ადამიანი მოგზაურის იდეა - ოედიპოსის მეფე, ოდისევსი, ტელემაქე, ორესტეა,

(ანტიკური) დანტე ალიგიერი, (შუა საუკუნეები) პარალელები: ჰობიტი, ბეჭდების

მბრძანებელი, ჰეკლბერი ფინის თავგადასავალი, სამოსელი პირველი, ჟიულ
ვერნის კაპიტანი ნემო.
ადამიანი დემიურგის იდეა რომაული კულტურის მიხედვით - ოქროს ვირის
პომპეუსი (რომაული), რიჩარდ III (რენესანსი) პარალელები: there will be blood
(დანიელი), Blach Swan, ფრანკენშტაინი (ღმერთთან გატოლებას ცდილობს ექიმი)
Გამარჯვებული ადამიანის იდეა რომაული კულტურის მიხედვით -
არქიტექტურაში - ტრიუმფალური თაღების აგების ტრადიცია გამარჯვების
სიმბოლოდ, კონსტანტინესა და ტიტუსის თაღები. ავგუსტუსის ქანდაკება (ბავშვი
ატარებს დელფინს და ეგ არი სიმბოლო კლეოპატრისა და მარკუს ანტონიუსის
დამარცხების) Გალი კლავს ცოლს და იკლავს თავს - ქანდაკება. პარალელი:
სპარტაკი (რამდენიმე ავტორს აქვს დაწერილი მასზე).
ადამიანური ვნებების იდეა ანტიკური კულტურის მიხედვით - ოედიპოსი,
რომელსაც დედა ჰყავდა ცოლად, კლიტემნესტრა, მედეა, ელენე, პენელოპე
(ოდისევსის ცოლი), მედიჩების ვენერა (ბოტიჩელის ვენერა). პარალელები:იუდა ,
მარიამ სტიუარტი, კაწია მიხაილოვნა მასლოვა (ტოლსტოის აღდგომიდან)
რწმენის იდეა შუა საუკუნეების მიხედვით - ელ გრეკო “ჯვრის მატარებელი
ქრისტე”, ტიციანის მარიამ მაგდალინელი, სიმღერა როლანდზე, დანტე, ჰამლეტი .
Ბოტიჩელი - ქრისტეს დატირება.
ადამიანი რაინდის იდეა - არ მოიტანსო/ნახატები რაინდებზე პარალელი: ფიონას
შეხედულება რაინდზე.
Ცოდვისა და რწმენის იდეა - კარდინალი ფერნანდოს პორტრეტი (ელ გრეკო). +
მარიამ მაგდალინელი.
მშვენიერების იდეა რენესანსის მიხედვით - ბოტიჩელი Born of Venus,
დონატელოს დავითი, რაფაელის სიმეტრიულობა. +ცოტა დიდიდ შუბლი. შედარება
ჩრდილოურისა და სამხრეთულის (მაგ: რაფაელი vs. დიურერი
Რაციონალურობისა და ემოციურობის იდეა რენესანსის მიხედვით - ჰამლეტი,
ვირგილიუსი. პარალელი: მატეო ფალკონე, კატერინა მასლოვა, შერლოკ ჰოლმსი.
ქალი პერსონაჟების როლი რენესანსის მიხედვით - ლედი მაკბეტი (იხ. 12-ში
მაკბეტის განხილვაში), მეფე ლირში მისი ქალიშვილები, ოფელია ჰამლეტში .
შეკითხვების ადამიანი: ეჭვის ადამიანი რენესანსის მიხედვით
სიკეთისა და ბოროტების იდეა რენესანსისა და ბოროკოს მიხედვით - მაკბეტი,
მეფე ლირი, ოტელო. Პარალელი: ქრისტე და იუდა, ნუ მოკლავ ჯაფარას, ნარნიის
