sumunod ang isang matinding labanan, na nanalo na naman ang mga

Amerikano. Hindi nabigla sa kanyang pagkatalo, naghanda si Luna para sa Pebrero 22, plano

para sa muling pagbawi ng Maynila sa pamamagitan ng pagsunog sa mga bahay na sinakop

ng mga Amerikano sa Tondo at Binondo. Naganap ito sa kaarawan ni Washington (isang

pambansang holiday ng Amerika). Ang mga American fire brigade ay sumugod sa lugar at

nilabanan ang apoy. Tinaboy nila ang mga tauhan ni Luna nang may matinding pagkatalo.

Pagkatapos ay umatras si Luna sa Polo kung saan itinatag niya ang kanyang punong-

tanggapan.

_______________________________
In late February, reinforcement arrived from the United States. The American troops under
General MacArthur began their offensive north of the city. They wanted to capture Malolos,
capital of the Philippine Republic. Luna resumed his command by building his position at the
junction of Rio Grande and Bagbag Rivers, just outside Calumpit.

The Filipinos fought with fierce valor near Malinta. Colonel Harry O. Egbert of the 22nd
U.S. Infantry died in action. Fighting as they retreated, the Filipinos burned Polo and
Meycauayan in order to delay the enemy advance.

On March 30, the American army was already in Malolos. By this time, the Aguinaldo
government had evacuated Malolos and established its headquarters in San Isidro, Nueva
Ecija. General MacArthur wanted to pursue Aguinaldo but Governor General Elwell Otis
ordered him to rest in Malolos.

Noong huling bahagi ng Pebrero, dumating ang reinforcement mula sa Estados Unidos.

Sinimulan ng mga Amerikano sa ilalim ni Heneral MacArthur ang kanilang opensiba sa

hilaga ng lungsod. Nais nilang mabihag ang Malolos, kabisera ng Republika ng Pilipinas.

Ipinagpatuloy ni Luna ang kanyang utos sa pamamagitan ng pagtatayo ng kanyang posisyon

sa junction ng Rio Grande at Bagbag Rivers, sa labas lamang ng Calumpit.

Ang mga Pilipino ay lumaban nang may kagitingan malapit sa Malinta. Si Colonel Harry O.

Egbert ng 22nd U.S. Infantry ay namatay. Lumaban sa kanilang pag-atras, sinunog ng mga

Pilipino ang Meycauayan upang maantala ang pagsulong ng kaaway.

Noong Marso 30, nasa Malolos na ang hukbong Amerikano. Sa panahong ito, inilikas na ng

pamahalaang Aguinaldo ang Malolos at itinatag ang punong tanggapan nito sa San Isidro,

Nueva Ecija. Gusto ni Heneral MacArthur na tugisin si Aguinaldo ngunit inutusan siya ni

Gobernador Heneral Elwell Otis na magpahinga sa Malolos.

____________________________________

On March 31, General MacArthur captured Malolos. Subsequently, the United States,
through the First Philippine Commission, announced the extension of its sovereignty over the
country.

The Filipino troops, although insufficiently armed and inadequately fed continued fighting. In
Quingua (Plaridel), On April 23, the American cavalry under Major Bell suffered heavy
losses under General Gregorio del Pilar. In this battle, Colonel John Stotsenberg was killed.

Noong Marso 31, nabihag ni Heneral MacArthur ang Malolos. Kasunod nito, inihayag ng

Estados Unidos, sa pamamagitan ng First Philippine Commission, ang pagpapalawig ng

soberanya nito sa bansa.

Ang mga Pilipino, bagama't hindi sapat ang sandata at kulang sa pagkain ay nagpatuloy sa

pakikipaglaban. Sa Quingua (Plaridel), noong Abril 23, ang mga kabalyeryang Amerikano sa

ilalim ni Major Bell ay dumanas ng matinding pagkatalo sa ilalim ni Heneral Gregorio del

Pilar. Sa labanang ito, napatay si Colonel John Stotsenberg.

