Volume 14, Issue 18 May 29, 2023

Our Words
Weekly Issue
“ N E W L I F E ” J E T A E R E

Nga Lek Pervizi

SPECIAL
POINTS OF Dëshmia e panjohur: Enveri nuk nguroi dhe iu përgjigj drejt. hoqi pallton dhe u shtri pranë Surjajt, ku e
INTEREST: zuri një të dashur 35- mori pak veten. Ata biseduan do kohë me
vjeçare, pronare e një hoteli, – “Quhem Genc Pervizi e, s’e di pse me njeni tjetrin, duke shkëmbye mendime rreth
 From Lek Previzi me të cilën… kanë sjellë në këtë dhomë”. gjendjes tyre.
Dëshmia e panjohur: Enveri zuri një të
dashur 35-vjeçare, – “Mos je bir’ i gjeneral Pervizit? Eja këtu Syrja Sellfon, e mbanin aty të izoluem në atë
 No Sided articles se do të kesh ngrirë ftohtit. Unë jam një dhomë prej ma se një viti. I lejonin sende
and no restriction Nga Lek Pervizi mik i familjes suaj, quhëm Syrja Selfo”. ushqimore nga ma të ndryshme dhe paqeta
cigaresh, deri dhe “Camel” qё shitёshin nё
for our members, Pas arrestimit dhe ndarjes nga vëllai i vogël, Ryuichi Sakamoto, Famed Musician and dyqanin me valutё. Ishte një familje e pasun,
our guest and our Aris, gjatë gjithë rrugës deri te Dega e Composer, Dead at 71 dhe Syrjaj, ndonëse i burgosur, nuk vuante
Brendshme, oficerët nuk kishin shkëmbye Keep Watching nga nevojat jetësore. Kishte pra, një trajtim të
friends. asnjë fjalë me Gencin, i cili gjendej midis Si e mori vesh veçantë, sa që і tha Gencit:
tyre, që kishin nxjerrë revolverët dhe i
 Latest needs for our mbanin në prehën. Auto-vetura, një “Fiat” “E kam marrӫ vesh se ç’ju ka gjetur. Sa të
1100, mbas pak minutash u ndal para hyrjes jesh me mua, mos u bej merak se nuk do të
community and the së Degës, ku erdhën dy policët dhe e morën mungojë asgjë. Mos u çudit. Këtë trajtim ma
latest resolutions për krahu, ashtu duar lidhur e drejt e brenda bëjnë se, kam qenë shok fëminije e shkolle
banesës. Aty ndërhyni toger Mit’hati që, seç me Enverin“. Pastaj biseda kishte kalue në
 Our Free Voice u tha policëve, të cilët ia hoqën prangat dhe arsyet e arrestimin e burgosjes së Gencit. Kur
e hipën në katin sipër, ku hapen një derë dhe Syrjaj e mori vesh, si kishte shkue puna, tha:
through our words. e shtynë brenda.
“Më i lumtë gjeneralit, që ua ka hedhur këtyre
“Këtu të rrish, qen bir qeni”! Genci, si hyni qenëve. Apo nuk do kenë plasur nga inati e
shikoi rrotull dhe në një qoshe pa disa shtre- marazi. Yt atë njihej si një ushtarak і lartë por
sa ku rrinte një njeri, i cili ishte ngrit pakëz Lek Previzi edhe trim. Me këtë aksion të guximshëm e ka
mbi bërryl duke vështruar të ardhurin që i treguar më së miri veten“.
I N S I D E T H I S dilte ? panjohur.
I S S U E : se kush ishte, Genci iu afrua. Syrjaj і hapi Pastaj Syrjaj, i tregoj Gencit historinë e tij. Ai
“Kush je ti e pse të kanë sjellë këtu”? Genci vend që të futej nën mbulesat. Genci e e dinte se Genci mund të mendonte, se çdo

Faqe
RRUGETIMI ARTISTIK I ARTISTES SE TEATRIT SKAMPA TE ELBASANIT
Previzi 1
RRUGETIMI ARTISTIK I ARTISTES SE Po si filloi rrugetimi i saj si artiste e cila u
TEATRIT SKAMPA TE ELBASANIT dipllomua ne Universitetine Arteve te bukura
Faqe TEFTA HAMZARAJ MEHMETI ku per femrat ishte pak e veshtire sepse duhej
Rrugetim 1 te thyenin tabune qe femra nuk mund te
Elbasani qyteti i bukurise i lulishteve me ngjitet ne skene e sidomos neper rrethet e
portokalla por dhe djepi i diturise.Arti ne vendit sic ishte Elbasani.
Qytetine Elbasanit kish nje zhvillim te pa- Rrugetimi i saj nuk qe i lehte .Ajo ndoqi
pare .Ne ato kohera te veshtira emancipimi ne rregene nenes se saj Antoneta Kristo e cila
Faqe ishte amatore ne grupet e mjeksise ku dhe
skenen e Teatrit Skampa te Elbasanit burrat
Andi 5-7 interpretonin dhe rolet e femrave sic ish dhe fitoi konkursin te fillonte si aktore ne Teatrine
9, 12 aktori Skender Hoxha.Me krijimine Teatrit sapokrijuar Skampa te Elbasanit si teater
profesionist Skampa kuptohet nga grupet Profesionist.Kudo i shihje nene e bije , ne
amatore me regjizor profesionist sic ishte rruge ne prova ne shfaqe e kudo.Pyetja
Faqe regjizori artisti i popullit Lec Shllaku e me qendron si e nisi artistja Tefta Hamzaraj
vone erdhi nga shkolla e Akademise se Arteve udhen qe te behej artiste.Ne nje bisede shoqe-
6-7
Raimonda moisiu 7,-9,
te Bukura Miho Gjini "Mjeshter i madh" rore me tregon se pa i treguar nenes se saj
drejtor dhe regjizor. Nderkohe sapo dilnin Tefat shkon tek tezja e saj ne Tirane ku
10-14 studentet e pare nga univeristeti i arteve te qendronte gjate pushimeve verore.Atje asaj i
Bukra si Shpetim Shmili e Albert Ndreni- lindi deshira qe te konkuronte per
ka.Por akoma nuk kishim te dipllomuara femra aktore.Mesova poemen e Mjerimit te
Declasified, Agim te ardhur nga Akademia e Arteve te Bukura. Migjenit , nje monolog . parodi dhe nje
Hamiti, Janulla Por nuk shkoi shume dhe ne teatrin Skampa te fabul.Qe te kuptonnin nese kisha volum ne ze
Elbasanit erdhen kuadrot e pare femra sic ishin komiisioni me kerkon ne nje fushe te madhe
rrapi Tefta Hamzaraj Mhmti dhe Veronika Todri te therrisja.E bera.Dhe u ktheva ne shtepi tek
Papa.Sot do te shkruaj per aktorene pare femer tezja, tregon ajo.Pa i treguar mamase se
me univeristet qe u emrua ne teatrin Skampa te saj ,Antoneta Kristo ajo shkon dhe konku-
Adresa Faqe Elbasanit Artisten Tefta Hamzaraj Mehmeti. ron.Po ne heshjte kthehet ne Elbasan tek
familja e saj por pa treguar se cka kish konku-
Anetaresimi 36 DRAMA GARDHI ME REGJI LEC ruar.Papritur shefi i arsimit ne ate kohe
SHLLAKU AUTOR BEHXHET CERMA Profesor Sule Dedej(ndjese paste) i tregon
mamase se Teftes aktores Antoneta Kristo qe
Tefta Hamzaraj eshte nje nder aktoret e para e te pregatitej e bija sepse kish fituar konkursin
dipllomuar ne akademinee arteve te bukura. per aktore ne Tirane e keshtu komisioni kish
 P a g e 2 O u r W o r d s

SERBIA I LUAN SYRIN NATOS... (DHENATO E DORAVIT ME REVIZIONIMINE HISTORISE

SERBIA I LUAN SYRIN NATOS... se me çfarë çmimi e ka paguar diplomacia tymrat e të mëdha, të cilat nuk shkojnë në favor të interesave të kombit shqiptar.
(DHENATO E DORAVIT ME RE- perëndimore këtë luajtje syri të Serbisë, që urrejtjes
VIZIONIMINE HISTORISE po i serviret publikut si shenjë dashurie zyrtare dhe Lëshimet janë bërë në dy drejtime. Së pari, lidhur me deviacionin në
Nga Shaban Murati serbe për NATO-n. Është e dhimbshme ta kombëtare qendrimet ndaj dialogut Serbi-Kosovë, ku konstatohet një tolerancë e
konstatosh se gjest i ri i dashurisë së rreme antiatlantike pajustifikueshme ndaj intrasigjencës koloniale serbe. Së dyti, në narra-
zhvillohen për shkak të përmbushjes së të presidentit serb ndaj NATO-s erdhi pas dhe e njoftuan tivën e re historike të habitëshme të diplomacisë atlantike lidhur me
detyrimeve, që ka Serbia për pjesëmarrjen disa lëshimeve substanciale, që i janë bërë vendimin në 5 përcaktimet dhe karakterin e ngjarjeve të vitit 1999, për rolin dhe
në misionet paqëruajtëse shumëkombëshe. Serbisë në këto katër muajt e parë të këtij prill për ndërhyrjen humanitare të NATO-s kundër Serbisë për të ndalur gjeno-
Sipas ministrit, moratoriumi i pezullimit të viti nga diplomacia perëndimore. manovrat e cidin dhe spastrimin etnik në Kosovë.
manovrave të përbashkëta me shtetet e përbashkëta
huaja në territorin e Serbisë vazhdon të Se sa falso është gjesti dashuror i Vuçiçit me NATO-n. Përsa i përket lëshimeve atlantike për temën Serbi-Kosovë, politologu
jetë në fuqi, dhe Serbia nuk heq dorë nga për NATO-n, mjafton që të kujtohet se në serb Dragomir Angjelkoviç, duke shpjeguar motivet qeveritare të rinisjes
kursi i neutralitetit ushtarak. 24 mars 2023 presidenti serb dhe qeveria Shqipëria së manovrave të përbashkëta ushtarake me NATO-n, theksonte në 9 prill
serbe organizuan me pompë të madhe është anëtare se “Presidenti Vuçiç i dërgon amerikanëve sinjal për gatishmërinë të
Serbia me këtë hap i luan syrin diplo- zyrtare “Ditën Anti NATO”, ku Vuçiç e NATO-s, avancojë bashkëpunimin në sferën e integrimit euroatlantik, nëse Beogra-
macisë atlantike sikur po bën një gjest sulmoi egërsisht NATO-n dhe iu drejtua por ca gjëra di merr një variant sa më të pranueshëm për Serbinë lidhur me Kosovën”.
flirtimi me NATO-n. Pasi është tallur dhe NATO-s për vitin 1999: ”Kush ju dha ju të duhen thënë
i ka përplasur derën gjatë mbi një vit drejtën të vrisni fëmijtë tanë?”. Kjo shpre- me emrin e Në interpretimin diplomatik kjo don të thotë se diplomacia atlantike i ka
Perëndimit, duke refuzuar sanksionet hje urrejtje antiatlantike ishte një ditë pasi tyre të vërtetë. bërë këto modifkime të qendrimeve të saj në këtë temë, përderisa presi-
antiruse të BE, tani Beogradi me një akt këshilltari i Departamentit Amerikan të Diplomacia denti serb e ndërmori në 5 prill gjestin teatral të luajtjes së syrit për
shtirës bën sikur po afrohet me Perëndi- Shtetit Derek Chollet të njoftonte në atlantike në penxheret e NATO-s, duke lejuar manovrat e përbashkëta.
min. Twetterin e tij se Serbia do të zhvillojë muajt e fundit
manovra të përbashkëta ushtarake me i ka bërë Në datën 7 prill presidenti Vuçiç bëri një deklaratë të re interesante lidhur
Ajo, që Serbia nuk e thotë dhe që as NATO-n. Presidenti serb dhe qeveria presidentit me kuadrin në të cilin po zvillohet zbatimi i marrëveshjes së BE në Ohër
diplomacia atlantike nuk po e thotë, është serbe pritën dy javë sa të largoheshin serb lëshime të datës 18 mars për normalizimin e marrëdhënieve midis Serbisë dhe

Many shadow accounts in UK islands have been used since the 70’s for Albanian dictators...

Why no one organizes albanian Festim Lato a symbol for

property rights and beach the Chameria world wide
rights for everyone? It’s a chaos and Albanians are speak-
where water ways are not used ing out worldwide for
just by the drug kingpins in Chameria genocide...no
their boats….All they have to With the right support everything is where to run...
do is look at the ownerships... possible in America….True common
PresAmerican
Biden on pushing
fighters...economy
through the bump and the op-
posing force of inflation...

Albanian elections full of

Usaid should finance all solar pan- fraud why no one is sending
els in southern Europe with tesla those proofs directly to the
wall storage to power a new econ- mass world public for a
Shembull per rinine te trokasin daullet omy boom for the world... mass Diaspora uprising in
se historia e 1912 po troket ne trevat Albania? Albanians fight
shqiptare si kurr me... for freedom or no one will
help...

SJELLE NGA ALBERT
VATAJ
Paulo Coelho: Femrat në
sytë e meshkujve, ato mbi
të 40-tat, janë vërtet
tërheqëse
May be an image of 1
person
Femrat në sytë e një
mashkulli? Nuk ka rëndësi
se sa peshojnë. Është e
mahnitshme të prekësh, të
përqafosh dhe të
përkëdhelësh trupin e një
femre. Ta dimë se sa
peshon, nuk na provokon
asnjë emocion. Nuk e
kemi idenë se sa është
masa jote, ose nëse je në
formë. Interesi ynë
përqendrohet në një lloj
tjetër forme. Nuk na
intereson se sa e gjatë je
në centimetra. Është
çështje proporcionesh, jo
masash.
Neve na pëlqen një
femër e rrumbullakosur
dhe “me mish”. Na
pëlqen ai lloj trupi që, pa
asnjë dyshim, vihet re në
fraksionin e sekondës.
Femrat e dobëta që
sfilojnë në pasarela,
ndjekin tendencën e
dëshiruar nga stilistët që,
e thënë me realizëm,
duket sikur i urrejnë
femrat dhe konkurojnë
me to. Modelet e tyre
janë dëshpërimisht të
dobëta, të thata. Atlantik. vuajtje dhe dësh-
Makiazhi është shpikur sepse Trupi ndryshon, mo- përim).
femrat e përdorin, por mos e përdor- shohet. Mos u dëshpëro Disa rrudha në fytyrë,
ni. Lajeni fytyrën thjesht me ujë dhe nëse nuk të bën më ajo disa thinja, disa
sapun dhe aq mjaftojnë për ne. masë fustani që të bënte shenja moshimi në
Atletet janë shpikur për të mbajtur në moshën 18 vjeçare. Një trup nuk e fshehin
këmbët tuaja fantastike. Nëse natyra femër 45-vjeçare, të cilës i bukurinë. Ato janë
ju ka dhënë format që keni, atëherë bën fustani që vishte në dëshmi se ju keni
ka një arsye dhe e përsëris, neve na moshën 18 vjeçare, ose bërë diçka në jetën
pëlqeni të tilla. T’i fshihni të tilla vuan nga problemet e tuaj, se nuk keni
forma është si të mbani në magazinë zhvillimit, ose po vetësh- mbetur tek makiazhi
divanin tuaj më të mirë. katërrohet. dhe nuk e keni kaluar
Është ligj natyror që të gjithë ata që Neve na pëlqejnë femrat jetën tuaj nëpër
martohen me një modele të dobët, që dinë të jetojnë një jetë qendra estetike. Keni
anoreksike, bulimike dhe nervoze, të ekuilibruar dhe dinë t’i jetuar!
më pas kërkojnë një të dashur me kontrollojnë ndjesitë e tyre Ndaj, kujdesuni për
forma, simpatike dhe që të mos të fajit. Na pëlqejnë edhe veten dhe duajeni
vuajë nga shëndeti. Të rejat janë të ato që kur hanë, e shijojnë veten!
bukura, por ato mbi të dyzetat janë atë që hanë. Ato që kur Kjo është gjithë
vërtet pjata e fortë. Për to ne jemi të duhet të mbajnë dietë, e bukuria.
gatshëm të kalojmë me not oqeanin bëjnë me kënaqësi (pa
 V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 3

Shqiptaret ne Kosove nga te tere anet per te mbrojtur te drejtat e tyre

Nato soldiers hurt in Kosovo by foreign gangster...Time for the Kosovo police to arrest and send to Italy for trial
all those that hurt its nato soldiers...Problem solved...they stand trial in Italian courts...problem removed 2023

