Temat4: Opady i osady atmosferyczne.

1. Opady atmosferyczne to głównie:

a) deszcz,
b) mżawka,
c) śnieg,
d) grad.
Osady atmosferyczne – rodzaje
Osady atmosferyczne to:
 rosa,
 szron,
 szadź,
 gołoledź.
Przemiany pary wodnej zawartej w powietrzu
Powietrze zawiera parę wodną. Zawartość pary wodnej w powietrzu to wilgotność.

Para wodna znajdująca się w powietrzu – w zależności od jego temperatury – może przejść 2 rodzaje
przemian:

w dodatniej temperaturze – para wodna ulega kondensacji (skropleniu) → powstają krople wody
zawieszone w powietrzu,

w ujemnej temperaturze – para wodna ulega resublimacji → powstają zawieszone w powietrzu kryształki
lodu.

Z kropel wody oraz kryształków lodu zawieszonych wysoko nad powierzchnią ziemi powstają
chmury.

Gdy kondensacja pary wodnej zachodzi tuż nad gruntem → powstaje mgła.

Opady atmosferyczne to cząstki w stanie ciekłym (krople wody) lub stałym (kryształki lodu), które:
powstały w atmosferze wskutek przemian pary wodnej (kondensacji lub resublimacji),
opadają na powierzchnię ziemi.
Jak powstają opady atmosferyczne?
Opady atmosferyczne powstają z kropel wody i kryształków lodu, które znajdują się w chmurach:
krople wody i kryształki lodu zderzają się ze sobą i się łączą → stają się coraz większe i cięższe,
gdy stają się zbyt ciężkie, aby unosić się w powietrzu → spadają na ziemię.
Rodzaje opadów atmosferycznych:
 W stanie ciekłym: W stanie stałym:
deszcz śnieg
mżawka grad
… krupa śnieżna

Zróżnicowanie opadów atmosferycznych na Ziemi

Zróżnicowanie opadów atmosferycznych na Ziemi zachodzi pod wpływem 5 czynników.

1. Cyrkulacja atmosferyczna na Ziemi, w tym:

rozmieszczenia układów niskiego i wysokiego ciśnienia atmosferycznego,
powietrze, które krąży między układami barycznymi.
Układy niskiego ciśnienia sprzyjają powstawaniu chmur i opadów atmosferycznych.
Przykład: okolice równika.

Układy wysokiego ciśnienia utrudniają powstawanie chmur i opadów.

Przykład: obszary zwrotnikowe i okołobiegunowe.

2. Wysokość nad poziomem morza

Wraz ze wzrostem wysokości temperatura powietrza obniża się średnio o 0,6°C co 100 m.
W chłodnym powietrzu para wodna szybciej ulega kondensacji, dlatego częściej powstają chmury i
dochodzi do opadów.
Takie warunki panują w górach, gdzie występują większe opady niż na sąsiadujących z nimi nizinach.

3. Rzeźba terenu
Rzeźba terenu wpływa na opady przede wszystkim w górach.
Obszary górskie są barierą dla wilgotnych mas powietrza, dlatego po dwóch stronach obszaru górskiego
obserwuje się znaczne różnice w ilości opadów.
Opady w górach:
I. Napływają ciepłe i wilgotne masy powietrza.
II. Góry wymuszają wznoszenie się powietrza.
III. Następuje kondensacja pary wodnej, powstają chmury, a z nich – opady.
IV. Suche masy powietrza opadają po drugiej stronie gór.
Opady wywołane wymuszonym przez góry wznoszeniem się powietrza.
4. Odległość od mórz i oceanów
W miarę oddalania się od mórz i oceanów ilość opadów maleje.
 Na wybrzeżach → wyższe roczne sumy opadów.
 W głębi lądu → niższe roczne sumy opadów.
 Przykład: zróżnicowanie rocznej sumy opadów w Europie:

 wybrzeża Atlantyku – prawie 1400 mm,

 w środkowej części Europy – niespełna 600 mm,
 na wschodnich krańcach Europy – ok. 300 mm.

5. Prądy morskie
 Ciepłe prądy morskie → wzrost wilgotności powietrza i wyższe opady.
 Zimne prądy morskie → zmniejszanie wilgotności powietrza i niższe opady.
 Przykład: różne roczne sumy opadów na wschodnim i zachodnim wybrzeżu Ameryki Płd.

Wpływ prądów morskich na opady w Ameryce Płd.

W Rio de Janeiro opady są wyższe, bo w pobliżu płynie ciepły Prąd Brazylijski. W Antofagaście opady są
znacznie niższe, ponieważ płynie tam zimny Prąd Peruwiański.
Osady atmosferyczne to cząstki w stanie ciekłym lub stałym, które osadzają się na ziemi lub na obiektach
znajdujących się nad powierzchnią ziemi.
Osady atmosferyczne powstają na różne sposoby.
 Z pary wodnej zawartej w powietrzu, która przechodzi przemiany fizyczne.
Wskutek kondensacji pary wodnej, która osadza się na trawie i niskich przedmiotach, powstaje rosa.
Wskutek resublimacji pary wodnej powstaje szron → na trawie i niskich obiektach.
 Z kropelek mgły (efekt kondensacji pary wodnej), które zamarzają, powstaje szadź → na
krzewach, drzewach i wysokich obiektach.
 Z deszczu lub mżawki, które gwałtownie zamarzają na zimnej powierzchni → gołoledź.