H2 Labprocedures en het gebruik van

gereedschappen
Inleiding
Dit hoofdstuk omvat fundamentele veiligheidsprincipes voor de werkruimte, hardware- en
softwaregereedschap en voor het opruimen van gevaarlijke materialen. Veiligheidsrichtlijnen
helpen ongelukken te voorkomen en mensen voor verwondingen te behoeden. Daarnaast
helpen ze ook de beschadiging van apparatuur te verhinderen. Sommige van deze richtlijnen
zijn bedoeld om het milieu te beschermen tegen verontreiniging die veroorzaakt wordt door
een onzorgvuldige behandeling van afgedankte materialen.

Procedures voor een veilig lab

Procedures om mensen te beschermen
Veilige werkomstandigheden helpen om menselijke verwondingen en schade aan het
computermateriaal te voorkomen. Een veilige werkomgeving is proper, georganiseerd en
goed verlicht. Iedereen dient de veiligheidsprocedures te kennen en te volgen.

Volg de standaard veiligheidsrichtlijnen om snijwonden, verbranding, elektrische schokken en

schade aan het gezichtsvermogen te voorkomen. Het is aangeraden om een brandblusapparaat
en EHBO-kit binnen handbereik te hebben, mocht er brand uitbreken of iemand verwond zijn.
Slecht geplaatste of verkeerd bevestigde kabels kunnen een struikelblok vormen in de
netwerkomgeving. Kabels moeten in leiding- of kabelgoten geplaatst worden om zulke
ongelukken te vermijden.

Dit is een gedeeltelijke lijst van elementaire veiligheidsmaatregelen die je moet toepassen
wanneer je met een computer werkt:

 Doe je uurwerk en juwelen uit en maak losse kleding vast.

 Vooraleer je aan het werk gaat, sluit je de stroom af en ontkoppel de apparatuur.

 Dek scherpe randen in de computer af met plakband.

 Open nooit een voeding of een CRT-monitor.

 Raak nooit printeronderdelen aan die warm zijn of onder hoge spanning staan.

 Zorg dat je weet waar het brandblusapparaat staat en hoe je het moet gebruiken.

 Neem geen eten of dranken mee in je werkruimte.

 Houd je werkruimte proper en ordelijk.

  Buig door je knieën als je zware dingen heft om rugletsels te voorkomen.
 Volg de veiligheidsrichtlijnen voor elektriciteit om zowel thuis als op de werkvloer
brand, verwondingen en slachtoffers te vermijden. Voedingen en CRT-monitors staan
onder hoge spanning.
 OPGELET : Draag geen antistatische polsband terwijl je een voeding of een CRT-
monitor aan het repareren bent. Alleen ervaren technici zouden herstellingen van
voedingen en CRT-monitors mogen uitvoeren.
 Sommige printeronderdelen worden warm bij gebruik en andere onderdelen kunnen
onder hoge spanning staan. Lees de handleiding van de printer om te weten welke de
onderdelen onder hoge spanning zijn. Sommige onderdelen blijven onder hoge
spanning staan, zelfs als de printer uitgeschakeld is. Geef de printer tijd genoeg om af
te koelen voordat je aan de herstelling begint.
 Elektrische apparaten hebben bepaalde stroomvereisten. Zo worden AC-adapters
bijvoorbeeld telkens voor specifieke laptops gemaakt. Het verwisselen van
stroomkabels met een laptop of toestel van een ander type kan zowel de AC-adapter
als de laptop beschadigen.

Volg de brandveiligheidsrichtlijnen om mensenlevens, structuren en apparatuur te

beschermen. Schakel de computer uit en ontkoppel de stroomkabel vooraleer je aan de
herstelling begint om een elektrische schok en schade aan de computer te voorkomen.

Vuur kan zich heel snel verspreiden en kan hoge kosten met zich meebrengen. Correct
gebruik van een brandblusapparaat kan een kleine brand onder controle helpen houden.
Wanneer je aan computeronderdelen werkt, moet je je ervan bewust zijn dat er een
onvoorziene brand kan ontstaan, en dan is het belangrijk te weten hoe je moet reageren. Wees
alert voor abnormale geuren die afkomstig zijn van computers en elektronische apparaten.
Wanneer elektronische onderdelen oververhit raken of kortsluiting veroorzaken, verspreiden
ze een brandgeur. In geval van brand volg je de volgende veiligheidsprocedures:

 Probeer nooit een brand te blussen die zich reeds te ver heeft verspreid of niet meer
onder controle is.

 Zorg dat je steeds weet waar de nooduitgang zich bevindt voordat je begint te werken.

 Verlaat zo snel mogelijk het gebouw.

 Bel de hulpdiensten en vraag om hulp.

 Weet waar de brandblusapparaten zich op de werkvloer bevinden en lees de instructies

voordat je ze hebt moet gebruiken.

Zorg dat je het type brandblusappaten die in jouw land of regio gebruikt worden, kent. Elk
type brandblusapparaat heeft een eigen chemische samenstelling om verschillende soorten
brand te bestrijden:

 Papier, hout, plastiek, karton

 Benzine, kerosine, organische oplosmiddelen

 Elektrische apparatuur
  Ontvlambare metalen

Het is belangrijk om te weten hoe je een brandblusapparaat moet gebruiken. Gebruik het
geheugensteuntje 'TRIM' om de basisregels te onthouden voor de bediening van een
brandblusapparaat:

T - Trek de borgpen uit het handvat.

R - Richt de sproeipijp op de onderkant van de brand, niet naar de vlammen.

I - Indrukken van knijpkraan.

