Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi

Fakültə : Mühəndislik
İxtisas : İnformasiya texnologiyaları
Fənn : Xarici dil üzrə işgüzar və akademik kommunikasiya
Qrup : 652
Kurs : 1
Tələbə : Məhərrəmli Rəvan Vidadi oğlu
Müəllim : Məmmədova Arzu

Sərbəst işlər
Mövzu 1: Newspaper translate
Mövzu 2: Essay about Karabakh
Mövzu 3: İBM Corporation
Mövzu 4: Quantifiers
Mövzu 5: İT terms
Mövzu 1: Newspaper translate
ORIGINAL VERSION:

Azerbaijan and Romania have signed an action plan on cooperation in the labor
and social protection sector for 2023-2024, Azernews reports.

The document was signed by Azerbaijani Labour and Social Security Minister
Sahil Bababyev and Romanian Labour and Social Solidarity Minister Marius
Constantin Budai.

The action plan envisages the creation and organization of a joint working group of
experts to assess the future of the DOST Centers model in Romania. Moreover, it
includes bilateral consultations in the labor market, active employment programs,
prevention of informal employment, pension and social benefits, information
exchange, etc.

Speaking at the meeting, Sahil Babayev emphasized that the relations between the
two countries are based on a strategic partnership.

Noting that Azerbaijan and Romania are marking the 30-year-long anniversary of
the establishment of the diplomatic relations in 2022, the minister stated that the
joint declaration on strategic partnership, signed in 2009 and more than 60
documents on cooperation signed during the past period, laid the foundation for the
expansion of relations.

The minister briefed on the demining process of Azerbaijan’s liberated territories

and the major construction work carried out there. Moreover, he mentioned that the
trade turnover between Azerbaijan and Romania increased by 76.4 percent in
January-August 2022.

Sahil Babayev also informed about the reforms carried out in Azerbaijan over
recent years in the social sector, a serious increase in social payments, the work
done to organize modern and flexible management, transparent and operational
services, as well as the concept of DOST.

Likewise, the minister noted that there is a potential for the development of
bilateral relations with Romania in the social sector, expanding the contractual and
legal framework between the ministries.
For his turn, Marius Constantin Budai stressed that Romania attaches great
importance to the development of relations with Azerbaijan.

Azerbaijan and Romania are cooperating in various spheres of the economy. The
two countries established diplomatic relations on June 19, 1992. The embassy of
Romania in Azerbaijan was opened on November 3, 1998, and the embassy of
Azerbaijan in Romania on May 19, 2001.

The trade turnover between the two countries amounted to $215.5 million in 2021,
with exports amounting to $120.5 million, and imports to $94.9 million.

TRANSLATED VERSION:

Azernews xəbər verir ki, Azərbaycan və Rumıniya arasında əmək və sosial

müdafiə sektorunda əməkdaşlığa dair 2023-2024-cü illər üçün Tədbirlər Planı
imzalanıb.

Sənədi Azərbaycanın əmək və sosial təminat naziri Sahil Bababyev və

Rumıniyanın əmək və sosial həmrəylik naziri Marius Konstantin Budai
imzalayıblar.

Tədbirlər planı Rumıniyada DOST Mərkəzləri modelinin gələcəyini

qiymətləndirmək üçün ekspertlərdən ibarət birgə işçi qrupunun yaradılmasını və
təşkilini nəzərdə tutur. Bundan başqa, bura əmək bazarında ikitərəfli
məsləhətləşmələr, aktiv məşğulluq proqramları, qeyri-rəsmi məşğulluğun
qarşısının alınması, pensiya və sosial müavinətlər, məlumat mübadiləsi və s.

Görüşdə çıxış edən Sahil Babayev iki ölkə arasında münasibətlərin strateji
tərəfdaşlığa əsaslandığını vurğulayıb.

