ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΑ β' ΣΥΖΥΓΙΑΣ- ΙΣΤΗΜΙ- ΤΙΘΗΜΙ- ΔΙΔΩΜΙ-
ΙΗΜΙ
ἵστημι- τίθημι -ἵημι –δίδωμι
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1) Να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται.
ἵστημι : γ’ ενικό ευκτικής ενεστώτα 

ἵημι : γ’ πληθυντικό ευκτικής ενεστώτα 
δίδωμι : β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα 
τίθημι : γ’ ενικό οριστικής παρατατικού 
ἵστημι : β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα 
ἵημι : β’ ενικό οριστικής παρατατικού 
δίδωμι : γ’ ενικό ευκτικής ενεστώτα 
τίθημι : απαρέμφατο ενεστώτα 
ἵστημι : β’ ενικό προστακτικής αορίστου β’ 
ἵημι : β’ ενικό οριστικής αορίστου β’ 
δίδωμι : α πληθυντικό προστακτικής 
αορίστου β’
τίθημι : β’ ενικό προστακτικής αορίστου β’ 
ἵστημι : απαρέμφατο αορίστου β’ 
ἵημι : απαρέμφατο αορίστου β’ 
δίδωμι : απαρέμφατο ενεστώτα 
τίθημι : α πληθυντικό οριστικής αορίστου β’ 
ἵστημι : απαρέμφατο ενεστώτα 
ἵημι : β’ πληθυντικό οριστικής αορίστου β’ 
δίδωμι : β’ ενικό προστακτικής αορίστου β’ 
τίθημι : απαρέμφατο αορίστου β’ 
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
2) Να συμπληρώσετε τα κενά, όπως στο παράδειγμα.
Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

ἔστης στῇς σταίης στῆθι
τιθείη
διδότω
ἦκα
διδῷς
τιθείησαν
1
Επιμέλεια: Ιωάννα Ζώτου
ἱᾶσι
ἱστάντων
3) Να συμπληρώσετε τα κενά, βάζοντας τα ρήματα που βρίσκονται στην

παρένθεση στους τύπους που σας ζητούνται.
1. Κελεύουσιν οἱ στρατηγοί φυλάττεσθαι, μὴ ὑμῖν-----------(ἐπιτίθεμαι- υποτ.) τῆς
νυκτός οἱ βάρβαροι.
2. Ἐνταῦθα-----------(ἀνατίθημι· παρατ.) βακτηρίας καί τά αιχμάλωτα γέρρα.
3. Τὴν φιλίαν ὑμεῖς-----------(συντίθεμαι· μτχ. αορ.) παρὰ τοὺς θεοὺς-----------
(κατατίθεμαι· οριστ. αορ.).
4. Τοὺς ὁπλίτας ἐκέλευσεν αὐτοῦ μεῖναι,-----------( τίθημι, μτχ. ενεργ. αορ.) τὰς
ασπίδας πρὸς τὰ γόνατα.
5. Πάντας ὁ Κῦρος οὕτω-----------(διατίθημι· μτχ. ενεστ.) ἀπεπέμπετο, ὥστε αὐτῷ
μάλλον φίλους εἶναι ἥ βασιλεῖ.
6. Τοῖς τελευταίοις-----------(επιτίθεμαι· αόρ. οριστ.) καὶ ἀπέκτεινάν τινας.
7. Τοὺς ἀγαθοὺς δεῖ τοὺς νόμους-----------(τίθημι, απαρ. ενεργ. ενεστ.).
8. Ἀντίγονος Διόνυσον ἐμιμεῖτο κισσόν-----------(περιτίθημι- μτχ. ενεστ.) τῇ κεφαλῇ
ἀντί διαδήματος.
9. Ἀναφέρομεν εἰς τὴν ἀκρόπολιν τὰ ἀναθήματα, ἳνα ταῦτα τῇ Ἀθηνά---------
(ἀνατίθημι· υποτ. ενεστ.).
10. Οἱ παλαιοὶ εἰς τοὺς τάφους-----------(έντίθημι· παρατ.), ἅ τοῖς τελευτήσασιν
ἥδιστα ἐν τῷ βίῳ ἦν.
11. Ὁ Ἄλυς ποταμὸς ῥέων ἀπό μεσημβρίας μεταξύ Σύρων καὶ Παφλαγόνων ---------
(ἐξίημι- οριστ. ενεστ.) πρὸς βορρὰν εἰς τὸν Εὔξεινον πόντον.
12. Ἀνόητος ἐστὶν ὅστις τοὺς παῖδας ἀκολάστῳ διδασκάλῳ-----------(προΐεμαι οριστ.
ενεστ.).
13. Πολλοὶ μὲν πλούτου ἢ τιμῶν-----------(ἐφίεμαι· οριστ. ενεστ.), ἡμεῖς δὲ
οὐδενός ἄλλου---------(ἐφίεμαι· οριστ. ενεστ.) ἢ ὑγείας.
14. Θεμιστοκλῆς, ὁ μόνος-----------(συνίημι· μτχ. ενεστ.) τὰς τῶν θεῶν
φωνάς, Θράττης ἦν υἱός.
15. Ἀθηναῖοι---------(ἐφίεμαι· παρατ.) τῆς Σικελίας ἄρχειν.
16. Νόμος ἦν ἐν Λακεδαίμονι τοὺς πέντε υἱῶν πατέρας ----------- (ἀφίεμαι- απαρ.
ενεστ.) πασῶν τῶν λειτουργιῶν.
17. Ὅταν νομεύς ἀγαθούς κύνας ἔχῃ, καὶ οἱ ἄλλοι νομεῖς βούλονται πλησίον αὐτοΰ
τὰς αγέλας -----------(ἐφίστημι· απαρ. ενεστ.).
18. Κῦρος τοὺς Ἴωνας τῶν Λυδῶν-----------(ἀφίστημι· παρατ.).
19. Εἰ βούλεσθε ἄλλους παιδεύειν, τὴν ὑμῶν σωφροσύνην παράδειγμα τοῖς
ἄλλοις--------(καθίστημι· προστ. ενεστ.).
20. Oἱ μὲν Ἀθηναίοι παιδαγωγούς δούλους-----------(ἐφίστημι· παρατ.) ἐπί τοῖς
παισίν, οἱ δὲ Σπαρτιάται ἄνδρας ἐλευθέρους.
21. Ὅποτε ἔρις-----------(διίστημι· ευκτ. ενεστ.) τοὺς Ἕλληνας, οἱ βάρβαροι ἥδοντο.
22. Τίνες οὐκ ἄν ὑπὲρ τῆς κοινῆς ἐλευθερίας τοὺς μέγιστους πόνους-----------
(ὑφίστημι· ευκτ. αορ. β');
23. -------------(μεθίσταμαι· μτχ.) γὰρ τρόπων πολλάκις καὶ οἱ νόμοι μεθίστανται.
2
24. Φοβοῦμαι, μὴ ἡ πόλις εις όλιγαρχίαν-----------(μεθίσταμαι· υποτ. ενεστ.).
25. Ἐπικίνδυνόν ἐστι τὸν λύκον-----------(καθίστημι· απαρ. ενεστ.) ποιμένα.
26. Σωκράτης ἔλεγεν, ὅτι ὁ τῶν Ἀθηναίων δῆμος τοὺς ἄρχοντας τῷ κλήρῳ-----—
(καθίστημι· μτχ. ενεστ.) οὐ τοὺς ἐπιτηδειοτάτους--------(προΐστημι· ευκτ. ενεστ.)
τῆς πόλεως
4)Να τεθεί στην παρένθεση ο αντίστοιχος τύπος του αόρ.β'.

1.Μεταδίδοτε ( )τοῖς πένησιν τῶν χρημάτων.
2.Τίσιν ἄν μᾶλλον πίστιν διδοιητε ( )ἥ τοῖς φίλοις;
3.Χαίρω σε ὁρῶν ἐπιδιδόντα ( )εἰς τὴν ἐπιστήμην.
4.Ὁ τὴν πατρίδα προδιδούς ( )δίκην διδότω ( ).
5.Δεῖ τῷ εὐεργέτη χάριν ἀποδιδόναι ( ).
6.Ἀλέξανδρος τελευτῶν τὸν ἐαυτοῦ δακτύλιον δίδωσι ( ).
7.Μὴ τοῖς ἐχθροῖς παραδιδώμεν ( )τὰ ὅπλα.
8.Δίδου ( )μοι τόπον καὶ τὴν γῆν κινήσω.
9.Ὦ πάππε, δίδου ( )μοι ταῦτα,ὅπως διαδίδω ( ) κιώταις.
10.Κῦρος λαβών ἐδίδου ( ),πάντα ἅ έλαβε κρέα.
3
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ
ΕΠΙΘΕΤΩΝ- ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
Υπάρχουν τρεις βαθμοί για τα επίθετα και τα επιρρήματα: ο θετικός, ο
συγκριτικός και ο υπερθετικός.
Ι. Επίθετα

Α. Ομαλά παραθετικά
Οι καταλήξεις των παραθετικών είναι:
- τερος, -τερα, -τερον= για το συγκριτικό
- τατος, - τατη, -τατον= για τον υπερθετικό
Επισημάνσεις:
 Στα παραθετικά σε –ότερος, - ότατος ο χαρακτήρας –ο του θέματος:
α) διατηρείται, όταν η συλλαβή μπροστά από το –ο είναι φύσει ή θέσει
μακρόχρονη.
Φύσει μακρόχρονη: μια συλλαβή είναι φύσει μακρόχρονη, όταν περιλαμβάνει

ένα μακρόχρονο φωνήεν, όπως το ω και το η (ή κάποιο από τα δίχρονα όπως
το α το υ και το ι, όταν είναι μακρά) ή κάποια μακρόχρονη δίφθογγο όπως
τα αι, οι, ει, αυ, ευ, ηυ, ου, ᾳ
Θέσει μακρόχρονη: μια συλλαβή είναι θέσει μακρόχρονη, αν έχει βραχύχρονο

φωνήεν όπως το ο και το ε ή όπως το α το υ και το ι ( όταν είναι βραχύχρονα)
αλλά ύστερα από αυτό ακολουθούν στην ίδια λέξη δύο ή περισσότερα σύμφωνα
ή ένα διπλό σύμφωνο (ξ, ψ, ζ).
Παραδείγματα:
φύσει μακρόχρονες συλλαβές
ξηρός, ξηρ- ότερος , ξηρ-ότατος
γενναῖος, γεναι-ότερος, γενναι- ότατος*
Σημείωση: Οι δίφθογγοι θεωρούνται μακρόχρονες, με εξαίρεση την αι και την οι, ο οποίες,
όταν είναι το τέλος μιας λέξης θεωρούνται βραχύχρονες.
θέσει μακρόχρονες συλλαβές

(στο πρώτο παράδειγμα μετά το βραχύ φωνήεν ακολουθούν δύο σύμφωνα, ενώ
στο δεύτερο παράδειγμα ακολουθεί ένα διπλό)
σεμνός, σεμν-ότερος, σεμν-ότατος (2 σύμφωνα)
ἔνδοξ-ος, ἐνδοξ-ότερος, ἐνδοξ-ότατος (διπλό)
β) εκτείνεται σε –ω, όταν η συλλαβή μπροστά από το –ο είναι βραχύχρονη.
Παραδείγματα:
4
νέος, νε-ώτερος, νε- ώτατος
σοφός, σοφ-ώτερος, σοφ-ώτατος

( Τα ε και ο είναι βραχέα φωνήεντα. Επίσης δεν έπονται της συλλαβής
περισσότερα από ένα σύμφωνα ή ένα διπλό.)
Εξαίρεση στον παραπάνω κανόνα είναι τα επίθετα: στενός, κενός, ξερός

στενός, στεν-ότερος, στεν-ότατος  αν και η προηγούμενη συλλαβή είναι
βραχεία, και δεν έπονται περισσότερα από ένα σύμφωνα ή ένα διπλό, δεν
σχηματίζει παραθετικά σε στεν -ώτερος, στεν- ώτατος

 Η συλλαβή με δίχρονο θεωρείται συνήθως βραχύχρονη. Παραδείγματος
χάριν στο επίθετο « ἥσυχος» το «υ» είναι βραχύ. Επομένως τα παραθετικά
του στους άλλους δύο βαθμούς είναι «ἡσυχώτερος», «ἡσυχώτατος».
 Επίσης είναι βραχύχρονη συλλαβή στα επίθετα που λήγουν σε :

1. -ᾰκος (μαλακός- μαλακώτερος- μαλακώτατος)
2. -ᾰλος(ὁμαλός- ὁμαλώτερος-ὁμαλώτατος)
3. -ᾰνος (πιθανός- πιθανώτερος- πιθανώτατος)
4. -ᾰρος ( μιαρός- μιαρώτερος- μιαρώτατος)
5. -ᾰτος(δυνατός- δυνατώτερος- δυνατώτατος)
6. -ῐος (ἄξιος- ἀξιώτερος - ἀξιώτατος)
7. -ῐμος (ὠφέλιμος- ὠφελιμώτερος- ὠφελιμώτατος)
8. -ῐκος ( ἄδικος- ἀδικώτερος- ἀδικώτατος)
9. -ῐνος
10. -ῡρος (γλαφυρός- γλαφυρώτερος- γλαφυρώτατος)
Εξαιρέσεις ( με το δίχρονο της παραλήγουσας μακρό) :

1)Τα επίθετα:
1. τρᾱνός
2. ἀνιᾱρός
3. φλύᾱρος
4. ἄκρᾱτος
5. ἀνίᾱτος
6. ἐπάρᾱτος
7. ἰσχῡρός
Παραδείγματα
πιθανός- πιθανώτερος- πιθανώτατος αλλά τρᾱνός – τρανότερος- τρανότατος
μιαρός- μιαρώτερος- μιαρώτατος αλλά ἀνιᾱρός- ἀνιαρότερος- ἀνιαρότατος
φλύᾱρος- φλυαρότερος- φλυαρότατος
δυνατός- δυνατώτερος- δυνατώτατος αλλά ἄκρᾱτος- ἀκρατότερος- ἀκρατότατος
ἀνίᾱτος- ἀνιατότερος- ἀνιαρότατος
ἐπάρᾱτος- ἐπαρατότερος- ἐπαρατότατος
γλαφυρός- γλαφυρώτερος- γλαφυρώτατος αλλά ἰσχυρός- ἰσχυρότερος- ἰσχυρότατος
5
2) Τα επίθετα:
1. λιτός
2. ἀκριβός
3. ψιλός
4. στυφός
5. πρᾶος
3) Επίθετα σύνθετα με δεύτερο συνθετικό τα ουσιαστικά:

