2.

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE KLIMAT POLSKI

KLIMAT – decyduje o tym, czy dany obszar jest przyjazny dla życia i działalności człowieka
1. Szerokość geograficzna
Cechy klimatu zależą m.in. od ilości energii słonecznej, która zależy od wysokości Słońca.
Obszary położone blisko równika otrzymują najwięcej energii, okolice biegunów najmniej,
NAJWAŻNIEJSZYM CZYNNIKIEM KLIMATOTWÓRCZYM JEST SZEROKOŚĆ
GEOGRAFICZNA, KTÓRA DECYDUJE O TYM, ILE ENERGII SŁONECZNEJ
DOCIERA DO POWIERZCHNI CO BEZPOŚREDNIO WPŁYWA NA TEMPERATURĘ
POWIETRZA.
Polska leży w umiarkowanych szerokościach geograficznych. Ilość energii, którą dostarcza
Słońce jest średnia.
2. Wysokość nad poziomem morza i ukształtowanie terenu
Obszary położone wyżej odznaczają się niższymi temperaturami i wyższymi opadami.
Terytorium Polski leży jednak w większości na nizinach (zajmują około 90 %) gdzie wpływ
na klimat jest niewielki.
3. Układ form rzeźb terenu.
Na klimat wpływa też układ największych form terenu. W Polsce nie ma barier ograniczających
przemieszczenie się mas powietrza z zachodu, wschodu i północy. Nawet góry są przeszkodami
możliwymi do pokonania przez powietrze z południa – jednak przejście powietrza pond
łańcuchem górskim zmienia właściwości mas powietrza.
4. Morze Bałtyckie
Wpływ Bałtyku na klimat Polski jest mniejszy niż oddziaływanie Oceanu Atlantyckiego.
Ogranicza się do pasa nadmorskiego sięgającego kilkudziesięciu kilometrów wgłąb lądu.
Obecność Morza sprawia, że letnie dni są mniej gorące, a zimowe mrozy nieco łagodniejsze.
Jednak gdy nad Polskę napływa mroźne powietrze znad Arktyki to ocieplający wpływ Bałtyku
jest niwelowany.
5. Oddziaływanie oceanu i kontynentu.
Ważnym czynnikiem klimatotwórczym jest odległość o mórz i oceanów oraz dużych
powierzchni lądowych.
Polska leży w strefie wpływu zarówno Oceanu Atlantyckiego, jak i wielkiej masy lądowej –
Euroazji.
Ocean działa łagodząco na klimat (ociepla zimę, chłodzi latem), ponieważ woda wolniej się
nagrzewa i dłużej oddaje ciepło niż kontynent. Przyczyny tego są następujace.:
- woda ma dużą pojemność cieplną. Oznacza to, że do podniesienia temperatury 1 kg wody o 1
stop.C potrzeba wiecej energii niż do wywołania takiej samej zmiany w skałach.
- w morzach i oceanach występują prądy morskie.

- woda w morzach i oceanach nieustannie się miesza. W rezultacie promienie słoneczne

ogrzewają o wiele większą objętość wody niż w przypadku skał na lądzie, kiedy to ogrzewana
jest tylko powierzchniowa warstwa.
CECHY KLIMATU OCEANICZNEGO
- umiarkowane ciepłe lato bez upałów,
- ciepła lub umiarkowanie chłodna zima,
- większe zachmurzenie i wyższe opady,
CECHY KLIMATU KONTYNENTALNEGO
- upalne lato
- mroźna zima,
- niskie opady, występujace głównie latem burze,
6. OŚRODKI BARYCZNE I MASA POWIETRZA
Pogodę i klimat w Polsce kształtują różne ośrodki baryczne – niże i wyże.
Niż baryczny – to obszar, w którego centrum ciśnienie atmosferyczne jest najniższe.
Wyż – ciśnienie pośrodku jest najwyższe.
W ciągu roku Polska wielokrotnie dostaje się pod wpływ niżów i wyżów atmosferycznych
przemieszczajacych się nad Europą. Ma to bardzo duży wpływ na pogodę, a w długim okresie na
klimat.
Dzieje się tak dlatego, że różne ośrodki baryczne sprowadzaja nad Polskę masy powietrza o
odmiennych cechach.
Ośrodki niżowe – wilgotne powietrze znad Atlantyku.
Wyże – sprzyjają napływowi mas powietrza znad kontynentu (nie jest to regułą). – aura sucha i
słoneczna.
Zima wiąże się to z mrozem, latem z upałem.
W strefie kontaktu dwóch różnych mas powietrza powstają FRONTY ATMOSFERYCZNE ich
przemieszczanie powoduje dynamiczne zmiany pogodowe.
Fronty są przyczyną gwałtownych zjawisk atmosferycznych – burz, wiatrów.