Hydrosfera

w wodzie dominują głównie chlorki 77,76%, które w wodzie słodkiej występują w niewielkich
ilościach. Chlorki sodu i chlorki magnezu stanowią 90% wód. Średnie zasolenie oceanu wynosi
35% ( czyli na litr wody znajduje się 35g soli ).

Czynniki wpływające na zasolenie:

1. Spadek zasolenia:
niska temperatura i parowanie
zimne prądy przenoszą wody polarne o niższym zasoleniu w kierunku zwrotników
duże opady atmosferyczne
duży dopływ wód słodkich z rzek
dopływ wód słodkich z topniejących śniegów i lodowców
2. Wzrost zasolenia:
wzrost temperatury i parowania
tworzenie lodu w wodach powierzchniowych
ciepłe prądy transportują wody o dużym zasoleniu ze sfer zwrotnikowych w wyższe
szerokości geograficzne, gdzie zasolenie jest niższe
małe opady atmosferyczne (nie dostarczają wody słodkiej)

Rzeki
Rzeki – są naturalnymi ciekami wody, spływającej pod wpływem grawitacji stale lub okresowo
korytami albo łożyskami wyżłobionymi przez własną erozję.

Rzeka główna (mająca swoje ujście bezpośrednio w akwenie wodnym – morzu, jeziorze i in.) wraz
ze wszystkimi mniejszymi swoimi dopływami tworzy system rzeczny. System rzeczny zbiera
wodę z obszaru określanego jako dorzecze. Największy system rzeczny współczesnego świata
tworzy Amazonka.

Zlewisko – obszar lądowy, z którego wszystkie wody powierzchniowe (zbiór wielu dorzeczy) i
podziemne spływają do jednego oceanu, morza, zatoki lub zalewu.

Ujście rzeki może mieć charakter:

1. lejkowaty (estuarium) – rozszerzenia w kształcie lejka uformowane w odcinku ujściowym

rzeki, powstałe w wyniku erozyjnego działania pływów morskich (fala pływowa eroduje
ujście przy wtłaczaniu wody w górę rzeki);
2. delty – rozgałęzionego ujścia rzeki do morza lub jeziora, tworzącego się w czasie akumulacji
materiału transportowanego przez nią
Ze względu na przebieg zasilania i ciągłość przepływu rzeki dzieli się na:

1. rzeki stałe (permanentne) – które płyną stale przez cały rok i nie zanikają w czasie nawet
długotrwałych susz (o ile występują), dominują w strefie równikowej, umiarkowanej oraz w
odmianach deszczowych i oceanicznych klimatu, występują powszechnie tym samym
wszędzie tam gdzie opady przewyższają parowanie;
2. rzeki okresowe (periodyczne) – prowadzące wody okresowo, ale regularnie, tzn. corocznie –
pojawiają się po opadach atmosferycznych w porze wilgotnej (np. rzeka Coopers Creek w
Australii), występują tym samym na terenie, gdzie występują dwie pory roku (np. klimat
zwrotnikowy pośredni): sucha i wilgotna (w obrębie sawanny);
3. rzeki chwilowe (epizodyczne) – sporadycznie (raz na kilka lub rzadziej lat) i bardzo
nieregularnie prowadzące wodę (ilość zależna od opadów), jedynie przez krótki czas (liczony
w godzinach lub dniach), występują na ternach suchych (pustyń i półpustyń) w odmianach
suchych, kontynentalnych klimatu zwrotnikowego.

Ustoje rzek (najwyższe stany wód):

deszczowy
śnieżny
lodowcowy
deszczowo-śnieżny

Jeziora
Jeziora – naturalne zagłębienia terenu (misy jeziorne) wypełnione w sposób naturalny wodą i
pozbawione swobodnej wymiany wód z morzem.

Zlewnia – cały obszar z którego wody spływają do jednego cieku. Zlewnia obejmująca cały system
rzeczny to dorzecze. Dorzecza dzielą się więc na szereg zlewni odwadnianych przez dopływy lub
bezpośrednio przez rzekę główną. W zależności od tego, z której strony brzegu rzeki się
znajdujemy, wyróżnia się dopływy lewe i prawe (określamy to wyobrażając sobie jak byśmy stali
zgodnie z nurtem cieku i patrzyli w stronę ujścia).

Lodowce i lądolody
Glacjologia - nauka badająca lodowce i lądolody

Lodowiec to znaczne i trwałe nagromadzenie lodu, powstałe w wyniku nagromadzenia śniegu.

Warunki konieczne do powstania lodowców:

przewaga opadów nad topnieniem

lokalne spłaszczenia lub wklęsłości terenu sprzyjające gromadzeniu i zatrzymywaniu śniegu
 temperatura ujemna - średnia roczna poniżej 0 stopni
granica wiecznego śniegu - zależy od szerokości geograficznej, najwyżej jest w strefie
zwrotnikowej (nad zwrotnikami 6400 m npm), na równiku maleje do 4500-5000 m npm,
maleje od zwrotników do bieguna ( 0m npm)

Powstanie lodowców - przemiana śniegu w lód lodowcowy :

śnieg-firn-lód firnowy- lód lodowcowy

Klasyfikacja lodowców :

lodowce kontynentalne (lądolody- pokrywy lodowe o znacznej grubości) - olbrzymie czsze

lodowe : Grenlandia i Antarktyda
lodowce górskie - o mniejszym rozmiarze na obszarach górskich, składające się z : pola
firnowego -miejsce gdzie gromadzi się lód, jęzora lodowcowego -lód spływający w doliny do
obniżeń

Skutki zaniku pokrywy lodowej:

wzrost poziomu mód i dalsze ocieplanie klimatu

zalanie terenów i migracje ludności
zanik naturalnych siedlisk zwierząt
wymieranie zwierząt
łatwiejszy dostęp do bogactw naturalnych
szlaki żeglowne bardziej dostępne