1. –θυμός
2. -κῦρος
3. –κίνδυνος
4. -νίκη
5. -λύπη
6. -τιμή
7. -ψυχή
Παράδειγμα:
ἔντιμος ( έχει δεύτερο συνθετικό τη λέξη τιμή. Επομένως το δίχρονο «ι» είναι
μακρό)
Άρα :ἔντιμος- ἐντιμότερος- ἐντιμότατος
Συνοπτικός κανόνας:
Τα δίχρονα των επιθέτων πριν την κατάληξη είναι βραχέα με εξαίρεση τα :
1) τρανός, ἀνιαρός, φλύαρος, ἄκρατος, ἀνίατος, ἐπάρατος, ἰσχυρός
2) λιτός ,ἀκριβός, ψιλός, στυφός, πρᾶος
3) τα σύνδετα με τις λέξεις:
θυμός, -κύρος, - κίνδυνος, - νίκη,- λύπη,- τιμή, - ψυχή
Αναλογικός σχηματισμός παραθετικών
–έστερος, -έστατος
1. Τα παραθετικά των επιθέτων που λήγουν σε -ων, -ων, -ον ( γεν. –ονος) π.χ
εὐδαίμων, εὐδαιμονέστερος, εὐδαιμονέστατος- σώφρων, σωφρονέστερος,
σωφρονέστατος.
2. Τα παραθετικά των επιθέτων που λήγουν σε -ης, -ης, -ες. Π.χ ἀληθής-
ἀληθέστερος- ἀληθέστατος
3. Τα επίθετα
ἄσμενος, ἀσμενέστερος- ἀσμενέστατος ( αλλά και ἀσμενώτερος-
ἀσμενώτατος)
ἄκρατος, ἀκρατέστερος- ἀκρατέστατος ( αλλά και ἀκρατότερος- ἀκρατότατος)
ἐρρωμένοςἐρρωμενέστερος- ἐρρωμενέστατος
πένηςπενέστερος- πενέστατος
χαρίειςχαριέστερος- χαριέστατος
–ούστερος,-ούστατος
1. Το επίθετο ἁπλοῦς
6
2. Όσα επίθετα έχουν ως δεύτερο συνθετικό νοῦς ( εὔνους, δύσνους)
ἁπλοῦς- ἁπλούστερος- ἁπλούστατος
εὔνους- εὐνούστερος- εὐνούστατος
–αίτερος, -αίτατος
Τα επίθετα:
παλαιός παλαίτερος- παλαίτατος
γεραιός γηραίτερος-γηραίτατος( με αποβολή του –ο )
σχολαῖος σχολαίτερος-σχολαίτατος( με αποβολή του –ο)
ἴσος ἰσαίτερος- ἰσαίτατος
αλλά ἄνισος- ἀνισώτερος- ἀνισώτατος
ἴδιος ἰδιαίτερος- ἰδιαίτατος
μέσος μεσαίτερος- μεσαίτατος
ὄρθιος ὀρθιαίτερος- ὀρθιαίτατος
ὄρθριος ὀρθριαίτερος- ὀρθριαίτατος
ὄψιος ὀψιαίτερος- ὀψιαίτατος
πλησίος πλησιαίτερος- πλησιαίτατος
πρῷος πρῳαίτερος- πρῳαίτατος
προὔργου προὐργιαίτερος-προὐργιαίτατος
εὔδιος εὐδιαίτερος- εὐδιαίτατος
ἥσυχος  ἡσυχαίτερος- ἡσυχαίτατος ( και ἡσυχώτερος- ἡσυχώτατος)
φίλος φιλαίτερος- φιλαίτατος
και φίλτερος και φίλιων - φίλτατος
–ίστερος, -ίστατος
Τα μονοκατάληκτα επίθετα, όπως:
ἅρπαξ ἁρπαγίστερος- ἁρπαγίστατος
βλάξ βλακίστερος- βλακίστατος
λάλος λαλίστερος- λαλίστατος
κλέπτης κλεπτίστερος- κλεπτίστατος
πλεονέκτης πλεονεκτίστερος- πλεονεκτίσταοτος
ἄχαρις ἀχαρίστερος- ἀχαρίστατος
Β. Ανώμαλα παραθετικά
1. Ανώμαλα λέμε τα παραθετικά μερικών επιθέτων, επειδή σχηματίζονται
από μία ή περισσότερες ρίζες, διαφορετικές από τη ρίζα του θετικού βαθμού.
Τα παραθετικά αυτά έχουν καταλήξεις:
–(ι)ων, -(ι)ων, -(ι)ον για το συγκριτικό και
-(ι)στος, (ι)στη, -(ι)στον για τον υπερθετικό.
Τα κυρίως ανώμαλα παραθετικά επιθέτων είναι τα εξής:
Θετικός Συγκριτικός (αρσ. Συγκριτικός Υπερθετικός

και θηλ.) (ουδ.)
1 ἀγαθός-ή-όν ὁ/ἡ ἀμείνων τό ἄμεινον ἄριστος-η-ον
ὁ/ἡ λῴων τό λῷον λῷστος-η-ον
ὁ/ἡ κρείττων τό κρεῖττον κράτιστος-η-ον
ὁ/ἡ βελτίων τό βέλτιον βέλτιστος-η-ον
7
2. αἰσχρός-ά-όν ὁ/ἡ αἰσχίων τό αἴσχιον αἴσχιστος-η-ον
3. καλός-ή-όν ὁ/ἡ καλλίων τό κάλλιον κάλλιστος-η-ον
4. μικρός-ά-όν ὁ/ἡ μικρότερος-α τό μικρότερο μικρότατος-η-
ὁ/ἡ ἐλάττων τό ἔλαττον ον
ὁ/ἡ ἥττων τό ἧττον ἐλάχιστος-η-ον
ἥκιστα (επίρ.)
5. ὀλίγος-η- ον ὁ/ἡ μείων τό μεῖον ὀλίγιστος-η-ον
6. μακρός-ά-ον ὁ/ἡ μακρότερος-α-ον τό μακρότατος-η-
μακρότερον ον
μήκιστος-η-ον
7. πολύς- πολλή- ὁ/ἡ πλείων τό πλέον πλεῖστος-η-ον
πολύ
8. ταχύς- ταχεῖα- ὁ/ἡ θάττων τό θᾶττον τάχιστος-η-ον
ταχύ
9. κακός-ή-όν ὁ/ἡ κακίων τό κάκιον κάκιστος
ὁ/ἡ χείρων τό χεῖρον χείριστος
10. ῥάδιος-α-ον ὁ/ἡ ῥᾷων τό ῥᾷον ῥᾷστος-η-ον
11. μέγας- ὁ/ἡ μείζων τό μεῖζον μέγιστος-η-ον
μεγάλη- μέγα
12. ἡδύς- εῖα- ύ ὁ/ἡ ἡδίων τό ἥδιων ἥδιστος-η-ον
13.ἐχθρός- ά -όν ὁ/ἡ ἐχθίων τό ἔχθιον ἔχθιστος-η-ον
και ἐχθρότερος ἐχθρότατος
Ο συγκριτικός βαθμός των επιθέτων αυτών είναι δικατάληκτα τριτόκλιτα

επίθετα και κλίνονται ανάλογα:
Αρσενικά- θηλυκά Ουδέτερο
Ενικός Πληθυντικός
Ονομ. ὁ, ἡ βελτίων τό βέλτιον
Γεν. τοῦ, τῆς βελτίονος τοῦ βελτίονος
Δοτ. τῷ, τῇ βελτίονι/βελτίω τῷ βελτίονι
Αιτ. τόν, τήν βελτίονα τό βέλτιον
κλητ. ὦ βέλτιον ὦ βέλτιον
Ενικός Πληθυντικός

Ονομ. οἱ, αἱ βελτίονες/βελτίους τά βελτίονα/βελτίω
Γεν. τῶν βελτιόνων τῶν βελτιόνων
Δοτ. τοῖς, ταῖς βελτίοσι τοῖς βελτίοσι
Αιτ. τους, τάς βελτίονας/ βελτίους τά βελτίονα /βελτίω
κλητ. ὦ βελτίονες / βελτίους ὦ βελτίονα /βελτίω
Γ. περιφραστικά παραθετικά
8
 Σχηματίζονται περιφραστικά στο συγκριτικό βαθμό από το ποσοτικό επίρρημα
«μᾶλλον» και το θετικό βαθμό του επιθέτου και στον υπερθετικό από τον
υπερθετικό βαθμό του ποσοτικού επιρρήματος «μάλιστα» και το θετικό βαθμό
του επιθέτου.
 Σχηματίζουν περιφραστικά παραθετικά:
1)Όλα τα επίθετα που σχηματίζουν μονολεκτικά παραθετικά, σχηματίζουν και
περιφραστικά.
2)Οι μετοχές.
Π.χ δυνάμενος, μᾶλλον δυνάμενος, μάλιστα δυνάμενος
συμφέρων, μᾶλλον συμφέρων, μάλιστα συμφέρων
ὠφελῶν, μᾶλλον ὠφελῶν, μάλιστα ὠφελῶν
3) το μονοκατάληκτα επίθετα που χρησιμοποιούνται και ως ουσιαστικά.
εἴρων, μᾶλλον εἴρων, μάλιστα εἴρων
ἔνδακρυς, μᾶλλον ἔνδακρυς, μάλιστα ἔνδακρυς
εὔελπις μᾶλλον εὔελπις μάλιστα εὔελπις
κόλαξ μᾶλλον κόλαξ μάλιστα κόλαξ
ὑβριστής, μᾶλλον ὑβριστής, μάλιστα ὑβριστής
φιλόφελως, μᾶλλον φιλόφελως, μάλιστα φιλόφελως
Δ. ελλειπτικά παραθετικά
Τα περισσότερα ελλειπτικά παραθετικά παράγονται από επιρρήματα, προθέσεις
οι μετοχές. Σε μερικά λείπει ο θετικός βαθμός ή και ένας από τους άλλους δύο
βαθμούς.
Συγκριτικός Υπερθετικός
(ἄνω) ἀνώτερος ἀνώτατος

(κάτω) κατώτερος κατώτατος
(πρό) πρότερος πρῶτος
(ὑπέρ) ὑπέρτερος ὑπέρτατος
(ἐπικρατῶν ἐπικρατέστερος -
)
(προτιμῶν) προτιμότερος -
- ὕστερος ὕστατος
- - ὕπατος
- - ἔσχατος
Δεν σχηματίζουν παραθετικά:

1) Όσα δηλώνουν:
- ύλη: λίθινος, γήινος, ἀργυροῦς κά.
-τοπική/χρονική σχέση: χερσαῖος, θαλάσσιος, θερινός, ἡμερήσιος κά.
-μέτρο: χερσαῖος, πηχυαῖος,
-καταγωγή/συγγένεια: πατρ ῷος, μητρῷος κ.ά.
-μόνιμη κατάσταση: θνητός, νεκρός κ.ά.
9
2) Μερικά σύνθετα με α’ συνδετικό το στερητικό –ἀ: ἀθάνατος, ἄψυχος, ἄυλος,
ἄυπνος
3) Μερικά σύνθετα με α’ συνδετικό τα πᾶς, ὑπέρ: πάνσοφος, πάντιμος,
πάγκαλος- ὑπερμεγέθης, ὑπέρλαμπρος
ΙΙ. Επιρρήματα
Τα επιρρήματα που παράγονται από επίθετα στο θετικό βαθμό έχουν κατάληξη
– ως( όπως στη γενική πληθυντικού μόνο που αντί για «ν» βάζουμε «ς»). Στο
συγκριτικό βαθμό σχηματίζονται όπως στην αιτιατική ενικού, ουδετέρου γένους
συγκριτικού βαθμού και στον υπερθετικό, όπως στην αιτιατική πληθυντικού,
ουδετέρου γένους, υπερθετικού βαθμού.
Επίθετο Επίρρημα

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός
δίκαιος δίκαιως δικαιότερον δικαιότατα
σοφός σοφῶς σοφώτερον σοφώτατα
ἀληθής ἀληθῶς ἀληθέστερον ἀληθέστατα
σώφρων σωφρόνως σωφρονέστερο σωφρονέστατα
ν
ἡδύς ἡδέως ἥδιον ἥδιστα
καλός καλῶς κάλλιον κάλλιστα
Τα επιρρήματα εὖ, ὀλίγον, πολύ σχηματίζουν το συγκριτικό και τον υπερθετικό

βαθμό με βάση τα επίθετα στα οποία ανήκουν.
Επιρρήματα
Επίθ. Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός
ἀγαθό εὖ ἄμεινον ἄριστα

ς κρεῖττον κράτιστα
βέλτιον βέλτιστα
ὀλίγος ὀλίγον ἔλαττον ἐλάχιστα
μεῖον ὀλίγιστα
ἧττον ἥκιστα
πολύς πολύ πλέον πλεῖστα
(ή πλεῖστον)
Το επίρρημα μάλα:
Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

μάλα μᾶλλον μάλιστα
10
Τα τοπικά επιρρήματα παίρνουν καταλήξεις –τέρω, τάτω
ἄνω ἀνωτέρω ἀνωτάτω

ἄπωθεν ἀπωτέρω ἀπωτάτω
ἐγγύς ἐγγυτέρω ἐγγυτάτω
ἐγγύτερον ἐγγύτατα
ἔγγιον ἔγγιστα
ἔξω ἐξωτέρω ἐξωτάτω
ἔσω ἐσωτέρω ἐσωτάτω
κάτω κατωτέρω κατωτάτω
πόρρω πoρρωτέρω πόρρωτάτω
πέρα περαιτέρω -
Τα χρονικά επιρρήματα με τις παραγωγικές καταλήξεις : - (αί)τερον, -

(αί)τατα
πάλαι παλαίτερον παλαίτατα
πρωί πρωιαίτερον ή πρωιαίτατα ή
πρῳαίτερον πρῳαίτατα
ὀψε ὀψιαίτερον ὀψιαίτατα
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ- ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ

11
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1) Να συμπληρώσετε τα κενά βάζοντας τα επίθετα που βρίσκονται στην

παρένθεση στον τύπο που σας ζητείται.
(-ότερος,-α,-ον/-ότατος,-η,-ον ή- ώτερος,-α,-ον/ -ώτατος,-η,-ον)
1. Μὴ γίγνου πρεσβυτέρων_____________(πρᾶος, αρσ. συγκριτικός) καὶ