ქრონიკები, stranger things, ბეჭდების მბრძანებელი, ,,კარგი, ცუდი, ბოროტი’’.
Მაკბეტის კონტრარგუმენტად მოვიყვანო საბრალონიდან ჟან ვალჟანი . დონკიხოტი
სიკეთის განსახიერება.
Სიკვდილის იდეა - დენს მაკაბრე, დანტე ალიგიერი, ჰამლეტი. Პარალელი:
ფრანგენშტაინი, შავი ჭირი.. ,,ავტოპორტრეტი მევიოილნე სიკვდილთან ერთად’’.
Გალი კლავს ცოლს და იკლავს თავს - ქანდაკება.
(https://en.wikipedia.org/wiki/Ludovisi_Gaul), The Dance of Death (1493) by Michael Wolgemu.
Შუა საუკუნეებში კარგი vs ბოროტი: შუა საუკუნეებში ითვლებოდა, რომ სიკეთე
თავიდანვე ღმერთისგან წარმოიშვა და ბოროტება ეშმაკმა შექმნა . ფილოსოფოსებმა
დაასკვნეს, რომ შეუძლებელი იყო ბოროტება წამოსულიყო ღმერთისგან. მეოთხე
საუკუნის თეოლოგმა ბაზელმა განაცხადა, რომ ”ბოროტება არც ღმერთმა შექმნა და არც
შექმნა”, ხოლო ფსევდო-დიონისე, მომდევნო საუკუნის ფილოსოფოსი ამბობს, რომ
”ბოროტება [არც კარგია და არც ნაყოფიერი”. იქ სადაც ბოროტება სუფევდა სიკეთე და
ღმერთი გამოირიცხებოდა, ამის გამო იგი ეშმაკისგან უნდა მომდინარეობდესო.
ადამიანის სულს აკონტროლებდა ღმერთი და ეშმაკი. სიკეთისა და ბოროტების
კონფლიქტის ტრადიციული მოგვარება იყო ის, რომ სიკეთე ჭარბობს ბოროტებას,
როგორც ცოდვილ ადამიანს, რომელსაც უნდა მოენანიებინა და ღმერთმა გადაარჩინა
იგი. Აღორძინების ხანაში კი შეხედულება იცვლება და ფიქრობენ, რომ სიკეთე და
ბოროტება ადამიანის ბუნების ნაწილია და თავდაპირველად წარმოიშვა ადამიანისგან .
გვიან რენესანსში ხდება პიროვნების განვითარება და, ამის შედეგად , ბუნების
იერარქიული სისტემა ჩამოინგრა. ახლა ღმერთის განდიდების ნაცვლად , ხელოვნება
ინდივიდუალური პატივისცემისკენ იყო მიმართული. ამ ფაქტორმა ასევე გავლენა
მოახდინა რენესანსის ხედვაზე სიკეთისა და ბოროტების შესახებ , რომელიც ღმერთთან
ასოცირდება.
ასე რომ, გვიანი რენესანსი შეიძლება დახასიათდეს, როგორც თანამედროვე ეპოქის
დასაწყისი, როდესაც ადამიანის ქცევისადმი დამოკიდებულება , რომელიც
განადგურებული იერარქიული წესრიგის ნორმებით ვერ დადგინდა , შეიცვალა . ადამიანის
ინდივიდუალურობის ახალმა აღქმამ შექმნა განსხვავება სიკეთისა, ცუდისა და
ბოროტისგან. შესაბამისად, შეიცვალა დამოკიდებულება ბოროტმოქმედთა მიმართაც .
რაც მორალურად იყო არასწორი, ყოველთვის ბოროტებად არ მიიჩნეოდა, როგორც
ცუდი.

