Elastomery

Rodzaje elastomerów
Kauczuk naturalny,
Kauczuki pospolitego zastosowania
 ELASTOMERY

Majowie Quechua
caa-drzewo
ochu-płaczące
P: Kauczuk
F: Caoutchouc
G: Kautschuk
R: Каучук
A: Rubber -materiał ścierający
 Elastomery- materiały zazwyczaj
amorficzne o Tg < temp. pokojowej.
Elastomery
1. Kauczuk naturalny
2. Elastomery dienowe
• Polibutadien (BR)
• Kauczuk izoprenowy (IR)
• Kauczuk butadienowo - styrenowy (SBR)
3. Elastomery odporne na działanie rozpuszczalników
• Kauczuk butadienowo – akrylonitrylowy (NBR)
• Uwodorniony NBR (HNBR)
• Polichloropren (CR)
Polimery z natury - kauczuk naturalny

liniowy polimer o długich łańcuchach cis – 1,4 poliizoprenu, o

ciężarze cząsteczkowym rzędu 106 g mol-1 zawartość
węglowodoru kauczukowego 94%, zawiera również małe
ilości protein, kwasów tłuszczowych, węglowodanów,
substancji mineralnych (<1%) które przyczyniają się do
specjalnych właściwości tego polimeru

CH3
*
CH2 C CH *
CH2 n
 KAUCZUK NATURALNY

SKŁAD:
1. NR jest cis-1,4-polyizoprenem, ale zawiera
również niewielką zawartość ważnych składników
nie-kauczukowych

2. Z nich najważniejsze są białka, cukry i kwasy

tłuszczowe, które są przeciwutleniaczami i
aktywatorami sieciowania.

3. Pierwiastki śladowe zawierają potas, mangan,

fosfor, miedź i żelazo, które mogą działać jako
katalizatory utleniania.

Różni się od syntetycznego cis1,4-poliizoprenu

 Kauczuk naturalny

Cis-1,4-polizopren Mw= 1 - 2,5 x 106

Krystalizuje w temperaturze pokojowej
Duża wytrzymałość na rozciąganie i rozdzieranie
Odporny na ścieranie i odkształcenia dynamiczne
Niezbyt odporny na starzenie

Charakterystyka przetwórcza:
łatwo ulega uplastycznieniu (peptyzatory chemiczne  niższa
temperatura mastykacji)
duża kleistość konfekcyjna  dobre połączenie niezwulkanizowanych
mieszanek gumowych wchodzących w skład opony do momentu
umieszczenia w formie
duża wytrzymałość w stanie nieusieciowanym zapobiega pełzaniu w
niezwulkanizowanej oponie, jej nadmiernej deformacji przed formowaniem
i rozrywaniu podczas formowania
 Właściwości wulkanizatów

duża wytrzymałość na rozciąganie w porównaniu z elastomerami

syntetycznymi  zdolność do krystalizacji indukowanej
odkształceniem
znaczna histereza przy dużych odkształceniach
odporność na poślizg w temperaturze powyżej 0C na mokrej
nawierzchni mniejsza niż SBR  możliwa poprawa przez
modyfikację NR olejem
dobre właściwości sprężyste  małe pełzanie, mała relaksacja
naprężeń
większa trwałość zmęczeniowa niż kauczuki niekrystalizujące
WADA!!!
podatność na degradację (tlen, ozon, promieniowanie, ciepło,
substancje chemiczne)
 Zastosowanie NR

elastomer ogólnego zastosowania

produkcja opon samochodowych (55%)  duża elastyczność,
mała ilość ciepła podczas wielokrotnego odkształcenia, bardzo
dobre właściwości dynamiczne
taśmy przenośnikowe
obuwie
dywany ze spodem gumowym
kleje
opony rowerowe
artykuły techniczne (gumowe elementy sprężyste)
ODMIANY NR
 ENR - epoksydowany
 DNR - deproteinizowany

 TNR - temoplastyczny (mieszanina z PP)

 Syntetyczny cis-1,4-
poliizopren

WŁAŚCIWOŚCI KAUCZUKU:

jest bardziej jednorodny i ma jaśniejszy kolor niż NR.

Ze względu na węższy rozkład masy cząsteczkowej wykazuje

mniejszą tendencję do krystalizacji podczas rozciągania,

wytrzymałość jest gorsza, zarówno na rozciąganie i rozdzieranie

Ogólnie rzecz biorąc syntetyczny IR, zachowuje się jak NR

podczas przetwarzania,
 Syntetyczny cis-1,4-
poliizopren

WŁAŚCIWOŚCI KAUCZUKU:

wymaga ochrony przed działaniem tlenu, ozonu i światła

Odporność na oleje jest słaba i nie jest odporny na

węglowodory aromatyczne i alifatyczne i chlorowcowane

Jest odporny na wiele chemikaliów nieorganicznych, ale nie na

kwasy utleniające i ma ograniczoną odporność na kwasy
mineralne

nie nadaje się do użytku z rozpuszczalnikami organicznymi

Wpływ zawartości grup winylowych w polibutadienie na jego temperaturę zeszklenia.
Dla porównania podano też Tg innych elastomerów, (w nawiasach stężenie merów
styrenu i grup winylowych).
H. Elias Macromolecules V.4, Wiley, 2009
 polibutadien

1.2-vinyl

1.4-cis 1.4-trans
 Polibutadien

wykazują doskonałą elastyczność w

wysoka zawartość cis-1,4 polimeru
niskich temperaturach, gorszą tylko
(>90%) daje Tg rzędu –90 °C
od kauczuków silikonowych