ἐπισκόπων______________(ὁσιος, αρσ. συγκριτικός).
2. Ἐπεὶ τοῖς γε κομψοτέροις καὶ ______________(γλαφυρός, δοτ. πληθ. αρσ.
συγκριτικός ) τῶν ζῴων οὐκἔστι φυγὴ κακοῦ τέλος.
3. Ὑμεῖς δὲ ὄντες _______________ (πλούσιος, ονομ. πληθ. αρσ.
συγκριτικός ) πάντων πεποιήκατε πολλὰ καὶ αἰσχρὰ ἕνεκα κερδέων.
4. Πάντα δὲ περιεσκεμμένως δραματουργῶν τὰς πρὸς Ἡρώδην ὁδοὺς ταῖς διαβολαῖς
ἐποιεῖτο _______________(τεχνικός, θηλ. αιτ. πληθ. υπερθετικός).
5.Μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων ____________ ( τίμιος, ονομ. ουδ.
συγκρικτικός) καὶ ______________(σεμνός, ονομ. ουδ. συγκρικτικός) καὶ
______________ (ἅγιος, ονομ. ουδ. συγκρικτικός).
6. ________________(αἱρετός, ονομ. αρσ. συγκρικτικός) ἐστι ὁ θάνατος τοῦ ἀτίμου
βίου.
7. Πάντα γὰρ Ἀντίπατρος ἦν, καὶ τὰ πικρότατον Ἀλεξάνδρῳ, πάντα ἦν ἡ Ἀντιπάτρο
υ μήτηρ,
σύμβουλος κατ’ αὐτῶν μητρυιᾶς_______________ (χαλεπός,ονομ.ενικού.θηλ.
συγκριτικός)καὶ _____________ τι (πολύ, ουδ. αιτ. ενικού,
συγκριτικός) προγόνων μισοῦσα τοὺς ἐκ βασιλίδος.
8. Βοιωτοὶ _______________ ( βάρβαρος, ονομ. πληθ., αρσ. συγκριτικός) τυγχάνουσι
ὄντες ἢ Θετταλοί.
9. _________________ (σκληρός, ονομ. ενικού ,αρσ. συγκριτικός) σοι πρὸς κέντρα
λακτίζειν.
10. Σοφοῖς ὁμιλῶν ἐκβήσει______________ (σοφός, ονόμ. ενικού ,αρσ. συγκριτικός).
11. Τί γὰρ ἂν τούτων ____________ (ἀνιαρός, αιτ. ενικού, ουδ. συγκριτικός)
ἀκούσειεν;
12. Τὸ τῶν κρηνῶν ὕδωρ _____________ (ψυχρός, ονομ. ουδ. υπερθετικός) καὶ
_____________(διαυγής, ονομ. ουδ. υπερθετικός) ἐστι.
13.Ἐθεράπευον Ἀντίπατρον ἤδη, συναφίστα δ’ ἕκαστον τὰ τοῦ βασιλέως προστά
γματα, παραγγείλαντος τοῖς _____________ (τίμιος, αρσ. δοτ. πληθ.
υπερθετικός) μήτε προσιέναι μήτε προσέχειν τοῖς περὶ Ἀλέξανδρον.
14. Ἐκεῖνοι ὑπὲρ τῆς τῶν Ἑλλήνων ἐλευθερίας συνεβάλοντο, στρατηγὸν
μὲν Θεμιστοκλέα,____________ (ἱκανός, αιτ. ενικού, αρσ. υπερθετικός) εἰπεῖν
καὶ γνῶναι καὶ πρᾶξαι, ναῦς δὲ____________ (πολύς, αιτ. πληθ. θηλ.
συγκριτικός, β’ τύπος) τῶν ἄλλων συμμάχων, ἄνδρας
δ’______________( ἔμπειρος, αιτ. πληθ, αρσ. υπερθετικός).
12
2) Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις των παρακάτω επιθέτων σε - ότερος, - οτατος ή σε -
ωτερος,- ωτατος.
θερμ….. τέρους
ἠρεμ….. τάτην
νε….. τατος
ἐντον…τατος
σοφ….. τέρους
δικαι….τεροι
ὠφελιμ…τατοι
φοβερ…τέραν
ἐνδοξ….τατον
σεμν… τέρας
γενναι….τατος
ἐντιμ....τατος

3)Να συμπληρώσετε τα κενά, βάζοντας τα επίθετα και τα επιρρήματα στο

βαθμό που σας ζητείται.
1. Οὐδὲν κτῆμα ἐστι …………….. τῆς ἀρετῆς ( σεμνός, αιτ. ενικού, ουδ. συγκριτικός).
2. Ὁ ἥλιος …………… τῆς σελήνης ἐστι (μέγας, ονομ.ενικού,αρσ.συγκριτικός)
3. …………….. ἐπολέμησαν οἱ Ἀθηναῖοι ἥ οἱ Πέρσαι (γενναίως, συγκριτικός).
4. Ἀγάπα τὴν πατρίδα ………….. ἥ τοὺς γονέας ( μάλα, συγκριτικός).
5. Κροῖσος ἐνόμιζεν εἶναι ……………….. Σόλωνος ( εὐτυχής,
ονομ.ενικού,αρσ.συγκριτικός).
6. ……………… ἐστι τὸ ἀδικεῖσαθαι ἥ τὸ ἀδικεῖν( καλός, ονομ. ενικού, ουδ.
συγκριτικός).
7. Οὐδὲν …………….. γένους ἀθλητῶν( κακός, ονομ. ενικού, ουδ. συγκριτικός).
8. Τὸ φυλάξασθαι τἀγαθὰ…………….. (χαλεπός, συγκριτικός)
9. …………… ἐστι τὸ ἀδικείσασθαι ἢ τὸ ἀδικεῖν. (ἀγαθός, συγκριτικός)
10. Πιστεύει τὸν καλὸν θάνατον ………………(ἀγαθός, συγκριτικός, β’ τύπος)
11. Οὐδὲν…………… γένους ἀθλητῶν. (κακός, συγκριτικός).
12. Οἱ δὲ Πελοποννήσιοι ἰδόντες τὰς τῶν Ἀθηναίων τριήρεις οὔσας ……………….
( πολύς, συγκριτικός, αιτ. πληθ. θηλ. β’ τύπος) τε πολλῷ ἢ ………………. (πρό,
συγκριτικός) καὶ πρὸς τῷ λιμένι, ἔφυγον εἰς τὴν γῆν·
13.Οἱ Ἀθηναῖοι τῷ Ἀντιόχῳ ἐβοήθουν ………………..ναυσί (πολύς, δοτ. πληθ.
συγκριτικός)
14. Οἱ στρατηγοὶ οὐκ ἀνείλοντο τοὺς ....................... ὑπὲρ τῆς πατρίδος
γενομένους (ἀγαθός, υπερθετικός).
15. Ταῦτα γὰρ ὑπῆρχεν ᾿Αθηναίοις καὶ οὐκ ……………….. (μικρός, ονομ. πληθ. ουδ.
β’ τύπος) ἕκαστα τούτων, ὅτε ἡ εἰσβολή τὸ πρῶτον ἔμελλεν Πελοποννησίων
ἔσεσθαι καὶ ἐς τὸν πόλεμον καθίσταντο.
4) Να βάλετε τα επιρρήματα των παρακάτω προτάσεων στους άλλους βαθμούς, όπως στο
παράδειγμα.
13
1. Καὶ ἤγγισαν εἰς τὴν κώμην οὗ ἐπορεύοντο καὶ αὐτὸς
προσεποιεῖτο πορρωτέρω πορεύεσθαι.
2. Οἱ δὲ παρανηχόμενοι δελφῖνες τοὺς ἐξωτέρω τῶν ἰχθύων φοβοῦντες ὠθοῦσι
καὶ τοῦδιαδιδράσκειν ἀναστέλλουσιν.
3. Πλεῖστα δὲ καὶ κάλλιστα ἐκεῖνοι ὑπὲρ τῆς τῶν Ἑλλήνων ἐλευθερίας
συνεβάλοντο
4. Οὐχ ἥκιστα δὲ καὶ τῆς Ἐπιστολῆς τὸ προοίμιον, ταύτην ἔχει τὴν διδασκαλίαν.
5. Στρατοπεδευσάμενος δὲ τῶν πολεμίων ἄπωθεν σταδίοις πεντήκοντα πέμπει
τοὺς κατοψόμενους.
6. Ὅσῳ γὰρ δὴ προέβαινε ἐσωτέρω τῆς Ἑλλάδος ὁ Πέρσης τοσούτῳ ἔθνεα οἱ
εἵπετο.
7. Οὑδὲ γὰρ τὰ ῥᾶστα δοκοῦντα τῶν ἡμετέρων ἐπιτηδευμάτων
ἄλλοι ῥαδίως ὑπομένουσι.
8. ἡδέως γὰρ ἀνέχεσθε τῶν ἀφρόνων φρόνιμοι ὄντες·
9. Ἔγγιον γὰρ τὸ εἶδος τῇ τῷ ἀτόμῳ οὐσίᾳ ἢ τὸ γένος.
10.Ἐπειδὴ δὲ ἀνοιχθείη, εἰσῇμεν παρὰ τὸν Σωκράτη καὶ τὰ πολλὰ διημερεύομεν μετ'
αὐτοῦ. καὶ δὴ καὶ τότε πρῳαίτερον συνελέγημεν·
11.Ἐν ἀρχῇ παῖδες εἰς διδασκάλων τῆς ἡλικίας ἀρξάμενοι
φοιτᾶν, ὀψιαίτατα ἀπαλλάττονται.
12. Οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ.
13. Ἀσυμβούλου δείπνου γὰρ ὅστις ὑστερεῖ, τοῦτον ταχέως νόμιζε τάξιν λιπεῖν.
14. Γυνὴ καταλεγέσθω μὴ ἔλαττον ἐτῶν ἑξήκοντα γεγονυῖα.
15. Ἦσαν μὲν γὰρ πάλαι Ἀμαζόνες θυγατέρες Ἄρεως.
16.Οὐκοῦν οἱ μὴ ὀρθῶς πράττοντες ἀφρόνως πράττουσιν καὶ οὐ σωφρονοῦσιν οὕτω πρά
ττοντες;
Θετικός

πόρρω
πορρωτέρω πορρωτάτω
14
5)Να σχηματίσετε τους άλλους δύο βαθμούς των επιθέτων στο γένος και τον
αριθμό που βρίσκονται.
Θετικός Θετικός

Συγκριτικός Υπερθετικός Συγκριτικός Υπερθετι
τοῦ βαθέος τῆς στενῆς
(αρσ.)
τῷ παχεῖ (ουδ.) ὁ βέβαιος
ἡ ἄφρων ὁ ἀθάνατος
ὁ χαρίεις τὰ λαμπρὰ
ὁ κακοδαίμων τοῖς
φαιδροῖς(αρσ.)
τοῦ ἀληθοῦς ὁ δυνάμενος
(ουδ.)
ὁ μικρός ὁ ἅρπαξ
τοῖς ἐπιμελέσι τῶν ἱκανῶν
(αρσ.) (ουδ.)
τάς πτωχάς τούς κόλακας
τῶν ἐνδόξων ὁ ἁπλοῦς
(θηλ.)
τοῦ κενοῦ (ουδ.) τῆς εὐσεβοῦς
ὁ εὔχαρις ἡ ἐχθρὰ
τούς θνητούς ὁ ἐπικρατῶν
τὸν βασιλικόν ὁ εὔνους
ὁ τραχύς τὸ ἄσμενον
6).Να γράψετε τα επίθετα και τα επιρρήματα που σας δίνονται στους άλλους δύο βαθμούς.
Θετικός Υπερθετικός
Συγκριτικός

ἀγαθῶν(αρσ.)
πολλαῖς
κακῶς
καλῶς
ἐπιμελεῖ
δικαίως
ἄλκιμος
σοφά

15
ΔΕΥΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΑΤΩΝ- ΑΟΡΙΣΤΟΣ Β
Δεύτεροι χρόνοι ρημάτων
Οι δεύτεροι Μέλλοντες και Αόριστοι σχηματίζονται από τη ρίζα του ρήματος, που είναι
πάντοτε βραχεία.
π,χ. λείπω - ἔ-λιπ-ον =» προστακτική λίπε
λαμβάνομαι < λα-ν-β-άν-ομαι [πρβ. ἐ-λαβ-όμην, λαβή]
16
προσφυματα βλάπτομαι < βλάπ-τ-ομαι [πρβ. έ-βλα'β-ην, βλάβη]
'- προσφυμα
Ι. Ενεργητικός και Μέσος Αόριστος Β'

ΕΦ Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική Απαρέμφατο Μετοχή
ἔ-6αλ -ον βάλ-ω βάλ-οιμι βαλ-εῖν 6αλ-ών-οῦσα
-ες -ῃς -οις 6άλ-ε -ον
-ε -ῃ -οι -έτω
- -ωμεν -οιμεν -
ομεν -ητε -οιτε -ετε
- -ωσι(ν) -οιεν -όντων
ετε
-ον
ΜΦ
ἐ-βαλ -όμην βάλ-ωμαι βαλ-οίμην βαλ-έσθαι βαλ-όμενος -
-ου -ῃ -οιο βαλ-οῦ ομένη -
-ετο -ηται - -έσθω όμενον
-όμεθα -ώμεθα οιτο
-
-εσθε -ησθε - οίμεθα -εσθε
-οντο -ωνται -οισθε
-οιντο -
έσθων
Σημείωση: Η Οριστική κλίνεται σαν ΠΡΤ. Οι άλλες εγκλίσεις κλίνονται σαν ΕΝΣ.
Εξαιρούνται οι 6 σημειωμένοι
τύποι. Επίσης είναι αδόκιμοι οι δεύτεροι τύποι στο γ' πληθυντικό της Προστακτικής
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
Ενεστώτας Αόριστος β’