MUC XHEPA ESHTRAT

MUC XHEPA trojet shekullore.
ESHTRAT - E tmerrshme! Mund t’ju pyes nga
jeni?
kënetën e vdekjes. Pas Bedenit, Maliqi u kthye në - Albania.
varrezën më masive në vend. Dergjen eshtrat e ajkës së - Aha! E njëjta gjë!
kombit në fundin e saj. - Ju?
Në unazë, dëbora është dendësuar. Pranë daljes nr.29, - Prusia Lindore, qyteti i Osterodes,
trafiku lëviz ngadalë; ka ndodhur aksident. Kalohet - përgjigjet pa mbaruar unë pyetjen.
vetëm në njërën linjë, tri të tjerat janë bllokuar nga Osterode! Qyteti që Ushtria e Kuqe
zjarrfikësja, ambulanca, policia... pirgjet e dëborës… e fshiu nga harta e botës, them me
- Cila gojëdhënë? - pyet Otto. vete.
- Njerëzia besojnë se kompozitori Rodrigos u lëndua - Pak ditë më parë mbarova së
shpirtërisht pas bombardimeve të Guernicës, në vitin lexuari një libër me kujtime,
1937. “Eshtrat e popullit tim”, shkruar nga
Otto tund kokën. një e mbijetuar e kampeve të
- Kompozitori spanjoll u frymëzua nga bukuria e shfarosjes, Gulag.
kopshteve të “Palacio Real de Aranjuez”. Me nota “…kufomat e ngrira gur hidheshin
magjike i zhvendos dëgjuesit në vende dhe kohë të në varre masive; kur gropat
tjera… përmes evokimit të tingujve të natyrës… - flet mbusheshin plot, i mbulonin me
më tepër për veten sesa të më bindë mua. llucë… atje, në malet e largëta, në
- Më krijon gjendje tjetër, jo pranë luleve e kopshteve, Urale, dergjen eshtrat e popullit tim
por dhimbjes së popullit tim. Dëbimin me dhunë nga gjerman…”.
- Parajsën e proletariatit
botëror, Bashkimit
Sovjetik! - ndërhyn i
nervozuar.
- S’kishte pasur lidhje me
luftën. Nënë e katër
fëmijëve të mitur kishte
qenë; vajza, më e vogla,
katër vjeç. E kishin
rrëmbyer sovjetikët.
- Kanë vuajtur shumë në
ato anë. Unë humba
nënën, - Otto përlotet. -
Vëreni përsëri diskun! Ju
lutem!
Mbështet kokën në mba-
jtësen prapa. Mbyll sytë.
- Më thuaj cila pjesë të ka
bërë më shumë
përshtypje? - pyet Maken-
seni në telefon.
- Torturimi i priftit.
- Josifin e kam pasur
mësues. Njeri i ditur Beqiri, Llambi Naçe, Mihal Stradobërda,
dhe me besim të Pandeli Zografi, Vasil Mano me bash-
thellë në Krisht. këshorten Zyraken… - Makenseni
- I dha fund jetës në ndalon për një çast. - Nga thellësitë e
mënyrë tragjike. infernos jehon zëri i Zyrakes: “Do të
- Nuk e duroi dot shihemi në qiell i dashur!”.
poshtërimin. Zhytjen “Do të shiheni në të sëmës!”. Ulërima e
në llucë, heqjen e Nevzat Haznedarit, prokurorit
mjekrës, veladonit… përbindësh –produkt i shkollës sovjetike.
- Edhe i varuri në Makensenit i dridhet zëri.
shtyllën e korrentit Lëmë unazën dhe futemi në autostradën
për pesë ditë rresht 270. Rris shpejtësinë. Otto më vështron
më ka tronditur në pasqyrë.
shumë. - Nuk më treguat autorin e librit.
- Ishte torturë maka- - Gertrud Baltutt.
bre; edhe sot kur e - Ajo u kthye gjallë prej andej, nëna ime
sjell ndërmend jo. Sot u luta për shpirtin e saj, ndeza një
dridhem i tëri. qiri. Mbushen shtatëdhjetë e katër vjet
- Në kënetën e që e rrëmbyen, ishte shtatzënë, – thotë e
vdekjes lanë eshtrat fshin lotët.
intelektualë si: Abdyl Gertrud Baltutt tregon rrëmbimin dhe
Sharra, Aleks dërgimin me dhunë të mijëra gjerma-
Alarupi, Kujtim neve në Urale. Mbyllur brenda një treni
 P a g e 4 O u r
mallrash me javë të tëra. Kampet e punës
së detyruar, trajtimin skllavërues…
përdhunimin – arti i Ushtrisë së Kuqe.
Përse? A nuk ishte Stalini ai që urdhëroi
Ushtrinë e Kuqe të festonte me plaçkën e
zënë?
“…një adoleshente 15-vjeçare, Hanna, u
përdhunua aq brutalisht nga oficerët e
Ushtrisë Kuqe, kur shkelën tokën
Gjermane, sa kokat e femurit i dolën nga
vendi. E mbanin me forcë të shtrirë,
ashtu pa lëvizur me orë të tëra, derisa
këmbët i bëheshin dru, të pajeta. Të
burgosurat e tjera ia futën në vend më
vonë. Por, ajo s’mundi më të ecë në
gjendje normale.”.
Po lexoja librin në pushimin e drekës.
Një kolege amerikane, Monika, kur më
- Po, ashtu është, edhe unë jam njëri
prej tyre, proletarëve, tani, - Baba
Nako e thotë me qendrim dinjitoz, që
më jep një kënaqësi e krenri të
brendshme, sikur të shoh gjyshin tim
në skenë të ngjashme në Elbasan. I kish
ndodhur disa herë, kur ishte kthyer nga
“Këneta e Vdekjes” Maliq.
Tani, djalë trim dhe i fortë, më i zhvill-
uar nga ne të tjerët, shokët e moshës,
gjë që e kishin provuar nxënës në klasa
më të larta kokën e tij – një të goditur
dhe gjendeshin përtokë; merr bidonin
dhe e vendos në radhë. Aty ku ishte.
- Hë, e do ti më shumë se unë
atë...armikun.
Tani niset t’i japë një mësim. Baba
Nako e ndalon.
- Është i ri dhe nuk kupton çfarë po
bën. Ty të faleminderit!
Ngjitur me shtëpinë e Baba Nakos
banon familja e Çimit. Ndërsa jam
duke shkruar këtë tregim, më merr në
mesinxher Plarenti, vëllai i vogël i
Çimit, jeton prej një çerek shekulli në
Itali.
- Plarent, të më besosh, je miku më i
rëndësishëm sot. Pa të lënduar dua të
zgjidh një enigmë rreth aksidentit të
babait tënd.
- Nuk ishte aksident. Babanë e vranë.
Heshtje. Plarenti ndez cigaren.
- Te shinat e gjeti një qerrexhi. Rrugës
për te spitali i Rrogozhinës babai i
tregoi çfarë i kish ndodhur. Këtë ai ia
tregoi njerëzve të familjes sonë.
- Në spital nuk arriti ndonjëri nga
familja ta shihte?
- Jo, sepse ato e nisën menjëherë në
Durrës.
- As në Durrës?
- Nëna kur hyri ta shohë, ai nuk fliste
dot.
- Si nuk fliste?
- I kishin prerë gurmazin.
Mbetem për një çast. Plarenti ndez
cigare tjetër.
- Të kuptoj ke ndrojtje të më pyesësh.
Bëhet fjalë për njeriun më të shtrenjtë.
MUC XHEPA ESHTRAT
pa me sy të lagur, kërkoi të shohë çfarë po
më prekte aq shumë. I zgjata librin. Sytë i
shkuan te rreshtat:
“…njërën nga shoqet tona e përdhunuan
kur ishte duke lindur fëmijën, ndërsa një
tjetër menjëherë pas lindjes…”.
U tmerrua. Kërceu në këmbë. Vrapoi drejt
e në banjë. Kur u kthye ishte bërë dyllë e
verdhë në fytyrë. Ende i vinte të përzier.
- Dini ndonjë rast që ushtarët gjermanë të
kenë kryer akte turpi në Shqipëri? – pyet
Otto, sikur të ketë lexuar mendimin tim.
- Jo!
- Po ushtria gjermane e shkeli tokën tuaj?
Ç’ti them? Se vetëm atëherë u bashkua
atdheu im i copëtuar? Apo gëzimin në
rrugë kur fitonte Gjermania në kampi-
onatin botëror të futbollit?
Biggest Heist on private land continues to
happen in Albania...How can they, the Alba-
nian politicians sell someone else’s land??
MUC XHEPA ENIGMA
Ti e ke njohur vetë babanë ç’njeri ishte.
Por, ne s’lamë vend pa kërkuar e pyetur.
- Plarent, përse ta kenë vrarë? Ju kishit
lidhje me lart. Kupolën komuniste.
- Aty qëndron enigma. Babai kishte miqësi
me Llazi Papapostolin, dhëndrin e Baba
Nakos, që ishte internuar në një fshat të
Fierit.
- Mos e ke fjalën për Lary Post.
- Po ai vetë. Babai dilte jashtë me albanie
dhe mundet të ketë kryer ndonjë porosi të
tijën.
- Sa heronj kanë dhënë jetën që Shqipëria,
sot, të jetë në anën e SHBA-ve,- më del me
forcë nga kraharori.
- Të falenderoj që babanë e quan hero.
- Mësuat kush e operoi në grykë?
- Po, me urdhër të Mehmet Shehut ishte
dërguar mjek kinez. Pas asaj babai ndërroi
jetë, pa mundur të tregojë të vërtetën.
- Agjentin e lartë të shërbimit amerikan,
Lary Post, e vranë në mënyrë mafioze, me
plumb pas koke…
- Menjëherë, sa eleminuan Llazin ato vranë
babanë tonë.
Plarenti ndez cigare tjetër dhe më uron
natën e mirë.
ENRIETA SINA
VËSHTRIM NËNE….
I buti vështrim na ngroh dhe në acar
Futet zemrës tonë dhe sjell gjithësinë
Me gjak e shpirt na rrit për të ecur vet
Rrugëve të jetës
Mos e cënoni kurrë
Atë vështrim!
Kur zinxhirët e skllavërisë lyer gjak
Tringëllinjë
Nga padrejtësia, urrejtja, intriga
Kërkojnë të marrin jetë
Na heqin zvarrë
Vështrimi i nënës
Zemra e saj
Ngre barikada
Sfidon ulkonjat
U vë prita
Vështrimi i nënës ju ndjek në çdo rrugë
Nëse e harruat dhe mohuat një kohë atë
Kthejeni kujtesën, hapni dritaret e viteve
- Nuk di të jetë shënuar ndonjë rast që
ushtari gjerman të ketë përdhunuar ndonjë
femër. Të paktën në vendin tim.
- Jo, nuk ka. Në të kundërt, francezët u
sollën shumë keq me vajzat e tyre që u
dashuruan me ushtarët gjermanë.
- Kam lexuar shënimet e Kolvilles,
sekretarit personal të Çurçillit.
“Në Bayeux pashë një kamion të hapur, që
shoqërohej me të shara dhe fishkëllima
nga turmat në rrugë. Në karroceri vajtonin
të turpëruara një duzinë grash me koka të
qethura. Ndjeva neveri nga sjellja mizore
ndaj tyre.”.
Frederiku ka ndezur dritat. Zbresim
kodrën e mbuluar me dëborë. Atmosfera
festive e Krishtlindjeve të krijon gjendje
tjetër: dashurinë për jetën.
Do të ndjeni, në çdo çast të ëmblin zë:
-Bir, jam nëna jote kudo ku të jesh
Me ty flas, me shpirtin e copëtuar
Vështrimi im jeton..jeton
Tek ty bir
Derisa nga kjo jetë mes dhimbjesh
Do të jem larguar…
PSE?!...
Sa pak gëzim dhe pse s’e di
Kaq e vështirë është të jetosh
Kërkoj ndër degë gjelbërim
Tek ky agim që sot më josh
Mos keq unë qënkam krijuar
Të kërkoj shumë nga kjo jetë
Hedh sytë e ndihem e verbuar
Kur ndjenjën lehtë dikush e prek
Mos djajtë zbritur nga Ferri
Më kapin flokët në fshehtësi
Më heqin zvarrë rrugëve shkretë
Ku nuk po ndjej më gjallëri…?
Mos lindje ime ish gabuar
Të mbrinte kaq shpejt në tokë
Të rritesha krejt pa kuptuar
Mes dallgëve, erës së fort..?
Pse shpesh mallkuar e gjej veten
Shtrengohet zemra ndryshe reh
Hedh sytë qiellit tjetërsuar
Të gjej aty të paktën streh
Të mbjell aty një lule shpirti
Të lulëzojë si në Parajsë
A do të mundem dot ta bëj
Mos të nguroj të rri pranë saj..?
E përmbi tokë shiu po bie
Pas tij ylberi qark rrethon
Një pse të gjatë, shpesh e ndiej
Ndaj syri im nis e loton
Ashtu si unë dhe dashuria
Mbetur në udhëkryq vetmuar
Po ecën në gjurmët e mia
Edhe pse ndofta e penduar.
MUHAXHIRET:SANXHAKU E TOP-
LICA
Jashar H Selmanaj
·
Debim
-Kushtuar shqiptareve
të debuar në Selanik
1914 drejt Turqis -
W o r d s
MUC XHEPA
ENIGMA
Çimit, zumë vend pranë dritares magjike, që na
sillte botën e lirë të përtej detit aty. Televizori.
Fitues të Festivalit dolën Nikola Di Bari dhe
Nada me këngën, “Zemra është një cigane”, që
më vonë u quajt "Cigani në ty".
***
Kemi dalë që pa gdhirë të zëmë radhën për
qumësht. Prapa shkollës sonë është dyqani i
bulmetit. U dëgjua një e kërcitur ene alumini,
pastaj të shara.
- Çfarë të bëri ena?
Baba Nako i drejtohet djalit, që goditi bidonin
e qumështit me këmbë.
- Borgjez, - thotë nxënësi i shkollës sonë,- kjo
është radha e proletarëve. S’ka vend për ty,
babanace.
1..
Stinë e vjeter më sjell trishtim
Rrrenqethet koha më pikllim
Shtigjet e debimit kanë rrefim
Dy armiq gjakpirs në marshim.
2.
Nën rrebeshet e kohes vendi im
Koha e pa drejtë hedh kushtrim
Ngjarjet e pa shpirt janë deshprim
Vjell helem armiku oxhaku pa tym.
3.
Këtu do të mbetem per jetë dhe motë
Stergjushi im e kishte ëmrin Kastriot
Ah, fara e shqiptarit nuk zhduket dotë
Turku mashtrues e serbi do mëm poshtë.
4.
Pllakoset në lotë rruga e pa kthim
Populli im ishte dhe mbeti jetim...
Menduan, se e kishin doren e gjatë
Turkut e Serbit mbi kokë më Sepat.
5.
Ah, rruga e gjatë dëbimi më dhunë
Të rraskapitur e topitur nuk u dorzuan
Shqipet në Selanik në drejtim të Turqis
Mbeti pika e zezë edhe në ditët e zisë.
6.
Më lot per faqe shqipet per Mëmëdhe
Koken e kthejnë pas malli per Atëdhe
Të molisur vdekjen e shiqojë më sy
Shpirt e zëmëra ju mbeti në Shqiperi.
 V o l u m e 1 4 , Is s u e
TREGIM
MIHO GJINI"MJESHSTER I
MADH"
AJO
Rrëfimi i një gruaje të panjohur.
“Ti je shkrimtar, po dije se,
asnjëherë nuk do të të “vijë në
shteg” një histori dashurie si kjo e
imja-tha ajo,- pa u ulur akoma në ato
dy karrige të mënjanuara të Bar-
Lulishtes së qytetit, si më kishte
marrë në telefon gruaja e panjohur
dhe më ishte lutur të pija një kafe
me të, edhe pse as parë e njohur mbi
këtë dhe, veç nga fletët e novelës
sime “Shtigjet e një gruaje” që ajo e
kishte blerë në “Panairin e Librit”
dhe e kishte “rrufitur e jo lexuar ,
me një frymë”,-e mbylli fjalën e saj
të hyrjes në bisedë, tek u mbështet
mirë e kryqëzoi duart mbi tryezë...
Nuk reagova. Nuk fola dhe mendova
të mos flasë fare, gjersa e panjohura
të qetësohej e të rrëfente ç’kishte në
zemrën e saj që regëtinte nga padu-
rimi..Dhe kisha nge ta “mblidhja
veten”, ndërsa syri ndali tek shtati
saj i bukur, ku kishte mbetur ende
gjurma e një hijeshie të dikurshme,
në ato tipare të zeshkëta, të përcëll-
uara nga dielli e paksa të lëshuara
prej mundimesh të panjohura. Duke
pritur në heshtje , të “shfletonte
fletët e një misteri letrar” që ajo vet
ndruhej ta hidhte në letër, për vete e
për të gjithë....
“Sa mbarova gjimnazin , me nota të
mira, që në mbrëmjen e maturës u
dashurova me një djalë
“kaçurels”që ma “kishte hedhur
syrin” prej kohësh e nuk më ndahej
fare. Po,-që thua ti,-kam qënë pak
“hundëpërpjetë”, jo vetëm se im atë
qe drejtor i Ndërmarjes Ushqimore
të qytetit , me “biografi të mirë”,
porse pata “fatin e keq” të isha edhe
e bukur. E them këtë të fundit, se më
shihnin “në koqe të syrit”, të gjthë
djemtë e çoç më dukej vetja
atëhere, si e veçantë. Mirëpo “rashë
brenda” edhe unë, se më “ngjiti
shejtani” dhe më bëri për vete...Ju
“dorëzova e tëra”, fill pas kësaj
mbrëmjeje me muzikë e vallzime
përqafuar. Se nuk ka më e keqe nga
“dashuria rufe”që ta ulë edhe
krenarinë, sa fillon të të pëlqejë
vetja, sikur je në stratosferë e të
duket sikur “është e jotja e gjithë
bota!”. E nuk doja të vazhdoja
shkollën e lartë , po të isha vetëm
pranë tij, pa le të punoja edhe si
kamariere e turizmit. S’kishte si unë
tjetër, vishesha me gusto, sipas
modës së atëhershme, me fustanin
mbi gju, ndërsa flokët që i pata
gërshetë, i preva të shkurtra, si
djemtë. Dhe sa mbaroja punën , më
priste “Azgani”, nën një selvi, karshi
Hotel Turizmit dhe bridhnim “anës e
pas anës o”,- si e thoshte ajo kënga e
festivalit. Babai qe i organizuar,
mbeti nëpër mbledhjet e partisë, po
edhe nënën nuk e kisha më. Na iku e
re e unë u rita e vetme, paksa e
llastuar. Mbeta edhe pa të ardhme,
ngaqë vërtetë më donte ai
“shepragu”pas vetes, porse edhe,
ngaqë (si të ta them), kisha rënë
edhe unë në dashuri me veten time!.
Se edhe biografinë nuk e kishte kaq
të mirë , sa e imja,-gjë që im atë u bë
si “bishë” kur i thanë ata të partisë
së tij se me kë shoqërohesha unë...
Por qe vonë... E kishte “marrë ferra
uratën”, kur edhe shteti i dikurshëm
1 8
MIHO GJINI"MJESHSTER I MADH" AJO
kaq e pati, e shembën monumentin e të madhit ,
bashkë me shtetin që na bëri gjëmën dhe ç’qenë
komunista u kthyen në socialista e morën tjetër
drejtim...
Në vëndin e tij të N.T.Sh.U.S-it u vu një nga
“demokratët” që e shante im atë e që plasi sa e vuri
babain që të punonte si roje në po atë Ndërmarje të
madhe ku punonte më përpara si drejtuesi i saj,-si
për inat,-të thuash më saktë. që do na i “bënin jetën
lëmsh”edhe neve të dyve, kur delnin edhe në rru-
gë , me dy gishta përpjetë, bashkë me turmën që
bërtiste, se do të“bëheshim si Europa!”, po që nuk u
bëmë dot as sot e kësaj dite, pas 30 vjetësh, tek më
sheh këtu, para teje, të dërmuar fare nga jeta, me një
histori tragjike, që mbase do të të duket edhe ab-
surde, si në ato dramat e dikurshme që ndaloheshin
të shfaqeshin, ngaqë bënin fjalë, për ata njerëz që
presin tek dera një “person” që nuk vinte kurrë e
megjithatë mbetën duke e pritur, sikundër e ke
shprehur edhe zotrote nëpër ato shkrimet e tua...
Ndaj edhe të erdha! Ndaj jamte edhe unë këtu në
Greqi, bashkë me atë “Kaçurelsin” që ma rrëmbeu
zemrën, po edhe me një jetë të prishur: baban ma
futën në burg demokratët, që unë nuk e mora vesh
”Pse, qysh e nga” e me ne të dy “Dashnorët e
Veronës”, që u martuam ashtu vetiu , pa kishë e pa
kurorë, e jetojmë akoma në një kthinë nga ato të
baçeve që mbanin pronarët për rraqet e tyre. Bënim
një jetë qeni fillimisht, edhe këtu, sa filloi të
“shkrepte dielli” ...Jeta po ndryshonte! U bëmë edhe
me dy fëmijë, djalë e vajzë e u larguam prej atij
pronari , për tu vendosur në një bodrum shtëpie që
ishte më i lirë, po që të paktën nuk na rrihte era e
shiu dhe nuk na i trëmbnin dot fëmijët shkrepëtimat
e bubullimat, gjatë dimrave e vapës së tmerrshme
të beharit. Po, të paktën,- Greqia kishte një të mirë
atëhere, se nuk mbeteshim pa punë e pa e marrë
paranë që na i jepnin të jetonim si njerëz e me
dashurinë që e mbanë të gjallë njeriun, i cili thotë
shpesh:“ku rafsha , mos u vrafsha!”...
Unë punoja nëpër shtëpira e më mbrapa në një
tavernë....“Kaçurelsit” tim i eci puna si shofer që
ishte...Mirëpo, nuk është përherë e saktë ajo fjala e
urtë që thotë se “nuk ta merrë njeri timonin!”, po jo
ama të humbasësh “timonin e jetës”, si e humbi ai,
kur na i solli policët në shtëpi,ngaqë bëri karambol e
desh e vdiq atë tjetrin, se ecte rrugës me makinë si i
marrosur, duke qënur edhe pa dokumenta të rreg-
ullta, bile edhe me patentë fallco, nga ato që mer-
rnin në “Omonia”, tek një shqiptar që i kishte të
gjitha vulat e shtetit të dikurshëm, që s’dihej si i
kishte siguruar e që s’dihej se qysh e kishte kthyer
këtë punë në një “biznes fitimi”, që i sillte të
arrdhura të mëdha , pa u “vrarë fare”! Kur ata dy
policët i kërkuan dokumentat, ai bëri sikur i kër-
konte në makinë e nëpër ca çanta, duke u thënë më
pastaj se i kishte harruar në shtëpi. Kjo e rriti dy-
shimin ndaj tij, aq sa ata e shoqëruan në polici ,
meqënëse atyre iu duk si “person i rezikshëm” dhe
këmbëngulnin se i gënjente e u ikte nga duart,
gjersa e shoqëruan gjer në shtëpi, ku unë me të dy
fëmijët u lemeritëm nga frika...
Dhe këtu do të niste e tatëpjeta jonë. “Kokorrodhja”
im , bëri sikur kërkonte, u kthye edhe nga unë disa
herë, qortoi fëmijët se mos kishin “trazuar gjë
plaçkat” e tija e po “lozte teatër” para policëve
grekë që e shihnin vëngër. “Akuse re gamoto, palo
Allvane,-tha njeri prej tyre,-edho ine Elladha qe dhe
mboris na odhigjisis e na kanis zimja... Qe me
pllasto dhiplloma!” (Dëgjo, ore të qi....., o Shqiptar i
keq, këtu është Greqi dhe ti nuk mundesh të ngasësh
makinën e të bësh zarare, edhe me një patentë
fallco, pa le!”...Kaq duhej që ai “malukati im”, nuk
ta përtonte po ta shaje ashtu, e ngriti zërin më
shumë se ai, tha ca fjalë shqip edhe më të rënda e ia
kërciti me grusht policit që e pa veten përdhe..Polici
tjetër i mbërtheu të dya duart nga mbrapa e i hodhi
hekurat. Fëmijët ulëritën e i vajtën të atit tek
këmbët , strukur nga frika, njëri te njëra këmbë e
tjetri në këmbën tjetër, që të mos e merrnin policët
ndërsa unë iu luta që të mos e bënin këtë e ta mer-
rnin me vete, si një njeri të vuajtur , me fëmijë të
vegjël dhe vet ai, si “i sëmurë nga trutë e kokës!”,
po polici tjetër më shtyu edhe mua, e vunë përpara
“Kokorrodhen” e dolën jashtë.
Pas tre ditesh e nxorën ne gjyq dhe e dënuan me
dhjetë vite burg me dy nene: për “mosbindje ndaj
organeve të policisë, për sjellje të padenja ndaj
organeve të rendit, si edhe për qarkullimin
pa dokumenta në rrugë, duke dëmtuar të
tjerë qytetar me shkelje të rregullave të
qarkullimit”...Po, kur e pyetën se “cila qe
fjala e tij e fundit?”,”Kaçurelsit tim”iu
zgjidh gjuha e tha se e ndjente veten fajtor
vetëm që kishte shkelur rregullat e qarkul-
limit rrugor, po ai që duhej dënuar me burg,
- tha me zë të lartë,-duhej të ishte përfa-
qësuesi i rendit, i cili, jo vetëm hyri me
dhunë në banesën time, bile pa leje nga
prokuroria (!?) , po edhe pati kurajon civile
e penale “ta godiste me fjalë poshtëruese”
dinjitetin tim, si qytetar i një shteti
tjetër!”...Po Kryetari i Gjyqit i ra çangës e
tha: “Seanca Mbaroi”!
Mbeta kështu si “peshku pa ujë”,-vazhdoi
ajo e pezmatuar,- vetëm e pa asnjë
përkrahje. Ç’të bëja më përpara? Të rritja
fëmijët, të paguaja qiranë e bodrumit ku
jetonim, të ushqeheshim dhe të blenim
ndonjë rrobë për tu veshur? Halle plotë mbi
kurrizin tim! Mos i ndodhtë kujt kjo“histori
e shëmtuar”, pas atyre historive të tjera,
tronditëse, të së kaluarës, që shkatërruan
themelet e vendit tënë dhe që ne nuk mund
t’i harrojmë kursesi. Isha ende e re dhe,-
plastë syri i keq,- që më shihnin me një
tjetër vështrim, si grua pa burrë e pa njerëz
pranë që të më mbronin e përkrahnin...Edhe
nga vëndasit ku kishim arrdhur , po edhe
nga vendi që ishim larguar. E mallkoj edhe
veten, po edhe nënën që më lindi e më dha
pamjen e saj të hijshme.. Kushdo që më
takonte në rrugë, me fëmijët për dore më
thoshte:”të tutë i ke këta fëmijë , moj e
gjora ti, kaq e re dhe e bukur ...”O Zot i
Madh!”, pa shiko se ç’farë duhet të heq i ziu
njeri për diçka që nuk e ka në dorë vetë e që
natyra ia ka dhuruar!? Apo të bëhesha edhe
unë, si “kontigjent i rrotullameve të rrugëve
me fanarët e kuq të natës”?! Jo, nuk u bëra!
Më mirë të vdisja se sa të “shisja trupin
tim”!
Mbetëm vetëm,-tha ajo pas një shpërthimi
kanosës,-Atë rrugë që bëja gjer tek taverna,
kur veja tri herë në javë të punoja në
lanxhë, e lava me lotët e mi. Djalit pesë vjeç
e vajzës tre, nuk u thoshnja dot si ishte puna
që nuk e shihnin të atin në shtëpi, të
dëgjonin përsëri zërin e tij e të ndjenin
përkëdheljet që u bënte me dashuri (derëziu
burrë”) dhe që më ngrohnin shpirtin edhe
mua të shkretës, sido që qe..,Ja që, paskish
edhe një lloj dashurie që vinte direkt nga
vuajtja e skamja, po ama, përreth vetes nuk
i hidhje dot as sytë e as hapat...Sikur të
priten “krahët”, ashtu si zogjve...
Në lanxhë, lotët e mi, binin mbi shkumën e
solucionit të “Avës”, që kishte edhe emër
gruaje, e krijesës më të parë të njerëzimit ,
sipas legjendës fetare, që e kam dëgjuar për
herën e parë nga im atë, në versionin e
kundërt, të “gënjeshtrës së madhe!”.
Mirëpo, dënesën time, e vuri re Maria,
kuzhinjerja që erdhi e mori pjatat e lara. E
ajo i tha edhe Kristos, pronarit grek që më
kishte pranuar në punë në tavernën e vogël
që kishte marrë me qira, me një kontratë tre
vjeçare, këtu, buzë Detit Egje, në rrugën
bregdetare drejtë Sunios, ku me sa di
ndodhet edhe një Orakull i lashtë grek. Ai
nuk m’i pa lotët, po vuri re trishtimin tim, të
një gruaje, që vinte nga Shqipëria dhe që i
“ishte prerë gjuha”, po edhe “krahu i djath-
të”, domosdo, po nuk i kisha thënë asgjë,
nuk i kisha kërkuar ndihmë. Të thuash atë
që është, ai qe njeri i matur, i ndershëm, i
kujdesshëm e zëmërmirë, edhe pse më
kishin thënë se “është tepër e vështirë që të
gjesh dhe grekë të mirë, kur edhe ata, shqip-
tarët e vjetër, arvanitasit, as që donin që t’ua
kujtoje rrënjët e “gjakun e shprishur”!...Po,
Jo! Nuk mund të themi nga këto proçka!”
Të gjitha këto ajo i thoshte me pasionin e
saj të shpirtit, me dhimbjen e një të
plagosure rëndë, me plagë ende të freskëta e
të hapura. Dhe befas u ngrit nga tryeza e u
P a g e 5
bë patetike:”Më thoni,- ju lutem , a nuk ishin
grekët, gjitonët që na hapën dyert e tyre, për
afro një miljon shqiptarët që u çkulën nga
vendi ynë, nga varfëria e na dhanë strehë, bukë,
ujë për të pirë, tek na thaheshin buzët, po edhe
veshje, për trupat tona të sikletosura?!”
Ajo u ul aty ku ishte dhe piu ujin që i kishte
mbetur në gotë. Mori frrymë thellë e psherëtiu,
me shikimin e turbullt, gati të përhumbur, tek
mbi fytyrën e saj i ra një dritësim i purpurt
mollzave, duke e rrëfyer edhe më të bukur
akoma, me trupin e hollë, shtatin e bukur,
thuajse të përkryer, me atë fustan të gjatë
ngjyrë qershie, me flokët që i ishin rritur e i
valëzonin mbi shpinën elegante, ajo tani
ngjante si ajo Zhan Darka e barikadës
franceze....
Pas kësaj, AJO do ta staciononte rrëfimin e saj
pikërisht tek ky njeri i veçantë, që nëpërmjet
kuzhinj-eres Marie,-që ishte tezja e tij e që m’i
krreu fjalët e dhimbjes së shpirtit, me lezetin që
ka fjala e ngrohtë mikluese, pronari i mirë
Kristo, mori vesh të vërtetën e hidhur. E jo
vetëm kaq, po më kaloi të punoj në kuzhinë në
të gjitha ditët e javës, me një rrogë më të
madhe, si edhe më të qetë si punë, duke më
siguruar kështu ushqimin për vete e për fëmijët.
Të më besosh,-Zotëri i nderuar, -se nuk ka gjë
më të mirë e më fisnike kur mirësia që të bën
tjetri, as nuk thuhet e as përmëndet më
pas...Nga tjetra anë, u interesua se në cilin burg
qe vendosur ai person, që ishte im shoq, babai i
fëmijëve, të cilin e kishte njohur kur i shpinte
drutë e zjarrit e qymyrin në tavernë dhe që më
priste mua, sa të mbaronte puna. Kur afruan
Krishtlindjet e ai do festonte ditën e emrit, do
na jepte dhe nga një pagesë plus që të dyve,
edhe pse ai do të lëngonte atje, pas hekurave të
“Koridhallos”, ku e kishin shpënë për vuajtjen
e dënimit...”Shko ta shikosh me gjithë fëmijë,-
më tha ai dhe i thuaji se, atë pjesë të parave që
u dhashë tani, e ka prej punës së tij, që unë ja
pata borxh nga hera e fundit, kur më solIi
thasët me patate, që i pata porositur...”
Ajo uli kokën e po qante. I fshiu lotët që i
rridhnin nëpër faqe me të dyja pëllëmbët e
duarve e pastaj m’i nguli sytë e kaltër si deti
ynë i jugut...“Nuk e di, a bëra mirë a bëra keq,-
vazhdoi ajo rrëfimin,-po unë ndjeva për herë të
parë afërsinë e këtij njeriu që na u ndodhë aq
pranë në këtë fatkeqësi që na “zuri këmbët e na
prangosi shpirtin”, me të dy fëmijët e vegjël,
një si ndijesi të ëmbël e njerëzore, si shkarkim
vuajtjesh e si një dritësim shpirti. Këtë njeri,
këte grek që kishte edhe emrin e Jezu Krishtit,
nisa ta dua me gjithë shpirt e do t’ia thoshja atij
që ishte burri im,-sa herë që i veja aty, pas
kuadratit të hekurave të burgut,me ca ushqime
e ndërresa të lara- se të gjitha këto mirësi i
kisha indirekt, prej këtij njeriu që më rrinte,
vërtetë largë, duke u bërë edhe më i afërti
fisnik, i cili nuk më la që ta hiqja vetëm
“perden e zezë” të jetës time. Pati edhe nga ata
që më delnin në rrugë përpara e që më
trokisnin në derë me një tjetër sy, me të tjera
kërkesa poshtëruese, si u “rrihte mëndja e
shkretë” dhe qe e pamundur të mos i kuptoja.
Dëgjoja edhe fjalë të liga, tek ecja rrugës! Po,
le të thonin si të donin, le të më shajë kushdo,
edhe pasi (hapur fare, u bëra bashkë me këtë
NJERI TË MIRË!), po unë vetë e afrova pranë
vetes atë, doja ta kisha në krahun tim, në këto
10 vite, kur nuk e kisha tim shoq, babain e
fëmijëve.
Nisa ta doja, fillimisht si mbrojtës, ta ndjeja më
afër, ta ftoja edhe në shtëpinë time, në atë
bodrum të errët e me lagështirë dhe që ai, e
ndjeu veten aq keq, sa që, brënda javës na gjeti
tjetër banesë, me ajër e të bollshme . Pse ta
fsheh! Edhe ai veten kishte...,pse jo?! Ai zuri
vendin e burrit tim të dënuar, gjatë atyre 10
viteve, gjersa ai e plotësoi dënimin dhe pastaj
do më thoshte këto fjalë: “Bashkëjetuam këto
vite, të desha edhe unë, sikundër nuk kam
dashur tjatër njeri, po ja ku erdhi koha që të
largohem nga rrjedha e jetës tënde. Të jam
edhe unë mirënjohës e le të mbetemi miq! Tani
zgjidhe vetë rrugën e jetës tënde!”...
 P a g e 6 O u r W o r d s

