1.

Położenie - punkty skrajne, zakole, północ południe, wzdłuż południka zmiana czasu
dnia i nocy, wzdłuż równoleżnika zmienia się czas.

● Polska leży na półkuli północnej i wschodniej w Europie Środkowej, na Niżu

Środkowoeuropejskim, pomiędzy Bałtykiem a Karpatami i Sudetami, w dorzeczu
Wisły i Odry,

● Punkty skrajne:
o Najdalej na północ wysunięty kraniec Polski (miejscowość Jastrzębia Góra),
o Najdalej na południe wysunięty kraniec Polski (szczyt Opołonek w gminie
Lutowiska, powiat bieszczadzki),
o Najdalej na zachód wysunięty kraniec Polski (zakole Odry koło Osinowa
Dolnego),
o Najdalej na wschód wysunięty kraniec Polski (zakole Bugu we wsi Zosin),

● Zakole:
o Zakole Wisły w Warszawie - największe zakole Wisły w obrębie Warszawy.
o Zakole Odry w Szczecinie - charakterystyczne zakole rzeki Odra, które
wyznacza granicę między centrum a północnymi dzielnicami Szczecina.
o Zakole Warty w Poznaniu - zakole rzeki Warty w Poznaniu, gdzie znajduje się
Ostrowickie Lake.
o Zakole Sanu w Sanoku - zakole rzeki San w Sanoku, gdzie znajduje się zamek
królewski.
o Zakole Dunajca w Pieninach - malownicze zakole rzeki Dunajec w Pieninach,
popularne miejsce dla spływów kajakowych i raftingowych.

● Przewaga wpływów wilgotnego powietrza morskiego na północy i zachodzie

(mniejsze roczne amplitudy temperatur – klimat łagodniejszy),

● Klimat górski na południu (obniżone temperatury, zwiększone opady),

● Przewaga wpływów suchego powietrza kontynentalnego na wschodzie (większe

roczne amplitudy temperatur – klimat ostrzejszy),

● Obszar Polski leży w strefie wilgotnego klimatu kontynentalnego.

o Jej klimat jest też określany jako przejściowy pomiędzy ciepłym i dżdżystym
klimatem umiarkowanym, a śnieżno-leśnym klimatem borealnym.
 ● Zmiana czasu dnia i nocy wzdłuż południka wynika z obrotu Ziemi wokół własnej
osi, gdzie obszary na wschód od danego południka doświadczają wcześniejszego
wschodu i późniejszego zachodu Słońca, podczas gdy obszary na zachód od niego
doświadczają późniejszego wschodu i wcześniejszego zachodu Słońca, co stanowi
podstawę dla ustalania stref czasowych na Ziemi.
2. Platforma wschodnioeuropejska (najstarsza), platforma zachodnioeuropejska (średnia),
Karpaty (najmłodsze); skały prekambryjskie

● Platforma to jest fragment skorupy ziemskiej zbudowany ze starokrystalicznego

podłoża pokrytego (płyta), lub nie (tarcza), młodszymi, fanerozoicznymi osadami.
o Platforma wschodnioeuropejska – najstarsza,
o Platforma zachodnioeuropejska – średnia,
o Karpaty – łańcuch górski, najmłodsze,
o Skały prekambryjskie
3. Czy nad morzem jest klimat morski? Latem są równoleżnikowo (..), temperatura wynika
z kąta padania promieni, na górze zimniej (albo chodzi o północ albo o góry)

● Nad morzem występuje typowo klimat morski.

● Polska położona jest w strefie klimatów umiarkowanych, w typie ciepłym

przejściowym.

● Klimat morski charakteryzuje się łagodnymi temperaturami, niewielkimi amplitudami

termicznymi i umiarkowanymi opadami przez cały rok.

● Na pogodę w Polsce główny wpływ wywierają docierające do nas masy powietrza,

których ruch wynika z rozmieszczenia ośrodków barycznych.

● Wpływ morza sprawia, że latem jest chłodniej, a zimą cieplej w porównaniu do

obszarów znajdujących się dalej od wybrzeża.

● W miarę wzrostu kąta padania promieni słonecznych, ilość dochodzącej do podłoża

energii rośnie, temperatura podłoża wzrasta, wzrasta również przekaz ciepła do
powietrza i następuje wzrost temperatury powietrza.
4. Pas gór, kotliny, pobrzeży, pojezierzy, wyżyny niziny itd.

● Rzeźba południowej części Polski jest górska i wyżynna, natomiast środkowej oraz
północnej – nizinna.

● Pas pobrzeży (nadmorski) - przeważają wysoczyzny moreny dennej, urozmaicone

m.in. w dochodzące do stu i więcej metrów wzniesienia morenowe (tzw. kępy) i
jeziora przybrzeżne (Gardno, Łebsko, Jamno, Bukowno) oraz jeziora deltowe (delty
Odry, Wisły i innych mniejszych rzek);

● Pas pojezierzy (młodoglacjalny) – obszar wchodzący w skład Niżu Polskiego,

położony na południe od pobrzeży, nazwa tego regionu wywodzi się od dużej ilości
jezior, które tam występują.

● Pas Nizin Środkowopolskich (równiny peryglacjalne) – teren położony na południe

od pojezierzy.
 o Klimat i roślinność zmieniają się podobnie jak w przypadku pasa pojezierzy, a
opady są tu zbliżone do średnich opadów w Polsce, lub nieco niższe.

● Pas wyżyn i starych gór – charakteryzuje się zróżnicowaniem ukształtowania

powierzchni (różnorodnymi formami rzeźby terenu) – jest to wynik budowy
geologicznej

● Pas kotlin podkarpackich (podkarpacki) – leży pomiędzy pasem wyżyn (na północy),
a górami (na południu) i obejmuje:
o Kotlinę Sandomierską,
o Kotlinę Oświęcimską
o Dominuje równinny lub lekko falisty teren, z nielicznymi rozległymi
wzniesieniami – nazywanymi płaskowyżami
5. 10 form - np.: tatry, niziny mazowieckie, kotlina sandomierska, nizina podlaska (chodzi o
to żeby na mapie zaznaczyć)
6. Surowce - miejsce występowania i co się z nich robi, siarka, ołów, miedź itd
7. Po co jeziora człowiekowi i naturze, czyli retencja, miejsce życia roślin i zwierząt, funkcja
przeciwpowodziowa
8. Kanał niewicki, kanał augustowski
9. Morze Bałtyckie - płytkie brudne mała bioróżnorodność