• wykazują dobrą odbojność i odporność na ścieranie;

•Niestety duża odbojność powoduje słabą przyczepność bieżników
opon do mokrych nawierzchni
•W mieszankach bieżnikowych jest więc jednym ze składników
polimerowych.
•Jak zawartość cis-1,4 maleje, a 1,2 wzrasta, właściwości w niskich
temperaturach, odbojność i odporność na ścieranie stają się gorsze.
 * CH CH *
CH2 CH2 n

Cis-1,4-polibutadien
*
(CH2 CH CH CH2)5 CH CH2
*
n

C6H5
Kopolimer butadienu ze styrenem

(CH2 CH CH CH2)2 CH CH2

* *
n

C
N
Kopolimer butadienu z akrylonitrylem
 Kopolimer butadienu ze styrenem
SBR zastępuje kauczuk naturalny, nawet jeśli wymaga tego większe
zastosowanie wzmacniających napełniaczy, aby osiągnąć odpowiednią
wytrzymałość na rozciąganie, rozdzieranie i trwałość. SBR wykazuje
znacznie niższą odporność niż NR, bardziej nagrzewa się przy zginaniu,
co ogranicza jego użycie w oponach samochodów ciężarowych. Ta gorsza
odporność niż kauczuku naturalnego jest zaletą w oponach
samochodów osobowych, gdyż wyższe straty na histerezę powodują
zwiększoną przyczepność do podłoża i to, w połączeniu z dobrą
odpornością na ścieranie, powoduje zastosowanie SBR w produkcji
opon
 Kauczuk butadienowo-styrenowy

ZASTOSOWANIA

Główne zastosowanie SBR jest w oponach, głównie samochodów

osobowych i lekkich samochodów ciężarowych; często są to mieszany z
NR,SBR i BR. SBR również znajduje zastosowanie w produkcji taśm
przenośnikowych, spodów obuwia, węży i pokryć rolek.
 •produkcja opon (osobowe 45%,
ciężarowe (9%), bieżnikowane
Zastosowanie (16%)
• gumowe artykuły techniczne
(16%)

• doskonała odporność na ścieranie

• lepsza odporność na starzenie
Przemysł cieplne niż NR
oponowy
• mniejsze zużycie bieżnika, wyższa
odporność na powstawanie pęknięć
niż NR i BR
Kopolimery butadienu z akrylonitrylem

Zawartość AN %

low 18-24
Medium low
26-28

medium
34

Medium high
38-40

high
50
Elastomery odporne na działanie rozpuszczalników

 elastomer polarny
Właściwości  odporny na działanie
rozpuszczalników organicznych
 podatny na starzenie środowiskowe
 Wpływ zawartości akrylonitrylu na właściwości NBR

Zawartość akrylonitrylu 18-50%

Poprawa odporności na oleje

Poprawa odporności na paliwo

Poprawa wytrzymałości na rozciąganie

Wzrost twardości

Poprawa odporności na ścieranie

Poprawa barierowości

Poprawa odporności termicznej

Poprawa elastyczności

Poprawa odbojności
Wulkanizaty  dobra odporność na starzenie
cieplne
 doskonała odporność na kwasy,
zasady, alkohole
 niska odporność na działanie
węglowodorów aromatycznych,
alifatycznych i chlorowanych

• sznury profilowe, przewody

Zastosowanie uszczelki (41%)
• wykładziny dachowe, uszczelnienia
(21%)
• otuliny, kable (6%)
• mieszaniny z termoplastami
• dodatek do olejów smarowych
 odporny na wysoką temperaturę
HNBR odporny na starzenie środowiskowe
odporny na płyny organiczne

uszczelki, węże, przepony, izolacje

Zastosowanie kabli
części do wież wiertniczych
rękawice, obuwie
modyfikacja tworzyw sztucznych
pokrycia adhezyjne
materiały ścierne
 polichlopren

Cl
*
CH2 C CH *
CH2 n
Polichloropren
 Polichloropren

Ponieważ nie jest możliwa komercyjna synteza polimeru o formie cis

1,4, polimery handlowe oparte są na trans 1,4, o temperaturze
topnienia fazy krystalicznej, Tm, + 75 ° C i Tg –45 ° C. Czysty 1,4 trans
polichloropren łatwo krystalizuje i normalnie stwarza to pewne
ograniczenia w jego zastosowaniu.

Polimer, jednak nie krystalizuje, gdy rozpuszcza się w rozpuszczalniku, ale będzie
krystalizował, gdy odparuje rozpuszczalnik.

Ta funkcja jest używana z dobrym

skutkiem w produkcji klejów
kontaktowych
 Polichloropren

Ze względu na jego dużą wytrzymałość, odporność na oleje, niepalność,

zwiększoną odporność na ozon, starzenia się w warunkach
atmosferyczne polichloropren znalazł szerokie zastosowania
przemysłowe.

Typowe zastosowania są pasy klinowe, taśmy

przenośnikowe, osłony kabli i przewodów,
kombinezony, tkaniny powlekane, pontony, węże.

Kleje są również strefą mocnego rynku.

ELASTOMERY SYNTETYCZNE
 SBR - zbliżone właściwości do NR,
lepsza ścieralność, większa odporność
na starzenie, mniejsza elastyczność
 BR - największa giętkość łańcucha,
duża elastyczność, małe straty na
histerezę
 CR - dobre właściwości mechaniczne,
odporny na oleje, ozon, podwyższoną
temperaturę, duża przyczepność, nie
odporny na niską temperaturę