___________________________________

On April 25, the Battle of Bagbag River was fought. General Luna irked by the
insubordination of General Tomas Mascardo, left Calumpit with his men to punish Mascardo,
who was then in Pampanga. General Gregorio del Pilar was left to defend the Filipino lines.
When Luna returned to Calumpit the next day, the Americans had already succeeded in
penetrating the Filipino defensive lines.
Noong Abril 25, naganap ang Labanan sa Ilog Bagbag. Nagalit si Heneral Luna sa pagsuway

ni Heneral Tomas Mascardo, umalis sa Calumpit kasama ang kanyang mga tauhan upang

parusahan si Mascardo, na nasa Pampanga. Naiwan si Heneral Gregorio del Pilar upang

ipagtanggol o ipaglaban and Pilipino. Nang bumalik si Luna sa Calumpit kinabukasan,

nagtagumpay na ang mga Amerikano sa pagtagos sa mga depensibong linya ng mga Pilipino.

Mabini through his manifesto written in San Isidro, Nueva Ecija dated April 15, 1899, urged
his countrymen to continue the struggle for independence. Unlike him, the members of the
Filipino Assembly (formerly Congress) wanted autonomy rather than independence. Under
this circumstance, a resolution was passed by the Assembly asking Aguinaldo to reject
Mabini's stand and to remove him as President of the Cabinet. On May 7, 1899 Aguinaldo
wrote Mabini informing him of a new Cabinet under Paterno. The latter calmly accepted the
decision.

In the case of General Antonio Luna, some Filipinos in forefront found him uncompromising.
His dreadful temper won him enemies. His plan to recapture Manila was supposed to be
carried out together with the Kawit Company, Aguinaldo's bodyguards. Due to the latter's
lack of cooperation, Luna recommended to Aguinaldo that the Kawit Company be disarmed
for military insubordination.

General Luna met his tragic end in the hands of his fellow patriots. Early in June, he received
a message from Aguinaldo asking him to go to Cabanatuan. He left his command in
Bayambang, Pangasinan. He arrived at the headquarters of Cabanatuan on June 5. He was
angry to see that one of the sentries was a member of the Kawit Company, the presidential
bodyguards, which he asked Aguinaldo to disband for military insubordination.

Si Mabini sa pamamagitan ng kanyang manifesto na nakasulat sa San Isidro, Nueva Ecija na

may petsang Abril 15, 1899, ay hinimok ang kanyang mga kababayan na ipagpatuloy ang

pakikibaka para sa kalayaan. Hindi tulad niya, ang mga miyembro ng Filipino Assembly
(dating Kongreso) ay nagnanais ng awtonomiya kaysa sa kalayaan. Sa ganitong sitwasyon,

isang resolusyon ang ipinasa ng Asembleya na humihiling kay Aguinaldo na tanggihan ang

paninindigan ni Mabini at tanggalin siya bilang Pangulo ng Gabinete. Noong Mayo 7, 1899,

isinulat ni Aguinaldo si Mabini na nagpapaalam sa kanya ng isang bagong Gabinete sa ilalim

ni Paterno.

Sa kaso ni Heneral Antonio Luna, nakita ng ilang mga Pilipinong nangunguna sa kanya na

walang kompromiso. Ang kanyang ugali ang nagpanalo sa kanya laban sa kaaway. Ang plano

niyang muling sakupin ang Maynila ay dapat na isakatuparan kasama ng Kawit Company,

ang mga bodyguard ni Aguinaldo. Dahil sa kawalan ng kooperasyon, inirekomenda ni Luna

kay Aguinaldo na disarmahan ang Kawit Company dahil sa pagsuway sa militar.

Sinalubong ni Heneral Luna ang kanyang kalunos-lunos na wakas sa kamay ng kanyang mga

kapwa makabayan. Noong unang bahagi ng Hunyo, nakatanggap siya ng mensahe mula kay

Aguinaldo na humihiling sa kanya na pumunta sa Cabanatuan. Iniwan niya ang kanyang

pamumuno sa Bayambang, Pangasinan. Dumating siya sa punong-tanggapan ng Cabanatuan

noong Hunyo 5. Nagalit siya nang makitang ang isa sa mga guwardiya ay miyembro ng

Kawit Company, ang mga presidential bodyguard, na hiniling niya kay Aguinaldo na

buwagin para sa pagsuway sa militar.

__________________________

In the afternoon of the same day, General Luna, after attending a meeting with his fellow
patriots who were already planning to make peace with the Americans, was stabbed to death
by Aguinaldo's guards. He received about forty wounds. His aide-de-camp Colonel Francisco
Roman was also killed. The next day, he was buried with full military honors on Aguinaldo's
orders.
Severino de las Alas, the Secretary of the Interior in his circular informed the provincial
chiefs of Luna's death and said that it was caused by Luna's insulting and assaulting of the
President's bodyguards and the plan of Luna to take over the presidency from Aguinaldo.

