z

Παράγραφοι
z
Τι είναι παράγραφος;

▪ Μια παράγραφος είναι μια ενότητα στο κείμενο που περιέχει ομοειδής
προτάσεις σχετικά με ένα συγκεκριμένο θέμα.
▪ Η καλή παραγραφοποίηση βοηθά τον αναγνώστη να ακολουθήσει τη
σκέψη μας και τη ροή του κειμένου.
▪ Μπορεί να έχετε υπέροχες ιδέες αλλά αν αυτές οι ιδέες δεν
παρουσιάζονται με έναν σωστά δομημένο τρόπο θα χάσετε τον
αναγνώστη (και δεν θα επιτύχεται το στόχο σας στο κείμενό σας).
z
O βασικός κανόνας: Κάθε παράγραφος και
ιδέα

▪ Ο βασικός κανόνας με την παραγραφοποίηση είναι να διατηρήσετε μια ιδέα

σε μια παράγραφο. Εάν αρχίσετε να κάνετε μετάβαση σε μια νέα ιδέα, τότε
αυτή ανήκει σε μια νέα παράγραφο.
▪ Υπάρχουν μερικοί απλοί τρόποι για να δηλώσετε αν συνεχίζετε στο ίδιο θέμα
ή έχετε αλλάξει. Μπορεί να έχετε μια ιδέα και πολλά στοιχεία που την
αποδεικνύουν/υποστηρίζουν σε μια ενιαία παράγραφο. Μπορείτε επίσης να
έχετε πολλά διαφορετικά σημεία/ισχυρισμούς σε μια παράγραφο εφόσον
σχετίζονται με το γενικό θέμα της παραγράφου.
▪ Εάν μεμονωμένα σημεία/προτάσεις/δηλώσεις/ισχυρισμοί πλατειάζουν τότε
ίσως να είναι λειτουργική μια επεξεργασία τους ώστε να τοποθετηθούν σε
ξεχωριστές παραγράφους.
z
Πως ξέρουμε πότε να ξεκινήσουμε μια νέα
παράγραφο;

▪ Όταν ξεκινάτε μια καινούργια ιδέα ή ένα καινούργιο σημείο. Οι

νέες ιδέες θα πρέπει πάντα να ξεκινούν σε νέες παραγράφους. Εάν
έχετε μια εκτεταμένη ιδέα θα που εκτείνεται σε πολλές παραγράφους,
κάθε νέο σημείο μέσα σε αυτή την ιδέα θα πρέπει να έχει τη δική οτυ
παράγραφο.
▪ Για να αντιπαραβάλετε πληροφορίες ή ιδέες. Ξεχωριστές
παράγραφοι μπορούν να χρησιμεύσουν για την αντιπαραβολή των
διαφόρων πλευρών σε μια συζήτηση, διαφορετικά σημεία σε ένα
επιχείρημα ή οποιαδήποτε άλλη διαφορά.
z
Πως ξέρουμε πότε να ξεκινήσουμε μια νέα
παράγραφο;

▪ Όταν οι αναγνώστες σας χρειάζονται μια παύση. Οι αλλαγές

μεταξύ των παραγράφων λειτουργούν ως ένα σύντομο «διάλειμμα»
για τους αναγνώστες – η προσθήκη αυτών θα βοηθήσει τη γραφή
σας να είναι πιο ευανάγνωστη. Θα δημιουργήσετε μια αλλαγή εάν η
παράγραφος γίνει πολύ μεγάλη ή το υλικό είναι περίπλοκο.

▪ Όταν τελειώνετε την Εισαγωγή ή αρχίζετε τα Συμπεράσματα. Το

εισαγωγικό και συμπερασματικό/τελικό υλικό σας θα πρέπει πάντα
να είναι σε μια νέα παράγραφο. Πολλές εισαγωγές και
συμπεράσματα έχουν πολλαπλές παραγράφους ανάλογα με το
περιεχόμενό τους, το μήκος και το σκοπό του συγγραφέα.
z
Σύνταξη μεταβάσεων

▪ Οι καλές μεταβάσεις μπορούν να συνδέσουν παραγράφους και να

μετατρέψουν την αποσυνδεδεμένη γραφή σε ένα ενοποιημένο
σύνολο.
▪ Αντί να αντιμετωπίζουν τις παραγράφους ως ξεχωριστές ιδέες, οι
μεταβάσεις μπορούν να βοηθήσουν τους αναγνώστες να
κατανοήσουν τον τρόπο συνεργασίας των παραγράφων, πως η μια
αναφέρεται στην άλλη και να οδηγήσουν σε ένα τελικό ισχυρισμό.