M - Maak met het mondstuk een slingerende beweging van links naar rechts

Procedures om apparatuur en data te beveiligen

Elektrostatische ontlading

Elektrostatische ontlading (Electrostatic Discharge), een ruw klimaat en slecht functioenrende

elektriciteitsbronnen kunnen schade berokkenen aan je computerapparatuur. Volg daarom de
juiste gebruiksrichtlijnen, wees op de hoogte van de milieuproblematiek en gebruik
apparatuur die de elektriciteit stabiliseert om schade en gegevensverlies te voorkomen.

Statische elektriciteit is een opeenhoping van elektrische ladingen die aan een oppervlak
blijven hangen. Een elektrostatische ontlading doet zich voor wanneer deze opeenhoping
overslaat naar een computeronderdeel. Dit richt schade aan en kan fataal zijn voor de
electronica in een computersysteem.

De spanning van statische elektriciteit moet zich tot minstens 3 000 volt ophopen vooraleer
een persoon dit kan waarnemen. Statische elektriciteit kan zich bijvoorbeeld op je lichaam
opbouwen terwijl je over een tapijtvloer wandelt. Wanneer je dan een andere persoon
aanraakt, krijgen jullie allebei een schok. Als de ontlading pijn doet of hoorbaar is, betekent
dit dat ze waarschijnlijk boven de 10 000 volt was. Ter vergelijking: een computeronderdeel
kan al beschadigd raken bij een elektrische ontlading van 30 volt.

Elektrostatische ontlading kan dus permanente schade berokkenen aan elektrische onderdelen.
Volg deze aanbevelingen om door ESD veroorzaakte schade te voorkomen:

 Bewaar alle onderdelen in antistatische zakken tot op het moment dat je ze gaat
installeren.

 Gebruik aardingsmatten op werkbanken.

 Gebruik aardingsmatten als vloerbekleding in werkruimtes.

 Gebruik antistatische polsbanden wanneer je aan een computer werkt.

Elektromagnetische interferentie

Elektromagnetische interferentie (EMI) wordt veroorzaakt als externe elektromagnetische

signalen in een transmissiemedium, zoals een koperen bekabeling, binnendringen. In een
netwerkomgeving verstoort elektromagnetische interferentie de signalen, waardoor de
ontvangstapparatuur ze moeilijk kan lezen en begrijpen.

EMI komt niet altijd voort uit voorspelbare bronnen, zoals mobiele telefoons. Andere
elektrische apparaten kunnen een geluidloos, onzichtbaar elektromagnetisch veld uitzenden
met een reikwijdte van meer dan anderhalve km.

Er bestaan veel bronnen van elektromagnetische storing:

 Alle bronnen die ontworpen zijn om elektromagnetische energie te genereren

 Door de mens gemaakte bronnen zoals motoren en elektrische leidingen

 Natuurverschijnselen zoals onweer, zonnestraling en interstellaire straling

Draadloze netwerken worden beïnvloed door interferentie met radiofrequenties (RFI). RFI
wordt veroorzaakt door radiozenders en andere apparatuur die op dezelfde frequentie
uitzenden. Een draadloze telefoon kan bijvoorbeeld voor problemen zorgen bij een draadloos
network als beiden dezelfde frequentie gebruiken. Ook microgolfovens kunnen ook
interferentie veroorzaken als ze dicht bij de apparatuur van het draadloze network staan.

Klimaat

Het klimaat beïnvloedt computerapparatuur op verschillende manieren:

 Als de omgevingstemperatuur te hoog is, kan de apparatuur oververhit raken.

 Als de luchtvochtigheid te laag is, kunnen er zich elektrostatische ontladingen

voordoen.

 Als de luchtvochtigheid te hoog is, kan de apparatuur vochtschade oplopen.

De spanning is de kracht waarmee elektronen doorheen een circuit gestuwd worden. De

beweging van de elektronen wordt stroom genoemd. Computercircuits hebben een bepaalde
spanning en stroom nodig om elektronische componenten aan te sturen. Wanneer het
spanningsniveau van een computer niet accuraat of stabiel is, kan het zijn dat de
computeronderdelen niet correct functioneren. Onstabiele spanningsniveaus noemt men
stroomschommelingen.

De volgende fluctuatietypes in de wisselstroom (AC) kunnen gegevensverlies of storingen in

de hardware veroorzaken:

 Blackout - Het volledig wegvallen van wisselstroom. Een blackout kan optreden door
een gesprongen zekering, een beschadigde transformator of een elektrische leiding die
niet meer werkt.
  Brownout - Een verlaagd spanningsniveau van de wisselstroom gedurende een
bepaalde periode. Brownouts doen zich voor wanneer de spanning op de elektrische
leiding minder dan 80% van het normale niveau bedraagt. Overbelasting van
elektrische circuits kan een brownout veroorzaken.

 Ruis - Storing door generatoren en bliksem. Ruis resulteert in een lage

stroomkwaliteit, wat fouten in een computersysteem kan veroorzaken.

 Spike - Plotse stijging van de spanning gedurende een korte periode waarbij de
spanning meer dan 100% van het normale niveau bedraagt. Deze pieken kunnen
worden veroorzaakt door een blikseminslag, maar kunnen ook voorkomen wanneer
het elektrische systeem weer op gang komt na een blackout.

 Overspanning - Een dramatische stijging van de spanning bovenop de normale

toevoer van elektrische stroom. Overspanning duurt enkele nanoseconden, of één
miljardste van een seconde.

Gebruik de volgende apparaten om de gegevens en apparatuur te beschermen tegen

problemen met stroomschommelingen:

 Overspanningsafleider - helpt te beschermen tegen schade door overspanningen en

spanningspieken (spikes). Een overspanningsafleider leidt overtollige elektrische
spanning op de leiding naar de grond.

