www.jpnim.

com Open Access eISSN: 2281-0692

Tạp chí Y học nhi khoa và trẻ sơ sinh 2016;5(2):e050228
doi: 10.7363/050228
Đã nhận: 03/05/2016; điều chỉnh: 21/07/2016; chấp nhận: 24/07/2016; công bố trực tuyến: 02/09/2016

Bài báo gốc

Ảnh hưởng của lợi khuẩn

(Lactobacillus reuteri Protectis)
trong điều trị, thời gian và kết quả
điều trị đối với trẻ sinh non ở
Khoa hồi sức tích cực ở Mostar
Marjana Jerković Raguž, Jerko Brzica, Sanja Rozić, Darinka Šumanović
Glamuzina, Antonija Mustapić, Marija Novaković Bošnjak, Tomica Božić

Khoa hồi sức tích cực và sơ sinh, Khoa khám bệnh trẻ em,, Bệnh viên lâm sàng Mostar,
Mostar, Bosnia và Herzegovina

Tóm tắt

Mục tiêu: Mục tiêu của nghiên cứu này là phân tích việc điều trị, thời gian
và kết quả điều trị cho trẻ sinh non dùng lợi khuẩn (Lactobacillus reuteri
Protectis) tại Khoa hồi sức tích cực (ICU).
Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu thuần tập hồi cứu này bao gồm 100 trẻ
sinh non ở tuổi thai dưới 30-34 + 6/7 tuần. Nhóm trẻ sơ sinh đầu tiền được dùng
men vi sinh hàng ngày trong suốt thời gian điều trị tại bệnh viên trong năm
2014 so với nhóm thứ hai không được dùng men vi sinh vào năm 2013.
Kết quả: Một sự khác biệt đáng kể về số ngày điều trị ở ICU (p < 0,05),
việc dùng ranitidin (p < 0,05) và sự dung nạp thức ăn (p < 0,05) được phát
hiện giữa hai nhóm trẻ sinh non. Không có sự khác biệt đáng kể có ý nghĩa
thông kê về các biến số khác trong nghiên cứu.
Kết luận: Lợi khuẩn có thể có tác dụng có lợi về thời gian và kết quả điều
trị đối với trẻ sinh non ở khoa ICU. Trẻ sơ sinh được dùng lợi khuẩn có thời
gian chăm sóc tích cực ngắn hơn, chúng bắt đầu uống đầy đủ lượng sữa sớm
hơn và phải dùng thuốc chống loét dạ dày ít thời gian hơn, đây là một bước
quan trọng hướng đến cải thiện kết quả điều trị cho trẻ sinh non.

Từ khóa

Lợi khuẩn, Men vi sinh, chăm sóc tích cực trẻ sơ sinh, trẻ sinh non, viêm ruột
hoại tử.