Οριστική Οριστικ Υποτακτι Ευκτικ Προστακτι Απαρεμ Μετοχές
ή κή ή κή φ.
(β΄ ενικό
πρόσωπο)
(ἄγω) ἤγαγον ἀγάγ-ω ἀγάγ- ἄγαγ-ε ἀγαγ-εῖν ἀγαγών-
οιμι οῦσα-όν
(αἱρῶ) εἶλον ἕλω ἕλοιμι ἕλε ἑλεῖν ἑλών-
οῦσα-όν
(ἁμαρτάνω) ἣμαρτον ἁμάρτ-ω ἁμάρτ- - ἁμαρτ- ἁμαρτών
οιμι εῖν - οῦσα-
όν
(βάλλω) ἔβαλον βάλ-ω βάλ-οιμι βάλ-ε βαλ-εῖν βαλών-
οῦσα-όν
(δάκνω) ἔδακον δάκ-ω δάκ- οιμ δάκ- ε δακ- εῖν δακών-
ι οῦσα-όν
(ἐσθίω) ἔφαγον φάγ-ω φάγ-οιμι φάγ-ε φαγ-εῖν φαγών-
οῦσα-όν
(ἔχω) ἔσχον σχ-ῶ σχ-οίην σχ-ές σχ-εῖν σχών-
οῦσα-όν
17
(ἀποθνήσκω) ἀπέθανο ἀποθάν-ω ἀποθάν- ἀπόθαν-ε ἀποθαν- ἀποθανώ
ν οιμι εῖν ν- οῦσα-
όν
(κάμνω) ἔκαμον κάμω κάμοιμι κάμε καμεῖν καμών-
οῦσα-όν
(κράζω) ἔκραγον κράγω κράγοιμι κράγε κραγεῖν κραγών-
οῦσα-όν
(λαγχάνω=παίρ ἔλαχον λάχ-ω λάχ-οιμι λάχ-ε λαχ-εῖν λαχών-
νω με κλήρο) οῦσα-όν
(λανθάνω) ἔλαθον λάθ-ω λάθ-οιμι λάθ-ε λαθ-εῖν λαθ-
οῦσα-όν
(λείπω) ἔλιπον λίπ-ω λίπ-οιμι λίπ-ε λιπ-εῖν λιπών-
οῦσα-όν
(μανθάνω) ἔμαθον μάθ-ω μάθ-οιμι μάθ-ε μαθ-εῖν μαθών-
οῦσα-όν
(ὀφείλω) ὤφελον ὀφέλ-ω ὀφέλ- οι ὄφελε ὀφελ- εῖ ὀφελών-
μι ν οῦσα-όν
(ὀφλισκάνω) ὦφλον ὄφλω ὄφλ - ὀφλεῖν ὀφλών-
οῦσα-όν
(πάσχω) ἔπαθον πάθ-ω πάθ-οιμι πάθ-ε παθ-εῖν παθών-
οῦσα-όν
(πείθω) ἔπιθον πίθ-ω πίθ-οιμι πίθ-ε πιθ- εῖν πιθ-ών-
οῦσα-όν
(πίπτω) ἔπεσον πέσ-ω πέσ-οιμι πέσ-ε πεσ-εῖν πεσών-
οῦσα-όν
(πίνω) ἔπιον πίω πίοιμι πίε πιεῖν πιών-
οῦσα-όν
τέμνω ἔτεμον τέμω τέμοιμι τέμε τεμεῖν τεμών-
οῦσα-όν
(τίκτω) ἔτεκον τέκω τέκοιμι τέκε τεκεῖν τεκών-
οῦσα-όν
(τρέχω) ἔδραμον δράμ-ω δράμ- δράμ-ε δραμ-εῖν δραμών-
οιμι οῦσα-όν
(τυγχάνω) ἔτυχον τύχ-ω τύχ-οιμι τύχ-ε τυχ-εῖν τυχών-
οῦσα-όν
(φέρω) ἤνεγκον ἐνέγκ-ω ἐνέγκ- ἐνέγκ-ε ἐνεγκ- ἐνεγκών-
οιμι εῖν οῦσα-όν
(φεύγω) ἔφυγον φύγ-ω φύγ-οιμι φύγ-ε φυγ-εῖν φυγ-
οῦσα-όν
(ἔρχομαι) ἦλθον ἔλθ-ω ἔλθ-οιμι ἐλθ -έ ἐλθ-εῖν ἐλθών-
οῦσα-όν
(λέγω) εἶπον εἴπ-ω εἴπ-οιμι εἰπ -έ εἰπ-εῖν εἰπών-
οῦσα-όν
(εὑρίσκω) ηὗρον ή εὕρ-ω εὕρ-οιμι εὑρ -έ εὑρ-εῖν εὑρών-
εὗρον οῦσα-όν
(ὁρῶ) εἶδον ἴδ-ω ἴδ-οιμι ἰδ -έ ἰδ-εῖν ἰδών-
οῦσα-όν
(λαμβάνω) ἔλαβον λάβ-ω λάβ-οιμι λαβ- έ λαβ-εῖν λαβών-
οῦσα-όν
γιγνώσκω ἔγνων γν-ῶ γν-οίην γν-ῶθι γν-ῶναι γνούς-
οῦσα-όν
βαίνω ἔβην βῶ β-αίην βῆθι βῆναι- βάς-
18
ᾶσα- αν
(ἐρωτῶ) ἠρόμην ἔρ-ωμαι ἐρ-οίμην ἐρ-οῦ ἐρ-έσθαι ἐρ
όμενος-
η-ον
(τρέπομαι) ἐτραπόμ τράπ-ωμαι τραποίμ τραπ-οῦ τραπ- τράπ
ην ην έσθαι όμενος-
η-ον
(πυνθάνομαι) ἐπυθόμη πύθ-ωμαι πυθ- πυθ-οῦ πυθ- πυθ-
ν οίμην έσθαι όμενος-
η-ον
(αἰσθάνομαι) ἠσθόμην αἴσθ-ωμαι αἰσθ- αἰσθ-οῦ αἰσθ- αἰσθ-
οίμην έσθαι όμενος-
η-ον
(γίγνομαι) ἐγενόμη γέν-ωμαι γεν- γεν-οῦ γεν- γεν-
ν οίμην έσθαι όμενος-
η-ον
ἕπομαι ἑσπομην σπ-ῶμαι σποίμην σπ-οῦ σπ- σπ-
έσθαι όμενος-
η-ον
ἀφικνοῦμαι ἀφικόμη ἀφίκομαι ἀφικοίμ ἀφικ-οῦ ἀφικ- ἀφικ-
ν ην έσθαι όμενος-
η-ον
ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ
Ενεστώτας Αόριστος β’

Οριστική Οριστική Υποτακτι Ευκτική Προστακτ Απαρεμ Μετοχές
κή ική φ.
(β΄ ενικό
πρόσωπο)
(ἄγομαι) ἠγαγόμην ἀγάγ- ἀγαγ- οί ἀγαγ - οῦ ἀγαγ- ἀγαγόμενος
ωμαι μην έσθαι -η-ον
(αἰσθάνομαι) ἠσθόμην αἴσθ-ωμαι αἰσθ- αἰσθ-οῦ αἰσθ- αἰσθ-
οίμην έσθαι όμενος-η-
ον
(αἱροῦμαι) εἱλόμην ἕλ-ωμαι ἑλ-οίμην ἑλ-οῦ ἑλ-έσθαι ἑλ-όμενος-
η-ον
ἀπεχθάνομαι ἀπηχθόμη ἀπέχθωμα ἀπεχθ- ἀπεχθοῦ ἀπεχθέσ ἀπεχθόμενο
ν ι οίμην θαι ς-η-ον
ἀπόλλυμαι ἀπωλόμην ἀπόλωμαι ἀπολ- ἀπολοῦ ἀπολέσθ ἀπο-
οίμην αι λόμενος-η-
ον
(ἀφικνοῦμαι ἀφικόμην ἀφίκ-ωμαι ἀφικ- ἀφικ-οῦ ἀφικ- ἀφικ-
) οίμην έσθαι όμενος-η-
ον
(βάλλομαι) ἐβαλόμην βάλ- ωμαι βαλ- οίμ βαλ- οῦ βαλ- βαλ
ην έσθαι όμενος-η-
ον
(γίγνομαι) ἐγενόμην γέν-ωμαι γεν- γεν-οῦ γεν- γεν-όμενος-
οίμην έσθαι η-ον
19
ἐγείρομαι ἠγρόμην ἔγρωμαι ἐγρ- ἐγροῦ ἐγρ- ἐγρ- όμενος
οίμην έσθαι -η-ον
ἕπομαι ἑσπομην σπ-ῶμαι σπ-οίμην σπ-οῦ σπ-έσθαι σπ-όμενος-
η-ον
(ἐρωτῶ) ἠρόμην ἔρ-ωμαι ἐρ-οίμην ἐρ-οῦ ἐρ-έσθαι ἐρ- όμενος-
η-ον
(εὑρίσκομαι) ηὗ(εὑ )ρό εὕρ-ωμαι εὑρ- οίμ εὑρ- οῦ εὑρ- εὑρ-
μην ην έσθαι όμενος-η-
ον
(ἔχομαι) ἐσχόμην σχ-ῶμαι σχ-οίμην σχ- οῦ σχ-έσθαι σχ- όμενος-
η-ον
(λαμβάνομαι ἐλαβόμην λάβ-ωμαι λαβ- οίμ λαβ- οῦ λαβ- λαβ-
) ην έσθαι όμενος-η-
ον
(ἐπιλανθάνο ἐπελαθόμ ἐπιλάθ- ἐπιλαθ- ἐπιλαθ- οῦ ἐπιλαθ- ἐπιλαθ όμεν
μαι) ην ωμαι οίμην έσθαι ος-η-ον
(λέγομαι) εἶπόμην εἴπ-ωμαι εἰπ- οίμη εἰπ- οῦ εἰπ- εἰπ όμενος-
ν έσθαι η-ον
(λείπομαι) ἐλιπόμην λίπ-ωμαι λιπ- οίμη λιπ - οῦ λιπ- λιπόμενος-
ν έσθαι η-ον
(ὁρῶμαι) εἰδόμην ἴδ-ωμαι ἰδ- οίμην ἰδ- οῦ ἰδ-έσθαι ἰδόμενος-η-
ον
πείθομαι ἐπιθόμην πίθωμαι πιθοίμην πιθ-οῦ πιθέσθαι πιθόμενος-
η-ον
(πυνθάνομαι ἐπυθόμην πύθ-ωμαι πυθ- πυθ-οῦ πυθ- πυθ-
) οίμην έσθαι όμενος-η-
ον
τέμνομαι ἐτεμόμην τέμωμαι τεμ- τεμοῦ τεμ- τεμόμενος-
οίμην έσθαι η-ον
(τρέπομαι) ἐτραπόμη τράπ- τραποίμη τραπ-οῦ τραπ- τράπόμενος
ν ωμαι ν έσθαι -η-ον
(ὑπισχνοῦμα ὑπεσχνού ὑπόσχωμα ὑποσχοίμ - ὑπο- ὑποσχόμεν
ι) μην ι ην σχέσθαι ος-η-ον
(φέρομαι) ἠνεγκόμη ἐνέγκ- ἐνεγκ- οί ἐνεγκ -οῦ ἐνεγκ- ἐνεγκόμενο
ν ωμαι μην έσθαι ς-η-ον
Παρατηρήσεις
(1) Η ευκτική του ἔσχον (έχω) κλίνεται:
ιδιόρρυθμα όταν είναι απλή κανονικά όταν είναι σύνθετη
π.χ.
σχοίην παρά-σχοιμι
σχοίης παρά-σχοις
σχοίη παρά-σχοι
σχοίημεν κ σχοῖμεν παρά-σχοιμεν
σχοίητε κ σχοῖτε παρά-σχοιτε
σχοίησαν κ σχοῖεν παρά-σχοιεν
Οι τύποι προσσ... ανήκουν στο ρ. προσ-έχω, οι τύποι προσ... ανήκουν στο

ρ. προ-έχω.
π.χ. πρόσσχω < πρόσ-σχω < προσ-έσχον < προσ-έχω πρόσχω < πρό-σχω
< προ-έσχον < προ-έχω
20
Ο Αόριστος β' του λέγω: α) στην οριστική κλίνεται: εἶπον, εἶπας, εἶπε,
εἴπομεν, εἴπατε, είἶπον, β) στην προστακτική κλίνεται: εἰπέ, εἰπέτω κ' εἰπάτω,
εἴπετε κ' εἴπατε, εἰπό-ντων κ' εἰπάτωσαν. Οι τύποι με -α- προήλθαν από τον
Αόριστο α' είπα, ο οποίος δανείζει τους λίγους τύπους που σχηματίζει, στον
Αόριστο β'.
Οι προστακτικές των ἥμαρτον (άμαρτάνω)
ἀπηχθόμην (απεχθάνομαι) ελλείπουν.
ὤφλον (όφλισκάνω)
Παρουσιάζουν ανωμαλία κατά την αφαίρεση της αύξησης της οριστικής οι Αόριστοι
β' εἶλον -> ἕλω,
εἶπον -> εἴπω εἶδον -> ἴδω
(6) Οι υποτακτικές σχώ (έχω) και σπώμαι (έπομαι) με πρόθεση ανεβάζουν τον τόνο.
π.χ. σχῶ αλλά παράσχω σπῶμαι αλλά ἐπίσπωμαι
σχῇς παράσχης σπῇ ἐπίσπη
σχῇ παράσχη σπῆται ἐπίσπηται
σχῶμεν παράσχωμεν σπώμεθα ἐπισπώμεθα
σχῆτε παράσχητε σπῆσθε ἐπίσπησθε
σχῶσι παράσχωσι σπῶνται ἐπίσπωνται
β' ενικό προστακτικής Αορίστου β'

Ε.Φ.Τονίζεται στην παραλήγουσα ή προπαραλήγουσα (όσο πιο ψηλά γίνεται). π.χ. μάθε,
άγαγε
Εξαιρούνται
έλθέ (έρχομαι),
εύρε (ευρίσκω),
ἰδέ (όρώ),
εἰπε (λέγω),
λαβέ (λαμβάνω).
Με πρόθεση όμως ανεβάζουν τον τόνο στη λήγουσα της πρόθεσης.
π.χ.
ἄπελθε, ἐξεῦρε, πάριδε, πρόειπε, παράλαβε
Μ.Φ. τονίζεται στη λήγουσα και περισπάται.
π.χ. ἀφικοῦ, παραγενοῦ
Εξαιρούνται οι μονοσύλλαβες σχοῦ (έχομαι), θοῦ (τίθεμαι), δοῦ (δίδομαι), σποῦ που
όταν ενωθούν με δισύλλαβη πρόθεση, ανεβάζουν τον τόνο σα της πρόθεσης.
π.χ. παράσχου, κατάθου, παράδου, ἐπίσπου αλλά ἐνσχοῦ, ἐνθοῦ, ἐκδοῦ, συσποῦ
Όι μονοσύλλαβες σχές (έχω), θές (τίθημι), δός (δίδωμι), ἕς (ἳημι). Με πρόθεση όμως

ανεβάζουν τον τόνο στηλήγουσα της πρόθεση.
π.χ. έπίσχες, παράθες, συνέκδος, άφες
21
ΑΝΩΜΑΛΑ ΡΗΜΑΤΑ ΣΕ -ΜΙ (ΟΙΔΑ- ΦΗΜΙ- ΕΙΜΙ)
ΟΙΔΑ- ΦΗΜΙ- ΕΙΜΙ
1) Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται.
1. οἶδα: το β’ ενικό πρόσωπο παρατατικού  ………………………..
2. φημί: το γ’ ενικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα
…………………………
3. εἶμι: το γ’ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα …………………………
4. φημί: το απαρέμφατο του ενεστώτα …………………………
5. οἶδα : το γ’ πληθυντικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα …………………………
22
6. φημί: τη γενική ενικού της μετοχής θηλυκού γένους …………………………
7. οἶδα: τη δοτική πληθυντικού της μτχς αρσενικού γένους …………………………
8. εἶμι: το γ’ πληθυντικό πρόσωπο προστακτικής ενεστώτα
…………………………
9. εἶμι: το β ενικό πρόσωπο παρατατικού  …………………………
10. φημί: το α’ πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής
ενεστώτα  …………………………
11. οἶδα: το β’ ενικό πρόσωπο
ενεστώτα  …………………………
12. φημί: το γ’ ενικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα
 …………………………
2) Να γράψετε το β’ ενικό και το γ’ πληθυντικό πρόσωπο των ρημάτων εἶμι,