2022-ci ildə Azərbaycan ilə Rumıniya arasında diplomatik münasibətlərin

qurulmasının 30 illik yubileyinin qeyd olunduğunu qeyd edən nazir 2009-cu ildə
imzalanmış strateji tərəfdaşlıq haqqında birgə bəyannamənin və ötən dövr ərzində
əməkdaşlığa dair 60-dan çox sənədin imzalandığını bildirib. , əlaqələrin
genişlənməsinin əsasını qoydu.
Nazir Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərinin minalardan təmizlənməsi
prosesi və burada aparılan əsaslı tikinti işləri barədə məlumat verib. O, həmçinin
qeyd edib ki, 2022-ci ilin yanvar-avqust aylarında Azərbaycan ilə Rumıniya
arasında ticarət dövriyyəsi 76,4 faiz artıb.

Sahil Babayev Azərbaycanda son illər sosial sahədə aparılan islahatlar, sosial
ödənişlərin ciddi şəkildə artırılması, müasir və çevik idarəetmənin, şəffaf və
operativ xidmətlərin təşkili istiqamətində görülən işlər, həmçinin DOST
konsepsiyası barədə də məlumat verib.

Eyni zamanda, nazir Rumıniya ilə sosial sahədə ikitərəfli əlaqələrin inkişafı,
nazirliklər arasında müqavilə-hüquqi bazanın genişləndirilməsi üçün potensialın
olduğunu qeyd edib.

Marius Konstantin Budai öz növbəsində Rumıniyanın Azərbaycan ilə əlaqələrin

inkişafına böyük önəm verdiyini vurğulayıb.

Azərbaycan və Rumıniya iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində əməkdaşlıq edir. İki

ölkə arasında diplomatik əlaqələr 1992-ci il iyunun 19-da qurulub. Rumıniyanın
Azərbaycanda səfirliyi 1998-ci il noyabrın 3-də, Azərbaycanın Rumıniyada
səfirliyi isə 2001-ci il mayın 19-da açılıb.