ადამიანი მოგზაური:
1. ცოდვა - არა ათი მცნება და მსგავსი კანონები, არამედ ამპარტავნება და
ღმერთების ნების წინააღმდეგ წასვლა;
2. სასამართლო/განაჩენი - შეეხება ან გმირს, ან მის ახლობლებს ;
3. სასჯელის აღსრულების პროცესი - ეს ყველაზე დეტალურადაა ბერძნულ
ლიტერატურაში აღწერილი;
4. მონანიება - მაგრამ არა ქრისტიანული სინანული, არამედ უბრალოდ
ჭკუის სწავლა, რომ იგივე შეცდომა არ გაიმეორო;

ადამიანი დემიურგი:
 1. უნდა იყოს არავინ, მოდიოდეს არსაიდან, ან ნეიტრალური ადგილიდან
უნდა მოდიოდეს, ან უკან დაბრუნება არ უნდა შეეძლოს, ან უნდა იყოს
უსამშობლო;
2. უნდა ჰქონდეს დესტრუქციული ენერგია - უნდა შეეძლოს ნგრევა
(სოციალური თვალსაზრისით, მან უნდა მოშალოს ის ელემენტები,
რომლებიც მანამდე არსებობდა);
3. რომ დაანგრევს, მერე უნდა ააშენოს კიდეც. ანუ უნდა ჰქონდეს
აღმშენებლობითი ენერგია;
4. მალე უნდა მოკვდეს.

სიკვდილზე: პირველი მათგანის თანახმად სიკვდილი მარტოსული სამყაროსგან

გაქცევისა და სხვა უკეთეს სამყაროში გადანაცვლების საშუალებაა , ხოლო მეორე იდეა
სიკვდილს, როგორც საყვარელ ადამიანებთან და მიწიერ მოგონებებთან განშორების
მომენტს განიხილავს. სიკვდილის თემატიკა მნიშვნელოვანია მერი შელის
„ფრანკენშტეინშიც“, სადაც მთავარი გმირი სიკვდილის დამარცხებას ცდილობს თავისი
ქმნილებით, თუმცა ღმერთს შეჭიდებული საბოლოოდ თავად მარცხდება. ალბერ კამიუს
„შავი ჭირი“-შისიკვდილი ისე ახლოსაა ხალხთან, როგორც არასდროს, ის მატი
ცხოვრების ყოველდრიური თანამგზავრი და მუდმივი შიშის ობიექტი გახდა , თუმცა ამ
შიშმა და ტანჯვამ იქამდე მიიყვანა ხალხი, რომ თავად სიკვდილიც კი სანატრელი
გაუხდათ. სიკვდილის ამგვარი სიახლოვე ადამიანს აკარგვინებს თავის სახეს, მაგრამ
თავად სიტუაციის ამგვარი კრიტიკულობა აძლიერებს მის შინაგან, ზოგჯერ ფქარულ
თვისებებს და მათი უფრო მეტად გამოვლინებისკენ უბიძგებს.

Ოტელო: შავი კანის ფერით წარმოდგენილია წმინდა ბოროტება (ძაან რასისტულია ,

იმედია ასე არ ჩაუფიქრებია შექსპირს, ნუ იმედი მაქ მარა რიავიცი ), თეთრით კი
ღვთიურობა, სიკეთისკენ სწრაფვა. ნაცრისფერი ტონი ასახავს ყველა პერსონაჟის ბუნებას ,
სპექტრის ორ უკიდურესობას შორის მოხვდებიან. Ოტელოსაც ჰყავს თავისი ,,ჯადოქარი ’’
იდეაში შემაცდენელი მეგობარი იაგოს სახით.

მეფე ლირი: მძლავრი მეფე ლირი იგრძნობს, რომ სიბერე უახლოვდება და

გადაწყვეტს ძალაუფლების სიმძიმე თავის სამ ქალიშვილს — გონერილს, რიგანსა და
კორდელიას გადასცეს და თავისი სამეფო მათ გაუნაწილოს. Ამის გაკეთებას კი
მისდამი სიყვარულის გამოხატვის შემდეგ გააკეთებს: პირველი ორი ქალიშვილი
ეპირფერება (სამწუხაროდ ყალბად და ამას ხვდება, მაგრამ არ შეიმჩნევს).
Კორდილია ვერ გამოხატავს დიდად გრძნობებს, თუმცა რასაც იტყვის გულახდილად
იტყვის. მეფე გაბრაზდება, კორდილიას არაფერს მისცემს. Შემდეგ ის თხოვდება.
Დანარჩენი ქალიშვილები jerk-ები გამოდგებიან და მამას ცუდად ეპყრობიან მარტივად,
რომ ვთქვა, მოგვიანებით გაგიჟდება. კორდილიას ნახვა შემდეგ გონს მოიყვანს,
თუმცა შემდეგ კლავენ და ესეც რჩება საწყლად.