 Noodstroomvoeding (Uninterruptible Power Supply) - Helpt te beschermen tegen

potentiële problemen met de elektrische stroom door een constant niveau van
elektrische stroom aan een pc of ander apparaat te leveren. Als de UPS in werking is,
wordt de batterij onafgebroken opgeladen , en blijft de stroomkwaliteit in het geval
van een brownout of blackout constant. Veel noodvoedingen kunnen rechtstreeks
communiceren met het besturingssysteem van de computer. Dankzij deze
communicatie is de noodvoeding in staat de computer veilig af te sluiten en gegevens
op te laten slaan voordat ze geen elektrische stroom meer over heeft.

 Standby-noodvoeding (Standby Power Supply) - Helpt te beschermen tegen

potentiële problemen met de elektrische stroom door met een reservebatterij stroom te
voorzien zodra de ingangsspanning onder het normale niveau zakt. Tijdens een
normale werking staat de batterij op stand-by. Wanneer het spanningsniveau daalt,
levert de batterij gelijkstroom aan een wisselrichter, die deze in wisselstroom omzet
voor de computer. De standby-voeding is minder betrouwbaar dan een UPS omwille
van de tijd die het haar kost om over te schakelen op de batterij. Mocht het
omschakelingsapparaat falen, dan kan de batterij de computer niet van stroom
voorzien.

OPGELET: Producenten van noodstroomvoedingen raden aan om nooit een laserprinter aan
te sluiten op een UPS omdat deze de noodvoeding kan overbelasten.
Procedures voor milieubescherming
Computers en randapparaten bevatten stoffen die schadelijk kunnen zijn voor het milieu.
Gevaarlijke stoffen worden soms giftig afval genoemd. Deze stoffen kunnen hoge
concentraties aan zware metalen, zoals cadmium, lood of kwik, bevatten. De wetgeving
omtrent het verwerken van gevaarlijke stoffen verschilt per land of staat. Neem contact op
met de plaatselijke instanties die verantwoordelijk zijn voor de recyclage of afvalverwerking
in jouw gemeenschap om informatie in te winnen over de verwerkingsprocedures en -
diensten.

Een veiligheidsinformatieblad geeft een overzicht van informatie over de identificatie van
stoffen, gevaarlijke bestanddelen die de gezondheid kunnen schaden, en over brandgevaar en
eerstehulpmaatregelen. Het document bevat informatie over chemische reactiviteit en
incompatibiliteit. Ook veiligheidsmaatregelen omtrent de hantering en bewaring van
materialen, alsook procedures in geval van accidenteel vrijkomen en voor verwerking van
stoffen zijn hierin opgenomen.

Raadpleeg het veiligheidsinformatieblad van de producent om te achterhalen of een stof als

gevaarlijk is geclassificeerd. In de Verenigde Staten eist de Occupational Safety and Health
Administration (OSHA) dat met elk gevaarlijke product steeds een veiligheidsinformatieblad
wordt meegegeven als het van eigenaar verandert. De informatie dat met de voor
computerherstellingen of -onderhoud aangekochte producten wordt meegeleverd, kan voor
technici relevant zijn. OHSA verwacht ook dat werknemers kennis hebben van de materialen
waarmee ze werken en dat ze voorzien worden van de veiligheidsinformatie daarvoor.

OPMERKING: Het veiligheidsinformatieblad is nuttig om te achterhalen welke de veiligste

manier is om zich van mogelijk gevaarlijke materialen te ontdoen. Raadpleeg steeds de
plaatselijke wetgeving omtrent de correcte verwerkingsmethode vooraleer je elektonisch
materiaal weggooit.

Het veiligheidsinformatieblad bevat waardevolle informatie:

 Benaming van het materiaal of de stof

 Fysische eigenschappen van de stof

 Gevaarlijke bestanddelen die de stof bevat

 Informatie over de reactiviteit, zoals ontvlambaarheid en explosiegrenzen

 Maatregelen bij accidenteel vrijkomen van de stof

 Bijzondere voorzorgen

 Gezondheidsrisico's

 Bijzondere veiligheidsmaatregelen
In de Europese Unie trad de wetgeving omtrent Registratie, Evaluatie, Autorisatie en restrictie
van Chemicaliën (REACH) in werking op 1 juni 2007. Deze wetgeving verving verschillende
richtlijnen en regulering met één enkel systeem.

De correcte verwerking of recyclage van schadelijke computeronderdelen is een wereldwijd

probleem. Volg steeds de regulering op die bepaalt hoe specifieke onderdelen verwerkt
moeten worden. Organisaties die deze regels overtreden, kunnen beboet worden of er kan
zelfs een proces tegen hen worden aangespannen.

Batterijen

Batterijen bevatten dikwijls zeldzame aardmetalen die schadelijk kunnen zijn voor het milieu.
Batterijen uit draagbare computersystemen kunnen lood, cadmium, lithium, alkaline, mangaan
en kwik bevatten. Deze metalen blijven vele jaren in het milieu zonder te vergaan. Kwik
wordt doorgaans gebruikt in de productie van batterijen, en is uiterst giftig en schadelijk voor
de mens.

Het recycleren van batterijen zou voor technici een standaardprocedure moeten zijn. Alle
batterijen, waaronder lithium-ion, nikkel-cadmium, nikkel-metaalhybride en lood-
zwavelzuurbatterijen, moeten volgens de regels van het plaatselijke milieubeleid verwerkt
worden.

Beeldschermen

Beeldschermen bevatten glas, metaal, plastiek, lood, barium en zeldzame aardmetalen.

Volgens de Amerikaanse dienst voor milieubescherming (EPA) kunnen beeldschermen tot
ongeveer 1,8 kg lood bevatten. Bij de verwerking van beeldschermen moet de
milieuwetgeving in acht worden genomen.

CRT-schermen moeten met voorzichtigheid worden behandeld. CRT-schermen kunnen

extreem hoge spanning bevatten, zelfs nadat het scherm van de energiebron werd
afgekoppeld.