I PANJOHURI -Tregim- nga ENRIETA SINA

I PANJOHURI
-Tregim
- nga ENRIETA SINA
Ajo ish një grua që
banonte e vetme në
apartamentin e një për jetën bash- tyre.Ishte bërë për pëlqente të kri- kryesor.Hidhte mikeshat e saj bënte mik në fb, por ndërsa
pallati, në katin e këshortore, ndërsa të dytën herë jonte dhe në ndonjë poezi në kudo ku ishte emri, profesioni dhe
katërt.I shoqi kish dy fëmijët tashmë gjyshe dhe ky apartamentin e saj fb dhe merrte ndodheshin. Një rrethi i tij shoqëror, nuk kish
pak vite që kish bërë të larguar në Itali, fakt e mbushte biblioteka opinione nga mbasdite dikush të vendosur fotografinë.Nuk i
një zgjedhje tjetër kishin krijuar me gëzim.I mbushur me libra miqtë dhe kish kërkuar ta pëlqeu ky fakt sepse në jetë
familjet e zinte një vend

RRUGETIMI ARTISTIK I ARTISTES SE TEATRIT SKAMPA TE ELBASANIT TEFTA HAMZARAJ

derguar ne Elbasan tek
kabineti i arsimit femrave . Tiranes.Sudentet cipoheshin femrat
teatri.Tefta e filloi shfaqja "Drita shoqja e Cuces e Mehmeti .Te mesoje ishte
pergjigjen e konkursit ku e univeristetit te karrierene saj si etj. "Tefta shpalosi interpretuar nga dicka engjellore per femren.E
i kerkohej qe Tefta Ham- DRAMA QELIA arteve te bukra aktore me roline me pas Tefta ka talentin e saj si artistja Olimbi ne e adhuronim Cucen si
zaraj te pregatitej per ne NUMUR 7 KU sollen dhe nje saj te pare pasi interpretuar tek eregjizore me Bilali viti mesuese qe perhapi dituri ku
shtator per ne universi- TEFTA INTER- freski ne Teatrin mbaroi univer- Firmate vogla shume fantazi 1973 .Ishte mo- kish erresise deri me sa-
tet.Kjo nishte e papritur PRETON ITAL- Skampa re Elbas- istetin filloi pune 1968 me autor artistike. menti ku ne krifimine jetes se
per mamane e saj An- IANEN anit. ne teatrin Skampa Thanas Bo- Shqiperi po saj.Personaliteti i Tefta Ham-
toneten .Ana financiare Nderkohe qe ku interpretoi ne rodanin e regji te thyheshin vargojt zarajt si artiste sa vinte dhe
nuk ish shumee mire DRAMA Tefta filloi pune dramen Gardhi Xhelal Bilalit.Ne KOMEDIA e konservatoriz- rritej duke u admiruar nga
keshtu qe u detyruan te HAK,ARJA E ne Teater une isha me autor Behxhet mars te vitit 1970 "PREFEKTI" E mit ku femra ishte spekattori elbasanas.Sic dhe
shisnin nje biciklete qe MADHE REGJIA amatore dhe si Cerma ,me regji Tefta Hamzarajn BESIM e shtypur sidomos ajo deklaron e dua shume
kishin fituar ne llotari e XHELAL BILALI femije e shikoja te Xhelal Bilalit e shohim ne LEVONJES neper zonate qytetine Elbasanit megjithse
keshtu Tefta do te pre- AUTOR ASTRIT me admirim dhe skenografi te roline regjizores INTERPETON thella malore.E nuk ishim nga ketu ne EL-
gatitej te shkonte ne CERMA SKENO- Teften.Vishej Enver Vocit. tek drama Drita e NE FOTO TEF- Cuca po i arsi- BASANI NA PRITI DU-
univeristet ne degen e GRAF FATBARDH bukur moderne autores Mimika TA HAMZARAJ monte ato.Por RAHAPUR SIC E KA AI
Arteve te Bukura.Nje jete MARKU .KOLEKT dhe me nje komu- Ku Tefta ka Luces.ne roline MEHMETI DHE konservatoret qe QYTET ZEMEREN PLOT
tjeter filoi per artisten IVI KUB ESHTE nikim sharme. interpretuar roline Drites interpretoi OLIMBI BILALI nuke donin ME DASHURI E NE I
Tefta Hamzaraj. ,jete DHE TEFTA QE brigadieres se aktorja tjeter e Regjizorja e femren vajzen te DHAME SHUME NGROH-
aktive si studente e ar- KA INTER- Jeta artistike ishte fshatit ( roli sapo ardhur nga talentuar Drita civilizuar e luf- TESI KESAJ DASHURIE
teve . PRETUAR NE e bukur.Sepse kryesor)ku ka Universiteti i Agolli vuri ne tonin kedo qe ELBASANASE.Shfaqet
Si studente Tefta Hamaza- KETE DRAME vete qytearet interpretuar arteve Veronika teatrin Skampa te kerkonte per- pasojne njera tjetren e teatri
raj Mehmeti aktivizohej elbasanas e ad- artistja Shani Todri Papa. e Elbasanit premi- parimine femres Skampa gumezhin nga spekta-
ne emisionin e radioTi- Pas mbarimit te mironin artin dhe Shllaku , Anton- Tefta Hamzaraj eren "familja e shqiptare shkol- tori i saj.Salla cdo dite
ranes ne oren 18:00 ku shkolles emrohet si salla e teatrit eta Kristo , An- ne rolin e vajzes peshkatarit "ne limine saj.Kjo mbushej plot nga adhuruesit e
ishte emison per pioniere aktore ne Teatrin Skampa nje salle astas Xhuvani, se shtepise.Kane vitin 1971 . drame ka patur saj.Shfaqja tjeter do te ishte
cdo pasdite me recitime.Si Skampa te Elbasanit e bukur me nje cami Haxhi Sejko interpretuar ne Drama "Cuca e shume sukses e FAMILJA E MADHE ne maj
stdennte e arteve te buku- ku ishte dhe mamaja akustike brilante (ndjese paste) kete shfaqe dhe maleve me autor une isha amatore 1974 komedi nga Sheri
ra e therrisnin cdo te djele e saj Antoneta te ofronte shume etj.Tefta ne kete Antoneta Kriosto, Loni Papa me si femije duke e MIta.Tefta ka interpretuar
ne emisionin qe jepej Kristo.Tefta ishte e ngrohtesi duke i rol punonte Shani regjizor Xhelal admiruar Cucen e roline Violetes Ne kete
ateher heroizmi i popullit para studente e shtuar dhe inter- shume me rininee Shllaku,Shpetim Bilali ku Tefta Dilen qe e inter- komedi kane interpretuar dhe
tone ne shekuj ku ajo dipllomuar e ardhur pretimine fshatit te arsimo- Shmili( artist i interpretonte pretonte Tefta artistet Cen Biza, Antoneta
interpretonte rolet e nga univeristeti i aktoreve te ketij heshin te eman- merituar).tek roline Diles Hamzaraj Kristo , Sh.Shllaku,Olimbi
 V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 7

MIHO GJINI"MJESHSTER I MADH" AJO

U lëndova përsëri. Qe një ndarje e
llojit tjetër, që ma imponoi vetë
jeta, ashtu si edhe këtë lidhje të
përkohshme. Një shoqja ime shqip-
tare më tha se , proçeset e divorceve
tek ne “bëhen stivë”, prandaj edhe
zgjedhin më mirë fenomenin e
bashkëjetesës, për ta përballuar
jetën në çift...Ç’duhej të bëja unë,
para humnerës që m’u hap befas? A
nuk ishte më mirë të bashkëjetoja
me dikë se sa të veja te “fanarët e
kuq”? U ndodha midis dy
dashurive, që si zjarri më patën
përcëlluar zëmrën....e u mendova
gjatë, netë e ditë të tëra...dhe më në
fund, u përkula përpara histori librash që unë e lehtësuar me këto tri rradhë:
Kristos, si para një nuk dita ta shkruaj edhe ”Kjo është është historia ime, e
“Ëngjëlli Mbrojtës”. Dhe, pse mbetesha mbi libra një gruaje pa emër, po që e ka
pas një dekade, me të dy dikur, gjatë rinisë time të edhe një emër, midis mijëra e
fëmijët për dore , që hershme...Po jeta nuk miljona grave të tjera, me “dy
tashmë qenë rritur, aq sa është asnjëherë si nëpër shtigje” jete që mund ta
më vinin gjer tek supet e libra, po si një lum i shtjelloni e ta bëni roman, po të
mia të brishta, shkuam rrëmbyer malor që doni, por që mund të prisni edhe
atje, në burgun e s’dihet kurrë si do të të kritika, për këtë përfundim si i
tmerrshëm të Koridhallos përplas a të të marrë me imi, ndofta “të panjohur” e të
të prisnim njeriun e vete, drejt detit...” papranueshëm për ne shqiptarët,
shtëpisë, babain e Ajo mori frymë thellë, i porse mua kështu më ndodhi me
fëmijëve, burin tim të hodhi sytë nga ca zogj të vërtetë e ja tek jam, vetvetja..
ligjshëm që akoma e që cicërinin në “botën e Bëra ashtu, si më tha zëmra
doja...,që e kërkonin edhe tyre” mbi një degë peme ime!”
fëmijët tanë...Si në një dhe e përfundoi rrëfimin, Athinë- 30 Prill 2023

Dead in kavaja Albania

Erion Veliaj responsible for the death of Ar-

dit gjoklajt

What has been done in 2022 for them?

RRUGETIMI ARTISTIK I ARTISTES SE TEATRIT SKAMPA TE ELBASANIT TEFTA HAMZARAJ

(Dhima)Bilali, Tomorr Shishmani .
Drama "Vellezerit : e Miliano Stefes vene
ne skene nga regjizori Xhelal Bilali dhe me
skenografi te te Pandeli Shamos ku Tefta
Ka interpretuar roline Valdetit shoqja e
Lires Ku luftoheshin shfaqet e huajaj ne ate
kohe.K.etu kane interpretuar dhe aktoret
Sh .Shllaku, Eduart Cala, Skender Hox-
ha,Olimbi Bilali,Demir Hyskja( artist i
popullit),Hysni Hatipi,Dhimosten Pa-
pa,Tomorr Shishmani,Antoneta Kristo.Ajo
qe te ben pershtypje artistja tefta hamzaraj e
zberthente rolin e futej nen lekurene tij
derisa e bente te sajin e nuk shkpeutej nga
ai.Nga roli ne rol shohim sharmine saj tek
ndryshon .tek ana e jashtme plastika apo
dhe ne anen e brendeshme e se bashku
benin te terin rolin qe don te interpretonte.
Drama "Hakmarrja e madhe"mars 1976 .
Telefoni paralel prill 1977
Ah kjo traktoristja qershor 1978
Drama Shpagimi viti 1979 me autor Ilir
Bezhanin, ku artistja Tefta Hamzaraj ka
interpretuaer rolin kryesor te Anites.Ne ate
kohe familjet e pasura qe nuk e pelqenin
rendin komunist i quanin tradhetare e
armiq.E tille ishte familja e Anites e
ndjekur nga sistemi.Kjo drame u realizua
dhe nga kinustudioja Shqiperia e re me te
njejtin titull ku serish Tefta e luajti roline
Anites vajzes se "tradhetarit armikut te
popullit".Ne kete shfaqe interpretuan krahas
Tefta Hamzarajt Mehmeti dhe demir
Hyskja , Cen Biza, Piro femijen e saj.Ne komedi interpretuan dhe shpirtrate tyre po qe kurre shkjau i zi nuk arriti ti
Kita,T .Shishmani,,E.Cala,V.papa,Sh te tjere si Ermira Bahiti Gjata, Pertef Larti, mposhte.E sot Kosova eshte Republikee pavarur.
Shllaku . Shani Shllaku,Astrit Cerma (artist i meri- Drama "Flaket "ne prill 1982Tefta ka inter-
tuar).ne Kosove shperthyen de- pretuar .Kane interpretuar Shpetim Shili, Shani
DRAMA SHPAGIMI 1978 TEFTA mostratat .Minatoret u ngujuan ne per Shllaku, Demir Hyskja , Piro Kita , Kastriot caushi,
MEHMETI EDUART CALA DHE galeri e populli u derdh neper sheshet e Olimbi Bilali .
HYSEN BIZA Prishtines e ne mbare kosoven.Serbia e Naduhet nje magnetofonne tetor 1982.
Ne "Prag te Jetes " komedi autor Fahri Milloshevicit po kekronte te bente spas- Telashet e nje ndeshjeje ne maj 1984.
Balliu regjia Tomorr Shishmani .Tefta ka trim etnik e ku studentet se bashku me
interpretuar roline halles ku ka pasur pedagoget e tyre vershuar ne qender te
shume sukses.Nga roli ne rol nga persona- kryeqytetit Kosova republike .ne keto NE GREQI NE FESTIVALIN BALLKANIK ME
zhi ne personazh nuk shinim te njejten momen te frymezohet autori Fahri Balliu SHFAQJEN TURNEU ME REGJIZOR PIRO MANI
plastike por krejt ndryshe .tek Anita dhe na sjel dramen shume aktuale 'Toke e (ARTIST I POPULLIT (I NDJERE)DHE SPIRO
Zonjen e tek ne prag te jetes hallen nje Ndezur". DUNIT
grua qe don te martoi nipin me vajzene Toke e ndezur mars 1981 me autor Fahri
komshijes shoqes se saaj.Dy figura krejt Balliun e regji te Tomorr Shishmanit
ndryshe nga njera tjetra por nje artiste si skenografi Ylli Haruni.Nje shfaqe mjaft e Ne Turqi , ne qytetin Trabzon , ne Festivalin
tefta dinte ti realizonte si nga ana e plas- suskesshme ku ka interpretuar dhe artisti i Nderkombetar te Teatrove , ne vitin 2004 , me shfa-
tikes ashtu dhe nga ana e brendshme .Kjo popullit Kadri Roshi.e artistja tefta qjen " E ardhmja qendron tek vezet " , autor
komedi ka pasur shume sukses.Nje djale i mehmeti interpretonte rolin e gruas E.Jonesko , regjisor Adonis Filipi , skenograf Fat-
ri i ardhur nga shkolla ku halla e tij kekron malsore ku shkojne tek shtepia e te lendu- bardh Marku.
ti beje vajzen e nje shoqeje te saj gjimna- arve .Kjo drame perfaqsonte dramen e Ne kete shfaqje mernin pjese dhe aktoret ( A.M )
ziste per nuse.Ajo ishte kaq realiste ne shqiptareve te Kosoves martire ku shklau i HAJRIJE RONDO , FATOS SELA... Tashme te
interpretim saqe salla nuk pushonte nga zi u vrau u preu u dogji shtepi e katandi e larguar nga
duartrokitjet.Aty me te kam interpretuar sefindmi kekroi ti deboi nga trualli she- Nderkohe artistja Tefta Hamzaraj Mehmeti ka punuar
dhe une me roline Zines ku kisha mama kullor i tyre.Drama e kesaj familje kan kontribuar dhe ne estradene qytetit per disa
Olimbi Bilalin .Nje shaqje nje komedi e malsore ishte dramae cdo shqiptari nosove vite.Ku me humorine saj te kendshem i jepte ngroh-
kendshme e cila shkoi anekend Shqiperise e mbareshqiptarine.ketu trupa e teatrit tesi e dashuri shfaqes ku mirpritej me duartrokitja te
e pati shume sukses.Ish koha kur rinia e skampa si nje ansambel ka bere ngrohta nga spektatori elbasanas e me
zgjidhte vete fatine saj e jo me me histroi .cdo rol i madh apo i vogel tej.Nderkohebajo si artiste ka kontribuar dhe ne
mbleserira.Nje detaj i vogel por shume mbushte te teren.E keshtu kjo shfaqe jetoi venien e premierave ne shkollat e mesme si dhe ne
kuptimplote ku halla nuk kish femije dhe e gjate sepse pubiku nga do qe shkohej per shfaqet e fshatit qe jepeshin cdo kohe verore ne cdo
donte Bardhin(interpretuar nga aktori interpretim ne cdo qytet kishte fshat te rethite te Elbasanit.
Benon Lopari student i sapoemruar ) si sukses.Grate malsore heroike vajtonin me
 P a g e 8 O u r W o r d s

RRUGETIMI ARTISTIK I ARTISTES SE TEATRIT SKAMPA TE ELBASANIT TEFTA

Premiera "FLAKET"prill 1982 Shqiperia me gjithe ate capkene veshur moderrne teatri skampa i Elbasanit ? SHTETI I DHA TITULL Olimbi Bilali, Shani
pune te palodhur artistike me nje sarafan ngjyre gold Perse te ndodhe keshtu POR TITUJ U DUHEJ TU Shllaku, Veronika Papa ,
Si artiste kemi shume te akoma nuk e ka vlersuar me nje bluze nejloni ku ne teater pa aktore ?Perse ti JEPEJ DHE TE TJEREVE Antoneta Kristo e meri-
shkruajme e te kujtojme per punnene saj fisnike dore mbante nje unaze me shvlersohet vlera teatrit PLEJADES QE E KRIJUAN tojne te kene titullin
Tefta Hamzaraj Mehmeti.Por edukative ku me talentine gur blu me ate trup te bukur Skampa te Elbasanit ku TEATRIN SKAMPA TE artiste te merituara sespe e
ajo nderkohe eshte dhe nje saj qe solli ne skenene tek komunikonte me shteti i heq termin ELBASANIT , PLEJADES meritojne sepse ato ben
bashkeshorte e mire e nje nene teatrit Skampa te elbasanit mamane e saj artiste dhe ajo TeATER PROFESION- QE THYEN VARGOJTE E art dhe e ngriten ate ne
e tre djemve te shkelqyer dhe frymezoi shume vazja te mbushemi me nostalgji tek IST E LE NE DORE TE KONSERBVATORIZMIT E nivelet bash-
gjyshe e mire.Sot artistja Tefta reja e djem te rinj te va- kujtojme ato shfaqje te FATITI ARTIN DHE INTERPRETUAN NE kekohore.Artistes Tefta
Hamzaraj Mehmeti Jeton ne zhdonin shkollen e te ngrin- bukura dinjitoze ku ngriten KULTUREN E SKENE SE BASHKU ME Hamzaraj Mehmeti i
Itali me bashkshortine saj in artine bukur te skenes ne ne piedistal artine bukur QYTETIT TE ELBASA- BURRAT E QE DERGUAN urojme te kete nje jetegja-
Mazar Mehmeti dhe tre djemt e nivelet bashkekohore.Tek skenik dhe e bene spekta- NIT? Aktoret e ELBASA- EMANCIPIMIN DERI NE tesi e te jete e lumtur me
nuset e saj me niper e mbesa. kujtojme artisten Tefta torin elbasanas e ne mbare NIT KANE QENE BRI- THELLESITE E familjen niper e mbesat e
Hamzaraj ne skene qe ne shqiperine te dashur e te LANTE JO VETEM FSHATRAVE .Tefta Hamza- saj.Ne gjithmone do ta
fillimet e saaj nje vajze ngrohte.Po sot ku eshte DEMIR hYSKJA QE raj Mehmeti e te tjerat si kujtojme se nje artiste e

Ku eshte sherbetori tani te fusi keto dy llume neper burgje per krimet e tyre apo ka neoje per ndonje shtytje dhune
si ne kohen e diktatures se 1945….a mjere ai popull dhe per ato njerez atje...
Ina Rama—-Adriatik Llalla Nga nje e pa-afte tek nje sherbetor shkon Prokuroria e Shqiperise….presim nqs ka
ndryshim...filloi dhe llalla nga shkelja ligjit tek Marku , qe I thone njerezve qe nuk duam tja dijme per ASNJE.
Veglat e mafies ne Shqiperi