1/8
 www.jpnim.com Open Access
Tác giả
Marjana Jerković Raguž, Khoa chăm sóc tích cực và khoa sơ sinh. Khám
các bệnh trẻ em. Bệnh viện Mostar; tel.: +387 63 699 089; e-mail:
marjanajerkovic@yahoo.co.uk.
Cách trích dẫn
Jerković Raguž M, Brzica J, Rozić S, Šumanović Glamuzina D, Mustapić
A, Novaković Bošnjak M, Božić T. Ảnh hưởng của lợi khuẩn
(Lactobacillus reuteri Protectis) trong điều trị, thời gian và kết quả điều trị
đối với trẻ sinh non ở Khoa Hồi sức tích cực ở Mostar. Tạp chí y học nhi
khoa và trẻ sơ sinh. 2016;5(2):e050228. doi: 10.7363/050228.
Giới thiệu
Men vi sinh là sự bổ sung các vi khuẩn sống cư
trú trong đường tiêu hóa, đem lại lợi ích cho vật chủ
[1]. Hệ vi sinh vật trong đường tiêu hóa khác biệt
đáng kể ở trẻ sinh non so với trẻ sơ sinh đủ tháng
khỏe mạnh và nó phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng.
Trong giai đoạn sơ sinh, mối quan hệ giữa hệ vi
khuẩn đường ruột và dinh dưỡng là yếu tố quan trọng
nhất để phát triển hệ tiêu hóa và miễn dịch thông
thường, đặc biệt là ở trẻ sinh non. Sự thích nghi sớm
của hệ tiêu hóa sơ sinh với các vi khuẩn đường ruột
không gây bệnh là rất quan trọng đối với sức khỏe
tổng thể của trẻ sơ sinh, và có thể ngăn ngừa sự phát
triển của nhiễm khuẩn tiêu hóa [2]. Các chuyên gia
đồng thuận rằng men vi sinh làm giảm nguy cơ viêm
ruột hoại tử, bằng chứng cho các tuyên bố của họ
giống với thứ tự của các bằng chứng cho những can
thiệp đã được chứng minh, chẳng hạn như,
corticosteroids trước sinh, chất hoạt động bề mặt và
hạ thân nhiệt. Lactobacillus reuteri (L. reuteri) phòng
ngừa tiêu chảy do kháng sinh, cũng như sự phát triển
của nhiễm khuẩn tiêu hóa và đã được chứng minh
hiệu quả trong thời gian dùng kháng sinh cho trẻ em
[3]. Một sự đánh giá hệ thống các nghiên cứu được
công bố cho đến này về việc sử dụng dự phòng men
vi sinh cho trẻ sinh non đưa ra kết luận rằng sự bổ
sung lợi khuẩn làm giảm nguy cơ và tỉ lệ tử vong do
viêm ruột hoại tử ở trẻ sinh non. Tuy nhiên, chủng vi
sinh tối ưu, liều lượng và thời gian dùng men vi sinh
cần được nghiên cứu thêm là kết luận của một nghiên
cứu được công bố vào năm 2016 [4]. Do vậy, việc
không quyết định vẫn tồn tại liên quan đến việc đưa
dự phòng bằng men vi sinh hàng ngày cho trẻ sinh
non trong thời gian nằm viện. Cải thiện sự dung nạp
thức ăn là một lợi ích đáng kể của men vi sinh, nên
nhớ rằng
2/8
Tạp chí Y học nhi khoa và trẻ sơ sinh • vol. 5 • n. 2 • 2016
dinh dưỡng được ưu tiên cho trẻ sinh non, bao gồm
trẻ được chẩn đoán bị chậm phát triển trong tử
cung là những trẻ có nguy cơ bị nhiễm trùng cao
hơn [5]. Mặc dù cơ chế tác dụng của men vi sinh
chưa được làm sáng tỏ hoàn toàn, nhưng có bằng
chứng cho rằng chúng tác động lên mức độ của hệ
miễn dịch trong qua cơ chế gây chết tế bào, kích
thích sự sống của tế bào, sự bám dính tế bào và sự
hình thành mạch [6]. Tuy nhiên, một vài nghiên
cứu đã chỉ ra rằng cơ chế hoạt động có thể được
hoán đổi, từ đó làm tăng nguy cơ bị nhiễm khuẩn
huyết thứ phát. Do vậy, cần xác định liều tối ưu để
có hiệu quả tốt nhất mà không có tác dụng phụ, là
đề xuất của một nghiên cứu tiến hành ở Italia vào
năm 2016 [7]. Một tình trạng nghiêm trọng ảnh
hưởng đến trẻ sinh non là nhiễm khuẩn huyết, tác
dụng có lợi của lợi khuẩn đã được chứng minh. Do
một trong các vai trò của lợi khuẩn là kích thích hệ
miễn dịch để đáp ứng đúng lúc, chúng có thể có
hiệu quả trong điều trị nhiễm trùng mà không có
bất kỳ tác dụng phụ nào. Nghiên cứu cũng chỉ ra
tác dụng đáng kể của việc dùng lợi khuẩn trong
ngăn ngừa đau bụng co thắt ở trẻ sơ sinh [8].
Nghiên cứu khác được công bố vào năm 2016 kết
luận rằng việc sử dụng lợi khuẩn có thể có những
nhược điểm của nó. Chủng lactobacilli sinh
bacteriocin và các chất kháng sinh khác trong thời
gian ngắn, có thể có tác dụng giống kháng sinh và
loại trừ vi khuẩn tương tự và do đó làm ảnh hưởng
xấu đến hệ vi sinh đường ruột bình thường, dẫn
đến các vấn đề sức khỏe khác [9]. Các kết quả của
nghiên cứu hiện tại, chống lại việc đưa lợi khuẩn
vào thực hành lâm sàng thường quy được giải thích
một phần. Tuy nhiên, lợi ích của việc tiến hành là
rất tốt, xem xét tác dụng được chứng minh của lợi
khuẩn lên tần suất và mức độ nhiễm khuẩn của trẻ
sinh non.
Mục tiêu
Mục tiêu của nghiên cứu này là so sánh việc
điều trị, thời gian và kết quả điều trị và thời gian
nằm viện tại Phòng Hồi sức tích cực của Khoa sơ
sinh và điều trị đặc biệt trẻ sơ sinh và trẻ sinh non ,
Phòng khám Nhi, Bệnh viên Mostar, cũng như tần
suất bị các biến chứng ở nhóm thứ nhất gồm trẻ
sinh non dùng lợi khuẩn (L. reuteri Protectis) và
nhóm thứ hai không dùng lợi khuẩn trong chế độ
ăn hàng ngày về thời gian điều trị tại bệnh viện.
Tạp chí Y học nhi khoa và trẻ sơ sinh • vol. 5 • n. 2 • 2016
Đối tượng nghiên cứu và phương pháp
Nghiên cứu được tiến hành ở phòng ICU của
Khoa sơ sinh và điều trị đặc biệt trẻ sơ sinh và trẻ
sinh non, Phòng khám Nhi ở Bệnh viện Mostar
trong thời gian từ 01 Tháng 1 đến 31 Tháng 12
năm 2013 và từ 01 Tháng 1 đến 31 Tháng 12 năm
2014. Dữ liệu thu được từ các tài liệu y tế, tiền sử
và phiếu thanh toán của các trẻ sinh non.
Nghiên cứu thuần tập hồi cứu bao gồm 100 trẻ
sơ sinh, được sinh non tháng ở Khoa Sản phụ tại
Bệnh viên Mostar và được điều trị ở ICU. Trong
năm 2014, đối tượng nghiên cứu bao gồm 50 trẻ sơ
sinh được cho dùng lợi khuẩn cùng với các
phương pháp điều trị cần thiết khác. Năm 2013,
đối tượng nghiên cứu bao gồm 50 trẻ sơ sinh dùng
các liệu pháp hỗ trợ kháng sinh mà không dùng lợi
khuẩn trong thời gian nằm viện. Phác đồ điều trị
vẫn không thay đổi trong vòng 2 năm đó.
Trẻ sơ sinh có tuổi thai dưới 30 đến 34 + 6/7 tuần ở cả
hai nhóm. Chúng có cân nặng lúc sinh trên 1,000
gam. Tất cả trẻ sơ sinh bị dị tật đường tiêu hóa
hoặc tuổi thai dưới 30 và trên 35 tuần bị loại ra
khỏi nghiên cứu.
Các chỉ số được ghi nhận về trẻ: giới tính, tuổi
thai, cân nặng lúc sinh, điểm Apgar, các chỉ số xét
nghiệm (số lượng tế bào máu, protetin phản ứng C
[CRP]), thời gian nằm viện trong Khoa ICU,
phương pháp điều trị, thời gian điều trị với
ranitidin và bắt đầu ăn theo khẩu phần hoặc thời
gian không dung nạp thức ăn.
Không dung nạp thức ăn là một hiện tượng phổ
biến ở khoa ICU sơ sinh và có liên quan đến tỷ lệ
mắc bệnh và tỷ lệ tử vong ở trẻ sinh non. Tuy nhiên,
trẻ sinh non nhận dinh dưỡng từ bên ngoài là sữ mẹ
hoặc sữa công thức. Không dung nạp thức ăn ở trẻ
sinh non là việc không có khả năng tiêu hóa thức ăn
trong ruột với lượng thực ăn dư hơn 50%, chướng
bụng hoặc nôn trớ hoặc cả hai, và sự gián đoạn thời
gian biểu cho ăn. Một số nghiên cứu xác định sự
không dung nạp thức ăn ở trẻ sinh non bằng các phép
đo kết quả, bao gồm việc không đạt được lượng thức
ăn trong đường ruột theo thời gian biểu cụ thể hoặc
số lần gián đoạn hoặc sự chậm trễ việc nuôi ăn cho
trẻ [10].
Nhiễm trùng huyết ở trẻ sơ sinh là một triệu
chứng lâm sàng của bệnh hệ thông kèm theo nhiễm
khuẩn huyết xảy ra trong tháng đầu tiên.
Trẻ sinh non và men vi sinh (Lactobacillus reuteri Protectis)
www.jpnim.com Open Access
Khởi phát sớm xảy ra trong 5 - 7 ngày đầu sau
sinh. Khởi phát muộn xảy ra sau tuần đầu tiên sau
sinh.
Viêm ruột hoại tử (NEC) là một bệnh do nhiều
yếu tố, là một hệ quả chung của nhiều bệnh đã có từ
trước. Các yếu tố nguy cơ liên quan thường gặp
được giả định trong cơ chế bệnh sinh của viêm ruột
hoại tử bao gồm sự cư trú không phù hợp trong
đường tiêu hóa của trẻ sơ sinh, phản ứng viêm quá
mức của các tế bào biểu mô ruột non, thiếu máu và
tổn thương ruột liên quan đến truyền máu, phơi
nhiễm với kháng sinh kéo dài, còn ống động mạch,
sự cải thiện tích cực của cho ăn qua đường ruột,
không cho ăn qua đường ruột, ăn sữa công thức, giảm
sản xuất acid dạ dày, và giảm nhu động ruột. Triệu
chứng lâm sàng được phân loại thành các giai đoạn
bởi Walsh và Kliegman (1986) bao gồm các dấu hiệu
toàn thân, tiêu hóa và phóng xạ: Giai đoạn I: nghi
ngờ NEC. Giai đoạn IIA: NEC mức độ nhẹ. Giai
đoạn IIB: NEC mức độ trung bình. Giai đoạn IIIA và
IIIB: NEC tiến triển.
Nhiễm trùng chu sinh là một thuật ngữ được dùng
trong khoa ICU sơ sinh để nhằm mục đích chẩn đoán
nếu kết quả nuôi cấy máu của trẻ là âm tình và nếu
các triệu chứng (sốt, không dung nạp thức ăn) và các
kết quả xét nghiệm (CRP tăng cao) của nhiễm trùng
xảy ra ngay sau khi trẻ được sinh ra [11].
Cho ăn qua miệng một lượng nhỏ sữa công thức
dành cho trẻ sinh non (10 ml/kg mỗi ngày, chia thành
8 đến 12 lượt ăn) được giới thiệu cho trẻ sinh non
trong ngày thứ nhất đến ngày thứ ba sau khi sinh.
Mỗi bữa sáng có thêm 5 giọt men vi sinh BioGaia®
chứa lợi khuẩn sống L. reuteri Protectis được phân
tán trong dầu. BioGaia drops được bảo quản trong tủ
lạnh ở nhiệt độ 2-8ºC tại khoa. Cha mẹ của trẻ đồng ý
với việc sử dụng men vi sinh, vì họ đã tự mua nó cho
con và mang đến Khoa. Nhà sản xuất và đại diện kinh
doanh của men vi sinh là Bosnia và Herzegovina,
Ewopharma Ltd., không liên quan đến cuộc nghiên
cứu và không hỗ trợ tài chính cho nghiên cứu này.
Trẻ em, ngoài các liệu pháp hàng ngày (kháng sinh),
liệu pháp hỗ trợ (truyền huyết thanh, truyền máu) và
điều trị triệu chứng (chất chẹn H2 - ranitidin), trẻ
được dùng thêm men vi sinh ngay khi bắt đầu cho ăn
qua miệng. Ranitidin làm giảm lượng acid trong dạ
dày, làm giảm các triệu chứng của trào ngược acid và
giúp tăng nhu động ruột.
Phác đồ điều trị ranitidin, liều dành cho trẻ sơ
sinh, tiêm truyền tĩnh mạch: liều nạp 1,5 mg/kg
duy nhất; liều duy trì: 12 giờ sau khi dùng liều nạp
1,5 mg/kg/ngày chia ra mỗi 12 giờ.
3/8
www.jpnim.com Open Access Tạp chí Y học nhi khoa và trẻ sơ sinh • vol. 5 • n. 2 • 2016

