Not Alın

Biyokimya ETS
Glikoz, yağ asitleri ve bazı aminoasitlerden oluşan
asetil KoA’yı Co
2
,’e oksitlemek oksidasyon
enerjisini NADH ve FADH
2
olarak korumaktır.
Glukoneogenez, transaminasyon ve lipogenezde önemli rol alır.
Asetil-KoA’nın oksidasyonu sırasında koenzimler (NADH ve FADH
2
) indirgenir,
daha sonra ETZ’de oksitlenir ve ATP sentezlenir.
Katabolizmanın bu aerobik fazına respirasyon (solunum) denir
Elektronların alıp verilmesiyle gerçekleşen bu reaksiyonlara oksidasyon-
redüksiyon reaksiyonları denir.
Nad yapısında b3vitamini taşır
NAD+’ indirgenirken, 2 e- ve bir hidrojen iyonu (H+) kabul eder
. NADH, NAD+’nin indirgenmiş halidir, NAD+’de NADH’ın yükseltgenmiş
(okside olmuş) halidir.
İndirgeyici biyosentez olayların çoğunda
elektron vericisi olarak NADPH kullanılır.
Fad ın yapısında b2vitamini bulunur
Metabolik reaksiyonlarda elektron taşıyıcı
olarak görev yapan önemli bir koenzimdir.=FAD
FAD, 2 e- taşıyıcısıdır ve iki hidrojen
atomunu kabul eder.
Mitokondriyal enzim kompleksi olan
pirüvat dehidrogenaz (PDH) ile asetil
KoA’ya çevrilir.
✔ Bu reaksiyon TCA veya glikolize ait
olmayıp iki metabolik yolu birleştiren
bir reaksiyondur.
Pirüvattan asetil-KoA sentezi, metabolizmada kilit rol oynayan irreversibl
bir
reaksiyondur.
Bu sebeple de insan ve hayvanlarda asetil-KoA’yı glukoza dönüştürecek
metabolik yol bulunmaz
Asetil-KoA bu noktada iki kaderi vardır:
1.Ya enerji eldesi için TCA siklusu ile CO
2
’e yükseltgenecek
2.Ya da lipitlere çevrilecek.
NADH , asetil-KoA ATP ve GTP inhibe ADP ,piruvat aktive eder.
Sitrat Sentezi
İlk hız düzenleyici basamaktır.
Yüksek asetil-KoA aktivitesini artırır. Yüksek ATP, NADH , sitrat, süksinil-
KoA inhibe eder.
İzositratın Oksidatif Dekarboksilasyonu
CO
2
ve NADH’ın üretildiği ilk basamaktır. En önemli hız düzenleyici basamak.

2
Ca+2 ve ADP tarafından allosterik olarak aktive edilir. NADH ve ATP
tarafından inhibe edilir.
α-Ketoglutaratın Oksidatif Dekarboksilasyonu
CO
2
ve NADH’ın üretildiği ikinci basamaktır. Kofaktör olarak; TPP, lipoik asit,
KoA, FAD, NAD görev alır. İrreversibl .Hız düzenleyici basamak.
Ca+2 ve ADP allosterik aktive eder. NADH, ATP, süksinil-KoA inhibe eder.
Arsenit inhibe eder.

Süksinil-KoA’nın Bölünmesi
TCA’daki tek substrat düzeyinde fosforilasyon basamağıdır.
Süksinil-KoA tek sayıda C atomu taşıyan yağ
asitlerinin oksidasyonundan, dallı zincirli aminoasitlerden kaynaklanan
propionil- KoA’dan sentezlenebilir.
✔ Başlıca hem sentezinde kullanılır.

Süksinatın Oksidasyonu
Bu reaksiyonda hidrojenleri FAD alır ve FADH 2
oluşur.
*Süksinat dehidrogenaz mitokondri iç membranına yerleşik olarak
bulunan tek TCA siklusu enzimidir (ETZ’de kompleks II olarak görev yapar.)

bir NADH başına 10/4=2,5 ATP sentezlenir.

bir FADH
başına 10/6=1,5 ATP sentezlenir.
Önemli Noktalar

3
Düzenleyici enzimler: Sitrat sentaz, izositrat dehidrogenaz, α-KG
dehidrogenaz
CO2 çıkışı olan basamaklar: izositrat dehidrogenaz, α-KG dehidrogenaz
NADH+H üretilen basamaklar: izositrat dehidrogenaz, α-KG
dehidrogenaz, malat dehidrogenaz
Substrat düzeyinde fosforilasyon basamağı: Süksinat tiokinaz
FADH2 üretilen basamak: Süksinat dehidrogenaz
Mitokondri iç membranına bağlı enzim: Süksinat dehidrogenaz
TCA’da ki vitaminler: Riboflavin, niasin,lipoik asit, tiamin, pantotenik asit
TCA inhibitörleri: Fluoroasetat, arsenat, malonat
H.H.PENÇE

FRUKTOZ VE GALAKTOZ METABOLİZMASI

Fruktoz en fazla sükrozdabulunmaktadır.