2021-ci ildə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi 215,5 milyon dollar, ixrac 120,5
milyon dollar, idxal isə 94,9 milyon dollar təşkil edib.
Mövzu 2: Essay about Karabakh
Nagorno-Karabakh is one of the oldest and most beautiful corners of Azerbaijan.
Nagorno-Karabakh, the cradle of poetry and music of Azerbaijan, is the eternal
land of the Republic of Azerbaijan, an inseparable part of the land. It is a land with
mysterious nature, material and cultural traditions. Karabakh is also the homeland
of many outstanding Azerbaijani scientists, writers and poets, artists and
musicians. The name of Karabakh, which is an integral part of Azerbaijan, is
derived from the words "black" and "garden" in the Azerbaijani language. The
word combination "black" and "garden" has a history as old as the Azerbaijani
people themselves. It is an indisputable fact that every word combination in the
world helps the specific territory of Azerbaijan.
The word "Karabakh" given by the Azerbaijani people to a piece of their native
land was used in the first sources as early as 1300 years ago (from the 7th
century!). Karabakh previously referred to a specific place as a historical-
geographic concept, and then it was added to its wide geographical area.
Karabakh is one of the ancient lands not only of Azerbaijan, but of the whole
world. Human settlements dating back to these ancient times have been discovered.
In 1968, the jawbone of an Azikh man was found in the Azikh cave. It is likely that
Azikh people lived here 250-300 thousand years ago.
Throughout history, Karabakh has been an integral part of Azerbaijan. With the
invasion of the Arab caliphate and the fall of the Albanian state, great changes took
place in the history of Karabakh in the 7th-9th centuries. Arab armed forces
accepted Albania's Christianity, Karabakh accepted Islam, and did not restore
Albania's state independence in the 4th century.
At the beginning of the 19th century, after the occupation of Azerbaijan by Russia,
the pressure and persistent appeals of the Armenians marked the Albanian
Catholicism of the Russian tsar and marked the beginning of the Armenian process
of organizing the Albanian part of Karabakh.
After the invasion of Karabakh, the protection of various states such as Sajis,
Salaris, Shaddadis, Atabays, Hulakis (Elkhanis), Garagoyunlu, Aggoyun, who
replaced each other in Azerbaijan, was regulated.
He laid the foundation for the unification of the lands of the Safavids in Azerbaijan
(1501). Through the Safavids, one of the fourth administrations was named
Karabakh or Ganja. After the fall of the Safavid state and the death of Nadir Shah,
new independent and semi-independent states, khanates and sultanates emerged in
Azerbaijan.
The Karabakh Khanate was founded by Panahali Bey Javanshir, one of the good
statesmen of Azerbaijan. During the reign of his son Ibrahim Khan, the Karabakh
Khanate became even stronger.
In 1805, Ibrahim Khan signed an agreement with General Sisianov, the
commander of the Russian armed attack in Kurekchay. According to the
Kurakchay Treaty, the Karabakh Khanate was annexed to Russia as the land of
Azerbaijan. The Karabakh Agreement is one of the most important documents that
defines the mountainous area of Karabakh as the historical land of Azerbaijan.
After the occupation of Azerbaijan, he started to carry out the Armenianization
policy while maintaining the positions in these lands.
1828 Treaty of Turkmenchay According to the 1829 Treaty of Edirne, Armenians
from Iran and who defended it, including Karabakh, were established in
Monitoring Azerbaijan.
On May 28, 1918, the Azerbaijani people, who had been under Russian slavery for
about 100 years, created a new independent state in Russia. Azerbaijan has kept the
Karabakh Republic strong and politically strong. The newly armed Republic of
Armenia (Ararat) made groundless territorial claims against Karabakh. The
Armenians continued to commit the acts of genocide they had previously carried
out with the aim of capturing Karabakh. In January 1919, the state of Azerbaijan
united Shusha, Javanshir, Jabrayil and Zangezur districts and created the Main
Karabakh administration.
A few years after the establishment of the Soviet government occupied by the
Bolsheviks on April 28, 1920, in 1920-1923, purposeful measures were
implemented in the implementation of state policy in Azerbaijan. Azerbaijan was
forced to give Nagorno-Karabakh the status of an autonomous region.
Mövzu 3: İBM Corporation
