Professional Documents
Culture Documents
1. Boshti i shtëllungës; 2. Tavolina ushqyese; 3. Cilindri ushqyes; 4 Tamburi marrës; 5. Tamburi kryesor; 6
Mbulesat; 7. Tambur heqës; 8. Krehri lëkundës (heqës); 9. Hinka; 10. Cilindrat shtypës; 11. Fjongo palosësi. 12.
Mbajtësja e shtëllungës;
Fig. 11.1 Makina e krehjes së zakonshme
Ushtrime
1. Sipas skemës kinematike të makinës së krehjes së zakonshme (KZ) ÇM-305 (fig. 11)
përcaktoni numrin e rrotullimeve në minutë të çdonjërit nga organet e mëposhtme
punues, duke pasur parasysh që shpejtësia e tamburit kryesor është e barabartë me 175
rrot/min., dhe humbjet nga rrëshqitja në çdo transmision elastik është 2%: a) tamburi
marrës; b) tamburi heqës me ingranazhin pasiv me 20 dhëmbë; c) cilindri ushqyes me
ingranazhin e tërheqjes me 24 dhëmbë; d) boshti i shtëllungës; e) cilindrat shtypës; f)
cilindrat shtypës në fjongo-palosës.
2. Sipas skemës kinematike të makinës së krehjes së zakonshme (KZ) ÇM-305 (figura
11) për shpejtësi të tamburit kryesor të barabartë me 175 rrot/min., përcaktoni numrin
e rrotullimeve në minutë (duke i konsideruar humbjet nga rrëshqitja në çdo
transmision elastik 2%) të organeve të mëposhtëm punues: a) pllaka e sipërme e
fjongo-palosësit; b) pllaka e poshtme e fjongo-palosësit; c) ingranazhi yll i
mbulesave; d) blloku i mekanizmit të kutisë krehëse. Vlerat e ingranazheve ndërrues
merren të njëjtë me ushtrimin 129.
3. Sipas skemës kinematike të makinës së krehjes së zakonshme ÇM-305 (shiko fig. 11),
përcaktoni numrin e lëkundjeve të krehrit heqës për një rrotullim të tamburit heqës për
ingranazhin pasiv me: a) 38 dhëmbë; b) 19 dhëmbë. Humbjet nga rrëshqitja në
transmision i konsiderojmë 2% për çdo transmision elastik.
Figura 11 – Skema kinematike e dhënies së lëvizjes në makinën e krehjes së zakonshme ÇM-305 dhe
Ç-305
4. Sipas skemës kinematike të makinës ÇM-305 (shiko fig. 11) përcaktoni numrin e
rrotullimeve të pjatës së sipërme të fjongo-palosësit për një rrotullim të pjatës së poshtme.
5. Përcaktoni numrin rrotullimeve të tamburit heqës (shiko fig. 11) për një rrotullim të
tamburit kryesor për ingranazhin pasiv me a) 19 dhëmbë; b) 38 dhëmbë.
6. Përcaktoni shpejtësinë maksimale dhe minimale të tamburit heqës në makinën e krehjes së
zakonshme ÇM-305 (shiko fig. 11), kur shpejtësia e tamburit kryesor është 175 rrot/min,
duke i konsideruara humbjet në transmisionet elastike 2%, nëse ingranazhi pasiv mund të ketë
nga 19 deri në 38 dhëmbë.
7. Përcaktoni shpejtësinë maksimale dhe minimale të cilindrave në fjongo-palosës (shiko fig.
11), kur shpejtësia e tamburit heqës është luhatet nga 8 deri në 16 rrot/min.
8. Përcaktoni shpejtësinë maksimale dhe minimale të cilindrit ushqyes në makinën e krehjes së
zakonshme ÇM-305 (shiko fig. 11), nëse shpejtësia e tamburit heqës është nga 8 deri në 16
rrot/min, ndërsa ingranazhi tërheqës mund të ketë 17 deri në 33 dhëmbë.
9. Përcaktoni sa fibra pambuku hyjnë mesatarisht në çdo dhëmb të tamburit marrës të makinës
së krehjes së zakonshme, kur kemi këto të dhëna: dhënia e shtëllungës në tamburin marrës në
1 minutë – 0,2 m, numri i hollësisë së shtëllungës – 0,0025, numri i hollësisë së fibrave –
5000, gjatësia mesatare e fibrave – 25 mm, diametri i tamburit marrës (pa llogaritur lartësinë e
dhëmbëve) – 225 mm, gjatësia e tamburit marrës – 1 m, shirit i veshjes krehëse në tamburin
marrës vendoset në formë spirale me hap spiraleje – 4,2 mm, hapi i dhëmbëve në gjatësi të
shiritit – 6,75 mm dhe shpejtësia e tamburit marrës – 600 rrot/min.