Toners, inktpatronen en ontwikkelaars

Gebruikte toners en inktpatronen moeten correct verwerkt of gerecycleerd worden. Sommige

leveranciers en producenten van toners nemen lege patronen terug om ze opnieuw te vullen.
Sommige bedrijven hebben zich gespecialiseerd in het hervullen van lege patronen. Er zijn
kits beschikbaar om inktpatronen opnieuw te vullen, maar deze zijn niet aan te bevelen
aangezien de inkt in de printer kan lekken en dit onherstelbare schade aan de printer kan
veroorzaken. Het gebruik van hervulde inktpatronen kan de garantie op het toestel ongeldig
maken.

Chemische oplosmiddelen en spuitbussen.

Contacteer het plaatselijke bedrijf voor sanitaire voorzieningen om meer te weten te komen
over hoe en waar de chemicaliën en oplosmiddelen voor de reiniging van computers worden
verwerkt. Chemicaliën of oplosmiddelen mogen nooit via een gootsteen of afvoer geloosd
worden die aangesloten is op de openbare riolering.
Zowel met de blikken of flessen die oplosmiddelen bevatten, als met andere
reinigingsmiddelen, moet je voorzichtig omspringen. Zorg ervoor dat ze correct gesorteerd
worden en behandeld worden als gevaarlijk afval. Sommige spuitbussen, bijvoorbeeld,
kunnen ontploffen wanneer ze niet helemaal leeg zijn en blootgesteld worden aan te hoge
temperaturen.

Hardwaregereedschappen
Voor elke taak bestaat er een geschikt gereedschap. Zorg ervoor dat je vertrouwd bent met het
correcte gebruik van de gereedschappen en dat je voor elke taak het juiste instrument
gebruikt. Deskundig gebruik van de werktuigen en software vergemakkelijkt de taak en
verzekert dat ze correct en veilig wordt uitgevoerd.

Een gereedschapskist zou alle hulpmiddelen moeten bevatten die nodig zijn om
hardwarereparaties uit te voeren. Naarmate je meer ervaring opdoet, zal je leren welke
instrumenten je bij welke opdrachten bij de hand moet hebben. Hardwaregereedschappen
worden onderverdeeld in vier categorieën:

 ESD-gereedschappen

 Handgereedschappen

 Reinigingsinstrumenten

 Diagnostische hulpprogramma's

Er zijn twee ESD-gereedschappen die je kan gebruiken: de antistatische polsband en de antistatische

mat. De antistatische polsband beschermt de computeruitrusting wanneer die geaard wordt aan de
computerbehuizing. De antistatische mat beschermt de computeruitrusting door te voorkomen dat
statische elektriciteit zich opbouwt in de hardware of op de technicus.

De meeste instrumenten die worden gebruikt om computers te monteren, zijn kleine

handgereedschappen. Ze zijn apart verkrijgbaar of als onderdeel van een gereedschapset voor
computerherstellingen. Gereedschapskisten variëren sterk in grootte, kwaliteit en prijs.

Het is belangrijk te beschikken over de geschikte reinigingsinstrumenten om computers mee te

onderhouden en te repareren. Door de geschikte reinigingsinstrumenten te gebruiken, kan je
voorkomen dat computeronderdelen tijdens het schoonmaken beschadigd raken.

Digitale multimeter

Een digitale multimeter, zoals weergegeven in Figuur 1, is een apparaat dat veel verschillende
soorten metingen kan uitvoeren. Hij test de integriteit van circuits en de kwaliteit van de
elektriciteit in computeronderdelen. Een digitale multimeter geeft de informatie weer op een
LCD-scherm of op een LED-scherm.

Loopback-adapter
Een loopback-adapter, zoals weergegeven in Figuur 2, test de basisfunctionaliteit van
computerpoorten. Deze adapter is specifiek ontworpen voor de poort die je wilt testen.

Kabelzoeker

De kabelzoeker, of kabelvinder, zoals weergegeven in Figuur 3, is een tweeledig instrument.

Het tonergedeelte wordt aan een uiteinde met een kabel verbonden door middel van specifieke
adapters, zoals een RJ-45, een coaxiale kabel of metalen klemmen. De toner zendt een toon
uit die doorheen de hele lengte van de kabel gaat. Met het andere gedeelte, de meter of tester,
wordt de kabel getraceerd. Wanneer de tester in nabijheid komt van de kabel waarop de toner
is aangesloten, kan je de toon horen door een luidspreker in de tester.

Externe behuizing voor harde schijf

Een externe harde-schijfbehuizing, zoals weergegeven in Figuur 4, is geen diagnostisch

hulpmiddel, maar wordt desondanks vaak gebruikt tijdens het diagnosticeren en repareren van
computers. Voor inspectie, diagnose en herstel met behulp van een werkende computer, wordt
de harde schijf van de klant in het externe omhulsel geplaatst. Er kunnen ook back-ups
worden gemaakt op een schijf in een externe behuizing om de beschadiging van gegevens
tijdens de reparatie van de computer te voorkomen.

Softwarehulpprogramma's
Softwarehulpprogramma's helpen computer- en netwerkproblemen vast te stellen en te
achterhalen welk apparaat niet correct functioneert. Een technicus moet met uiteenlopende
hulpprogramma's kunnen werken om problemen te diagnosticeren, hardware te onderhouden
en om opgeslagen gegevens te beschermen.

Je moet in staat zijn te bepalen welke software je in verschillende situaties kunt gebruiken.
Programma's voor schijfbeheer helpen schijfproblemen op te sporen en te herstellen, bereiden
een schijf voor voor gegevensopslag en verwijderen ongewenste bestanden.

De afbeeldingen geven meer informatie over de volgende schijfbeheerprogramma's:

 Fdisk - Creëert en verwijdert partities op een harde schijf. Het Fdisk-hulpprogramma

is niet beschikbaar in Windows XP, Vista of Windows 7, en wordt vervangen door het
programma Schijfbeheer.

