zasada tożsamości

p≡p
Jak ustalono w oparciu o zeznania A. P., S. Ł. pojechała na kilkudniowe „gościnne występy” wraz z G. K., A. P. i K.
K. Podczas gdy G. K. i A. P. dokonywały kradzieży w O. w B. ,S. Ł. pozostawała w samochodzie wraz z K. K. Jak
ustalono, jej rolą było sprawowanie opieki nad pieskiem G. K. w czasie, gdy jego pani brała bezpośredni udział w
kradzieżach. G. K. dzieliła się także z nią skradzionymi pieniędzmi. Sąd uznał, że S. Ł. swoim zachowaniem nie
zrealizowała znamion określonych w art. 278 § 1 kk. (kradzież) O ile bowiem rolą K. K. było pozostawanie w pełnej
gotowości do tego, by w razie komplikacji odjechać z miejsca zdarzenia, to zadanie S. Ł. nie miało żadnego
związku z inkryminowanymi przestępstwami. Co najwyżej ustalenia faktyczne wskazują, że przyjmując korzyści
majątkowe w postaci nieustalonych bliżej kwot pieniędzy pochodzących z kradzieży mogła swoim zachowaniem
zrealizować dyspozycję art. 291 § 1 kk (przestępstwo paserstwa), ewentualnie – art. 122 § 1 kw (wykroczenie
paserstwa - do 500 zł). Jednakże skazanie tej oskarżonej za paserstwo w miejsce zarzucanych jej kradzieży
stanowiłoby niedopuszczalne wyjście poza granice oskarżenia, naruszając zasadę tożsamości czynów.

Wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z 16 września 2015 r.,

sygn. akt III K 111/12

zasada niesprzeczności
~(p^~p)
Nie podlega dyskusji, że jednego dowodu, np. zeznań świadka czy wyjaśnień
oskarżonego, nie wolno w całości uznać za wiarygodny i zarazem za
niewiarygodny, gdyż narusza to zasadę poprawnego rozumowania (zasadę
niesprzeczności). Nie oznacza to jednak, że nie wolno ocenić jednego
dowodu jako częściowo wiarygodnego i częściowo niewiarygodnego, gdyż
świadek (oskarżony) może mylić się albo podawać nieprawdę w pewnych
fragmentach swej wypowiedzi, a w pozostałych fragmentach pozostawać w
zgodzie z rzeczywistością.

Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 27 lutego 2019 r.,

sygn. akt II AKa 292/18

uchylony art. 5 § 3 kodeksu karnego

Jeżeli po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary lub

kary łącznej sprawca popełnił przestępstwo, za które orzeczono karę
tego samego rodzaju lub inną podlegającą łączeniu, orzeczona kara
nie podlega łączeniu z karą odbywaną w czasie popełnienia czynu.
Podstawowym warunkiem wystąpienia negatywnej przesłanki z art. 85 § 3 k.k. jest to, aby
sprawca popełnił czyn przestępny w czasie „odbywania” kary, której wykonanie już rozpoczęto,
ale nie zakończono. Termin „odbywanie” kary poddany został szczegółowej analizie w
uzasadnieniach postanowień Sądu Najwyższego w sprawach I KZP 6/17 oraz I KZP 12/16.
Wskazano w nich na niekonsekwencję ustawodawcy w posługiwaniu się tym terminem, na
zamienne używanie go z terminem „wykonanie” kary zarówno na gruncie Kodeksu karnego, jak
Kodeksu karnego wykonawczego.

W konsekwencji Sąd Najwyższy stwierdził, że nie jest możliwe, pozostając w zgodzie z logiczną
zasadą niesprzeczności, uznanie, że sprawca mógłby popełnić czyn przestępny w czasie
odbywania kary pozbawienia wolności, z którego to odbywania został warunkowo zwolniony.

W konsekwencji Sąd Najwyższy stwierdził, że nie jest możliwe, pozostając w zgodzie z logiczną
zasadą niesprzeczności, uznanie, że sprawca mógłby popełnić czyn przestępny w czasie
odbywania kary pozbawienia wolności, z którego to odbywania został warunkowo zwolniony.

Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z 27 lutego 2018 r.,

sygn. akt VI Ka 768/17

zasada wyłączonego środka
(p v ~p)
Nie budzi wątpliwości, że skład sądu jest prawidłowy albo taki nie jest
(tertium non datur), a rozpoznanie sprawy w składzie sprzecznym z
przepisami skutkuje nieważnością postępowania, co sąd jest
obowiązany brać pod uwagę z urzędu.

Postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach z 21 października 2021 r.,

sygn. akt IV Ca 311/21

Z tego zaś wynika, że art. 18a ust. 5 zd. pierwsze ustawy lustracyjnej
dopuszcza istnienie tylko dwóch stanów, co – skądinąd – jest przecież w pełni
logiczne i racjonalne: „odwołania” i „nieodwołania”. Poza sporem zatem
pozostaje, iż tertium non datur – nie ma stanu pośredniego, tj. nie ma takiego
stanu, w którym funkcję publiczną się jednocześnie pełni i się jej nie pełni.

Uchwała Sądu Najwyższego z 30 kwietnia 2003 r.,

sygn. akt I KZP 8/03

zasada podwójnego przeczenia
~(~p)≡p
Na tle niniejszej sprawy pojawia się zagadnienie rozumienia formuły sentencji „nie jest niezgodne”.

Krańcowo przeciwstawnymi sobie rodzajami orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego są orzeczenia o niezgodności badanej normy z wzorcem kontroli oraz o jej
zgodności. Orzeczenie TK o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją (umową międzynarodową lub ustawą) jest umocowane bezpośrednio w Konstytucji (art.
190 ust. 4).

W praktyce orzeczniczej Trybunału, jeszcze przed wejściem w życie Konstytucji RP, na oznaczenie stosunku przedmiotu kontroli do wzorca kontroli wykształciła się
konstrukcja „nie jest niezgodne”. Jej znaczenie logiczne nie jest do końca sprecyzowane w trybunalskim acquis, moim zdaniem, do dnia dzisiejszego.

Z „nie jest niezgodne”, co oczywiste, nie wynika zgodność normy, ani też brak zgodności z Konstytucją. Podwójne przeczenie („nie jest niezgodne”) nie oznacza tu
w szczególności zgodności. Podwójne przeczenie nie jest bowiem twierdzeniem, jeśli występują więcej niż dwie możliwości. Okazuje się jednak, że w latach 90-tych
XX w. formuła ta była pojmowana w orzecznictwie jako synonim uznania zgodności lub przynajmniej „potwierdzenia konstytucyjności badanej regulacji” (podaję za: J.
Królikowski, A.V. Prokop, Wyrok o braku niezgodności jako trzeci rodzaj rozstrzygnięcia w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, „Studia Prawnicze” z.
4/2009, s. 49). Takie postrzeganie znaczenia tej konstrukcji zostało następnie uznane w doktrynie trybunalskiej za nieprecyzyjne i wypadło z niej.

Od 2000 r., Trybunał posługuje się formułą „nie jest niezgodne” w wypadku braku „wspólnej płaszczyzny porównawczej pomiędzy przedmiotem a wzorcem kontroli
(por. J. Królikowski, A.V. Prokop, op. cit., s. 46). Innymi słowy, z przywoływanych badań zdaje się wynikać to, że „nie jest niezgodne” wskazuje, że w ocenie TK zarzut
wnioskodawcy jest źle stawiany lub „wycelowany”. W wypadku zastosowania danej konstrukcji przez TK, nie dochodzi do rozstrzygnięcia o kwestionowanej regulacji,
tj. nieadekwatność wzorca zamyka drogę do stwierdzenia zgodności lub niezgodności przepisu z wzorcem. Wyrok, według którego badana norma „nie jest niezgodna”
z wzorcem kontroli, bywa określany mianem „niepełnego orzeczenia merytorycznego” (tak, J. Królikowski, A.V. Prokop, op. cit., s. 46). Bezdyskusyjne jest tutaj to, że
Trybunał wydaje orzeczenie w ramach merytorycznego etapu rozpoznania sprawy.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 listopada 2013 r.,