SADIK BEJKO DOSJA FORMULARE E B. BLLOSHMIT

SADIK BEJKO
DOSJA FORMULARE
E B. BLLOSHMIT
Ky li
bër vlen sa një shkollë për
atë çfarë është burrëria.
Bedriu boton Dosjen tij të
burgut. Pak ish-të-
burgosur e bëjnë këtë
burrni.
Libri "Bedri Blloshmi -
Dosja formulare 2/A Nr.
1594..." sjell dokumentet e
arkivuara mbi ndjekjen
policore përpara burgosjes
së tij me 25 vjet, sjell dhe
dokumente mbi ndjekjen e
tij dhe si i burgosur në
kampet e punës si punëtor
nëntoke.
B. Blloshmi, i dënuar
politik, njëherësh, dënuar
me punë të detyruar, u
degdis në minierat e
Spaçit e të Qafë Barit. Së
fundi, si i pandreqshëm,
ka qenë i izoluar në bur-
gun e Burrelit.
Kreu plot 15 vjet si i
ndëshkuar politik deri në
mars 1991.
Libri ka 300 faqe dhe
është botim i "Institutit të
Studimeve Për Krimet
Dhe Pasojat e Komuniz-
mit".
Familja Blloshmi, e
cilësuar armike e shtetit,
në vazhdimësi ka qenë pre
e luftës së klasave. Bur-
gosjet dhe vrasjet e
pjesëtarëve të familjes prej
shtetit ndiqnin njëra-
tjetrën.
Vrasja me gjyq të montuar
politikisht e dy poetëve
Vilson Blloshmi dhe Genc
Leka ka qenë pastërtisht
krim shtetëror, vrasje e
bërë me urdhër nga partia
shtet.
Libri shpalos jetën e autorit
Bedri Blloshmi përmes
kujtimeve të tij, të ilustruara
hap pas hapi me dokumentet
policore, gjyqësore, me
dokumentet e survejimeve
nga spiunët e burgjeve, të
përgjimeve me teknikë opera-
tive. Ka fakte dhe dokumen-
te.
Na vizatohet kështu figura e
një të burgosuri të paepur
ndaj çdo dhune që është
ushtruar mbi të. Ai sillet
vrazhdë me ata që e
ndëshkojnë, me vetëdijen e
plagosur të një të burgosuri
pa faj. Që edhe vëllanë ia
pushkatuan para syve pa
asnjë faj. Një vetëdije të tillë i
thoshte se me atë regjim nuk
do të binte kurrë në paqe.
Ndaj në burg ai kryen
veprime dhe kundra vetes si
ai që i bie murit me kokë. Po
ç'të bëjë? Për të nuk ka dritë
në fund të tunelit. Vepron si
ia thotë truri i helmuar, herë i
rrevoltuar, herë i dëshpëruar,
po gjithmonë i ndërgjegjshëm
se me këtë rrugë po ia shtonte
mjerimet vetes. Veç punës së
rëndë në minierat e piritit, në
kushte shnjerëzore, ndësh-
kimet e tjera nuk i ndahen.
Dhomat e izolimit, grushtat,
shkelmat, gjakosja me bisht
kazme të thyer në trup, uria,
lidhja në kanxha si shtazët e
egra. Kështu Bedriut burrëror
urrejtja i kalitej më shumë.
Kurrizi nuk i përkulej
asnjëherë.
Në dokumente del se atë e
përgjojnë rregullisht. Ai nuk
përtonte t'i jepte gojës ters:
"këta më kanë vrarë njerëzit,
nuk i dua, nuk pajtohem me
ta". Dikur këput kabllin e
radios se nuk do të dëgjojë
fjalime propagandistike. Në
rastin e vdekjes së Enver
Hoxhës e shpreh gëzimin me zë të
lartë. "Na trazoni hallvë për ta
festuar".
Pa kësaj sjellje të hapur të
urrejtjes, nga komanda e burgut në
fshehtësi bëhen plane për elemini-
min fizik të tij në galeri. Pëson një
aksident, (mbase i kurdisur) që e
lë18 ditë në koma.
Fjalët e fundit të xhaxhait që i
vdes në burg, janë që të heqë dorë
nga një sjellje e tillë. Të ulë kokën
që t'i vejë shëndoshë nënës që e
pret e helmuar.
Komandat e kampeve dështojnë
në "edukimin", nënshtrimin me
anë të dhunës të këtij "objekti".
Duan ta rrasin dhe në çmendinë.
Së fundi, si element me rrezik-
shmëri të lartë, "ata nga lart"
vendosin ta izolojnë me të burgo-
surit politikë të burgut në Burrel.
Kjo dëshmi nga burgjet vjen me
gjuhën e zhveshur prej të burgosu-
ri, me të thënat ashtu si i vijnë,
shoqëruar me faktet e gjetura nga
arkivat. Si e tillë është me shumë
vlerë. Në të nuk ka fantazi, lustër,
miklim të fakteve dhe rrethanave.
Autori është kështu një copet,
kokë më vete. Kjo sjellje e
drejtpërdrejtë pa dorashka të buta i
ka sjellë moskuptime edhe tani pas
burgut.
Në "demokraci" Bedriu nuk e bëri
dot burgosjen dyqan për të blerë
favore.
Duke i vënë emrat e spiunëve në
krahë të pseudonimeve të tyre, i
ati i ka thënë : or bir, ti na bëre
armiq me gjithë miqtë tanë...
Në fund të këtij libri nuk mund të
mos vëresh një shenjë të fortë
zhgënjimi për pritshmëritë e ish-
të- burgosurve ndaj të sotmes....
Shpreh falënderimin tim për
bashkinë e Lezhës, për Kryetarin
zotin Pjerin Ndreu, që ky libër u
vlerësua me çmimin "At Zef
Pllumi"
SADIK BEJKO
Vilson Blloshmi
ka lindur më 18 mars 1948,
si sot 75 vjet më parë.
U dënua me vdekje me
pushkatim bashkë me Genc
Lekën. U ekzekutuan më 17
korrik 1977.
Tashmë emri i tij të kujton
ata qindra njerëz që vuajtën
dhe u ekzekutuan pa faj nga
diktatura komuniste.
Më poshtë po ripostoj një
shkrim mbi një nga poezitë
me temën e vdekjes të këtij
poeti.
TEMA E VDEKJES NË
NJË POEZI TË VILSON
BLLOSHMIT
Ndonjëherë njerëzit bëhen
orakuj të vetes, parashikues
të zymtë të së pritmes së
tyre. Shohin ëndrra, u
shfaqen shenja, dëgjojnë
zëra që u bëhen si lajmëtarë
të ngjarjeve të bukura apo të
hidhura që do t’u ndodhin.
Thonë se me këtë dhunti të
parashikimit të së ardhmes
më së shumti janë të pajisur
poetët.
Poezia e Vilson Blloshmit
“Dhe shpirti i të
vdekurve…” hyn ndër ato
poezi që quhen profetike.
Në vargjet e poezisë shpirti
i të vdekurve me pishtar në
dorë rend drejt tij, i prek
shpirtin, lotët. Ky vegim
infernal mund të merret dhe
si një parlajmërim fatal për
fundin e tij me ekzekutim
gjashtë vjet më pas.
Poezia nuk ka titull. Atë po
e quajmë “Dhe shpirti i të
vdekurve…” meqë vargu i
parë fillon me këto fjalë.
Nga radha, sipas kohës kur
u shkrua, ajo renditet poezia
e dytë e Vilson Blloshmit,
shkruar kur poeti ishte 21
vjeç. Atëherë ai punonte si
druvar në sharrat e Stravajt.
Vilson Blloshmi nuk ka
lënë ndonjë listë me titujt
e poezive që kishte
shkruar. Ai i donte, i dinte
përmendësh poezitë e tij,
por nuk kujdesej njëlloj
për të gjitha. Pasi i shkru-
ante, disa prej tyre i linte
të hedhura në letër vetëm
me dorën e parë: disa të
tjera vijnë të ripunuara
mjeshtërisht. Poezitë i
gjejmë të shkruara me
stilolaps nëpër copa
letrash, ndonjëherë në dy
motërzime. Nuk u ka
dhënë të gjithave një
variant përfundimtar.
Poezia “Dhe shpirti i të
vdekurve…” nuk ka as
dorëshkrim. Atë e kemi
nga një fotografi që i është
bërë dorëshkrimit
origjinal, të shkruar mbi
mbulesën e pasme të një
reviste “Nëntori”. Revista
“Nëntori” atëherë ishte
organi i Lidhjes së
Shkrimtarëve dhe të
Artistëve të Shqipërisë.
Fotografia e dorëshkrimit
sjell shtatë vargjet e
poezisë. Poshtë tyre
shënohen data dhe ora kur
u shkruan, “30 qershor
1971, ora 4 katër e
mëngjesit”. Ndën këto
vjen një tekst me 7-8 fjalë
në frëngjisht, më në fund,
dhe nënshkrimi i autorit:
V.B.
Pse nuk e gjejmë do-
rëshkrimin?
Në prill të vitit 1976, kur
nisën arrestimet e
vëllezërve Blloshmi,
revista ku u shkrua poezia,
bashkë me shumë libra të
tjerë u groposën nën tokë
në kopshtin e kullës së
Blloshmeve në fshatin
Bërzeshtë. Pas vitit 1991
librat dhe revista u
“çvarrosën”. Ajo revistë
dhe disa nga librat ishin
dëmtuar rëndë, qenë
mykur dhe kalbur. Një
gisht gjerësi nga ana e
djathtë e letrës (kapakut të
pasmë të revistës
“Nëntori”) ku qe shkruar
poezia, ishte e kalbur,
ndaj fjalët e fundit të
vargjeve të poezisë si dhe
fjalët në fund të reshtave
të tekstit frëngjisht nuk
mund të lexohen.
Po e zbardhim të gjithë
tekstin e dorëshkrimit nga
fotografia. Fjalët që nuk
lexohen i kemi vënë në
kllapa me tri pika midis,
ndonjëherë dhe pikëpyetje
për fjalët e paqarta.
(Shih fragment fotoje 1)
***
Dhe shpirti i të vdekurve
në dorë me një pish(tar…)
Vrapon, del i dalldisur nga
humbja e ndien (v…)
Hapësirës në çdo vend.
Përzien krahë, flatra me
shpirtin tim takon (…)
Mbi detin e qetësisë, mbi
dallgë kalon (…)
Takojnë një pikë nga lotët
që rrodhën uj(…)
Dhe dhimbja ndrin ar-
gjend.
30 qershor 1971
Ora katër e mëngj(esit)
Poezia është shkruar me
nerv. Me shpejtësinë e
improvizimit. Vilson
Blloshmi kishte shkrim të
bukur, por lodhja, ora
katër e mëngjesit…vrulli i
frymëzimit e bëjnë shkri-
min gati të palexueshëm.
Teksti në frëngjisht vjen i
shkruar më me shpejtësi.
Pa shkronjë të madhe në
fillim të fjalisë, me gabi-
me drejtshkrimi, me
korrigjime… ky tekst i
ndërprerë dhe nga
dëmtimet prej kalbëzimit
 V o l u m e 1 4 , Is s u e
NAFI ÇEGRANI
SFIDË PRANGAVE TË UDB-
ZHGËNJIMI I SHQIPTARËVE
SPIUNI I MALLKUAR MUAMER VISHKO
vëzhgim, përgjim, ndjekje dhe survejim, madje
iu hapën dosjet me raporte e komente spiunësh
edhe Hysen Ramadanit, Azem Zylfqarit,
Burhan Ademit dhe disa të tjerëve me të cilët
kontaktoja veçanërisht pas kthimit tim nga
Amerika.
Moamer Vishko, mashë e ndryshkur dhe e
gjorë, ai antishqiptar, nuk e ndali revanshin e tij
për të survejuar shqiptarët për interes të serbo-
çetnikëve dhe të politikës mafioze të Mi-
losheviçit dhe të Klanit të Zemunit. Ai nisi të
shkruaj edhe fejtonë mafiozë në disa revista të
Beogradit, si p.sh “Osmica” e Gordana Igriçit
të vitit 1988 në disa numra ku rrëfen se në
ç’mënyrë i ka përndjekur dhe spiunuar kolegët
e vetë gazetarë. Më tej përsëri në gazetën
“Svet” boton fejtonin “Krvavim stazama al-
banski nacionalista” duke “zbërthyer” ngjarje
kundër Sigurimit të Tiranës, ashtu siç ia
servirnin punëdhënësit e tij.
Dosjet e shqiptarëve të plotësuara nga Moamer
Vishko, sipas direktivave të UDB-së, janë një
sage më vete, një dramë tmerri me fund tragjik,
dosje qe ende mbahen në kasafortat e UDB-së.
P.S.
Pas disa vitesh që kur u shkrua ky tekst morra
vesh për vdekjen e Moamer Vishkos. Ne
varrim kishin marrë pjese vetëm te afërmit dhe
familjarët e tij dhe 5-6 vete të tjerë, maqedonas.
“Ai ishte i mallkuari i Noes”, -do të thoshte
publicisti dhe avokati i shumë i vuajtur Nafiz
Bezhani.
DOSJA “KAMILL VAJNER”
Ja, po japim shembullin e Kamill Vajnerit.
Kush ishte ky? Në fakt, quhej Qamil Kasami
dhe ishte nga Forina e Gostivarit. Si nxënës i
Normales “Zef Lush Marku” në Shkup, me një
grup nxënësish, si me Petrit Llogën, Olloman
Selën, e të tjerë, u,,arratisën,, në Shqipëri më
1962. Atje kryen shkollimin e lartë. Më pastaj,
Sigurimi i Tiranës i “hodhi” në kampin e
Beratit dhe në atë të Lushnjës, ku Qamili dhe
Olloman Sela kryen edhe shkollime speciale si
“agjent” për kundërzbulimin. Paaraprakisht
Qamilit ia ndërruan edhe identitetin dhe e
furnizuar me dokumente përkatëse, më pastaj
me instruksione të veçanta “misioni”, ky i ri,
me ajroplan hidhet nga Tirana në Çekosllovaki,
ku kishte të ëmën... Në Çekosllovaki atëherë
ishin bërë turbullirat me invadimin e Rusisë
dhe tani, duke u futur,, Kamill Vajneri,, në
analet agjenturore, përballet me agjent të KGB-
së ruse. Për ato vite veprimtarie atje
të,,Kamillit,, nuk dihet shumë...Por, pas disa
vjetësh, ai vjen në Jugosllavi bashkë më
“gruan” çeke dhe inkuadrohet në Teatrin e
Kombësive në Shkup. Aty “Venera”, gruaja e
tij mësoi gjuhën shqipe për mrekulli.Për këtë
do të shkruaj një artikull në,,Rilindje,, edhe
Rexhep Zllatku.Kurse Alush Kamberi do të
bëjë edhe emision të,,posaçëm,, dokumen-
tar.Dhe kështu kalonin ato vite 1976 – 79 në
vorbulën e dilemave...Bile, edhepse në këtë
teatër në Shkup kishte edhe një numër bash-
këpunëtorësh të SDB-së të Maqedonisë, askush
nuk arriti të zbulonte se Kamill Vajneri, shqip-
en nuk e kishte mësuar kur kishte ardhur nga
Çekosllovakia, por ishte Qamil Kasem Dauti
ky, që shqipen e dinte që nga fëmijëria, sepse
ishte i lindur dhe rritur në fshatin Forinë të
Gostivarit. Dikur, pas disa vjetësh, Qamili nuk
u kthye në Tiranë, por në Çeki, duke mbetur
për SDB-në enigmatik “misioni” i tij. Sidomos
enigmatik ai mbetet edhe për burrecin Bexhet
Bexhetin (B.B.),ose për Zylal Abedinin, Nazmi
Musliun, Saqip Korllarin të cilët si masha të
ndryshkur të Sllave Vasovskit, Dushko
1 8
NAFI ÇEGRANI SFIDË PRANGAVE TË UDB-
Trajkovsit, Nikolla Ilievskit dhe
të tjerë udbashë të degjeneruar.
(Këta spiuna të,, ndershëm”, që
iu sollën dëme të shumta shqip-
tarëve në Maqedoni e më gjerë,
bashkë me Teemelko Boshkov-
skin,Rauf Qazimin,Despod
Aleksovski, Evzi
Mehmeti,Zhivko Mitevski dhe
klani i tyre nga Bosna me në
krye Fikret Bradariqin, Branko
Mikuliqin, Ante Bernada,Bodul
Nikica, Sulejman Kapetanoviq,
Zdravko Mustaq dhe Stane
Dollanc etj. ishin formator të
akuzave të montuara dhe insken-
imin e procesit të Zenicës më
1981. Këta janë fallangë tra-
dhëtare dhe antishqiptarë të
përbetuar ).
DOKTOR FEHIM Sejfullah -
REÇANI
Në morinë e personazheve të
shumtë të këtij libri nuk mund të
mbetem indiferent pa thënë
edhe dy fjalë me sinqeritet për
profesorin, albanologun dhe
letrarin, lindur dhe rritur në
Reçan të Gostivarit- Prof Fehim
Recanin, i cili i takon plejadës së
parë të intelektualëve të kësaj
zone. Ai gjithnjë ishte një
përkrahës i rezistencës shqiptare
për të drejtën kombëtare dhe
karakterizohej nga nja
radikalizëm pozitiv në qenien e
tij si nacionalist shqiptar. Kësh-
tu, së paku, ai kishte definuar
arsyet, kur UDB-ja ia sajoji
dosjen, dhe ndaj më pas gjithnjë
e kishte nën vëzhgim. Dosja e
Fehim Reçanit që edhe sot e
kësaj dite mbahet e koduar në
arkivat e Shërbimit të Fshehtë të
Maqedonisë, është plotësuar në
disa faza, dhe është për të ardhur
keq se si disa nga miqtë e tij
kanë shërbyer si informatorë të
SDB-së. Ata kishin marrë in-
struksione të veçanta për të
kontaktuar me të. Disa raporte
janë të hershme dhe kanë të
bëjnë me faktin se ai ishte
skeduar si nacionalist radikal
dhe si fakt përmendej qëndrimi i
Fehimit në disa ambiente të
ngushta ku shprehte konsiderata,
duke vlerësuar tej mase si perso-
na të devotshëm kombëtarë, Aqif
Reçanin dhe Kalosh Hamdi
Reçanin në Amerikë. Në infor-
macionet që gjenden në dosjen e
tij thuhet se vlerësime të larta
Fehimi ka pasur edhe për intel-
ektualin e shquar shqiptar nga
Reçani, Sefer Selimin, të cilin e
ekzekutoi dy vjet pas rënies së
Rankoviçit, dora e UDB-së
nëpërmjet shnqiptarëve. Fehim
Reçani kësaj vrasjeje tragjike i
ka kushtuar edhe një poezi, që e
botoi në “Flaka e vllazërimit”.
Fill pas kësaj në dosjen e tij
personale u radhitgën edhe disa
informacione të tjera të dhëna
nga informatorët shqiptarë të
SDB-së në atë krahinë. UDB-ja
(SDB-ja), nëpërmjet marion-
etave të saj si; Stojçe Gjeorgjiev-
ski, Abdullah Jajovski, Vasil
Sinandinovski, Temelko
Bokshkovski dhe të tjerë
urdhëroi që të survejohej Fehim
Reçani dhe Myrteza Çekrezin.
Për këtë u angazhuan disa in-
formatorë të përzgjedhur,
disa prej tyre ishin intel-
ektualë, të cilët
kontribuuan me devot-
shmëri për UDB-në.
Raportet e tyre sekrete për
Fehim Reçanin ishin mjaft
të “kopsitura” dhe tregon-
in gjithçka rreth deklari-
meve të tij, sidomos pas
vrasjes së Kalosh Hamdi
Reçanit në Kenosha të
Amerikës. E gjithë kjo
ishte mjaft interesante për
SDB-në, pasi në skedarët
e saj gjendej një dosje
mjaft voluminoze e Ka-
losh Reçanit, i cili që në
moshë të re kishte përkra-
hur rezistencën e armato-
sur të Aqif Reçanit dhe
Xhemë Gostivarit. Duke
ndjerë arrestimin në vitin
1950, Kaloshi ishte lar-
guar në Turqi përmes
Greqisë, dhe më pas kishte
shkuar në Amerikë, ku
ishte shquar si veprimtar
në radhët e mërgatës
shqiptare atje. Ai ishte një
ndër aktivistët e “lidhjes
së Prizrenit” në SHBA.
Nuk mund të lë pa thënë
një fakt shumë
domethënës, informatorin
më të angazhuar në të
gjithë këtë histori, Xhemil
Shehun.
GJENTI MAQEDONAS
NË PERËNDIM
Sa për ilustrim mund të
përmendim edhe shem-
bullin e Dragan Bog-
danovskit, i cili disa vite
me radhë veproi në qarqet
e emigracionit maqedonas
në botën e Perëndimit, ku
edhe drejtonte revistën
“Makedonska Nacija”, e
cila botonte materiale
paraprakisht të redaktuara
në UDB nga eksperti
Tosho Shkartov dhe
ndihmohej materialisht
nga SDB-ja në Shkup. Kur
nisi të dyshohej se Bog-
danovski futej edhe në ca
“lojëra” të tjera, SDB-ja e
thirri urgjent të vinte në
Shkup në “konsultime”
dhe direktiva plotësuese.
Dhe, atë ditë të nxehtë të
verës së vitit 1977, treni
që shkonte në relacionin
Paris - Athine u ndal në
njërin nga platformat e
stacionit hekurudhor në
Shkup. Tre persona e
prisnin trenin, Nga vagoni
i klasit të parë dhe me
krevate për fjetje, zbriti
një njeri disi i tulatur dhe
u nis nga qendra e qytetit,
i shoqëruar nga tre person-
at të cilët më pas e futën
në veturë dhe u zhdukën
në drejtim të panjohur....
(ish-kolegët e mi)
Bogdanovski u dënua me
12 vjet burg. Të cilin e
vuajti në Idrizovë. Atje
punonte në bibliotekën e
burgut, ku edhe me tej
vazhdoi bashkëpunimin e
tij me SDB-në, me
ndihmën e të cilit shpejt u
gjend në liri.
Por cila ishte veprimtaria e Dragan
Bogdanovskit, i lindur në Ku-
manovë, le ta thonë të tjerët. Ka
ç’ka të shkruajë njeriu edhe për
shumë bashkëpunëtorë të cilët
SDB-ja i mbante në lidhje të
emëruar me shifra të veçanta, si
për shembull: “Tomorin”,
“Karadakun”, “Doktor Zhivagon”,
“Sulltanin”, “Drinin”, “Çe Ge-
varën”, “Lubotenin”, “Azemin”,
“Shejin”, “Vatën”, “Profesorin”
etj., etj., të cilët, sipas detyrave
paraprake, zhvillonin një vepri-
mtari të sinkronizuar me shërbi-
min në fjalë.
Bashkëpunëtori “Sudan”, sipas
instruksioneve të SDB-se, vinte
kontakte me bashkëpunëtorin
“Drini” në Stamboll, pasi ky
kishte lidhje të ngushta me konsul-
latën shqiptare në Turqi, për-
katësisht me Mehmet Qokun, nga
i cili për një kohë të gjatë janë
marrë te dhëna informative për
çështjen shqiptare ne Jugosllavi
dhe rreth Kosovës si “bure baruti”
në Ballkan, interesante për SDB-
në.
Më vonë në këtë lidhje janë vënë
edhe diplomatë të tjerë shqiptarë,
si Simon Kiriqi dhe ca të tjerë,
edhe pse para se të niseshin në
detyrat e diplomatit, Sigurimi në
Tirane u jepte këshilla dhe in-
struksione si të vepronin dhe si të
ruheshin nga shërbimet e huaja
sekrete. Ata në “dhomën e
vdekjes” lexonin materiale sekrete
informative mbi veprimtarinë e
disa agjentëve dhe shërbimeve
sekrete, me të cilën do të
ndesheshin në Turqi. Si të tillë, ata
kryen edhe kurse speciale, njëri në
Berlin e tjetri në Vjenë, ku edhe u
vendosën si diplomatë. Në kohën
kur Sokrat Plaka emërohet am-
basador në Beograd, në Ballkan
disa punkte dhe rezidentë të
agjenturave të huaja dendur zhvil-
lonin veprimtaritë e tyre, Sigurimit
të Tiranes iu desh që në shtigjet e
Turqisë të vente baza të forta,
duke krijuar edhe një qendër
filiale të vet në Stamboll, mjaft
identike me qendrat që i kishte për
kundërzbulim në Vjenë dhe
Bruksel të Belgjikës. Krahas tyre
vepronte edhe bashkëpunëtori i
SDB-së me emrin e koduar
“Stari”, i cili ato kohë ishte nisur
nga Vjena për në Stamboll dhe
kalimthi në Shkup të informonte
SDB-në e Maqedonisë, se raportin
e tyre të përgatitur paraprakisht në
kohë të caktuar, ia kishte dorëzuar
agjentit shqiptar Rakip Sekirit, i
cili vepronte në Vjenë. Në këtë
“lojë” kishte hyrë edhe Shaban
Uldrimi, i cili mes të tjerash,
kishte lidhje me Sigurimin dhe
njëherësh ndërmjetësonte që të
njiheshin dhe të lidhnin miqësi
Vedat Savashani, lidhje e SDB-së
nga Gjilani me Rakip Zekirin. Në
ambasadën e Turqisë në Romë,
Savashani kishte një farefis të
vetin, ku lidhjes tjetër të SDB-së,
“Stari”, i cili posedonte pasaportë
“Frances pas", ia siguronte vizat.
Megjithatë, në të gjitha këto
kalamendje, edhe Policia Turke
për Sigurinë e Kombit, i përcillte
këto aktivitete dhe personat në
fjalë i mbante “në vëzhgim”.
Kështu vepronte shërbimi turk
P a g e 9
edhe ndaj personave të cilët një
kohë kishin punuar në konsul-
latën turke në Shkup, lista e
emrave të të cilëve është mjaft e
gjatë dhe SDB-ja i mbante në
kontakt dhe i angazhonte nga
Shkupi, për nga Lindja dhe
Perëndimi.
Mjaft interesante dhe atraktive
është edhe veprimtaria e bash-
këpunëtorit, “Diplomati” nga
Shkupi, i cili, pos tjerash, do të
vejë kontakte me shumë persona
edhe në relacionin Shkup -
Prishtinë - Tiranë dhe anasjellas
me Stambollin, edhe pse
“Diplomati” njëherazi ishte edhe
agjent i KGB-së ruse.
Madje, po në linjë të këtij rrjeti,
në zyrat e ambasadës shqiptare
në Stamboll, do të lëvizin edhe
disa persona, të cilët, tanimë,
kishin kontakte bashkëpunimi
me SDB-në në Shkup (për
shembull Halil Shehu edhe disa
të tjerë, të cilët në lidhje i
mbante Nikolla Ilievski-Kolja).
Organizoheshin dasma e ahengje
ku merrnin pjesë disa udbashë të
Evzi Mehmetit e Bexhet
Bexhetit, të cilët mbanin nën
“vëzhgim” diplomatin shqiptar
Ali Ymerin dhe mblidhnin
informacione. Në këo kombi-
nacione ishin përfshirë edhe
Xhelë Kalishti dhe Rifat Kol-
gjini nga Brukseli i Belgjikës.
PJESA E TRETE
...Pothuajse të gjitha personal-
itetet e emigracionit shqiptar, si
Arshi Pipa, Sami Repishta,
Namik Resuli, Luan Gashi, Abaz
Ermenji, me të cilët bisedoja
dikur në Amerikë, madje edhe
me ca të tjerë, si Qazim Prodani
në Stamboll, Tahir Zajmi, Tdhir
Kolgjini në Belgjikë, Xhelë
Kalisha e të tjerë, gati të gjithë
shpreheshin njësoj: “Ne nuk
duam as Shqipëri të vogël as
Shqipëri të Madhe, por duam
vetëm një Shqipëri të vërtetë
etnike!" Për çështjen shqiptare,
për kalitjet dhe synimet tona, për
dinjitetin dhe të vërtetën tonë të
shenjtë njerëzore shqiptare,
duhet shkruar gjithnjë. Kjo do të
thotë, se vetëm atëherë do t'ia
arrijmë qëllimit, do të thotë të
jemi të fortë dhe të lumtur,
atëherë kur ta themi fjalën e së
vërtetës dhe të drejtësisë.
NJË VERË NË ITALI
Në dokumentet e mia të
udhëtimit, nuk kishte nevojë për
viza. Në të vërtetë, mund të
udhëtoja kudo që dëshiroja, në të
gjitha vendet e botës, madje
edhe në Siberi ose në Australi.
Me të ardhur në Romë, në shesh-
in e gjerë para stacionit të njohur
dhe atraktiv hekurudhor
“Termini”, kishte rrëmuje dhe
tollovi të rëndomta. Shqetësimet
e udhëtarëve, para së gjithash të
atyre që për herë të parë tako-
heshin me këtë qytet të lashtë, i
cili zgjonte emocione dhe të
pushtonte, ndikuan edhe të
fëmijët e mi të vegjël, Lako,
Shpresa, Violeta, që ishin për-
gatitur për rrugë të gjatë në
 P a g e 1 0 O u r W o r d s