Cách dùng: truyền trong hơn 15 - 30 phút, nồng độ Kết quả

thông thường 0,5 mg/ml. Ranitidin nằm trong phác
đồ điều trị của trẻ sơ sinh được thiết lập sao cho
lượng sữa không bị ảnh hưởng [11].
Men vi sinh được dùng mỗi ngày tại PKhoa cho
đến khi xuất viện. Khi xuất viện, cha mẹ cho trẻ
dùng men vi sinh cho đến khi trẻ có cân nặng >
2,500 gram hoặc cho đến khi được 1 tháng tuổi.
Trong nghiên cứu năm 2013, trẻ sơ sinh không
được dùng men vi sinh cùng với kháng sinh, liệu
pháp hỗ trợ hoặc điều trị triệu chứng giống nhau
tại Khoa.
Tất cả liệu pháp được sử dụng trong các năm
nghiên cứu được các bác sĩ và y tá được ghi chép
lại chi tiết vào các phác đồ điều trị và phác đồ quy
trình điều trị. Hồ sơ y tế được lưu trữ trong lịch sử
y tế, từ những gì ghi nhận được về thời gian dùng
thuốc kháng histamin H2 (ranitidin), được giới
thiệu cho trẻ sinh son, loại kháng sinh và số ngày
điều trị tại Khoa.
Phương pháp thống kê: để biểu hiện các biến số
nhỏ, tần suất và tỷ lệ phần trăm được sử dụng, và
để biểu hiện các biến liên tục, giá trị trung bình và
độ lệch chuẩn được sử dụng. Để phân tích các biến
số nhỏ, test Fisher’s exact được sử dụng, trong khi
đó test Student t được sử dụng để thẩm định sự
khác nhau giữa các biến liên tục. Khả năng xảy ra
lỗi được chấp nhận α < 0,05 và sự khác nhau giữa
các nhóm được chấp nhận như các ý nghĩa về mặt
thống kê p < 0,05. Giá trị p không được làm tròn
đến tối đa ba chữ số thập phân p < 0,001.
Trong năm 2013, có 1,700 trẻ được sinh ra tại
Khoa phụ sản ở Bệnh viện lâm sàng Mostar, trong
số đó có 231 trẻ được đưa vào khoa ICU để điều trị
cho trẻ sơ sinh và trẻ sinh non. Số lượng trẻ sơ sinh
sinh non có tuổi thai từ 26 đến 36 + 6/7 tuần là 131.
Trong năm 2014, có 1,873 trẻ được sinh ra tại
Khoa Phụ sản. Trong số đó, có 178 trẻ được điều
trị tại khoa ICU, và 100 trẻ được sinh ra có tuổi
thai từ 26 đến 36 + 6/7 tuần, hay gọi là trẻ sinh non.
So sánh các chỉ số về số lượng tế bào máu, CRP
trong huyết thanh và tuổi thai, cân anwngj lúc sinh,
điểm Apgar của trẻ sơ sinh được trình bày trong
Bảng 1.
Trẻ sơ sinh sinh non ở nhóm thứ nhất có số
lượng tiểu cầu thấp hơn đáng kể so với nhóm thứ
hai (p < 0,001). Sự khác biệt đáng kể có ý nghĩa
thống kê giữa hai nhóm không được phát hiện
trong các chỉ số khác (số lượng tế bào máu, CRP)
và tuổi thai, cân nặng lúc sinh, điểm Apgar.
So sánh các thông số được kiểm định khác,
chẩn đoán và cách điều trị của trẻ sơ sinh sinh non
theo năm của nhóm nghiên cứu được trình bày
trong Bảng 2.
Liệu pháp điều trị hỗ trợ và triệu chứng được kê
đơn thường xuyên hơn trong năm 2014, trong khi
liệu pháp hỗ trợ và kháng sinh được bổ sung
thường xuyên hơn trong năm 2013. Test Fisher’s
exact không thể hiện sự khác biệt đáng kể trong
điều trị và tiếp cận chẩn đoán giữa hai nhóm
nghiên cứu.
Sự phân bố trẻ sơ sinh trong toàn bộ mẫu và
theo nhóm, theo số ngày điều trị, việc dùng
ranitidin và không dung nạp thức ăn được trình bày
trong Hình 1.

Bảng 1. So sánh giá trị số lượng tế bào máu, protein hoạt động C (CRP) trong huyết thanh và tuổi thai, cân nặng
lúc sinh, điểm Apgar của trẻ sơ sinh trong nhóm nghiên cứu.

Nhóm
2014 2013 t p
SD SD
Tuổi thai 31.86 3.08 31.48 3.14 0.610 0.543
Cân nặng lúc
sinh 1,832.80 610.52 1,662.40 557.85 1.457 0.148
Điểm Apgar
phút thứ 1 7.26 3.15 8.00 2.03 1.397 0.166
Điểm Apgar
phút thứ 5 8.66 2.44 8.84 1.46 0.448 0.656
CRP mg/dl 31.08 49.87 27.34 51.03 0.371 0.712
Bạch cầu x109/L 21.81 35.12 13.27 16.73 1.553 0.125
Tiểu cầu x109/L 145.36 97.93 187.20 82.51 2.310 0.023

4/8
Tạp chí Y học nhi khoa và trẻ sơ sinh • vol. 5 • n. 2 • 2016 www.jpnim.com Open Access

Một sự khác biệt đáng kể có ý nghĩa thống kê về trẻ sơ sinh sinh non. Thời gian nằm ở khoa ICU
về số ngày nằm ở khoa ICU (p < 0.05), việc dùng ngắn hơn, số ngày dùng ranitidin ít hơn và thời
ranitidin (p < 0.05) và bất dung nạp thức ăn (p < gian không dung nạp thức ăn ngắn hơn được phát
0.05) được phát hiện giữa hai nhóm nghiên cứu hiện ở trẻ sơ sinh sinh non ở nhóm thứ nhất,

Bảng 2 So sánh về các thông số kiểm định khác nhau về chẩn đoán và cách điều trị ở từng năm của các
nhóm nghiên cứu về trẻ sơ sinh sinh non.

Nhóm
2014 2013 χ2 p
n % n %
Chẩn đoán
Nhiễm trùng chu sinh (nuôi cấy máu âm tính) 38 76.0 40 80.0
Nhiễm khuẩn huyết sơ sinh muộn 3 6.0 3 6.0
2.888 0.78a
Nhiễm khuẩn huyết sơ sinh sớm 7 14.0 3 6.0
Viêm ruột hoại tử (giai đoạn II B) 2 4.0 4 8.0
Điều trị
Kháng sinh 37 74.0 39 78.0
Điều trị hỗ trợ và điều trị triệu chứng 10 20.0 5 10.0 2.284 0.546a
Điều trị hỗ trợ và kháng sinh 3 6.0 6 12.0
a
Test Fisher’s exact

Hình 1. Sự phân bố trẻ sơ sinh trong toàn bộ mẫu và theo nhóm, theo số ngày điều trị, việc dùng ranitidin và
không dung nạp thức ăn.