Udhëzim
1 Përcaktoni masën e shtëllungës, që i jepet tamburit marrës në 1 minutë si dhe
masën e një fibre (nga numri i hollësisë dhe gjatësia). Më pas gjeni numrin e fibrave
në shtëllungën që i jepet tamburit marrës.
2 Përcaktoni numrin e përgjithshëm të dhëmbëve në sipërfaqe të tamburit marrës dhe
numrin e dhëmbëve që kalojnë pranë linjës së shtrëngimit të shtëllungës në tavolinë
në minutë.
3 Nga të dhënat e 1 dhe 2 zgjidhni ushtrimin
10. Përcaktoni sa dhëmbë të shiritit metalik në sipërfaqen e tamburit kryesor të makinës së
krehjes së zakonshme hyjnë mesatarisht në një fibër, kur kemi të dhënat e mëposhtme:
diametri i tamburit kryesor 1270 mm (pa llogaritur lartësinë e dhëmbëve), gjerësia punuese e
tamburit 1016 mm, hapi i dhëmbëve në gjatësi të shiritit 1,8 mm, trashësia e bazës së shirit me
gjilpëra 1,0 mm, shpejtësia e tamburit kryesor – 175 rrot/min, shpejtësia e dhënies së
shtëllungës në tamburin marrës – 0,2 mm/min, numri i hollësisë së shtëllungës 0,0025, numri i
hollësisë së fibrave 5000 dhe gjatësia mesatare e fibrave – 25 mm.
Udhëzim
1 Përcaktoni numrin e dhëmbëve në sipërfaqe të tamburit kryesor, që kalojnë në
afërsi të tamburit marrës në një minutë.
2 Përcaktoni numrin e fibrave, që jepen në tamburin kryesor për një minutë njëlloj si
në ushtrimin 137.
11. Përcaktoni shpejtësinë periferike të cilindrit ushqyes të makinës së krehjes së
zakonshme (shiko fig. 11), nëse numri i rrotullimeve të tamburit kryesor është 175
rrot/min, ingranazhi pasiv ka 24 dhëmbë dhe ingranazhi i tërheqjes – 23 dhëmbë,
humbjet nga rrëshqitja në çdo transmision elastik i konsiderojmë 2%.
12. Përcaktoni shpejtësinë periferike të cilindrave të fjongo-palosësit, nëse numri i
rrotullimeve të tamburit kryesor është 175 rrot/min dhe ingranazhi pasiv (shiko fig.
11) ka 24 dhëmbë. Humbjet nga rrëshqitja në çdo transmision elastik i konsiderojmë
2%.
13. Përcaktoni shpejtësinë periferike të mbulesave në makinën e krehjes së zakonshme
(shiko fig. 11), nëse numri i rrotullimeve të tamburit kryesor është 175 rrot/min, hapi i
ingranazhit yll që vë në lëvizje zinxhirin e mbulesave – 36,5 mm, dhe numri i
dhëmbëve i ingranazhit yll të mbulesave – 15. Humbjet nga rrëshqitja në çdo
transmision elastik i konsiderojmë 2%.
14. Përcaktoni zhvendosjen lineare të mbulesave (në mm) për një rrotullim të tamburit
kryesor në skemën kinematike (shiko fig. 11) pa marrë parasysh rrëshqitjen, nëse hapi
i ingranazhit yll të mbulesave është 36,5, dhe numri i dhëmbëve të tij – 15.
15. Për ndryshimin e shpejtësisë së tamburit heqës në makinën e krehjes së zakonshme ka
një aparat diferencial (fig. 12). Përcaktoni numrin e rrotullimeve të tamburit heqës a)
me vendosjen e rripit II të pulexhos rrotulluese; b) me vendosjen e rripit III të
pulexhos rrotulluese;. Numri i rrotullimeve të tamburit kryesor është 175 rrot/min.
Marrja e lëvizjes në pulexhon e diferencialit llogaritet sipas skemës kinematike (shiko
fig. 11). Humbjet nga rrëshqitja në çdo transmision elastik i konsiderojmë 2%.
Ingranazhi pasiv ka 26 dhëmbë.
Dd
E= ih − d
Dh
Duke bërë llogaritjet sipas skemës kinematike, mund të bindemi që ndryshimi i tërheqjes
varet nga ingranazhi i tërheqjes B, dhe formula e llogaritjes së tërheqjes do të marrë pamjen e
mëposhtme:
Figura 12 – Aparati diferencial për ndryshimin e shpejtësisë së tamburit heqës.
const
E= ,
B
Ku cost – konstante që ndryshon nga sistemi i dhënies së lëvizjes;
B – ingranazhi i tërheqjes.