φημί, οἶδα σε όλες τις εγκλίσεις.
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
β’ ενικό
οἶδα
εἶμι
φημί
γ’ πληθυντικό
οἶδα
εἶμι
φημί
3)Να συμπληρώσετε τα κενά με τους τύπους των εἶμι, φημί, οἶδα που σας
ζητούνται στην παρένθεση.
1. Ὁ ἄνθρωπος τὰ μέλλοντα οὐκ……………… (οἶδα οριστική ενεστώτα).
Εἰ δ’ ……………. (οἶδαπαρατατικός) εὐτυχής οὐκ ἄν ἦν.
2. Γίγνωσκέ με ὡς μηδὲν………………….(οἶδα μετοχή ενεστώτα).
3. Οὐδεὶς ……………….( ἄπειμι, παρατατικός) παρὰ Κύρου πρὸς βασιλέα.
4. Εἶπέ ποτε σοφὸς ἀνήρ. Πράττοι ἕκαστος ἥν………………. (οἶδα, ευκτική
ενεστώτα).
5. Ἡ μοῖρα ἡμῶν, ὅποιπερ……………… (εἶμι, οριστική ενεστώτα)
………… … ( εἶμι, πρ
οστακτική ενεστώτα )
6. Σύ τι…………….. ( φημί, οριστική ενεστώτα);Ἆρ οὐκ ἄν ……………….
( φημί, παρατατικός); …………….( φημί, προστακτική ενεστώτα) οὖν.
7. Οἱ μὲν τὸ ὅλον………………..(οἶδα, μετοχή ενεστώτα) καὶ τὸ μέρος
…………………..(οἶδα,ευκτική ενεστώτα) ἄν , οἱ δὲ μόνον τὸ μέρος…………..
(οἶδα μετοχή ενεστώτα), οὐκέτι τὸὅλον…………….(οἶδα, οριστική
ενεστώτα).
8. 1. ………………(οἶδα μετοχή ενεστώτα) ἡμεῖς εἰ νικῶμεν ἥ νικώμεθα.
23
9. 2. Τρεῖς εἶναι,…………….. ( φημί,γ πληθυντικό οριστικής
ενεστώτα)παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις πολιτείαι, ὀλιγαρχία, δημοκρατία,
τυραννίς.
10. 3. Τίνα τῶν πολιτειῶν τούτων ἡμεῖς………………( φημί, ευκτική
ενεστώτα)ἄν ἄριστην εἶναι.
11. 4. Οἱ δειλοὶ κύνες τοὺς ……………..( πάρειμι, μετοχή ενεστώτα)
διώκουσι καὶ δάκνουσι, τοὺς δὲ ……………( ἔπειμι, μετοχή ενεστώτα)
φεύγουσιν.
12. 5. Μετὰ φίλου πιστοῦ καὶ διὰ πυρὸς ἔγωγε…………….( εἶμι ευκτική
ενεστώτα ) ἄν.
13. 6. Τί δηλοῖ ὁ ἐν Δελφοῖς θεὸς……………….. ( φημί, μετοχή ενεστώτα);
Γνῶθι σαυτόν.
ΣΥΝΗΡΗΜΕΝΑ α τάξης- ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ (-αω)
1) Να συμπληρώσετε τα κενά με τους σωστούς τύπους των συνηρημένων που

δίνονται στην παρένθεση.
1. Οὖτος Μηκυναῖος .................... ( αὐδῶμαι, οριστική ενεστώτα) γένος.
2. ................. (ἀποδειλιῶ, προστακτική ενεστώτα) καὶ σύ, ὦ Ἀδείμαντε, πλησίον
τοῦ κινδύνου γενόμενος;
3. Οὔκουν οἴεσθε τὸ δίκαιον μετὰ κινδύνου................... (δρῶμαι, οριστική ενεστώτα);
4. Πεισίστρατος...................... τυραννίδα ἱδρῦσαι. ( πειρῶμαι, οριστική παρατατικού
5. Πάντες οἱ ἄνθρωποιο βούλονται .................... ( ἀγαπῶμαι, απαρέμφατο
ενεστώτα) καὶ ................. ( τιμῶμαι, απαρέμφατο ενεστώτα) παρὰ τῶν πολιτῶν.
6. Δεῖ ὑμᾶς τοὺς γονέας ......................... ( τιμῶ, απαρέμφατο ενεστώτα) ,
ἳνα .................... (ζῶ, υποτακτική ενεστώτα) εὐτυχεῖς.
7. Περικλῆς ἐφίλει Ἀλκιβιάδη καὶ.................... (πειρῶμαι, οριστική παρατατικού)
διδάξαι αὐτόν.
24
8. Στρατιῶται μὴ..................... (ἀποδειλιῶ, α’ πληθυντικό, υποτακτικής ενεστώτα).
Οὐ γὰρ πλήθει ἀλλὰψυχῇ αἱ στρατιαὶ .................... ( νικῶ, απαρέμφατο ενεστώτα).
9. Ἐσθίομεν, ἳνα ................... (ζῶ, υποτακτική ενεστώτα) ἀλλὰ οὐ ........................ (ζῶ,
οριστική ενεστώτα), ἳνα ἐσθίομεν.
10. Σωκράτης οὐκ ἔπινες, εἰ μὴ....................... (διψῶ, ευκτική ενεστώτα)........................
οὐδ’ ἤσθιεν εἰμὴ..................... ( πεινῶ, ευκτική ενεστώτα).
11. Ὦ παῖ, ...................... ( χρῶμαι, προστακτική ενεστώτα) πατρὶ παραδείγματι
καὶ ....................... (πειρῶμαι, προστακτική, ενεστώτα) ἀγαθὸς γενέσθαι.
2)Να αντικαταστήσετε τους τύπους του ρήματος «φυλάττω» με τούς

αντίστοιχους τύπους του ρήματος «τιμῶ» στις παρακάτω προτάσεις.
1. Δεῖ ὑμᾶς φυλάττειν τὴν πόλιν.
2. Δεῖ τὴν πόλιν φυλάττεσθαι ὑφ’ ὑμῶν.
3. Φυλάττετε τὴν πόλιν ὑμῶν.
4. Φύλαττε τὴν ὑμῶν πόλιν.
5. Οἱ ἡμῶν πρόγονοι ἀξίως ἐφύλαττον τὴν
πόλιν.
3)Να αντιστοιχίσετε τους τύπους της πρώτης στήλης με τη γραμματική

αναγνώριση του καθενός της δεύτερης στήλης.
ὁρώμενος   απαρέμφατο ενεστώτα μ.φ.

πειράσθω   β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα μ.φ.
γεννάτω   μετοχή ενεστώτα μ.φ.
διψῴην   γ’ ενικό προστακτικής ενεστώτα ε.φ
ζῆτε   απαρέμφατο ενεστώτα.
χρῶ   α’ ενικό ευκτικής ενεστώτα.
ζῆν   β’ πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα
χρῆσθαι   γ ενικό προστακτικής ενεστώτα μ.φ.
θεῷτο   γ’ ενικό ευκτικής ενεστώτα μ.φ.
4) Να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται.

ἐστιῶ : γ’ ενικό υποτακτικής
ενεστώτα. .......................................
πηδῶ : β’ πληθυντικό προστακτικής
ενεστώτα. .......................................
τιμῶ : ονομ. ενικού αρσ. γένους της μετοχής ενεστ.
ε.φ. .......................................
25
ἐῶ : απαρέμφατο ενεστ.
μ.φ. .......................................
τελευτῶ : απαρέμφατο
ενεστ. .......................................
πλανῶ : γεν. ενικού θηλ. γένους της μετοχής ενεστ.
ε.φ. .......................................
διψῶ : β’ ενικό προστακτικής
ενεστώτα. .......................................
σιωπῶ :γ’ πληθυντικό ευκτικής
ενεστώτα. .......................................
φοιτῶ :γ’ πληθυντικό οριστικής
παρατατικού. .......................................
μηχανῶμαι :γ’ ενικό ευκτικής
ενεστώτα. .......................................
ΣΥΝΗΡΗΜΕΝΑ Β τάξης- ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Στο παρακάτω απόσπασμα να εντοπίσετε τους τύπους των
συνηρημένων ρημάτων της β’ τάξης και να γράψετε τους
αντίστοιχους τύπους στην υποτακτική του ενεστώτα:
Κῦρος τοὺς στρατιώτας παρελαύνειν ἐκέλευσεν ὅπως εἴ τί που
ἐναντιοῖτο αὐτῷ͵ ἀπαντῴη ἔχων τὴν ἰσχὺν ἐν τάξει καὶ μάχοιτο. Κῦρος
μὲν δὴ οὕτως ἦγε τὸ στράτευμα· οὐ μέντοι αὐτός γε μιᾷ χώρᾳ ἐχρῆτο͵
ἀλλ΄ ἄλλοτε ἀλλαχῇ περιελαύνων ἐφεώρα τε καὶ ἐπεμελεῖτο͵ εἴ του
δέοιντο.
Ξενοφῶν, Κύρου Παιδεία 5.3.57- 59 (διασκευή)
Να συμπληρώσετε τους τύπους που σας ζητούνται στον παρακάτω
πίνακα.
ΡΗΜΑ ΤΥΠΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
26
αἰνέω-ῶ γ΄ πληθ. ευκτ. ενεστ.
δέω(δένω) β΄ εν. υποτ. ενεστ.
ἐπιμελέομαι-οῦμαι β΄ εν. οριστ. παρατ.
ἐπιχειρέω-ῶ α΄ πληθ. ευκτ. ενεστ.
δέομαι (έχω ανάγκη) β΄ εν. υποτ. ενεστ.
πλέω γ΄ πληθ. προστ. ενεστ.
αἰδέομαι-οῦμαι β΄ εν. υποτ. ενεστ.
αἱρέομαι-οῦμαι γ΄ εν. ευκτ. ενεστ.
ἀρκέω-ῶ β΄ πληθ. οριστ. παρατ.
ὑπισχνέομαι-οῦμαι β΄ εν. ευκτ. ενεστ.
Να συμπληρώσετε τις φράσεις με τους σωστούς τύπους των

συνηρημένων ρημάτων που δίνονται στις παρενθέσεις:
α. Οἱ δὲ ἔφοροι ἐπεὶ ἤκουσαν τὸ πάθος͵ ………………………… (λυπέομαι–
οῦμαι, παρατ. γ’ πληθ.)
β. Προεῖπαν (= είπαν προκαταβολικά) δὲ ταῖς γυναιξὶ
μὴ ……………………… (ποιέω-ῶ, απαρ.) κραυγήν͵ ἀλλὰ σιγῇ (=σιωπηλά) τὸ
πάθος φέρειν..
γ. Τὰ μηδέν ……………………… (ὠφελέω-ῶ, μτχ.
ενεστ.) μὴ ……………………… (πονέω-ῶ= κοπιάζω, β΄ εν. προστ.
ενεστ.) μάτην (=μάταια).
δ. Νοῦν ἡγεμόνα ……………………… (ποιέομαι-οῦμαι, β’ εν. προστ. ενεστ.)
ε. Πάντα ………………………, (ῥέω, γ’εν. οριστ. ενεστ.) ἒστι δὲ
παγίως(=σταθερό) οὐδέν.
στ. ……………………… (θέω= τρέχω, γ΄ εν. παρατ.) δὲ τις ἀγγελλῶν τὸ
γεγονός.
Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τους ζητούμενους τύπους.
27
Οριστικ Υποτακτικ Ευκτικ Προστακτικ Παρατατικό
ή ή ή ή ς
ἀναπνέω (β’ ενικό)
διαπλέω (β’ πληθ)
συρρέω (α’ πληθ.)
δέομαι (β’ ενικό)
εἰσπνέω (γ’ πληθ.)
διαρρέω (γ’ εν.)
Να συμπληρώσετε τα κενά βάζοντας τα ρήματα που βρίσκονται στην

παρένθεση στον τύπο που σάς ζητείται.
 Νή Δία, ……………………………. γάρ ἄνθρωποι καί ὑπερβάλλουσιν ἀνοίᾳ.
(κακοδαιμονέω-ῶ, υποτακτική)
 Ἀθηναῖοι ᾠκοδόμησαν μακρά τείχη Μεγαρεῦσι (= για τους
Μεγαρείς) καί αὐτοί……………………………. (=οι ίδιοι) (φρουρέω-
ῶ παρατατικός).
 Ἀθηναῖοι …………………………….(= σέβονταν) μᾶλλον(= περισσότερο) τήν
ἀρετήν Ἡρακλέους ἤ (= παρά) ……………………………. τόν ἑαυτῶν κίνδυνον.
(αἰδέομαι- οῦμαιπαρατατικός, φοβέομαι-οῦμαι παρατατικός).
 Δεινόν ἄν εἴη, εἰ συγγνώμην ἔχοιτε τοῖς κλέπτουσι καί τοῖς
……………………………. (δωροδοκέω-ῶ μετοχή)
 Ἀγόρατος ἔπραξε ταῦτα δι’ ἅ εἰκότως (=για τα οποία εύλογα)
……………………………. νυνί ὑπ’ ἐμοῦ.(μισέομαι- οῦμαι οριστική)
 Ἐάν μή Ἀγόρατος ἔχει (= δεν μπορεί) ἀποδεῖξαι ἀποκτεῖναι Φρύνιχον,
……………………………. αὐτόν ἐπεί καί ἠκκλησίαζε καί …………………………….
(τιμωρέομαι-οῦμαι, β’ πληθυντικό οριστικής, συκοφαντέω-ῶ γ’ ενικό
παρατατικός)
 Σωκράτης ἐδίδασκεν ὅτι μάλιστα δέονται(= έχουν ανάγκη,
χρειάζονται) παιδείας αἱ φύσεις αἱ ……………………………. (= που
φαίνονται) εἶναι ἄρισται. (δοκέω-ῶ μετοχή)
28
 Αἱ πόλεις ……………………………. (= αν και μισούσαν) μάλιστα (= πάρα
πολύ) τούς Ὀλινθίους ὅμως οὐκ ἐτόλμησαν πέμπειν μεθ’ ὑμῶν
πρεσβείας. (μισέω-ῶ μετοχή)
29
 Ολιγόλεπτη δοκιμασία στα Αρχαία Ελληνικά

 Ενότητα: Συνηρημένα ή περισπώμενα ρήματα γ΄ τάξης (οω-ῶ)

 Ασκήσεις

 Α. Να συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων με τους τύπους
των ρημάτων που σας ζητούνται:

 1.Τοὺς κακοὺς οἱ Θεοὶ ……………………… (μαστιγῶ, οριστ. ενεστ.
γ΄ πληθ. ε.φ)
 2. Οἱ κύνες …………………….. (δηλῶ, οριστ. ενεστ. γ΄ πληθ. ε.φ) οὐ
δάκνοντες τοὺς καθίζοντας.
 3. Τὰς πόλεις ………………………. (κενῶ, οριστ. ενεστ. γ΄ πληθ. ε.φ.)
τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν.
 4. …………………………… (ἐλευθερῶ, προστ. ενεστ. β΄ πληθ. ε.φ.)
πατρίδα, παῖδας θεῶν τε ἱερά.
 5. ………………………. (ζηλῶ, οριστ. ενεστ. α΄ ενικ. ε.φ.) σε τοῦ
πλούτου καὶ τῆς εὐγλωττίας.