მაკბეტი: მაკბეტის პერსონაჟი დასაწყისში გვევლინება, როგორც ძალიან კარგი ადამიანი

- ერთგული, პასუხისმგებელი და პატივსაცემი. თავიდან ის არის "დიდი ", "კარგი ", მაკბეტი ,
შოტლანდიის გმირი. მეფე, დუნკანი, მას "მამაც ბიძაშვილს" და "ღირსეულ ჯენტლმენს"
უწოდებს. მოქმედების მსვლელობისას სიკეთიდან ბოროტებისკენ ინაცვლებს, მასზე
გავლენას ახდენენ ჯადოქრები, რომლებიც ბოროტების ძალაუფლების აგენტები არიან
და სწორედ ისინი უწინასწარმეტყველებენ მაკბეტს მომავალს. მისი გრძნობებს
წარმართავს ცოდნა, იმის შესახებ, რომ ტახტზე ასვლა მისი ბედისწერაა, თუმცა ამ გზაზე
მას მოუწევს დანაშაულის ჩადენა - კეთილშობილი დუნკანი უნდა მოკლას. (ამის გამო
თავიდან შეშინებულია და ზარავს კიდეც ეგ ფაქტი). მისი მეუღლე, ლედი მაკბეტი მხარს
აუბამს და გეგმასაც კი შეიმუშავებს ქმარმა დიდება, რომ მოიპოვოს. მაკბეტს უჭირს იმ
მეფის მოკვლა, რომელმაც ამდენი სიკეთე გაუკეთა, უჭირს ამის გაკეთება საკუთარ
სახლში და, გარდა ამისა, ეშინია შურისძიებისა, რომელიც ასეთ გაუგონარ დანაშაულს
აუცილებლად მოჰყვება, მაგრამ ძალაუფლების დაუოკებელი წყურვილიც არანაკლები
ძალით ტანჯავს. მეუღლე ლაჩრობაში სდებს ბრალს. მოქმედების დროს მაკბეტი კლავს
თავის მოწინააღმდეგეებს. წინასწარმეტყველების შესაბამისად დუნკანს კლავს , თუმცა ის
არის უშვილო და მემკვიდრეობა უნდა გადავიდეს ბანქოზე (მაკბეტის მეგობარი ), შემდეგ
ქონსერნები აქვს, რომ ბანქოს შთამომავლობისთვის ჩავიდინე ამხელა
დანაშუალიო. ,,უკვეთავს’’ ბანქოსა და მისი შვილის მკვლელობას, შვილს
გააფრთხილებენ და გადარჩება, შემდეგ ტახტსაც დაიკავებს. მაკბეტი ახლა არის "შავი
მაკბეტი", "სისხლიანი ჯალათი", რადგან ბევრ ადამიანს კლავს მოკლედ რო ვთქვა.
Დანკანის ასოციაცია შეგვიძლია აღვიქვათ სიკეთედ, ამაზე მაკბეტიც ხაზს უსვამს მასზე
საუბრისას. Მისი მეფობისას სამოთხეს ჰგავდა სასახლის კარ-მიდამო , ხოლო მაკბეტის
სისხლიანი შეთქმულების შემდეგ კი ჯოჯოხეთს დაემსგავსება.

ჰამლეტი: მამის მკვლელობის შემდეგ, ჰამლეტი შეპყრობილია სიკვდილის იდეით და

სპექტაკლის განმავლობაში იგი მრავალი პერსპექტივიდან განიხილავს სიკვდილს . როცა
ეკითხებიან პოლონიუსის გვამის ადგილსამყოფელს, ის ფაქტობრივად პასუხობს , რომ we
eat in life; we are eaten in death. Მას არ ეშინია სიკვდილის, რაც გამოჩნდება მის
თვითმკვლელობაში.

ნუ მოკლავ ჯაფარას იდეა, რაც აქ გვჭირდება: ყველას, რაც არ უნდა იყოს ერთი
შეხედვით კარგი ან ერთი შეხედვით ცუდი, არის ნიუანსირებული და შეიცავს სიკეთესაც და
ბოროტებას - და რაც მთავარია, რომ ზემოქმედების, დროის და სიმწიფის საშუალებით
შესაძლებელია უფრო უკეთესად გახდე.

