1. Ipaliwanag ang sinabi ni C.

Wright Mills (1959) sa kanyang aklat na Sociological

Imagination: "Neither the life of an individual nor the history of a society can be
understood without understanding both." (20 puntos)
- Sa kaisipang ito, naid imulat ni Dr. Mill ang relasyon ng panlipunang suliranin sa
personal na karanasan ng mga mamamayan nito. Ang ating personal na suniranin at
problema sa lipunan ay may kaugnayan na dapat maunawaan ng mga mamayan kahit
hindi nila ito nauunawaan. Ang mga suliraning pinoproblema ng mga mamayan ay
nakaugat sa suliraning umiiral sa lipunan nito. Isang halimbawa nito ang problema
ngayon ng pandemya sa ating bansa na siyang suliranin ng bawat isa sa atin,
Nakaugat ang suliraning ito sa problema sa disiplina at kakulangan ng maayos na
pagkilos ng ating pamahalaan sa ating bansa. Bagaman ang pag-iingat sa kalusugan
ay obligasyon ng bawat isa sa atin, pero ang kakungan sa disiplina at tugon ng bawat
isa sa atin ay maaring makaapekto sa bawat taong nakikisalamuha sa lipunang ito. sa
gayon, dapat ding magkaisa ang bawat indibidwal na mamayan upang tugunan ang
suliraning kinahaharap ng lipunan.

2. Ano ang isinusulong ni Rizal sa kanyang pagsisikap na salungatin, basagin, o kontrahin,

ang dominanteng naratibo ng Kasaysayan ng Pilipinas na produkto tayo ng pagtuklas at
benepisyaryo ng sibilisasyong dala ng mga mananakop? Ipaliwanag. (20 puntos)
- Ang isinulong ni Rizal na mabigyan ng maayos na pagkilala ang Pilipinas ng mga
dayuhang mananakop sa kanilang bansa. Ininagawa niya ito sa paraan ng kanyang
pagtuklas at pagwawasto ng kasaysayan ng Pilipinas. Nag-aral si Rizal sa Madrid ng
mga kursong may kinalaman sa kasaysayan at nanaliksik sa ibang bansa upang
tuklasin ang mga nakatalang kasaysayan ng ating bansa. May iilan siyang nakitang
mga sulatin tungkol sa kasaysayan ng Pilipinas mula sa mga kanluraning manunulat.
Ginamit naman niya ang kanyang mga natuklasan upang suriin ito sa kasalukuyan at
iwasto ayon sa totoong pangyayari ayon sa kanyang karanasan.
- Nagsulat din si Rizal ng mga pamanahunang nobela at artikulo o sanaysay na
tumutukoy sa tunay na karanasan ng mga Pilipino sa ating bansa. Dito niya
isinalaysay at isinadula ang kalupitan at hindi makaturangan pagtrato ng mga Kastila
sa mga Pilipino noon sa mismong bansang Pilipinas. Ang kanyang pagkilos ay ang
nagsilbing susi upang maiwasto ang maling kaisipan na nakatala sa lumang
kasaysayan nilkha ng mga kanluraning manunulat. Naging daan din ito upang
mahayag ang kalupitan ng mga Kastilang namamahala sa Filipinas noon. Dahil dito,
nakilala siya ng iba pang mga tanyag na pantas at pilosopong banyaga at maging
kapwa nila Pilipino. Sa gayon, nabigyan din ng pansin at pagkilala ang kanyang
bayan, na siya naman niyang isinusulong.