RRUGETIMI ARTISTIK I ARTISTES SE TEATRIT SKAMPA TE ELBASANIT TEFTA HAMZARAJ

hijshme me humor dhe me dinjitet ne skene.Po shteti a do Këto krijesa të vockëla
te kujtohet ndonjehere per keto artista qe dhane cka kishin gati-gati të padukshme,
nga jeta e tyre artitt te bukur skenik.As Teften as Antoneten baresin ngadalë,
Kristo as Olimbi Bilalin aas Shani shllakun as Veronika poshtë këmbëve tona.
Papen shteti i ka lene ne pluhurine harreseses ti dekoroje Vetmia i trondit ,
me tituj artistik .le te shpresojme qe kete gabim do ta uria i tmerron,
ndreqe presidenti i ri i Republikes se Shqiperise zoti Ba- Kanë këmbëza që ecin
jram Begaj.keto artiste thyen cdo tabu u ngjiten ne skenne e dhe doçkëza që punojnë,
bukur te bteatrit profesionist dhe bene art profesional duke kane një tru mikroskopik
e ngritur artin skenik ne art bashkekohor. që netëve ëndërron.
Flutur Zavalina Ditëve të verës
President "New Life" Jeta e re aaco,NY,NY,USA 2023 në arat e sapokorrura
një kokërr gruri
SULEJMAN MATO rrokullisin nëpër pluhura,
Njerëzit nuk i kuptojnë milingonat duke iu lutur zotit:
Këto krijesa të mjera -“Epna bukën e
nën këmbët tona, përditshme!”
karvane të inkuadruara Jo.Njerëzit nuk i kuptojnë
në punët e përditshme. milingonat…
Shtëpizat e tyre kush i ka parë… Çfarë ndjejnë?
Plot lagështirë dhe errësirë. Ç’fare mendojnë?
Ujrat u rrjedhin, Si lindin? Si vdesin?
u mbyllin galerite. A u trazohen pamjet
Lëkura e tyre , e jetës në ëndrra?
e pambrojtur nga ngricat. A qajnë kur shohin
Po sytë e pikëlluar si vdes një milingonë?
a ua keni parë? Ç‘mendojnë kur shohin
supergjigandin NJERI
tek shkel me putër
50 milingona njeheresh?
Jo.jo! Njeriu
këto s’i kupton…
Ohu! Sa gjera
s’na shkojnë ndër mend.
ENRIETA SINA
LULJA…
Hodha farën e saj në tokë-
mbiu
U çel gjethja e parë, e
dytë, e treta
Pastaj-gonxhja e bukur
Çudi!
Kur lulja kërkoi të hap
petalet
Rrënjët dhe kërcelli ishin
zhduku
NJË ÇAST NË
VJESHTË…
Shkelja mbi gjethet
zverdhur të vjeshtës
Mendimet nuk di ku
rendnin atë mesditë
Përball takova një mike të
vjetër
E ndala hapin, një buzëqeshje
si prit’
Mallin rënduar nga vitet
kaluar
E shkunda, ia hodha ndër sy
Ajo porsi unë ashtu bëri
Tufë gjethesh u mblodhën aty
Atëhere ish vjeshtë kur u
takuam
Shëtitëm bashkë pa u ndarë
Nën degët e një peme
qëndruam
Vjeshtja po e zhvishte nga-
dalë
Të hodha dorën rreth qafës së
brishtë
U deha nga e ëmbla haromë
mbi flokë
Të dy pranverën kishim në
shpirt
Dy shpirtra tanë përqafuar aq
fort
Ti u largove me hapin e
shpejt
Unë të ndoqa tek shkelje mbi
vjeshtë
Në shpirtin tim ka ende
pranverë
Pranverë nga ty sërishmi
nuk pres
Ky çast për ne vërtet si
vjeshta
Shkundi harresën si gjethe e
tharë
Në shpirt kanë çelur të tjera
pranvera
Por, jo si pranvera me lulen
e rrallë
NJË ÇAST NË
VJESHTË…
Shkelja mbi gjethet
zverdhur të vjeshtës
Mendimet nuk di ku rend-
nin atë mesditë
Përball takova një mike të
vjetër
E ndala hapin, një
buzëqeshje si prit’
Mallin rënduar nga vitet
kaluar
E shkunda, ia hodha ndër sy
Ajo porsi unë ashtu bëri

Skerdilajd Konomi, the face of Hope in Albania...( never will he be forgotten)

I PANJOHURI -Tregim- nga ENRIETA SINA

gjithnjë kish dashur të bënte
me persona të hapur dhe të
sinqertë.”Kushedi, përse e bën
këtë..dhe s’është i vetmi”, i tha
vetes dhe me një klikim bëri
një shok më tepër.
S’kishin kaluar as dy ditë, kur
lexon një mesazh in-
teresant.Ishte ai.
“Ju shkruani shumë bukur..Dhe
jeni shumë e mirë…Si kara-
mele…Kushedi për ku e ka
nisur këtë mesazh që ka
përfunduar tek unë, mendojë
Sonja.Duke qënë e bindur për
këtë nuk i ktheu asnjë
përgjigje.E ç’mund t’i shkru-
ante?!Përse t’i duheshin kom-
plimentat nga një mashkull që
nuk nxirrte as fytyrën e tij në
faqen e fb.
Ndërkohë dhe në ditët e tjera
kish patur njohje të reja,të
gjitha të drejtëpërdrejta, të
regullta dhe Sonja në kohën e
lirë shkëmbente mesazhe me
ta.Ndërsa po mendonte për
vitet e shkuar dhe miqtë që
kish patur në jetë, dëgjoi t’i
bjerë zilja e celularit.Ishte
një nga shoqet e saj, Mimo-
za.
-Si thua sikur të pimë një
kafe tek “Taivani”.Pas një
ore do jem aty.Të pres…
Sonja u bë gati dhe nxitojë
të kap autobuzin.Koha ishte
e bukur.Dielli, edhe pse
fund gushti të digjte.Ajo
verë e atij viti ishte e tejzg-
jatur. Zunë vend një një nga
tavolinat diku në ambjentet
e jashtme.Pas pak erdhi dhe
një e njohur e viteve kur
ishin studente dhe të treja
porositën nga një akullore.
-Ti shkruan shumë bukur, i
tha Ina duke e vështruar
Sonjën në sy. Mbaj mend që
dhe në fakultet shkruaje,
por jo kaq bukur, ose tani
krijuesi ka hapësirë më të
gjërë..Lexova dhe tregimin
në gazetë.Ishte një mre-
kulli..Prandaj sa ju pash
kisha shumë dëshirë t’ju
takoja.Të treja shoqet,
përafërsisht të një moshe
flisnin tashmë për fëmijët e
martuar dhe bukurinë e të
qënit gjyshe. Fillojë të fryjë
një fllahd i lehtë që po u
pëlqente të qëndronin edhe
më gjatë aty.Nga larg, Sonja
pa që po vinte drejt
tavolinës së tyre, Besniku,
një nga shokët e Universi-
tetit, me të cilin kish patur
një njohje të vjetër dhe në
ato vite e kishin pëlqyer
njëri-tjetrin, por jo dashu-
ruar.Ai sikur u çel në fytyrë
sapo e pa.
Sonja u ngrit dhe e takoi.
-Më kish marrë malli, i tha
ai qetësisht.Po ty…?
-Sa mirë që u takuam..Sa
kohë kemi pa u parë, shtoi
ajo. Ai kishte vite që
punonte diku jashtë shtetit
me një pozicion të lartë
zyrtar, por Sonja e pyeti
thjesht për familjen.
Besniku po këmbëngulte që
të drekonin bashkë por
ajo, me natyrën e saj të
prerë i tha se atë ditë po e
kalonte me shoqërinë e
saj.Ai vërejti pak
fytyrën.Ndofta propozime
të tilla i bënte shumë të
rralla apo refuzime nuk i
kishin ndodhur, por Sonja
ishte ndryshe, me tipin e
saj, e vërtetë.Shkëmbyen
numrat e celularëve me
premtimin se do gjenin
kohë për tu takuar e
ndenjur pak bashkë.
-E ke shokë?, pyeti Mimo-
za sapo Sonja u ul.Ina e
vështroi ftohtë si për t’i
thënë ;“Ty s’ka ç’të
duhet”.Dikur ka qënë
kritik letrar..Tani ka marrë
një post….Në këtë
periudhë fitojnë ata që
servilosen…
-Besniku nuk ka qënë
asnjëherë servil, ia ktheu
Sonja.
Të treja po bisedonin më
pas për shokët dhe shoqet e
kurseve në fakultet.Kush
ishte martuar, kush kish
vdekur, cili kish bërë karierë
dhe për profesorët që kishin
lënë mbresa në ato vite.Mbi
tavolinë Sonja kish lënë
celularin që filloi të dridhej
dhe të lëshojë një zë të zvarri-
tur. E hapi dhe pa një mesazh
interesant nga miku i ri, pa
fytyrë në faqen e fb.
- Lexova poezinë e re që
kishit hedhur sot në fb.Ju kini
botë të madhe, kini ndjen-
jë..Ju më pëlqeni…Fotua juaj
tregon që jeni akoma shumë e
mirë, e këndshme..si…Fjalën
e fundit ajo nuk dëshironte ta
lexonte.Krahasimet si kara-
mele apo kremkaramele e
mërzisnin. Mbylli celularin
pa dhënë asnjë
përgjigje.”Sikur ta bëjë bllok,
tha me vete.Ndofta është
ndonjë nga shokët e kur-
sit..Kujtohet për të bërë
shaka.Po pres dhe ditë të
tjera, si do të shfaqet…Po
afronte koha e drekës dhe të
treja shoqet u përshëndetën
me njëra tjetrën duke u
përqafuar.
***
Një mbrëmje , para se të
shkonte për të fjetur në
shtrat, ajo hapi sërishmi
laptopin dhe po ndiqte
mesazhet e shkruara nga
miqtë e mikeshat e saj.Ja
dhe mesazhi i personit që i
shkruante dhe i thurrte
komplimente.”Ku ke qënë
sot gjithë ditën…Lexova
poezinë e re..Shumë e
bukur..Plot ndjenjë..Ti ke
botë..ke ndjenjë..Unë të
pëlqej…
-Ne jemi miq në fb,
përgjigjet Sonja.Nëse dhe ju
shkruani mund të pimë një
kafe bashkë..
-Shumë mirë, një kafe.Pse
jo..Vetëm unë dhe ti…
-S’është e nevojshme të
 V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 1 1

I PANJOHURI -Tregim- nga ENRIETA SINA

jemi vetëm..Tirana ka plot
kafene ku takohen miqtë dhe
bisedojnë..Psh, tek kafe “Flora”.
-Aty do më duket vetja si në
paradë…
-Jo..s’ka asgjë të keqe…Atëhere
e mendoni ju dhe më shkru-
ani..Natën e mirë..
-Prit…!Këtë javë jam shumë i
zënë..E lëmë për javën tjetër…
Do më pëlqente një ambjent i
qetë, pa zhurmë…Psh, në Dur-
rës..
-Të lëvizësh nga Tiranë në
Durrës për një kafe..?!S’e shikoj
të arsyeshme…
-Mirë, ku të duash ti..Pas një
jave…
Sonjës iu duk i tepërt bash-
këbisedimi i asaj mbremje.Po
bindej se i duhej bërë bllok.. por
në një farë mënyre tashmë e kish
bërë këtë…Njerëzit janë me
temprament të ndryshëm dhe
tipa të ndryshëm, mendoi ajo.E
la laptopin mënjanë si për të
thënë se në këtë jetë ka lloj-lloj
njerëzish.Sapo fiku dritën dhe
ndezi abazhurin me një
ndriçim të lehtë të kaltër,
dëgjoi zilen e celu-
larit.Ishte Besniku.
-Mirëmbrëma Sonja.Nesër
jam i lirë.Si thua të
drekojmë bashkë…
Zgjidhe ti lokalin…
-Në Bërshitë, tha ajo si
për ta mbyllur sa më
shpejt bisedën.
Ajo dëgjoi një qeshje të
lehtë, karakteristikë e tij
prej kohëve që ishin
njohur.
-Atëhere po të pres me
makinë në qëndër në orën
12-të..Dakort ..Është
bukur..
Nuk e kuptojë përse
pranoi të drekonte me atë
njeri.Kishin qënë miq prej
tre vitesh dhe deri diku të
dy ndjenin për njëri-tjetrin
edhe pse nuk ishin shpre-
hur, sytë u flisnin dhe
bisedat bëheshin të tillë
sikur mes tyre gjithçka
kish marrë rrugën drejt fejesës.
Një mbasdite prilli, ai e kish
ndaluar para një peme gjysëm
të zhveshur dhe i kish
thënë:”Dëgjo Sonja.Ne jemi dy
shokë të mirë. Unë jam i
dashuruar me Didin.Asaj
dikush, një llafezan i kish folur
për njohjen tonë..Ajo dyshon
për këtë..
-Pastaj, ia kish kthyer Sonja e
zhgënjyer.
-Nëse të takon t’i thuash të
vërtetën, që mes nesh nuk ka
dashuri, që jemi vetëm dy
shokë…Dhe e kish parë thellë
në sy.
-S’e besoj.. i kish thënë Son-
ja.Nëse ju duheni ç’rëndësi ka
një lidhje e mëparshme..Ajo
quhej apo s’quhej lidhje nuk ka
ekzistuar kurrë, dhe me një
ditën e mirë ishte larguar mes
erës.
Përse pranova të drekojë me
të?, pyeste veten Sonja duke
parafytyruar takimet me
Besnikun. Kohën kur ishin
student e quante shumë të
largët.Më në fund e zuri
gjumi.
Të nesërmen në mëngjes
mëndjen e kishte në takimin
me të.Të shkonte apo jo?
Përse të mos shkonte.A
s’kishin ata kujtime qysh
nga gjimnazi e në vitet e
fakultetit?Kishin shumë për
të treguar..A s’ishte ai
Besniku që e takonte aq
shpesh dhe i thosh që s’e
krahasonte me asnjë vajzë
në botë?Ai Besniku i kish
shkruar letrën e parë të
dashurisë kur ishte student
dhe ajo maturante…Por,
nuk thonë kot, i riu si
veriu..Pas njohjes me Didin
ndofta kish kuptuar që me
Sonjën kish patur shoqëri,
njohje miqësore dhe jo atë
ndjenjë që troket fuqishëm
në shpirt…Sonja atëherë,
pas fejesës së Besnikut ishte
njohur me Admirin.U
fejuan brenda dy muajve
pas mbarimit të studimeve
dhe pak kohë pas emërimit
ishin martuar.Martesa e tyre
zgjati njëzetë vite.Lindën dy
fëmijët që ishin një dhuratë
e madhe e Zotit, por vitet e
fundit mes tyre nuk kish
patur më qetësi…
Në mëngjes, u ngrit dhe
bëri një dush si për t’u
lehtësuar nga gjithë ato
mendime dhe kujtime që
mbulonin njëri-tjetrin.
Shkëmbeu bisedat e zakonta
të ditës së re me fëmijët dhe
u bë gati të takonte
Besnikun.
U vesh bukur..U kreh para
pasqyrës dhe mendoi se nuk
mund të quhej ende e plakur
edhe pse vitet e kishin
rënduar në jetë.Një çast iu
duk se po shkonte në një
takim dashurie..Ajo e kish
dashur Besnikun dhe s’kish
gabuar duke menduar gjatë
për të…Zhgënjimi i erdhi
papritur..
Nga larg pa se si ai ia bëri me
dorë.Po qëndronte në trotuar
diku para makinës. Ajo e takoi
ndërsa ai i hapi derën e parme
duke i buzëqeshur.
-Mendova se s’do të vije…Ti
mbetesh e vetmja mikja ime e
kohës së rinisë, tha ai duke e
parë në sy…
-Unë kam shumë miq, iu
përgjigj Sonja.
-Profesioni..bën të tijën..E
di..Por, ne kemi kujtime të
bukura bashkë..shtoi duke
mbajtur më fort me duar ti-
monin.
Ajo nuk foli.Ishte e vërtetë që
duke banuar në një qytet dhe
me njohje shumë vjeçare,
tashmë dinin mirë dhe emrat e
familjarëve dhe të të afërmve
të tyre. Ai fliste pak dhe Sonja
nuk e tepronte me fjalë. Ndali
makinën para lokalit.Ajo kish
më tepër se një vit që nuk kish
shkuar aty.Oborri para ishte
mbushur me trendafila të
ngjyrave të ndryshme dhe

Albania heading toward a

new Dictatorship where the
parliament commits fraud
the president follows and
the premier orders it….
(we’ll See what’ll happen to
freedom in 2016-2018) If
the past is forgotten than DEAD
it’ll be repeated!! A look into the past shadows
Youth’s energy while AKZ robbed
it!!!

Shkrime nga Nafi Cegrani

Spanjë dhe në Amerikë.
Plot emocione, vëzhgojnë
rreth vetes fëmijët e mi
lumin e pashkëputshëm të
njerëzve, të automjeteve,
atë lume pa burim dhe
grykë, se si
shkapërderdhej në të
gjitha anët. Ndërkaq,
shikimin tim e tërhoqi një
tufë pëllumbash që kër-
cenin trotuareve. Së pari u
vendosëm në hotelin e
afërm “Malta”, e pastaj
me taksi e vendosa
familjen në një apartament
privat në Monte Sakro,
periferia më e bukur e
Romës. Nuk e zotëroja
mirë italishten, por e
njihja mirë Romën dhe
anglishten. Kjo ishte
parësorja në këso rastesh.
Taksisti i zhdërvjellët
gjarpëronte si rrufe nëpër
rrugët e Romës. Kaluam
mbi urat tërheqëse mbi
lumin Tibër, pranë Ko-
loseumit grandioz dhe
Vatikanit.
Të nesërmen, nëpërmjet
“Frederiko Amatit” u interesova
ku gjendeshin Mentor Çoku,
Imer Koçi, pastaj Beqir Maloku
dhe prof. Ernest Koliqi. Pas disa
ditësh me mua kontaktoi edhe
“Xhemaili”, njëri nga sekretarët
e ambasadës së Shqipërisë në
Romë, i cili më dha “të dhëna”
mbi veprimtarinë dhe konfliktet,
antagonizmat e disa organizatave
emigrante shqiptare dhe krerëve
të tyre. Tani zotëroja të dhëna
sekrete edhe për veprimtarinë e
Shërbimit të Francës dhe të
agjentit të tij, Sabaudin Hazne-
dari. Disa emigrantë të tjerë me
vite të tëra i kontribuonin mirë
bashkimit në mesin e refugjatëve
nga Shqipëria. Mes refugjatëve
kishte njerëz të ndryshëm, të
mençur dhe injorantë, liberalë
dhe reaksionarë, miq dhe armiq,
aventurierë dhe vagabondë të
ndryshëm, mashtrues e
bixhozçinj të pafat, fajtorë dhe të
pafajshëm, fjalëpakë dhe llafaza-
në (këto të dhëna i posedoja që
nga SDB-ja).
Në mesin e refugjatëve, sikundër
edhe në mesin e emigrantëve, në Romë
kishte gjithçka dhe çdo gjë. Situata edhe
këtu ishte e ngjashme me atë të Vjenës,
në Austri.
Nëse në një vend veprojnë dhjetë emi-
grantë shqiptarë, aty me siguri ka
dymbëdhjetë organizata. Kjo është pak e
pabesueshme dhe qesharake, apo jo?!
Kishte edhe shembuj të atillë, kur organi-
zatën emigrante e përbënte kjo strukture:
djali më i vogël ishte anëtar, më i madhi
sekretar, ndërsa babai kryetar i saj...
Kontrolloja veprimtarinë e tyre në
fshehtësi që të mos bija në kurthet e
vëzhgimeve të UDB-së...
Kjo është vetëm një pasqyrë. Natyrisht,
nëse do të shkruaja edhe fabula të tjera,
në atë drejtim, do ta shtoja kërshërinë e
secilit që i lexon.
Ja, e tillë ishte fabula epike e heroizmit
dhe guximit të tyre, e barabartë me
nostalgjinë dhe përmallimin e Don
Kishotit të Sanço Panços.
Në mesin e organizatave dhe
udhëheqjeve të tyre vëreheshin mospa-
jtime, grindje dhe rivalitete reciproke, që
shpeshherë paguheshin edhe me kokë.
Rasti më i ri ishte kur bashkëpunëtorët e
dy organizatave rivale, me vetëdije ose
pa të, në radhët e tyre fusnin agjentë të
infiltruar dhe vriteshin ndërmjet vetes,
Lako, Shpresa dhe Violeta- blinin
siç ndodhi kur më 1971-shin bizhuteri, lodra interesante për moshën e
“njerëzit” apo “bashkëpunëtorët” e tyre. Vizituam Piazza Navone, Fontana
Hysen Tërpezës dhe të Xhafer Devës, di Trevi, dhe shumë vend-piknikë të
vranë në Çikago Kalosh Hamdiun, Romës së lashtë piktoreske.
dasma e të cilit ishte fatale dhe i solli
Sheshi i gjerë i rrethuar me kolonadat
dëme të mëdha jo vetëm “Lidhjes së gjysmërrethore, të bukura e impresive të
Prizrenit”, por drejtpërdrejtë Berninit në maja me statuja, përfundonte
“shpartalloi” disa degë të “Lidhjes sëatje në ballë me godinën impozante
Kosovarëve” dhe të “Legalitetit” në kolosale: Kishën e Shën Pjetrit, në të
mbarë Perëndimin. cilën veçohej kupola monumentale e
Këto veprime ishin edhe një dëshmi Mikelanxhelos. Ai ishte i tërë Vatikani,
për sagën e tyre si njerëz të një jeteqerthulli i katolicizmit. Në shesh, nga ana
dhe fati tragjik. e majtë dhe e djathtë, në piedestal
qëndrojnë dy fontana të Madernovit nga
*** koha e Renesansës, të larta mëse 12
metra. Obelisku i lartë i fontanës e
Tërë kohën sa qëndroja në Romë, plotësonte dhe e zbukuronte edhe më
dëshiroja ta kaloja së bashku me shumë këtë hapësirë atraktive,- Sheshin e
vogëlushët e mi duke shëtitur nëpër “Shën Pjetrit”. Aty një agjent i Brezh-
kuartet tërheqëse të saj. Shpesh men- njevit, me të cilin pata kontakte e që
doja: Përse unë dhe familja e ngushtë “emigronte” për në Amerikë, mes të
të mos përfitonim nga rasti, për të tjerash më rrëfeu për Hasan Dostin dhe
njohur sa më mirë Romën e lashtë dhe Tajar Zavalanin, përkthyes i romanit
nga ajo, në të kthyer, të merrnim “Ana Karenina” në shqip, se kanë dosje
përshtypjet personale nga ato ditë si bashkëpunëtorë të KGB-së në Moskë.
përplot vapë të verës 1974! Me Vera kalonte, Roma gumëzhinte nga
familjen shkoja shpesh në plazhin e turistët e shumtë që vinin nga të gjitha
njohur “Hostio Lide”. Vizituam disa anët e botës. Vogëlushët e mi, Violeta,
muze dhe galeri, ndërsa fëmijët e mi; Lako dhe Shpresa, filluan të flisnin pak
 P a g e 1 2 O u r W o r d s