Sa hapon ng araw ding iyon, si Heneral Luna, matapos dumalo sa isang pulong kasama ang

kanyang mga kababayan na nagbabalak nang makipagkasundo sa mga Amerikano, ay

sinaksak hanggang sa mamatay ng mga tauhan ni Aguinaldo. Siya ay nagtamo ng halos

apatnapung sugat.

Ipinaalam ni Severino de las Alas, ang Kalihim ng Panloob sa kanyang circular sa mga

punong probinsiyal ang pagkamatay ni Luna at sinabing ito ay dulot ng pang-iinsulto at

pananakit ni Luna sa mga bodyguard ng Pangulo at sa plano ni Luna na kunin ang

pagkapangulo kay Aguinaldo.

___________________________

After Luna's death, some demoralization set in. Many officers began to surrender to the
Americans.

Noong pagkamatay ni Luna, nagsimula ang ilang demoralisasyon. Maraming opisyal ang

nagsimulang sumuko sa mga Amerikano.

_____________________________

The Americans mounted a full-scale offensive on October 12, 1899. From Cabanatuan,
Aguinaldo moved his government to Tarlac, then to Bayombong, Nueva Vizcaya and then to
Bayambang, Pangasinan. With his wife, son, mother, sister and some members of the
Cabinet, he boarded the train on the night of November 13 bound for Calasiao, with the
Americans still finding ways to trap him.

By November 1899, the Filipino soldiers resorted to guerrilla warfare. In Aguinaldo's fight to
the North, General Gregorio del Pilar considered the advantageous terrain of Pasong Tirad,
near the town of Cervantes, Ilocos Sur. At Tirad Pass, General del Pilar 60 riflemen, stood
guard to intercept the American soldiers and give Aguinaldo sufficient time to escape.
In the morning of December 2, 1899, Major Peyton G. March and about 300 American
troopers stormed the Pass, but were repulsed by Del Pilar's men. The Americans had not so
far located the exact position of the Filipinos. Pasong Tirad was 4,500 feet high.

Through Januario Galut, an Igorot guide of the Americans, the secret trail to the top was
known. In the midst of the combat, General del Pilar, mounted on a white horse, was hit with
a bullet that passed through the neck. Only eight men escaped alive to relate the tragic news
to Aguinaldo.

Nagsagawa ng malawakang opensiba ang mga Amerikano noong Oktubre 12, 1899. Mula sa

Cabanatuan, inilipat ni Aguinaldo ang kanyang pamahalaan sa Tarlac, pagkatapos ay sa

Bayombong, Nueva Vizcaya at pagkatapos ay sa Bayambang, Pangasinan. Kasama ang

kanyang asawa, anak, ina, kapatid na babae at ilang miyembro ng Gabinete, sumakay siya sa

tren noong gabi ng Nobyembre 13 patungo sa Calasiao, habang ang mga Amerikano ay

naghahanap pa rin ng mga paraan upang mahuli siya.

Pagsapit ng Nobyembre 1899, ang mga sundalong Pilipino ay nagsagawa ng pakikidigma. Sa

pakikipaglaban ni Aguinaldo sa Hilaga, itinuring ni Heneral Gregorio del Pilar ang kapaki-

pakinabang na lupain ng Pasong Tirad, malapit sa bayan ng Cervantes, Ilocos Sur. Sa Tirad

Pass, nagbantay si General del Pilar kasama ang 60mriflemen upang harangin ang mga

sundalong Amerikano at bigyan ng sapat na panahon si Aguinaldo para makatakas.

Noong umaga ng Disyembre 2, 1899, sinalakay ni Major Peyton G. March at mga 300

sundalong Amerikano ang Pass, ngunit tinaboy sila ng mga tauhan ni Del Pilar. Hindi pa

natatagpuan ng mga Amerikano ang eksaktong posisyon ng mga Pilipino. Ang Pasong Tirad

ay 4,500 talampakan ang taas.