Zgjidhje
Nd 0,25
E= ⋅d ose E= ⋅1 = 100 .
Nh 0,0025
2. Përcaktojmë pjesën e tërheqjes së makinës, duke marrë parasysh që për shkak se një
pjesë e fibrave largohen në firo fjongoja do të jetë më e lehtë (d.m.th., me numër më
të lartë)
2289 2289
eM = ose B= = 23,84
B eM
Zgjedhim B = 24 dhëmbë.
Shënim. Rrumbullakosja e rezultatit (nga 23,84 në 24) kërkon që të shikojmë si ndikon kjo në
numrin faktik të fjongos. Kryejmë zëvendësimet:
2289 2289
eM = = = 95,37 .
B 24
95,37
E= = 99,33 .
0,96
Siç duket nga ky rezultat, shmangia nga numri i parashikuar (0,25) është e papërfillshme.
Ushtrime
Ku C – shkalla e krehjes;
vt– shpejtësia periferike e tamburit kryesor;
vu – shpejtësia e ushqimit të shtëllungës.
Nga formula rrjedh, se shkalla e krehjes është tërheqja e pjesshme midis tamburit kryesor dhe
cilindrit të shtëllungës, që karakterizon nivelin më të lartë të rënies së presionit të fibrave të
pambukut në makinë. Formula [21] mund të shndërrohet si më poshtë:
Dt
C= ⋅ ic.s −t , [22]
Dc.s
Në skemën kinematike të dhënies së lëvizjes nga cilindri i shtëllungës tek tamburi kryesor ka
dy ingranazhe ndërrues – i tërheqjes B dhe ai pasiv X, ndërsa madhësitë e tjera për makinën e
dhënë janë konstante. Formula përfundimtare merr pamjen:
const
C= , [23]
BX
Duke qenë se numri i dhëmbëve të ingranazhit të tërheqjes B ndikon edhe në tërheqje dhe në
numrin e hollësisë së fjongos, rregullimi i shkallës së krehjes kryhet vetëm me ndërrimin e
ingranazhit pasiv X.
Për llogaritjen e ndikimit të trashësisë së shtresës së fibrave që kalojnë në makinë tek cilësia e
krehjes shkalla e krehjes përcaktohet duke shumëzuar tërheqjen C midis tamburit kryesor dhe
cilindrit të shtëllungës me numrin e hollësisë së shtëllungës:
vt
S= ⋅ Ns , [24]
vc.s
Nga formula rrjedh që S është numri i shtresës së fibrave në zonën midis tamburit kryesor dhe
mbulesave.
Zgjidhje
C = 2970.
Zgjidhje
Dt
S= ⋅ ic.s −t ⋅ N s .
Dc.s
Ushtrime
35. Shpejtësia e tamburit kryesor është 175 rrot/min, dhe diametri i tij 1290 mm.
Shpejtësia e cilindrit të shtëllungës është 0,64 rrot/min dhe diametri i tij 152 mm.
Gjeni shkallën e krehjes.
36. Shpejtësia e tamburit kryesor është 175 rrot/min, dhe diametri i tij 1290 mm.
Shpejtësia e cilindrit të shtëllungës është 0,6 rrot/min dhe diametri i tij 152 mm. Gjeni
shkallën e krehjes.
37. Shpejtësia e tamburit kryesor është 175 rrot/min, dhe diametri i tij 1290 mm.
Shpejtësia e cilindrit të shtëllungës është 0,55 rrot/min dhe diametri i tij 152 mm.
Gjeni shkallën e krehjes.
38. Shpejtësia e tamburit kryesor është 175 rrot/min, dhe diametri i tij 1290 mm.
Shpejtësia e cilindrit të shtëllungës mund të jetë nga 0,294 deri në 1,15 rrot/min dhe
diametri i tij 152 mm. Gjeni shkallën e krehjes.
39. Gjeni shkallën e krehjes sipas skemës kinematike (shiko fig. 11), nëse ingranazhi i
tërheqjes ka 25 dhëmbë, ndërsa ai pasiv – 24 dhëmbë. Rrëshqitja në transmisionet
elastike neglizhohet.
40. Gjeni shkallën e krehjes sipas skemës kinematike (shiko fig. 11), nëse ingranazhi i
tërheqjes ka 23 dhëmbë, ndërsa ai pasiv – 22 dhëmbë. Rrëshqitja në transmisionet
elastike neglizhohet.