Trẻ sinh non và men vi sinh (Lactobacillus reuteri Protectis) 5/8

www.jpnim.com Open Access
nhóm được dùng lợi khuẩn L. reuteri Protectis.
Thảo luận
Trong những năm gần đây, sự tiến bộ đang kể
được thực hiện trong điều trị trẻ sinh non. Các
nghiên cứu chỉ ra rằng việc đưa men vi sinh vào
khoa ICU để điều trị cho trẻ sơ sinh đã giúp điều trị
tốt hơn và thành công hơn[12]. Kết quả điều trị
trong tuần đầu tiên của trẻ sinh non có liên quan
chặt chẽ với sự thích nghi của vi sinh vật với lượng
thức ăn, sự cư trú của vi sinh vật và sự xâm nhập
của kháng nguyên từ chính các bữa sữa [8].
Nghiên cứu này được thực hiện trong hai giai
đoạn một năm với mục tiêu xác định hiệu quả của
men vi sinh về thời gian, cách thức và kết quả của
việc điều trị cho trẻ sinh non. Nghiên cứu này bao
gồm trẻ sinh non được dùng men vi sinh trong bữa
sữa cùng với tất các liệu pháp điều trị hỗ trợ và
kháng sinh khác trong thời gian nằm viện của trẻ
trong năm 2014 và trẻ sơ sinh sinh non được điều
trị trong năm 2013 với phác đồ điều trị cần thiết
mà không đưa men vi sinh vào các bữa sữa cho trẻ.
Xét về phương thức sinh, không có sự khác biệt
đáng kể giữa hai năm nghiên cứu về tần suất mổ
lấy thai, mặc dù tỷ lệ biến chứng trong thai kỳ
trong nghiên cứu năm 2014 là 70% tổng số phụ nữ
mang thai. Trẻ sinh non tự nhiên có cơ hội sống sót
cao hơn so với trẻ sinh mổ mặc dù quá trình mang
thai phức tạp [13]. Dữ liệu cũng cho thấy rằng
những trẻ sơ sinh sinh non trong năm 2014, được
dùng men vi sinh có số trường hợp bị nhiễm trùng
nặng như NEC và nhiễm khuẩn huyết muộn giống
hoặc ít hơn , mặc dù kết quả không có ý nghĩa thống
kê. Một nghiên cứu được thực hiện cách đây 8 năm
cho rằng men vi sinh làm giảm tần suất mắc NEC ở
khoa ICU khi điều trị cho trẻ sơ sinh sinh non trước
tuần thứ 33, cũng có kết quả tương tự kết quả của
chúng tôi [14]. Tuy nhiên, việc dùng men vi sinh
không dẫn đến việc giảm đáng kể có ý nghĩa thống kê
về nguy cơ hoặc tỷ lệ tử vong do NEC, là kết luận
của một nghiên cứu được thực hiện ở Đan Mạch
trong năm 2016 [15]. Trong năm 2014, 14% trẻ bị
nhiễm khuẩn huyết khởi phát sớm, được xác đinh
bằng xét nghiệm vi sinh vật khi nuôi cấy máu, nhưng
cũng trong năm đó, số trẻ bị tử vong ít hơn đáng kể
so với kết quả điều trị năm 2013. Các kết quả tương
tự với kết quả của chúng tôi về tỷ lệ tử vong ít hơn và
tần suất bị nhiễm trùng ở trẻ sinh non thấp hơn đã thu
đươc từ các nghiên cứu được thực hiện trong hai năm
trước.
6/8
Tạp chí Y học nhi khoa và trẻ sơ sinh • vol. 5 • n. 2 • 2016
[16, 17]. Hơn nữa, các nghiên cứu mới đây nhất từ
năm 2016 chỉ ra rằng việc bổ sung lợi khuẩn giúp
làm giảm nguy cơ bị nhiễm khuẩn huyết khởi phát
muộn ở trẻ sơ sinh sinh non [18, 19]. Mặc dù, các
nghiên cứu này chỉ ra rằng các tác dụng có lợi đầy
hứa hẹn của men vi sinh, nhưng rủi ro lâu dàu và
lợi ích về sức khỏe của việc bổ sung men vi sinh
vẫn chưa rõ ràng [20].
Men vi sinh có ảnh hưởng đáng kể đến thời
điểm bắt đầu cho ăn của trẻ sơ sinh năm viện [21].
Điều này cũng được xác định trong nghiên cứu của
chúng tôi: trung bình, trẻ sơ sinh được bắt đầu cho
ăn bằng miệng mà không có dấu hiệu bất dung nạp
thức ăn vào ngày thứ 3 sau sinh trong năm 2014 và
ngày thứ 5 sau sinh trong năm 2013. Hầu hết các
nghiên cứu hiện nay cho rằng ảnh hưởng của men
vi sinh lên thời gian, cách thức và kết quả điều trị
phụ thuộc vào loại men vi sinh và thành phần của
vi sinh vật, mà ảnh hưởng đáng kể đến sự lựa chọn
men vi sinh của chúng tôi để dùng cho trẻ sơ sinh
sinh non ở khoa ICU. Tuy nhiên, việc đưa một
men vi sinh nhất định liên quan đến sự phát triển
của nhiễm trùng huyết ở trẻ sơ sinh, như đã được
chỉ ra bởi một nghiên cứu tiến hành ở Italia năm
2016 [22]. Nghiên cứu cho đến nay cho thấy việc
giảm sử dụng kháng sinh ở trẻ sơ sinh sinh non nếu
việc dùng men vi sinh cùng với phác đồ điều trị
được bắt đầu đúng thời điểm [12], trong khi nghiên
cứu của chúng tôi cho rằng sử dụng cùng với
kháng sinh trong thời gian nằm viện.
Kết quả chỉ ra rằng trẻ sơ sinh sinh non năm
2014 có tình rạng nhiễm khuẩn lâm sàng nghiêm
trọng hơn kèm theo số lượng tiểu cầu thấp hơn
đáng kể, nồng độ CRP cao hơn và bạch cầu cao
hơn so với những trẻ trong năm 2013, nhưng số
ngày năm ở khoa ICU ít hơn đáng kể. Điều này ám
chỉ một ảnh hưởng có thể là tích cực của lợi khuẩn
được dùng trong những ngày đầu tiên sau sinh với
số bữa sữa ít hơn. Xem xét những khó khăn lớn
mà trẻ sinh non gặp phải, đặc biệt là nhiễm trùng
xâm lấn và ngày càng nhiều vi khuẩn đa kháng
kháng sinh, men vi sinh dường như có cơ hội cao
hơn như một cách chăm sóc sức khỏe đơn gianrm
an toàn và chi phí ít cho trẻ sinh non để ngăn ngừa
nhiễm khuẩn và cải thiện tỷ lệ sống sót của trẻ.
Trong những năm gần đây, đã có những tiến bộ
đáng kể trong điều trị cho trẻ sơ sinh sinh non.
Tuy nhiên, một nghiên cứu thực hiện ở Đức
năm 2016 chỉ ra rằng phương thức điều trị tiềm
năng liên quan đến việc sử dụng lợi khuẩn trong
Tạp chí Y học nhi khoa và trẻ sơ sinh • vol. 5 • n. 2 • 2016
giai đoạn sơ sinh [23]. Cần nghiên cứu thêm để bổ
sung vào phần còn trống trong hiểu biết về men vi
sinh và những tác động của chúng lên việc giảm
chi phí chăm sóc y tế để điều trị cho trẻ nằm viện ở
khoa ICU [24]. Vì vậy, một nghiên cứu tiến hành
năm 2016 cho rằng việc sử dụng lợi khuẩn thường
xuyên không thể được hỗ trợ dựa trên các bằng
chứng khoa học hiện có. Độ an toàn của men vi
sinh cũng là một mối quan tâm quan trọng. Trong
những trường hợp hiếm gặp, men vi sinh có thể
gây ra nhiễm khuẩn huyết, nhiễm nấm, và nhiễm
khuẩn huyết ở trẻ bị bệnh nặng, suy giảm miễn
dịch. Nhiều nghiên cứu cần được thực hiện để trả
lời cho câu hỏi về hiệu quả của men vi sinh gồm
nhiều chủng so với gồm một chủng, chế độ liều tối
ưu và thời gian điều tị, hiệu quả chi phí, và nguy
cơ-lợi ích tiềm ẩn trong dự phòng và điều trị nhiều
bệnh quan trọng ở trẻ sơ sinh [25].
Kết luận
Kết luận của nghiên cứu này là lợi khuẩn có thể
có ảnh hưởng tích cực đến thời gian và kết quả
điều trị ở trẻ sơ sinh sinh non nằm ở khoa ICU. Trẻ
sơ sinh của chúng tôi được dùng men vi sinh có
thời gian phải chăm sóc đặc biệt ngắn hơn, chúng
bắt đầu uống đủ lượng sữa sớm hơn và dùng thuốc
chống loét trong thời gian ít hơn, đây là một bước
quan trọng hướng đến sự cải thiện trong kết quả
điều trị cho trẻ sinh non. Nghiên cứu này khuyến
khích việc đưa liệu pháp dự phòng bằng men vi
sinh vào cùng với các liệu pháp điều trị khác cho
trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, cần thêm các nghiên cứu về
vấn đề này.
Xung đột lợi ích
Các tác giả không có xung đột về lợi ích.
Tài liệu tham khảo
1. Murguía-Peniche T, Mihatsch WA, Zegarra J, Supapannachart
S, Ding ZY, Neu J. Intestinal mucosal defense system, Part 2.
Probiotics and prebiotics. J Pediatr. 2013;162:64-71.
2. Wall R, Ross RP, Ryan CA, Hussey S, Murphy B, Fitzgerald
GF, Stanton C. Role of gut microbiota in early infant
development. Clin Med Pediatr. 2009;3:45-54.
3. Patole S. Probiotic Supplementation for Preterm Neonates –
What Lies Ahead? Nestle Nutr Inst Workshop. 2015;81:153-62.
4. Olsen R, Greisen G, Schrøder M, Brok J. Prophylactic Probiotics
for Preterm Infants: A Systematic Review and Meta-Analysis of
Observational Studies. Neonatology. 2016;109(2):105-12.
Premature infants and probiotics (Lactobacillus reuteri Protectis)
www.jpnim.com Open Access
5. Athalye-Jape G, Rao S, Patole S. Lactobacillus reuteri DSM
17938 as a Probiotic for Preterm Neonates: A Strain-Specific
Systematic Review. J Parenter Enteral Nutr. 2016;40(6): 783-94.
6. Guo S, Guo Y, Ergun A, Lu L, Walker WA, Ganguli K. Secreted
Metabolites of Bifidobacterium infantis and Lactobacillus
acidophilus Protect Immature Human Enterocytes from IL-1β-
Induced Inflammation: A Transcription Profiling Analysis. PLoS
One. 2015;10(4):e0124549.
7. Di Cerbo A, Palmieri B, Aponte M, Morales-Medina JC, Iannitti
T. Mechanisms and therapeutic effectiveness of lactobacilli. J
Clin Pathol. 2016;(3):187-203.
8. Pärtty A, Luoto R, Kalliomäki M, Salminen S, Isolauri E. Effects
of early prebiotic and probiotic supplementation on development
of gut microbiota and fussing and crying in preterm infants: a
randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Pediatr.
2013;163:1272-7.
9. Berstad A, Raa J, Midtvedt T, Valeur J. Probiotic lactic acid
bacteria – the fledgling cuckoos of the gut? Microb Ecol Health
Dis. 2016;27:31557.
10. Moore TA, Wilson ME. Feeding intolerance: a concept analysis.
Adv Neonatal Care. 2011;11(3):149-54.
11. Gomela TL. Neonatology: Management, Procedures, On-Call
Problems, Diseases, Drug. 5th edition. The McGraw-Hill
Companies, USA, 2005, pp. 434-82.
12. Deshpande G, Rao S, Patole S. Probiotics in neonatal intensive
care – Back to the future. Obstet Gynaecol. 2015;55:210-7.
13. Werner EF, Savitz DA, Janevic TM, Ehsanipoor RM, Thung SF,
Funai EF, Lipkind HS. Mode of delivery and neonatal outcomes
in preterm, small-for-gestational-age newborns. Obstet Gynecol.
2012;120(3):560-4.
14. Deshpande G, Rao S, Patole S. Probiotics for prevention of
necrotising enterocolitis in preterm neonates with very low
birthweight: a systematic review of randomised controlled trials.
Lancet. 2007;369(9573):1614-20.
15. Lambæk ID, Fonnest G, Gormsen M, Brok J, Greisen G.
Probiotics to prevent necrotising enterocolitis in very preterm
infants. Dan Med J. 2016;63(3):A5203.
16. Alfaleh K, Anabrees J, Bassler D, Al-Kharfi T. Probiotics for
prevention of necrotizing enterocolitis in preterm infants.
Cochrane Database Syst Rev. 2011;(3):CD005496.
17. Li D, Rosito G, Slagle T. Probiotics for the prevention of
necrotizing enterocolitis in neonates: an 8-year retrospective
cohort study. J Clin Pharm Ther. 2013;38:445-9.
18. Conca N. Probiotic supplementation and late-onset sepsis in
preterm infants: a meta-analysis. Rev Chilena Infectol.
2016;33(2):239.
19. Rao SC, Athalye-Jape GK, Deshpande GC, Simmer KN, Patole
SK. Probiotic Supplementation and Late-Onset Sepsis in Preterm
Infants: A Meta-analysis. Pediatrics. 2016;137(3):e20153684.
20. Bertelsen RJ, Jensen ET, Ringel-Kulka T. Use of probiotics and
prebiotics in infant feeding. Best Pract Res Clin Gastroenterol.
2016;30(1):39-48.
7/8
www.jpnim.com Open Access
21. Athalye-Jape G, Deshpande G, Rao S, Patole S. Benefits of
probiotics on enteral nutrition in preterm neonates: a systematic
review. Am J Clin Nutr. 2014;100(6):1508-19.
22. Dani C, Coviello CC, Corsini II, Arena F, Antonelli A, Rossolini
GM. Lactobacillus Sepsis and Probiotic Therapy in Newborns: Two
New Cases and Literature Review. AJP Rep. 2016;6(1):e25-9.
8/8
Tạp chí Y học nhi khoa và trẻ sơ sinh • vol. 5 • n. 2 • 2016
23. Grimm V, Riedel CU. Manipulation of the Microbiota Using
Probiotics. Adv Exp Med Biol. 2016;902:109-17.
24. Strunk T, Kollmann T, Patole S. Probiotics to prevent early-life
infection. Lancet Infect Dis. 2015;15:378-9.
25. Singhi SC, Kumar S. Probiotics in critically ill children.
F1000Res. 2016;29:5.
www.jpnim.com  Open Access  eISSN: 2281-0692
Journal of Pediatric and Neonatal Individualized Medicine  2016;5(2):e050228
doi: 10.7363/050228 
Received: 2016 May 03; revised: 2016 Jul 21; accepted: 2016 Jul 24; published online: 2016 Sept 02