 Schijfbeheer - Initialiseert schijven, creëert partities en formatteert partities.

 Format - Bereidt de harde schijf voor om gegevens op te slaan.

 Schijfcontrole of chkdsk - Controleert de integriteit van bestanden en mappen op een

harde schijf door het bestandssysteem te scannen. Deze programma's kunnen ook de
schijfoppervlakte nakijken op fysieke fouten.
  Defrag - Optimaliseert de ruimte op een harde schijf zodat programma's en gegevens
sneller kunnen worden geopend.

 Schijfopruiming - Maakt ruimte vrij op een harde schijf door bestanden op te sporen
die veilig kunnen worden verwijderd.

 Systeembestandscontrole (SFC) - Scant de essentiële bestanden in het

besturingssysteem en vervangt bestanden die beschadigd zijn. Gebruik de
opstartdiskette van Windows 7 om problemen op te sporen en beschadigde bestanden
te herstellen. De opstartschijf van Windows 7 herstelt systeembestanden van
Windows, zet beschadigde of verloren bestanden terug en herinstalleert het
besturingssysteem. Er zijn ook onafhankelijke softwareprogramma's beschikbaar om
te helpen bij het troubleshooten van problemen.

Jaarlijks worden miljoenen computers door virussen, spyware en andere kwaadaardige

aanvallen besmet. Deze aanvallen kunnen aan besturingssystemen, toepassingen en gegevens
schade berokkenen. Ze kunnen ook de hardwareprestaties van besmette computers aantasten
of onderdelen van de apparatuur beschadigen.

Om data te beschermen en een goede werking van het besturingssysteem te bewaren, moet je
software gebruiken die ontworpen is om aanvallen tegen te gaan en kwaadaardige
programma's te verwijderen.

Er bestaan verschillende soorten programma's die hardware en gegevens beschermen. De

afbeelding geeft meer informatie over deze hulpprogramma's:

 Windows 7 Onderhoudscentrum - Controleert de status van essentiële

beveiligingsinstellingen. Het Onderhoudscentrum (of Action Center) gaat constant na
of de softwarefirewall en antivirusprogramma's actief zijn. Het zorgt er ook voor dat
automatische updates vanzelf gedownload en geïnstalleerd worden.

 Antivirusprogramma - beschermt tegen virusaanvallen.

 Antispywareprogramma - Beschermt tegen software die informatie over je

surfgedrag naar een hacker stuurt. Spyware kan zonder medeweten van de gebruiker
geïnstalleerd worden.

 Windows 7 Firewall - Is altijd actief om tegen onbevoegd computerverkeer te

beschermen.

2.2.2.3 Werkblad - Diagnostische software.pdf

Organisatiehulpmiddelen
Een technicus moet alle herstellingen en computerproblemen documenteren. Deze
documentatie kan dan als referentiepunt dienen voor toekomstige problemen of voor andere
technici die misschien nooit eerder met het probleem in aanraking zijn gekomen. De
documenten mogen schriftelijk zijn, maar elektronische formulieren krijgen de voorkeur,
aangezien men daarin gemakkelijk specifieke problemen kan naslaan.
Het is ook belangrijk dat de technicus al zijn diensten en herstellingen documenteert. Deze
documenten moeten op een centrale plek bewaard worden en ter beschikking staan van alle
andere technici. De documentatie kan dan als referentiemateriaal dienen voor gelijkaardige
problemen in de toekomst. Goede klantenservice houdt in dat de klant een gedetailleerde
beschrijving krijgt van het probleem én van de oplossing.

Persoonlijke naslagwerken

Persoonlijke naslagwerken zijn onder andere gidsen om problemen op te lossen,

handleidingen van de fabrikant, beknopte gebruiksaanwijzingen of nog reparatielogboeken.
Naast de facturen moet de technicus een dagboek met upgrades en reparaties bijhouden. In de
documentatie van het dagboek worden beschrijvingen van het probleem, nog niet
uitgeprobeerde mogelijke oplossingen en de te nemen stappen opgenomen. Noteer er alle
aanpassingen in de configuraties van de apparatuur en alle vervangingsonderdelen die in de
herstelling werden gebruikt. Deze informatie is waardevol wanneer je in de toekomst met
gelijkaardige situaties te maken krijgt.

 Aantekeningen - Maak aantekeningen terwijl je problemen oplost en herstellingen

uitvoert. Raadpleeg deze notities om geen vorige stappen te herhalen en om te bepalen
wat de volgende stappen zijn.

 Dagboek - Documenteer de upgrades en reparaties die je uitvoert. Vermeld

beschrijvingen van het probleem, mogelijke oplossingen die uitgeprobeerd werden en
de stappen die werden genomen om het probleem te verhelpen. Noteer er alle
configuratiewijzigingen van de apparatuur en alle vervangingsonderdelen die in de
herstelling werden gebruikt. Jouw dagboek met aantekeningen kan zeer nuttig zijn
wanneer je in de toekomst met gelijkaardige situaties te maken krijgt.

 Geschiedenis van reparaties - Stel een gedetailleerde lijst op met de problemen en

reparaties, samen met de datum, vervangingsonderdelen en klanteninformatie. Dankzij
een geschiedenislijst kunnen technici te weten komen wat voor werk er op een
bepaalde computer in het verleden werd verricht.

Naslaghulpmiddelen op het internet

Het internet is de informatiebron bij uitstek over specifieke hardwareproblemen en hun

mogelijke oplossingen:

 Online zoekmachines

 Nieuwsgroepen

 Veelgestelde vragen (FAQ's) van de fabrikant

 Online computerhandleidingen

 Online forums en chatrooms

 Technische websites
Een voorbeeld van een technische website is op de afbeelding te zien.