 Β. Να αντιστοιχίσετε τη στήλη Α΄ με τη στήλη Β΄. Προσοχή στη
στήλη Β΄ περισσεύει ένα στοιχείο.
 Α΄ Β΄
 1. πληροῖς γ΄ ενικ. προστ. ενεστ. ε.φ
 2. ἐπανορθούτω β΄ ενικ. υποτ. ενεστ. ε.φ
 3. στεφανοῦν α΄πληθ. οριστ. π.ρ.τ. ε.φ
 4. ἠλευθεροῦμεν απαρέμφατο ενεστώτα
 5. ἀξιοῖεν β΄πληθ.οριστ.π.ρ.τ, ε.φ
 γ΄πληθ. ευκτ. ενεστ. ε.φ

 Γ. Να συμπληρώσετε τους τύπους των ρημάτων που σας
ζητούνται.
 α. β΄ ενικ. οριστ. ενεστ. ε.φ. του ρ. ταπεινῶ .........................
 β. β΄ πληθ. οριστ. π.ρ.τ. ε.φ. του ρ. ζηλῶ .........................
 γ. γ΄ενικ. οριστ. π.ρ.τ. ε.φ. του ρ. δηλῶ .........................
 δ. γ΄ πληθ. υποτ. ενεστ. του ρ. ὑπνῶ .........................
 ε. α΄ ενικ. υποτ. ενεστ. ε.φ. του ρ. ὀρθῶ .........................
 στ. β΄ πληθ. οριστ. ενεστ. ε.φ. του ρ. ἀξιῶ .........................
 ζ. απαρέμφατο ενεστώτα του ρ. ἀρῶ .........................
 η. α΄ πληθ. υποτ. ενεστ. ε.φ. του ρ. δικαιῶ .........................
30
γ κλίση
1) Να μεταφέρετε τα παρακάτω ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου

αριθμού.
ὦ κανόνες 
αἱ ρῖνες 
ὦ ἄξονες 
τῇ σειρῆνι 
τῷ χειμῶνι 
ὦ ὠδῖνες 
οἱ ποιμένες 
ταῖς πόλεσι 
τῷ κλητῆρι 
τῶν πλασμάτων 
τῷ θύματι 
τῇ δεξιότητι 
ὦ τάπητες 
τοῖς Μεγαρεῦσι 
τοὺς κουρέας 
αἱ λύσεις 
τῶν ἱερέων 
τῶν στάσεων 
ὦ γνώμονες 
αἱ φρένες 
οἱ λιμένες 
αἱ φάλαγγες 
οἱ γέλωτες 
τῶνΜεγαρέων 
οἱ αὐχένες 
τῷ ἰχῶρι 
οἱ Τιτᾶνες 
οἱ πυρῆνες 
αἱσάρκες 
οἱ μεγιστᾶνες 
31
2) Να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται των παρακάτω ουσιαστικών.
ἡ Ἐλευσίς : την αιτιατική ενικού .
ὁ σωλήν : τη γενική ενικού
ἡ ἐσθής : τη δοτική ενικού
ὁ πίναξ : τη δοτική πληθυντικού
ὁ λέβης : τη γενική πληθυντικού
ὁ κίων : τη δοτική πληθυντικού
ἡ Πάρνης : τη γενική ενικού
ἡ θέμις : τη δοτική ενικού
ἡ χλαμύς : τη δοτική πληθυντικού
ὁ κώδων : την κλητική ενικού
ὁ αἰθήρ : την αιτιατική ενικού
ὁ κοιτών : την αιτιατική πληθυντικού
ἡ βαλβίς : τη γενική ενικού
ἡ Σαλαμίς : τη δοτική ενικού
3) Να συμπληρώσετε τους παρακάτω πίνακες.

Ενικός αριθμός
Ονομ.
Γεν. τῆς σύριγγος
Δοτ.
Αιτ. τὸν σκνῖπα
Κλητ.
Πληθυντικός αριθμός
Ονομ. οἱ ἱδρῶτες
Γεν. τῶν κορωνίδων
Δοτ.
Αιτ. τοὺς βῆχας
Κλητ.
4) Να γράψετε την ονομαστική ενικού των παρακάτω ουσιαστικών.
τῆς τετράδος, τῇ λαμπάδι, τοῦ ἅρπαγος, τὴν λαίλαπα, τοῦ αἰθέρος, τοὺς πυθμένας, τοῖς
φράγμασι, τοῦ σπινθῆρος, τῷ ἀέρι, τῆς σιαγόνος

5) Να γράψετε την κλητική ενικού των παρακάτω ουσιαστικών.
ὁ αὐτοκράτωρ, ὁ πνεύμων, τοῦ κηδεμόνος, ὁ γείτων, τῆς εἰκόνος, Θεμιστοκλῆς, ὁ
δαίμων, Πραξιτέλης, ὁ πράκτωρ, τοῦ ξενῶνος, ὁ σωτήρ
6) Να γράψετε τη δοτική ενικού και πληθυντικού των παρακάτω
ουσιαστικών.
ξίφος λίψ δεξιότη στρέμμα κρίσις χαλκεύς κλητή ἔαρ μήν τέκτων
ς ρ
ενικός
πληθυντικός
32
7) Να γράψετε τη γενική ενικού και πληθυντικού των παρακάτω
ουσιαστικών.
μάντι Κρής διώρυξ κώνωψ αὖλαξ γύψ μάστιξ Ἕλλην ὄρνις εἵλως
ς
ενικός
πληθ.
8) Να συμπληρώσετε το σταυρόλεξο.
1. τὸ θέμα : τη δοτική ενικού

2. ὁ θήρ : τη δοτική πληθυντικού
3. ὁ παιάν : τη δοτική πληθυντικού
4. ἡ ἄνωσις : τη δοτική ενικού
5. ἡ γαστήρ : την κλητική ενικού
6. ὁ Ἱεροκλῆς : την αιτιατική ενικού
7. ὁ ἀγών : τη γενική ενικού
8. τὸ μέρος : την ονομαστική πληθυντικού
9. ὁ Δωριεύς : την κλητική ενικού
10. ὁ Ἀριστοτέλης : την κλητική ενικού
11. ὁ χειμών : τη δοτική πληθυντικού
12. τὸ ἴχνος : τη δοτική πληθυντικού
9) Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων.

1. ……………….. ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ τάφος. (ἀνήρ, γενική πληθυντικού)
2. Τίμα τὸν………………….. (πατήρ) καὶ τὴν ………………….. (μήτηρ) .
3. Ἐν ταῖς……………..( ἡ φάραγξ) μένουσι ……………….( ἀλώπηξ, ονομ. πληθ.) ,
…………………, (ἱέραξ, ονομ. πληθ.)……………………( κόραξ, ονομ.πληθ.) καὶ ἄλλα
ζῶα.
4. Ἐν τοῖς …………….. ( δῶμα) οἱ παῖδες εἰσίν.
5. Πολλοῖς……………..( μάρτυς) ὁ κατήγορος χρῆται.
6. Πολλὰ κακὰ ἐποίησαν οἱ Ἀθηναῖοι τοὺς ………………….(Ἱστιεύς)
33
7. Ζεὺς τὸν ………………..( Προμηθεύς) ἐκέλευσε τὰς …………………( δύναμις)
διανεῖμαι.
8. Τὰς …………….. (ἔρις) οἱ πολῖαι οὐκ ἐθέλουσι.
9. Ἐν τῷ ……………. (λειμῶν) οἱ ποιμένες τὰ ποίμνια ἄγουσι.
10. Τῷ ………….. ( Σωκράτης) οἱ νέοι συνῆσαν.
11. Τῷ στρατηγῷ ……………. (Δημοσθένης) οἱ σύμμαχοι παραινοῦσιν.
12. Ἐν τῷ…………….. ( δάσος) ὁ ποταμὸς ρεῖ.
13. Τὰ τῆς ψυχῆς ………………… ( πέρας) οὐδεὶς δύναται γιγνώσκειν.
14. Μεγάλη ἡ δύναμις τοῦ ……………… ( κράτος) τῆς θαλάσσης.
15. Γνωστός ἐστιν ὁ μῦθος περὶ τοῦ………….. (μύρμηξ) καὶ……………. (τέττιξ ).
16. …………… (Ἄραψ, ονομ. πληθ.) καὶ ……………. (Αἰθίοψ, ονομ. πληθ.) σὺν τῷ
Πέρσῃ ἦλθον.
17. Ἐξ …………..(ὄνυξ. γεν. εν) τὸν …………… (λέων) γιγνώσκω.
18. Γέρων μετὰ τοῦ …………. ( θεράπων) εἰς Δελφοὺς ἔρχεται.
19. Οἱ ὁπλῖται………………. ( κνημίς, αιτ. πληθ.) φέρουσι.
20. Διὰ τὸν ……………… (χειμών) ἄπορος ἡ θάλαττά ἐστι καὶ οἱ ναῦται ἐν τῷ………….
(λιμήν) ἡσυχάζουσιν.
21. Τὰς τραγωδίας τοῦ……………….. (Σοφοκλῆς) καὶ τὰς κωμωδίας τοῦ ……………..
(Ἀριστοφάνης) ἅπαντες οἱ πολῖται τεθέανται.
22. Τοὺς ……………. (γονεύς) δεῖ τιμᾶν, παῖ.
23. Ἀνάγνωθι τοὺς νόμους, ……………… (γραμματεύς, κλητ. εν.)
24. Τοῖς πολεμίοις ἄφθονα…………. (χρῆμα) παρὰ μεγάλου……………. (βασιλεύς) ἐστι.
25. Τὴν ………………. (δύναμις) τῆς ……………….. (πόλις) ἀεὶ αὔξειν βούλομαι.
10) Να αντιστοιχίσετε τα επίθετα της πρώτης στήλης με τα ουσιαστικά της δεύτερης,

βάζοντάς τα στην ίδια πτώση και αριθμό.
ἀσπίς τῇ σιδηρᾷ ἀσπίδι
ἀστήρ
τοῖς πατήρ
δεινοῖς φλόξ
ὦ σεμνή λάρναξ (= κιβώτιο)
τῇ σιδηρᾷ ἀνήρ
τοῖς γενναίοις ἔδαφος
τοῖς φωτεινοῖς θυγάτηρ
 τῆς πορφυρᾶς μήτηρ
ταῖς λίθιναις ρήτωρ
τοῖς αὐστηροῖς
τῆς στοργικῆς
τοῦ ὀμαλοῦ
34
γ κλίση- απαντήσεις
1) Να μεταφέρετε τα παρακάτω ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.
ὦ κανόνες ὦ κανών
αἱ ρῖνες ἡ ρίς
ὦ ἄξονες ὦ ἄξον
τῇ σειρῆνι ταῖς σειρῆσι
τῷ χειμῶνι τοῖς χειμῶσι
ὦ ὠδίνες ὦ ὠδίς
οἱ ποιμένες  ὁ ποιμήν
ταῖς πόλεσι τῇ πόλει
τῷ κλητῆρι τοῖς κλητῆρσι
τῶν πλασμάτων τοῦ πλάσματος
τῷ θύματι τοῖς θύμασι
τῇ δεξιότητι ταῖς δεξιότησι
ὦ τάπητες  ὦ τάπης
τοῖς Μεγαρεῦσι τῷ Μεγαρεῖ
τοὺς κουρέας τόν κουρέα
αἱ λύσεις ἡ λύσις
τῶν ἱερέων τοῦ ἱερέως
τῶν στάσεων τῆς στάσεως
ὦ γνώμονες ὦ γνῶμον
αἱ φρένες ἡ φρήν
οἱ λιμένες ὁ λιμήν
αἱ φάλαγγες ἡ φάλαγξ
οἱ γέλωτες ὁ γέλως
τῶνΜεγαρέων τοῦ Μεγαρέως
οἱ αὐχένες ὁ αὐχήν
τῷ ἰχῶρι τοῖς ἰχῶρσι
οἱ Τιτᾶνες ὁ Τιτάν
οἱ πυρῆνες ὁ πυρήν
αἱσάρκες ἡ σάρξ
οἱ μεγιστᾶνες ὁ μεγιστάν
2) Να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται των παρακάτω ουσιαστικών.

ἡ Ἐλευσίς : την αιτιατική ενικού . τήν Ἐλευσῖνα
ὁ σωλήν : τη γενική ενικού τῆς σωλῆνος
ἡ ἐσθής : τη δοτική ενικού τῇ ἐσθῆτι
ὁ πίναξ : τη δοτική πληθυντικού τοῖς πίναξι
ὁ λέβης : τη γενική πληθυντικού τῶν λεβήτων
35
ὁ κίων : τη δοτική πληθυντικού τοῖς κίοσι
ἡ Πάρνης : τη γενική ενικού  τῆς Πάρνηθος
ἡ θέμις : τη δοτική ενικού  τῇ θέμιδι
ἡ χλαμύς : τη δοτική πληθυντικού τοῖς χλαμύσι
ὁ κώδων : την κλητική ενικού ὦ κώδων
ὁ αἰθήρ : την αιτιατική ενικού τόν αἰθέρα
ὁ κοιτών : την αιτιατική πληθυντικού τούς κοιτῶνας
ἡ βαλβίς : τη γενική ενικού  τῆς βαλβῖδος
ἡ Σαλαμίς : τη δοτική ενικού  τῇ Σαλαμῖνι
3) Να συμπληρώσετε τους παρακάτω πίνακες.

Ενικός αριθμός
Ονομ. ὁ βήξ ὁ σκνίψ ἡ κορωνίς ἡ σῦριγξ ὁ ἱδρώς
Γεν. τοῦ βηχός τοῦ σκνιπός τῆς κορωνίδος τῆς σύριγγος τοῦ ἱδρῶτος
Δοτ. τῷ βηχί τῷ σνιπί τῇ κορωνίδι τῇ σύριγγι τῷ ἱδρῶτι
Αιτ. τόν βῆχα τὸν σκνῖπα τήν κορωνίδα τήν σύριγγα τόν ἱδρῶτα
Κλητ. ὦ βήξ ὦ σκνίψ ὦ κορωνίς ὦ σῦριγξ ὦ ἱδρώς
Πληθυντικός αριθμός

Ονομ. οἱ βῆχες οἱ σκνῖπες αἱ κορωνίδες αἱ σύριγγες οἱ ἱδρῶτες
Γεν. τῶν βηχῶν τῶν σκνιπῶν τῶν κοοωνίδων τῶν συρίγγων τῶν ἱδρώτων
Δοτ. τοῖς βηξί τοῖς σκνιψί ταῖς κορωνίσι ταῖς σύριγξι τοῖς ἱδρῶσι
Αιτ. τοὺς βῆχας τούς τάς κορωνίδας τάς σύραγγας τούς ἱδρῶτας
σκνῖπας
Κλητ. ὦ βῆχες ὦ σκνῖπες ὦ κορωνίδες ὦ σύριγγες ὦ ἱδρῶτες
4) Να γράψετε την ονομαστική ενικού των παρακάτω ουσιαστικών.