Original article

The impact of probiotics

(Lactobacillus reuteri Protectis)
on the treatment, course and
outcome of premature infants in
the Intensive Care Unit in Mostar
Marjana Jerković Raguž, Jerko Brzica, Sanja Rozić, Darinka Šumanović
Glamuzina, Antonija Mustapić, Marija Novaković Bošnjak, Tomica Božić

Department of Neonatology and Intensive Care Unit, Clinic for Children’s Diseases, University Clinical
Hospital Mostar, Mostar, Bosnia and Herzegovina

Abstract

Aim: The aim of this study was to analyse the treatment, course and
outcome of premature infants treated with probiotics (Lactobacillus reuteri
Protectis) in the Intensive Care Unit (ICU).
Study design: This retrospective cohort study included 100 preterm
infants of gestational age up to 30-34 + 6/7 weeks. The first group of infants
who were given probiotics in their dairy meal in the course of their medical
treatment during hospitalization in the year 2014 were compared to a second
group of infants who did not receive probiotics in the year 2013.
Results: A statistically significant difference in the number of days of
treatment in the ICU (p < 0.05), administration of ranitidine (p < 0.05) and
feeding intolerance (p < 0.05) was found between the two groups of preterm
infants. No statistically significant differences were found in the other
variables under study.
Conclusion: Probiotics probably have a positive effect on the course
and outcome of treatment of premature infants in the ICU. Our newborns
who received probiotics spent shorter time in intensive care, they began full
peroral intake of milk sooner and received antiulcer medicine for shorter time,
which is an important step towards the improvement of treatment outcome in
premature infants.

Keywords

Probiotics, neonatal intensive care, preterm, necrotizing enterocolitis.

