MODUL PROGRAM

RAKAN PEMBIMBING
PERKHIDMATAN AWAM (AKRAB)
TAHAP 1

JA B ATA N P E RK H ID MATA N AWA M

 MENDIAGNOSIS
MASALAH DALAM
BIMBINGAN

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
Isi Kandungan
• Konsep Masalah
• Kenapa manusia menghadapi masalah
• Kaedah Analisis Masalah dalam Bimbingan
(BASIC SID)

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
Apakah itu “masalah”?
Kesusahan Kelemahan Kegagalan Dilema

Kerosakan Penyakit Kekacauan Krisis

Halangan Kebingungan Keadaan pahit Kemalangan

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
Konsep Masalah
Setiap orang mempunyai masalah masing-
masing

Jenis dan tahap masalah bergantung kepada

bagaimana individu melihat masalahnya

Setiap individu mempunyai cara tersendiri

untuk menyelesaikan dan menguruskan
masalah

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
 Kenapa manusia menghadapi
masalah?

Sikap dan personaliti Jurang yang besar antara Kekurangan sumber cth: Kelemahan diri cth:
yang bercanggah dengan harapan dan ilmu, sumber, dll kurang motivasi, enggan
situasi kemampuan diri membuat perubahan, dll

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
Aktiviti 1: POOR Adakah anda
lebih
Problem? Outcome? memahami
masalah diri?
• Apakah masalah yang saya • Apakah harapan yang saya
hadapi? inginkan?

Kita perlu memahami

diri kita sebelum
membantu orang lain
memahami masalah
Obstacles? Resources?
mereka!
• Apakah halangan saya? • Apakah sumber/ jenis
bantuan yang saya
perlukan untuk mencapai
harapan saya?

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
 Mengenalpasti Masalah
• Menggunakan Model BASIC SID untuk
mengenalpasti masalah rakan sekerja

• KENAPA PERLU MENGGUNAKAN MODEL ini? Tak

boleh ke kita terus cari masalah?

KENAPA??
Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam
Tahap 1
 Faedah Penggunaan
Model BASIC SID
• Membantu kita untuk melihat masalah rakan sekerja dalam keadaan yang
menyeluruh
• Manusia cenderung membuat tafsiran melalui lensa sendiri, BASIC SID
membantu kita melihat masalah rakan sekerja melalui 8 elemen yang berbeza.
Dengan itu, kita boleh elakkan terlepas pandang terhadap masalah yang
sebenarnya
• Memudahkan kita merancang sasaran untuk membantu.
• Menitik berat terhadap setiap matlamat yang didapati. Selain itu, model ini
membantu klien menetapkan keutamaan matlamat tersebut.

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam
Tahap 1
BASIC SID

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
 B- Behaviour (Tingkah laku)
• Tingkah laku yang boleh diperhatikan semasa sesi
• Perbuatan, tabiat, pergerakan badan dan tindak balas
• Memerhati tingkahlaku yang DILAKUKAN/ TIDAK DILAKUKAN oleh rakan
sekerja
• Kekerapan rakan sekerja melakukan tingkah laku tersebut:

• Dilakukan - Contohnya: menangis, ketawa atau menyampah yang

berlebihan
• Tidak dilakukan - Contohnya: tidak memberi respon, kontak mata yang
kurang

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
CONTOH Behaviour (Tingkah laku)
Tangan bersilang Mengetik jari

• Tidak setuju • Bosan

• Mempertahankan • Tidak sabar
diri

Menggigit kuku Menyentuh hidung

• Cemas • Tidak percaya

• Stres • Menipu/
• Rasa kurang menyembunyikan
selamat sesuatu

Menggosok tangan
Memegang muka • Sejuk tangan
• Teruja terhadap
• Kehilangan idea sesuatu perkara
• Mempertimbangkan • Ingin bermula
sesuatu sesuatu

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
CONTOH Behaviour (Tingkah laku)
Meletak hujung jari Memegang dagu
bersama • Membuat
• Menunjukkan pertimbangan/
penguasaan menilai secara
terhadap situasi mendalam

Tangan terbuka, Memegang telinga

menghala ke langit
• Sedang membuat
• Jujur keputusan
• Pasrah • Teragak- agak
• Lurus