Shkrime nga Nafi Cegrani

italisht, ndërsa admironin të
dëgjonin legjendën rreth Fontana di
Trevi dhe Luftëtarit të Panjohur.
Bazilikat tërheqëse të Kostandinit,
që nisën të ngrihen nga fundi i
shekullit XI, atëherë kur papët
ktheheshin nga Aviana, përbënin
një tërësi jashtëzakonisht harmoni-
ke, për të cilën edhe sot fëmijët e mi
ruajnë kujtime. Ai udhëtim për në
Romë u mbeti shumë gjatë në
kujtesë...
Roma ishte bukuria vetë, qytet i
mrekullive dhe i madhështisë që
ngërthen zemrat e njerëzve. Ndaj
edhe për mua dhe familjen time
qëndrimi ne Romë ishte një për-
jetim i përjetshëm, ato bukuri dhe
ato rrëfime mjaft interesante, do të
mbeten si kujtime margaritarësh në
zemrat tona...Për këtë edhe po
shkruaj ca reshta, një rrëfim për
Romën dhe Vatikanin!...Të
vizitosh Fontana di Trevi, apo
piazza Navona të Romës dhe të
dëgjosh rrëfimin mbi to, është si
një jete që ngadhnjen, si një
botë e lashtë plotë storie dhe
fate njerëzish. Dhe më tej, kalon
në ura qe lidhin shekuj dhe
histori të së kaluarës plotë
ndodhi interesante, futesh në
sheshin mahnitës të Shën Pjetrit
në Vatikan. Të duket se hyje në
një botë tjetër adhurimi e shpirti.
Gjithë ai ambient me një ar-
kitekturë të stërlashtë dhe bukuri
që në sy përpëlitet madhësia e
perandorëve të Romës....,
Vatikanit, ato pamje subtile janë
një rrëfim edhe me tej i veçantë!
...Fëmijët e mi, për çdo ditë
sikur përjetonin Romën në
zemrat e tyre të njoma.
Niseshim në Monte Sakro, ku
ishim vendos në një aparta-
ment të rrethuar me pemë e
pyje të dendura, ia mësynim
sheshit në Fontana di Trevi,
madje kalonim ca çaste edhe
në Koloseumin grandioz,
meditonim e meditonim me
pejsazhet në Forumin e
perandorëve të Romës së
lashtë...
Roma, deri në shpalljen e
mbretërisë së Italisë kur edhe
u bë kryeqytet ka qenë qytet i
papës... Megjithatë, Vatikani
e ruajti pavarësinë dhe fuqinë
si qendër, si qytet-shtet, duke
ruajtur edhe pasurinë e saj të
madhe. Për këto u rrëfeja
edhe fëmijëve të mi, të cilët
me një kureshtje dhe të
mahnitur, dëshironin që për
çdo ditë të vizitonin sheshin
dhe...... dhe Shën Pjetrin e
Vatikanit. Vizitonim edhe
muzetë, galeritë e shkëlqyera,
i shikonim dhe miklonin me
sy vogëlushët e mi ato skulp-
tura prej bukurie që i krijoi
Mikelanxhelo. Por, një
mbresë të thellë në zemër dhe
në mendje u la rrëfimi mbi
fatin e vajzës, në saje të të
cilit u krijuam Fontana di
Trevi!
....Kështu, në Romë kaluam
afro tre muaj të bukura vere,
duke ndjekur turma njerëzish
të cilët silleshin vërdallë
trotuareve dhe nëpër rrugët e
Romës, mëngjeset agonin me
bukurinë e përjetimeve dhe
mbresave të thella, me shiki-
me të ngulitura në horizontet
e Romës dhe kështjellat aq grandioze dhe të
lashta prej graniti të ndërtuara në Qarkun e
Neronit, ku mikloja me shpirt dhe mendje
bazilikat e stërlashta, si të ishte çdo gjë e
shenjtë, hyjnore.... Aq hyjnore ishin tërë ato
begati dhe mrekulli artistike të cilat i krijoi
Mikelangjelo, dhe shikimet e gërshetuara me
përjetimin e shpirtit dhe të trurit, sytë thellohen
në atë botë zotash si prekje e pare, dhe mendja
të thotë: ne ç’parajsë jemi? Ose, i bën pyetje
vetes: si e krijoi Zoti boten?! I shikon dhe
shikon ato piktura e skulptura në tërë
Vatikanin dhe ato sheshe e muze të Romës...
Aty, unë dhe fëmijët e mi, atë verë pamë dhe
përjetuam bukurinë dhe pasurinë mahnitëse,
madhështinë e një religjioni dhe shteti, të racës
italiane të Romës.... Asaj vere plazhet në
bregdetin “Jon” në Ostio Lide ishin mbushur
plot e për plot...
Në Romë njoha shumë njerëz të profileve të
ndryshëm.... Njoha edhe Gjelosh Gjokajn.
Pastaj edhe për disa emigrantë shqiptarë, si

I PANJOHURI -Tregim- nga

pemët që ulnin degët duke u bërë hije
tavolinave ishin plot gjelbërim.Zunë vend
në një tavolinë disi të veçuar. Bënë po-
rositë.Besniku mbushi godat me verë…
-Nëse do të ktheheshim vite pas, kur
ishim të rinj, çfarë do të ndryshoje?, e
pyeti papritur ai.
-Asgjë, tha ajo prerë. Kam bërë atë që e
kam menduar më të mirën…
-Por ti u divorcove, sepse yt shoq u
dashurua me një tjetër…
Ajo heshti një çast.Pastaj duke e parë në
sy i tha:
-Ndodh…Përsa kohë ishim bashkë unë e
dashuroja…Dhe akoma e dua sepse është
njëri shumë i mirë..Por, të martohesh me
dikë s’do të thotë të jetosh deri në fund të
jetës me të, kur dashuria nga njëra anë
mbaron…
Ai po e shikonte ndryshe..I dukej një
Sonjë tjetër. Ajo i jipte të drejtë ish burrit
të saj dhe e quante njeri të mirë..Çudi!
-Kurse unë s’kam qëndruar si kal karroce,
dhe vendosi dy pëllëmmbët diku anash
veshëve…Sonja bëri sikur nuk e dëgjoi
plotësisht edhe pse po kuptonte se çfarë
do të thosh.Ajo ngriti godën me verë dhe e
trokiti me godën e tij.
-Gëzuar..!Në kujtim të viteve të bukura!, tha
dhe buzëqeshi.
Pas pak ra zilja e celularit.Pa përsëri një
mesazh nga miku pa fytyrë.
-Kush është?, pyeti ai gjithë kureshtje.
-Një i panjohur, tha ajo shkurt…
-Si një i panjohur?!, pyeti duke ndjekur çdo
tipar të fytyrës së saj.Ajo kapërxeu një gllënkë
tjetër me verë.
-Një mik i fb, që kërkon të njihet me mua, por
deri tani, një i panjohur…
Kamarieri i afrohet tavolinës me një tufë
trendafila.
-Për ju zonjë.I kini të gjitha të paguara nga
tavolina atje.Dhe këto trendafila për ju!
Besniku ktheu fytyrën andej nga kamarieri po
tregonte me dorë.Sonja përshëndeti prej aty
nxënësin e saj një gjimnazist i cili kishte vite
që punonte si mjek.Besniku, u qetësua.Ajo
ishte një grua që dinte të krijonte miqësi…
ndofta për pak kohë edhe këtë të panjohurin
do të kish një mik të veçantë të saj.
 V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 1 3

SADIK BEJKO DOSJA FORMULARE E B. BLLOSHMIT

për mua mbetet i paqartë. punonte Vilson Blloshmi. Maitenant des Farouches penses Vetminë e netëve pa gjumë ai e
“qund me souvient en somment (?) Si shkruante poeti? tranversent mon cerveai. Je me shoqëronte me muzikë. Në letrat Natën e 30 qershorit
le minuet pour piano… Për këtë dëshmojnë letrat suis las. Mon corps veut dormir, për të kushërirën, Lumen, 1971 ai e ka gdhirë.
orkestre de Budapest (jo e qartë fjala Budapest) dërguar së kushërirës, mais mon esprit veut sèenvoler. shkruan se po dëgjonte në radio Është ora katër e
que je ecoute une jour ande(?)….” Lumturi Blloshmit, Ainsi que l’un tire dela et l’autre këtë apo atë pjesë nga repertori i mëngjesit. Poeti vë
(Shih fragment fotoje 2) atëherë studente për dela. Il est trop tard”…. . muzikës klasike… Moxart, firmën në fund të një
Këtu afërsisht bëhet fjalë për një pjesë muzikore, një minuet pikturë në Institutin e “Do të shkruaja më shumë, por Bethoven…. Ditën punonte në poezie me imazhin e
në piano, luajtur nga orkesta e Budapestit (?) të cilën një ditë Lartë të Arteve në Tiranë nuk po shkruaj më. Mendime të sharra, në miniera, netëve vdekjes që po e
ai e ka dëgjuar…(?). Ja një fragment nga letra e ashpra kalojnë në mendjen time. lexonte, shkruante. Ishte i ndjek.
2. datës 6.11.1972. Letër e … Trupi im do të flejë po shpirti pagjumë, shpesh i gdhinte netët. Një i ri 21 vjeç
Kjo poezi, dhe pse si tekst vjen e dëmtuar, ka vlera të shkruar frëngjisht. “Je im do të fluturojë. Kështu që njëri Këtë e dëshmon vargu i një trajton temën e
dëshmuara artistike për të cilat do shkruaj më poshtë. voudrais ècrire encore më tërheq këndej. tjetri andej. poezie: “Dhe shpesh bashkoj vdekjes në poezi. Kjo
Së pari ajo ka rëndësi për të na treguar dhe se si shkruante e mais je n’ècris plus. Është shumë vonë”. unë mbrëmjen me mëngjezë…”. nuk ndodh rëndom.

Shkrime nga Nafi Cegrani

Mentor Çokun, Ernest formalitetet rreth sigurimit te Strugës, i cili mundohej t’i urrenin njëri-tjetrin, spiunoheshin kontakte edhe me Shërbimin tjetër shqiptarësh nga
Koliqin, priftin dhe azilit për punë dhe nga ana e një ndihmonte shqiptarët që reciprokisht. Informativ Gjerman dhe me Struga dhe Dibra, të
“hoxhën” Beqir Maloku, komisioni të veçantë për emigra- merrnin rrugët e Kjo shtresë u takonte shërbimet sekrete shqiptare dhe cilët kishin marrë
Sabaudin Haznedarin etj. cion, shqyrtoheshin kërkesat e Amerikës... zemërkëqijve dhe llumit keqbërës, bullgare. Kishte edhe të tillë që rrugën e mërgimit
Për ta kisha dëgjuar edhe tyre për të shkuar në vende të Shërbimi Sekret Jugosllav, që për të shpëtuar lëkurën, në rast ishin lidhur madje edhe me për në Amerikë. Ai
më herët, por deri në ato ndryshme të Perëndimit, sido- që atëherë në mënyra të rreziku tradhtonte edhe më të Shërbimin Informativ të Afgani- më tha gjithçka,
çaste nuk kisha pasur rast mos në Amerikë, Kanada, ndryshme bënte presione afërmit e vet. stanit... Të gjitha këto i dinte sigurisht nisur nga
të takoja ndonjërin prej Zelandë e Re dhe Australi. të çuditshme ndaj Mjaft domethënës është edhe rasti edhe UDB-ja. Lufta e ftohtë pozita e tij nacional-
tyre. Ndërkaq, Shërbimi i Të gjitha këto punë bëheshin qytetarëve shqiptarë në i organizatës “Besa” të Stambollit, vazhdonte në të gjitha meridi- iste, edhe për kohën
Sigurimit Shtetëror, nëpërmjet servisëve të caktuara Romë. U kërcënohej, duke udhëheqës i së cilës ishte Qazim anët. kur kishte qenë
kishte të dhëna dhe dinte që shërbejnë si ndërmjetës, infiltruar në radhët e Prodani, i cili gjatë kohës së luftës Zëvendëskomisar i
pothuajse çdo lëvizje, ndërsa procedurat speciale i emigracionit persona që bëri ç’ka bëri në Shqipëri, Kosovë /...SI E NJOHA DHE CFAR Policisë së Kuesturës
veprim, madje, nëse kryenin vetë ambasadat e haptas ofronin shërbimet e e Maqedoni, është interesant, se ME RREFEU MENTOR së Prizrenit. Më pas u
mund të them kështu, vendeve ku refugjatët shkonin tyre me qëllime të cak- pas disa dekadash qëndrimi në COKU ? ndal edhe në his-
edhe për çdo për të punuar. Pjesa dërrmuese e tuara, të përçarjes, intrigës Stamboll, si zogist i përbetuar, ai Rrefimet e tij jane nje histori torinë e organizimit
“frymëmarrje” të tyre. tyre ishte e kategorisë së refug- dhe... vuri lidhje, kontakte dhe bash- me vete per cka me konkretisht të Konferencës së
SDB-ja kishte rezidenca jateve ekonomikë. Në secilin “...Duhet të jeni të lumtur këpunim të ngushtë me disa dhe per ,,lidhjet dhe miqesite ,, Malësisë, apo vrasjen
dhe celulat e veta në prej këtyre “servisëve” punonin që unë jam këtu. Për ju spiunë shqiptarë të SDB-së nga e tij me disa persona nga ana e e Miladin Popoviçit.
Romë, Vjenë, Francë etj.. personalitete eminente emigran- mund t’i bëj të gjitha, pa Shkupi, Kumanova, Stambolli dhe Struges, do te shkruaj nje rradhe Plaku Beqir foli edhe
Së shpejti u njoha edhe tësh, të cilët, të ndihmuar nga ndonjë pasojë. Më njof- me ambasadën e Shqipërisë dhe tjeter dhe momente me te për mënyrën se si
me disa shqiptarë të qarqe të ndryshme, kishin toni personalisht për të Shërbimin Informativ Shqiptar volitshme, sepse kane te bejne Shtabi Qendror
Malit të Zi. Ata më ndikim vendimtar në jetën dhe gjitha hallet dhe për (SHISH) të Tiranës. Mbi qindra me zhvillimin e nje spiunimi qe Operativ për Koso-
tregonin shumë ngjarje ardhmërinë e refugjatëve. Në to vështirësitë që ndeshni. emigrantë të këtillë, “urithë të UDBJA kane mbajtur dhe vën organizoi
interesante për një prift qenë angazhuar edhe forca të Unë jam ai dhe i vetmi që rëndomtë” që kanë kulakë - survejuar Cokun si emigrant te atentatin mbi atë
të lindur në Kotar, i cili tjera, shërbime të shumta in- mund t’ju ndihmoj, madje punëdhënës, si Qazim Prodani në rrezikshem dhe agjent te CIA-s vetë, aksion që u
pas luftës kishte ikur nga formative e policore dhe organi- edhe azil të siguroni dhe të Stamboll, Mentor Çoku në Romë, amerikane ne Rome te Ital- krye nga Fadil Hoxha
Jugosllavia. Më thanë se zata emigrante. kaloni në çdo vend që Haznedari në France e shumë të ise...Rrefime mjaft trishtuese !/ dhe Mazllëm Këpus-
kohët e fundit ishte Me ndihmën e mikes sime, Nora dëshironi’, - u thoshte tjerë në Vjenë, Bernë, Nju-Jork, ka, më tregoi si iku
zhdukur pa lënë gjurmë. Parizi, arrita të siguroja shumë të Mentor Çoku ose Ymer Sidnei, Toronto, ishin jo vetëm RRËFIMI I BEQIR në Itali, atëherë si
Tregonin se në Romë ka dhëna informative dhe dokumen- Koçi. nën vëzhgimin e Shërbimit In- MALOKUT agjent i Shërbimit të
shumë emigrantë te të rëndësishme. Ajo ishte Isha informuar se Mentori formativ Shqiptar, por edhe nën Fshehtë Italian dhe si
“ekstremistë”, madje referente kryesore dhe sekretare dhe të tjerët frikësoheshin kontrollin e disa qarqeve të tjera të Ishte verë e vitit 1974. jetonte aktualisht.
edhe të atillë që shumë në VÇÇ. Për mua e dinte se isha pa masë nga Shërbimi spiunazhit dhe të policive Ndodhesha në Romë atë qer- Plaku i mençur më
herët kishin kaluar nëpër mik i “Karpo Dragobias” dhe nip Sekret i Sigurimit Sht- perëndimore dhe lindore, të CIA-s shor. Në restorantin “Kosta Di tha gjithçka dinte rre
kampin e refugjatëve i tezes së Arshi Pipës në SHBA, etëror, të cilin ata ende e dhe të KGB-së. Një situatë të Balena”, që ndodhej në afërsi të th veprimtarëve të
“San Sabo” afër Triestes. tek i cili unë shkoja atëherë. Isha quanin UDB-ja, e që këtillë kemi edhe në Angli, Bel- bulevardit “Via Nomentana”, mërgatës sonë në
Nëpër këtë kamp kar- informuar për disa refugjatë vazhdimisht u qëndronte gjikë, Francë dhe Gjermani, ku përmes lidhjes operative të SDB Itali dhe po ashtu
antinë kalonin personat shqiptarë, të cilët bashkëpunonin pas gjurmëve, si hije. Në vepronin “Inteligent Servisi”, M-6 -së “Doktor Zhivago” u njoha edhe për shumë
të cilët, sidomos pas me Radio-Vatikanin, në të vërtetë, atëherë Shërbi- i Anglisë, pastaj CIA ose Mosadi me plakun Beqir Maloku, i cili kombinacione opera-
Informbyrosë, iknin dhe emisionet në gjuhën shqipe. Në mi i Sigurimit Shtetëror, dhe shërbime të tjera sekrete, në jetonte prej shumë vitesh jetonte tive dhe njerëz të
ilegalisht e kapërcenin mesin e tyre u njoftova me një pa ndonjë vështirësi të njërën anë dhe KGB-ja e disa në Itali. Nuk e harroj atë takim angazhuar në rrjetin
kufirin jugosllav e hynin mik të Tajar Zavalanit, i cili madhe, informohej për shërbime informative jug-afrikane, me plakun e urtë, pasi që sa u sekret të UDB-së, të
në Itali. “Ikjen” e disa kishte punuar me të edhe si veprimet dhe bëmat e tyre. në anën tjetër. Ishte rrezik të hyje prezantuam e deri në ikje më cilët i dija që edhe
personave e kurdiste vetë bashkëpunëtor i Radio-Londrës Nëpërmjet miqve të tyre në ato anale... foli plot mall për Kosovën dhe kishin marrë in-
UDB-ja dhe KOS-i. (ju flet Londra, emisioni në më të ngushtë mësonte për Flitej në Romë, se vite të tëra deri Shqipërinë, për plagët tona të struksione të veçanta
Grumbullova shumë të gjuhën shqipe), i cili më dha konfliktet, për mospa- atëherë, edhe Ivan Akimovi kishte një shekulli të tërë. Ato rrëfime të zhvillonin takime
dhëna të rëndësishme lidhjet për kontakt me Eqerem jtimet ndërpartiake, që qenë dorë e djathtë e Vanço të gjata më rrëqethën të tërin. me Mentor Çokun,
dhe me interes edhe për Maçin dhe Qazim Lushën. shpesh merrnin fund me Mihaillovit, një njeri i vogël, Por ajo që më bëri më shumë Ymer Koçin, dhe
disa të ashtuquajtura “Ne do t’jua rregullojmë qëndri- larje hesapesh ndërmjet zeshkan dhe gjysmëgjel, të cilit i përshtypje ishte shikimi që disa të tjerë duke
“kampe transitorë” për min, do t’jua sigurojmë lejen për emigracionit në Çikago, interesonin situatat ballkanike, hidhte drejt horizontit të largët shërbyer kështu si
refugjatë në Romë, të punë dhe shumë çështje të tjera, Nju-Jork, Dyseldorf, kryesisht në Maqedoni dhe Bull- plaku Beqir Maloku, teksa informatorë. Për të
cilat, në të vërtetë, më madje edhe azilin... Të gjitha Bernë dhe vende të tjera, gari. Si i tillë, Akimovi kishte tregonte ashtu i emocionuar për kuptuar angazhimin e
shumë u ngjajnë këto nxirren me shumë peripeci të Gjermanisë, Francës, vënë kontakte të përzemërta vendlindjen e tij, që nuk e kishte Shibrit Kicës nga
“serviseve” për pranimin dhe me sakrifica”, -u thoshin Belgjikës dhe Amerikës. miqësie e bashkëpunimi me ith- parë për vite e vite të tëra. shërbimi sekret
e refugjatëve, siç ishin shpesh klientëve të tyre, emi- Udhëheqjet e emigracionit tarët e Ante Paveliqit. Madje, në “Këtu në Romë u vendosa para jugosllav, nisur nga
POA dhe VÇÇ. grantëve, ndër ta edhe të tillë që shqiptar, si ideologë apartamentin e Akimovit në shumë vitesh, dhe shërbej si një informacion i
Këto ishin strehimore “të ishin të lidhur me policinë, të influencë në radhët e Romë, janë mbajtur shpesh hoxhë. Roli im është të ndihmoj UDB-së më kujtohej
pavarura” dhe si rudi- cilët gjendeshin në situate të “Ballit Kombëtar”, mbledhje, në të cilat ai shtronte emigrantët”, u shpreh Beqir se Mentor Çoku
mente të vetme të palakmueshme dhe endeshin “Frontit Nacional”, tezat dhe kombinacionet që kishte Maloku, ndërsa vazhdonte të më kishte thënë në një
kampeve transitore nëpër rrugët e Romës, siç ishin “Legalitetit”, “Lidhjes së rreth “fatit” të Maqedonisë. Ai rrëfente gjithçka dinte për jetën mbledhje me emi-
“Kapua” dhe “Latina”, Ruzhdi Çapri etj.. Prizrenit”, “Lidhjes së ndihmohej dhe furnizohej me e shqiptarëve në Romë. Nuk grantësh shqiptarë:
në dallim nga koha kur Nëpërmjet lidhjeve që kisha, Kosovarëve” etj., informata që i siguronte nga disa harroi të më tregonte edhe për “Letrat që më
funksiononte “San kuptova se me Mentor Çokun derdhnin benzinë në zjarr. klerikë, si Andrej, Koruniq e të konfliktet e disa personaliteteve dërgonte Nuhi Vinca,
Sabo”, refugjatët nuk mbanin lidhje dhe korre- Këta, ndonëse në pamje të tjerë, të cilët, nga ana tjetër, ishin të emigracionit atje e sidomos e dija se fotokopjo-
futeshin në ndonjë kamp spondencë me shkrim, edhe disa parë të përzemërt dhe të lidhur edhe me shërbime të tjera mes Mentor Çokut dhe Ymer heshin njëherë nga
të veçantë, që t’i shqiptarë nga ana e Ohrit dhe bashkëmendimtarë poli- informative dhe institucione Koçit, apo të një klani tjetër me UDB-ja, ndaj më
nënshtroheshin vepri- Strugës. Në mesin e tyre, si i tikë, pas shpine sikur sekrete të KGB-së dhe me disa të Ernest Koliqin, për Sabaudin vjen keq që nuk e
meve speciale si në dyshimtë që mbante lidhje me kënaqeshin me Perëndimit. Bie fjala, dr. Branko Haznedarin dhe ca marifete të vrava Shibrit Kicën”.
“Latina” (periferi e UDB-në në veçanti ishte poeti dyfytyrësinë dhe smirën Jeliq, edhe pse drejtpërdrejtë ishte Rruzhdi Kaprit dhe Sefe Tregimet e plakut
Romës), por bëheshin Nuhi Vinca nga Veleshta e dhe nga thellësia e shpirtit i lidhur me CIA-n, ai mbante Shpatës, madje edhe të një grupi Beqir Maloku më
 P a g e 1 4 O u r W o r d s