1/8
www.jpnim.com  Open Access Journal of Pediatric and Neonatal Individualized Medicine • vol. 5 • n. 2 • 2016
Corresponding author
Marjana Jerković Raguž, Department of Neonatology and Intensive
Care Unit. Clinic for Children’s Diseases. University Clinical Hospital
Mostar; tel.: +387 63 699 089; e-mail: marjanajerkovic@yahoo.co.uk.
How to cite
Jerković Raguž M, Brzica J, Rozić S, Šumanović Glamuzina D,
Mustapić A, Novaković Bošnjak M, Božić T. The impact of probiotics
(Lactobacillus reuteri Protectis) on the treatment, course and outcome
of premature infants in the Intensive Care Unit in Mostar. J Pediatr
Neonat Individual Med. 2016;5(2):e050228. doi: 10.7363/050228.
Introduction
Probiotics are live microbiotic supplements
which colonize the intestine, ensuring benefits
for the host [1]. The colonization pattern of the
gastrointestinal system is significantly different in
premature infants than in healthy full-term newborn,
and is dependent on the feeding method. During the
early neonatal period the relation between intestinal
microflora and nutrition is the most important
factor for normal intestinal and immune system
development, particularly in the premature infant.
Early colonization of the infant gastrointestinal
tract with non-pathogenic intestinal microbiota
is crucial for the overall health of the infant, and
may prevent the development of intestinal tract
inflammations [2]. Experts agree that probiotics
reduce the risk of necrotizing enterocolitis (NEC),
the evidence for their claims being of the same
order as the evidence for already substantiated
interventions, such as, for example, antenatal
corticosteroids, surfactant and hypothermia.
Lactobacillus reuteri (L. reuteri) prevents anti-
biotic diarrhea, as well as the development of
intestinal infection, and has even proven effective
during the administration of antibiotics to children
[3]. A systematic examination of studies published
to date on the prophylactic administration of
probiotics to preterm infants leads to the conclusion
that probiotic supplementation reduces the risk
and mortality rate of NEC in preterm infants.
However, the optimal strain, dosage and intervals
of dosage for the administration of probiotics need
further investigation, as concluded by a study
published in 2016 [4]. Therefore, indecisiveness
still exists regarding the introduction of routine
probiotic prophylaxis in preterm infants during
hospitalization. Improvement of food tolerance is
a significant benefit of probiotics, bearing in mind
2/8 Jerković Raguž • Brzica • Rozić • Šumanović Glamuzina • Mustapić • Novaković Bošnjak • Božić
that nutrition is a priority for prematurely born
children, including those children diagnosed with
intrauterine growth retardation, who run an even
higher risk of developing infections [5]. Even
though the mechanism of actions of probiotics has
not been elucidated completely, there is evidence
to suggest that they act on the level of the immune
system through apoptotic mechanisms, stimulating
cell survival, cell adhesion and angiogenesis [6].
However, several studies have indicated that the
probiotic mechanism of action can be translocated,
thereby increasing the risk of developing sub-
sequent sepsis and bacteraemia. It is therefore
essential to determine the optimal dosage for the
best effect without side-effects, as suggested by
a study conducted in Italy in 2016 [7]. A serious
condition that affects premature infants is sepsis,
where probiotics have shown their positive effect.
Since one of the functions of probiotics is the
stimulation of the immune system to respond on
time, they could be beneficial in the treatment of
infection without any side effects. Studies have
also shown significant benefits in administering
probiotics in the prevention of infantile colic [8].
Another study published in 2016 suggests that
the use of probiotics may have its downsides.
Strains of lactobacilli producing bacteriocins and
other antimicrobial substances may, in the short
term, have an ‘antibiotic-like’ effect and eradicate
bacteria similar to themselves, and thus upset the
normal gut microbiota, giving rise to other health
problems [9]. Bearing in mind the results of current
research, resistance to the introduction of probiotics
in routine clinical practice is partly justified.
However, the benefits of its implementation
are great, considering its proven effect on the
occurrence and severity of infections in premature
infants.
Objectives
The objective of this study was to compare the
treatment, course and outcome and the duration of
hospitalization in the Intensive Care Unit (ICU)
of the Department of Neonatology and Intense
Treatment of Newborn and Premature Infants of
the Children’s Diseases Clinic, University Clinical
Hospital Mostar, as well as the frequency of
complications in the first group of premature infants
who were given probiotics (L. reuteri Protectis) and
the second group which did not receive probiotics
in their dairy meal in the course of their medical
treatment during hospitalization.
Journal of Pediatric and Neonatal Individualized Medicine • vol. 5 • n. 2 • 2016
Study population and methods
The study was conducted at the ICU of the
Department of Neonatology and Intense Treatment
of the Newborn and Premature Infants of the
Children’s Diseases Clinic at the University Clinical
Hospital Mostar in the period from January 1 to
December 31 2013 and from January 1 to December
31 2014. The data were collected from medical
documents, medical history and discharge letters of
the premature infants.
The retrospective cohort study consisted of 100
newborns, who were born preterm at the Clinic
for Gynecology and Obstetrics of the University
Clinical Hospital Mostar and treated at the ICU.
During 2014, the study population consisted of 50
newborn who were administered probiotics along
with all other necessary therapies. In 2013, the
study population consisted of 50 newborns who
were given antibiotic supportive therapy without
probiotics during hospitalization. Treatment pro-
tocols remained unchanged in the course of the two
years.
The newborns were of a gestational age from
30 to 34 + 6/7 weeks in both groups. They weighed
over 1,000 grams at birth. All the newborn who had
gastrointestinal anomalies or were of a gestational
age under 30 and above 35 weeks were excluded
from the study.
Parameters recorded for children: gender,
gestational age, weight at birth, Apgar score,
laboratory parameters (values of blood count,
C-reactive protein [CRP]), duration of hospitaliza-
tion in the ICU, type of therapy, duration of
ranitidine treatment and commencement of peroral
feeding or duration of feeding intolerance.
Feeding intolerance is a well-known phenome-
non in the neonatal ICU and is linked to morbidity
and mortality in the premature infant. However,
premature infants receive enteral nutrition in the
form of breast milk or formula. Feeding intolerance
in the premature infant is the inability to digest
enteral feedings presenting as more than 50%
prefeeding gastric residual volume, abdominal
distention or emesis or both, and the disruption of
the patient’s feeding plan. Some researchers defined
feeding intolerance in premature infants using
outcome measurements, including the failure to
reach enteral feedings on a specific timeline or the
number of interruptions or delays in the process of
reaching enteral feedings [10].
Neonatal sepsis is a clinical syndrome of systemic
illness accompanied by bacteremia occurring in the
Premature infants and probiotics (Lactobacillus reuteri Protectis)
www.jpnim.com  Open Access
first month of life. Early-onset occurs in the first 5-7
days of life. Late-onset disease occurs after the first
week of life.
NEC is a multifactorial disease, representing
the common end-point of multiple predisposing
conditions. Frequently associated risk factors that
have been postulated in the pathogenesis of NEC
include inappropriate colonization of the neonatal
intestinal tract, an excessive inflammatory response
by the immature intestinal epithelial cells, anemia
and transfusion-related gut injury, prolonged
exposure to antibiotics, patent ductus arteriosus,
aggressive advancement of enteral feedings, absence
of enteral feedings, non-human milk feedings,
reduced gastric acid production, and reduced gut
motility. The clinical syndrome has been classified
into stages by Walsh and Kliegman (1986) to include
systemic, intestinal and radiographic findings. Stage
I: suspected NEC. Stage IIA: mild NEC. Stage IIB:
moderate NEC. Stage IIIA and IIIB: advanced NEC.
Perinatal infection is a term which is used in our
neonatal ICU for diagnosis purposes if the infant’s
hemocultures are negative and if the symptoms
(fever, feeding intolerance) and laboratory signs
(elevated finding of CRP) of infection occurred
immediately following birth [11].
Peroral feeding of small amounts of formula for
preterm babies (10 ml/kg per day, distributed in 8 to
12 feeds) was introduced to the premature infants
from the 1st to the 3rd day of life. Every morning
meal included 5 drops of probiotics BioGaia®
which contained live active bacteria L. reuteri
Protectis dispersed in oil. The BioGaia drops were
kept in a refrigerator at a temperature of 2-8ºC at
the Department. The children’s parents gave their
consent for the adminstration of probiotics, as
they purchased it individually for their child and
brought it to the Department. The manufacturer
and representative for the sales of probiotics for
Bosnia and Herzegovina, Ewopharma Ltd., were
not familiar with the course of the study nor did
they financially support the development of the
study. The children, along with daily therapy
(antibiotics), supportive therapy (plasma, blood
products transfusion) and symptomatic therapy
(H2 blocker – ranitidine), also received probiotics
immediately upon the commencement of peroral
feeding. Ranitidine reduces the amount of acid in
the stomach, which reduces the symptoms of acid
reflux and helps intestinal motility.
Ranitidine treatment protocol, neonatal dosing,
venous injection: loading dose 1.5 mg/kg as a
single dose; maintenance dose: 12 hours after
3/8
www.jpnim.com  Open Access Journal of Pediatric and Neonatal Individualized Medicine • vol. 5 • n. 2 • 2016

