Zasoby wodne Ziemi.

Oceany i Morza
• Hydrosfera – wodna powłoka naszej planety
Na ziemi jest ok1,386mld km3 wody i 96,5 to oceany i morza. Reszta to lodowce, pod
ziemią, zmarzliny, jeziora, gleby, atmosfera, bagna, rzeki, organizmy.
Woda słona - 97,5% Słodka - 2,5%

• Energia słoneczna i siłą ciężkości powodują ze woda jest w ciągłym ruchu

- Przemieszczanie się między to atmosfera, hydrosfera i litosferą to obieg wody w
przyrodzie lub cykl hydrologiczny.

Woda dostaje się do atmosfery przez parowanie.

- parowanie (takie o zwykłe
- ewaporacje – parowanie z gleby = Ewapotranspiracja (z roślin + gleby)
- transpiracja – parowanie z roślin

• Gdy deszcz pada na lądem, to woda

- Wciska się w ziemię - infiltracja, spływa pod ziemią w kierunku morza lub oceanu -
odpływ podziemny.
- Płynie po powierzchni terenu do koryt rzecznych, a potem do morza/oceanu - spływ
powierzchniowy.
- Czasami zatrzyma się w obiegu, np. Śnieg, lód lub stan ciekły = Retencja
Zestawienie przychodu lub ubytku wody dla danego terenu to bilans wodny.

• Wszechocean – spokojny, atlantycki, indyjski, arktyczny, południowy

- Najwięcej wody zlewa się do atlantyckiego

1. Morze - części oceanu przylegające do kontynentu, oddzielone od otwartych wód

łańcuchami wysp, półwyspami, podwodnymi progami
2. Zatoki - wód ze zbiornikiem wodnym.
3. Cieśniny - zwężenia powierzchni wodnej między lądami, które łączą dwa akweny
Woda morska – tlen, wodór, chlor i sód. Gazy – tlen, azot, dwutlenek węgla.

• Przeciętne zasolenie wód to 35‰, największe w pasie zwrotnikowym 36‰,

najmniejsze 25‰ w strefie okołobiegunowej.
• Najcieplejsze wody strefa równikowa, najmniejsze okołobiegunowa (promienie
słońca)
Zanieczyszczenie mórz i oceanów.

• Rzeki odprowadzające ścieki

• Statki usuwające odpady na pełnym morzu
• Awarie zbiorników transportujących
• Awarie platform wiertniczych czy ropociągów
Dynamika Mórz i Oceanów
Pionowe ruchy:

• Pływy - cykliczne wznoszenie się i opadanie poziomu morza wywołane siła

odśrodkową wynikającą z obrotu planety
• Upwelling – polega na powolnym wynoszeniu na powierzchnie morza zimnych wód
głębinowych bogatych w substancje odżywcze.
− Przybrzeżny = zachodnie wybrzeża kontynentów tam, gdzie występują pasaty. Wiatr
spycha wodę powierzchniową na otwarty ocean i zastępują ją wody głębiowe
− Równikowy - Prąd północnorównikowy i południoworównikowy, rozsuwają warstwę
wody i umożliwiają napływanie wody z głębin
• Downwelling - prądy morskie przenoszą wody powierzchniowe z niskich szerokości
geograficznych do wyższych. Wraz ze wzrostem wody się ochładzająca i schodzą coraz
niżej
Prądy morskie – poziome ruchy wody (tak jest wkuj teraz te 20 czy ch*j wie, ile prądów)
Wywołane są przez:

• Występowanie stałych wiatrów w dolnych partiach troposfery

• Różnicami gęstości wód oceanicznych
• Zróżnicowaniem poziomu wód oceanicznych

Prądy Ciepłe Prądy Zimne

Niosą wody cieplejsze od wód, które je
otaczają
Najczęściej od równika do bieguna
Tutaj przykłady, ale mam w to wyjebane
Niosą wody zimniejsze..
Od wyższych szerokości geograficznych ku
niższym
Jak się nauczysz wszystkich to i tak będziesz
wiedział

▪ Ciepłe prądy morskie przyczyniają się do wzrostu temperatury powietrza oraz sumy
opadów atmosferycznych. Sprzyjają rozwojowi roślinności
▪ Zimne prądy decydują o spadku temperatury i zmniejszeniu opadów, co utrudnia
rolnictwo.
▪ Najlepsze rybołówstwo jest tam, gdzie ciepłe i zimne prądy się mieszają. (północna
część Atlantyku, Zatokowy zderza się z labradorskim i wschodniogrenladzkim)
▪ Ciepłe prądy sprawiają, że porty morskie na wysokich szerokościach geograficznych
nie zamarzają (Murmańsk), a zimne zagrażają transportowi, niosą góry lodowe w
kierunku niższych szerokości geograficznych.
El nino/La nino
Występuje w strefie okołorównikowej, między zachodnią a wschodnią częścią oceanu
spokojnego.
La nina (zima faza) - u wschodnich wybrzeży Australii oraz Indonezji tworzy się ośrodek
niskiego ciśnienia a u zachodnich wybrzeży ameryki południowej wysokiego ciśnienia. Przez
to warstwy powierzchniowe wody od ameryku południowej idą w kierunku Azji wraz z
południowo wschodnim pasatem. (pada nad Australia)
El nino (ciepła faza) - raz na 2-7 lat następuje pełne odwrócenie cyrkulacji wód oceanicznych.
W zachodniej części oceanu spokojnego jest wyż w wschodniej niż. Następuje zmiana
cyrkulacji pasatowej i osłabienie lub zanik upwellingu. (pada nad Ameryka Południową)
Wpływ ciepłej fazy

• Ulewne deszcze w Ameryce południowej

• Susze w Australii, Indonezji i na Filipinach
• Silniejsze burze zimowe i wiatry w Kalifornii
• Huragany we wschodniej części Pacyfiku

Falowanie to poziomy ruch wody morskiej wywołany głównie przez wiatr. Odbywa się po
torach kołowych, przy brzegu woda porusza się ruchem postępowym. Tworzą się wtedy fale
przyboju.
Wysokość i długość fal zależą od siły wiatru. Stan powierzchni morza opisuje 13 stopniowa
Skala Beauforta

Po ustaniu wiatru fale nie znikają od razu są to fale swobodne.

Falą swobodną jest tsunami, wywołane przez podwodę trzęsienia ziemi lub wybuchu
podwodnych wulkanów, obrywów gór lodowych. Na oceanie jest niskie, ale przy brzegu, gdy
jego czoło wyhamuje znacznie rośnie. Poprzedza je obniżenie lustra wody o 2-4m, które trwa
kilka minut.