sygn. akt P 25/12

sylogizm konstrukcyjny
[(p q)^p] q
Minister Zdrowia w skardze inicjującej niniejsze postępowanie zarzucił, iż Okręgowa Rada Lekarska w S. nie zwołała w
sposób prawidłowy Okręgowego Zjazdu Lekarzy Okręgowej Izby Lekarskiej w S., podjęła zaś uchwałę nr 39/(…)w
sprawie zarządzenia podjęcia uchwał przez Okręgowy Zjazd Lekarzy Okręgowej Izby Lekarskiej w S. w trybie
obiegowym. Z uwagi na fakt nieprawidłowego zwołania Okręgowego Zjazdu Lekarzy Okręgowej Izby Lekarskiej w S.
wszelkie jego uchwały uznać należy za podjęte z naruszeniem prawa, a przez to nieważne. Okolicznością kluczową dla
ustalenia ewentualnej sprzeczności z prawem zaskarżonych uchwał jest więc kwestia zgodności z prawem podjętej
przez Okręgową Radę Lekarską w S. 20 maja 2020 r. uchwały nr 39/(…) w sprawie zarządzenia podjęcia uchwał przez
Okręgowy Zjazd Lekarzy Okręgowej Izby Lekarskiej w S. w trybie obiegowym. Wniesiona przez Ministra Zdrowia skarga
oparta jest bowiem na prostym, tautologicznym schemacie – regule modus ponendo ponens: skoro uchwała nr 39/(…)
jest sprzeczna z prawem, to również podjęte na jej podstawie w trybie obiegowym uchwały Okręgowego Zjazdu Lekarzy
Okręgowej Izby Lekarskiej w S. są sprzeczne z prawem, przy jednoczesnym założeniu, że rzeczona implikacja jest
prawdziwa.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2021 r.


sygn. akt I NO 152/20
 [(p q)^p] q

p - uchwała nr 39 w sprawie zarządzenia podjęcia uchwał w trybie obiegowym

q - uchwały podjęte w trybie obiegowym (podjęte na podstawie uchwały nr 39)

sylogizm destrukcyjny
[(p q)^~q] ~p
Jeśli nie ma śladów uderzeń na zwłokach, a przy tym gdyby zmarły
był bity przed śmiercią, to by były ślady uderzeń na zwłokach, tedy
nieprawda, że zmarły był bity przed śmiercią.

Tadeusz Kotarbiński, Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk

pierwsze prawo de Morgana
~(p^q)≡(~p v~q)
drugie prawo de Morgana
~(p v q)≡(~p^~q)
Ostatni z zarzutów odwoławczych podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonego zgodny jest z poglądem prawnym wyrażanym w
doktrynie (J. Majewski w: W. Wróbel (red.), A. Zoll(red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k.k., wyd. V,
WKP 2022, teza 192 do art. 300) i orzecznictwie (wyrok S.A. w Poznaniu z 7 lutego 2013 r., sygn. II AKa 291/12, LEX nr 1307477; wyrok S.A.
we Wrocławiu z 28 listopada 2018 r., sygn. II AKa 377/17, LEX nr 2613653) sprowadzającym się do twierdzenia, że skoro wypełnienie
znamion typu czynu zabronionego określonego w art. 300 § 1 i 3 k.k. możliwe jest wyłącznie w czasie, gdy dłużnikowi grozi niewypłacalność
lub upadłość, to nie odpowiada karnie na podstawie tych przepisów dłużnik zanim jeszcze grozić mu będzie upadłość lub niewypłacalność,
ani też dłużnik, który to uczyni, już będąc niewypłacalnym lub upadłym. Pogląd ten nie jest w pełni prawidłowy, gdyż zawiera błąd w
rozumowaniu logicznym. Zgodnie bowiem z prawami logiki zaprzeczeniem całej alternatywy jest koniunkcja a nie alternatywa zaprzeczeń
poszczególnych składników alternatywy, o czym mówi II prawo De Morgana zapisywane w języku logiki matematycznej jako równanie: ~(p
v q)≡(~p^~q). W przełożeniu na powyższy pogląd prawny, jego prawidłowe sformułowanie powinno więc brzmieć, iż nie jest spełniony
warunek, że dłużnikowi grozi niewypłacalność lub upadłość tylko i wyłącznie wtedy, gdy (jeszcze albo już) nie grozi mu niewypłacalność i nie
grozi upadłość (dosłownie pogląd cytowany powyżej powinien więc brzmieć: skoro wypełnienie znamion typu czynu zabronionego
określonego w art. 300 § 1 i 3 k.k. możliwe jest wyłącznie w czasie, gdy dłużnikowi grozi niewypłacalność lub upadłość, to nie odpowiada
karnie na podstawie tych przepisów dłużnik zanim jeszcze grozić mu będzie upadłość i niewypłacalność, ani też dłużnik, który to uczyni, już
będąc niewypłacalnym i upadłym). Oznacza to możliwość realizacji znamion występku z art. 300 § 1 i 3 k.k. przez takiego dłużnika, który już
jest niewypłacalny, lecz jeszcze nie jest upadły, znajdując się w stanie grożącej mu upadłości.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 listopada 2021 r.