SADIK BEJKO DOSJA FORMULARE E B. BLLOSHMIT

Atëherë poezitë me këtë temë
quheshin pesimiste, dekadente.
Redaktorët t’i hiqnin nga librat, nuk
t’i botonin në gazeta. Ishte koha e
heroizmit propagadistik. Në gazeta
botoheshin himne për heronjtë e
punës që, dhe kur vdisnin, e kishin
mposhtur (siç!) vdekjen.
Vilson Blloshmi ka disa poezi me
temën e vdekjes: “Një makth i
llahtarshmi”, “Kur u ktheva sërish-
mi”, “Dhe mua më duhet të vrapoj”.
Janë poezi-makthe, të cilat vetëm sa
i ka zbrazur në letër. Nuk u është
kthyer për ripunim.
3.
Më poshtë po sjellim një lexim të
mundshëm të kësaj poezie.
Shpirti i të vdekurve nëpër natë me
pishtar në dorë vrapon ngado
hapësirës. Ky është një imazh
dantesk, i pashoq në letërsinë
shqipe.
Ky është imazhi themelor i
poezisë, i dhënë që në vargun e
parë. Mbi këtë imazh shkallë-
shkallë ndërtohet e gjithë poezia
Imazhi i dytë: (Shpirti i të
vdekurve me pishtar në dorë)
vrapon, del i dalldisur nga
humbja.
Imazhi i tretë: (Shpirti i të
vdekurve me pishtar në dorë)
Hapësirës në çdo vend.
Imazhi i katërt: (Shpirti i të
vdekurve me pishtar në dorë)
përzien krahë, flatra, me shpirtin
tim takohet.
Imazhi i pestë: (Shpirti i të
vdekurve me pishtar në dorë)
mdi detin e qetësisë, mbi dallgë
kalon
Imazhi i gjashtë: (Shpirti i të
vdekurve me pishtar në dorë)
takojnë një pikë nga lotët që i
rrodhën
Imazhi i shtatë: Dhe dhimbja
ndrin e argjendtë
Nuk e dimë pse shpiri i të
vdekurve del i dalldisur nga
humbja dhe vrapon me pish-
tar në dorë anë e mbanë
hapësirës...
Mbase shpirti i të vdekurve,
pasi i ka humbur zotërimet e
veta, befas zgjohet dhe synon
t’i ripushtojë ato… hapësirat
në çdo vend. Imazhi në vijim
modelohet dhe zgjerohet deri
në përmasat e një vizion
universal. Ai rreh krahët,
flatrat, takon diku shpirtin e
poetit (rastësisht vallë ?),
kalon mbi detin e qetësisë,
mbi dallgët oqeanike.
Tashmë ka triumfuar në terr,
ujë e ngado. Pasi ka triumfuar
mbi humbjen, mbi qetësinë,
mbi netët oqeanike, dallgët,
mbi hapësirat e dheut i prek
poetit shpirtin e lotët. Trupin
e shpirtin e tij i paska
rrëmbyer demoni i territ, i
vdekjes.
Tabloja poetike vizaton një
shpirt të errësirës,
mbizotërues universal dhe të
kudondodhur, vigjëlues ndaj
gjithë hapësiravet, një fillesë
demoniake të paepur me
pishtar në dorë. Vegim i
pashembullt.
4 përkundrazi: dhimbja dorëzimi te vdekja
Dhe dhimbja ndrin argjend.
Vargu i fundit "Dhe dhimbja
ndrin argjend" gjithëçkajën
skëterrore më lart e argjen-
don. Infernalja vetëm me tri
fjalë zmbapset. Ndodh e pandodhshmja. Ç’ të
ketë ngjarë? Si ka mundësi?
Ndritja argjendore është e kundërta e vdekjes,
e së përzishmes, e klimës ku zotëronte demoni
i vdekjes. Argjendorja ia mbyll perden vdekjes
së dalldisur që rendte me pishtar në dorë...
Në letrën frëngjisht dërguar Lumturi Blloshmit
më datën 6. 07.1972, të cituar më lart, flitet për
një ndarje të shpirtit nga trupi. “Shpirti
fluturon, trupi do të flejë. Njëri më tërheq
këndej, tjetri andej”.
Në këtë poezi demoni i vdekjes me pishtar në
dorë në endjet e tij “hapësirave në çdo vend”
fillimisht merr në flatrat e tij shpirtin e poetit.
Pastaj zbret te trupi, i prek rrjedhën e lotëve.
Nuk kemi klithma, keqardhje, ah e uh...
nënkuptohet, përballet stoikisht.
Në vargun e fundit ndodh përmbysja e territ,
madje, tani edhe dhimbja argjëndohet.
Ligji i natyrës nuk ndalet.... në kodrat përqark
ka rënë drita.

Shkrime nga Nafi Cegrani

bënë përshtypje edhe pse e dija se si
informohej UDB-ja për bisedat e shqip-
tarëve patriotë, në Itali, Amerikë apo
vende të tjera.
SI E NJOHA ERNEST KOLIQIN NË
ROMË
Për Ernest Koliqin më së shumti kisha
dëgjuar dhe lexuar nga dosja e tij sekrete,
të cilën UDB-ja dhe SDB-ja e mbanin të
evidentuar nën siglën “Strogo pov”,
(Tepër rezervat”, si njeri shumë i rrezik-
shëm për sistemin socialist jugosllav. Kur
sapo kisha mbërritur në Romë, e kisha
edhe adresën e saktë, të cilën e mora nga
raportet zyrtare të shërbimit ku punoja në
Shkup, përmes “lidhjes” dhe informatorit
të SDB-së “Doktor Zhivago” e “Federiko
Amati”, me një taksist të zhdërvjellët
shpejt e gjeta pallatin ku jetonte Ernesti.
Dera e hyrjes ishte e mbyllur me sistem
elektrik. I rashë ziles dhe nga brenda m’u
përgjigj një zë gruaje, e cila në gjuhën
italiane më pyeti se kush isha. I thashë në
gjuhën e saj, edhe pse ende nuk e kisha të
përsosur, se isha një shqiptar nga Jugosllavia
dhe doja të shkoja në Amerikë, por që para se
të nisesha për atje duhet të takoja z. Ernest
Koliqi. Pas disa sekondash ajo më bëri shenjë
se dera ishte hapur dhe shpejt hyra në aparta-
ment. Kur ngrita kokën përballë kisha një
njeri shtatlartë, shkodranin fisnik dhe bujar,
pamjen e të cilit e kisha fiksuar vetëm nga ato
fotografi që ndodheshin në dosjen e UDB-së,
të sajuar para shume vitesh, ndoshta para dy
tre dekadash, kur Ernest Koliqi ishte ende i ri.
Sidoqoftë, tani edhe pse ishte disi i moshuar,
me i plotë në trup dhe i tulatur në fytyrë,
menjëherë e kuptova se ishte personi që
kërkoja.
-Quhem Nafi Çegrani. Jam lindur në Çegran
të Gostivarit, vij nga Jugosllavia, -i thashë
duke e përqafuar sikur të njiheshim para
shumë kohësh. Në fakt e njihja. Dija shumë
gjëra për të, ndërsa ai nuk më kishte parë apo
takuar kurrë.
Hymë në zyrën e tij të punës. U ula në një
kolltuk të tipit barok dhe prej lëkure. Aty
njeriu ndihej komod. Përballë dukeshin në
rafte të radhitura shumë libra në gjuhën shqipe
dhe atë italiane. Më tej, në një tavolinë
ndodheshin disa revista “Zjarri” nga Palermo,
por edhe disa ekzemplarë
të revistës “Shejzat”, që e
kisha njohur në përmbajtje
më herët. Këtë revistë e
botonte Ernest Koliqi, dhe
UDB-ja, SDB-ja
nëpërmjet kanaleve
sekrete e merrnin rreg-
ullisht në sektorin e ana-
lizës, ku dhe e lexoja.
Zonja që i shërbente dhe e
ndihmonte në shtëpi, na
solli për të pirë disa lëngje
frutash të ftohta.
-“Dëshironi edhe një kafe
apo kapuçin”, -pyeti
zonja.
E falënderova me një
“Gracie”, pasi më mjaf-
tonte ai lëng i freskët
frutash. Ajo buzëqeshi kur
më dëgjonte të flisja
italisht, pasi bija në sy që
e flisja keq. Megjithatë për
të më mbështetur në
përpjekjen që bëja duke
folur në gjuhën e saj, më
vështronte ëmbël. Ishte mjaft
simpatike.
Me Ernest Koliqin biseduam
gjatë. Ai më ofroi edhe disa
libra si; romanin e Martin
Camajt “Djella”, novelat
“Tregtar flamujsh” dhe ca
numra të revistës “Shejzat”.
-Librin tuaj me novela
“Tregtar flamujsh”, botimin e
hershëm e kam lexuar para
disa vjetësh. Jam i impre-
sionuar, -thashë duke i bërë
një sqarim se i kam lexuar
edhe shumë numra të revistës
“Shejzat”. Ai më pa drejt e në
sy dhe disi i habitur pyeti se
ku i kisha gjetur dhe si ishte e
mundur që i kisha lexuar, kur
në Jugosllavi dhe në Shqipëri,
si gjeje sepse ishin të ndalu-
ara nga regjimi komunist.
-Ashtu është, por unë i kam
lexuar, sepse i kam gjetur në
rrethana të tjera, -i thashë për
të sqaruar se kisha punuar në
Shërbimin sekret jugosllav në
Shkup. I tregova se si më
kishte rënë në dorë dosja e
tij poseduar UDB-ja, të
cilën e kisha lexuar fund e
krye.
Ernest Koliqi mbeti i habi-
tur fare dhe duke me
shikuar me ata sy të rrum-
bullakët, për disa çaste mbet
i shtangur dhe gojë hapur.
“Po ju....po......si ka
mundësi? Ju jeni zyrtar i
UDB-së”, -pyeti me një
seriozitet në fytyrë.
Po. Kam qenë deri para disa
ditësh. Tani mund të them
se jam ish-zyrtar. E braktisa
atë shërbim famëkeq dhe
jam nisur për në Amerikë.
Jam nisur për në emigra-
cion. Në SHBA kam dy
vëllezër, kam me vete edhe
gruan dhe tre fëmijët e
vegjël, -u mundova ta
sqaroja sadopak nga ç’r-
rethana vija dhe se dëshira
ime ishte ta takoja para se të
 V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 1 5

Shkrime nga Nafi Cegrani

fluturoja me aeroplanin e “Al Italia” përtej Oqeanit. prej familje të mirë, prej preokupime të tjera, të cilat e Koliqit njoha edhe shumë figura
-Dëshira ime për t’ju takuar ishte fisnike dhe pa kurrfarë familje që ka rrënjë e hije preokuponin atë; për gjendjen e personalitete të kulturës dhe fluturoja me avionin
prapavije. E mora rrugën plor te ju vetëm si njeriu që kam të shqiptarisë. Prej sot, në politike dhe jetën në Jugosllavi kauzes sonë kombëtare shqip- “Jambo xhet” për në
lexuar dosjen personale aq voluminoze, të cilën UDB-ja ua shtëpinë time je si në dhe në Shqipëri. Më fliste me tare në emigracion, në Itali dhe Amerikë. E takova
mban të koduar në kasafortë çeliku në Shkup. Adresën tuaj shtëpinë tënde, je miku admirim për Shkodrën e tij, për atë në Amerikë. Njoha dhe një tabor Ernestin, e përqafova
nuk ia mora askujt. Atë e gjeta teksa lexova dosjen tuaj. Ai im”, -tha ai. popull fatkeq nën thundrën burrash të cilët shkruanin dhe dhe e përshëndeta
shërbim e mban të evidentuar adresën. Mora guximin si Kështu edhe u miqësuam komuniste. Më fliste për vuajtjet bashkëpunonin me Ernest ngrohtësisht. Dukej
shqiptar t’u takoja e rrëfeja ca gjëra në relacionin nga vij. me Ernest Eoliqin. E në burgjet jugosllave, që i kishte Koliqin, dhe me revistën se mosha e kishte
Ernest Koliqi buzëqeshi dhe sytë i shkëlqyen si drita. Pasi u vizitoj shpesh dhe kaluar tmershëm në Bosnje, edhe “Shejzat”, siç ishin Martin lodhur, por edhe pse i
çuan në këmbë më përqafoi dhe me tha: “Ti djalosh je trim, bisedonim jo vetëm për vështirësitë e tij të emigrimit, për Camaj, Voreo Ujko, Gjelosh tulatur mundohej të
shqiptar i vërtetë dhe i guximshëm. Ti je vetëm shqiptar i librat dhe revistat jo vetëm të mos u kthyer më. Kjo jetë larg Gjokajn, Bale Kosovën, Zef ecte me hapa të rënde
virtytshëm dhe i drejt. Unë të falënderoj për këtë që me për kulturën tonë shqip- Shkodrës së tij të dashur, e bënte Oroshin në Bruklin të Amerikës, dhe ngadalë, me
rrëfen, ndaj edhe të konsideroj se je shqiptar i mirë që vjen tare, por edhe për të vuante edhe më. Përmes Ernest etj., etj.. Atë ditë që do të kujdes. Ashtu e

Shkrime nga Nafi Cegrani

kishte shprehi të ecte, i
vrenjtur në fytyrë me
hapa si “Hija e maleve”,
dhe më përqafoi edhe një
herë, duke me dhënë dy
porosi, një letër t’ia jepja
në dorë mikut të tij të
ngushtë në Amerikë, at
Zef Oroshit. Më tha se
pasi të vendosesha, t’i
bëja një telefonatë se
mbërrita mirë. Premtova
se këtë do ta bëja më
shumë dëshirë, në
veçanti do të bisedoja për
shumë gjëra, që kishim
me Zef Oroshin.
Më pas Ernest Koliqi, ai
burrë me shikim si të
shqiponjës, më
përshëndeti me një
“arividercci!”.
Hapat e mi shpejtonin
trotuarit të Via Nomen-
tana të Romës. Një
ndjenjë malli dhe mendi-
mi më kaplonin për
shkodranin fisnik, në
sytë e të cilit vëreja lotë
mërgimi. Kështu e njoha
Ernest Koliqin!
-Aferim! -i thashë
***
“Jambojet”-i i madh i
Kompanisë Ajrore “Al-
Italia” të Romës,
rrëshqiste nëpër pistën e
aeroportit dhe si ndonjë
shpend i madh iu qep
hapësirave qiellore të
Romës. Qielli ishte si
kristal i kaltër në blu.
Fëmijët e mi peizazheve
të bukura që shikonin
nga qielli, kaltërsitë e
Oqeanit Atlantik, ia
nisën këngës “Arividerçi
Roma” dhe “Ciao Itaila”.
Gëzoheshin shumë kur i
shikonin si në shuplakë
të dorës ato peizazhe të
bukura. Fluturonim në
lartësi mbi Atlantik. Pas
8-9 orësh udhëtimi
zbritëm në Nju-Jork, në
aeroportin “Kenedi”.
Edhe atje ishte mëngjes,
qielli i kaltër me rreze
atraktive dielli, derdhej
mbi atë qytet shumëmil-
ionësh, derisa aeroplani
sillej rreth aeroportit
“Kenedi”, dukej se do t’i
preknim ato pallate të
larta të Nju Jorkut.
Dy vëllezërit e mi, të
shoqëruar nga disa
bashkëvendës, të cilët më
pritnin në aeroport, me vetura na
sollën në Kënektikat dhe na
vendosën në një qytezë afër
pronave të artistit të njohur Pol
Njumën, Uareberi.
Me aktorin Pol Njumën, i cili më
ndihmoi që të rehatohesha sa më
shpejt, që atëherë lidhëm miqësi
të përzemërt, ndaj e kujtoj me
respekt të veçantë.
Në Nju Jork
SI I NJOHA REXHEP KRAS-
NIQIN DHE HASAN DOSTIN
Ernest Koliqi në takimin tonë në
Romë, më ndihmoi me numrin e
telefonit dhe adresën e saktë të
Rexhep Krasniqit. Më këto të
dhëna në xhep u nisa drejt
Amerikës. Sapo mbërrita në Nju
Jork i rashë telefonit të tij, por
nuk m’u përgjigj askush. E
kuptova se Rexhepi në ato
momente mund të mos ishte në
shtëpi dhe i lashë një mesazh
telefonik ku i thosha kush isha,
nga vija dhe ku e kisha gjetur
adresën e tij. Madje i lashë edhe
numrin tim të telefonit.
Të nesërmen, ndërsa po për-
gatitesha të shkoja për vizitë te
një miku im nga Struga në
Peterson të Nju Xhersit, u dëgjua
zilja e telefonit. Nxitova të ngre
receptorin dhe u përgjigja
klasikisht me një alo!
Nga krahu tjetër dëgjova një
përshëndetje me një zë të
kthjellët e metalik me një theks
të një shqipeje së vjetër: “Alo
tungjatjeta! A jeni ju zoti Nafi
Çegrani?”
- Po, unë jam, po ju kush jeni?
- Jam Rexhep Krasniqi nga Nju
Jorku. Më keni kërkuar, por më
vjen keq që nuk u ndodha në
shtëpi në atë moment!
E shpreha menjëherë gëzimin
për telefonatën e tij dhe më pas e
pyeta si si ishte me shëndet. Pas
kortezisë telefonike i përcolla
porositë që më kishte dhënë
Ernest Koliqi. Në përfundim të
bisedës ai më falënderoi dhe m’u
lut të shkoja sa më shpejt që të
ishte e mundur për ta vizituar në
shtëpinë e tij.
- Eja, më tha, të takohemi, të
pimë kafe bashkërisht në
shtëpinë time dhe të njihemi nga
afër, të çmallemi, se kështu e ka
zakon shqiptari! I thashë se do ta
vizitoja që në atë moment nëse
ishte e mundur. Profesori e priti
me kënaqësi kërkesën tim.
Dielli e kishte kapërcyer disi
pikën në horizont nga kishte
lindur. Ishte një ditë e
bukur pranvere e vonë.
Qielli kishte ngjyrën e
detit. Ora shënonte 10:00
dhe pas thuajse një ore
duhet të isha në Nju Jork.
Poshtë shtëpisë më priste
im vëlla Irfani, i cili e
kishte bërë gati autove-
turën e tij. U nisëm pa
vonesë nëpër autostradën
e gjerë drejt një prej
metropoleve më të mëdha
botërorë. Pasi kishim
udhëtuar për rreth 45
minuta u futëm në
“Uashington” Bridge
(urën “Uashington”), që
është një histori më vete.
Pasi kaluam kthesën e
Ndërtesës së Lartë të Nju
Jorkut hymë në oborrin e
një pallati të bukur të
Avenysë. Parkuam au-
toveturën dhe Irfani i ra
ziles. Dera u hap nga
brenda dhe në të u shfaq
një burrë i gjatë, thatanik,
i pastër në fytyrë, i rruar
mirë dhe i qethur shkurt.
Flokët i kishte të thinjura
dhe të jepte përshtypjen e
një njeriu të vuajtur por
serioz. “Urdhëroni! Mirë
se më kini ardhur!” –na
tha ai me një buzëqeshje
bujare. Pa vonesë i pre-
zantova profesorit të
moshuar, por vital, vëllain
tim Irfanin.
- Ky është profesor
Rexhep Krasniqi, nisa t’i
thosha vëllait. Njerëzit si
zoti Krasniqi, të një
formati të rrallë të traditës,
kulturës dhe historisë sonë
kombëtare, UDB-ja i
mban në survejim dhe ua
mbush dosjet me infor-
macione, nëpërmjet agjen-
turës së saj, ku mjerisht
bëjnë pjesë edhe shqiptarë
të Amerikës.
Vëllai im shikonte me
kujdes profesorin dhe
patriotin shqiptar, për të
cilin kishte dëgjuar shumë
por nuk i ishte dhënë
mundësia asnjëherë ta
takonte nga afër. Ai e
shikonte me admirim dhe
duket sikur i thoshte: “Ju
lumtë profesor Krasniqi!
Paskeni punuar gjithë
jetën pa u lodhur për
çështjen kombëtare”.
Rrëfimet dhe historia e
Rexhep Krasniqit janë të
gjata. Profesori ka arsye
për të qenë krenar. Ai iu
ka qëndruar vuajtjeve, baticave,
valëve të tërbuara, uraganëve.
Burri shtatlartë e me flokë të
thinjur e di rrugën e vet, ndaj ai
ecën dhe nuk ndalet. Ai ka vetëm
një brengë në thellësinë e shpirtit
të tij human, mungesën e një
trashëgimtari. “Ah sikur të kisha
një djalë, sa i lumtur do të isha në
këtë jetë”, - dukej sikur thoshte me
vete profesori i njohur i çështjes
kombëtare.
Nisëm bisedën shtruar - shtruar
dhe nisa t’i tregoja për mënyrën se
si operonin shërbimet e fshehta
jugosllave ndaj emigracionit
shqiptar në SHBA e në të gjithë
botën. I thashë shumë gjëra edhe
rreth mënyrës se si përgatiteshin
nga UDB-ja dosjet e shqiptarëve,
e cila angazhonte në këtë vepri-
mtari edhe disa shqiptarë që
shiteshin lirë. Ndërsa bisedonim
dikush e mori profesorin në tele-
fon dhe dëgjova që ai i tha bash-
këbiseduesit të vinte te shtëpia e
tij, pasi i kishin ardhur mysafirë
dhe po të donte mund të vinte të
pine edhe ai një kafe me ne. Duke
biseduar harruam të shihnim orën,
e cila shënonte 13:30 minuta,
ndërsa Nju Jorku gumëzhinte nga
lëvizjet e makinave dhe të jepte
përshtypjen e një rrëmuje të
hatashme. Pas la receptorin e
telefonit Profesor Krasniqi na tha
se do të vite në shtëpinë e tij një
mik i vjetër, i cili kishte vuajtur
shumë në rini. “Është mjaft i zoti
dhe ka një histori të madhe, një
biografi të begatë dhe veprimtari
aktive kombëtare. Besoj se ia keni
dëgjuar zënë, ai është Hasan
Dosti”, na tha me profesor Kras-
niqi, që edhe më pas nuk do të
reshtë së foluri me respekt të
thellë dhe konsideratë të veçantë
për mikun e tij që po vinte të na
vizitonte.
- Kam dëgjuar për zotin Hasan
Dosti, i thashë profesorit sapo ai
bëri një pauzë të shkurtër.
- E njihni? A kini parë të shkruhet
ndonjë gjë në materialet e UDB-së
për të?!
- Në të vërtetë nuk njihemi nga
afër, por kam lexuar dosjen që
zotëron UDB-ja për të, ashtu siç
nuk mund ta mohoj se kam lexuar
edhe dosjen tuaj, -vazhdova ta
sqaroj atë burrë të nderuar.
Nuk kaluan vetëm disa minuta dhe
ra zilja. Dera u hap dhe në të pamë
të hynte një burrë i moshuar i
pashëm dhe me sy të mprehtë.
Dukej që ishte inteligjent dhe të
jepte përshtypjen se në rininë e tij
duhet të kishte qenë mjaft dina-
mik. U përshëndetëm sipas za-
konit, kurse profesor Krasniqi na
prezantoi tek i porsaardhuri.
- “Ehe... jeni nga Jugosllavia,
nga Kosova jeni?”, pyeti me
kureshtje zoti Dosti.
I thashë se ishim nga Çegrani i
Gostivarit, e jo nga Kosova. Më
pas e sqarova se personi që
qëndronte pranë meje ishte im
vëlla, emigrant prej vitesh në
Amerikë. Zoti Dosti ishte kurioz
të dinte se çfarë pune kishim
bërë në Jugosllavi. Pa vonuar i
tregova se im vëlla, Irfani,
kishte qenë mësues deri sa
vendosi të emigrojë. I shpjegova
se kishim edhe një tjetër vëlla
këtu, i cili ishte më i madhi ndër
ne. Sqarova se të dy kishin
ardhur në Amerikë për një jetë
më të mirë dhe nuk ishin
zhgënjyer për iniciativën që
kishin marrë, pasi ishim familje
e madhe dhe të varfër si të gjithë
shqiptarët. Nuk e di pse doja të
flisja sa më gjatë për familjen
dhe gjendjen e shqiptarëve në
Jugosllavi, por ai më ndërpreu
me një pyetje lidhur me punën
time atje. Mendoi logjikshëm se
kisha punuar mësues, por iu
përgjigja se atë punë e kisha
bërë 2-3 vjet menjëherë pasi
mbarova Normalen në Shkup.
Nuk mund të rrija pa i thënë se
kisha pasion për gazetarinë dhe
se isha aktivizuar në shtypin e
kohës, si dhe për punën që kisha
bërë mjerisht në SDB-në ju-
gosllave, deri kur vendosa të
shkëputesha dhe të vija këtu në
Amerikë. Pas kësaj zoti Dosti
më bëri një tjetër pyetje: “Thatë
mjerisht. Përse thoni mjerisht që
keni punuar në SDB?” Këtu më
duhej të ndalesha, pasi do të
sqaroja pozicionin tim si shqip-
tar në atë punë që bëja. “Thashë
mjerisht duke u nisua nga fakti
që isha shqiptar, por mendoj se
ndërgjegjen time nuk e përleva
në atë punë. I falem zoti që më
ndihmoi të ruaj dinjitetin tim.
Njëkohësisht jam edhe i lumtur
që punova në atë shërbim pasi
aty mësova shumë gjëra që
kurrë nuk kisha për t’i mësuar
diku tjetër në jetë. Për mua kjo
kishte rëndësi”, iu përgjigja zotit
Hasan Dosti. Dy burrat e shquar
të pushkës me eksperiencë
njerëzore, të njohur për vuajtjen
dhe përmallimin e tyre për
atdheun, të endur mundimshëm
në meridianëve të botës, maleve,
deteve, oqeaneve, kontinenteve
duke luftuar për kauzën e kom-
bit, për këtë të vërtetë hyjnore.
Vështrimi i tyre i mprehtë dhe i
sinqertë, këshillat dhe mendimet
fisnike që shprehën, për mua
ishin diçka që e prisja
duke ditur përmasën
e tyre intelektuale.
Jeta dhe veprimtaria
e tyre janë një histori
më vete dhe mjaft
interesante. Ata
lindën dhe u rritën
me dashurinë për
mëmëdheun, dashuri
të cilën e kalitën edhe
më kur u detyruan ta
braktisin atë dhe të
emigrojnë larg shumë
larg, përtej oqeanit.
Ecën dhe nuk u
ndalën kurrë këta dy
burra në rrugën e tyre
të gjatë të jetës, duke
mbajtur për vite e
vite në shpinë barrën
më të rëndë atë të
mallit për atdheun.
Edhe shkrimet e tyre
bënë bujë ne gazeta e
revista, duke treguar
se ata vazhdonin të
ngjanin me dallgët e
detit që përqafonin
plot mall shqiptarët e
mërgatës, që malli i
dogji, ndërsa nga ata
kishin mbetur vargjet
e këngëve të kurbetit.
Zoti Dosti dhe
profesor Krasniqi
kishin merak “telin
me gjemba” që ishte
vendosur midis
shqiptarëve, ju-
gosllavët. “Ky është
një fakt që tregon se
sa shumë na kanë
urryer sllavët”, -tha
Hasan Dosti. Pak pas
tij e mori fjalën
profesor Krasniqi, i
cili nxitoi të thoshte:
“Edhe malin e kanë
rrethuar me tela me
gjemba, duke izoluar
shqiptarët dhe
Shqipërinë nga bota.
Madje edhe ndër vedi
janë ndarë me kufij
prej telash me gjem-
ba, shqiptarët e
Kosovës me trojet e
tjera shqiptare në
Maqedoni e Mal të
Zi, të mbetur jashtë
shtetit amë, sepse
kështu deshi Be-
gogradi”. Zoti Dosti
u ndal te urrejtja që
mbolli komunizmi
dhe stalinizmi i
tërbuar. Sipas tij,
përpara se fajin ta
kërkojmë te dikush
P a g e 1 6 O u r W o r d s