კაწია კატიუშა მიხაილოვნა მასლოვა (ტოლსტოის აღდგომიდან) - Losing the baby, her
life went into a downward spiral, until she became a prostitute. At the beginning of the story, she is on
trial for murdering an abusive client and sentenced to hard labor in Siberia. Katusha was a good,
kindhearted and gentle but during her life she became coldhearted and indifferent. (თარგმნა
მეზარება) დიმიტრი ნეხლიუდოვისგან უარყოფა (სიყვარულის დაკარგვა ) - შვილის
სიკვდილი - ბორდელში ცხოვრება - გადასახლება

ევრიპიდეს მედეა (საბერძნეთი): ოქროს საწმისის თავგადასავლების შემდეგ, ბერძენი

გმირი იასონი თავისი პოლიტიკური ამბიციების განვითარებას, ქორწინებით კორინთის
მეფის კრეონის ქალიშვილზე, გლაუზზე დაქორწინებით. Მეფეს შეეშინდება მედეას
შურისძიების და შვილებთან ერთად ბრძანებს მის გასახლებას, თუმცა მედეა ერთი დღით
გაშვებას ითხოვს. შვილებს წირავს, მაგრამ თვითონ არ კლავს. ბავშვების ხელით უგზავნის
კორინთოს მეფის ქალიშვილის - ამ ახალ ცოლს მოწამლულ საჩუქრებს, ამის გამო
მოკლეს კორინთოელებმა ბავშვები. ვნება და გაბრაზება (მედეა არის ექსტრემალური
ქცევის და ემოციის ქალი, იასონის ღალატმა კი მისი ვნება მრისხანებასა და
განადგურებამდე გადააქცია)შურისძიება (მედეა მზადაა ყველაფერი გაიღოს , რათა
შურისძიება სრულყოფილი გახდეს); სიდიადე და სიამაყე (ბერძნებს აღაფრთოვანებდა
წვრილი ზღვარი სიდიადესა და ქედმაღლობას შორის, ანუ სიამაყეს შორის და იმ აზრს ,
რომ იგივე თვისებები, რაც ქალსა და მამაკაცს დიდს ხდის, შეიძლება გამოიწვიოს მათი
განადგურება); ინტელექტი და მანიპულირება (იასონი და კრეონი ორივე ცდილობენ
მანიპულირებაში, მაგრამ მედეა მანიპულირების ოსტატია , რომელიც შესანიშნავად
თამაშობს როგორც მისი მტრების, ისე მისი მეგობრების სისუსტეებსა და საჭიროებებზე );
მედეას პერსონაჟში ვხედავთ ქალს, რომლის ტანჯვასაც კი, ნაცვლად იმისა, რომ
გაახალისოს, იგი ურჩხულად აქცია. იგი სასტიკად ამაყი, ეშმაკური და ცივად ეფექტურია ,
არ სურს მისცეს მტრებს რაიმე სახის გამარჯვება. იგი ხედავს თავისი მტრის ცრუ
ღვთივსათნოებსა და თვალთმაქცურ ღირებულებებს და იყენებს მათ საკუთარ მორალურ
გაკოტრებას. მისი შურისძიება ტოტალურია, მაგრამ ის ყველაფრის ფასად მოდის , რაც მას
უყვარს. ის ნაწილობრივ კლავს საკუთარ შვილებს, რადგან ვერ იტანს აზრს, რომ მტერმა
მათ რაიმე დაუშვა. Იასონი კი გვესახება დამთმობი, ოპორტუნისტი და
არაკეთილსინდისიერი ადამიანი, სავსე საკუთარი თავის მოტყუებით და საზიზღარი
თვითკმაყოფილებით. ნავზიკაეს უნდოდა ის, რაც იდეაში მიიღო მედეამ - that’s my idea
დიდად არ დაეყრდნოთ.