Sa pamamagitan ni Januario Galut, isang Igorot na gabay ng mga Amerikano, nalaman ang

lihim na landas patungo sa tuktok. Sa gitna ng labanan, si Heneral del Pilar, na nakasakay sa

puting kabayo, ay tinamaan ng bala na dumaan sa leeg. Walong lalaki lamang ang nakatakas

na buhay upang iugnay ang kalunos-lunos na balita kay Aguinaldo.

___________________________

After the Battle of Tirad Pass, the American authorities lost track of Aguinaldo until Cecilio
Segismundo, Aguinaldo's messenger fell into the hands of General Frederick Funston,
stationed in Nueva Ecija.

He was carrying important letters. The dispatch to Baldomero Aguinaldo directed the sending
of reinforcement to Palanan, Isabela. This gave Funston a clue to the whereabouts of
Aguinaldo.

With the approval of General MacArthur, who had succeeded Otis as military governor,
Funston employed 80 Macabebe scouts, two former officers of Aguinaldo (Lazaro Segovia
and Hilario Tal Placido), three Tagalog natives and four other American officers for the
capture of Aguinaldo.

Pagkatapos ng Labanan sa Tirad Pass, nawalan ng masubaybayan ang mga awtoridad ng

Amerika kay Aguinaldo hanggang sa nahulog si Cecilio Segismundo, ang sugo ni Aguinaldo

sa kamay ni Heneral Frederick Funston, na nakatalaga sa Nueva Ecija. May dala siyang

mahahalagang liham kina Baldomero Aguinaldo, Heneral Urbano Lacuna, at iba pang mga

pinunong gerilya. Ang dispatch kay Baldomero Aguinaldo ay nag-utos ng pagpapadala ng

reinforcement sa Palanan, Isabela. Ito ang nagbigay kay Funston ng clue sa kinaroroonan ni

Aguinaldo.

Sa pag-apruba ni Heneral MacArthur, na humalili kay Otis bilang gobernador militar,

gumamit si Funston ng 80 Macabebe scouts, dalawang dating opisyal ng Aguinaldo, tatlong

katutubong Tagalog at apat na iba pang opisyal ng Amerika para sa paghuli kay Aguinaldo.
________________________

Pretending to be the reinforcement with five American prisoners, the Macabebe scouts were
able to enter Aguinaldo's camp. Aguinaldo and his men met them and even gave them food.

At a given signal, the Macabebes suddenly opened fire. Tal Placido, a fat, powerful man
grabbed Aguinaldo from behind. General Funston and four other American officers entered
the room and arrested him in the name of the United States.

Aguinaldo was taken aboard the Vicksburg and brought to Manila. General MacArthur
graciously received him at the Malacañang Palace. On April 19, 1901, he took the oath of
allegiance to the United States and appealed to all Filipinos to accept the sovereignty of the
United States.

Ang nagkukunwaring reinforcement kasama ang limang Amerikanong bilanggo, ang mga

Macabebe scout, ay nakapasok sa kampo ni Aguinaldo. Sinalubong sila ni Aguinaldo at ng

kanyang mga tauhan at binigyan pa sila ng pagkain. Sa isang hudyat, biglang nagpaputok ang

mga Macabebe. Si Tal Placido, isang mataba at makapangyarihang lalaki ay humawak kay

Aguinaldo mula sa likuran. Pumasok si General Funston at apat pang Amerikanong opisyal

sa silid at inaresto siya sa pangalan ng Estados Unidos.

Si Aguinaldo ay isinakay sa Vicksburg at dinala sa Maynila. Magiliw siyang tinanggap ni

Heneral MacArthur sa Palasyo ng Malacañang. Noong Abril 19, 1901, nanumpa siya ng

katapatan sa Estados Unidos at umapela sa lahat ng Pilipino na tanggapin ang soberanya ng

Estados Unidos.

_____________________

At the time when some patriotic Filipinos were still fighting for independence, some officials
of the revolutionary government had already decided to make peace with the colonizers. The
Pacificados (Pacifists) led by Pedro Paterno and Felipe Buencamino founded Asociacion de
Paz. Among the organizers were Cayetano Arellano, Tomas del Rosario, Trinidad Pardo de
Tavera, Leon Ma. Guerrero, Rafael Palma, Justo Lukban and Pascual Poblete.

