Ćwiczenie 1

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI TETRACYKLINY W PRODUKTACH

LECZNICZYCH METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ
Celem ćwiczenia jest zapoznanie się ze spektrofotometryczną metodą analizy ilościowej leków
prostych. Analiza spektrofotometryczna jest szybką i niedrogą metodą analizy. Nie należy jej
stosować w przypadku, gdy w preparacie znajdują się inne substancje z tej samej grupy
strukturalnej.
Tetracyklina jest naturalnym antybiotykiem z grupy tetracyklin, hamującym biosyntezę białka
(rybosom 30s) w komórkach bakteryjnych.

Aparatura i sprzęt laboratoryjny:

Waga analityczna, Vortex, zlewki (poj. 50 cm3, 9 szt.), zlewka (100 cm3 ), kolbki miarowe
(100 cm3, 19 szt.), moździerze (3 szt.), pipeta automatyczna o pojemności: 1000 ml (1 szt.),
pipeta szklana o pojemności 10 ml (1 szt.), małe lejki szklane (9 szt.), bibuła filtracyjna,
kuwetki, bagietki
Odczynniki:
0,1 mol/l HCl, 20% NaOH, woda destylowana, tabletki Tetracyclinum hydrochloricum (250
mg; 3 szt.)

Wykonanie:
1) każdą z 3 tabletek należy zważyć na wadze analitycznej, a następnie rozetrzeć w
osobnych moździerzach.
2) odważyć dokładnie taką ilość sproszkowanych tabletek, która odpowiada 0,05 g
zawartości badanej substancji czynnej - dla każdej tabletki wykonać 3 naważki
3) naważki umieścić w zlewkach o pojemności 50 cm3
4) każdą naważkę umieszczoną w zlewce rozpuścić w 10 ml 0,36% HCl (0,1 mol/l),
przesączyć przez bibułę bezpośrednio do kolbki miarowej o pojemności 100 cm3
5) przepłukać zawartość sączka wodą destylowaną (3x10 ml) bezpośrednio do kolbki
6) dopełnić objętość kolbki do kreski tym samym wodą destylowaną – otrzymujemy
roztwór podstawowy leku (A)
7) roztwór właściwy leku (B) przeznaczony do analizy spektrofotometrycznej: należy
przenieść 1 ml roztworu leku (A) do kolby miarowej o pojemności 100 cm3, dodać 5
ml 20% roztworu NaOH, dopełnić wodą objętość roztworu do kreski i dokładnie
wymieszać (B=100 ml)
8) przygotować roztwór stanowiący odnośnik – próbę ślepą (roztwór C): 0,1 ml 0,36%
HCl zmieszać z 5 ml 20% roztworu NaOH, dopełnić wodą do kreski w kolbie
miarowej o pojemności 100 cm3
9) jedną z przygotowanych prób badanych należy wykorzystać, aby wykreślić widmo w
zakresie 200-450 nm dla roztworu (B) i określić λanalit. Aby to zrobić, należy:
a) do jednej z kuwetek wlać dokładnie 1 ml próby ślepej, a następnie kuwetkę
umieścić w komorze spektrofotometru w otworze dalszym (bliższym ściany);
gładkie ścianki kuwetki ustawić tak, by umożliwić przepływ wiązki światła
b) do drugiej kuwetki przelać dokładnie 1 ml próby, umieścić w otworze
bliższym
c) kliknąć ikonkę „START”
d) poczekać do zakończenia analizy
e) z uzyskanego wykresu odczytać analityczną długość fali: kliknąć ikonkę
„vertical cursor” po lewej stronie wykresu (4 ikonka od góry) i ustawić linię na
środku piku
f) po zakończeniu analizy należy wyjąć próbkę badaną i próbę ślepą, aby zmienić
program i ponownie wyzerować aparat; nie wylewać próbki!
10) po uzyskaniu długości fali analitycznej należy wrócić do otwartego okna
oprogramowania (z paska narzędzi) i wybrać program: „Tetracyklina długość fali”;
sprawdzić, czy ustawiona w programie długość fali odpowiada długości odczytanej z
widma
11) ponownie wcisnąć ikonę „Autozero” i wyzerować aparat - koniecznie bez kuwetek!
12) włożyć próbę ślepą oraz próbę badaną - jak w przypadku wyznaczania widma; kliknąć
„Start”
13) odczytać absorbancję próby, zapisać
14) oznaczyć absorbancję dla wszystkich 9 roztworów
15) po zakończeniu analiz wyłączyć urządzenie w tej samej kolejności, w jakiej było
włączane

Obliczenia:

 obliczyć zawartość w [g] chlorowodorku tetracykliny (C22H24N2O8•HCl) w jednej

tabletce (W) przyjmując, że jego absorbowalność E1%1cm w 20% NaOH, przy długości
fali λ= 380 nm wynosi 372:
 A – wartość absorpcji promieniowania roztworu (B) przy długości fali λ= 380 nm
VB – objętość roztworu (B) [ml]
N – współczynnik pobrania (dla niniejszej procedury N = 50)
mt – średnia masa jednej tabletki [g];
372 – wartość E1%1cm dla chlorowodorku tetracykliny λ= 380 nm
mn – masa naważki [g]

 obliczyć dopuszczalny zakres deklarowanej zawartości substancji leczniczej dla

tabletek tetracykliny (250 mg ± 5%)
 narysować wzór cząsteczki
 zaznaczyć chromofor w cząsteczce leku
SPRAWOZDANIE

1. Cel ćwiczenia
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
2. Zastosowana aparatura: ……………………………………………………………….
3. Wyniki pomiaru masy tabletek
Masy mt 1 mt 2 mt 3 średnia mt
tabletek [g] [g] [g] [g]

4. Uzyskane widmo substancji - załącz i opisz

…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
5. Pomiar absorbancji dla każdej naważki:

Absorbancja Zawartość tetracykliny w

tabletce
Tabletka 1

Tabletka 2

Tabletka 3

6. Oblicz precyzję (średnią, przedział ufności, odchylenie standardowe, względne

odchylenie standardowe oraz współczynnik zmienności uzyskanych wyników)
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
 …………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
7. Wnioski i dyskusja:
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………