Ruchy wody morskiej

Anastasiia Mykhailenko 1-E

Pływy to pionowe ruchy wody morskiej będące wynikiem oddziaływania

grawitacyjnego Księżyca i Słońca.

Na otwartym oceanie różnica poziomu między przypływem a odpływem

wynosi około 1m. Największe przypływy występują w cieśninach i zatokach
morskich. W Zatoce Fundy (wybrzeże Kanady) wysokość przypływu wynosi
18 m. Wielkość pływów zależy również od fazy Księżyca. Maksymalne pływy
(syzygijne) mają miejsce w czasie pełni i w nowiu Księżyca. Oddziaływania
grawitacyjne Księżyca i Słońca dodają się wówczas do siebie. Najmniejsze
pływy (kwadrowe) występują w czasie pierwszej i ostatniej kwadry Księżyca.
Oddziaływanie grawitacyjne Księżyca i Słońca osłabia się wzajemnie.

Powierzchniowe prądy morskie to strumieniowy ruch wody morskiej

wywołany przez stale wiejące wiatry. Dlatego ten rodzaj prądu morskiego
określany jest czasem jako prąd wiatrowy lub dryfowy. Na kierunek prądu
morskiego ma wpływ nie tylko kierunek wiania wiatru, lecz również siła
Coriolisa, będąca wynikiem ruchu obrotowego Ziemi. Gdy wody płynące w
prądzie morskim są cieplejsze od otaczających, mamy do czynienia
z prądem ciepłym. Prądy te z reguły płyną w okolicach równika lub od
równika w stronę wyższych szerokości geograficznych. Jeżeli wody płynące w
prądzie morskim są chłodniejsze od otaczających, jest to wówczas prąd
zimny. Tego rodzaju prądy płyną zazwyczaj od wyższych do niższych
szerokości geograficnych.

Prądy morskie mają duży wpływ na kształtowanie klimatu. Ciepłe prądy

prowadzą do podwyższenia temperatury i wilgotności powietrza, a zimne do
ich obniżenia.

2
Na półkuli północnej prądy morskie tworzą wyraźne kręgi cyrkulacji. W
niskich szerokościach geograficznych ruch prądów jest zgodny z ruchem
wskazówek zegara (np. ciąg prądów: Północnorównikowy - Zatokowy -
Kanaryjski). W wyższych szerokościach geograficznych cyrkulacja ma
kierunek przeciwny do ruchu wskazówek zegara (np. ciąg prądów:
Północnoatlantycki - Norweski - Grenlandzki - Labradorski).

Na półkuli południowej w wyższych szerokościach geograficznych nie ma

kontynentów. Rozwinął się tam zimny prąd - Dryf Wiatrów Zachodnich
opływający Antarktydę.

Średnia prędkość wód płynących w powierzchniowych prądach morskich to

10 km na dobę.

Drugim rodzajem prądów morskich są prądy głębinowe. Ciepłe wody

powierzchniowe przemieszczają się w stronę wyższych szerokości
geograficznych.

Ulegają tam ochłodzeniu i jako cięższe opadają w głąb, a następnie bardzo

wolno, przy dnie oceanu, powracają w stronę równika jako prądy głębinowe.
W strefie międzyzwrotnikowej, najczęściej blisko kontynentów, ma miejsce
proces powolnego wynoszenia wód głębinowych na powierzchnię. Proces
ten to upwelling.

Woda morska ulega również falowaniu. Jest to oscylacyjny ruch cząsteczek

wody po orbitach kołowych lub eliptycznych. Najczęstszą przyczyną
falowania jest tarcie wiatru o powierzchnię wody (tzw. fala wiatrowa).
Wielkość fali wiatrowej zależy od siły wiatru. Fala dochodząc do brzegu
morskiego ulega załamaniu i powstaje tzw. fala przyboju, która uderza o
wysoki brzeg morski lub ulega wygaszeniu na płaskim wybrzeżu.

Na zamkniętych obszarach morskich i jeziornych tworzą się sejsze. Jest to

fala stojąca powstająca na skutek zaburzenia równowagi wody. Różne mogą
być przyczyny tego zaburzenia. Najczęściej są to gwałtowne zmiany ciśnienia
atmosferycznego. Mogą to także być obfite opady atmosferyczne nad częścią
akwenu lub gwałtowne zmiany siły i kierunku wiatru.

3
Specyficznym rodzajem fali jest tsunami. Ta ogromna fala powstaje
wskutek podwodnego trzęsienia ziemi, wybuchu wulkanu lub podwodnych
osuwisk. Przemieszcza się z prędkością dochodzącą do 800 km/h. Największe
spustoszenia czyni na wybrzeżach. Największa fala tsunami została
zaobserwowana na Alasce. Miała wysokość 66 m.

Na Oceanie Spokojnym występuje zjawisko El Niño. Powstaje wówczas, gdy

pasaty nad Pacyfikiem zmieniają kierunek lub zanikają. Wywołuje to zmianę
układu prądów morskich i w efekcie podniesienie temperatury wód
przybrzeżnych Ameryki Południowej. Skutkiem podniesienia temperatury
wody są katastrofalne ulewy w Andach. Ma to także wpływ na spadek
połowów ryb. Zjawisko to występuje w okolicy świąt Bożego Narodzenia stąd
nazwa El Niño (Dzieciątko). Sytuacją odwrotną jest La Niña - czyli zjawisko
związane z silniejszymi niż zwykle pasatami. Podnosi to temperaturę wód
Pacyfiku w pobliżu Azji i Australii wywołując na tych obszarach gwałtowne
opady atmosferyczne.

Informacje zostałe znalezione na stronie https://opracowania.pl/opracowania/geografia/ruchy-

wody-morskiej,oid,1586#:~:text=Woda%20morska%20ulega%20r%C3%B3wnie
%C5%BC%20falowaniu,fala%20wiatrowa).