Ბოტიჩელი - ქრისტეს დატირება: ამ დრამატულ კომპოზიციაში ფიგურები მჭიდროდ

არიან ქრისტეს გარშემო და ქმნიან კომპაქტურ ჯგუფს. უკან, იზრდება იოსებ არიმათიელის
ფიგურა, რომელიც ეჭირა ეკლის გვირგვინი და ჯვრის ფრჩხილები. დაძაბული
მოძრაობები და ჟესტები და ძირითადი ფერების გამოყენება ამძაფრებს სცენის
ინტენსიურ პათოსს.
Რაფაელი - Crist falling on the way to calvary: მასში ნაჩვენებია ქრისტეს ჯვარცმის ჯვრის
გადასატანი საერთო საგანი, იმ მომენტში, როდესაც იგი დაეცა და დედამისი განიცდიდა
აგონიის სპაზმს. ნახატის მთელი ემოცია წინა პლანზე მჭიდროდ არის გაჭედილი და
ფონის მსგავსია სცენისა, რომელიც ხალხის შორეულ ჯგუფებსა და ჯვრებს აქვს. სიმონ
კირენელი წამიერად ასწევს ქრისტეს ჯვარს და მკაცრად უყურებს დაცვას. ოთხი მარიამი
გამოსახულია ნახატის მარჯვენა მხარეს, ხოლო კომპოზიციის ორივე მხარეს კოშკია
დაცულები. XVI საუკუნის დასაწყისში ღვთისმშობლის "სპაზმის" კონცეფცია და ერთგულება
იყო მოდური, თუმცა ამ ნაშრომში ღვთისმშობელი მხოლოდ მუხლებზე დაეცა, არ
ჩამონგრეულა.

Ელ-გრეკო - ქრისტე ჯვრით: ცრემლიანი მზერა ცისკენ არის მიმართული. Გრძელი

ხელები. წყვდიადისგან ცდილობს თავის დახსნას. Portrait of Fernando Niño de Guevara:
ტანსაცმლის მაქმანები და ბეჭდები გამოხატავენ ამქვეყნიურობით გატაცებას , ხოლო
წითელი ფერი კი შეიძლება სისხლთან, ცოდვასთან ასოცირდებოდეს.

Ტიციანი - Penitent Magdalene: მაგდალინელი ცოდვილი და დაცემული ქალია, რომელიც

იესომ სათნოების გზას დაუბრუნა. მხატვარი აჩვენებს მას აღელვებისა და ღრმად
მონანიების მომენტში, ცრემლიანი თვალებით (გულისხმობდა იესოს ფეხების დაბანას და
თმის შეშრობას) და მზერა ზეცისკენ ასწია. თუმცა ეროტიკაა, როგორც ვასარი აღნიშნავს ,
მისი სიშიშვლე შუასაუკუნეების ლეგენდას გულისხმობს, რომ მისი ტანსაცმელი იშლებოდა
იესოს ამაღლების შემდეგ უდაბნოში სინანულის დროს. მართლაც, ხელოვნების
საგანიდან მრავალი გამოსახულების უმეტესობაში ჩანს მაგდალინელი ტანსაცმლის
გარეშე, ან უბრალოდ ფხვიერი შეფუთვით. ამრიგად, მისი ტანსაცმლის ნაკლებობა
განასახიერებს ძვირფასეულობის, ოქროს და ამქვეყნიური საქონლის მიტოვებას ქრისტეს
რწმენისადმი. გარდა ამისა, მაგდალინელი ოქროს თმა, ხორციანი სხეული და სრული
ტუჩები შეესაბამება იმ დროისთვის აღორძინების ეპოქის სილამაზის სტანდარტებს . შუა
საუკუნეების ბოლოს ტრადიცია გაიზარდა, რომ მან მთელ სხეულში თმის "კოსტიუმი"
გაიზარდა, გარდა სახის, ხელებისა და ფეხებისა.

Ხელოვნების ამბავი: 28 კარავაჯო, წმინდა მათე. 31 რაფაელი, ღვთისმშობელი მდელოზე.

თუ ბერძნული ქალები დაგვჭირდება 90+ გამარჯვების სვეტები (ტრაიანე) - 77. ბოტიჩელი -
ვენერას დაბადება - 248. ვეიდენი - გარდამოხსნა - 259

რა მოიტანა: 1. სხეულის მნიშვნელობა ანტიკურ სამყაროში

2. Რწმენის იდეა შუა საუკუნეებში