Memegang kepala Mengangguk kepala

• Marah • Setuju
• Rasa dimalukan

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
 A- Affect (Perasaan)
• Emosi, ‘mood’, dan perasaan yang dialami oleh individu
• Sejauh mana rakan sekerja sedar tentang perasaan yang dialaminya
• Sejauh mana ekspresi selari dengan mood dan emosi yang dialami
Contoh :
• Marah, kebimbangan, sedih, cemburu, dendam dan lain- lain
• Adakah rakan sekerja sedar beliau sentiasa mengalami perasaan sedih?
Kebimbangan yang berterusan?
• Adakah rakan sekerja kita mempamerkan emosi negatif lebih kerap berbanding
dengan emosi positif?
• Adakah rakan sekerja mempamerkan reaksi negatif ketika mengalami emosi positif
(selari)?

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
6 JENIS EMOSI UMUM

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam
Tahap 1
 S- Sensation (Deria)
• 5 Deria: Lihat, dengar, rasa, sentuh dan bau
• Adakah rakan sekerja melihat benda/ mendengar suara yang tidak wujud
(halusinasi/delusi/persepsi)?
• Adakah rakan sekerja terlalu sensitif terhadap rangsangan persekitaran?
• Adakah rakan sekerja mengadu tentang ketidakselesaan badan
• Kesakitan badan
• Sakit kepala
• Pening
• Kerap berpeluh
• Tekak kering
• Sakit perut

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
 I- Imagery (Gambaran)
• Bayangan peristiwa lepas, semasa, akan datang dalam apa jua bentuk
• Mimpi berulang dan imbasan kembali memori silam yang menggangu
emosi, pemikiran dan tingkah laku
• Segala gambaran negatif/ positif yang berkaitan dengan cara individu:
• Melihat diri sendiri
• Pandangan tentang diri sendiri
• Kenangan peristiwa yang trauma
• Contohnya: mimpi yang menakutkan, imej kendiri yang rendah, sentiasa
berkhayal, fantasi.

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
 C- Cognition (Fikiran)
• Idea, prinsip, pendapat, sikap individu yang menghalang dari
rasa bahagia atau sebaliknya
• Contohnya:
• Fikiran negatif/ positif
• Corak fikiran yang tegar
• Kebolehan menyelesaikan masalah yang lemah
• Kepercayaan, prinsip, anggapan dan harapan yang tidak
rasional

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
 S- Spiritual (Spiritual)
• Kepercayaan kepada sumber kekuasaan, pegangan, pergantungan
• Menyertai aktiviti/ kumpulan berunsur kerohanian
• Contoh

 Mementingkan konsep kebaikan

 Nilai-nilai yang berkaitan kerohanian
 Mengikut kod moral

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
 I- Interpersonal Relationship
(Hubungan Interpersonal)
• Kualiti perhubungan bersama orang lain: rakan sekerja, kekasih, saudara,
ahli keluarga atau majikan
• Sistem sosial: tempat kerja, komuniti, jiran
• Sokongan sosial yang diperolehi/ dipinggirkan
• Tingkahlaku yang tidak boleh diterima.
Contohnya: tidur di kaki lima, makan makanan yang tidak bersih
• Rasisme.
Contohnya: menyendiri, konflik dengan orang di sekeliling, melakukan tingkah
laku yang memalukan.

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
 D- Drugs & Biological (Dadah & Biologi)
• Guna dadah/ ubat sama ada yang diberi oleh doktor/
diambil oleh individu termasuk apa jua yang berkaitan
dengan kesihatan & kesakitan yang dialami
• Penyalahgunaan dadah & bahan terlarang
• Pengamalan diet juga perlu di beri perhatian
• Contoh: mengambil minuman keras yang berlebihan,
ketagihan dadah/ ubat batuk, masalah berat badan

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
 Aktiviti 2: Perhatikan video dan menulis deskripsi
pemerhatian dengan menggunakan BASIC SID
Modal Deskripsi

B- Behaviour/
tingkahlaku
A- Affect/ perasaan

S- Sensation/ deria

I- Imagery/ khayalan

C- Cognitive/ fikiran

S- Spiritual

I- Interpersonal

D- Drugs/ diet
Dadah/ permakanan

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1
 SEKIAN
TERIMA KASIH

Modul AKRAB, Jabatan Perkhidmatan Awam

Tahap 1