τῆς τετράδος/ ἡ τετράς, τῇ λαμπάδι/ ἡ λαμπάς, τοῦ ἅρπαγος/ ὁ ἅρπαξ, τὴν λαίλαπα/ ἡ
λαίλαψ, τοῦ αἰθέρος/ ὁ αἰθήρ, τοὺς πυθμένας/ ὁ πυθμήν, τοῖς
φράγμασι/ τό φράγμα, τοῦ σπινθῆρος/ ὁ σπινθήρ, τῷ ἀέρι/ ὁ ἀήρ, τῆς σιαγόνος/ ἡ
σιαγών
5) Να γράψετε την κλητική ενικού των παρακάτω ουσιαστικών.
ὁ αὐτοκράτωρ/ ὦ αὐτοκράτορ, ὁ πνεύμων/ὦ πνεῦμον , τοῦ κηδεμόνος/ ὦ κηδεμών , ὁ
γείτων/ ὦ γεῖτον, τῆς εἰκόνος/ ὦ εἰκών, ὁ Θεμιστοκλῆς/ ὦ Θεμιστόκλεις , ὁ δαίμων/ ὦ
δαῖμον, ὁ Πραξιτέλης/ ὦ Πραξίτελες, ὁ πράκτωρ/ ὦ πρᾶκτορ, τοῦ ξενῶνος/ ὦ ξενών, ὁ
σωτήρ/ ὦ σῶτερ
6) Να γράψετε τη δοτική ενικού και πληθυντικού των παρακάτω ουσιαστικών.
ξίφος λίψ δεξιότης στρέμμα κρίσις χαλκεύς κλητήρ ἔαρ μ

ενικός ξίφει λιβί δεξιό τητι στρέμματι κρίσει χαλκεῖ κλητῆ ρι ἔαρι/ἦ ρι μ
πληθυντικό ξίφεσι λίψί δεξιό τησι στρέμμασ κρίσεσι χαλκεῦ σ κλητῆ ρσι - μ
ς ι ι
7) Να γράψετε τη γενική ενικού και πληθυντικού των παρακάτω ουσιαστικών.

36
μάντις ὁ Κρής ἡ διώρυξ ὁ κώνωψ ἡ αὖλαξ ὁ γύψ ἡ μάστιξ ὁ Ἕλλην ἡ ὄρνις ὁ εἴλως
ενικό μάντεω Κρητός διώρυχος κώνωπος αὔλακος γυπός μάστιγος Ἕλληνος ὄρνιθος εἵλωτος
ς ς
πληθ. μάντεω Κρητῶ διωρύχω κωνώπω αὐλάκω γυπῶ μαστίγω Ἑλλήνω ὀρνίθω εἱλώτω
ν ν ν ν ν ν ν ν ν ν
8) Να συμπληρώσετε το σταυρόλεξο.
θ έ μ Ἀ τ ι
θ η ρ ῶ ν
π α ι ᾶ σ ι
ἀ ν ώ σ ε ι
γ α σ τ ή ρ
Ἱ ε ρ ο κ λ έ α
ἀ γ ῶ ν ο ς
μ έ ρ η
Δ ω ρ ι ε ῦ
Ἀ ρ ι σ τ ό τ ε λ ε ς
χ ε ι μ ῶ σ ι
ἴ χ ν ε σ ι
1. τὸ θέμα : τη δοτική ενικού

2. ὁ θήρ : τη δοτική πληθυντικού
3. ὁ παιάν : τη δοτική πληθυντικού
4. ἡ ἄνωσις : τη δοτική ενικού
5. ἡ γαστήρ : την κλητική ενικού
6. ὁ Ἱεροκλῆς : την αιτιατική ενικού
7. ὁ ἀγών : τη γενική ενικού
8. τὸ μέρος : την ονομαστική πληθυντικού
9. ὁ Δωριεύς : την κλητική ενικού
10. ὁ Ἀριστοτέλης : την κλητική ενικού
11. ὁ χειμών : τη δοτική πληθυντικού
12. τὸ ἴχνος : τη δοτική πληθυντικού
9) Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων.

1. Ἀνδρῶν (ἀνήρ, γενική πληθυντικού)ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ τάφος.
2. Τίμα τὸν πατέρα (πατήρ) καὶ τὴν μητέρα (μήτηρ) .
3. Ἐν ταῖς φάραγξι( ἡ φάραγξ) μένουσι, ἀλώπεκες (ἀλώπηξ, ονομ. πληθ.). ἱέρακες, (ἱέραξ,
ονομ. πληθ.) κόρακες( κόραξ, ονομ.πληθ.) καὶ ἄλλα ζῶα.
4. Ἐν τοῖς δώμασι ( δῶμα) οἱ παῖδες εἰσίν.
5. Πολλοῖς μάρτυσι.( μάρτυς) ὁ κατήγορος χρῆται.
6. Πολλὰ κακὰ ἐποίησαν οἱ Ἀθηναῖοι τοὺς Ἱστιαιέας/Ἱστιαιᾶς (Ἱστιαιεύς)
7. Ζεὺς τὸν Προμηθέα ( Προμηθεύς) ἐκέλευσε τὰς δυνάμεις ( δύναμις) διανεῖμαι.
8. Τὰς ἔριδας. (ἔρις) οἱ πολῖται οὐκ ἐθέλουσι.
9. Ἐν τῷ λειμῶνι (λειμῶν) οἱ ποιμένες τὰ ποίμνια ἄγουσι.
10. Τῷ Σωκράτει ( Σωκράτης) οἱ νέοι συνῆσαν.
11. Τῷ στρατηγῷ Δημοσθένει (Δημοσθένης) οἱ σύμμαχοι παραινοῦσιν.
12. Ἐν τῷ δάσει ( δάσος) ὁ ποταμὸς ρεῖ.
37
13. Τὰ τῆς ψυχῆς πέρατα ( πέρας) οὐδεὶς δύναται γιγνώσκειν.
14. Μεγάλη ἡ δύναμις τοῦ κράτους ( κράτος) τῆς θαλάσσης.
15. Γνωστός ἐστιν ὁ μῦθος περὶ τοῦ μύρμηκος(μύρμηξ) καὶ τέττιγος(τέττιξ ).
16. Ἄραβες (Ἄραψ, ονομ. πληθ.) καὶ Αἰθίοπες (Αἰθίοψ, ονομ. πληθ.) σὺν τῷ Πέρσῃ ἦλθον.
17. Ἐξ ὀνύχων.(ὄνυξ. γεν. εν) τὸν λέοντα (λέων) γιγνώσκω.
18. Γέρων μετὰ τοῦ θεράποντος ( θεράπων) εἰς Δελφοὺς ἔρχεται.
19. Οἱ ὁπλῖται κνημῖδας ( κνημίς, αιτ. πληθ.) φέρουσι.
20. Διὰ τὸν χειμῶνα (χειμών) ἄπορος ἡ θάλαττά ἐστι καὶ οἱ ναῦται ἐν τῷ λιμένι (λιμήν)
ἡσυχάζουσιν.
21. Τὰς τραγωδίας τοῦ Σοφοκλέους (Σοφοκλῆς) καὶ τὰς κωμωδίας
τοῦ Ἀριστοφάνους (Ἀριστοφάνης) ἅπαντες οἱ πολῖται τεθέανται.
22. Τοὺς γονέας (γονεύς) δεῖ τιμᾶν, παῖ.
23. Ἀνάγνωθι τοὺς νόμους, γραμματεῦ (γραμματεύς, κλητ. εν.)
24. Τοῖς πολεμίοις ἄφθονα χρήματα (χρῆμα) παρὰ μεγάλου βασιλέως (βασιλεύς) ἐστι.
25. Τὴν δύναμιν (δύναμις) τῆς πόλεως. (πόλις) ἀεὶ αὔξειν βούλομαι.
10) Να αντιστοιχίσετε τα επίθετα της πρώτης στήλης με τα ουσιαστικά της δεύτερης,

βάζοντάς τα στην ίδια πτώση και αριθμό.
ἀσπίς τῇ σιδηρᾷ ἀσπίδι

τοῖς δεινοῖς ἀστήρ τοῖς φωτεινοῖς ἀστράσι
πατήρ τοῖς αὐστηροῖς πατράσι
φλόξ τῆς πορφυρᾶς φλογός
λάρναξ (= κιβώτιο) ταῖς λιθίναις λάρναξι
ἀνήρ τοῖς γενναίοις ἀνδράσι
ἔδαφος τοῦ ὀμαλοῦ ἐδάφους
θυγάτηρ ὦ σεμνή θύγατερ
μήτηρ τῆς στοργικῆς μητρός
ρήτωρ τοῖς δεινοῖς ρήτορσι
ὦ σεμνή
τῇ
σιδηρᾷ
τοῖς
γενναίοις
τοῖς
φωτεινοῖς
 τῆς πορφυρᾶς
38
ταῖς
λίθιναις
τοῖς αὐστηροῖς
τῆς
στοργικῆς
τοῦ ὀμαλοῦ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ

Επαναληπτική εξέταση στη Γραμματική
Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται:
39
Ουσιαστικά
1. ὁ ἀδελφός: κλητική ενικού

2. ὁ ἀστήρ: δοτική πληθυντικού
3. ἡ γαστήρ: κλητική ενικού
4. ἡ γῆ: αιτιατική ενικού και πληθυντικού
5. τό γῆρας: γενική και δοτική ενικού
6. ἡ γραῦς: δοτική και κλητική ενικού
7. ἡ ἐλπίς: κλητική ενικού και δοτική πληθυντικού
8. τό ὀστοῦν: δοτική ενικού και αιτιατική πληθυντικού
9. ὁ υἱός: γενική ενικού και πληθυντικού
10. φύλακας: ίδια πτώση άλλου αριθμού
Επίθετα
11. τοῖς ἀμελέσι: ίδια πτώση άλλου αριθμού και στα 3 γένη

12. ὁ ἑκών: δοτική κι αιτιατική ενικού ίδιου γένους
13. ὁ εὐδαίμων: κλητική ενικού αρσενικού
14. ὁ εὔνους: αιτιατική πληθυντικού ουδετέρου
15. ὁ μέλας: γενική ενικού και στα 3 γένη
16. ὁ πλήρης: κλητική ενικού και στα 3 γένη και αιτιατική πληθυντικού
θηλυκού
17. ὁ φοβερός: γενική και δοτική ενικού του θηλυκού γένους
18. ὁ χαρίεις: αιτιατική πληθυντικού ουδετέρου
Αριθμητικά
19. ἑνός: ίδιος τύπος στο θηλυκό και στο ουδέτερο

20. τρεῖς: δοτική πληθυντικού και των 3 γενών
Αντωνυμίες
21. ἀλλήλων: δοτική και αιτιατική πληθυντικού θηλυκού και ουδετέρου γένους
22. αὐτοῦ: αιτιατική ενικού θηλυκού γένους
23. αὑτῷ: ίδια πτώση άλλου αριθμού ίδιου γένους β’ προσώπου
24. ἄττα: δοτική ενικού θηλυκού γένους
25. ἅττα: γενική ενικού και πληθυντικού θηλυκού
26. ἐμαῖς: ίδιος τύπος για πολλούς κτήτορες
27. ἡλίκου: ίδια πτώση άλλου αριθμού και στα 3 γένη
28. μηδετέρων: ίδια πτώση άλλου αριθμού και στα 3 γένη
29. τῳ: τον ίδιο τύπο στον πληθυντικό (στο ίδιο γένος)
30. τῷ: ίδια πτώση άλλου αριθμού θηλυκού της αντωνυμίας
31. ὑμετέραις: ίδιους τύπος για έναν κτήτορα
Επίθετα και Επιρρήματα
32. ἄλγιον (επίθετο): παραθετική αντικατάσταση

33. ἄρπαγα: παραθετική αντικατάσταση
40
34. βαθυτέρου: παραθετική αντικατάσταση
35. ἐγγύς: παραθετική αντικατάσταση
36. ἔντιμος: παραθετική αντικατάσταση στην αιτιατική πληθυντικού ίδιου
γένους
37. τόν εὔνουν: παραθετική αντικατάσταση
38. ἡδύς: δοτική ενικού και πληθυντικού συγκριτικού και υπερθετικού
39. τό κενόν: παραθετική αντικατάσταση
40. ταχύς: παραθετική αντικατάσταση στο επίρρημά του
Μετοχές
41. δεικνύν: αιτιατική πληθυντικού ίδιου γένους (ίδιος χρόνος και φωνή)
42. διδούς: δοτική ενικού και πληθυντικού αρσενικού (ίδιος χρόνος και φωνή)
43. ἰών: αιτιατική ενικού και πληθυντικού θηλυκού γένους
44. κελεύσαν: δοτική πληθυντικού ίδιου γένους
45. ληφθείς: δοτική πληθυντικού και στα τρία γένη
46. φυγών: αιτιατική ενικού και δοτική πληθυντικού ίδιου γένους
Ρήματα
47. ἀλλάττω: β’ ενικό και πληθυντικό οριστικής παθητικού αορίστου β’