▪ Το κλειδί για την παραγωγή καλών μεταβάσεων είναι η επισήμανση

των συνδέσεων μεταξύ των αντίστοιχων παραγράφων.
z
Σύνταξη μεταβάσεων

▪ Είναι καλή ιδέα να συνεχίσετε μια παράγραφο (νέα) όταν μια άλλη
τελειώνει/φθίνει (οι περιπτώσεις όπου αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο
μπορεί να υποδηλώνουν ότι οι παράγραφοι δεν ανήκουν καθόλου μαζί,
δεν συνδυάζονται καθόλου.)
▪ Η λήψη φράσεων κλειδιών από την προηγούμενη παράγραφο και η
επισήμανσή τους στην επόμενη μπορεί να δημιουργήσει μια προφανή
εξέλιξη για τους αναγνώστες.
▪ Αντί να συντάξετε μεγαβάσεις που θα μπορούσαν να συνδέσουν
οποιαδήποτε παράγραφο σε οποιαδήποτε άλλη, συντάξτε μια μετάβαση
που θα μπορούσε να συνδέσει μόνο μια συγκεκριμένη παράγραφο σε
μια άλλη συγκεκριμένη παράγραφο.
z
Τρόποι μετάβασης
▪ Οι διάφοροι τρόποι μετάβασης λειτουργούν ως γέφυρες ανάμεσα στις διάφορες
ενότητες του κειμένου σας. Είναι ενδείξεις που βοηθούν τον αναγνώστη να
ερμηνεύσει τις ιδέες που αναπτύσσει ένα κείμενο/εργασία/άρθρο.
▪ Οι τρόποι μετάβασης είναι λέξεις ή φράσεις που βοηθούν στη μεταφορά μιας
σκέψης από τη μία πρόταση στην άλλη, από τη μία ιδέα στην άλλη ή από τη μια
παράγραφο στην άλλη. Και τέλος, συνδέουν τις προτάσεις και τις παραγράφουν με
έναν ομαλό τρόπο έτσι ώστε να μην υπάρχουν απότομα άλματα ή διαλείμματα
μεταξύ των ιδεών.
▪ Υπάρχουν διάφοροι τρόποι μετάβασης και κάθε κατηγορία οδηγεί τους αναγνώστες
να κάνουν ορισμένες συνδέσεις ή υποθέσεις.
▪ Μερικοί από αυτούς οδηγούν τους αναγνώστες μπροστά και υπονοούν το «χτίσιμο»
μιας ιδέας ή μιας σκέψης ή ενός ισχυρισμού ενώ άλλοι οδηγούν τους αναγνώστες
στο να συγκρίνουν τις ιδέες ή να συναγάγουν συμπεράσματα από τις προηγούμενες
σκέψεις/ιδέες/ισχυρισμούς (παραγωγικός vs επαγωγικός λόγος).
Χρήση Μεταβατική λέξη ή φράση

Να προσθέσει Και, πάλι, ξανά, στη συνέχεια , εκτός, εξίσου

z σημαντικό, περαιτέρω, επιπλέον, επίσης, μετά,
επιπροσθέτως, δευτερευόντως, πράγματι, εξάλου,
επιπλέον, ειδικότερα, πιο συγκεκριμένα,
αναλυτικότερα, κλπ

Να συγκρίνει Επιπλέον, επιπροσθέτως, αόμα, παράλληλα, εκτός

από αυτό, συμπληρωματικά, εξάλλου, κοντά σε αυτό,
ας σημειωθεί ακόμη ότι, ωστόσο, αντίθετα,
απεναντίας, μολαταύτα, άλλωστε, ακόμα και αν,
μολονότι, παρ’ όλα αυτά, σε αντίθεση με αυτό,
συγκριτικά με κλπ.

Να αποδείξει Επειδή, με άλλα λόγια, επομένως, συνεπώς, όπως

προκύπτει, για τους παραπάνω λόγους, στην
πραγματικότητα, σε κάθε περίπτωση, για τον ίδιο
λόγο κλπ.

Να δείξει χρόνο ή ακολουθία Ταυτόχρονα, συγχρόνως, προηγουμένως, ύστερα,

έπειτα, στη συνέχεια, αμέσως, τέλος, κατόπιν, εν τω
μεταξύ, αργότερα, τώρα, πριν, ενώ, καθώς, αφότου,
σύντομα κλπ
Να δώσει παράδειγμα Για παράδειγμα, σε αυτή την περίπτωση, σε άλλη
περίπτωση, σε παρόμοια κατάσταση, να καταδείξει
z κλπ.