loading dose give 1.5 mg/kg/day divided every 12 Results

hours. Administration: infuse over 15-30 minutes
at a usual concentration of 0.5 mg/ml. Ranitidine is
included in the treatment protocol of newborns to
establish the unhindered oral intake of milk [11].
Probiotics were administered every day of
treatment at the Clinic until discharge from the
hospital. Upon discharge, parents gave their
children probiotics until they reached a body
weight of > 2,500 grams or until the age of 1 month.
During the 2013 study, newborns were not
given probiotics along with antibiotic, supportive
or symptomatic therapy during treatment at the
same Department.
All therapy administered during the years
encompassed by the study was recorded in detail
by doctors and nurses into treatment protocols
and therapy procedure protocols. Medical
documentation was stored in medical history,
from which records were taken about the duration
of administration of the histamine H2 blocker
(ranitidine), which was introduced upon admission
of the premature infants, the type of antibiotic
therapy and number of days of treatment at the
Department.
Statistic methods: for presentation of nominal
variables, frequency and percentage were used,
and for presentation of continuous variables,
mean value and standard deviation were applied.
To analyze nominal variables, Fisher’s exact test
was used, while Student t-test was used for testing
differences between continuous variables. The
possibility of error was accepted at α < 0.05 and
differences between the groups were accepted as
statistically significant for p < 0.05. Values of p
which could not have been rounded to a maximum
of three decimal places were presented as p <
0.001.
During 2013, 1,700 live-born children were
delivered at the Clinic for Gynecology and
Obstetrics at the University Clinical Hospital in
Mostar, of which 231 were hospitalized at the
ICU for Treatment of the Newborn and Premature
Infants. The number of premature infants born from
26 to 36 + 6/7 weeks of gestation was 131.
In the course of 2014, there were 1,873 live-
born children at the Clinic for Gynecology and
Obstetrics. Of these, 178 children were treated at
the ICU, and 100 children were born from 26 to
36 + 6/7 weeks of gestation, i.e. premature infants.
Comparison of values of blood count, CRP in
the serum and gestational age, birth weight, Apgar
score of the infants are presented in Tab. 1.
The preterm infants of the first group had
significantly lower values of platelets than the
preterm infants of the second group (p < 0.001).
Statistically significant differences between the two
study groups were not found in other parameters
(values of blood count, CRP) nor in gestational age,
birth weight, Apgar score.
Comparison of the different tested parameters,
diagnosis and type of treatment of the preterm
infants according to the year of the study group is
presented in Tab. 2.
Symptomatic and supportive therapies were
prescribed more often in 2014, whereas support and
antibiotic therapy was added more frequently during
2013. Fisher’s exact test did not show a significant
difference in therapy and diagnosis approach between
the two study groups of preterm infants.
Distribution of infants in the whole sample
and by group, according to the number of days of
treatment, administration of ranitidine and feeding
intolerance is presented in Fig. 1.

Table 1. Comparison of values of blood count, C-reactive protein (CRP) in the serum and gestational age, birth weight,
Apgar score of the infants of the studied group.

Groups
2014 2013 t p
x̅ SD x̅ SD
Gestational age 31.86 3.08 31.48 3.14 0.610 0.543
Birth weight 1,832.80 610.52 1,662.40 557.85 1.457 0.148
Apgar score 1st min 7.26 3.15 8.00 2.03 1.397 0.166
Apgar score 5th min 8.66 2.44 8.84 1.46 0.448 0.656
CRP mg/dl 31.08 49.87 27.34 51.03 0.371 0.712
Leukocyte x10 /L
9
21.81 35.12 13.27 16.73 1.553 0.125
Platelets x109/L 145.36 97.93 187.20 82.51 2.310 0.023

4/8 Jerković Raguž • Brzica • Rozić • Šumanović Glamuzina • Mustapić • Novaković Bošnjak • Božić
Journal of Pediatric and Neonatal Individualized Medicine • vol. 5 • n. 2 • 2016 www.jpnim.com  Open Access

A statistically significant difference in the the two study groups of preterm infants. A shorter
number of days of treatment in the ICU (p < period of hospitalization in the ICU, fewer days of
0.05), administration of ranitidine (p < 0.05) and administration of ranitidine and a shorter period of
feeding intolerance (p < 0.05) was found between feeding intolerance were found in preterm infants

Table 2. Comparison of the different tested parameters diagnosis and type of treatment in individual years of studied
groups of premature infants.

Groups
2014 2013 χ2 p
n % n %
Diagnosis
Perinatal infection (negative hemocultures) 38 76.0 40 80.0
Late neonatal sepsis 3 6.0 3 6.0
2.888 0.781 a
Early neonatal sepsis 7 14.0 3 6.0
NEC (stage II B) 2 4.0 4 8.0
Therapy
Antibiotics 37 74.0 39 78.0
Supportive and symptomatic therapy 10 20.0 5 10.0 2.284 0.546 a
Supportive therapy and antibiotics 3 6.0 6 12.0

Fisher’s exact test.

a 

NEC: necrotizing enterocolitis.

Figure 1. Distribution of preterm infants in the whole sample and by group, according to the number of days of treatment,
administration of ranitidine and feeding intolerance of preterm infants.