Mettertijd zul je veel aanvullende items ontdekken die je in je gereedschappenlijst kunt

toevoegen. Figuur 1 toont hoe men een rol afdekplakband kan gebruiken om verwijderde
computeronderdelen mee te benamen als er geen opbergkoffer met vakverdeling ter
beschikking is.

Een werkcomputer is ook een waardevol hulpmiddel dat je kan meenemen om

computerreparaties uit te voeren. Een werkcomputer kan gebruikt worden om informatie op te
zoeken, hulpmiddelen of stuurprogramma's te downloaden, en om met andere technici in
contact te staan.

Figuur 2 toont de verschillende vervangingsonderdelen die je in je gereedschapskist kunt

toevoegen. Verzeker je ervan dat de onderdelen in goede staat zijn voordat je er gebruik van
maakt. Als je onderdelen bezit waarvan je weet dat ze goed functioneren en ze ter vervanging
van slecht werkende delen kunt gebruiken, kun je snel vaststellen welk onderdeel niet naar
behoren werkt.

Correct gebruik van gereedschappen demonstreren

Veiligheid op het werk is de verantwoordelijkheid van iedereen. Je loopt veel minder kans om
jezelf te verwonden of onderdelen te beschadigen als je voor elke klus het juiste gereedschap
gebruikt.

Voordat je apparatuur schoonmaakt of herstelt, moet je er eerst voor zorgen dat je

instrumenten in goede staat zijn. Voorwerpen die niet voldoende werken, moeten
schoongemaakt, gerepareerd of vervangen worden.

Een voorbeeld van elektrostatische ontlading (of ESD) is de kleine schok die je voelt wanneer
je over een tapijt loopt en daarna een deurklink aanraakt. Hoewel zo'n kleine schok
ongevaarlijk voor je is, kan dezelfde lading die van jou op een computer overspringt,
onderdelen beschadigen. Met behulp van aarding of een antistatische polsband kan je de
beschadiging van computeronderdelen door ESD voorkomen.

De bedoeling van aarding en de polsband is om de elektrische spanning tussen jou en de

apparatuur te egaliseren. Je kunt jezelf aarden door een metalen oppervlak van een
computerkast aan te raken. De antistatische polsband is een geleider die jouw lichaam als het
ware verbindt met de apparatuur waaraan je werkt. Als de statische elektriciteit in je lichaam
toeneemt, zal de verbinding die tussen de polsband en de apparatuur of de grond gemaakt is,
de elektriciteit geleiden door de kabel die aan de band vastgehecht zit.

Zoals in de afbeelding weergegeven wordt, bestaat het polsbandje uit twee delen en is het
makkelijk draagbaar.

Stap 1. Wikkel de band om je pols en bevestig deze met de sluiting of velcro. Het metaal op
de achterkant van de polsband moet altijd met je huid in contact blijven.

Stap 2. Maak het aansluitstuk aan het ene uiteinde van de kabel vast aan de polsband, en
koppel het andere uiteinde aan de computeruitrusting of aan dezelfde massa waar de
antistatische mat mee verbonden is. De metalen kooi van de computerbehuizing is ideaal om
de kabel mee te verbinden. Kies voor een ongeverfd metaaloppervlak om de kabel aan de
apparatuur waar je aan werkt, te verbinden. Een gelakt oppervlak geleidt namelijk minder
goed elektriciteit dan ongeverfd metaal.

OPMERKING: Bevestig de kabel aan dezelfde kant van de apparatuur waar je aan werkt als
de arm waaraan je de polsband draagt. Zo komt de draad niet in de weg te zitten terwijl je aan
het werk bent.

Ook al helpt een polsband ESD te voorkomen, je kan de risico's nog meer verkleinen door
geen kleren van zijde, polyester of wol te dragen. Deze stoffen wekken immers veel sneller
statische elektriciteit op.

OPMERKING: Als technicus kun je best je mouwen opstropen, sjaal of das weghalen, en je
hemd instoppen om interferentie met kleren te vermijden. Zorg ervoor dat oorbellen,
halskettingen en andere loshangende sieraden op veilige plaatsen bevestigd zijn.

OPGEPAST: Draag nooit een antistatische polsband als je een CRT-monitor of een voeding
aan het herstellen bent.

Het is niet altijd mogelijk om in een goed uitgeruste werkruimte aan een computer te werken.
Indien je je omgeving zelf kan inrichten, kies dan voor een werkruimte zonder tapijten.
Tapijten kunnen zorgen voor een opeenhoping van elektrostatische ladingen. Indien er toch
tapijt is, aard je jezelf op het niet-geverfde deel van de computerbehuizing voordat je de
onderdelen aanraakt.

Een antistatische mat is licht geleidend. De mat leidt statische elektriciteit weg van een
onderdeel, en brengt het veilig over van het apparaat naar een aardingspunt, zoals in de
afbeelding geïllustreerd is:

Stap 1. Leg de mat naast of onder de computerbehuizing.

Stap 2. Verbind de mat met het klemmetje met de behuizing, zodat je een geaard vlak creëert
waarop je de onderdelen kan plaatsen die je uit het systeem verwijdert.

Als je op een werkbank werkt, aard dan de werkbank en de antistatische vloermat. Door op de
mat te staan en een polsbandje te dragen, heeft jouw lichaam dezelfde lading als het apparaat
en vermindert de kans op een elektrostatische ontlading (ESD).

Door het risico op ESD te verkleinen, verminder je de kans op schade aan kwetsbare circuits
of onderdelen.

OPMERKING: Houd onderdelen steeds aan de randen vast.

Een technicus moet elk stuk gereedschap uit zijn gereedschapskist correct kunnen gebruiken.
Deze pagina behandelt allerlei handgereedschappen die dienen om computers mee te
herstellen.

Schroeven
Gebruik voor elke schroef de passende schroevendraaier. Plaats het uiteinde van de
schroevendraaier op de kop van de schroef. Draai de schroevendraaier rechtsom om de
schroef vast te draaien, en linksom om de schroef los te draaien, zoals weergegeven in Figuur
1.