IBM (eng. International Business Machines) is a technology and consulting
company founded on June 16, 1911, one of the first multinational computers. IBM
is a world leader in computer technology and sales volume. IBM mainframes were
blue in color, and therefore the press often referred to this company as Big Blue
("Blue giant"). It originated from an IBM company headquartered in Armonk, New
York. One of them - The Tabulating Machine Company - was engaged in the
production of tabulators.
In 1935, International Business Machines (IBM) began mass production of the
IBM-601 calculator.
In 1937, IBM engineers Howard Arken and Brown built the first automatic
computer. This was IBM's first model, the MARK-I.
In 1956, the first transistor-based computer, the first electronic data carrier
"KAMAC-305" hard disk was created together with the "IBM" company at the
Massachusetts Institute of Technology.
In 1975, the first personal computer IBM 5100 was produced by IBM (IBM
Portable Computer). However, sales of the IBM 5100 failed. Monitor 64 each
displayed information from 16 characters. These computers were used for
application in small business areas.
The history of mass production of computers in 1980-1981 is associated with the
name of the IBM company. The IBM PC 5150 model, whose preparation began in
July 1980, appeared on August 12, 1981.
In 1981, IBM brought financial swaps to the public by entering into the first ever
swap agreement with the World Bank. The IBM PC, formerly known as the IBM
5150, was introduced in 1981. The IBM PC became the industry standard. In 1991,
IBM sold Lexmark, and in 2002, it bought the PwC consulting company. In 2003,
IBM implemented a project that rewrote the company's values. Using IBM's Jam
technology, the company held online discussions on the Internet about important
business values with 50,000 employees over 3 days. The discussions were
analyzed with a software that performs complex text analysis (eClassifier). As a
result of the 2003 Jam, the company's values were updated with 3 values that
reflect modern business, market and employee views: "Dedication to the success of
every customer", "Innovation is what matters – for our company and the world",
"Trust and personal responsibility in all relationships". Another Jam was held in
2004, this time with 52,000 employees sharing their best practices over 72 hours.
They concentrated their thoughts in search of practical ideas needed to apply the
values previously defined.
In 2005, the company sold its personal computer business to Lenovo, and in 2009
to SPSS Inc. acquired the company. Shortly thereafter, in 2009, IBM's Blue Gene
supercomputing program was awarded the "National Medal of Technology and
Innovation" by US President Barack Obama.
In 2006, IBM introduced "Secure Blue". This device was designed to encode data
and could be embedded in a microprocessor.
In 2011, IBM "Watson" artificial intelligence program became the center of
attention of the world. The program was featured on "Jeopardy!" and defeated
game show champions Ken Jennings and Brad Rutter.
On September 29, 2011, IBM's final value was $214 billion, surpassing Microsoft's
$213.2 billion value. It was the first time since 1996 that IBM passed a competitor
in terms of final prices. Nevertheless, IBM's value is currently 2/3 of Apple's
$362.1 billion.
IBM has been the US company with the most patents for 19 years. IBMers earned
6,180 patents for their company during the year. According to the results of 2011,
according to the number of patents, Samsung, which is the closest to IBM among
the leading companies in the United States, registered 4,894 patents. Microsoft,
which has the 2nd most patents in the sector in which IBM operates, has obtained
much less — 2,312 patents. Even the internet giant Google bought many patents
from IBM corporation in order to develop the company's advertising strategy.
IBM's record number of patent wins enables new innovations and adds significant
value to the company's products and services. These mainly include human
contributions to sales, banking, medical services, transportation and other leading
sectors. These patented discoveries also play an invaluable role in the development
of the new generation and a more comfortable life. According to approximate
estimates, IBM has invested 6 billion in research and development, and these
investments have significantly increased its income.
Translated:
IBM (ing. International Business Machines) 16 iyun 1911-ci ildə əsası qoyulmuş