41. Gjeni kufijtë e shkallës së krehjes sipas skemës kinematike (shiko fig. 11), nëse
ingranazhi i tërheqjes mund të ketë nga 17 në 33 dhëmbë, ndërsa ai pasiv – nga 19 në
38 dhëmbë. Rrëshqitja në transmisionet elastike neglizhohet.
42. Gjeni numrin konstant për llogaritjen e shpejtë të shkallës së krehjes (sipas skemës
kinematike të dhënë në fig. 11) për vlerat e dhëna të ingranazhit të tërheqjes dhe atij
pasiv.
43. Përcaktoni numrin e dhëmbëve të ingranazhit pasiv sipas skemës kinematike (shiko
fig. 11), nëse për shpejtësi 175 rrot/min të tamburit kryesor është, tamburi heqës duhet
të ketë shpejtësi 8,2 rrot/min. Humbjet në çdo transmision elastik konsiderohen 2%.
44. Përcaktoni numrin e dhëmbëve të ingranazhit pasiv sipas skemës kinematike (shiko
figurën 11), nëse për shpejtësi 175 rrot/min të tamburit kryesor është, tamburi heqës
duhet të ketë shpejtësi 10,1 rrot/min. Humbjet në çdo transmision elastik
konsiderohen 2%.
45. Përcaktoni numrin e dhëmbëve të ingranazhit pasiv sipas skemës kinematike (shiko
fig. 11), nëse për shpejtësi 175 rrot/min të tamburit kryesor është, tamburi heqës
duhet të ketë shpejtësi 12,66 rrot/min.
46. Për një numër të dhënë të rrotullimeve të tamburit heqës nt.h gjeni numrin konstant për
përcaktimin e shpejtë të numrit të dhëmbëve të ingranazhit pasiv (sipas skemës
kinematike të dhënë në fig. 11), nëse shpejtësia e tamburit kryesor është 175 rrot/min.
47. Gjeni shkallën e krehjes (sipas skemës së dhënë në fig. 13), nëse ingranazhi tërheqës
ka 25 dhëmbë, ndërsa ingranazhi pasiv – 25 dhëmbë.
48. Gjeni shkallën e krehjes (sipas skemës së dhënë në fig. 13), nëse ingranazhi pasiv ka
25 dhëmbë. Përpunohet fjongo N 0,27 nga shtëllungë N 0,0027.
49. Gjeni shkallën e krehjes (sipas skemës së dhënë në figurën 13), nëse ingranazhi pasiv
ka 26 dhëmbë. Përpunohet fjongo N 0,28 nga shtëllungë N 0,0026.
50. Gjeni numrin konstant për llogaritjen e shkallës së krehjes (sipas skemës së dhënë në
fig. 13).
51. Gjeni shkallën e krehjes (sipas skemës së dhënë në fig. 13), me të dhënat e
mëposhtme: shpejtësia e tamburit kryesor – 175 rrot/min, shpejtësia e tamburit heqës
– 12,2 rrot/min, numri i hollësisë së shtëllungës – 0,0027, numri i hollësisë së fjongos
– 0,27. Rrëshqitjet në transmisionet elastike nuk merren parasysh.
Udhëzim.Paraprakisht duke ditur shpejtësinë e tamburit kryesor dhe heqës llogaritet
numri i dhëmbëve të ingranazhit pasiv.
52. Gjeni shkallën e krehjes (sipas skemës së dhënë në fig. 13), me të dhënat e
mëposhtme: shpejtësia e tamburit kryesor – 175 rrot/min, shpejtësia e tamburit heqës
– 12,74 rrot/min, numri i hollësisë së shtëllungës – 0,0024, numri i hollësisë së
fjongos – 0,24. Rrëshqitjet në transmisionet elastike nuk merren parasysh.
Figura 13 – Skema kinematike e dhënies së lëvizjes në makinën e krehjes BK.
53. Gjeni shkallën e krehjes (sipas skemës së dhënë në fig. 13), me të dhënat e
mëposhtme: shpejtësia e tamburit kryesor – 180 rrot/min, shpejtësia e tamburit heqës
– 13 rrot/min, numri i hollësisë së shtëllungës – 0,0025, numri i hollësisë së fjongos –
0,26. Rrëshqitjet në transmisionet elastike nuk merren parasysh.
54. Diametri i tamburit kryesor është 1290 mm dhe numri i rrotullimeve të tij 175
rrot/min. Shtëllunga N 0,0025 me masë 16 kg përpunohet për 3 orë e 20 minuta. Gjeni
shkallën e krehjes.