48. ἀμύνω: γ’ πληθυντικό ευκτικής μέλλοντα
49. ἀναβάντες: β’ πληθυντικό προστακτικής ίδιου χρόνου και φωνής
50. ἀξιοῦμαι: γ’ ενικό οριστικής ενεστώτα και παρατατικού ίδιας φωνής
51. ἀπέωσμαι: β’ ενικό οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα ίδιας φωνής
52. ἀποδιδράσκω: β’ ενικό προστακτικής αορίστου β’ ίδιας φωνής
53. ἀποκτείνωσι: ίδιος τύπος στον παρακείμενο ίδιας φωνής
54. γράφουσιν: ίδιος τύπος στην οριστική και προστακτική παρακειμένου
παθητικής φωνής
55. δεδοίκασι(ν): τον ίδιο τύπο στον υπερσυντέλικο ίδιας φωνής
56. δείκνυμι: γ’ πληθυντικό οριστικής και προστακτικής ενεστώτα και στις
δύο φωνές
57. διαπλεύσοισθε: τον ίδιο τύπο στον ενεστώτα ίδιας φωνής
58. διατρίβειν: ο ίδιος τύπος στον παρακείμενο ίδιας φωνής
59. διδασκέτω: τον ίδιο τύπο στον αόριστο ίδιας φωνής
60. ἐᾶν: β’ ενικό οριστικής παρατατικού ίδιας φωνής
61. ἔβης: γ’ πληθυντικό υποτακτικής στον παρακείμενο ίδιας φωνής
62. εἰδήσοις: τον ίδιο τύπο στον ενεστώτα
63. εἰσενέγκῃ: γ’ ενικό οριστικής μέλλοντα ίδιας φωνής
64. ἐκπλήττεσθε: τον ίδιο τύπο στην προστακτική παθ. αορ. β’
65. ἐξεληλάκατε: τον ίδιο τύπο στο μέλλοντα (ίδια φωνή)
66. ἐπινοῶ: γ’ πληθυντικό οριστικής παρατατικού και προστακτικής ενεστώτα
ίδιας φωνής
67. ἐπίσταιο: το ίδιο πρόσωπο στην προστακτική του ίδιου χρόνου
68. ἔσκεψο: ίδιος τύπος στον ενεστώτα (ίδιας φωνής)
69. ἕσπετο: τον ίδιο τύπο στον ενεστώτα ίδιας φωνής
70. ἐσχήκασιν: ίδιο πρόσωπο στην ευκτική αορίστου β’ ίδιας φωνής
71. ἐτύχομεν: ίδιος τύπος στο μέλλοντα ίδιας φωνής
41
72. ζῆν: ίδιος τύπος στον αόριστο β’ ίδιας φωνής
73. ἠγγελμένος: β’ ενικό προστακτικής ίδιου χρόνου και φωνής
74. ἡγησάμενοι: β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα ίδιας φωνής
75. ᾐτίαμαι: γ’ ενικό προστακτικής ενεστώτα ίδιας φωνής
76. ἵσταμαι: β’ ενικό οριστικής ενεστώτα και αορίστου ίδιας φωνής
77. ἴστω: απαρέμφατο ίδιου χρόνου και φωνής
78. καθεστώς: τον ίδιο τύπο στον αόριστο β’ ίδιας φωνής
79. καταλείπομαι: γενική ενικού μετοχής αρσενικού γένους παρακειμένου
ίδιας φωνής
80. κελεύω: β’ ενικό προστακτικής παρακειμένου ίδιας φωνής
81. λαγχάνω: α’ πληθυντικό οριστικής παρακειμένου ίδιας φωνής
82. λήψεσθε: β’ ενικό προστακτικής αορίστου β’ ίδιας φωνής
83. παραδεδώκαμεν: ίδιος τύπος στον ενεστώτα
84. παραδεδώκαμεν: ο ίδιος τύπος στον παρατατικό ίδιας φωνής
85. παριοῦσα: τον ίδιο τύπο στον αόριστο β’
86. πεπύσθων: τον ίδιο τύπο στον αόριστο β’ ίδιας φωνής
87. ῥίπτω: α’ πληθυντικό υποτακτικής παρακειμένου ίδιας φωνής
88. σπείρω: γ’ ενικό ευκτικής μέλλοντα ίδιας φωνής
89. στρατεύομαι: β’ πληθυντικό προστακτικής παρακειμένου ίδιας φωνής
90. συμπάσχω: χρονική αντικατάσταση στο γ’ πληθυντικό οριστικής κι
εγκλιτική αντικατάσταση στο γ’ ενικό αορίστου β’.
91. τρέχοιτε: ίδιος τύπος στο μέλλοντα ίδιας φωνής
92. τρυφῶ: απαρέμφατο ενεστώτα ενεργητικής και παθητικής φωνής
93. φαίνομαι: εγκλιτική στο β’ ενικό παθητικού αορίστου β’
94. φαίνομαι: β’ ενικό προστακτικής παρακειμένου ίδιας φωνής
95. φασίν: εγκλιτική αντικατάσταση
96. φέρομαι: β’ ενικό προστακτικής και ευκτικής παθητικού αορίστου α’
97. φύομαι: γ’ πληθυντικό υποτακτικής αορίστου ίδιας φωνής
98. χαίρω: α’ πληθυντικό ευκτικής παρακειμένου ίδιας φωνής
99. χρῶμαι: β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα και οριστικής παρατατικού ίδιας
φωνής
100. ψηφίσασθαι: γ’ ενικό ευκτικής μέλλοντα ίδιας φωνής
42
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ
Επαναληπτική εξέταση στη Γραμματική
Οι απαντήσεις στους τύπους που σας ζητούνται:
Ουσιαστικά
1. ὦ ἄδελφε
2. τοῖς ἀστράσι(ν)
3. ὦ γαστήρ
4. γῆν, γαίας
5. τοῦ γήρως, τῷ γήρα
6. τῇ γραΐ, ὧ γραῦ
7. ὦ ἐλπίς, ταῖς ἐλπίσι(ν)
8. τῷ ὀστῷ, τά ὀστᾶ
9. τοῦ υἱοῦ/τοῦ υἱέος, τῶν υἱέων
10. τόν φύλακα
Επίθετα
11. τῷ ἀμελεῖ
12. τῷ ἑκόντι, τόν ἑκόντα
13. ὦ εὔδαιμον
14. τά εὔνοα
15. τοῦ μέλανος, τῆς μελαίνης, τοῦ μέλανος
16. ὦ πλῆρες, τάς πλήρεις
17. τῆς φοβερᾶς, τῇ φοβερᾷ
18. τά χαρίεντα
Αριθμητικά
19. μιᾶς, ἑνός

20. τρισί(ν)
43
Αντωνυμίες
21. ἀλλήλαις, ἀλλήλας, ἀλλήλοις, ἄλληλα

22. αὐτήν
23. ὑμῖν αὐτοῖς
24. τινί/τῳ
25. ἧστινος, ὧντινων
26. ἡμετέραις
27. ἡλίκων
28. μηδετέρου, μηδετέρας, μηδετέρου
29. τισί(ν)
30. τίσι(ν)
31. σαῖς
Επίθετα
32. τό ἀλγεινόν, τό ἄλγιον, τό ἄλγιστον

33. τόν ἄρπαγα, τόν ἀρπαγίστερον, τόν ἀρπαγίστατον
34. τοῦ βαθέος, τοῦ βαθυτέρου, τοῦ βαθυτάτου
35. ἐγγύς, ἐγγυτέρω/έγγύτερον//ἔγγιον, ἐγγυτάτω/ἐγγύτατα/ἔγγιστα
36. τούς ἐντίμους, τούς ἐντιμοτέρους, τούς ἐντιμοτάτους
37. τόν εὐνούστερον, τόν εὐνούστατον
38. τῷ ἡδίονι, τοῖς ἡδίοσι(ν), τῷ ἡδίστω, τοῖς ἡδίστοις
39. το κενόν, το κενότερον, το κενότατον
40. ταχέως, θᾶττον, τάχιστα
Μετοχές
41. τά δεικνύντα
42. τῷ διδόντι, τοῖς διδοῦσι(ν)
43. τήν ἰοῦσαν, τάς ἰούσας
44. τοῖς κελεύσασι(ν)
45. τοῖς ληφθεῖσι(ν), ταῖς ληφθείσαις, τοῖς ληφθεῖσι(ν)
46. τόν φυγόντα, τοῖς φυγοῦσι(ν)
Ρήματα
47. ἠλλάγης, ἠλλάγητε

48. ἀμυνοῖεν
49. ἀνάβητε
50. ἀξιοῖται, ἠξιοῦτο
51. άπωθεῖ/ῇ, άπώσει/ῃ
52. ἀπόδραθι
53. ἀπεκτόνωσι(ν)/ἀπεκτονότες- υῖαι- ότα ὦσι(ν)
54. γεγραμμένοι εἰσί(ν)/γεγράφθων/-φθωσαν
55. ἐδεδοίκεσαν/ἐδέδισαν
56. δεικνύασιν, δείκνυνται, δεικνύντων, δεικνύσθων/- σθωσαν
44
57. διαπλέοιτε
58. διατετριφέναι
59. διδαξάτω
60. εἴας
61. βεβήκωσι(ν)/βεβῶσι(ν)
62. εἰδείης
63. εἰσοίσει
64. ἐκπλήγητε
65. ἐξελᾶτε
66. ἐπενόουν, επινοούντων
67. ἐπίστασο/έπίστω
68. σκοποῦ
69. ἕπεται
70. σχοίησαν/σχοῖεν
71. τευξόμεθα
72. βιῶναι
73. ἤγγελσο
74. ἡγοῦ
75. αίτιάσθω
76. ἵστασαι, ἔστης
77. εἰδέναι
78. καταστάς
79. καταλελειμμένου
80. κεκελευκώς, κυῖα, κός ἴσθι
81. εἰλήχαμεν
82. λαβέ
83. παραδίδομεν
84. παρεδίδομεν
85. παρελθοῦσα
86. πυθέσθων
87. ἐρρίφωμεν, ἐρριφότες ὦμεν
88. σπεροῖ/-οίη
89. ἐστράτευσθε
90. συμπάσχουσι(ν), συνέπασχον, συμπείσονται, συνέπαθον, συμπεπόνθασι(ν),
συνεπεπόνθεσαν////συνέπαθε, συμπάθῃ, συμπάθοι, συμπαθέτω
91. δραμοῖσθε
92. τρυφᾶν, τρυφᾶσθαι
93. ἐφάνης, φανῇς, φανείης, φάνηθι
94. πέφανσο
95. φασίν, φῶσιν, φαίησαν/φαῖεν, φάντων
96. ἐνέχθητι, ἐνεχθείης
97. φύωσι(ν)
98. γεγήθοιμεν/γεγηθότες-υῖαι-ότα εἴημεν/ εἶμεν
99. χρῶ, ἐχρῶ
100. ψηφιοῖτο
45
46

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΑ β' ΣΥΖΥΓΙΑΣ- ΙΣΤΗΜΙ- ΤΙΘΗΜΙ- ΔΙΔΩΜΙ-

ἵστημι : γ’ ενικό ευκτικής ενεστώτα 

2) Να συμπληρώσετε τα κενά, όπως στο παράδειγμα.

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

3) Να συμπληρώσετε τα κενά, βάζοντας τα ρήματα που βρίσκονται στην

4)Να τεθεί στην παρένθεση ο αντίστοιχος τύπος του αόρ.β'.

Φύσει μακρόχρονη: μια συλλαβή είναι φύσει μακρόχρονη, όταν περιλαμβάνει

Θέσει μακρόχρονη: μια συλλαβή είναι θέσει μακρόχρονη, αν έχει βραχύχρονο

θέσει μακρόχρονες συλλαβές

β) εκτείνεται σε –ω, όταν η συλλαβή μπροστά από το –ο είναι βραχύχρονη.

Εξαίρεση στον παραπάνω κανόνα είναι τα επίθετα: στενός, κενός, ξερός

 Επίσης είναι βραχύχρονη συλλαβή στα επίθετα που λήγουν σε :

Εξαιρέσεις ( με το δίχρονο της παραλήγουσας μακρό) :

3) Επίθετα σύνθετα με δεύτερο συνθετικό τα ουσιαστικά:

Αναλογικός σχηματισμός παραθετικών

Θετικός Συγκριτικός (αρσ. Συγκριτικός Υπερθετικός

Ο συγκριτικός βαθμός των επιθέτων αυτών είναι δικατάληκτα τριτόκλιτα

Ενικός Πληθυντικός

(ἄνω) ἀνώτερος ἀνώτατος

Δεν σχηματίζουν παραθετικά:

Επίθετο Επίρρημα

Τα επιρρήματα εὖ, ὀλίγον, πολύ σχηματίζουν το συγκριτικό και τον υπερθετικό

ἀγαθό εὖ ἄμεινον ἄριστα

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

ἄνω ἀνωτέρω ἀνωτάτω

Τα χρονικά επιρρήματα με τις παραγωγικές καταλήξεις : - (αί)τερον, -

ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ- ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ

1) Να συμπληρώσετε τα κενά βάζοντας τα επίθετα που βρίσκονται στην

1. Μὴ γίγνου πρεσβυτέρων_____________(πρᾶος, αρσ. συγκριτικός) καὶ

3)Να συμπληρώσετε τα κενά, βάζοντας τα επίθετα και τα επιρρήματα στο

Θετικός Θετικός

Ι. Ενεργητικός και Μέσος Αόριστος Β'

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

Ενεστώτας Αόριστος β’

Ενεστώτας Αόριστος β’

Οι τύποι προσσ... ανήκουν στο ρ. προσ-έχω, οι τύποι προσ... ανήκουν στο

β' ενικό προστακτικής Αορίστου β'

Όι μονοσύλλαβες σχές (έχω), θές (τίθημι), δός (δίδωμι), ἕς (ἳημι). Με πρόθεση όμως

2) Να γράψετε το β’ ενικό και το γ’ πληθυντικό πρόσωπο των ρημάτων εἶμι,

ΣΥΝΗΡΗΜΕΝΑ α τάξης- ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1) Να συμπληρώσετε τα κενά με τους σωστούς τύπους των συνηρημένων που

2)Να αντικαταστήσετε τους τύπους του ρήματος «φυλάττω» με τούς

3)Να αντιστοιχίσετε τους τύπους της πρώτης στήλης με τη γραμματική

ὁρώμενος   απαρέμφατο ενεστώτα μ.φ.

4) Να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται.

ΣΥΝΗΡΗΜΕΝΑ Β τάξης- ΑΣΚΗΣΕΙΣ

δέω(δένω) β΄ εν. υποτ. ενεστ.

ἐπιμελέομαι-οῦμαι β΄ εν. οριστ. παρατ.

ἐπιχειρέω-ῶ α΄ πληθ. ευκτ. ενεστ.

δέομαι (έχω ανάγκη) β΄ εν. υποτ. ενεστ.

πλέω γ΄ πληθ. προστ. ενεστ.

αἰδέομαι-οῦμαι β΄ εν. υποτ. ενεστ.

αἱρέομαι-οῦμαι γ΄ εν. ευκτ. ενεστ.

ἀρκέω-ῶ β΄ πληθ. οριστ. παρατ.

ὑπισχνέομαι-οῦμαι β΄ εν. ευκτ. ενεστ.

Να συμπληρώσετε τις φράσεις με τους σωστούς τύπους των

Να συμπληρώσετε τα κενά βάζοντας τα ρήματα που βρίσκονται στην

1) Να μεταφέρετε τα παρακάτω ουσιαστικά στην ίδια πτώση του άλλου

3) Να συμπληρώσετε τους παρακάτω πίνακες.

4) Να γράψετε την ονομαστική ενικού των παρακάτω ουσιαστικών.

φράγμασι, τοῦ σπινθῆρος, τῷ ἀέρι, τῆς σιαγόνος

ὁ αὐτοκράτωρ, ὁ πνεύμων, τοῦ κηδεμόνος, ὁ γείτων, τῆς εἰκόνος, Θεμιστοκλῆς, ὁ

δαίμων, Πραξιτέλης, ὁ πράκτωρ, τοῦ ξενῶνος, ὁ σωτήρ

6) Να γράψετε τη δοτική ενικού και πληθυντικού των παρακάτω