Premature infants and probiotics (Lactobacillus reuteri Protectis) 5/8

www.jpnim.com  Open Access Journal of Pediatric and Neonatal Individualized Medicine • vol. 5 • n. 2 • 2016
in the first group, who received probiotics L. reuteri
Protectis.
Discussion
In recent years, significant progress has been
made in the treatment of premature infants. Studies
have shown that the introduction of probiotics
in ICUs for the treatment of newborn has led to
better and more successful treatment [12]. The
treatment outcome during the first week of life
of the premature infant is closely connected with
the adaptation of the organism to food intake,
colonization of microorganisms and invasion of
antigens from the dairy meal itself [8].
This study was carried out during two one-year
periods with the aim of establishing the effect of
probiotics on the course, manner and outcome
of treatment of premature children. This study
included premature infants who were administered
probiotics in their dairy meals along with all other
antibiotic and supportive therapy during their
hospitalization in 2014, and premature infants who
were treated in 2013 with the necessary protocol
therapy without introducing probiotics into their
dairy meals. With respect to the type of delivery,
no significant difference was found between the
two years of study in the frequency of Cesarean
sections, although the percentage of complications
in pregnancy during the 2014 study was 70%
among the pregnant women. Premature children
born naturally have higher chances of survival in
relation to those delivered by Cesarean section
despite the complicated course of pregnancy [13].
The data also showed that the preterm infants from
the 2014 study who received probiotics had the
same number or somewhat fewer severe infections
such as NEC and late sepsis, even though the
result is not statistically significant. A study
conducted 8 years ago suggests that probiotics
reduce the frequency of NEC in the ICUs for the
treatment of premature infants born before week
33 of gestation, which is similar to our results [14].
However, the introduction of probiotics did not
result in a statistically significant decrease in the
risk or mortality rate of NEC, as concluded by a
study conducted in Denmark in 2016 [15]. In the
course of 2014, 14% of the children had early-onset
sepsis, which was confirmed by microbiological
testing of blood culture, but in the same year
significantly fewer children died as the outcome
of treatment in relation to 2013. Results similar to
ours with respect to a lower mortality outcome and
6/8 Jerković Raguž • Brzica • Rozić • Šumanović Glamuzina • Mustapić • Novaković Bošnjak • Božić
lower frequency of infection in premature infants
were obtained in studies conducted in the last
two years [16, 17]. Furthermore, the most recent
studies from 2016 indicate that giving probiotic
supplementation reduces the risk of late-onset
sepsis in preterm infants [18, 19]. Although these
studies indicate the promising beneficial effects
of probiotics, the long-term risks and health
benefits of probiotic supplementation are still not
clear [20].
Probiotics significantly affect the time of
commencement of peroral feeding of the newborn
during hospitalization [21]. This was also
confirmed in our study: on average, the infants
began feeding perorally without signs of feeding
intolerance on the 3rd day of life in 2014 and on
the 5th day in 2013. Most current research suggests
that the impact of probiotics on the course, manner
and outcome of treatment depends on the type of
probiotics and the composition of microorganisms,
which significantly affected our choice of the
probiotics we administered to the premature
infants at the ICU. However, the introduction of
certain probiotics correlates with the development
of sepsis in newborns, as shown by a research
conducted in Italy in 2016 [22]. Research to date
suggests the reduction of the use of antibiotic
therapy in premature infants if the administration
of probiotics along with protocol treatment begins
on time [12], while our research shows the same
use of antibiotics therapy during hospitalization.
Results show that premature infants in 2014
had a more severe clinical state of infection
accompanied by significantly lower values of
thrombocytes, a higher concentration of CRP and
leucocytes compared to the children from the 2013
study, but spent significantly fewer days in the
ICU. This implies a possible positive impact of
the probiotics which were administered in the first
days of life with small quantities of dairy meals.
Considering the great difficulties encountered by
prematurely born children, particularly invasive
infections and an increasing number of multi-
resistant microorganisms, probiotics appear to
have high chances as a simple, safe and affordable
health care resource for premature infants in the
prevention of infections and consequently in the
improvement of their survival rate. In recent years
there has been significant progress in the treatment
of preterm infants.
However, a study conducted in Germany in
2016 indicates a potential therapeutic manipulation
in relation to the administration of probiotics in
Journal of Pediatric and Neonatal Individualized Medicine • vol. 5 • n. 2 • 2016
the neonatal period [23]. Additional research is
essential to to fill in the gaps in the knowledge of
probiotics and their effects on reducing the costs
of health care for the treatment of hospitalized
children in ICUs [24]. Therefore, routine use of
probiotics cannot be supported on the basis of
existing scientific evidence as suggested by a study
conducted in 2016. The safety of probiotics is also
an important concern. On rare occasions, probiotics
may cause bacteremia, fungemia, and sepsis in
immunocompromised, critically ill children. More
studies need to be conducted to answer questions
on the effectiveness of multi-strain versus single-
strain probiotics, the optimum dosage regimens
and duration of treatment, cost effectiveness,
and risk-benefit potential for the prevention and
treatment of various critical illnesses in new-
borns [25].
Conclusion
The conclusion of this study is that probiotics
may have a positive impact on the course and
outcome of treatment in premature infants
admitted in the ICU. Our newborns who received
probiotics spent a shorter time in intensive care,
they began a full peroral intake of milk sooner
and received antiulcer medication for a shorter
period of time, which is an important step towards
the improvement of the treatment outcome of
premature infants. This study showed encouraging
results of the introduction of prophylactic probiotic
therapy along with other treatment measures of
newborns. However, further studies are needed in
this field.
Declaration of interest
The Authors declare that there is no conflict of interest.
References
1. Murguía-Peniche T, Mihatsch WA, Zegarra J, Supapannachart
S, Ding ZY, Neu J. Intestinal mucosal defense system, Part 2.
Probiotics and prebiotics. J Pediatr. 2013;162:64-71.
2. Wall R, Ross RP, Ryan CA, Hussey S, Murphy B, Fitzgerald GF,
Stanton C. Role of gut microbiota in early infant development.
Clin Med Pediatr. 2009;3:45-54.
3. Patole S. Probiotic Supplementation for Preterm Neonates –
What Lies Ahead? Nestle Nutr Inst Workshop. 2015;81:153-62.
4. Olsen R, Greisen G, Schrøder M, Brok J. Prophylactic Probiotics
for Preterm Infants: A Systematic Review and Meta-Analysis of
Observational Studies. Neonatology. 2016;109(2):105-12.
Premature infants and probiotics (Lactobacillus reuteri Protectis)
www.jpnim.com  Open Access
5. Athalye-Jape G, Rao S, Patole S. Lactobacillus reuteri DSM
17938 as a Probiotic for Preterm Neonates: A Strain-Specific
Systematic Review. J Parenter Enteral Nutr. 2016;40(6):
783-94.
6. Guo S, Guo Y, Ergun A, Lu L, Walker WA, Ganguli K. Secreted
Metabolites of Bifidobacterium infantis and Lactobacillus
acidophilus Protect Immature Human Enterocytes from IL-1β-
Induced Inflammation: A Transcription Profiling Analysis. PLoS
One. 2015;10(4):e0124549.
7. Di Cerbo A, Palmieri B, Aponte M, Morales-Medina JC, Iannitti
T. Mechanisms and therapeutic effectiveness of lactobacilli. J
Clin Pathol. 2016;(3):187-203.
8. Pärtty A, Luoto R, Kalliomäki M, Salminen S, Isolauri E. Effects
of early prebiotic and probiotic supplementation on development
of gut microbiota and fussing and crying in preterm infants: a
randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Pediatr.
2013;163:1272-7.
9. Berstad A, Raa J, Midtvedt T, Valeur J. Probiotic lactic acid
bacteria – the fledgling cuckoos of the gut? Microb Ecol Health
Dis. 2016;27:31557.
10. Moore TA, Wilson ME. Feeding intolerance: a concept analysis.
Adv Neonatal Care. 2011;11(3):149-54.
11. Gomela TL. Neonatology: Management, Procedures, On-
Call Problems, Diseases, Drug. 5th edition. The McGraw-Hill
Companies, USA, 2005, pp. 434-82.
12. Deshpande G, Rao S, Patole S. Probiotics in neonatal intensive
care – Back to the future. Obstet Gynaecol. 2015;55:210-7.
13. Werner EF, Savitz DA, Janevic TM, Ehsanipoor RM, Thung SF,
Funai EF, Lipkind HS. Mode of delivery and neonatal outcomes
in preterm, small-for-gestational-age newborns. Obstet Gynecol.
2012;120(3):560-4.
14. Deshpande G, Rao S, Patole S. Probiotics for prevention of
necrotising enterocolitis in preterm neonates with very low
birthweight: a systematic review of randomised controlled trials.
Lancet. 2007;369(9573):1614-20.
15. Lambæk ID, Fonnest G, Gormsen M, Brok J, Greisen G. Probiotics
to prevent necrotising enterocolitis in very preterm infants. Dan
Med J. 2016;63(3):A5203.
16. Alfaleh K, Anabrees J, Bassler D, Al-Kharfi T. Probiotics
for prevention of necrotizing enterocolitis in preterm infants.
Cochrane Database Syst Rev. 2011;(3):CD005496.
17. Li D, Rosito G, Slagle T. Probiotics for the prevention of
necrotizing enterocolitis in neonates: an 8-year retrospective
cohort study. J Clin Pharm Ther. 2013;38:445-9.
18. Conca N. Probiotic supplementation and late-onset sepsis
in preterm infants: a meta-analysis. Rev Chilena Infectol.
2016;33(2):239.
19. Rao SC, Athalye-Jape GK, Deshpande GC, Simmer KN, Patole
SK. Probiotic Supplementation and Late-Onset Sepsis in Preterm
Infants: A Meta-analysis. Pediatrics. 2016;137(3):e20153684.
20. Bertelsen RJ, Jensen ET, Ringel-Kulka T. Use of probiotics and
prebiotics in infant feeding. Best Pract Res Clin Gastroenterol.
2016;30(1):39-48.
7/8
www.jpnim.com  Open Access Journal of Pediatric and Neonatal Individualized Medicine • vol. 5 • n. 2 • 2016

21. Athalye-Jape G, Deshpande G, Rao S, Patole S. Benefits of
probiotics on enteral nutrition in preterm neonates: a systematic
review. Am J Clin Nutr. 2014;100(6):1508-19.
22. Dani C, Coviello CC, Corsini II, Arena F, Antonelli A, Rossolini
GM. Lactobacillus Sepsis and Probiotic Therapy in Newborns: Two
New Cases and Literature Review. AJP Rep. 2016;6(1):e25-9.
23. Grimm V, Riedel CU. Manipulation of the Microbiota Using
Probiotics. Adv Exp Med Biol. 2016;902:109-17.
24. Strunk T, Kollmann T, Patole S. Probiotics to prevent early-life
infection. Lancet Infect Dis. 2015;15:378-9.
25. Singhi SC, Kumar S. Probiotics in critically ill children. F1000Res.
2016;29:5.

8/8 Jerković Raguž • Brzica • Rozić • Šumanović Glamuzina • Mustapić • Novaković Bošnjak • Božić