Dead Albanians due to Current Dictatorship in Albania will they get a resolution? (not done yet)

Lirak Bejko Dead

I vdekur nga Diktatori dhe
vjedhjet e familjes se tij,
Berisha

One last dictator

in Albania Left to
be judged!!!
Not done Yet!!
BURG
V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 1 7

A truth and a crime that Albanian Ismail Kadare did to this young man & no one is held accountable
P a g e 1 8 O u r W o r d s

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi ——presim rezultatet shpejt….

Deputeti Fatmir Xhindi

Gentian Zguri….rezultatet???
V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 1 9

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi—-presim rezultatet shpejt...

Isa Copa duke hetuar pronat ne Gjirin e Lalzit te familjes Konomi —— presim rezultatet
 P a g e 2 0 O u r W o r d s

Ngjarjet e pazgjidhura ne Shqiperi——presim burgimin e perjetshem te familjes diktatoriale Berisha!!

Kush e Organizoi Protesten? Ku ishin Organizatoret?

4 Fajtore pa Faj gjenden vdekjen ne 21 Janar 2011

Kush drejton forcat shteterore mbrojtese? Cilat jane procedurat e Policise para se te vrase?

Pronare banke ne Shqiperi, e papune!! Si te behesh Bilionere ne 3 muaj!!! Elvana Hana mbesa e
L.Berisha..Burg
V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 2 1

Vrasjet e krime te ndryshme te pazgjidhura ne Shqiperi….Burg...

The Blair Connection

Vjedhja e lejuar ne Shqiperi e pronave per tu nder-

tuar rezervat ashtu dhe e mineralit te brendshem ne
Shqiperi.
FLuturime Falas me urdher te
….

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Si pastroen parate nga peshku qe eshte qelbur nga koka!!! Burg

Spitalet e Ndertuara me leke nga Tirana

ne Qipro, Ishujt Keimen nepermjet nje
grup manaxhimi ne New Jersey, USA.
Keshtu jane pastruar shume para te
vjedhura ndaj popullit SHqiptare.

Si mund te pastrosh parate e vjedhura

nga viti 96-2005 nepermjet llogarive pa
emer ne ishujt jasht Shqiperise...
 P a g e 2 2 O u r W o r d s

Disa Ngjarje e pazgjidhura ne Shqiperi nga Prokuroria...Kur vete Ina Rama ka frike per Femijet e saj!!

?
Duet nje Kryeprokuror allcak qe te
zbardhi ceshtjet te pazgjidhura qe nga vi- Perse nuk u pane dokumentat qe verifikonin
tet 1944!! fjalet e Albana Vokshit dhe e dergonin te qeli
ate me bashkepunetoret?

Disa nga ceshtjet qe kane kaluar pa hetuar ne Shqiperi!!

So far in Albania the only way to make it is to keep

your promises and Ilir Meta and spouse is an ex-
ample of it….Will everyone else learn from it or
shatter in the high cliffs….the only victor in the Perse nuk u hetua shkelja e kushtetutes Shqiptare
election battles!!!! nga Prokuroria? A thua ka marr fund drejtesia?

Bilioneret e Rinj te pa Prekur ne Shqiperi qe bejn hesapet me $$$ e popullit me keq se S. Berisha...te shohim
ndryshimin dhe per A. Xhillarin (burg apo jo)

The leader of Opposition before now Premier in Albania

rather spend $$ on luxury vacations in US rather than face
the facts and reality in Albania!! Could it be that he’s so
implicated with the GOV. that he can end up serving life
sentences? Time will tell

Njerezit vdesin ne Shqiperi sepse Sekseri I lejeve

te ndertimit ne tirane Alban Xhillari me E.ramen
nuk cajn koke perhapesira midis ndertesave qe te
kalojn makinat e urgjences. Me ato ne Shqiperi, A pyet njeri ku eshte burimi I
kercenimet dhe blerjet ecin, po jo me ne pertej milionave $$ qe ky njeri eshte
Oqeanit. kukull?
Alban Xhillari Sekseri I
Lejeve te ndertimit tani kush
eshte se E.Rama iku?
V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 2 3

Vjedhja e Mineraleve, Pergjegjesit!!!!Burg...

Mineralet ne very te shqiperise te

monopolizuara!!! Perse?

Floriri nepermjet mineraleve

Vdesin njerezit per tu pasuruar njerezit e Kryem-

inistrit Shqiptare bashk me Fatos Nanon si sekretar
PD’s ne Washington DC. USA

Fluturime me parate e mineria-

ve te populit Shqiptare...

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Njerezit pergjegjes...Burg...

Stream Oil Albania has a direct connec-

tion to Shkelzen Berisha as well as to his
sister Argita Berisha...te tjeret kane vec
1% si kukull qe jane...

Si mund te vjedhesh token parate e prona- Argita & SHkelzen Berisha Pergjegjes per
rit te tokes me ane te kompanive nafte fan- vjedhjen e naftes nga pronaret….
tazme nderkoh fshiet nga pas vete KM.
 P a g e 2 4 O u r W o r d s

Disa mbikqyrje nga pertej Oqeanit mbi familjen Balliu!!!! BURG

Fahri Balliu I paprekshem ne
abuzime ndaj popullit te el-
basanit!!! Ta kthej koken pas
te shohi rrobat e grisura qe ka
pas...
Henris Balliu Guilty as part of
Gerdec Tragedy as well as be-
ing part of it!!!

A ka burra me ne ate vend???

700 Punetore te firmes Kurum ne
Elbasan ne proteste!

Kush nga keta nuk ka Ilegalisht Perfituar Financiarisht ne kurriz te popullit Shqiptare??? Te tere fajtore!!!

Human Right Violators as an inheritance from the so

called bearded man Tos Nano in Albania!!
V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 2 5

Lidhja Vokshi—Xheka —-Spahiu—-klani Berisha ...BURG

Albana Vokshi Florentia Xheka Arjan tartari

cfare kane keto te tre te perbashket/?
Jane kukuallat e Klanit Berisha duke mbajtur kompani
ne emer te tyre por qe gjenden Berishat nga pas

Kumbaret qe kane interesa financiare te perbashketa me opoziten e

Rames qe pagoi $$$ Fatos Nanos per postin e kryetarit!!!

Fatos Nano u debua nga posti Kryeministrit nga nderkombetaret Amerikane!!! Burg per vrasjen e Hajdarit

MIHAL DEDJA

Azem Hajdari I
vrare nga bash-
kepunimi Nano- Import Export I Droges ne kohen
Berisha!!! e Fatos Nanon ne Shqiperi ishte ne
kulm te larte te Europes...

Kryengritje
nga njerez Koha kur Ishte Fatos Nano ne pushtet ne
me arme per Shqiperi , kur krimi dhe rrembimi ishte 1
parate e mij perqind lart
vjedhura ne kohen piramidale
& ate qe vijoi me pas me fatosin
 P a g e 2 6 O u r W o r d s

Media, korrupsioni ne Shqiperi nga Berisha tek basha tek rama nuk ndeshkojn asnje ne RAPISCAN Scandal
A do e ndoshkoj njeri Rapis-
can dhe njerezit e tyre ne
shqiperi ne burgjet Ameri-
kane? A jane institucionet
Amerikane ok me korrup-
Sold billions of shares of con- sionin? SEC?
tract of Rapiscan for 50 cents
USD.

Vrasesi ne 21 janar tani ne krah te Edi Rames, vrasesit bashk ne zgjedhje, ai qe I nxorri dhe ai qe I qelloi...
V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 2 7

Te perziet mafia e naftes dhe tere diplomatet pjese e tyre...

Dritan prifti u Aktivizua per te prishur leket e naftes qe Meta do jepte me

urdher nga kompanite e naftes offshore qe moren urdher nga Berisha.

Urdheri jepet dhe prifti helmoet dhe vdes me pas….kush ka helmin dhe ku
po mbaet qe po vdesin shume me Lukemia...po perdoret stili Putin ne 20
vjetet e fundit ne Shqiperi per te helmuar njerezit…
Patozi pjese e droges me Edi Ramen...

Minatoret e shtypur dhe perse nuk investoet ne fabika ne shqiperi...

Minatoret ne MIHAL DEDJA

Shqiperi vdesin
se Saimir Mane
do te shkeli mbi
kafka njerezisht Droga qe filloi biznesin e pastrimit
per te pastruar te parave ne Shqiperi...perse nuk
parate e mafias... investoet ne fabrika por ne droge?

\
Lavatricja e parave te balkanit…
Escobar 2021
 P a g e 2 8 O u r W o r d s

A Funksionon Kontrolli Shtetit ne Shqiperi

Shembujt e Parave qe vijn

drejt SHBA nga vendi me I
Varfer ne Europe... Perse?
Poverty….

Berisha & Podesta group looses Albanian Americans oust the premier SB Jail & restitution for Podesta

The Albanian Mafia Lobbies

against the rest of Albanian Ameri-
cans!!! The Global War Continues..
Nje vrime ne uje me keshillat Will it escalate into world conflicts?
drejt Shqiperise….zvogelimi I
reputacionit te Podesta
Group per hir te familjes Ber-
isha… SO far no more Prem-
ier...how do you like those
apples?

Same status Quo as before, what’s

Is the money being diverted to the Podesta group
for retaliatory against those that tell the truth
outside of Albania? So far YES...the war goes on..
hiding behind AMB. LU in Alba-
nia? Who is controlling our US em-
bassy since its not our state dept…
Two embassies inside one in Alba-
nia: one that sells everything for a
price and is governed by local mafia
not our state dept, another who
deals in apps current rate 30k USD
a person...Time to clean house in
Albania
V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 2 9

Kosovo Border giving land to Montenegro, why?

Ghost salaries with foreign corp. in Albania… How EDVIN Rama launders money for the world in 2022
P a g e 3 0 O u r W o r d s

Declassified (continues)
V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 3 1

Declassified pg2
P a g e 3 2 O u r W o r d s

Declassified 3
V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 3 3

Declassified 4
 P a g e 3 4 O u r W o r d s

2nd New Pipeline in the hands of the Mafia in the Balkans...Will USAID Fund Mobsters or Freedom?

Sokol Olldashi the opposition inside the GOP in Albania gets assassinated and no one investigates...Suspect one ?
V o l u m e 1 4 , Is s u e 1 8 P a g e 3 5

Balkans 2 New Pipelines in the hands of the Mafia, Cold War? (land grab ownership Nazi style)

Vjollca Mece & Dritan Shtylla kidnapping/killing children in communism era in Albania now heading NGO!!!
 WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

“ N E W L I F E ” J E T A E R E me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
1774 - 76 street
Suite D3 Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
Brooklyn, New York tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
11214
ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Phone: 718-594-0511
Fax: 201-795-4795
Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
E-mail: Endri@newlifeaaco.org gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bash-
kimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.
Building a Future One Person At a Time...

SADIK BEJKO DOSJA FORMULARE E B. BLLOSHMIT/ Nga Lek Pervizi

Në vargun Syrjaj këtu në burg, kur ai ka pas
"dhembja ndrin shok fëminije e shkolle Enver Hox-
argjend" vdekja jo hën? Kështu і tregonte se, si kishte
vetëm është vazhdue filloren me Enverin në
pranuar. Pranuar, Gjirokastër, e pastaj kishin mbarue
më së fundi, dhe Liceun Francez të Korçës. Si
si paqëtim, si rrjedhim, kishin shkue në Paris, për
shpëtim... Deri studimet e larta universitare me
këtu. Si pranohet bursa të shtetit. Syrjaj nuk kishte
transformimi marrë bursë. Familja tij ishte e pasun
shkëmbimi, ky dhe і përballonin vetë shpenzimet
argjendim, drita shkollore e jetësore.
mbi jetën.. kjo e
kundërta e ferrit. – “Enveri nuk і ndiqte studimet dhe
Një qetim stoik… bursën e përdorte pe qejfet e veta.
një dorëzim te Bukurosh e simpatik, bënte aventura
fati. me femrat. Dhe gjeti një pronare te
Dhe kjo i ndodh një hoteli, 35 vjeçe, që e zuri dash-
një poeti, një të nore. Kështu siguroi ngrënien e
riu 21 vjeçar. fjetjen qyl, për do kohë. U prish me
Pas pagjumësisë atë grua sepse ajo, e kishte pikasë që
së ankthshme të mbante marrëdhënieje me një femër
natës 30 qeshor tjetër. Mbeti keq, sepse i’u pre edhe
1971 makthet dhe bursa, nga që nuk e kishte ndjekur
terret janë universitetin dy vjet. Unë e ndihmoja
shterrur, janë sa me shty ditët. Doli një mik (thonë
platitur....nga lart kunati Bahri Omari), që ia siguroi
bie drita e agimit një punë pranë Konsullatës shqiptare
dhe i argjendon në Belgjikë, ku Konsull Nderi ishte
krejt brigjet një diplomat hollandez. Por edhe
përballë këtu s’di ç’bëri edhe e hoqën nga ajo
Bërzeshtës. punë dhe u kthye në Shqipëri.
Një ditë e re po
lind. – Përveç meje si shok rinie, ishte
kunati Bahri Omari që, e përkrahte
dhe e ndihmonte. Kështu ai u caktua
si mësues në Liceun Francez nё
Korçё dhe aty hyri në rrethin e
intelektualëve”.
Nuk vuante nga nevojat jetësore.
Kishte pra, një trajtim të veçantë, sa
që і tha Gencit :
– “Kështu gjatë pushtimi italian, u
mor si organizator i Partisë
Komuniste, deri sa arriti të zgjidhet
si sekretar і saj, dhe u vu në
udhëheqje të Luftës Nacion-
alçlirimtare, duke gëzuar mbrojtjen e
ndihmën e Bahri Omarit dhe t’imen.
Janë disa mija napolona floriri që і
kam dhënë, si ndihmë për Luftën. I
kisha siguruar dy banesa për ak-
tivitetin e fshehur tё tij. Sigurisht se
edhe ne ishim kundër pushtimit
italian e gjerman. Jam takuar nor-
malisht me të disa herë si shokë të
mire. Por si і shpërbleu ai, gjithë
këto të mira që і vinin prej
gjirokastritëve të tij?
Bahriun e pushkatoi dhe mua siç e
sheh, ka lejuar që të arrestohem e të
burgosëm. Pse, si thua ti, a nuk e di
ai se ku gjendem?! E di fort mirë. Siç
e sheh më trajtojnë mirë prej fjalës
tij. Por dardha e ka bishtin prapa, dhe
jam shumë pesimist për t’ardhmen
time. Ai është një tip shumë i keq
dhe і kamufluar. Është mizor. Me
Bahriun e tregoi hapur. Tani me ka
ardhur radha. Veç Perëndia e di, se
çdo bëhet me mua”.
Genci kishte dëgjuar me vëmendje
dhe і dha të drejtë. Më mire se Syr-
jaj, nuk mund ta njihte kush tjetër
Enverin.
Gencin e lanë disa dit rehat pa i
thanë gjë, pastaj e morën hetuesit.
Kush ishin këto hetues? Po vetë dora
e kriminelëve, ata që e kishin arres-
tua, Skënder Kosova dhe toger
Mit’hati.
– “A e di Genc pse te kemi thirrur”?
i foli Skënderi ndërsa i zgjaste një
cigare. Genci e pranoi, për të pa se
ku donte të dilte.
– “Ti ke studiuar jashtë shteti, nӫ Itali,
ku ke mbaruar Shkollën e Aviacioni.
Kjo të nderon. Ne duam të merremi
vesh me ty me të mira. E kuptojmë se
të ka shty dashuria atërore për ta
ndihmuar babanë. Kjo është e natyrsh-
me. Si thua”? Genci e kuptonte
dredhinë e tyre, për ta fut në kllapa, por
bënte sikur po i dëgjonte me vëmendje
fjalët e tyre.
– “Mirë, – tha, – që më jepni të drejtë,
por unë nuk kisha si me veprue
ndryshe, kur ai me kërkoi ndihmë, në
ato çaste të vështira. Nuk mund ta lija
në baltë e në mëshirë të fatit”.
– “Dakord për deri këtu. Por ne duam
të dimë se kush tjetër u përzje në këtë
çështje, përveç juve të katërve, e kush
ishin e kush janë miqtë e tij në Tiranë.
Gjithashtu me na tregue se ku ai stre-
hohej në mal. Kaq. Dhe do të mbetemi
miq”.
Genci e kuptoi se do të fillonte hetuesia
sipas metodës së njohur të keqtrajti-
meve e torturave. Nuk e dha veten por
u detyrua të përgjigjej.
– “Ju vetë me thatë se, unë i kam
ndjekur studimet jashtë shtetit, dhe si
pasojë unë nuk njoh askënd në Shqipni
e, nuk di se kush mund të jenë miqtë e
prindit në Tiranë, as gjetkë. Sa për ku
është strehuar në mal, unë nuk njoh
asnjë vendas, e nuk kam pas asnjë
kontakt me to, e nuk kam shkel kurrë
në ato zona”.
– “Ashtu? Ti nuk ditke asgjë?! Po kujt
ia thua ti ato proçka?! Tani ndryshon
trajtimi ndaj teje. Vetë e kërkove. Ne të
ftuam si njeri i kulturuar dhe i arsye-
shëm. Ja ti, do të na na tregosh me të
mirë, ja ne do të bëjmë të vjellësh
gjithçka që mban fshehur
në bark”, i tha kapiteni.
– “Unë nuk njoh asnjëri,
dhe ju bani ç’të doni se prej
meje nuk del një gjysmë
fjale”.
Në këtë çast, kapiten
Skënderi nuk ishte përmbajt
dhe ia kishte ngjesh Gencit
një pëllëmbë me sa force
kishte, që e bani të rrëzohej
nga stoli. Mit’hati nga ana
tij, i hipi me shqelma. Aty
filloi një rrahje kafshore
mbi trupin e Gencit, tashmë
i shtrimë për tokë, në
mëshirë të xhelatëve.
– “Ja trego, ja shpirtin do ta
nxjerrim”, u çjerr kapiteni,
dhe thirri dy policët, që
rrinin te dera.
“Përkëdheleni si duhet këtë
armik të betuar, – u tha,-
deri sa të pranojë kushtet
tona”.
Policët u hodhën mbi
Gencin dhe e banë pelte,
me shqelma te këpucëve
me thumba metalikë dhe
me grushta, duke e lanë të
shtrimë si të vdekur, në
dyshemenë e qelisë.
“Merreni dhe hidheni në
dhomën e tij këtë kërmë”.
Urdhëroi toger Mit’hati.
Policët e tërhoqën zvarrë
Gencin, deri në dhomë ku e
hodhën si thes me lecka.
Genci qëndroi ashtu i
shtrimë që, nuk lëvizte dot
nga rrahja e egër. Atëherë