texnologiya və konsaltinq şirkətidir, ilk çoxmillətli kompüterlərdən biridir. IBM
kompüter texnologiyası və satış həcminə görə dünya lideridir. IBM meynfreymləri
mavi rəngdə idi və buna görə də mətbuat tez-tez bu şirkətə Big Blue ("Mavi
nəhəng") kimi istinad edirdi. Baş qərargahı Nyu-Yorkun Armonk şəhərində
yerləşən IBM şirkətindən yaranıb. Onlardan biri - The Tabulating Machine
Company - tabulatorların istehsalı ilə məşğul idi.
1935-ci ildə Beynəlxalq Biznes Maşınları (IBM) IBM-601 kalkulyatorunun kütləvi
istehsalına başladı.
1937-ci ildə IBM mühəndisləri Howard Arken və Brown ilk avtomatik kompüteri
yaratdılar. Bu, IBM-in ilk modeli MARK-I idi.
1956-cı ildə Massaçusets Texnologiya İnstitutunda “IBM” şirkəti ilə birlikdə ilk
tranzistor əsaslı kompüter, ilk elektron məlumat daşıyıcısı “KAMAC-305” sərt
diski yaradılmışdır.
1975-ci ildə ilk fərdi kompüter IBM 5100 IBM (IBM Portable Computer)
tərəfindən istehsal edilmişdir. Lakin IBM 5100-ün satışı uğursuz oldu. Monitor 64
hər biri 16 simvoldan ibarət məlumatları göstərir. Bu kompüterlər kiçik biznes
sahələrində tətbiq üçün istifadə olunurdu.
1980-1981-ci illərdə kompüterlərin kütləvi istehsalının tarixi IBM şirkətinin adı ilə
bağlıdır. Hazırlanması 1980-ci ilin iyulunda başlayan IBM PC 5150 modeli 1981-
ci il avqustun 12-də peyda oldu.
1981-ci ildə IBM Dünya Bankı ilə ilk svop müqaviləsi bağlayaraq maliyyə
svoplarını ictimaiyyətə təqdim etdi. Əvvəllər IBM 5150 kimi tanınan IBM PC
1981-ci ildə təqdim edildi. IBM PC sənaye standartına çevrildi. 1991-ci ildə IBM
Lexmark-ı satdı, 2002-ci ildə isə PwC konsaltinq şirkətini satın aldı. 2003-cü ildə
IBM, şirkətin dəyərlərini yenidən yazan bir layihə həyata keçirdi. IBM-in Jam
texnologiyasından istifadə edən şirkət 3 gün ərzində 50.000 işçisi ilə vacib biznes
dəyərləri haqqında internetdə onlayn müzakirələr aparıb. Müzakirələr mürəkkəb
mətn təhlili (eClassifier) həyata keçirən proqram təminatı ilə təhlil edilib. 2003
Jam nəticəsində şirkətin dəyərləri müasir biznes, bazar və işçi baxışlarını əks
etdirən 3 dəyərlə yeniləndi: “Hər bir müştərinin uğuruna fədakarlıq”, “İnnovasiya
önəmlidir – şirkətimiz və dünya üçün”, "Bütün münasibətlərdə inam və şəxsi
məsuliyyət". Başqa bir Jam 2004-cü ildə keçirildi, bu dəfə 52.000 işçi 72 saat
ərzində ən yaxşı təcrübələrini paylaşdı. Onlar öz fikirlərini əvvəllər müəyyən
edilmiş dəyərləri tətbiq etmək üçün lazım olan praktik ideyaların axtarışında
cəmlədilər.
2005-ci ildə şirkət fərdi kompüter biznesini Lenovo-ya, 2009-cu ildə isə SPSS Inc
şirkətinə satdı. Bundan qısa müddət sonra, 2009-cu ildə IBM-in Blue Gen super
hesablama proqramı ABŞ prezidenti Barak Obama tərəfindən "Texnologiya və
İnnovasiya Milli Medalı"na layiq görüldü.
2006-cı ildə IBM "Secure Blue" təqdim etdi. Bu cihaz verilənləri kodlaşdırmaq
üçün nəzərdə tutulmuşdu və mikroprosessorun içərisinə daxil edilə bilərdi.
2011-ci ildə IBM "Watson" süni intellekt proqramı dünyanın diqqət mərkəzinə
çevrildi. Proqram "Təhlükə!" və oyun şousu çempionları Ken Jennings və Brad
Rutteri məğlub etdi.
29 sentyabr 2011-ci ildə IBM-in yekun dəyəri 214 milyard dollar olub, Microsoft-
un 213,2 milyard dollarlıq dəyərini üstələyib. 1996-cı ildən bəri ilk dəfə idi ki,
IBM son qiymətlər baxımından rəqibi keçdi. Buna baxmayaraq, IBM-in dəyəri
hazırda Apple-ın 362,1 milyard dollarının 2/3 hissəsidir.
IBM 19 il ərzində ən çox patent alan ABŞ şirkətidir. IBMerlər il ərzində şirkətləri
üçün 6180 patent qazanıblar. 2011-ci ilin nəticələrinə görə, patentlərin sayına görə
ABŞ-ın aparıcı şirkətləri arasında IBM-ə ən yaxın olan Samsung 4894 patent
qeydiyyata alıb. IBM-in fəaliyyət göstərdiyi sektorda 2-ci ən çox patentə sahib
olan Microsoft, daha az - 2312 patent əldə edib. Hətta internet nəhəngi Google
şirkətin reklam strategiyasını inkişaf etdirmək üçün IBM korporasiyasından çoxlu
patentlər alıb.
IBM-in rekord sayda patent qazanması yeni innovasiyalara imkan verir və şirkətin
məhsul və xidmətlərinə əhəmiyyətli dəyər əlavə edir. Bunlara əsasən satış,
bankçılıq, tibbi xidmətlər, nəqliyyat və digər aparıcı sektorlara insan töhfələri
daxildir. Bu patentləşdirilmiş kəşflər həm də yeni nəslin inkişafında və daha rahat
həyat sürməsində əvəzsiz rol oynayır. Təxmini hesablamalara görə, IBM tədqiqat
və inkişafa 6 milyard sərmayə qoyub və bu investisiyalar onun gəlirlərini xeyli
artırıb.
Mövzu 3: Quantifiers
Countable and uncountable nouns may also be used with quantifiers. These are
words that express amount or quantity. Common examples are some, any, more,
few, little, several.
However, there are some quantifiers that can be used with only countable nouns:
many, few, a few, fewer, several.
E.g.
• The citizens came to the meeting with many suggestions on how to improve their
neighbourhood.
• Fewer tourists visited that area as it was known to be unsafe.
Some other quantifiers can be used with only uncountable nouns: much, little, a bit
of.
E.g.
• Would you like a bit of pepper in your soup?
• There’s very little dessert left.
Some quantifiers may be used with both countable and uncountable nouns: all,
some, any, lots of, plenty of, enough.
E.g.
• He has enough courage to face the bullies.
• We have some plates for the party tonight. Tracy will bring more.
Examples of Quantifiers
1. I saw few people in the program.
2. Jack has many friends here.
3. I have written articles on several
4. Jeff went to many places regarding this project.
5. There was a lot of people in the concert.
6. Alice had some fruits only.
7. Lisa has much knowledge about this topic.
8. We have enough food in the refrigerator.
9. I am a bit busy.
10.Merry drank a little water.
11.Try to have some patience.
12.Rick has much experience.
13.Peter has few friends.
14.I asked Tom several times about it.
15.We bought many things from the shop.
16.They had a lot of fun in the party.
17.You can take any of the books.
18.Give me some water.
19.Aric has enough patience.
20.Jim had some work there.
21.All the people were so excited.
22.All the water of the pond has become poisonous.
23.You can take any of the gifts.
24.Do you have any experience?
25.There is a lot of commodities in the shop.
26.Rick has some experience in marketing.
27.Peter mentioned some points during the discussion.
28.Any of the students can come.
29.Do you have any idea about it?
30.I met with a lot of people in the program.
Mövzu 5: İT terms
1. database:
A collection of information organized so that a computer application can
quickly access selected information
2. GPS:
Global Positioning System; a collection of Earth-orbiting satellites.
3. hardware:
The physical components of a computer including the keyboard, monitor,
disk drive, and internal chips and wiring. Hardware is the counterpart of
software. 
4. HTML:
HyperText Markup Language; a language used for creating web pages. 
5. IP address:
Internet Protocol address; every computer connected to the Internet has a
unique identifying number.
6. RGB:
Red, green, and blue; the primary colors that are mixed to display the color
of pixels on a computer monitor. Every color of emitted light can be created
by combining these three colors in varying levels. 
7. VPN:
Virtual Private Networking; a means of securely accessing resources on a
network by connecting to a remote access server through the Internet or
other network. 
8. WWW:
An abbreviation for World Wide Web. 
9. application:
A program designed for a specific purpose, such as word processing or
graphic design.
10.authentication:
The process of identifying yourself and the verification that you're who you
say you are. Computers where restricted information is stored may require
you to enter your username and password to gain access. 
11.bit:
A binary digit (either 0 or 1); it is the most basic unit of data that can be
recognized and processed by a computer. 
12.bluetooth:
A wireless networking technology that allows users to send voice and data
from one electronic device to another via radio waves.
13.chat:
Real-time communication between two or more users via networked-
connected computers.
14.connect:
A term that commonly refers to accessing a remote computer
15.Cyber-Insurance: A specialty insurance product intended to protect
businesses from Internet-based risks, and more generally from risks relating
to information technology infrastructure, information privacy, information
governance liability, and related activities.
16.Download: The process of transferring one or more files from a remote
computer to your local computer. 
17.Shortcut: an alternative route that is shorter than the one usually taken.
18.Blog:
Refers to a weblog, a web page that contains journal-like entries and links
that are updated daily for public viewing. 
19.Cache:
Refers to: 1) a region of computer memory where frequently accessed data
can be stored for rapid access; or 2) a optional file on your hard drive where
such data also can be stored.
20.client:
A program or computer that connects to and requests information from a
server. Examples: Internet Explorer or Firefox. A client program also may
be referred to as "client software" or "client-server software".