Schroeven slijten af als je ze te hard aanschroeft. Een afgesleten schroef, zoals in Figuur 2
weergegeven, kan klem komen te zitten in het schroefgat, of kan niet meer volledig
vastgedraaid worden. Gooi afgesleten schroeven weg.

Schroevendraaier met platte kop

Gebruik een schroevendraaier met platte kop als je werkt met een gleufschroef, zoals
weergegeven in Figuur 3. Gebruik geen schroevendraaier met platte kop om een
kruiskopschroef te verwijderen. Gebruik ook nooit een schroevendraaier als breekijzer. Als je
er niet in slaagt om een onderdeel te verwijderen, ga dan na of er een klem of afsluiting is die
het onderdeel op zijn plaats houdt.

OPGEPAST: Als je overmatig kracht moet uitoefenen om een onderdeel te plaatsen of weg
te halen, dan is er waarschijnlijk iets mis. Neem nog eens een kijkje om je ervan te verzekeren
dat je geen schroef of klem over het hoofd hebt gezien die het onderdeel op zijn plaats houdt .
Raadpleeg de handleiding of het schema voor bijkomende informatie.

Kruiskopschroevendraaier

Gebruik een kruiskopschroevendraaier voor schroeven met een kruiskop, zoals weergegeven
in Figuur 4. Gebruik dit type schroevendraaier niet om iets te doorboren. Dit zal de de kop
van de schroevendraaier beschadigen.

Inbussleutel

Gebruik een inbussleutel om inbusschroeven (zeshoekige bouten) aan te spannen of los te

draaien. Inbusbouten mogen niet te hard worden aangespannen omdat de groeven van de
bouten kunnen afslijten. Gebruik geen te brede inbussleutel voor de bout in kwestie.

OPGEPAST: Sommige gereedschappen zijn gemagnetiseerd. Wanneer je met elektronische

toestellen werkt, moet je ervoor zorgen dat je gereedschappen niet gemagnetiseerd zijn.
Magnetische velden kunnen schadelijk zijn voor gegevens die op magnetische dragers
opgeslagen zijn. Test je gereedschap door er met een schroef aan te komen. Als het
gereedschap de schroef aantrekt, maak er dan geen gebruik van.

Gereedschap om onderdelen te grijpen

Voor onderdelen waar je niet aan kan met je vingers, gebruik je punttangen en pincetten om
ze te plaatsen en te grijpen, zoals in Figuur 6 wordt weergegeven. Er bestaan ook
gereedschappen, grijptangen genaamd, die speciaal ontworpen zijn om kleine onderdelen te
grijpen. Zorg ervoor dat je met deze gereedschappen geen andere onderdelen raakt of bekrast.

OPGEPAST: Maak geen gebruik van potloden of pennen om de instellingen van de

schakelaars te veranderen of om jumpers los te wrikken. Het potlood werkt als een geleider,
wat schadelijk kan zijn voor de onderdelen.
Een computertechnicus heeft correct gereedschap nodig om veilig te werken en om schade
aan de computeronderdelen te voorkomen. Hij maakt gebruik van heel wat gereedschappen
om computerproblemen mee vast te stellen en op te lossen:

 Rechte schroevendraaier, breed of smal

 Kruiskopschroevendraaier, breed of smal

 Pincetten of grijpgereedschap

 Punttang

 Draadtang

 Chiptrekker

 Inbussleutelset

 Torxschroevendraaier

 Moersleutel, breed en smal

 Drieklauwige onderdeelhouder

 Draadstriptang

 Krimptang

 LSA-gereedschap (kabelgereedschap)

 Digitale multimeter

 Loopback-stekker

 Spiegeltje

 Stofborsteltje

 Zachte, pluisvrije doek

 Kabelbinders

 Schaar

 Kleine zaklamp

 Isolatietape

 Stift of balpen
  Perslucht

Vermijd steeds het gebruik van gemagnetiseerd gereedschap, zoals schroevendraaiers met
magnetische kop of gereedschappen met magneten om moeilijk bereikbare kleine metalen
voorwerpen te grijpen. Magnetische gereedschappen kunnen dataverlies op harde schijven en
diskettestations veroorzaken. Bovendien kunnen ze stroom opwekken, wat schadelijk is voor
interne computeronderdelen. Bijkomend zijn er gespecialiseerde testapparaten waarmee
computer- en kabelproblemen vastgesteld kunnen worden:

 Multimeter - Een apparaat voor het meten van wisselstroom en gelijkstroom,

stroomsterkte en andere eigenschappen van kabels en elektriciteit, zoals weergegeven
in Figuur 7.

 Stroomtester - Een toestel dat controleert of de voeding van de computer correct

werkt. Een eenvoudige stroomtester heeft enkel signaallampjes, terwijl
gesofisticeerdere apparaten de hoeveelheid spanning (voltage) en stroomsterkte
(ampère) aangeven.

 Kabeltester - Een apparaat dat de bedrading test op gebreken of fouten aan kabels,
zoals draden die aangesloten zijn op de verkeerde pin.

 Loopback-stekker - Een apparaat dat aangesloten wordt op een computer, hub,

switch of router om een diagnostische procedure uit te voeren, een zogenaamde
'loopback-test'. Tijdens een loopback-test wordt een signaal door een circuit gezonden,
dat vervolgens teruggezonden wordt naar de zender om de integriteit van de
gegevenstransmissie te testen.