➢ Fruktozinsülin sekresyonunuartırmaz. ➢ Fruktozunhücrelere girişi de
insüline bağımlı değildir.

Fruktoz;
- glikoz ve glikojene çevrilir ya da
- glikoliz ile metabolize edilip pirüvata, TCA siklusuna ve yağ asidi
sentezine devam
edebilir.
✓ Fruktozbağırsak, kas hücresi ve adipositlere GLUT5 ile girer.

4
Besinle alınan früktozun büyük çoğunluğu portal kanla karaciğerigelir
(kaslara çok az gider).
Karaciğerde fruktozunmetabolizması, glikoz metabolizmasından daha
hızlıdır.

GALAKTOZ METABOLİZMASI
✓ Galaktoz laktozunlaktaz enzimi tarafından hidrolizi ile açığa çıkar.

Glikoliz, glikojen sentezi ve glikoneogeneze gider.

Pentoz fosfat yolu

Sitozolde gerçekleşir. Total glikoz tüketimin %10 bu HMF yolu ile olur.
GlukozdakiH atomları ve elektronların biyosentezde kullanılacak forma
getirilmesidir (NADPH).
Temel amacı; NADPH ve pentozlar sağlamaktır.
ATP üretimi ve tüketimi yoktur.
Oluşan NADPH riboz, DNA, RNA, Koenzim A, NAD ve FAD sentezinde
kullanılır
Pentoz fosfat yolu; - karaciğer - yağ dokusu - böbrek üstü bezleri -
gonadlar - eritrositler gibi NADPH
gereksinimi fazla olan dokularda
etkindir.

5
İskelet kaslarında (NADPH değil) ATP gerekli olduğundan Pentozfosfat
yolu; iskelet kaslarında aktif değildir.
Transketolaz: Bir ketozdan 2C’lu birimin bir aldozaaktarılmasını sağlar.
*Bu enzimin kofaktörü tiamin pirofosfat(TPP)’tır.

Glikoz 6-fosfatın hangi yola gireceğini neler belirler?

1. ATP 2. NADPH 3. Riboz 5-fosfat ihtiyacı
Kontrol, glikoz 6-fosfat dehidrogenazbasamağında yapılır. ✓ Bu aşama;
- NADPH tarafından inhibe edilir.
- Glutatyonun okside formu (GSSG) ve glikoz 6-fosfat tarafından
aktive edilir.
✓ Glikoz 6-fosfat dehidrogenazve glikonat6-fosfat dehidrogenaz
enzimlerinin sentezi insülintarafından indüklenir.
Lökositler ve Fagositoz Nötrofiller ve monositlermikroorganizmaları yok
etmek için 2 sistem
kullanır.
1-
O
2
bağımlı sistem: Miyeloperoksidaz(MPO) ve veNADPH oksidaz enzimlerini
kapsar (en etkili olan).
2
-O
2
’den bağımsız sistem: FagolizozomdakipHdeğişiklikleri ve
lizozomalenzimleri içerir.

6
Glukuronikasit, glukozunterminal alkol grubunun karboksil
grubuna yükseltgenmesiyle oluşan üronikasittir.

Glukuronikasit oldukça polarbir bileşiktir. ₰ Steroidler, bilirubinve bazı

ilaçlar gibi polaritesi az bileşiklere
bağlanarak sudaki çözünürlüklerini artırır ve atılımını
kolaylaştırırlar. ₰ Glukuronikasit, bağ dokusunda bulunan
glikozaminoglikanlarınve
proteoglikanlarınbir bileşenidir.