3. Ayon sa lektura ni Dr. Alvarez, hinimok ni Rizal na magsulat pa si Ferdinand Blumentritt

ng tungkol sa kasaysayan ng Filipinas pero ang sagot ni Blumentritt kay Rizal, "Kayo
(mga Filipino) ang mas mainam na magsulat dahil usapin ito ng PERSPEKTIBA o
PANANAW, USAPIN ng IDENTIDAD..." Ipaliwanag. (20 puntos)
 - Ang pahayag ni G. Blumentritt ay isang paanyayang panloob. Hinihimok niya na mas
mainam na magmula sa loob, o ang mismong mag Filipino, ang siyang magsusulat ng
pagkakakilanlang panloob, o nang kasaysayan ng sariling nilang bansa. Dahil para sa
kanya, ang gawaing ito ay usaping pangkalooban at pagpapakilala ng kaibuturan nito.
Ang pagsusulat ng kasaysayan, na siyang pagkakakilanlan ng isang bansa, ay mas
mainam na maipapahayag ng mismong umaangkin nito.
Ang pagsusulat ng kasaysayan, para kay G. Blumentritt, ay usapin ng pananaw at
pagkakakilanlan, kaya mas mainam na maipapahayag ang detalye ng isang
kasaysayan ng mga mismong nagtataglay at umaangkin nito. Mas nakikilala din nang
nasa loob ng kasaysayan ang sarili nitong pagkakakilanlan kaya mas mabuti na
magmula ang pagsusulat nito sa loob.

4. Magbigay ng dalawang halimbawa ng pagsisikap ni RIZAL na muling maisulat o

maiakda ang bansa. Ipaliwanag. (20 puntos)
- Si Rizal ay nag-aral at nagsulat tungkol sa kasaysayan para sa kanyang layuning
maisalimbag muli ang kanyang bansa.
Nag-aral at naliksik siya sa ibang bansa tungkol sa kasaysayan ng Filipinas bilang
parte ng kanyang plano. Sa kanyang pananaliksik, natuklasan niya ang ilang mga
lathalain tungkol sa pagsasalarawan ng mga kanluraning manunulat tungkol sa
Filipinas. Sinuri niyang mabuti ang mga akdang kanyang nakita at nagbigay ng
kanyang sariling paglilinaw at pagsasaayos nito. Ito ang kanyang naging unang
hakbang upang ipakilalang muli at itala ang bagong kasaysayan ng Filipinas.
Si Rizal ay nagsulat din ng panahunang nobela tulad ng Noli Me Tangere at El
Filibusterismo, at ilang mahahabang sanaysay sa pahayagang La Soladaridad. Ang
mga nasabing akda ay mga tala na siyang tumutuligsa sa kalupitan ng mga Kastila at
mababang kalagayan ng mga Filipino noong panahon niya. Ang mga akdang ito rin ni
Rizal ay isa sa kanyang paraan upang ipakilala at isulat ang bagong kasaysayan. Ang
mga pagkilos na ginawa ni Rizal ay ang kanyang paraan ng pasusumikap na maitala
muli ang tunay na kalagayan ng mga Filipino sa panahon ng Kastila, at kung paanong
iwasto ang mga maling kaisipang nabuo sa kasaysayan sanhi ng maling tala sa
kasaysayan ng mga manunulat ng kanluranin.

5. Bilang estudyante sa kursong RIZAL, paano ka ginabayan ng lektura upang maging

malay sa usapin ng Filipinong identidad? (20 puntos)
- ang pagbabahagi ni Dr. Alvarez sa kanyang lektura na pinamagatang "Rizal and
Reclaiming the World of Our Ancestors." ang siya kung naging gabay upang mulat sa
tunay na kahalagahan ng pag-aaral sa buhay at mga gawa ni Rizal. Namulat din ako
sa maling kaisipang itinala noon ng mga Kastila sa loob at labas ng ating bansa.
Bagaman at tinuligsa rin ni Rizal ang ilang gawi at paniniwala ng ating mga ninuno
noon, pero nagging hakbang lang ito kung paano dapat magsumikap ang mga Filipino
noon upang maging malay at edukado sa tunay na kalagayan nila noon. Napagtanto
ko rin sa Lektura ni Dr. Alvarez na ang edukasyon, na siyang isa sa mahigpit na
isinusulong ni Rizal, ang isa sa pinaka epektibong paraan upang maging malay sa
tunay nating pagkakakilanlan bilang isang Filipino. Edukasyon din ang susi upang
maiwasan muling maulit ang kalupitan dinanas na ating mga nino sa kamay ng mga
dayuhan. At ito rin ang paraan upang lumaya tayo mula sa pagkakakulong sa
kolonyal na kaisipang itinala sa atin ng mga mananakop ng ating bansa noon.