Να οδηγήσει σε κατάληξη, σε συμπέρασμα Συμπερασματικά, στο σύνολο, καταληκτικά, όπως

έχει ήδη επισημανθεί, τέλος, ως συμπέρασμα,
συνοψίζοντας κλπ

Να δώσει έμφαση Ξεκάθαρα, στην πραγματικότητα, όπως είναι

αναμενόμενο, σαφέστατα, με βεβαιότητα, κλπ.

Να επαναλάβει Όπως έχει ήδη αναφερθεί, ξανά, όπως έχει γραφτεί,

σύμφωνα με τα παραπάνω κλπ.
https://owl.purdue.edu/engagement/ged_preparation/part_1_lessons_1_4/transitions.html
z
Παράδειγμα 1:

Κλείσιμο παραγράφου
[ … ]Μόλις το σύστημα του εφαρμόστηκε σε όλες τις πράξεις
χειρωνακτικής εργασίας, ο Τέιλορ διαβεβαίωσε τους οπαδούς του, ότι
θα επιφέρει μια αναδιάρθρωση όχι μόνο στης βιομηχανίας αλλά και
της ίδιας της κοινωνίας, δημιουργώντας μια ουτοπία τέλειας
αποτελεσματικότητας.

Άνοιγμα παραγράφου με μεταβατικές λέξεις

Το σύστημα του Taylor είναι ακόμα λίγο πολύ μαζί μας. παραμένει η
ηθική της βιομηχανικής μεταποίησης. [ ... ]

Άνοιγμα παραγράφου χωρίς μεταβατικές ενδείξεις

Το σύστημα του Τέιλορ είναι η ηθική της σημερινής βιομηχανικής
παραγωγής. [ ... ]
z
Παράδειγμα 1

▪ Η μεταβατική πρόταση σηματοδοτεί ότι η νέα παράγραφος θα

προσπαθήσει να δείξει ότι η ιδέα που περιγράφεται στην
προηγούμενη παράγραφο (Taylorism) είναι σε εξέλιξη: είναι
"ακόμα" μαζί μας και "παραμένει" η κυρίαρχη ηθική στο χώρο
εργασίας.

▪ Συγκρίνετε αυτή την πρόταση με αυτήν ακριβώς από κάτω της

("άνοιγμα παραγράφου χωρίς μεταβατικές λέξεις"). Με αυτήν την
έκδοση, οι αναγνώστες αφήνονται μόνοι τους για να
συμπεράνουν τη σύνδεση.
Παράδειγμα 2:
z
Κλείσιμο παραγράφου
[ … ] «ήμουν ένας φωτισμένος οδηγός (πολύ καλός φοιτητής) στο
κολλέγιο και συνήθιζα να είμαι ένας βιβλιοφάγος» έγραψε. «Τί συνέβη;»
Εικάζει για την απάντηση «Το αν κάνω όλη την ανάγνωσή μου πλέον στο
διαδίκτυο οφείλεται όχι τόσο επειδή ο τρόπος που διάβαζα έχει αλλάξει ή
απλά αναζητώ την ευκολία μου αλλά επειδή έχει αλλάξει ο τρόπος που
σκέφτομαι»

Άνοιγμα παραγράφου με μεταβατικές λέξεις

Ο Bruce Friedman, ο οποίος αρθρογραφεί σε blogs συχνά σχετικά με τη
χρήση των υπολογιστών στην ιατρική, έχει επίσης περιγράψει πως το
διαδίκτυο έχει αλλάξει τις διανοητικές συνήθειές του. [ … ]

Άνοιγμα παραγράφου χωρίς μεταβατικές ενδείξεις

Ο Bruce Friedman, ο οποίος αθρογραφεί σε blogs τακτικά σχετικά με τη
χρήση των υπολογιστών στην ιατρική έχει περιγράψει πως το Διαδίκτυο
άλλαξε τις διανοητικές του συνήθειες. […]
z
Παράδειγμα 2

▪ Η μεταβατική πρόταση σηματοδοτεί ότι η νέα παράγραφος θα

αποτελέσει ένα άλλο παράδειγμα του φαινομένου (αλλαγμένες
διανοητικές συνήθειες) που περιγράφεται στην προηγούμενη
παράγραφο.
▪ Σε αυτό το παράδειγμα, η λέξη "επίσης" έχει μια σημαντική
λειτουργία, καθώς συνδέει τις δύο παραγράφους.
▪ Παρατηρήστε ότι χωρίς αυτό το μεταβατικό τρόπο η σύνδεση
μεταξύ των δύο παραγράφων δεν είναι τόσο προφανής.
Παράδειγμα
z 3:

Κλείσιμο παραγράφου
[ … ] Η κάμερα-ως-αφηγητής είναι η συνήθης άποψη/οπτική γωνία
στην ταινιογραφία. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί επανηλλειμένως, ως
αντανάκλαση της πραγματικότητας, έχοντας λίγες διανοητικές
απαιτήσεις από τον θεατή. Η παθητική κάμερα φαίνεται να είναι ένας
αξιόπιστος μάρτυρας και έτσι ο θεατής βασίζεται στην προφανή
παντογνωσία του.

Άνοιγμα παραγράφου με μεταβατικές λέξεις

Αλλά η ψευδαίσθηση της αντικειμενικότητας είναι μια ρητορική
κατασκευή που εκμεταλλεύεται ο σκηνοθέτης.. […]

Άνοιγμα παραγράφου χωρίς μεταβατικές ενδείξεις

Η ψευδαίσθηση της αντικειμενικότητας είναι μια ρητορική κατασκευή
που εκμεταλλεύεται ο σκηνοθέτης. [ … ]
z
Παράδειγμα 3

▪ Η μεταβατική πρόταση σηματοδοτεί ότι η νέα παράγραφος θα

αμφισβητήσει την υπόθεση που περιγράφεται στην
προηγούμενη παράγραφο.
▪ Ο ενιαίος μεταβατικός όρος "αλλά" λέει στον αναγνώστη ότι αυτό
είναι το σχέδιο.
▪ Παρατηρήστε ότι υπάρχει μια αδυναμία στη σαφήνεια όταν
παραλείπεται ο μεταβατικός όρος.
Παράδειγμα
z 4:

Κλείσιμο παραγράφου
[ … ] Εάν η ιστορία αφορά κοινωνικές κρίσεις ή αναταραχές πιο συχνά
απ’ ότι αναμένεται, η απάντηση σε αυτά θα έρθει από πηγές επίσημων
αρχών/εξουσίας: η αστυνομία θα καταστείλει τις αναταραχές,
συνδικαλιστές και βιομήχανοι θα έρθουν σε συμφωνία σχετικά με τα
εργασιακά το Υπουργείο Εξωτερικών θα εγκρίνει ή θα καταδικάσει το
τελευταίο πραξικόπημα στην Νότια Αμερική. Ο Τύπος με αυτό τον τρόπο
καθιερώνει μια λεπτή/εύθραστη σχέση μεταξύ της αφηγηματικής τάξης
και της αντίληψης ή αναπαράστασης της πολιτικής τάξης.

Άνοιγμα παραγράφου με μεταβατικές λέξεις

Ο Todd Gitlin κάνει μια παρόμοια δήλωση σχετικά με το σχολιασμό της
«τάξης» των τηλεοπτικών ειδήσεων. [ … ]

Paragraph opening without transitional cues

Ο Todd Gitlin σχολιάζει την «τάξη» των τηλεοπτικών ειδήσεων. [ … ]
z
Example 4

▪ Η μεταβατική πρόταση σηματοδοτεί ότι η νέα παράγραφος

πρόκειται να διερευνήσει περαιτέρω την ιδέα που
εκφράζεται στην προηγούμενη παράγραφο.
▪ Η φράση "κάνει μία παρόμοια δήλωση" σηματοδοτεί ότι
αυτό είναι ό, τι πρόκειται να συμβεί.
▪ Χωρίς αυτή τη μεταβατική φράση, η σύνδεση μεταξύ των
δύο παραγράφων μπορεί ακόμη να συναχθεί, αλλά τώρα
δεν είναι τόσο σαφής.
z
Πηγές:

Τα παραδείγματα προέρχονται από:

▪ Parker, Ian. “Absolute Powerpoint.” New Yorker. 28 May 2001: 76-87.

▪ Carr, Nicholas. “Is Google Making Us Stupid?” Atlantic
Monthly. Jul/Aug2008: 56-63.
▪ Harrington, John. The Rhetoric of Film. New York: Holt, Rinehart and
Winston, 1973.

▪ Spurr, David. The Rhetoric of Empire. Durham, N. C.: Duke University

Press, 1993.

https://writingcommons.org/article/paragraph-transitions/