5. Basamak: Glukuronik asit, glukuronik asit redüktaztarafından

glonik asite indirgenir. 6. Basamak: Glonik asit, laktonaztarafından
askorbik asitedönüşür. 7. *Laktonazenzimi insan, maymun ve kobaylarda
bulunmadığı için
bunlarda C vitamini sentezi gerçekleştirilemez.
7- Basamak: Glonik asit, L-ksilüloza,
8- Basamak: L-ksilüloz, L-ksillitol dehidrojenaz ksilitole indirgenir.
L-ksillitol dehidrojenazeksiliğinde esansiyel pentozürigörülür.
L-ksilüloz birikir.

Glikojen metabolizması

Dallanmış yapı, glikojenin hızlıca sentezi ve hızlıca yıkılmasına olanak

sağlar.  Enzimler çeşitli indirgenmeyen uçlardan aynı anda birkaç
zincirden yıkıma
başlayabilir.  Dallanmış yapı molekülün çözünürlüğünü artırır. 
Glikojen, yapısındaki hidroksil gruplarından dolayı polar bir bileşiktir. 
Ağırlığının 1/3’ü anhidrit glikoz, geri kalanı sudur.

7
Başlıca glikojen depoları karaciğer ve iskelet kaslarıdır.
Karaciğer, kan glikoz düzeylerinin sürdürülmesi için glikozun ilk ve acil
kaynağıdır.

Glikojen kan akımının kısıtlandığı veya oksijen

yokluğunda ATP üretimi için glikoz sağlayan açil yakıt
kaynağıdır.
Yapısal Önemi
✓ Serbest glukoz halinde olsaydı hücre içi glukoz konsantrasyonu yüksek
olacağından glukozun hücreye girişi için enerji harcanması gerekecekti.
✓ Hücre içi osmotik basınç çok yüksek olurdu. 0,4 M glukoz glikojen
halinde
bulunduğunda konsantrasyon 0,01 µM olur.
✓ Glukozun serbest aldehid grubunun indirgeyici olması hücre
bileşenlerini
etkileyecektir. ✓ Glikojende aldehid grupları bağa katılmış olduğundan
glikojen indirgeyici değildir.
Glikojen sentezi bütün dokularda, özellikle kc ve iskelet kasında meydana
gelir.
Dallanma “dallandırıcı enzim” amilo (α-1,4 > α - 1,6) transglikozilaz veya
diğer adı ile glikozil α -
4:6 transferaz tarafından yapılır.

Karaciğer ve kas glikojeninin yıkılması yoluna

gl ikojenoliz denir.
Glikojenolizin anahtar enzimi glikojen fosforilazdır. Dal kırıcı(glikozil
transferaz) enzimi de görev alır.
Glikojenoliz HİDROLİZ reaksiyonu değil, FOSFORİLİZ reaksiyonudur.

8
Serbest Glukoz 1-Fosfat Oluşturulması
✓ Glikojen fosforilaz tarafından katalizlenir. ✓ Enzimin koenzimi
piridoksal fosfattır.
4 glukozluk dallar içeren glikojene sınır dekstrini denir.
Glikoz 6-Fosfatın Defosforilasyonu
✓ Glukoz 6-fosfataz tarafından katalizlenir. ✓ Karaciğer, böbreklerde ve
ince bağırsak bu enzim bulunur. ✓ İskelet kasında glukoz 6-fosfataz
yoktur, yalnızca kendi enerji ihtiyacı için kullanır. ✓ Yani; glukoz
kullanımında kas dokusu BENCİL, karaciğer ise ÖZVERİLİdir.

Glikoz 6-fosfat glikoz 6-fosfat translokaz (T1) aracılığıyla ER lümenine

geçer. ✓ ER enzimi glikoz 6-fosfataz, glikoz 6-fosfatı defosforile ederek
serbest glikoz
oluşturur.
Glukagon fosfat bağlar
İnsülin fosfat koparır
Glukoneogenez
Glikoneogenez; karbonhidrat olmayan bazı ön maddelerden glikoz
sentezlenmesidir.  Uzun süreli açlıkta ve öğünler arasında kan glikoz
değerlerinin normal
sınırlarda tutulmasını sağlar.
Glikoneogenez Substratları
₰ Laktat: Kas ve eritrositlerden anaerobik glikoliz sonucu oluşur. ₰
Gliserol: Adipoz dokuda triaçilgliserollerin hidrolizi ile açığa çıkar. ₰
Glikojenik aminoasitler ₰ TCA siklusu ara ürünleri ₰ Propiyonil-KoA:

Glukoneogenez piruvatın glukoza çevrilmesidir.

9
10
11