While Aguinaldo and some of his men were in the highlands of Northern Luzon, the
Pacificados renamed the league for peace the Partido Federal, with Trinidad Pardo de
Tavera as elected president. The Federal Party wanted to make the Philippines a part of the
United States and be given rights and privileges extended by the U.S. to other territories
becoming eventually a state of the union. The Federalistas were haughtily called
Americanistas or pro-Americans by the nationalists.

Noong panahong ang ilang makabayang Pilipino ay nakikipaglaban pa para sa kalayaan, ang

ilang opisyal ng rebolusyonaryong gobyerno ay nagpasya nang makipagkasundo sa mga

kolonisador. Itinatag ng mga Pacificado (Pacifists) sa pangunguna nina Pedro Paterno at

Felipe Buencamino ang Asociacion de Paz. Kabilang sa mga nag-organisa ay sina Cayetano

Arellano, Tomas del Rosario, Trinidad Pardo de Tavera, Leon Ma. Guerrero, Rafael Palma,

Justo Lukban at Pascual Poblete.

Habang si Aguinaldo at ilan sa kanyang mga tauhan ay nasa kabundukan ng Northern Luzon,

ang Pacificados (Pacifists) sa isang pulong noong Disyembre 23, 1900 ay pinalitan ang

pangalan ng liga para sa kapayapaan na Partido Federal (Federal Party), kung saan si

Trinidad Pardo de Tavera ang nahalal na pangulo. Nais ng Partidong Pederal na gawing

bahagi ng Estados Unidos ang Pilipinas at mabigyan ng mga karapatan at pribilehiyong

pinalawig ng U.S. sa ibang mga teritoryo na naging estado ng unyon. Ang mga Federalista ay

mayabang na tinawag na Americanista o maka-Amerikano ng mga nasyonalista.

4. Garcia Administration (1957-61)

On December 30, 1957, President Carlos P. Garcia and Vice- President Diosdado Macapagal
were inducted into office. Underscoring the socioeconomic problems that confronted the
country, President Garcia anchored his program of government in austerity, which involves
temperate spending, less imports and less extravagant consumption.

President Garcia expressed himself as against alien domination in the national economy. On
August 28, 1958, the National Economic Council passed Resolution No. 204, officially
promulgating the Filipino First policy of the administration. The resolution called for the
adoption of guidelines giving preferential treatment to Filipino businessmen.

Noong Disyembre 30, 1957, si Pangulong Carlos P. Garcia at Bise Presidente Diosdado

Macapagal ay naluklok sa pwesto. Binigyang-diin ang mga problemang sosyo-ekonomiko na

kinaharap ng bansa, iniangkla ni Pangulong Garcia ang kanyang programa ng pamahalaan sa

pagtitipid, na kinabibilangan ng mapagtimpi na paggasta, mas kaunting pag-import at hindi

gaanong labis na pagkonsumo.

Ipinahayag ni Pangulong Garcia ang kanyang sarili bilang laban sa dayuhang dominasyon sa

pambansang ekonomiya. Noong Agosto 28, 1958, ipinasa ng National Economic Council ang

Resolution No. 204, na opisyal na nagpapahayag ng Filipino First policy ng administrasyon.

Ang resolusyon ay nanawagan para sa pagpapatibay ng mga alituntunin na nagbibigay ng

preferential treatment sa mga negosyanteng Pilipino.

__________________________

Not surprisingly, Garcia's nationalistic policies caused disapproval from foreign business
quarters. The American Chamber of Commerce vehemently opposed the measure. A.V.H.
Hartendorp, editor of the American Chamber of Commerce Journal, mentioned that the
passage of the NEC resolution would willfully destroy existing industry.

The Filipino Chamber of Commerce resigned from the International Chamber of Commerce
because of the latter's opposition to the policy.

Hindi kataka-taka, ang nasyonalistikong mga patakaran ni Garcia ay nagdulot ng hindi pag-

apruba mula sa mga dayuhang business quarter. Ang American Chamber of Commerce ay

mahigpit na tinutulan ang panukala. A.V.H. Binanggit ni Hartendorp, editor ng American

Chamber of Commerce Journal, na ang pagpasa ng resolusyon ng NEC ay sadyang sisira sa

umiiral na industriya. Nagbitiw sa International Chamber of Commerce ang Filipino

Chamber of Commerce dahil sa pagtutol ng huli sa patakaran.