55. Diametri i tamburit kryesor është 1290 mm dhe numri i rrotullimeve të tij 175
rrot/min. Shtëllunga N 0,0025 me masë 80 kg përpunohet për 3 orë e 52 minuta. Gjeni
shkallën e krehjes.
56. Diametri i tamburit kryesor është 1290 mm dhe numri i rrotullimeve të tij 175
rrot/min. Shtëllunga N 0,0025 me masë 80 kg përpunohet për 16 orë e 40 minuta.
Gjeni shkallën e krehjes.
57. Diametri i tamburit kryesor është 1290 mm dhe numri i rrotullimeve të tij 175
rrot/min. Shtëllunga N 0,0026 me masë 80 kg përpunohet për 17 orë e 20 minuta.
Gjeni shkallën e krehjes.
4. Llogaritja e prodhimtarisë
Prodhimtaria faktike e makinës së krehjes (për 8 orë) llogaritet nga shpejtësia e organeve
nxjerrës(cilindrat e fjongo-palosësit) në bazë të formulës:
πd f n f ⋅ 60 ⋅ 8 ⋅ K k .d
Pf = , [25]
1000 ⋅1000 ⋅ N f
Ku df dhe nf – përkatësisht, diametri dhe numri i rrotullimeve të cilindrave të fjongo-
palosësit;
Nf – numri i hollësisë së fjongos.
πDh nh ⋅ 60 ⋅ 8 ⋅ e ⋅ K k .d
Pf = [26]
1000 ⋅1000 ⋅ N f
Ku Dh dhe nh – përkatësisht, diametri dhe numri i rrotullimeve të tamburit heqës;
e – tërheqja e pjesshme midis tamburit heqës dhe cilindrave të fjongo-palosësit.
Zgjidhje
Dc. f 51 ⋅180 ⋅ 24 ⋅ 20 ⋅ 20
e= ⋅ ic. f − h ose e = = 1,066 ≈ 1,07 .
Dh 680 ⋅19 ⋅16 ⋅ 20 ⋅ 20
Ushtrime
5. Llogaritja e rimbushjes
Kryeja e llogaritjes së rimbushjes do të thotë që për numrin dhënë të hollësisë së shtëllungës
dhe fjongos të llogaritet numri i dhëmbëve të ingranazheve ndërrues (i tërheqjes dhe pasiv),
të përcaktohet prodhimtaria teorike e makinës dhe norma e prodhimtarisë në turn, të
përcaktohet (kur është e domosdoshme) zgjatja e cikleve të punës (koha e përpunimit të një
shtëllunge, koha e mbushje së një kove), të përcaktohet shkalla e krehjes dhe tregues të tjerë
teorikë të kushteve të punës.
Për kryerjen e llogaritjeve të rimbushjes nuk kërkohen formula dhe rregulla të reja, meqë të
gjithë metodat e domosdoshme të llogaritjes ja në zhvilluar më sipër.
Zgjidhje
N fj 0,3
E= , E= = 100 ; E = 100.
N sh 0,003
100 − f 100 − 4
Em = E ⋅ ose E m = 100 ⋅ = 96 .
100 100
nh = nk ⋅ ik − h ;
10
10 = 0,422 ⋅ X ose X = = 24 dhëmbë.
0,422
5. Gjejmë shkallën e krehjes dhe numrin krehjes në tamburin e kryesor (duke shfrytëzuar
skemën kinematike) sipas formulës [22]:
1257000
C= = 2183 .
24 ⋅ 24
6. Gjejmë prodhimtarinë për 8 orë sipas formulës [26]. Për këtë në fillim përcaktojmë
tërheqjen e pjesshme midis tamburit heqës dhe cilindrave të fjongo-palosësit . sipas
skemës kinematike marrim:
51 ⋅ 180 ⋅ 24 ⋅ 20 ⋅ 20
e= = 1,066 .
680 ⋅ 19 ⋅ 16 ⋅ 20 ⋅ 20
7. Nëse është dhënë paketimi i shtëllungës (për shembull 16 kg)dhe kapaciteti i kovës
(për shembull 5 kg), atëherë mund të përcaktojmë edhe kohën e përpunimit të
shtëllungës dhe të mbushjes së kovës.
Masa e shtellunges
T1 =
prodhimtaria e makines ne ore ⋅ 0,96
16
T1 = = 3,977 orë
4,19 ⋅ 0,96
ose në minuta
kapaciteti i koves × 60
T2 = =71,6 minuta.
prodhimtaria e makines ne ore
Duhet të tërheqim vëmendjen që në rastin e fundit nuk janë marrë parasysh firot.
Ushtrime