sygn. akt II AKa 90/21
Art. 300 § 1 kodeksu karnego

Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie
swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub
pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia
wolności do lat 3.

Warunek uniknięcia odpowiedzialności karnej z art. 300 § 1:

~(p v q)≡(~p^~q)

p-dłużnikowi grozi niewypłacalność

q-dłużnikowi grozi niewypłacalność

Sąd Okręgowy nie podzielił wywodów biegłego, który twierdził, że z użycia
słowa „lub" wynikało, że do uniknięcia kary umownej wystarczało spełnienie
jednego z obowiązków - niespowodowania przerwania działalności
statutowej Spółki lub niespowodowania zmiany zakresu tej działalności
(k.522). Zastosowanie negacji przed zdaniem złożonym po jego rozwinięciu
zmienia rodzaj spójnika. Skoro zatem pozwana zobowiązała się nie
spowodować dwóch stanów określonych jako wystąpienie jednego lub
drugiego, to tym samym zobowiązała się nie spowodować stanu pierwszego i
nie spowodować stanu drugiego (tzw. reguły de Morgana rachunku zdań).

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 lutego 2015 r.


sygn. akt I ACa 1158/14
 ~(p v q)≡(~p^~q)

p - spowodowanie przerwania działalności statutowej Spółki

q - spowodowania zmiany zakresu działalności Spółki

podstawianie - w danej funkcji logicznej, z zachowaniem
konsekwencji, w miejsce pewnej zmiennej umieszczamy dowolną inną
zmienną lub funkcję logiczną
zastępowanie - w danej funkcji logicznej, w miejsce jednej funkcji
wstawiamy inną funkcję, która jest jej równoważna
sprawdź, czy podane funkcje są równoważne koniunkcji:

a. ~(p/q),

b. (p/q)/(p/q),

c. ~(~pv~q).
sprawdź, czy podane funkcje są równoważne implikacji:

a. ~(p/q),

b. ~p v q,

c. p/~q,

d. ~(~p↓q),

e. ~p ^ ~q,

f. ~(~p ^ q).
Wskaż, jakie reguły przekształceń rachunku zdań miały zastosowanie
do przekształcenia poniższej funkcji:

[(p (q r)] [p^q r]

[(p (q/~r)] [p^q r]

[(p (~q/~r)] [p^~q r]

[(p (q v r)] [p^~q r]

[(p (q v s)] [p^~q s]

Wskaż, jakie reguły przekształceń rachunku zdań miały zastosowanie
do przekształcenia poniższej funkcji:

[(p v q) ^ s] [s v (p ^ q)]

[(p v q) ^ (p ^ q)] [(p ^ q) v (p ^ q)]

[(~p/~q) ^ (p ^ q)] [(p ^ q) v (p ^ q)]

[(~p/~r) ^ (p ^ r)] [(p ^ r) v (p ^ r)]

[(p v r) ^ (p ^ r)] [(p ^ r) v (p ^ r)]