2.2.4.4 Praktijkoefening - Gebruik van een multimeter en een voedingstester.pdf

2.2.4.5 Praktijkoefening - Testen van UTP-kabels met een loopback-adapter en een kabelmeter.pdf

Het schoon houden van computers, zowel de binnenkant als de buitenkant, vormt een
essentieel onderdeel van een onderhoud. Vuiligheid kan problemen veroorzaken voor de
werking van ventilatoren, knoppen en andere mechanische componenten. Figuur 1 toont een
ernstige stofophoping op computeronderdelen. Op elektrische onderdelen werkt een
buitensporige stofophoping als isolator, die de hitte vasthoudt. Deze isolatie vermindert het
vermogen van koellichamen en ventilatoren om computeronderdelen te koelen, waardoor
chips en elektrische circuits kunnen oververhit raken en het laten afweten.

OPMERKING: Wanneer je perslucht gebruikt om de computer vanbinnen schoon te maken,

laat je ten minste 10 cm tussen de onderdelen en de spuitbus. Reinig de voeding en de
ventilator via de achterkant van de behuizing.

OPGELET: Vooraleer je een apparaat reinigt, schakel je het uit en trek je de stroomkabel uit.

Computerbehuizingen en beeldschermen

Computerbehuizingen en de buitenzijde van beeldschermen maak je schoon met een mild

schoonmaakmiddel op een vochtige, pluisvrije doek. Voor het schoonmaakmiddel meng je
een druppel afwasmiddel met 120 ml water. Als er water in de behuizing komt, wacht dan
lang genoeg om de computer opnieuw aan te zetten, zodat het water kan opdrogen.

LCD-schermen

Gebruik voor de schoonmaak van LCD-schermen in geen geval glasreinigers met ammoniak,
tenzij het schoonmaakmiddel specifiek dient voor dat soort schermen. Agressieve chemicaliën
kunnen de coating op het scherm beschadigen. LCD-schermen worden niet door glas
beschermd. Wees dus voorzichtig bij het schoonmaken en oefen geen al te zware druk op het
scherm uit.

CRT-schermen

Om de CRT-schermen schoon te maken, maak je een zachte, propere en pluisvrije doek

vochtig en reinig je het scherm van boven naar beneden. Gebruik dan een zachte droge doek
om het scherm af te vegen en strepen te verwijderen.

Stoffige onderdelen maak je schoon met een spuitbus perslucht. Perslucht veroorzaakt geen
opeenhoping van statische elektriciteit op de onderdelen. Vooraleer je het stof uit de computer
blaast, zorg je ervoor dat de ruimte goed geventileerd is. Het is aangeraden een stofmasker te
dragen om zeker te zijn dat je geen stofdeeltjes inademt.

Verwijder het stof door korte stootjes van de spuitbus. Houd de bus nooit schuin of
ondersteboven. Zorg er ook voor dat de ventilatorbladen niet beginnen te draaien door de druk
van de perslucht en houd de ventilator op zijn plaats. Ventilatormotoren kunnen kapotgaan
door te draaien zonder dat de motor is ingeschakeld.

Contactpunten van onderdelen

Maak de contactpunten schoon met isopropylalcohol. Gebruik nooit ontsmettingsalcohol. Die

bevat namelijk onzuiverheden die de contactpunten kunnen beschadigen. Zorg dat je geen
pluizen van het doek of het wattenstaafje achterlaat op de contactpunten. Voordat je het
apparaat opnieuw inschakelt, gebruik je perslucht om pluisjes te verwijderen.

Toetsenborden

Een desktop-toetsenbord reinig je met perslucht, en daarna met een handstofzuiger met
borstelhulpstuk om het losse stof te verwijderen.

OPGELET: Gebruik nooit een normale stofzuiger om de binnenkant van een

computerbehuizing schoon te maken. Statische elektriciteit kan zich ophopen op de plastic
onderdelen van de stofzuiger en zich ontladen via de computeronderdelen. Gebruik enkel
stofzuigers die goedgekeurd zijn voor het schoonmaken elektronische onderdelen.

Muizen

Gebruik glasreinigers en een zachte doek om de buitenkant van de muis schoon te maken.
Spuit de glasreiniger niet rechtstreeks op de muis. Bij het schoonmaken van een mechanische
muis kun je de muisbal verwijderen en hem met glasreiniger en een zachte doek reinigen.
Maak met de zachte doek ook de assen binnenin de muis schoon. Spuit in geen geval vloeistof
in de muis.

De tabel in Figuur 2 toont de onderdelen die je moet schoonmaken en de

schoonmaakmiddelen die je kan gebruiken.

2.2.4.7 Praktijkoefeningen - De computer demonteren.pdf

Samenvatting
Dit hoofdstuk behandelde de procedures voor een veilig lab, het correcte gebruik van
gereedschappen en de juiste verwerking van computeronderdelen en -benodigdheden. In het
lab heb je kennisgemaakt met vele gereedschappen die gebruikt worden bij de montage, het
onderhoud en het schoonmaken van computers en elektronische onderdelen. Je kent eveneens
het belang van organisatiehulpmiddelen en de manieren waarop deze je efficiënter laten
werken.

Hieronder zijn enkele belangrijke punten uit dit hoofdstuk die je moet onthouden:

 Werk op een veilige manier om gebruikers en apparatuur te beschermen.

 Volg de veiligheidsrichtlijnen om letsels bij jezelf en anderen te voorkomen.

 Weet hoe je apparatuur kan beschermen tegen schade door elektrostatische ontlading.

 Weet dat stroomproblemen voor matiërele schade en gegevensverlies kunnen zorgen,

en wees in staat ze te voorkomen.

 Weet welke producten en benodigdheden speciale verwerkingsprocedures vereisen.

 Maak jezelf vertrouwd met de veiligheidsinformatiebladen voor veiligheidskwesties

en beperkingen voor de afhandeling van elektronisch afval om bij te dragen tot de
bescherming van het milieu.

 Wees in staat om voor een taak het gepaste gereedschap te gebruiken.

 Weet hoe je onderdelen veilig moet schoonmaken.

 Gebruik organisatiemiddelen wanneer je computers herstelt.