__________________________
On November 16, 1958, a coup d'etat plan of a group of military men was revealed by
Bartolome Cabangbang, Congressman from Garcia's home province of Bohol. According to
Cabangbang, the initial steps consisted of a propaganda campaign to brand Garcia as a
communist supporter and to build up Defense Secretary Jesus Vargas as the heroic defender
of the Philippine democracy in the 1951, 1953, 1955 and 1957 elections.

Garcia's administration was also criticized for graft and corruption. Cabangbang claimed that
the coup planners had not gone beyond the first stage of their schemes because they could not
get the support of the armed forces.

Noong Nobyembre 16, 1958, isang coup d'etat plan ng isang grupo ng mga sundalo ang

ibinunyag ni Bartolome Cabangbang, Congressman mula sa probinsya ni Garcia sa Bohol.

Ayon kay Cabangbang, ang mga panimulang hakbang ay binubuo ng isang kampanyang

propaganda upang tatakan si Garcia bilang isang komunistang tagasuporta at upang itayo si

Defense Secretary Jesus Vargas bilang ang magiting na tagapagtanggol ng demokrasya ng

Pilipinas noong 1951, 1953, 1955 at 1957 na halalan.

Binatikos din ang administrasyon ni Garcia dahil sa graft and corruption. Iginiit ni

Cabangbang na ang mga nagplano ng kudeta ay hindi lumampas sa unang yugto ng kanilang

mga pakana dahil hindi nila makuha ang suporta ng sandatahang lakas.

_____________________________

As a result of the publications of Cabangbang's revelations, a libel suit was filed against him
by Colonel Nicanor Jimenez, one of those alleged to have been involved. Cabangbang won
the case. Secretary Vargas and the Chief of Staff, General Alfonso Arellano later resigned.

Nevertheless, a considerable number of accomplishments may be attributed to the Garcia

administration. There was the revival of Filipino culture. Filipino folk dance groups like the
Bayanihan Dance Troupe were encouraged. The government sponsored the annual Republic
Cultural Heritage Awards for Filipino scientists, artists, musicians, fiction writers, and
historians. The Dr. Jose Rizal Centennial Commission was created to supervise the
compilation of writings of Dr. Rizal. International goodwill by state visits to Japan, the
United States, South Vietnam and Malaysia were also made stronger.
In the presidential election of November 14, 1961, the results showed that Garcia's zealous
campaign had not garnered adequate electoral support. Graft and corruption in the
bureaucracy continued to plague the society. The administration failed to stop inflation,
smuggling, and criminality. President Garcia lost his bid for reelection. The Liberal Party
once again mounted into power.

Dahil sa mga publikasyon ng mga isiniwalat ni Cabangbang, isang libel suit ang isinampa

laban sa kanya ni Koronel Nicanor Jimenez, isa sa mga sinasabing sangkot. Si Cabangbang

ang nanalo sa kaso. Kalaunan ay nagbitiw si Secretary Vargas at ang Chief of Staff, General

Alfonso Arellano.

Gayunpaman, ang malaking bilang ng mga nagawa ay maaaring maiugnay sa

administrasyong Garcia. Nagkaroon ng muling pagkabuhay ng kulturang Pilipino. Hinikayat

ang mga Filipino folk dance group tulad ng Bayanihan Dance Troupe. Ang gobyerno ay nag-

sponsor ng taunang Republic Cultural Heritage Awards para sa mga Filipino scientists,

artists, musician, fiction writers, at historians. Ang Dr. Jose Rizal Centennial Commission ay

nilikha upang pangasiwaan ang pagtitipon ng mga sinulat ni Dr. Rizal. Ang internasyonal na

mabuting kalooban sa pamamagitan ng mga pagbisita ng estado sa Japan, United States,

South Vietnam at Malaysia ay pinalakas din.

Sa halalan sa pagkapangulo noong Nobyembre 14, 1961, ipinakita ng mga resulta na ang

masigasig na kampanya ni Garcia ay hindi nakakuha ng sapat na suporta sa elektoral. Ang

graft at corruption sa burukrasya ay nagpatuloy sa salot sa lipunan. Nabigo ang

administrasyong pigilan ang inflation, smuggling, at kriminalidad. Natalo si Pangulong

Garcia sa kanyang bid para sa muling halalan. Ang Liberal Party ay muling umakyat sa

kapangyarihan.